engin sezen – İrfana Yolculuk

http://www.kocar.org Sat, 26 May 2018 20:24:15 +0000 tr hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.4.2 http://www.kocar.org/wp-content/uploads/2016/06/cropped-kitap-32x32.png engin sezen – İrfana Yolculuk http://www.kocar.org 32 32 Oruçla İlan Edilen İlahî Azamet ve Şükür – Prof. Dr. Suat Yıldırım http://www.kocar.org/yazilar/orucla-ilan-edilen-ilahi-azamet-ve-sukur-prof-dr-suat-yildirim/ Sat, 26 May 2018 20:23:19 +0000 http://www.kocar.org/?p=4530

The Circle

Orucun hikmetleri çok. Biz bu yazımızda en kapsamlı hikmetlerinden ikisini özetleyeceğiz: Allah’ın azametini ilan ve O’nun nimetlerine şükretme görevimiz...

Ramazan ayı, İslamiyet’in en büyük şeairlerinin başında gelenlerden. Şeair insanın şuurunu canlandıran aşikâr, zahir alâmet… M. Hamdi’nin muhteşem ifadesiyle, Allah’ın ibadat ve tâatına nişane olan alamat-ı müş’iresidir [1]. Allah’ın azametinin delilidir. Ezan, Kur’an, cami, namaz, oruç, Kâ’be bunlardandır.

İnsanlar kendi küçük dünyaları içinde yuvarlanıp giderlerken Allah’ın gökleri ve yeri, bu kâinatı yarattığını unutuyorlar. İnsan, çoğu zaman Rabbi olan Allah’tan habersiz yaşıyor. Allah’ı insanlara etkin bir tarzda hatırlatacak dünya çapında alametlere ihtiyaç vardır. Şeairin bu gerçeği hatırlatmak işlevleri vardır. Bir ay devam eden oruç bu alametlerin en önemlilerinden.

Yarım dakika ayırıp, içinde bulunduğumuz kâinatın genişliğini hatırlayalım: Dünyamıza en uzak galaksi otuz milyar ışık yılı uzaklıkta. Dünyadan 149,6 milyon km. uzaklıkta bulunan güneş, sadece 8 ışık dakikası uzağımızda, daha doğrusu yakınımızda. Saniyeler yakınlığındaki Ay’a İnsanlık binlerce yıllık bilimsel birikimle ancak yirminci asrın sonlarında ulaşabildi. En uzaktaki yıldızın uzaklığını göstermeye sayılar yetmez. İnsanın havsalası alamaz, hayali bile yetmez. Kâinatın bu uçsuz bucaksız genişliği içinde dünya küremiz ancak bir zerre olabilir. Bunun yanında tek tek insanın maddi varlığının adı bile anılamaz. Fakat Allah Teala , Kur’an-ı Hakîm’in semavat olarak nitelendirdiği koca evreni, o uzayın milyarda biri durumunda olan “arz”a, bir anlamda denk tutuyor. Bir çok ayet-i kerimede “Rabbu’s-semavati ve’l-arz” (göklerin ve arzın Rabbi) buyuruyor. Bunun hikmeti, eşref-i mahlukat olan insanların, özellikle peygamberlerin ve bilhassa âlemlere rahmet olan Hatemu’l-enbiya Hz. Muhammed aleyhi ve aleyhimü’s-s salatü ve’s-selam’ın dünyada yaşamış olmalarıdır. Çünkü bütün varlığın mânası ve maksadı nübüvvet nuru ile, vahyin aydınlığı ile anlaşılır.

Rabbü’l-âlemin’in kemal sıfatları, kâinatı ve insanı yaratma maksatları ancak bu nurun aydınlatması ile görülebilir. Bütün bu kâinatı dolduran milyarlarca yıldızı çekip çeviren, genel ahengi bozmayacak şekilde ve hızda yerleştiren ilahi azameti insan nasıl unutabilir? O’nu hatırlatmak için dünya çapında çarpıcı alamet gerekir. İşte Ramazan’da dünyanın bütün ülkelerinde yaşayan Müslümanların bir ay boyunca ellerini bir bardak suya, bir lokmaya uzatmak için iftar vaktini beklemeleri, o alamet olur. Dünyanın her tarafında bulunan müminler muntazam, eğitimli büyük bir ordu haline gelir, “Varlığımıza hükmeden Yüce Kumandanımızın emri ile hareket ederiz” tablosunu dünyaya ilan ederler.Yüz milyonlarca Müslüman gösterir ki, bu dünya ve insanlık sahipsiz değil, bütün kâinatın Rabbinin nimetlerinden yararlanmak için O’nun iznini beklemek gerekir. Yer kürenin her yöresindeki bir milyardan fazla müslüman, Rububiyetin kâinat çapında Kendisini tanıtmasına, “Elbette Seni tanıyoruz!” anlamına gelen bu bekleme ve “Allahu Ekber” sadasıyla ilan etme ile karşılık verdikten sonra sofraya otururlar. Bu tablo, inananlara bunu hatırlatırken, Müslüman olmayanlara da bunu etkin bir şekilde gösteriyor. Bu manzara, onlar üzerinde İslam hakkında bir kaç kitap okumaktan daha fazla bir tesir uyandırır.

Orucun önemli hikmetlerinden biri de şükür maksadını gerçekleştirmesidir. Allah insanı, gözle görülemeyecek kadar küçük, hiç mesabesinde bir hücreden yarattı. Bu hücre normalde yok olmaya mahkûmdu. Binlerce yok olma tehlikelerinden onu koruyup hayata kavuşturan sadece Allah’ın rahmeti ve iradesi oldu. Rabbinin iradesi onu dünyaya getirmekle bırakmayıp binlerce nimetiyle donattı. Göz, kulak, el, ayak, kalp, akıl, irade, hafıza vb. sinir, sindirim, kan dolaşımı gibi yüzlerce sistem verdi. Bunları besleyen su, hava, ışık, ısı, her türlü rızıkla evreni donattı. Rabbimiz öyle bir kâinat kurmuş ki , mesela insanın gözüne görme ışığını vermek için uzayda Güneşi yerleştirmiştir. İnsana bir elma, bir üzüm ikram etmek için koca güneş sistemini çalıştırmakta, toprağı, suyu, dünyayı çevreleyen atmosfer küresini seferber etmede, bahar ve yaz mevsimini meydana getirmek için yer küresinin ekseninine 23,5 derece eğim vermektedir.

Daha düşünecek neler ve neler yapmış ki bir çok bilim dalı bunların kanunlarını anlamaya çalışmaktadır. Şirazlı Sadî’nin dediği gibi “Güneş, Ay bütün kainat çalışıyor, ta ki sen bir parça rızık yiyesin, ama gafletle yemeyesin”. Bunların gerektirdiği şükrü insanın yerine getirmesi imkânsız. Bunlar şöyle dursun, bir tek nimet hakkında Behlül Dâna’nın öğüdünü hatırlayalım. Saltanatına güvenen Sultan’a : Susuzluktan için yansa su içmezsen öleceğini anlasan bir bardak su için bütün mülkünü verir misin? diye sorunca: “Veririm” demiş. Sonra “Peki, içtiğini çıkarmak için sıkışsan, acıdan kıvransan, boşaltmak için mülkünü vermen gerekse verir misin?” deyince “Veririm” demiş. Bunun üzerine Behlül Dâna: “Bir bardak suyu içmek ve çıkarmak için verilecek mülke aklı olan hiç güvenir mi?” demiş.

Hayatımızı dolduran sayısız nimetlerin değerini yukarıdaki anekdot pek etkin bir şekilde anlatıyor. Bu nimetlere şükür borçluyuz. Hayatımız boyunca ibadet etsek bile bu borcu ödeyemeyiz. Ama Ramazan orucu bu borcumuzun kefilidir. Şöyle ki:

Şükür için dört şart vardır:

Birincisi: Nimetlerin gerçek sahibini tanımaktır. Bir bardak suyu, bir tane zeytini bile ağzımıza götürmek için Allah’ın iznini beklemekle “Bu nimetler, bu vücut bizim değil. Onlar Rabbimizin ihsanıdır. Bu meyveler, bu sebzeler, bütün rızıklar, bunların ortamını hazırlayan Güneşten, buluttan, atmosfere kadar ilh. bütün bir sistemi çalıştıran O’dur. Biz de bunlardan yararlanmak için O’nun iznini bekliyoruz”, halimizle O’nu tanıdığımızı ilan ediyoruz.

İkincisi: Nimetlere olan ihtiyacını hissetmektir. Açlığın uyarmasıyla bir yudum suya, bir lokma ekmeğe bile ne kadar muhtaç olduğunu insan oruç sayesinde anlar.

Üçüncüsü:Nimetlerin kadrini bilip onları yerli yerince kullanmak, israf etmemektir.Rabbimizin verdiği rızıkların, sıhhatin, imkânların kıymetini bilmekle, Allah’ın bize verdiği değeri anlarız. Nimetten ziyade, Yüce Rabbimizin bize değer vermesi bizi sevindirir. Oruç sayesinde nimetin kıymetini daha iyi anlar, değer bilmezlik olan israftan kaçınırız. İnsan bir elma yerse ondan bir lezzet alır. Ama onu bir Sultan ikram ederse, ondan aldığı lezzet kat kat fazla olur.

Dördüncüsü: Nimetler, onları ihsan eden Allah’ın razı olduğu şekilde kullanılmalıdır.Helal yeyip, helal işlerde sarf etmeli, O’nun haram kıldığı yerlerde telef etmemeli. Ramazan orucu bu dört şartı hem hatırlatır, iyice hissettirir, hem de fiilen yaşatarak bu alışkanlığı insana kazandırır. Onun içindir ki Cebrail aleyhisselam “Ramazana ulaştığı halde ondan yararlanarak Cenneti kazanmayan kimseye yazıklar olsun!” diye dua edince Peygamberimiz aleyhisselam da “Amin”[2] demiştir.

Biz içinde bulunduğumuz 1439/2018 Ramazan’ında orucun hikmetlerinden sadece bu iki gayeyi gerçekleştirmekle bile çok şey yapmış olacağız. Bunları özümsedikten sonra başka hikmetlerine de geçebiliriz. Rabbimizden inayet ve muvaffakiyet dileriz.

[1] Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, 2/1552.
[2] Buhari, Edebu’l-Müfred, 1/338; Mecmau’z-zevaid, 10/164.

Kaynak: The Circle

]]> MUSTAFA YEŞİL: “Hizmet yenilenerek, kendi çogulculuğu içinde yoluna devam eder…” http://www.kocar.org/yazilar/mustafa-yesil-hizmet-yenilenerek-kendi-cogulculugu-icinde-yoluna-devam-eder/ Tue, 17 Apr 2018 20:54:40 +0000 http://www.kocar.org/?p=4492

Engin Sezen, The Circle

Bugün 18 Mart Çanakkale Savaşlarının yıldönümü. Kendisi de bir Çanakkaleli olan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Başkanı Mustafa Yeşil ile yaptığımız mülakatımızı, bu anlamlı günde yayınlama kararı almıştık.

İkimiz de Çanakkaleliyiz, dahası övünmek gibi olmasın ama Bigalıyız.

Mustafa Yeşil Bey’le 2013’te tanıştım. Onun da hikayesi şöyle:

O zamanlar, Gülen Hareketi hakkında bir MA tezi yazıyordum. Fethullah Gülen’in doğduğu köyden, Korucuk’tan, İstanbul’a yeni dönmüştüm. Bu bir haftalık seyahatte onlarca görüntülü, sesli döküman toplamıştım. Ulaşabileceğim her dökümanı elde etmek, MA’yi bitirince de aynı konuya Doktora’dan devam etmek niyetindeydim.

Yine, Ankara’da Diyanet İşleri Merkezi’nde Fethullah Gülen’in özel arşivine de girebilmiş, orada iki gün aralıksız çalışmış ve Gülen’in özlük dosyasındaki bütün evrakların ikişer nüshasını edinebilmiştim. Elimde yüzlerce dosya mevcuttu. Araştırmanın boyutları genişledikçe genişliyordu. Gülen’in Kırklareli’nde yazılı müezzinlik sınavına verdiği cevap kağıdından tutun da MİT’in “Şüpheli” soruşturmasına, Tayyar Altıkulaç’ın verdiği “mahzursuzdur” tebliğatına kadar çok sayıda özel mi özel evrak. (Bu arada, bu evrakları “sadece akademik çalışmalarda” kullanmak için sözüm var).

İstanbul’a gelince Kanada’ya dönmeden mülakat yapmakta fayda gördüğüm kimselerle de görüşmeye çalışıyordum. İşte onlardan biri de Mustafa Yeşil’di.

Vakfın o zamanlar sanırım Kuzguncuk’ta, Boğaz’a nazır bir şubesi vardı.

Temmuz sonlarıydı. Vakıf’ta olağaüstü bir hareketlilik… Meğer Akil Adamlartoplantısına ev sahipliği yapıyormuş Vakıf o gün. Akil adamlarımızı, kadınlarımızı orda gördüm. Mesela, Hilal Kaplan’ın nasıl ‘Mustafa abi Mustafa abi’ diyerek ortalarda dolaşıp durduğunu… ve ismi lazım değil daha pek çoklarının gelmişken ‘Mustafa Beyle birkaç dakika da olsa görüşelim’ diye bekleştiklerini…

Mustafa Bey meşguliyetine rağmen bizi çok güzel ağırladı. Yemek yedik, sohbet ettik. Show dünyasında tanınmış bir kişi ve Mustafa Bey’in bir arkadaşı daha vardı odada.

Orda Mustafa Bey’i gözlemleme, az çok tanıyabilme imkanım oldu diyebilirim. O günkü Mustafa Bey, rahat, mütebessim ve aydınlık yüzüyle hoşsohbet biriydi. Nüktedandı. Neşeli bir sohbet ettik. Tezimden başka her şey konuştuk. Mesela, sanatçı şahsın, sanat dünyası hakkında anlattığı şeyleri bugünün bağlamında daha iyi anlayabiliyorum.

Ondan sonra Mustafa Bey’le bir daha görüşemedik…

Mülakatlar devam ederken, kendisiyle mutlaka görüşmem gerektiğini düşündüğüm isimlerden biri de Yeşil Bey’di. Görüşülmese seri eksik kalırdı. Nitekim okuyucudan da böyle bir talep vardı. Sağolsun, kendisi de ısrarlı taleplerimi sonunda geri çevirmedi.

Mesajlaşmalarımızdan, kendisinin oldukça yoğun olduğu anlaşılıyordu, ama bu mülakatı söz verdiği üzre 18 Mart’a da yetiştirdi.

Mustafa Bey’in Süreç’in ta en başından beri çeşitli mahfillerde, zaman zaman konuştuğunu görüyoruz. Bu anlamda bir dönem Hareket’in önünde görünen kimselere bir misal teşkil ediyor. Ben bu uzun mülakatı, aslında bir mukaddimenin hülasası olarak görüyorum. Hizmet Hareketi’ne müteallik pek çok konuda Mustafa Bey’in daha çok söyleyeceği ve konuşması gereken konular var: Balyoz, Ergenekon, 15 Temmuz ve benzeri konularda generik açıklamalar yerine daha detaylı konuşması gerektiğini düşünüyorum mesela.

Umarım bu konuları da ilerleyen zamanlarda daha detaylı konuşabilme imkanları bulabiliriz temennisiyle bu uzun mülakatla sizleri başbaşa bırakıyorum.

Mustafa Yeşil kimdir?

Aslında çok söze hacet yok. Yunus ́un dediği gibi: “Ete kemiğe büründüm, Yunus diye göründüm” denmesi yeterli ama ben detaylara girerek biraz daha uzatabilirim:

İlk ve ortaokul eğitimimi memleketim olan Çanakkale Biga ́da tamamladım. 1981 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi‘ne girdim, o tarihten sonra da sadece bayramlarda memleketime gelebildim. Yurtiçi ve yurtdışında eğitim, medya ve diyalog alanlarında çalıştım.

2003 yılında İngiltere ́yle başlayan yurtdışı hayatım 2008’in sonlarında İstanbul merkezli Gazeteci ve Yazarlar Vakfı‘na gelince son buldu. 2008- 2015 yılları arası Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı görevinde bulundum.

17-25 Aralık ile birlikte kaybolan ifade özgürlüğü, siyasallaşan yargı ve tekelleşen medya ile boğucu bir hale gelen ülkemde görevimi yapma imkanı kalmadığı için Nisan 2015 ́de bir toplantı için gittiğim yurtdışı seyahatinden bir daha dönmeme kararı aldım. Şu anda diyalog hizmetleriyle ilgili sınırlı imkan ve alanlarda gayret göstermeye devam ediyorum. Ayrıca 3 yıl önce Newyork ́ta Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin global faaliyetlerini yürütmek için açılmış olan, Journalists and Writers Foundation ́da mütevelli heyeti üyesi olarak da katkı sunmaya çalışıyorum.

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, Hizmet Hareketi’nin resmi sözcüsü gibi algılandı kimilerince. Doğruluk payı var mı bunda?

Yer yer böyle bir algı gelişmiş olabilir ki, yaşanan süreci hatıra getirdiğimizde bunda da yadırganacak bir durum yok. Ama GYV hiçbir zaman böyle bir rol veya unvan iddiasında olmadı. Bununla birlikte özellikle 2013 başlarından itibaren Hizmet Hareketi’ne yönelik yeni bir yıpratma kampanyası dolaşıma girdi ve bazı konularda kamuoyunun bilgilendirilmesine yönelik cevap ve açıklamalar üretmek için kolektif bir çalışmaya ihtiyaç doğdu. Yirmi yıla yaklaşan sivil toplum tecrübesi, Hocaefendi’nin onursal başkan sıfatıyla doğrudan isminin geçtiği bir kurum olması, Hareket’in birçok katman ve kurumlarıyla teması, gündemi yakından izleyen kadrosu ve entelektüel ilişki ağları bu çalışmanın icrasında vakfın öne çıkmasına neden oldu. Akabinde gördük ki kişilerden ziyade bir kurumun bu işi üstlenmesi Hareket’in tabanında da takdir gördü ve kabullenildi.

Yıllarını Hizmet Hareketi içinde geçirmiş biri olarak sizce Hizmet nedir diye sorsak?

Hizmet; Türkiye ́den neşet edip bütün bir dünyaya temel insani değerler çerçevesinde faydayı hedef edinmiş bir sivil hareket ve bu gayeye gönül verenlerin de rıza-i ilahiye matuf olarak eğitim, diyalog ve yardımlaşma alanında yaptıkları faaliyetler ve ortaya koydukları eserlerin bütünüdür. Temel insani değerler etrafında şekillenen tüm gayretlerde olduğu gibi, bu eserler dünya barışına ve birlikte yaşama kültürüne katkıda bulunmaktadır.

Mesela ne gibi katkılar?

Hizmet; referansları Kitap ve Sünnet olan geleneksel İslami anlayışı esas almış; cehalete karşı eğitim projeleri, fakirliğe karşı iş adamlarının bir araya geldiği işbirliği zeminleri oluşturmuş, onların yurtdışına açılımını sağlamış, iftirak ve bölücülüğe karşı da kimseyi ötekileştirmeden insanların ortak noktalarına dikkat çekmiştir. Hala da demokratik ve hukuk devletinin olduğu coğrafyalarda bu gayretlerine, imkanlar el verdikçe devam etmektedir. Hareket, herkesi kendi konumunda kabul esasıyla özellikle ülkemizin farklı din, kültür, anlayış ve düşünce sahiplerine seslenerek toplumsal barışa önemli katkılarda bulunmuştur.

Bu bağlamda Hizmet, elbette ilk meyvelerini ve projelerini doğduğu Anadolu topraklarında verdi. Bulunduğumuz coğrafyanın üç asrı geçmiş kronik problemlerine de çözüm adına gayretler ortaya koydu. Doksanlı yıllarda bu faaliyetlerini ilk olarak Orta Asya ́ya taşıdı ve 25 yıl içinde de yaklaşık 170 ülkede faaliyet yapma zeminine sahip oldu.

Bugünkü durum itibarıyle bakıldığında Türkiye’de kabul gördüğünü söyleyebilir miyiz gerçekten?

Hizmet hareketi, yarım asra aşkın bir süredir Anadolu ́da faaliyet göstermiş ve kabul görmüş bir harekettir. Yüz binlerce insanın okullarında eğitim alması, dershanelerine gelmesi ve yüzbinlerce gönüllüsünün yıllardır maddi manevi destek vererek yurtiçi ve yurtdışında binlerce kurum açmaları bu kabulün bir ifadesi olsa gerek. Aslında bu kabul sadece Hizmet ́e özel bir gerçek değil; evrensel insani değerleri merkezine alıp insanlığın faydasına çalışan her fedakar ve hasbi girişim için geçerli bir durumdur. Hizmet ́in bu başarısını da bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor kanaatindeyim.

Bu kadar genel bir kabul her zaman beraberinde bir etki imkanı, etkili olma imkanı da beraberinde bir güç getirir. Eğer geçmişte bazı dini hassasiyeti olan insanlar, belki çarşıya bile göndermek istemedikleri kızlarını önce üniversite tahsili için büyük şehirlere, sonraları

da öğretmen olarak yurtdışına gönderdiyseler, bu Hizmet ́e olan güveni ve Hizmet ́in pozitif toplumsal değişime olumlu etkisini göstermektedir.

Az önceki sorunuza cevabımı özetlersem eğer, benim için Hizmet, dünyada aktif sorumluluk alıp katkıda bulunarak, iyi bir mümin olmanın, mal, makam ve servet beklentilerine girmeden, (şirket-i maneviyeye ortak olarak) Allah rızasına ulaşmanın, yollarını telkin ediyor, gösteriyor, hatta yaşam alanları ve pratiklerini sunuyor. Benim için Hizmet, Ehl-i sünnet prensiplerini global şartlarda doğru ve insanlara fayda sağlayacak şekilde yaşanır kılarak temsil etmenin, ahireti kazanmada da ferdi değil, kolektif gayrete sahib olmanın imkan ve zeminidir.

Fethullah Gülen ́e yakın bir isimsiniz. Sanırım onun ders halkasında da bulundunuz bir dönem. Bize bir Gülen portresi çizer misiniz?

Her insanın hayatında, onun için çok değerli ve önemli, adeta mihenk taşı olan insanlar vardır. Fethullah Gülen Hocaefendi de benim için İslam ́ın özüne sadık ve bir o kadar da çağıyla barışık bir yorumunu ortaya koyabilmiş müstesna bir insandır. Tevazuunda ve insani ilişkilerindeki kemalâtı, sunduğu prensipleri başta bizzat kendisinin hayata geçirmesi, ilmi derinliğini ortaya koyduğu sayısız eserleri ile, bende daima derin bir saygı ve sevgi oluşturmuştur. Benim için Hocaefendi, ömrünü insanlığın hayrına adamış bir kahraman. Sadece bir neslin değil, 3-4 neslin Allah rızasına ulaşmanın, insanlığa hizmet etme üzerinden ancak mümkün olduğunu idrak etmesine sebep olmuş, fedakarlığı, hasbiliği, Allah ve Peygamber (sas) sevgisini binlerce insanın gönlüne nakşeden bir nakkaş.

Evet, Hocaefendi müstesna bir insan. Her müstesna kişilikte olduğu gibi, onu o yapan hasletleri tanımlamak çok zor, ama bu benim gönül aynama yansıyan, kendi sübjektif bakış açım.

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, takdir edilir edilmez Türkiye’nin yakın tarihinde önemli katkıları olan bir platform. Siz de zor bir dönemde başkanlık yaptınız orda. Bu Vakfın katkılarını bir de sizden dinleyelim.

2008-2015 yılları arasında Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı başkanı olarak görev yaptım. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın misyonu insanların kimlik, yaşam tarzı ve inançları ne olursa olsun, kendileri olarak ve barış içinde bir arada yaşayabilecekleri bir toplumsal iklim inşasına katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. Her ne kadar bu çaba Türkiye sınırları içinde başladıysa da sonraları vakfın “Evrensel Barışa Doğru” vizyonuna uygun biçimde sınırların ötesinde de kabul gördü. Bu mesaj ve hedeflere sahip olan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın ilkesi ise demokrasi oldu. Vakfın kurulduğu 1994 yılında onursal başkan Fethullah Gülen Hocaefendi’nin “Demokrasiden geriye dönüş yok” vurgusu ile yolun başında ne dendiyse, 22 yıl boyunca Türkiye ́de varlık gösteren Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı hep o prensiplere binaen hareket etti: İlk dinlerarası diyalog girişimini başlatarak medeniyetler çatışması tezlerine medenice cevap verdi; azınlıkların, Alevilerin, Kürtlerin meselelerine çözüm arayışlarının bir parçası oldu, kadınların sorunları ile ilgili ciddi gayretlerde bulundu ve tecrübesini ülke içinde ve dışında birçok STK’ya aktardı.

Vakfın ülkede birbirinden çok farklı kesimleri bir araya getirdiği, bir sulh ve müsalaha ortamı oluşturma yolunda önemli gayretleri olduğu yadsınamaz. Ben de 2008’de Abant Platformu’nun Bolu’daki toplantılarına katıldığımda gördüm bunu yakinen. Kürt Meselesi’nin konuşulduğu o yıl, normalde bir araya gelmesi zor kesimler aynı masa etrafında Türkiye’nin bu en önemli ve zor sorunlarından birini müzakere edip, çözüm yollarına kafa yoruyorlardı.

Evet, dediğiniz gibi, Vakıf tüm bu çalışmaları yaparken hiç bir zaman sadece kendi fikir dünyasına yakın insanların fikirlerine müracaat etmedi. Yukarıda ifade ettiğim prensipleri bir kurum olarak önce kendisi tatbik ederek, toplumun her renk ve kesiminden entelektüellerin söz hakkına sahip olduğu çok sesli bir yapı olarak var oldu. Bir diğer ifadeyle, vakfın başarısı sadece Hizmet kadrosunun irade, vizyon ve bakış açısı ile izah edilemez, bu başarı ancak toplumun farklı ve çok sesli yapısının bir araya gelerek oluşturduğu sentezin ve ortak aklın ürünüydü.

Vakıf’ın şimdiki durumu nedir?

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, 2012 yılında Birleşmiş Milletler ECOSOC danışmanlık statüsünü elde etti. Bu statü ile birlikte zaten uluslararası bazı farklı proje ve konferanslar düzenleyen vakıf, kendisini yeni bir eğitim, dönüşüm ve gelişim sürecinin içinde buldu. Yaptığı faaliyetleri, BM ve dolayısıyla uluslararası diskur içinde ve etrafında şekillenen kavramlarla ifade etmeye, Türkiye kaynaklı tecrübesini küresel bir dile tercüme etmeye başladı. Birleşmiş Milletleri tecrübesi son derece meyvedar oldu ve Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin özellikle uluslararası faaliyetlerine ufuk ve zenginlik kattı. 2013 yılından itibaren, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nin bir çok platformunun yanısıra, “Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Global” ekibi başta New York olmak üzere, Cenevre ve Viyana ́da faaliyet göstermeye başladı. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Global, Vakfın Türkiye tecrübesiyle BM’nin hedeflerini buluşturan bir çok proje ve konferansa imza attı. Bu yoğunluğun getirdiği ihtiyaçlara cevap vermek üzere 2014 yılında JWF New York merkezli bir Amerikan sivil toplum kuruluşu olarak resmen kuruldu. Bu süreci Türkiye ́de ki Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı tecrübesinin küresel dünyaya açılımı olarak özetleyebiliriz.

Malumunuz, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı 15 Temmuz 2016 ́da yaşanan darbe girişiminden sonra ise, Türkiye ́de KHK ile kapanan yüzlerce STK ́dan birisi oldu. Global ekipteki arkadaşlar hızla New York’taki vakfı Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın yeni merkezi olarak düzenlediler ve çalışmalarının aksamadan sürmesi mümkün oldu. Hal-i hazırda da ellerinden gelen her türlü gayreti sürecin beraberinde getirdiği sıkıntılara rağmen göstermeye devam etmekteler.

Vakıf şu an ne tür faaliyetlerde bulunuyor?

Son dönemde, ağırlıklı olarak bu süreçte yaşanan insan haklari ihlallerini raporlama, farklı ulusal ve uluslararası mecralarda bu mağduriyetlerin duyurulması ve dünya kamuoyunun gündemine girmesi için gerekli olan verileri toplama konusunda etkili çalışmalar yürütüyorlar. Yine JWF, Türkiye dışında yaşayan mağdurlara da doğrudan bilgilendirme ve destek sağlamaya çalışıyor. Daha önce belirttiğim gibi, Vakfın mevcut çalışmaları Türkiye’de yaşanan süreçle sınırlı değil. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı her sene UN Women ́in Kadin Statüsü Komisyonu’nda farklı STK’larla ortak etkinlikler düzenliyor, Avrupa ́da kadın hakları konusunda bilinçlendirmeye yönelik projeler, demokrasi ve insan haklarının içselleştirilmesine yönelik faaliyetler yapıyor, iltica, göç ve toplumsal entegrasyon gibi konular hakkında ortak akıl ve ortak çözüm tekliflerini geliştirme adına ilgili uzmanları yuvarlak masa toplantılarında bir araya getiriyor. Özetle, kendisini barış kültürü, insan hakları ve sürdürülebilir kalkınmaya adayan JWF, şartlar gereği mütevazı ama kanaatimce oldukça değerli katkılar sunmaya devam etmektedir.

Hareket’e içerden ve dışardan çeşitli eleştiriler geliyor, siz bu eleştirilere nasıl bakıyorsunuz?

Kişinin, toplumların ve ilimlerin inkişafı, tenkit ile gerçekleşir. Bu bağlamda tenkit ve eleştiri, yenilenmenin çok önemli bir yolu ve yöntemidir.

Söz söylemenin en zor olduğu dönemdeyiz, hele Hizmet hareketiyle ilgili söz söyleme, beyanda bulunma zorların zoru bir durum olsa gerek. Belki bu dönemde konuşmanın ve yazmanın zorluğu; hem gerçekleri rasyonel olarak tespit edip ortaya koyma ve hem de bu süreçte ciddi sancı ve acı çeken masum ve mağdurların ümitlerine kezzap dökmeden bilakis, onların yaralarına merhem olma zorunluluğundan kaynaklanmakta olabilir. Bir diğer açıdan da, sebepler üzerinde durulduğu kadar Allah (cc)‘ın inayet, lütuf ve ihsanlarına da dikkat çekmenin bir yükümlülük oldugunu, bu parametrelerden herhangi birinin göz ardı edildiginde, eksik bir bakışın söz konusu olacağını unutmamak gerekiyor.

Hizmet Hareketi, kanaatimce dün de eleştirilere muhatap idi, bugün de. Ama takdir edersiniz ki, eleştiri ile asılsız iddia ve iftiralar arasında bir fark vardır. Belki bugünlerde yapılan eleştirilere verilen bazı Hizmet içi tepkilerin sertliği, yüzbinlerce insanın bir çok asılsız iddia ve iftira yüzünden hakkının çiğnenmesinden ötürü olabilir. Bu dönemde, bu inanılmaz mazlumiyete rağmen, haklı eleştirileri dinleyip değerlendirmek zorundayız. Fakat bu yenilenme cehdimiz bizi redd-i miras yaparak geçmişi topyekün yok saymaya, sadece negatife yoğunlaşmaya itmemeli. Unutulmamalı, bu Hizmet -bugün de kendi içinden olup onu eleştirilenler dahil- binlerce fikir sancısı çeken ve insanlık için dertlenen insan yetiştirdi ve bu, içinde neşet ettiğimiz toprakların şartları gözönünde bulundurulduğunda inanılmaz bir değer.

Türkiye ́de ki Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı‘nın, 3-4 yıl süren ve hatta çok da sert kritiklerinin de içinde bulunduğu bir toplantı serisi olmuştu. Bu toplantılar “Acaba gözümüzden kaçan neler var?” düşüncesiyle eleştirilerin alındığı, dinlenildiği toplantılar idi. Aslında iyi bir mümin, iyi bir insan olmanın yolunun da kendini eleştirmekten, kendisyle yüzleşmekten ve en güvendiği işleri bile sorgulamaktan geçtiğini hepimiz hem okumuş hem de dinlemişizdir. Eleştiriyi kişinin kendi üzerinde gerçekleştirmesi, kendisiyle yüzleşmesi acı ve zor olacak ki, ecdadımız buna işaretle “İğneyi kendine çuvaldızı başkasına batır!” demiştir. Bakalarına çuvaldız ile yaklaşanların, kendilerine de bir iğne kadar eleştiriyle yaklaşmalarını bu sözle tavsiye etseler gerek.

Bugün, Hizmet atmosferinde yetişmiş arkadaşlarımızın eleştirilerini, Hizmet‘in başarısı ve ayrıcalığı olarak görüyorum. Söz konusu eleştirilerin hepsine elbette ki katılmıyorum, ama ben bu dönemde Hizmet ́in tashihi ve tadili için zihinlerin ortaya koyduğu eleştirilerin çok değerli olduğunu düşünüyor ve bu yaşanan acı, ızdırap ve çaresizlik karşısında vicdanlarının dışa vurumu olarak değerlendiriyorum. “Dertli, söyleyen olur” ama türkü söylemez, can yakan ifadeler söyler. Bize düşen, empati ile yaklaşıp, dinlemek, haklı noktalarını da ilgili muhataplarına taşımak, kendimize düşen neyse onu yapmaktır; eleştirileri dikkate almaktır.

Bugün farklı zeminlerde dile getirilen; imkanların hakkını verememe, siyaset-hizmet ilişkisi içinde istikamet sorunu, aidiyet duygusunun baskınlığı, hesap verilebilirlik ilkesiyle ilgili meseleler, şeffafiyet açısından aydınlatılması gerekli olan noktalar, istişare ve ortak akılla hareket etmedeki eksiklikler, devleti tanıyamama ve devlete bakış açısındaki sorunlar, empati yetersizlikleri ve sadece kendi hizmetlerini düşünme gibi gerek harici dünyadan, gerekse Hizmet içinden farklı değerlendirmeler ve eleştiriler gündem oldu.

Peki sizce bu eleştiriler göz önünde tutuluyor mu, ya da tutulacak mı?

Elbette ki, bundan sonra ki süreçte de bu eleştirilerin ilgili her kademede ele alınması söz konusu olduğu gibi bu noktaların gerek aydınlatılması gerekse çözüme kavuşturulması atılacak en önemli adımlar olsa gerek. Aslında bu yönde de ciddi adımların atıldığını, zihniyet noktasında bir problemin olmadığını, sadece zamana ihtiyaç duyulduğunu düşünüyorum.

Bir diğer nokta, Hizmet bu süreçte bütün imkan ve organize kabiliyetini kullanarak yeni dönem ve duruma göre vaziyet alma durumundadır. Bu, şartların zorlaması açısından kaçınılmaz bir süreçtir.

Bununla ilgili nasıl bir yol izlenilmeli?

Alan çalışmaları, Hizmet‘e gönül veren her bir ferdin kanaat ve düşünceleri, akademik sahadaki tecrübe ve birikimin bir araya getirilerek ihtiyaç duyulan tashih ve düzenlemelerin yapılmasına da zihni manada ciddi bir engel görmüyorum. Burada ki en ince nokta, hedefin binayı yıkmak değil, hasar görmüş ve işlemez hale gelmiş noktaların gözden geçirilmesi olmasıdır. Temel değerler, dinamikler, ve ilkeler muhafaza edilme kaydıyla her türlü teknik usul ve strateji değiştirilebilir ve ihtiyaca göre düzenlenebilir kanaatindeyim.

Ancak, unutulmamalıdır ki, yarım asırdır devam edegelen bir hareketin, teamülleri ve stratejileri sabahtan akşama bir iki yazı, bir kaç toplantıyla değişecek değildir. Kişinin, şahsi alışkanlıklarını bile değiştirmesinin aylar, hatta yıllar aldığı düşünülürse, belki Hizmette yaşanacak ve bazı alanlarda ihtiyaç duyulan zihni dönüşüm için de elbette belli bir zamana ihtiyaç olacaktır.

Sizin Hareket’le ilgili eleştirileriniz var mı?

Az önceki soruda da ifade ettiğim gibi, Siyaset-Hizmet ilişkileri içinde istikamet sorunu, hesap verilebilirlik, karar verme mekanizmalarındaki şeffafiyet gibi konulardaki hata ve eksiklerin acilen giderilmesi gerektiğine inanıyorum. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı olarak özellikle AKP döneminde medyanın ve ifade özgürlüğünün adım adım kısıtlanması konusunda gerekli bağımsız tepkiyi ortaya koyamadık. Ya da çok eleştirdiğimiz Genelkurmay’ın akreditasyon uygulamasını daha 2005’lerden itibaren Erdoğan’ın yapmaya başlamasına ses vermeliydik. Yani iktidarı iyi günlerde bile bu konularda uyarabilmeli kamuoyu oluşturmalıydık. Hizmet ́in ve Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin maalesef bu konulardaki performansı, özellikle içinde neşet ettiği sosyo-kültürel realitelerden dolayı eksik ve yetersiz kalmıştır. Gelgelelim bu bir performans sorunudur, hareketin masumiyetini ve savunduğu değerlerin bizatihi kıymetini bu beşeri eksikliklere kurban etmek insafa sığmaz.

Mesela nasıl?

Hizmet Hareket’ini, üzerine müesses bulunduğu değerleri, ilkeleri ve prensipleri itibariyle takdir etmenin dışında bir şey demenin mümkün olmadığını düşünüyorum. Her eleştiride, yalan ve iftira olmadığı kaydıyla, önce; Anadolu ́nun sınırlı kaynaklarına sahip insanlarının ortaya koyduğu civanmertliği, eserleri ve yetiştirdiği insanları müstesna bir başarı hikayesi olarak görmek gerek. Hele bu büyük gayretin, 50 yıl kesintisiz devam etmesi ve sürekli büyüyerek kendi sınırlarını aşması ve orada farklı coğrafyalarda da 25 yıldır kabul görüyor olması, bir başka zirve yöndür. Aslında, ister şahsi ister kurumsal manada muhasebe ve yüzleşme yeni dönem ve yeni şartlar da eski hataların görülmesine ve tekrarlanmamasına vesile olacaktır. Bu, yeni dönem için farz der farz mesabesinde önemli bir gayrettir.

Bunları ifade ettikten sonra, ister yurt içi ister yurt dışı alanlarda daha iyisi olmaz mıydı? Hiç mi hata yapılmadı? Her fırsatın hakkı verildi mi? gibi sorular sadece bu sürece bağlı olarak değil, öncesi için de geçerli olan gelecekte de sürekli sorulması gereken sorulardır.

Hizmetleri insanların yaptığı gibi, hata ve yanlışlığı da insanlar yapar. Dolayısıyla, elbette ki Hizmet içinde de olsa ne insanlar masumdur ne de hataları kutsaldır.

15 Temmuz hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?

15 Temmuz 2016 darbe kumpası, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik düzenine karşı bir saldırı idi. Müteakiben Türk hükümeti tarafından ilan edilen OHAL yönetimi, insanların Hizmet Hareketi‘yle irtibatlı oldukları iddia ve algısı bazında, nefret kışkırtıcılığına, hunharca

işlenen suçlara, kitlesel insan hakları ihlallerine, keyfi zulüme ve kitlesel cezalandırmaya maruz kalmalarına neden olmuştur. 15 Temmuz, kendi ikbal savaşlarını yapanların, masumiyet rolüne girerek yaptıkları en büyük zulmün adı.

İktidarın kirli bir oyunudur, 15 Temmuz.

Milli irade deyip, kendi insanına zulm eden, baş örtüsü üzerinden siyaset yapıp baş örtülü kadınları bebekleriyle hapse tıkan, sadece Hizmet Hareketi ile öyle veya böyle bir bağlantısı olan insanlardan intikam almak için değil, tüm muhaliflere karşı zulmü hat safhaya taşıyan bir süreçtir.

Hizmet Hareketi ve diğer muhaliflerin maruz kaldığı bütün insanlık dışı uygulamaların milletin gözünde meşruiyete dönüştürme illüzyonunu başlangıcıdır 15 Temmuz.

Demokrasi diye yola çıkan ve bu vaatlerle sadece ülkesindeki demokratları değil, AByi bile aldatarak mafyatik bir yapıya dönüşen iktidarın bayram günüdür 15 Temmuz.

Her türlü kirli organizasyon sahiplerinin salındığı, suçluların hayatın bütün karelerini işgal ederken, hapishanelerin de adalet ve hukuk mücadelesi verenlerle dolduruluduğu, masumiyetin mahkum olduğu dönüm noktasıdır 15 Temmuz.

Cemaat, bu zulme karşı nasıl bu kadar savunmasız kalabildi?

Öncelikle su noktaya dikkat çekmek isterim. Hizmet bir sivil harekettir. Ve her türlü şiddetten uzak kalan bir sivil hareket olarak da, devletin tüm gücüne maruz kalmıştır. Malesef iktidar, hukuku katlederek devletin tüm enstrümanlarını gayr-i meşru bir şekilde kullanıp, Hizmet ́i yok etmeye yönelik seferber olmuştur. Hizmet bütün gücünü bağlı olduğu değerlerden, öz kaynaklardan almaktadır. Hizmet bir emanettir ve bugünün ihtiyaç ve stratejilerine uygun hareket etme ve gelecek nesillere de meşruiyetini yitirmemiş, aynı cazibe ve kutsiyetine sahip olarak intikal etmesi esas alınarak hareket eder.

Bu çerçeveden baktığımızda Hizmet ́in bu zulme karşı tek savunması, hukuki süreçler olabilirdi. Ülkede hukuk sistemi tamamen yok olduğundan dolayı da, Hizmet ́in şiddetsiz direnişin dışında pek bir şey yapacağı yoktu.

Aslında Hizmet ́in bu kadar savunmasız kalması, iktidarın kirli iftiralarinin ne kadar gerçek dışı olduğunun açık bir göstergesidir. Hem „devletin her tarafında, hatta emir subaylarına kadar sizmis“ diyeceksin, „Terörist“ diyeceksin, hem de bu insanların tek suçu, şiddetsiz bir direniş sergilemek olacak.

Ve tüm bu zulmü, dünyanın ciddiye almadığı bir darbe kumpası ile meşrulaştırmaya çalışacaksınız. Herhalde normal bir aklın asla kabul edeceği bir yaklaşım değildir bu, kaldı ki bütün insanları eğitimli bir hareketin bu kadar aklı zorlayan, tuhaf bir yola girmesi düşünülemez. Bugün Hizmet, meşruiyetini kaybetmeme adına ağır bedeller ödüyor. Bu kaybedilenler bir gün mutlaka telafisi mümkün olacak şeylerdir ama meşruiyet bir defa kaybolduğunda bir daha geriye dönemezsiniz ve bunun kaybı üç zamanlı bir kayıptır; geçmişe ihanettir, hazır zamanda iflastir ve gelecek nesilelerin emanetini zayi etmektir.

Meriç?

Meriç; zulümle necat arası sudan bir çizgi. Belki de, esaretten hürriyete giden bir sırat köprüsü. Bazıları için masumiyetlerini şehadetle taçlandıkları bir rampa. Ama bazılarımız için, sinemiz de çağlayıp akan bir üzüntü ve kederin adı. Kim bilir belki masumların, mahkumların, mağdurların akan göz yaşlarının mücessem hali.

Meriç; Türkiye ́de mazlum olan insanlar için özgürlüğe açıldığı su kadar aziz bir visal kapısı. Bazıları için ise bu eza ve cefa dolu dünya sıkıntılarının noktalandığı yer, dar-ı fena ́dan dar- ı beka ́ya geçiş noktası.

Meriç; bu Hizmet tarihini kaleme alanlar için hakkında ayrı bir başlık açılarak ele alınacak derin bir konu.

Hasılı Meriç, geçeniyle geçemeyeniyle bütün masumların farklı farklı derslere, tecrübelere mazhar oldukları soğuk, can yakan, ama bazen de can kurtaran ince bir çizgi.

Hizmet medyası hakkkındaki düşünceleriniz nelerdir?

Medya meselesi her kişinin tanımı, beklentisi ve yüklediği misyona göre farklı yaklaşımların olacağı bir alandır. Hizmet 1986 yılında Zaman Gazetesi ile medya alanına girmiş oldu. Her ne kadar geçmişte Nur cemaatleri başta olmak üzere diğer İslami cemaatlerin gazeteleri olsa da, Hizmet için bir ilk adım oldu gazete. Uzun bir tecrübeden sonra, medyanın diğer bütün alanlarında da varlık gösterildi. Haddizatında, Hizmet Hareketi‘nin bütün kurumları gibi medyadaki çalışmaları da ticari beklentiden uzak; hem hak, doğru ve güzelliklerin kamuya maal olması hem de haksızlık, tecavüz saldırı ve iftiralara karşı gerçeği ortaya koyma maksatlı hareket etmiştir.

Geriye dönüp baktığımda, Türkiyede yaşanan farklı dönemlerdeki tazyik, tenkil ve tahrip hamlelerine karşı Hizmet Medyası’nın ciddi mücadeleler verdiğini hatırlıyorum. Kaldı ki, diğer medya organları içinde Hizmet‘e ait meseleleri her seferinde çarpıtan, abartan veya

iftira atan kesime de cevap verme, yalanlarını atamaz hale getirme de her gün yapılagelen sıradan işler nevindendi.

Hizmet Medyası’nın AKP Dönemi karnesi?

AKP’nin demokrasi, AB ve yeni anasyasa dediği iktidar dönemlerinde Hizmet Medyası, bu projeleri seslendiren en güçlü ses görünümündeydi. Bugün medyada görev yapan arkadaşların, “Keşke siyasi yapıya bu kadar yakın durmasaydık” serzenişleri bir gerçeği ifade etse de, göz ardı edilemeyecek başka maslahatların varlığını da düşündürmektedir. Ancak, hangi niyet, maksat ve hedefle sahip çıkılırsa çıkılsın, iktidar yakınlığı hizmet adına ateşten bir gömlek olmuştur.

Hizmet Medyası ve iktidar arasındaki durumlar nasıldı?

Hizmet’in bütün kişi ve kurumları gibi medyası da asla iktidar nimetleriyle palazlanmadı. Dolayısıyla sükutu, iktidar nimetlerini kaybetme korkusu değil; tam tersine, ülke adına elde edilen kazanımların (vesayetten kurtulma, anayasadaki değişiklikler, Avrupa Birliği süreci) kaybolması endişesi olduğunu düşünüyorum. Bugün, bütün hesaplar ortaya döküldüğünde, Hizmet’in iktidardan istifade ettiği nimetler adına söylenecek bir satırlık bir şey çıkmamıştır.

Medyada görev yapan arkadaşlarımızın iyi niyetlerinden ve faydalı olma hedefleriyle ilgili hiç bir zaman terreddüde düşmedim. Ama, insan olarak hepimizin eksiği, kusuru ve hataları olduğu gibi onların da olmuştur. Ancak, işlerinin en zor yönü; yaptıkları her çalışma her gün kamuoyunun doğrudan teftişine ve görüşüne çıkan bir iş olduğu için her gün doğru-yanlış hesabına muhatap olmuşlardır.

Geriye dönüp baktığımda, Hizmet medyası için iyi ki varmış diyorum. Zira, yüzlerce hakperest medya mensubu buralarda yetişti. Tarihe ışık tutacak çok ciddi gerçekler (27 Mayıs’ın bilinmeyenleri, 12 Eylül‘ün karanlık noktaları, 28 Şubat süreci, yolsuzluklar) ortaya kondu. Ve kanaatim şudur ki; Hizmet medyasının sevap kefesi, hata kefesinden ağır basmaktadır.

Gelecek dönem için bir yorum yapmak gerekirse, evrensel boyutta hizmet edecek bu hareketin kendine ait bir medya yapılanması olmayabilir. Ancak ülkelerin en güçlü medya organlarında çalışan hizmet gönüllüsü arkadaşlar vardı, belki bundan sonra da daha çok olacaktır. Ve işadamlarımız arasında kendilerine ait eğitim kurumları açanlar olduğu gibi, medya sektöründe de yer alacak Hizmet gönüllüsü yatırımcılar olacaktır ümidindeydim.

Sizce Cemaat’i nasıl bir gelecek bekliyor?

Hizmet, bir yönüyle bir asırlık; bir başka yönüyle de 50 yıllık. Bu hareket akıtılan terlerin, gözyaşlarıyla edilen duaların, engin cömertliğin mücessem halidir.

Hizmet‘te her yeni dönemin, Külli İrade’nin muradı istikametinde ve ciddi sancılarla teşekkül ettiğini bazılarımız ilmelyakin, bazılarımız da hakkalyakin biliriz.

İçinde bulunduğumuz bu sürecin imkan ve fırsatlarının hakkı verilir, sebeplerde kusur yapmama esasıyla hareket edilebilirse, yepyeni bir dönem, evrensel bir alan ve bütün insanlığa uzanan bir hizmet zeminin önümüze çıkacağı ümidini taşıyorum.

Allah (cc), rızası istikametinde ki hiç bir hamleyi, gayreti zayı etmediği gibi başlattığı bir baharı da yarıda bırakmamıştır. Hiç bir bahar düşmanı, ağaçları keserek, fidanları sökerek, yaprakları çırparak baharın gelmesine engel olamaz. Belki, sadece daha geniş alanlarda daha yoğun çimlenmelere ve yeşermelere vesile olur.

Süreç’in kazanımı olarak değerlendirebileceğiniz neler var?

Bu süreç, Hizmet adına elbette son derece üzücü kayıplara vesile olmuştur. Yaşananlar, yürekleri dağlamış, sineleri yakmış ve gözyaşlarını ceyhun etmiştir. Ancak, bütün bunlara rağmen, Türkiye dışında çeyrek asırdır devam eden hizmetler daha da bilinir hale gelmiş durumda. İktidarın her türlü kirli girişimine karşılık -az yer müstesna- her şarta rağmen ülkelerin hizmetlere sahip çıktıklarını gördük.

Hizmet Hareketi‘nin en ağır zulme, gaspa, işkence ve öldürme fiilerine maruz kalmasına rağmen en ufak bir şiddete bulaşmaması bütün bir cihanın dikkatini çekmiş ve Müslüman bir topluluk olarak, en ağır şartlarda dahi şiddet ve terörden fevkalede uzak olduğunun tescili olmuştur. Özetle Hareket, sivil ve barışçıl kimliğini tüm dünyaya ispatlamış bulunuyor. Bu öylesine güçlü bir kazanımdır ki, geleceğin dünyasında İslamın bir sulh dini olduğunu ifade etme ve onu cihanda temsil etme imkanını beraberinde getirecektir. Hizmetin, rızaya kilitlenmiş, beklentisiz ve adanmışların hasbi gayretleriyle, yeni şartlara göre kendini yenileyerek devam edeceğini düşünüyorum. Zira, ya yeni hal ya yeni hal… Ümid ediyorum ki, Hizmet, temel hedef ve dinamiklere sadık kalarak, yenilenecektir.

Hizmet’in merkezi lider kadrosu denince ne anlamamız gerekiyor?

Merkezi lider kadrosu tabirini kullananlar, Hocaefendi ́ye yakın, icrai sorumluluğu olanları kastediyorlar zannediyorum. Bu tabir Hizmet içinde bilinen ve kullanılan bir tabir değildir ama ne denmek istendiği ortadadır onu değerlendireyim.

Hizmet‘in, İzmir‘de ilk teşekkülü yıllarında Hocaefendi‘yle birlikteliği önce talebelik sonra da Hareket içinde sorumluluk alarak vazife yapan bir çok insan olmuştur. Geride 50 yıla aşkın bir süreç bırakılmış olmasına rağmen bu insanların büyük çoğunluğu hem Hizmet‘in içinde devam ediyor hem de Hocafendi‘ye yakınlıkları sürüyor (ancak sadece fiziki yakınlığı kastetmiyorum.)

İcrai sorumluluğu olanlar, zaman içinde hizmet kalemleri arttıkça artmış, eskiden dar daire tabir edilen ve herkesin birbirini tanıdığı zemin yerini ortak değerlere sahip birbirini tanımayan binlere bırakmıştır.

Ancak, Hocaefendi‘nin ilk dönem yanında olmuş olan insanlardan bazıları –sorumluluğu olsun ya da olmasın bu yakınlığı devam ettirmişlerdir – Bunu da kişilerin teveccüh ve vefalarına Hocaefendi ́nin aynı haslet ile karşılık vermesine bağlıyorum.

Hocaefendi‘nin etrafında sürekli onunla beraber olup, Hizmet‘in makro planlarını yapan ve yöneten bir kadro hiç olmadı. Tabanda sorumluluğu olan kişi ve heyetlerin zaman zaman kendisine ziyarete gelmeleri ve beraberinde getirdikleri fikir, projeleri kendisiyle paylaşmaları zeminleri elbette olmuştur. Hocaefendi de kendine arz edilen projelerde ortak akla, istişareye ve mali güçlerinin olup olmadığına dikkat çektikten sonra da arkadaşların tekliflerini değerlendirmiştir, tavsiyelerini beyan etmiştir.

Geriye dönüp baktığımızda, her seviyede görev yapmış arkadaşlarımızın içinde ortak aklın hakkını vermede, istişarenin esaslarının uygulamada eksik ve hata yapanlar olmuştur. Ancak, bu hata ve eksiklerinin bazıları yürüyen yapılar için de tolere edilen şeyler olsada, bazı hatalar da kişilerde değişik itimat ve güven yaralarının açılmasına sebep olmuştur.

Bugün Hizmet‘in, hem içinden çıkacağı badirede hem de geleceğini inşa etmede Hocafenedi‘ye olan ihtiyacı dünden daha fazladır. Duruşu, ifade ve söylemleri ve dikkat çektiği hedef ve projeleri ve birleştiren konumuyla. Hizmet prensipleri ve esaslarına sadık kalarak, şahsi insiyatif alanlarını ortak akla emanet ederek hizmet etmeye dünden daha fazla ihtiyacımız var.

Atılması gereken adımlarda, (her alanda ve her ülkede) orada hizmet eden arkadaşların, dostların, sempatizanların müzakere ve kararları esastır. Hocaefendi‘nin ve Hizmet’te ağabey konumunda olanların teşvik ve tavsiyeleri de bu yöndedir.

Değişim, dönüşüm ve ihtiyaca göre yenilenme, Hizmet‘in her seviyesindeki insanlarının müzakere meclislerinde fikirlerini ortaya koyup varacakları ortak aklın tercih ettiği usul ve mahiyette gerçekleşecektir. Buna engel olacak ne bir iç mekanizma söz konusudur ne de hariçten kendi arzu ve inançlarını dayatıp Hareket‘i yönlendirmeye çalışan dış mekanizmalar söz konusudur.

Cemaat’te “Büyük Abiler” Süreçi okuyamamakla, iyi yönetememekle eleştiriliyor. dolayısıyla da icraayı bırakıp artık köşelerine çekilmeleri, “nasih” olmaları gerektiği şeklinde bir düşünce de seslendiriliyor. Siz ne dersiniz?

Musibet ve baskı zamanlarında, belirle bir kitleyi stigmatize ederek suçlu ilan etmek, kolaya kaçmaktır ve sebepleri doğru okuyamamaktır. Her gün binlerce aslı astarı olmayan iftira bombardımanına maruz kalmış hizmet insanlarının hem de en görünenlerine, kimliği hizmetle bütünleşmiş olan kişilere topyekun suçlayıcı bir dilin kullanılması rasyonel olmayan duygusal bir redd-i mirastır. Unutulmamalıdır ki, Hareket kolektif bir yapıdır: Insanların gönüllü olarak katılım sağlayarak destek verdikleri ve aslında bu bağlamda da bu eleştirilen sistemin sürdürülmesinde doğrudan etkin oldukları bir yapıdır. Türkiye ́de yolunda gitmeyen herşeyin müsebbibi olarak Hizmet ́i gören iktidar ne kadar realiteden uzaksa, Hizmet içinde sorunlu olan tüm uygulamaların müsebbibi olarak abileri de görmek, o kadar realiteden uzak bir yaklaşımdır diye düşünüyorum. Bu ifade bir gerçeğin ifadesidir ve birilerinini koruma anlayışıyla söylenmiş bir söz değildir. Kenarı çekilme meselesine gelince, bugün hizmetin ilk dönemlerinde aktif vazife almış büyüklerimizin bir çoğu dünyanın değişik yerlerine dağılmış durumdalar ve oralarda da icrai görevden daha ziyade danışmanlık ve rehberlik tarzı katkıda bulunmaktadırlar. Zaten beşeri yapının gereği belli bir yaştan sonra hizmetin ihtiyaç duyduğu aksiyon, cevvalik elbette olamaz ve bu alan, bu işler gençler tarafından götürülür. Işin tabiatı gereği hizmetin teamülleri neticesi büyüklerimizin tecrübeleriyle gençlerimizin heyecan, enerji, ufuk ve aksiyonları birlikte devrede olursa, daha verimli neticeler olacaktır. Zira Hizmette hiçbir kişi bir başkasının muhalifi veya rakibi değil, belki mütemmim bir cüzü yani tamamlayıcı bir parçası, yardımcısı ve yol arkadaşı olmalıdır.

Dolayısıyla bu bayrağın elden ele devri de hizmetin kendi teamülleri içinde ilke ve prensiplerine sadık kalarak devam edip gidecektir.

Bulunduğunuz yerden bakınca nasıl bir Türkiye görüyorsunuz?

Türkiye‘yi, hızını alıp tam havalanacağı sırada pistten çıkan uçağa benzetiyorum. Hangi noktadan bakarsanız bakınız, her tarafta ciddi bir kaybın ve enkazın var olduğunu sadece biz değil, tarafsız bakan bütün bir dünya görüyor. 21. asırdaki Türkiye, maalesef 20. asrın faşizim bataklığına girdi. Herhalde, irtica olsa olsa buna denir. Yaklaşık bir asırdır ülkeyi elinde tutan kirli ve karanlık yapılar bugün mazilerindeki kirli işlerden sıyırıldıklarıyla kalmadıkları gibi Erdoğan ile birlikte hem intikam alıyor, hem de gelecek iktidarlarının hesaplarını yapıyorlar.

Türkiye, coğrafi olarak önemli bir ülke, bulunduğu bölge de üzerinde en çok hesapların, kavgaların yapıldığı bir bölge.

Bu zalim gider, ancak, eğer soyma, çalma ve paylaşım sistemleşmiş bir şekilde varlığını devam ettirirse –bir inayet olmadıkça- bu ülke insanı Venezuella‘dan farkı olmayan bir perişaniyete duçar kalır.

Ülke, tarihinin hiç bir döneminde görülmemiş; kara para, uyuşturucu ticareti, petrol ve silah kaçakçılığı gibi kirli işlerin merkezi durumuna gelmiştir. Tarım, sanayi, turizm gibi alanların körelmesine rağmen kullanılan kaynaklar bu kirli ve kanlı kaynaklardır. Böyle bir ülkede, adalet, hukuk, ifade özgürlüğü ve akademik çalışmalar çok lüks şeylerdir.

Elbette, bütün bu tespitlere rağmen ülkemle ilgili ümitsiz değilim, yetişmiş insan gücü uluslarası dengeler, yapılan zulümlerin oluşturacağı intibah ve ilahi adalet, yürekten edilen dua ve ortaya konan gayretler elbette semere verecektir. Unutulmamalı ki, her gecenin bir neharı, her kışın bir baharı vardır ve bu Allahın kanunudur

Memleket özlemi?

Hayatım, ekseriyet itibariyle gurbette geçti. Bir çok insan köyünü, kasabasını ve orada biriktirdiği hatıralarını ve zamanını paylaştığı arkadaşlarını özler. Son 40 yıldır, bütün bu yerlerden ve oradaki dostlarımdan hep uzak yaşadım, kısa süreli ziyaretler müstesna. Ancak, ülkemin bir cok farklı şehrinde imrarı hayat ettim. Oralarda çok güzel arkadaşlar edindim. O günleri, mekanları ve o dostları elbette özlüyorum.

Ne var ki, Ülkemin üzerindeki bu kabus ve kaos özlem duygumu acıya, ızdıraba ve sancıya dönüştürdü. Ülkesini terk etmek icin, nehirde boğulmayı göze alacak kadar şartlarin boğucu oldugu bir ülkeyi özlemle degil, sadece acı, üzüntü ve sancıyla anıyorum.

Süreç’te halk gibi Aydın kesim de Cemaat’i yalnız bıraktı diyebiliriz. Yazarlar ve Gazeteciler Vakfı başkanı olarak bu konuda neler düşünüyorsunuz?

Ülkemizde malesef, yıllardır Türk aydını hep kamplaşmalar yaşadı. Uzun zaman devletin güdümünde olan aydınlar, görünür haldeyken farklı kültür, inanç ve sosyal gruplara mensup olanlar da ya itilmiş veya ötekileştirilmiş durumdaydılar. Hatta bir çoğu, değişik mahrumiyet, eziyet ve esaretlere muhatap kalıyorlardı.

Bugun iktidar olan AKP, çevredeki muhafazakar, liberal ve demokrat aydinları merkeze çeken bir yaklaşım ile ötekileştirilmiş olanları görünür hale getirdi. Ancak bir dönem beraberlikten sonra bütün değerlere sırtını dönen AKP, muhafazakar aydınlara öyle ağır bir fatura kesti ki bu muhafazakarların bırakınız aydınlığı, insanlıkları bile kalmadı. Kamuoyu önünde, yüzlerce yalana yama yapmak mecburiyetinde kaldıkları gibi İslamiyetle telif edilemeyecek fiilere de fetva vermeye mahkum oldular.

Hizmet, özellikle son 20 yıl boyunca merkez ve periferideki aydınların, fikir önderlerinin buluşma noktası oldu. Bu buluşmalarda her meselede mutabakat sağlanamadı elbette ama birbirleriyle buluşmaya ve konuşmaya başladılar. Altan’lar, Şahin Alpay’lar, Nazli Ilıcak’lar ve benzer bir cok liberal demokrat isim, AKP ́nin özgürlük söylemlerine, Avrupa Birliği hayallerine inanarak destek verdiler.

Bugun AKP, Türk aydınının buluşma noktalarını yıkmakla kalmamış, demokrat söylemlerine destek vererek ayakta kalmasını saglayan aydınları müebbetle cezalandırmıştır.

17-25 Aralık’tan sonra kapatılan medya organları, içeriye atılan gazeteciler ve işlerine son verilen akademisyenlerden geriye, -vicdanının sesini dinleyen az sayıda cesaretli aydın müstesna– birer propaganda ve yalan makinasına dönüşen medya; şöhret, imkan ve makam ile sarhoş olmuş muhafazakar aydın taslakları ve nepotizm hastalığına tutulmuş üniversitelerin naehil akademisyenleri kaldı.

Ekranlarda boy gösteren, yazı yazan ve bilirkişi olarak ses çıkaranlara ne aydın tabiri ne de entelektüel tanımını kullanmak mümkün degildir.

Bugün Türk aydını ya sürgünde veya zindanlarda. Aydın görünümlü kitle de boş meydanda ahkam kesmekle, iktidara methiyeler düzmekle meşgul.

Şahin Alpay serbest bırakıldı?

Şahin Alpay’ın AHIM kararı sonrası tahliyesi bu zorlu süreçte zaman zaman nefes aldıran haberlerden biri oldu.

Şahin Alpay; İnsani değerleri, demokratlığı, cesareti ile gazeteci, akademisyen ve aydın olarak ülkeye ciddi katkıları olmuş bir kişidir.

Onun özgürlüğü adına çok büyük bir adım. Geçmiş olsun diyorum kendilerine.

Kendisinin de ifade ettiği gibi, sevinçli olmakla birlikte, içerideki binlerce mazlum ve masum kurtulmadıkça Türkiye ́nin huzura eremeyeceğini ifade ederek, önemli bir noktaya dikkat çekmek istiyorum.

Şahin Alpay gibi yüzlerce gazeteci, medya mensubu, binlerce de kadın- erkek, yaşlı, bebek dimdik duruşları ile tarihin en apak sayfalarında yer alacaklardır.

Kırgınlıklarınız var mı?

Gençliğini, birikimini hizmet diyerek harcamış her Hizmet gönüllüsünün yaşadığı acıların, kayıpların derinliği nispetinde, kırıklığı ve kırgınlıkları elbette vardır.

Hüsn-ü zan merkezli yetişen, düşünen ve hayata hep bu pencereden bakan insanlar olduk. Bu yaklaşım herkesi insan kabul etme, kucaklama ve ona inanmayı netice verdi. Bugün yaşadıklarımıza bakınca, hüzn-ü zanlarımızın da ciddi hayal kırıklıklarına vesile olduğu bir gerçek.

Yere göğe sığdıramadığımız insanımızın bugün olanlar karşısındaki hissiz ve duyarsız hali, en büyük kırgınlığım. Kendi kızına, oğluna, gelinine kapısını kapatan hatta gidip onu ihbar edenler bizim baş tacı ettiğimiz bu insanlar mıydı?

Hizmet Hareketi’yle, şu ve ya bu şekilde irtibatı olmuş, yüzlerce ve ya binlerce iş adamı, gazeteci, aydın, sanatçı veya normal vatandaşlardan hiç birisi Hizmet’ten zarar görmediği gibi, yurt içi ve dışında bir çok faydasına şahit olmuşlardır. Şimdilerde, bu kesimdeki insanların sukutu, ve bazılarının da hakaret ve iftirada bayrağı taşımaları kabul edilesi bir durum değildir.

Bugün Ülkemizde yaşananlar, Hizmet Hareketi’ne zarar verme ve yok etme sınırlarının ötesine geçmiş, toplumun parçalanması devlet birimlerinin dağılması ve uzun sürede toparlanması çok zor olan, değerlerin ve ilkelerin çözülmesi noktalarına gelmiş durumdadır. Ancak, ne kadar kırılsam da; Ülke benim ülkem, o zehirlenmiş toplum da benim içinden çıktığım toplumdur. Bütün dünyaya, yarım asra yakın sabırla hizmetleri taşıyan insanlar ve sahip oldukları kaynaklar da yine bu ülkenin insanlarının bağrından çıktı. Dua ve ümit ediyorum ki, ülke en yakın zamanda kuşatıcı evrensel insani değerleri içselleştirir, demokratik bir hukuk devleti haline gelir.

Yurtdışına çıkan Hizmet Hareketi gönüllülerine neler önerirsiniz?

Bir nevi cebri hicrete muhatap olmuş kardeşlerimizin nazar ve niyetleri çok önemlidir. Onlar yıllardır takip ettikleri, gönül verdikleri bir mefkurenin muhacirleridirler. Bu süreçte yurtdışına çıkan Hizmet Gönüllüleri, bir ülkede düşünce özgürlüğü gibi temel insan haklarının mahrumiyetini iliklerine kadar hissettiklerinden yeni meskenlerinde özellikle bu konulara daha da yoğunlaşabilirler, demokrasinin, insan haklarının mahiyetini daha iyi anlama, onların tarihçesini kavrama ve bu değerleri daha iyi içselleştirme konusunda kendilerini eğitebilirler.

Yeni hicret yurtlarında elbette zorlanmalar olacaktır. Ancak bütün bu zorluklar; 25 yıl önce o ülkeye gitmiş arkadaşlarımızın tecrübeleriyle hafifleyecektir. Bu dönemde beklentilerin minumum düzeyde tutulması, kırıklık ve kırgınlıkların da minumum düzeyde olmasına vesile olacaktır.

Son olarak da; cebrî de olsa hangi ulvi niyet içerisinde mefkure muhaciri olmuşlar ise yeni gittikleri yerlerde de o niyetlerini kaybetmemeleri ve sürekli bir aksiyon içinde olmaları hayati önem arz ediyor. Elbette ki insanlığa, topluma hizmet etmek, ancak o topluma entegre olmakla, o toplumun kodlarına vakıf olmakla mümkündür. Bu bağlamda, yurtdışına zorunlu olarak göç etmek zorunda kalan Hizmet gönüllülerinin topluma entegrasyonu, dil

öğrenmeleri, bulundukları bölgelerde kendi fıtratlarına uygun yerel sivil toplum kuruluşlarına aktif katılım sağlamaları oldukça önemli diye düşünüyorum.

Gelecekle ilgili beklentileriniz?

Öncelikli olarak, Türkiye ́de yaşanan ve neredeyse AKP’nin gözü kapalı takipçileri müstesna, herkesi kuşatan bu zulüm ve kaosun bitmesini ümit ediyor, dualarımda bunu talep ediyorum.

Türkiye, hem ülke içi hem de ülke dışında kaybettiklerini yeniden kazanması adına 50 yıllık bir gayret ve mücadele sürecinin yaşanacağını düşünüyorum. Bu kaybın, iktidar şehvetine düşmüş, parsa toplayacılarının da ya çok farkında olmadığını ve ya hiç umursamadıklarını üzülerek görüyorum.

Bütün bu yaşadıklarımızın hata ve kusurlarımıza karşı bir kefaret olmasını, bazılarımızın masumiyetleri nispetinde hak katında kıymetlerinin artmasına vesile olacağını, inandığım kaynakların referanslarıyla ümit ediyorum.

Yetişmiş insan gücümüzle, hem yurt dışında hem ülkede inandığımız esaslar ve evrensel insani değerler etrafında farklı ve etkili katkıların olabileceğini düşünüyorum. Ancak, hayata atılmış olan arkadaşlarımızın gerek zorluk gerekse rahatlık sebebiyle dünyevi meşgalelerin bizi bu ulvi hedeflerden alıkoyma riskinin düne göre daha fazla olduğunu da düşünüyorum. Hizmet, daha evrensel, kültürel ve çeşitlilik içinde yine Hocaefendi ́nin ifade ettiği gibi – hizmet hareketleri- çoğulculuğu içinde devam eder. Dinamiklerimiz, değerlerimiz, ilkelerimiz ve referanslarımız ortak ama yönetim öncelikler ve projeler açısından farklı.

Özellikle son dönemde, Hizmet Hareketi’nin en önemli gündemlerinden biri olan yerlileşme ve yerelleşme, beraberinde bulunduğumuz ülkelere entegre olma zaruretini de ortaya koymaktadır.

En önemli duam, recam ve beklentim, dünyaya faniliği içinde dünya kadar, ahirete de rıza, rüyet ve ebedi hayat ulviliği içinde değer verip, buna göre yaşayıp, yine Allah ́ın lütfuyla, razı olunmuşların arasında bulunarak ebediyete intikal etme..

Kaynak: The Circle

]]> HALİT ESENDİR: “Hocaefendi’nin Nezaketi Su-i istimal Edilmemeli…” http://www.kocar.org/yazilar/halit-esendir-hocaefendinin-nezaketi-su-i-istimal-edilmemeli/ Mon, 19 Mar 2018 22:54:07 +0000 http://www.kocar.org/?p=4475

Engin Sezen, The Circle

Halit abi, kendisini görmeden kanımın ısındığı bir şahsiyet; uzunca bir zamandır… Kendisiyle bir dönem aynı platformda, RotaHaber.com, yazdık ama tanışmak nasip olmadı. Cemaat içinde bilinen, sayılan, Hareket’in tarihinde yeri olan bir isimdir. “Bir hizmet vardır hizmetin içinde” dedirtenlerden…

Nev-i şahsına mahsus bu hizmet adamı, hem feleğin cemberinden geçmiş hem de defalarca damdan düşmüş biri. Mülakatta da görülecegi gibi ‘yekpare bir tecrübe’…

“Yaşlanıyoruz” demişti Mahmut Akpınar, TR7/24’teki yazısında…

Evet, benim de zaman zaman vurguladığım, “Hizmet, bugün artık orta yaşlı bir harekettir” yargısıyla aynı düşünceyi ifade ediyordu bu yazı. Ve şu “mahut” süreç; pek çok genci yordu, yaşlandırdı; hatta nicelerinin de hayatına mal oldu. Bununla birlikte, süreç, kimi ahyar’da da ayrı bir ‘ruhsal helecan’a, aşka şevke vesile oldu, onları gençleştirdi adeta. Nitekim, Halit abi’yi tanıyanlardan biri de “gençleştikce gençleşiyor” dedi onun için.

1955 Kirklareli doğumlu Halit Esendir’in, Hizmet Hareketi’nin pek çok ilkinde katkısı, hissesi olmuş. Eğitimcilikten tut da gazeteciliğe, ordan da televizyonculuğa kadar, o kaht-ı rical döneminde elini taşın altına sokmuş, yapılması gereken işleri görmüş. Son tahlilde, Hareket’in kadr u kiymeti bilinmesi gerekenlerinden.

Bir zamaların o kabına sığmayan Halit Esendir’i, şimdilerde kendi tabiriyle “inziva”da…

Bu “girizgah”i kaleme almak için kendisi hakkında bilgi sorduğum kişilerden üçü de, Halit abiye dair müspet anlamda “deli” tabirini kullanmazlar mı! Bereket, ilk sarfedildiğinde “nahoş” bile görülebilecek bu sıfatla, onların “doğru bildiği konularda hak-şinas olması ve gözünü budaktan sakınmamasını” kasdettikleri de aşikardı!…

Unutmadan ekleyeyim ki, “keskin zeka”, “aşırı süratli konuşur”, “hakkaniyetli”, “hasbi” ve “cevval” gibi tavsifler de kendisi hakkında sarfedilen diğer nitelemeler arasındaydı…

Benim sosyal medya’dan izleyebildiğim kadarıyla, kendisi “yeniliklere açık”, kolaylıkla da ‘comfort zone’unun dışına çıkabilecek esnek biri… Soran, sorgulayan, farklı telakkileri anlamaya çalışan… hem eskilere hem yenilere söyleyebilecek sözü olan biri.

Halit Esendir “15 yıldır ABD vizem olmadığı için Hocaefendi’nin yanına gidemedim” diyor. Bu kendisi için büyük bir hicran olmalı!…

Dolayısıyla, “Süreç öncesi ve sonrası hiçbir yazılı veya sözlü düşüncelerimizi ulaştıramadım kendisine…” diye de ekliyor hemen. Bunu önemli buluyorum. Kendisi, Gülen ile “doğrudan irtibatı” kesilen “büyük abi”lerin ne ilki ne sonuncusu…

Bu meyanda, aslında, Hizmet Hareketi’nin ilklerinden olan ve bir dönem de Gülen’in yakın dairesinde bulunmasına rağmen, ‘Amerika vizesi engeli’nden dolayı kendisiyle yıllar be yıllar görüşemeyen kişilerle de mülakatlar yapmak, onlarla bu “kendilerinin ayrı ve irtibatsız kalış deneyimleri” üzerinde konuşabilmeyi çok istediğimi söylemeliyim! Bunu, Kemalettin Özdemir de ısrarla söylemişti: “ Yıllardır Gülen’le görüşemiyorum” gibi bir şey. Hem de “Afrika imamıyken” veya Balkanlarda bir üniversitenin “mütevelli heyeti başkanı”yken…

Neyse…

Gani gönüllü Halit abi’ye dönelim:

“Sürç-i lisan ettiysek, başta Hocaefendi olmak üzere herkesten özür diliyorum”diyor.

The Circle’a bu mülakatı verme sebebini de şöyle açıklıyor:

“Maksadım bağcıyı dövmek değil üzüm yemektir. Hizmet’in gelecekte alacağı yeni konumun acilen belirlenmesi gerekmektedir, diye düsünüyorum.”.

Maksatlarımız, meramlarımız aynıdır Halit abi… Parlak gelecek, yeni ile eski arasında bir yerlerde… ama nerede! Ara ki bulasın!

Halit Esendir kimdir ?

Edremit Lisesi ve Ege Üniversitesi Kimya Fakültesi, Kimya Bölümü mezunuyum. Kimya öğretmeniyim. 1970 yılından bu yana Hizmet’te bulunan biriyim. 1977 yılında AKYAZILI Orta Yüksek Eğitim (OYEV)Vakfina ait, AKYAZILI OYEV DERSANELERININ kurucu temsilcisi idim. Yamanlar Kolejinde kurucu temsilciliği yaptım, orada da kimya öğretmenliğine devam ettim. 1984 yılında Hizmet’te ilk defa, 5 öğretmen arkadaşla birlikte, Fethullah Gülen Hocaefendi nin onayı ile ortak olarak açılan Antalya Elvan dersanelerinin kurucusuyum. 1988 yılından 2002 yılına kadar Zaman Gazetesi’nde Genel Müdürlük hariç, GYY liği dahil tüm üst düzey görevlerde bulundum. Aynı zamanda 1997 ile 2003 yılları arasında Pakistan Zaman Gazetesi Temsilcisi ve PAKTURK OKULLARI VAKFI (PTICEF) Kurucusu olarak görev yaptım. 1988–2001 yıllarında Hizmet’in ilk uluslararası NGO su olan okulların sahibi AFGAN-TURK NGO sunun kuruluşunu yaptım. (O yıl bir ilke imza atıp broşüre okulların bütçesini yazmış ve bayağı tepki çekmiştim. Şeffaf olmanın önemine inanırım)

15 Temmuz girişimi sonrası, KHK ile kapatılana kadar 9 yıl faaliyetlerine devam eden, MEDYA ETİK KONSEYİ Kurucu başkanı olarak görev yaptım. Ayrıca, Başkanlığını gazeteci Oktay Ekşi’nin yaptığı, BASIN KONSEYİ vakfının 38 kurucusundan birisiyim. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti üyesi ve Sarı Basın Kartı sahibiyim.

Ne kadar renkli ve yoğun bir hayat! Birbirinden farkli sahalarda faaliyetiniz, girişimcilikleriniz olmuş…

Evet ama birbiri ile ilintili konular genelde. Mesela gazeteci iseniz yayım ve kitapların da içinde oluyorsunuz. 1996-97 yıllarında STV’de yayınlanan Babıali Programında gazetecilerin hayat hikayesinin anlatıldığı BABIALİNİN MEŞHURLARI kitabının, TİMAŞ yayınlarında basılan TERÖR KISKACINDA TÜRKİYE (Oligarşi mi?-Demokrasi mi?) kitaplarının yazarıyım. Şunu da belirtmeden gecemeyeceğim;bu kitabimdaki sorunun cevabını, malesef yolsuzluklara bulaşan Erdoğan, AKPli bakan ve yöneticiler “oligarşi” olarak vermiş oldu ve netice itibariyle bugun artik oligarşik bir ülke olduk. Bu arada Hocaefendi’nin incelediği ama bazı yanlış anlamalara sebebiyet verebilme ihtimaline binaen biraz beklemeye aldığımız, “TÜRK OKULLARININ KURULUŞ DESTANI” isimli yayınlanmayı bekleyen bir kitabım daha var.

Oldukça iddialı bir başlık.

Evet, yine bu yayin faaliyetlerimize ek olarak 2007–2015 yıllarında, İslami cemaat, grup veya birçok yayınevinin çıkardığı dini, kültür ve edebiyat dergilerinden 130 adetini NT mağazalarına, 145 adetini D&R mağazalarına ve Türkiye geneli 70 adet kitabevine aylık dağıtımını yapan KULTUR DERGI DAGITIM –KDD Ltd. şirketinin sahibiydim.

Bazı zamanlarda da İslam’ın özünde bulunan nasihat müessesesinin devamlılığı adına arkadaşların ricası ile nasihlik vazifesini icra etmeye çalışıyordum.

Sorunuzu cevaplarken kendimi övmüş gibi oldu isem değerli okuyuculardan ve sizlerden özür dilerim.

Bu kadar yoğun bir hayattan sonra şu an neredesiniz ve neler yapıyorsunuz . Meşguliyetleriniz nedir?

17/25 Aralık sürecinin sonrasında 22 Temmuz 2014 te polis şeflerine yapılan operasyondan sonra, Hizmet’te önde görünen kişilerin de alınma ihtimali ortaya çıktığı için, Ağustos 2014 yılında yurtdışına çıktım ve yaklaşık 2 yıl Arnavutluk’ta kaldım. Hakkımda, Ankara 4. Ağır Ceza Mah. Hocaefendi de dahil 72 kişinin yargılandığı Çatı Davası açılması sebebiyle kırmızı bülten ve yakalama kararı çıkarılınca, Ekim 2016 da Avrupa’ya geldim.

Pasoportumun iptali sebebiyle, önce Duldung oturumu aldım. Duldung süreci iptal olunca ve Türkiye’deki mahkeme iademi talep edince, mecburen iltica başvurusu yaptım. Daha sonra yoğun şekilde yabancı dil çalıştım. Şubat 2018 itibariyle entegrasyon dil kurslarına gidiyorum. İnziva hayatı yaşıyorum. Sadece sosyal medyayı aktif olarak kullanıyorum. Dil öğrenip bulunduğum ülke insanları ile koordineli hizmet yapmayı istiyor; gettolaşmadan, yerel insanlarla beraber diyaloğa geçilerek hizmet yapmamız gerektiğini düşünüyorum.

“Süreç”le ilgili ne hissediyorsunuz, neler düşünüyorsunuz diye sorsak?

Türkiye’de yaşadığımız talihsiz süreç, benim için ciddi bir ders çıkarmaya vesile oldu. Serçeye kartalın hücumu serçeyi seri ve hızlı yaptığı gibi, bu süreç bana, meşveret ve istişare ile cok hızlı karar verme ve uygulamanın ne kadar onemli olduğunu öğretmiş oldu. En kotü ihtimali göz önüne alarak tedbirler almanın önemini gösterdi.

Bulunduğunuz yerden bugünkü Türkiye’yi nasıl görüyorsunuz?

Ülkemiz maalesef 17/25 Aralık 2013 ten sonra AB yolundan çıktı, demokrasi askıya alınmaya basladı. Erdoğan, “Cemaat bana darbe yapıyor” iddiasını desteklemek için, psikolojik harp taktiğini iyi bilen derin devletle işbirliği yaparak, 4 yılda ülkeyi diktatörlükle yönetmeye başladı. Özellikle 15 Temmuz darbe senaryosu ile ülke rayından çıkmış tren gibi, nereye gittiği belli olmayan bir sona doğru ilerliyor.

Peki sizce işin gerçeği nedir, bütün bu olup bitenlerin, Süreç’in, 15 Temmuz’un?

İşin gerçeği, İranlı REZA ZARRAF, Erdoğan Ailesini, çevresi ile Bakanları dahil olmak üzere genelde evlatları üzerinden Iran SAVAMA destekli olarak elde etmiş. Cemaat’in darbe falan yaptığı yok. Sadece Hizmet Medyasının yaptığı haberler ile Ergenekon ve Balyoz darbe planlarını yanında, 17/25 aralık sürecinde olanları biraz fazla sahiplenmesi, suç olarak görüldü. Sanki cemaat bütün bunları yapmış gibi çok iyi bir algı yapıldı. Psikolojik harb unsurları kullanıldı. Ulusalcı Perinçek’in sözcülüğünü yaptığı din düşmanı rusya yanlısı bir darbeci zihniyetin, serbest kalması karşılığı, Erdoğan ve bakanların yolsuzluk ve hırsızlıkların üstü kapatıldı.

AKP tabanı aldatıldı. Ülke insanı özellikle sol kesimde Ergenekon ve Balyoz davalarından, Cemaat Medyasını mesul tuttuğu icin, bu yapılan haksızlıklara ses çıkarmadı. Erdoğan Diktatörlüğü’nde 4 yıl sonuna geldik. 17/25 Aralık 2013 REZA OLAYI yine 17 ARALIK 2017 ABD REZA ZARAF ITIRAFLARI OLAYI 4 yılda gerçekler olarak ortaya cıktı. Ancak başta ERDOĞAN, AKP vekilleri, parti yöneticileri ile Muhalefet, Medya özellikle YANDAŞ ve Doğan medyası ile Hizmet hareketi ile dindar cemaatlerin az veya çok vebali olduğunu düşünüyorum. Herkes çok ciddi bir ÖZELESTİRİ YAPMAK DURUMUNDADIR. Vesselam.

Peki bu Süreç’te ya da genel anlamda, Cemaat’i tenkid endazesine koyduğunuzda?

Hizmet Hareketi’nin, genel olarak Hocaefendi ile yapılan meşveret ve istişareli yaptığı işlerde bir hatası olduğunu kabul etmiyorum. Ancak uygulamada ve sahada kişilerin anlayış ve kapasitelerinden meydana gelen hatalar olmustur ve her zaman da olacaktır.

İş yapılan yerde hata, her zaman olur. Hiçbir iş yapmassanız hata da olmaz ama hizmetler aksar ve işler yürümez. Aslında en büyük hata budur. Hizmet Hareketi Fethullah Gülen Hocaefendi’nin rehberliğinde 50 yıldır, yeni yeni uygulamaları amatör bir ruhla, buna inanmış samimi insanlarla, Türkiye’de ve Dünya’da ortaya koydu. 1980 öncesi çok az sayıda insanın destek verdiği dönemde bile Fethullah Gülen Hocaefendi’nin ortaya attığı ve uygulamasını bizzat yapmaya çalıstığı icraatlar vardı. Hatta NUR cemaatinin, Üstad Hz.’lerinin varisi olan ağabeylerin de içinde bulunduğu, Türkiye geneli NUR istişaresi heyetinin bile kabul etmediği ve Hocaefendi’yi dışladığı dönemlerde; bu kadar yalnız kalınmasına rağmen Allah ın izni ile yapılan işlere de mi hata denilecek! Hocaefendi’nin 13 kişilik Esnaf Mütevellisi ve 12 kişilik üniversite mezunu abiler mütevellisi ile 1980 öncesi hayata geçirilen işlerine insafla bakılmasını, hata yapıldı, denilirken düşünülmesini tavsiye ediyorum.

Konuyu biraz daha örneklendirebilir misiniz?

Tabiki, insafla baktığınız zaman; 1968 ile 1977 yılları arasında lise, İmam Hatip ve Üniversite oğrencilerin katıldığı 3 ay yazları yapılan Kuran ve risale kampları hata mıydı?

(Cumhuriyet Gazetesi. Hikmet Cetinkaya kamp baskın haberleri) 12 mart 1971 muhtırasından sonra Nefi ve Zehra Akyazılı’nın verdiği arsa ve binalarla kurulan, AKYAZILI OYEV VAKFI’NIN genç nesillere burs vermesi mi hataydı?

Ücretsiz Üniversiteye hazırlık kursları açması mı hataydı?

1977 de AKYAZILI OYEV dersanelerini resmi olarak kurumsallaşmasını sağladığı için mi hata yapmıştı diyeceksiniz ?

Yine aynı dönemde inançlı ve ahlaklı bir nesil yetiştirmek için, öğrenci yurtları ve ışık evler açması mı hataydı?

İzmir’de, Edremit’te, Manisa’da ve Bornova’da yaklasık 15 yıl cami kürsülerinde Peygamber Efendimiz(asm) ve Sahabe(ra) hayatından örneklerle yeni bir altın nesil yetişmesi icin, gözü yaşlı verdiği vaazlar mı hataydı?

Yine aynı dönemde Ülke genelinde DARWINİZM, KURAN ve İLİM ile ALTIN NESİL seri konferanslar vererek islami camiaya moral ve motivasyon sunması mı hataydı?

1976 ve 1977 yıllarında Milli Görüş tarafından yapılan davetler üzerine 2 yaz gelerek Avrupa’daki camilerde vaazlar sonrası müslümanlar arasındaki aşırı ihtilafları görünce, 1978 Mart ayında Necdet Başaran, -Rahmetli- Diyarbakır’da yanarak vefat eden Şehit Mehmet Özyurt Hoca ve beni Almanya Hamburg’a, -Rahmetli- samimi müslüman, Ahmet Başaran Hocanın yanına göndererek yurt dışı hizmetlerini başlatması mı hataydı?

Şubat 1978 yılında Lise ve Üniversite gençliğine hitap eden, Allah’ın (cc) varlığını ilmi olarak anlatmaya çalışan, SIZINTI dergisinin çıkarılması mı hataydı?

Öncelikle Ege olmak üzere Türkiye genelinde, şehirlerde vakıf ve dernekler kurularak yukarıdaki faaliyetlerin resmi bir yapı içersinde yapılması hata mıydı ?

12 Eylül 1980 sonrası 6 yıl boyunca, Hocaefendi arandı teslim olmadı. Türkiye geneli çok zor şartlarda gezerek cemaate moral ve motivasyon vermesi mi hataydı? Özellikle askerde olan yüzlerce arkadaşımızı kışlalarda ziyaret etmesi mi hataydı?

12 Eylül darbesi sonrasında Darbecilerin Dersaneleri kapatmak istemesi üzerine, özel Akyazılı (YAMANLAR ) Kolejinin açılması mı hataydı?

Hocaefendi’nin “…İmam Hatip ve Yüksek İslam Ens. leri insan yetiştirmek için iyi bir fırsattı fakat 1980 oncesi siyasi zemine çekildiler. Darbecilerde bunların önünü kesecekler biz başka bir yolda hizmetimize devam edelim, Kolej açalım…” tavsiyesi mi hataydı? Bu kolejlerde; “…Yabancı dil bilen, fen eğitimi almıs, teknolojiyi kavrayabilecek ve Dünya ile anlasabilecek AHLAKLI bir nesil yetistirelim…” 4 Eylul 1981 tarihinde Ankara’da gizlendiği bir evde ilk gaybubetleri yaparken, Türkiye’nin buna ihtiyacı var tesbiti ve hayal etmesi mi hataydı ?

1986 yılından itibaren kız kolejleri ve kız yurtları açarak Üniversitede okuyan kızlara imkan sunması mı hataydı? 1986 3 Kasımda İrancı bir ekibin kuruluşunda ortak olduğu Zaman Gazetesini, 1987 yılında H Kemal Ağabey’in gayretleri ile Alaaddin Kaya ve Fehmi Korunun desteği ile alması ve İslami kesimleri Zaman ve STV gibi medyada savunarak, kemalist ve merkez medyanın iftiralarına karşı yeni bir nefes aldırması mı hataydı?

1990 sonrasında Rusya’nın dağılmaya başladığı dönemde, Orta Asya Turk Cumhuriyetlerine vefa borcumuz icin Okullar açılmasını teşvik ettiği icin mi hata yapmıştı? Orta Asya Cumhuriyetleri’nde gazeteler çıkartarak ülkeler arası irtibat ve haberleşmeleri sağladığı için mi hizmet hata yapmıştı? 1994 te Gazeteciler Yazarlar Vakfı kurularak, Hocaefendi Kamuoyu önüne çıkarak hizmeti tanıtma adına yola çıktığı için mi hata yapılmıştı?

Bunları tefekkür mukaddimesi olsun diye tek tek ifade etme durumundayım. İnsaflı düşünmek zorundayız.

Evet, güzel sorular…

Yine 90 sonrası Anadolu insanına işadamları dernekleri kurdurarak, (TUSKON) dünyaya açılmasını sağladığı için mi hata yapmıştı? Yine yardım dernekleri kurdurarak KIMSE YOK MU diyerek, fakir insanlara yardımlar yaptığı için mi hata yapmıştı ? Hizmete sahip çıkan işadamlarını teşvik ederek 1995 yılında %100 yerli sermaye ile BANKASYA’nın kurulması mı hataydı? Başta Güneydoğu Anadolu olmak üzere, okuma salonları ve etüt merkezleri açarak, fakir fukara evlatlarının tahsillerine destek olduğu için mi yanlış yapmıştı?

Yüzlerce eğitim ve kültür dernekleri kurarak ve daha sonra eğitim ve iş dünyasında farklı sendikalar kurulması mı hataydı! Asla!

Birbiri ardına bir çırpıda sayıverdiğiniz bu faaliyetler, Hizmet Hareketi’nin geniş kitlelerce de takdir ve teşvik gören hayırlı girişimleri ve çoğunda başarılı da olundu nitekim. Bu faaliyetlerdeki “insan unsuru” hakkındaki görüşleriniz?

Beşer şaşar. Pek çok hata da olmuştur, yapılmıştır. İcraat yaparken olan hatalar da zaman içerisinde düzeltilerek bu günlere kadar gelinmistir.

Bu süreçte hizmetin önünde görünenler dahil hepimizin değişik hataları oldu. Karşımızda da derinlerin kontrolündeki devlet ve maalesef onlarla isbirligi yapan yolsuzluklara bulaşmış, İslamcı görünen ERDOĞAN ve AKP ihaneti vardı.

Hocaefendi ifadesiyle geçmişin hatalarını, bu süreçte kamuoyu önünde açıkca tartışmak ve eleştirmek doğru değildir.“…geçmisten ders cıkartarak geleceğimizde aynı hataları yapmadan, dünyadaki hizmet hedeflerimize yürümek gerekiyor.”

Tam da bu noktada, peki “kamuoyu önünde” bir eleştiri sadedinde değil de, size göre bundan sonra yapılması gerekenler nelerdir desek?

Şahsi düşüncem, hiç kimseyi tenkit etmeden, Hizmet’in geleceği için, geçmişten alınacak derslerden bazılarını özet olarak sıralarsam;

Öncelikle Hizmet Hareketi’ni FETHULLAH GÜLEN HOCAEFENDİ temsil etmektedir, sözcüsü veya ikinci adam falan yoktur ve olmayacaktır. Bu süreçte her türlü menfi şartlara rağmen, Hocaefendi tek başına bütün dünyaya hizmeti tanıttı ve duyurdu. Bizlere düşen, Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerinde verdiği yerelleşme, yerel dili öğrenme, asimile olmadan entegrasyona çalışma ve ülke insanları ile ciddi dostluklar kurarak hizmet etmeliyiz. Haftalık anlatılan hedeflere çok ciddi ve hayat boyu gayret göstermeliyiz. Yani başkasından talimat beklemeden, tebliğ ve temsilde kendimizden motorlu hale gelmeliyiz.

Her seviyede meşveret ve istişareler çok ciddi, resmiyete uygun, demokratik olması gerekmektedir. Yetkili ve sorumlu aynı kişi olmalıdır. (Davul birinde tokmak başkasında olmamalıdır.) Her kurum ve yetkili kişiler mutlaka en az 3 kişi tarafından her yıl hizmet içi denetime tabi tutulmalıdır. Görev değişiminde devir teslim yapmadan gidenlere, yeni vazifeler verilmemelidir. İl, bölge, eyalet ve ülke bazında, Gazete, TV, Okullar, Dersaneler Konfederasyon ve Kimse Yok mu gibi büyük kurumların, icra yapanların üzerinde icraya direkt karışmayan en az 3 ayda bir toplanan, hatta dışarıdan uzman kişilerin de olduğu danışma veya istişare heyetleri mutlaka olmalıdır. (1990-2000 yıllarında Gazete ve TV de N.Yalçıntaş, S.Zaim, A.Çoşkun. H.İsmail .F.Koru. A.Kaya Y.Tunagur Hoca. M.Bayram Hoca ve bazı tanınmış kişiler vardı. Çok faydalı olmustu.)

Her ülkenin hizmet faaliyetleri, ülkeye katkı sağlayan, faydalı işler olmalı ve resmiyete azami uygun yapılmalıdır. Kurum yetkilileri yerel dili çok iyi bilen kişiler olmalıdır. Türkiye’deki süreçte icrada bulunan, her seviyedeki arkadaşlar ve abiler Hocaefendi’nin nezaketini zorlamadan icradan aflarını istemeleri gerekirdi. Ama 4 yıldır yapılmadı. Hocaefendi vefası gereği bu süreçte hiç kimseye birşey demek istemiyor. Hocaefendi’nin bu nezaketini istismar etmemeliyiz. Hepimiz icraya asla karışmayan, nasih abiler olarak, yeni hicret ettiğimiz ülkelerde faydalı olmaya devam etmeliyiz. Bu anlamda yurtdışı ülkeler seviyesinde nasih abilerin de katılacağı, geniş kapsamlı istişare yapılarak, yol haritası çıkarılması gerekiyor. Sürec’in getirdiği sorunların çözümüne yoğunlaşıldığı bahanesiyle, hala yapılmamış olması ciddi bir problemdir. İnşaallah yakın zamanda bu da yapılacaktır. Hiç kimse ümitsizliğe kapılmasın. (Bu madde Hocaefendi’ye sorulsa şahsi kanaatim her ülke icin ayrı ayrı yapılsın ve yol haritası cıkarılsın diyecektir. Ancak ısrarla sorulmak istenmiyor. Cünkü icrada hala gorev yapan abiler bunu arzu etmiyorlar. )

Bu son cümleniz ilginç! Süreç’te Hizmet’in üst karar alma mekanizmalarının performansını nasıl değerlendiriyorsunuz genel olarak?

Yukarıda saydığım, bundan sonra yapılması gereken hususlara dair, geçmişte eksiklerimiz vardı. Hizmet hareketi genelde her şeyini meşveret içerisinde yapıyor ve ciddi büyük hizmetlere Allah ın izni ile vesile oluyordu. Hizmet hareketi mensupları, ERDOĞAN ve AKP nin bu kadar büyük ve İRAN bağlantılı yolsuzluklara bulaştığını 17/ 25 Aralık sabahı öğrendi. İRANLI bir Sahtekara teslim olmaları, büyük bir ihanetti. Camianın medya yayınları, Dersaneleri kapatma meselesi yüzünden ve özellikle Hocaefendi ye yapılan hakaretlerden dolayı, zaten Erdoğan’a karşı çok tepkiliydi fakat süreçte haklı ama aşırı tepki verdi. Aşırı sahiplenmenin etkisiyle, toplumda sanki her menfi işi Hizmet Camiası yapmış gibi algılandı. AKP’li milletvekilleri ve Bakanlar, hükümet yıkılacak herşey altüst olacak endişesiyle yolsuzlukları bilmelerine rağmen, Erdoğan’ın arkasında durdu ve bugünlere kadar hizmet insanı mağdur edilmeye devam edildi. 15 Temmuz çakma darbesi ile de idamına karar verildi. Yani günah keçisi yapıldı.

Bir de Hizmet geleneğinde yetişip de son zamanlarda Cemaat’i, hassaten de lider kesiminin Surec’teki genel tutumunu eleştirenler var; bu elestirel yaklaşımlar, Cemaat içinde şlgşnç, bana sorarsanız da verimli tartışmalara vesile oluyor. Bu durum, kimilerince olumlu karşılanırken, bazı kesimler de bunu “ihanet, fitne, fesat” gibi kavramlara izah etme yoluna gidiyor. Siz bu konuya nasıl bakıyorsunuz ?

Hizmet içerisinde zaten yıllardır meşveret ve istişare ortamında, her konu tartışılır, kritiği yapılır, farklı fikirler gündeme gelir ve sonunda bir karar verilerek uygulanırdı. Bu süreç döneminde ise maalesef bazı istişareler yapılamadı. Özellikle Hizmet Medyamızda istişare heyetleri de olmadığı için şahsi kararlar da alındığı oldu. Erdoğan ve derinlerin Hizmete ve Hocaefendi’ye hakaret ve iftiraları Camiada ve medyamızda saglıklı tutum ve tavır sergilemeye mani oldu. Bu süreçteki siyasi ve metot yönünden, dar katılımlı istişarelerde, tam doğru kararlar belki verilemedi. 17/25 ARALIK ta Erdoğan, AKP li bakan ve yöneticilerin yolsuzlukları ortaya çıkınca, Cemaat’i suçladılar. Hem suçlu hem de güçlü oldular.

Hukuk ve demokrasiyi askıya alındı, Hizmet insanı zulme maruz kaldı ve yüzbinler mağdur edildi. (Hapishanelerdeki kardeşlerimize Allah’tan yardım niyaz ediyor, eza ve cefa içinde hapishane de veya dışarıda vefat edenlere Allah’tan rahmet diliyorum) Dersanelere, okullara, derneklere, vakıflara el konuldu ve isadamlarının malları gasp edildi. Böyle bir süreç yaşanırken akademisyen bazı arkadaşlar, gereksiz bir şekilde açıktan eleştiri yapmaya başladılar. Yazılarına da ilmi havası vererek, başta Üstad Hz ve Hocaefendi olmak üzere, Cemaat’in Türkiye’de icrasında bulunan abileri hedefe koydular. Yapılan hataları da topyekun bu icracı abi ve arkadaşlara yıkmaya calıştılar. Halbuki önce kendileri iyi bir özeleştiri yapmaları gerekirdi, ama yapmadılar. Önde görünen abilerin özeleştiri yapmasını beklediler. Her iki kesim de özeleştiriye yanaşmadı. Sosyal medya üzerinden karşılıklı uygunsuz tepkiler verilmesi doğru olmadı. Benim tahminim Hocaefendi bu süreç geçtikten sonra Türkiye’de icra yapan abi ve arkadaşların icra görevlerini devam ettirmeyecektir. Bizler gibi birçokları, 2005’ten beri icradan ayrılıp nasıl nasih oldu ise, Türkiye’deki süreçte icra yapan abiler de aynı kaderi paylasacaklardır. Olması gereken de zaten budur diye düşünüyorum.

(Nitekim kader-i İlahi Türkiye’den cebri hicretle önde görünen herkesi görevden aldı. Bunu anlayıp kenara çekilerek Hocaefendi ye hareket alanı bırakmak gerekir. Hocaefendi’nin nezaketini suistimal etmek bizlere yakışmaz).

Siz de bir takım eleştiriler sunuyorsunuz? “Kamuoyunun önünde”:))

Tamam, ama bu kadarının da söylenmesi gerek. Dedigim, her iki tarafin bu tavırları netice itibariyle Hizmet’e zarar veriyor. Hocaefendi her hafta Bamteli’nde hepimize çok net mesajlar vermiyor mu? Herkese. O sohbetlerde, Cemaat’in tüm fertlerinin ne yapması gerektiğini çok net anlatiyor. Yani Cemaat’in tüm fertleri yeni dönemde, kendinden motorlu bir lokomotif gibi Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerine göre, tüm dünyada hizmet etmeye devam edeceklerdir. Bunu herkes anladığı halde, ne acıdır ki en fazla anlaması gereken en önde görünen bazıları, en az anlıyor gibi gözüküyor. Halk tabiri ile MUM dibine ışık vermiyor. Akademisyenlerde de önde görünenlerde ayni durumun tezahür ettiğini düşünüyorum.

Şunu müsaadenizle söyleyeyim: Özellikle Akademisyen arkadaslarımızın Üstad Hz leri ve Hocaefendi ile ilgili yazdıkları yazılar cok sathi ilmi düzeyi de çok zayıftı. Bu sahada uzman olmadığını yazısında belirten Emre Uslu’nun getirdiği eleştirileri okuyunca, bana hak vereceksiniz. Sadece öndeki abileri eleştireceğim derken düştükleri durum hiç de hoş değildir.

Yukarıda kısmen yanıtladınız gerçi ama, benzer soruyu ucunu biraz daha açarak yineleyeyim: Hizmet nasıl çıkar düzlüğe?

Türkiye sürecine baktığımızda; Erdoğan’ın 2019 seçimleri sonrasında dünyadaki durumunun kötüleşmesiyle iç ve dış dengeler ciddi bozulacak gibi gözüküyor. Allah korusun kaos ve iç kargaşalar meydana gelmesi halinde belki ülkeyi terketmesinden sonra bir iyileşme başlayabilir. Yeni yönetimin KHK ları iptal etmesi ve ülkedeki demokratik durumun 17/25 Aralık 2013 öncesine dönmesi halinde, Hizmet hareketi Türkiye’de kaybettiği herşeyi hukuka uygun olarak zaman içerisinde geri almaya başlayacaktır. Yüzbinlerce çile çekmiş mağdur insanlar, geçmişten dersler çıkartarak Hizmet hareketine Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerde verdiği hedefleri gerçekleştireceklerdir. Eski dönemdeki icrada ve önde görünen hiç kimse, Türkiye’ye dönmeyecek veya dönse bile Türkiye’deki icraatlara asla karışamayacaktır. Bu süreçte çile çekenler, hizmete sahip çıkacaklardır. Hocaefendi (50 yıldır çok ciddi, şuurlu dava adamları yetişmesine vesile oldu. Bu süreçte içimizdeki suni büyümelerden gelenler de ayrıldılar özellikle AKP li islamcı geçinen tipler ilk sarsıntıda gitmişlerdi.)

Dünyadaki hizmetin durumunda ise yaklaşık 25 yılda Dünya’nın 170 ülkesine yayılan ve yüzbinlerce genç nesli eğiten hizmet hareketi, cebri hicretle gelenlerin 2 sene sonra başlayacak olan ciddi katkısı ile dünyada, büyüyen bir trend izleyecektir inşallah. Erdoğan’ın yaptığı devlet destekli baskılar bile, 10-15 ülkede biraz etkili olabildi. ABD de ortaya cıkan REZA nın rüşvet itirafları, ERDOĞAN için geri sayım kabul edilebilir. Daha Fly’in ve diğer açılacak davalar, 2-3 yıl içinde Erdoğan’ın ülkeyi terketmesine sebeb olabilir.

Bu süreçte Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerinde anlattığı cebri hicret eden, yetişmiş, tahsilli yeni gelenler, dünyadaki hizmetlere çok ciddi maddi ve manevi katkı sağlayacaktır. Hocaefendi’nin tavsiye ettiği gibi, yerelleşme yerel dili öğrenme, asimile olmadan entegrasyon ve gettolasmadan yeni geldiğimiz toplumun içinde yer alarak, Hizmeti temsil edeceklerdir. 1-2 sene icinde yerel dili iyi seviyede öğrenip, mesleğini yapmaya baslayınca hizmet hareketi adına çok ciddi yeni açılımlar dünyada meydana gelmeye baslayacaktir. Ümitsizliğe hiç gerek yoktur.

Peki, herkesin el yordamı ile bir şekilde dünya’ya dağıldığı, birşeyler yapmaya çalıştığı şu dönemde, Yurtdışına çıkanlara neler tavsiye edersiniz?

Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerinden özetler çıkartarak yeni yol haritalari belirlemeliyiz. Cebri hicret ile dünyaya dağılan yüz binlere tavsiye edeceğim seyler özetle:

Başta yerel dili iyi öğrenmedir. Mesleğinizi bulunduğu toplumun fertleri icinde yapmalisiniz ki, temsil görevinizi tam yapabilesiniz. Avrupa’da 25 yıldır Türk toplumuna değişik hizmetler verdik, bu süreçte yüzde 70’i gitti. Cebri hicret ile gelenler, Türk Gettosu içine girmeden, avrupa insanına hizmeti tanıtmalıdır.

“Hizmet, Türkiye’de tekrar aktif olacak” dediniz. Bunu açsanız kısaca?

Elbette. Türkiye’de Erdoğan sonrası dönemden başlayarak yeniden yapılanma sağlanmaya başlayacaktır. Tabiki süreçte yapılan hatalardan ders alınarak fazla büyük görünmeden topluma faydalı hizmetler yapılmaya devam edilecektir. Hizmet olarak ticari faaliyetlere girmeden hizmet insanın eğitim dahil her sahada şahsi faaliyetler yaparak topluma yararlı işler yapılmaya devam edilecektir.

Resmiyet ve bürokrasiye asla karışıyor algısı ve iması verilecek durumlardan vazgecilerek hizmet büyüyerek devam edecektir. Bu sürecin tam olarak normale dönmesi en az 5-6 yıl sürecektir tahmin ediyorum. (2023 sonrası gibi)

Siz, Türkiyeye ne zaman dönersiniz ?

Türkiye’ye dönmeyi asla düşünmüyorum. Zaten 1997 yılında Pakistan’a Zaman Gazetesi temsilcisi olarak giderken, Türkiye’ye dönmemek üzere hicret niyetiyle, ailecek gitmiştik. 2003-2005 yıllarında Avrupa’da Baltık Ülkeleri’nde eğitim dernekleri ile hizmete başlamıştım. Ancak 2008 yılında Ergenekon davasında Silivri’de yatarken, Kalp krizi ile öldüğü soylenen, bir bilgiye göre meşhur YESİL namıyle bilinen,(Mahmut Yildirim) gibi değisik kimlikle yaşayan, KAŞİF KOZİNOĞLU nun da orada bulunduğu zamanlarda, Afganistandaki AFGAN-TURK NGO Okullarını Taliban döneminde bile devam ettirdik. 1998 de aleyhimizde yazdığı bir rapor yüzünden, Hocaefendi’nin ABD deki oturumunu 2004 yılında engellemek için, benim adımı kullanması sebebiyle mecburen Türkiye’ye dönmüştüm. Bu vaka 2005 yılında ABD vizemin de iptaline sebeb oldu. 15 yıldan bu yana da Hocaefendi’yi görmek için ABD vizesi alamıyorum.

Bu süreçte yeniden cebri de olsa, ailecek 4 ayrı ülkeye hicret etmek nasip oldu. Dönmeyi hiç düşünmüyorum. Allah hakkımızda hayırlı olanı nasip etsin diye dua ediyorum.

Kırgınlıklarınız var mı?

Allah rızası için yola çıkmıssanız kırılmaya darılmaya gücenmeye hakkımız olduğunu düşünmüyorum. Bu yol çilelidir, yokuşu çoktur. Çesit çesit imtihanlara katlanmak gerekir. Mevlanaların Hacı Bektaşi Veli’lerin Hacı Bayram’ların Üstad Bediüzzaman Hz.lerinin ve Hocaefendi’nin yanında olmak bizim için büyük şereftir. Allah, bu yolda İslam için hizmet ederken imanla canımızı alsın duasına devam ediyorum.

Okuyor musunuz? Bir kaç kitap tavsiyesi alsak?

Okumaya devam ediyorum. Süreç icinde Kuran-ı Kerim Meali, Buhari Hz. Hadis Kitabı, Hocaefendi’nin son çıkan “Yolun Kaderi” kitabı, Ahmet Altan’ın bir kitabı, Nazan Bekiroğlu’nun bir eseri, Hacı Bektaşi Veli Hz lerinin hayatı ve Bediüzzaman’ın İşaratül İcaz eserini okuyorum. Özellikle de yabancı dil öğrenmeye çok yoğunlaştım. Tabiki sosyal medya ile meşgul oluyorum. Her kesimi takip etmeye calışıyorum.

Hizmet’in tekrar bir medyasi, gazetesi olur mu?

Bundan sonra hizmet olarak gazete çıkarılacağını sanmıyorum. Özellikle Türkiye’de, ancak Hizmet’te yetişmiş gazetecilerin işadamları ile ortaklık yaparak, gazeteler çıkaracağını tahmin ediyorum. ( Akın İpek Bey’in yaptığı gibi ) Abone kampanyası ile değil, bayiden gazetecilik yaparak, satacaklarını tahmin ediyorum. Tabiri caizse, Hizmet olarak Türkiye’de sütten ağzımız yandı, bundan sonra yoğurdu üfleyerek faaliyet yapılacaktır. Hatta eğitim kurumları bile özel ve şahsi olarak açılacaktır diye düşünüyorum.

(1984 te Hocaefendi ile istişare ederek, 5 arkadaş ortak o ELVAN Dersanesi actik. Abiler bizim istişaremizde karar verilmedi diye karsı geldiler. 1990 lı yıllarda özellikle İstanbul’da arkadasların şahsi dersaneler kurmasına karşı gelindi, abiler tarafından ciddi tepkiler verildi. 15 yıl sonra ilk olarak Pi Analatik dersaneleri açılması ile kabul gördü.)

Sizin de bir dönem çalıştığınız Hizmet Medyası’nın süreçteki genel durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?

Süreç öncesinde de hizmet olarak, darbeye karsı olmamız sebebiyle başarısız darbe planları olan Ergenekon ve Balyoz davalarındaki aşırı sahiplenme dahil, Ahmet Şık’ın yayınlanmayan kitabını, savcıların onu tutuklama sebebini doğru bulmamız gibi bazı hatalı hususlar da oldu.

17/25 Aralık süreci öncesinde, Dersaneler krizinde ERDOĞAN ve derinler, Cemaat’i germek ve hissiyat ile hareketini sağlamak icin, Hocaefendi aleyhinde sözler sarfederek, cemaat medyasını ciddi tahrik etti. Demokrasi içerisinde kalındığı takdirde bir sey yapamazlar mantığı ile cemaat medyası, hakkını savunurken tamamen dersaneler krizini çözümünü üzerine aldı. Bu aşırı sahiplenme toplumda ve akp tabanında tepki çekti. Halbuki 4000 civarındaki dersanelerden en fazla 1000 kadarı cemaate yakındı. Kalan 3000 dersanenin 1000 kadarı sağ ve milliyetçi kesime aitti. 2000 civarı dersane ise sol ve liberal kesime aitti. Bu krizde hiç kimse olaya sahip cıkmadı, nasıl olsa cemaat medyası savunuyor olayı çözerler, diye baktı. Hatta Ekim 2013 te Hocaefendi kardeşi Hasbi Ağabey’in vefatı sebebiyle taziyede bulunan siyasilere Zaman Gazetesi’nde bir sayfa, Başta Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Erdoğan olmak üzere, siyasilere, diğer sayfada sivil toplum kişilerine teşekkür mesajı yayınlamıstı. Bu, Dersane krizinin biteceği ümidine sebeb oldu. Hocaefendi 2013 Ekim Ayında -Hasbi Abinin vefatı sonrası olabilir- Bir Bamteli sohbetinde hatırladığım kadarıyla mealen “ ….Dersanelerin kapatılması durumunda hizmete devam ederiz, ilkokul acarız, yurt acarız, eğitim merkezi ve evler açar yolumuza devam ederiz….” demişti. Bunun anlamı bu işi asırı sahiplenmeye gerek yok mesajı vermisti. Sanıyorum bir hafta sonra, Erdoğan ve AKP Hükümet bu yumuşamayı kasten bozmak için, bir torba yasa tasarısı içinde dersanelerin kapatılması maddesini koyunca, kızılca kıyamet koptu. Zaman gazetesi 9 sütuna “EĞİTİME BÜYÜK DARBE” manşetiyle kamuoyuna acıkladı. Erdoğan bunu fırsat bilerek, başta Hocaefendi olmak üzere, cemaat ve medyaya açıktan saldırmaya başlayınca, Cemaat’in de surecte mantıklı davranması mümkün olmadı.

17/25 aralık yolsuzluk olayları da ortaya cıkınca, Cemaat Medyası çok açık şekilde haklı gerekçelerle Erdoğan ve AKP aleyhinde yayınlara başladı. Arabulucuk icin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün talebi ve Başbakan Erdoğan’ın bilgisi dahilinde Fehmi Koru ve Alaeddin Kaya’nın Pensilvanya’ya gitmesi ve Hocaefendi’den Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Erdoğan’a mektup getirmesi de problemi çözmedi. Çünkü Erdoğan ve derinler cemaati bitirmek için anlaşmıslardı. Cemaat Medyası’nın haklı gerekçelere rağmen aşırı savunması, algı yapılarak toplumda ders tepti ve cemaat yalnızlaşmaya başladı.

Halk, Türkiye’de neden Hizmet’i yalnız bıraktı?

Bunun birçok sebebleri var. Öncelikle halk ülkeyi yöneten güce göre kendisine çeki düzen verir. Cemaatin siyasi güç yönü yoktur. Siyasi iktidar, cemaate tavır alınca, halkın yapabileceği birşey yoktur. Sessizce olayı izlemekle yetinir. Demokrasinin kalktığı, hukuk ve adaletin olmadığı ve diktatörlüğün olduğu durumda, Zalim’e karşı bu süreçte halktan birşey beklemek ve kızmak yanlıştır. Ancak Zalim’e destek veren, Hizmet’e, basta Hocaefendi ve hizmet insanına hakaret eden, ihbar eden ve iftira atanlar, haksız yere zulüm edenler mesuldür, zamanı geldiğinde adalete hesap vereceklerdir. Bunun yanında süreçte aleyhteki yayınlara inanan halk ister istemez cemaate sahip çıkamaz.

Diğer cemaat ve oluşumlar?

Hizmet’in süreçten önce güçlü durumunu hasetlenen kıskanan grub ve cemaatler de bu süreçte sessiz kalmışlardır. Okuyucu NUR talebelerinin sadeleştirme meselesinden aleyhte olmaları gibi, farklı nedenlerden aleyhte olanlar da olabilir. Resmi yerlerde makam ve mevkilerde yer bulamayanlar Erdoğan’in yanında yer alarak Cemaat’in aleyhine pozisyon aldilar.

Yapılan algı opersyonları ile “Cemaat, paralel bir yapı kurarak iktidara karışıyor” denmesine inandırıldığı için, muhafazakar ve dindar halk sahip cıkamadı. Cemaat medyasından 17/25 Aralık 2013 sonrasında AKP aleyhine ciddi tepkiler konulmaya başlayınca halkta “müslüman bir iktidarı Cemaat yıkmak istiyor” algısı olusturuldu. Bizzat dönemin Başbakanı Erdoğan da bu algıda çok etkili oldu.

30 Mart 2013 Yerel Secimlerinde Hocaefendi nin net tavrı, aklımda kaldığı kadarıyla 6 mart 2014 tarihinde Zaman gazetesinde yayınladı. Bu beyanat özetle: “….Bu bir yerel seçimdir. Adaya oy veriliyor partiye değil, biz şu an itibariyle her partiye eşit mesafedeyiz. Herkes dilediği aday’a verir. Hatta mideniz kaldırıyorsa bize hakaret edenlerin adayına da destek verebilirsiniz…..” şeklinde spotta açıklanmıstı. Ancak AKP ve Erdoğan’ın Hocaefendi ve Cemaat’e iftira ve hakaretleri, Cemaat’te yapılan dar kapsamlı toplantıda, bazı illerde, Ankara, İstanbul gibi büyük şehirde maalaesef CHP adayına verılsın denmesi ve Erdoğan’ın bunu bütün Türkiye’de CHP ye oy veriyorlar şeklinde iddia ederek algı olusturmasi, AKP tabanlı muhafazakar kitle olan halkın nezdinde, Cemaat’e çok ciddi itibar kaybettirdi. Ergenekon ve Balyoz davalarında yapılan bazı maddi beleger ve şahısların uzun tutukluluğu gibi meseleler sol kesimde cibilli dine soğuk tavrını Cemaat’e karşı daha da arttırdı. Hz Musa’nın kavmi “…Ya Musa biliyoruz, sen haklısın ama karnımızı Firavun doyuruyor demesi….” gibi halk Cemaat’i maalesef şimdilik yalnız bıraktı, güce ve Erdoğan’a karşı cıkamadı.

Sonsöz yerine?

Şahsım adına bir özeleştiri yapacak olursam. FETHULLAH GÜLEN HOCAEFENDİ’nin açtığı ufku yakalamakta en az 10 ila 20 yıl geriden geldigimi kabul ediyorum. 1995’lerde Hocaefendi “1 milyon kişi hicret etsin, dedi; maksadını niyetini anlamadık. Türkiye’de fazla okul acmayın ve işadamlarına yatırımlarınızın bir kısmını yurtdışına aktarın” dedi. Anlamadık. Bugünler gelince, şimdi bundan sonra herkes Hocaefendi’nin haftalık sohbetlerindeki tavsiyelerine harfiyyen uyacağına inanıyorum. Her konuda topluma yararlı faaliyetler, yetişmiş hizmet insanları tarafından yapılmaya devam edecektir. Kısacası Devlet’e KİT’ler, Belediyelerde BİT’ler süreç öncesi Hizmet’te HİT’ler oluşmuştu. Yeni dönemde bu olmamalıdır ve olmayacaktır diye tahmin ediyorum. Eskilerin ifadesini biraz değiştirerek ifade edeyim; “Eski hal muhal, ya yeni hal, ya yeni hal”

Hocaefendi başımızda olduğu sürece Hizmet’te asla “izmihlal” olmayacaktır. İnşallah.

Kaynak: The Circle

]]> TARIK TOROS: “Cemaat’e Sistematik Olarak Soykırım Uygulanıyor” http://www.kocar.org/pirlanta-olculer/hoaefendi/tarik-toros-cemaate-sistematik-olarak-soykirim-uygulaniyor/ Tue, 13 Mar 2018 20:18:40 +0000 http://www.kocar.org/?p=4471

Engin Sezen, The Circle

Tarık Toros, şahsen tanışıklığımız olmasa da, bana ilginç gelen hayatını uzaktan uzağa izlediğim biri. Düşünce ve eylemlerinden dolayı yerinden yurdundan edilen tipik bir Türk aydını macerası onunki…Ne ilk ne de son.

Daha dün denecek kadar kısa bir zaman önce, Türk medyasının güçlü isimlerinden biri olan Toros, şimdilerde Londra’da küçük bir apartman dairesinde birlikte yaşadığı ailesiyle yeni bir hayat kuruyor. Ümitle, sabırla…

Aydınımıza reva gördüğümüz bu durum, vefasızlığımız, Tanzimat’tan beri alışageldiğimiz bir şey artık. İhdas edilmeye çalışılan yeni sistem, kendinden başka kimseye hakk-ı hayat tanımıyor bu topraklarda. Ah bu toprakların heder edilen hayatları, kabiliyetleri…

Biz sadece Tanzimat’ın birinci kuşağının kalburüstü isimlerini, Namık Kemal, Şinasi Bey ve Ziya Paşa’yı biliriz de, onlar gibi binlercesi, hayatlarının en verimli sayılabilecek dönemlerini Devlet-i Aliyye baskısından kaçarak, Londra, Paris, Viyana, Cenevre gibi Avrupa şehirlerinde geçirmişlerdir. Sağda solda çalışarak kazandıkları paralarla, sadece üç beş yüz adet satan mevkuteler çıkaranların yanında, inşaatlarda, lokanta ve cafelerde ömür tüketen anlı şanlı isimler de görürüz. Sonradan geri dönüp ülkenin kaderinde rol oynamış isimlerin yanında, Avrupa’yı kendine mesken tutmuş, oralarda evlenip çoluk çocuğa karışmış az Osmanlı aydını da yoktur. Toros da bütün müktesebatını bırakarak Avrupa’ya gidenlerden, gitmek zorunda bırakılanlardan…

O, mektepten değil, alaylı gazetecilerden…Duayen gazeteci Ufuk Güldemir’in tezgahından geçmiş…Kendisi için, “Canımızı çıkarırdı” dediği Güldemir’in rehberliğinde 5 yıl çalışmış HaberTürk’te, gecesini gündüzüne katarak…O gün bugündür merhum Ufuk Güldemir’in bir öğrencisi olma gururuyla yaşayan Toros, sonradan, Genel Müdürlüğünü üstlendiği HaberTürk’ten Akşam Gazetesi’nin haber merkezine geçiyor. Farklı mecralarda Mehmet Ali Birand’la, Ayşegül Arslan’la çalışma imkanları buluyor. Ve cümlemizce malum olduğu üzre, en sonunda İpek Medya grubu.

Basın yayın sektöründe, Ankara’da çalışmanın beraberinde getirdiği semere ve ceremeler de var. Nitekim Toros da kimi suçlamaların da odağı oluyor:

“21 senedir gazeteciyim. Başka bir iş bilmiyorum. İşkolik bir adamım. Evden ofise, ofisten eve giderim. Ben gazetecilikte askeri konuları hiç takip etmedim. 10 senedir kuvvet komutanlarını bile bilmiyorum. Kara Harp Okulu’nun hiçbir komutanını bilmem. Bir tek Talat Aydemir’i bilirim. Onu da herkes bilir. Eğer TSK’da terfileri ben belirliyorsam Türkiye bitmiş. Kiminle nerede toplantı yapmışım, neyi servis etmişim? Deli saçması bir şey. İnsaf. Bütün telefon konuşmalarımız ellerinde. Peşimizde zaman zaman hafiyeler vardı, arabalarımız takip edilirdi. Yıllardır didik didik ettiler bir şey bulamadılar. Bunlar milleti korkutma amaçlı”

Ennihaye, 17/25 Aralık olayları ile artık tamamen farklı bir mecraya çekilen Bu Ülke’de daha fazla kalamıyor Toros, ve maaile yurdu terk etme kararı alıyorlar. Önce kendi çıkıyor, eşi ve çocukları arkadan geliyorlar.

Toros Bu Ülke’yi terk ediş macerasını şöyle değerlendiriyor: “Kendimi ne kaçak ne sürgün ne de gurbette hissediyorum, hasret de çekmiyorum. Çok iyi yapmışsın, dedirtiyor”. Bununla birlikte, arkada bıraktıkları için derin bir burukluk içinde. “Geride kalanların çilesine tanık oldukça…” diyor ve susuyor.

Evet, bugün, aydınımız bir kez daha yeni dünyalara açılıyor; ne ki Londra’a, Berlin’de, Brüksel’de, Şikago’da, Toronto’da… yepyeni hayatlar kursa da kendisine, Toros’un dediği gibi, bizim nesil için hala “Türkiye bizim vatanımız, doğup büyüdüğümüz yer…” Hani hakimin Ahmet Şık’ı serberst bırakırken, “Boğaz’ı çok görmek istiyormuş, görsün” dedigi gibi, bizim nesilden az çok hepimizin hayalini İstanbul’un bir köşesi, Ankara’nın bir sokağı süsler. Belki de Toros’un dediği gibi, “Biz yaralı bir nesiliz artık, düzelmeyiz kolay kolay…”

Her şeye rağmen, Tarık Toros diyasporadaki yeni şartlara uyum sağlamış görünüyor. Şu mesajları çok önemli: “Sürgün veya gurbet psikolojisi ile…Hasretle yanıp tutuşarak…Ne geride bıraktıklarımıza bir yararımız olur.Ne de kendimizi gerçekleştirebiliriz” Ve ekliyor:

“Meriç’i geçmiş olabilirsiniz. Sonrasında boğulmayın, boğulmayalım, vesselam…”

Ez-cümle, benim için, Tarık Toros, 26 Ekim 2015’te, İpek Medya’ya zorbalıkla el konulmaya çalışıldığı dönemlerde kayyumlara karşı verilen mücadelenin sembol isimlerindendir. Kendisini ana kumanda odasına kilitleyip, Kanal Türk’te yaşananları ekranlara yansıtarak adını Basın tarihine yazdırmıştır. Nitekim kendisi de “Profesyonel hayatımdaki en büyük gururum Türkiye’nin son beş yılında bir gazeteci olarak verdiğim mücadeledir” diyor.

Tarık Toros, keşke bu macera dolu ibretlik sergüzeştini bütün detaylarıyla kitaplaştırsa. Anlatacağı ne çok şey var!

O, bugün kendi deyimiyle bir “sıfırlama” yaşıyor. Bu sıfırlamanın onu zenginleştireceğini temenni ederek, sizleri bu tarihi nitelikteki, içten mi içten, zorluklara rağmen umut dolu, bibirinden ilginç detayların ve gözlemlerin paylaşıldığı mülakatımızla başbaşa bırakıyorum:

Bugun Tv Genel Yayin Yonetmeni Tarik Toros. 29 Ekim 2015 / Mehmet Yaman

Kendinizi bize tanıtabilir misiniz?

Kişi kendini anlatır, hatta bildiği tüm kelimelere taklalar attırarak allayıp-pullayabilir. Ben bunu sevmiyorum. Ayinesi iştir kişinin, lafa bakılmaz. Türkiye’de milyonlar, beni yaptığım işle tanıyorlar zaten. Ha belki, öğretmen bir babanın, ev hanımı bir annenin evladı olarak dünyaya geldiğimi, köy okulunda henüz 5 yaşını doldurmadan ilkokula başladığımı, dedemin babasının Birinci Cihan Harbinde Yemen’den dönmediğini, ismimi rahmetli amcamın Tarık bin Ziyad’tan etkilenerek koyduğunu, sol görüşlü bir ailede büyüdüğümü bilmezler. Sizin aracılığınızla, merak edenler için bu özeti geçmiş olayım.

23 yıllık profesyonel gazetecilik kariyerime Ankara’da başladım, 2000 yılında İstanbul’a taşındım. Muhabir, editör, yayın yönetmeni olarak çalıştım. HABERTÜRK, Akşam gazetesi, Kanal D mesleğimde mühim köşe taşları oldu. Ve tabi ülke finalini KANALTÜRK ve BUGÜN TV’de yaptım.

Türkiye’de kariyerimi defalarca sıfırladım, her yeni sıfırlama arkasından yeni başlangıçlar getirdi. Kariyer yolunda sıfırlamak, kişilere ürkütücü gelebilir. Ancak ben geriye baktığımda, iyi ki böyle oldu dedim her seferinde. Çünkü hayatım, her yeni başlangıçta daha iyiye gitti.

Bugün de bir sıfırlama yaşıyorum. Bu seferki çok daha büyük. Çünkü dilini-tarihini-kültürünü-siyasi dengeleri-yaşam biçimini bilmediğin, bambaşka bir ülkede, ailemle birlikte, geçici oturum izinleri alarak, yeni bir hayat kurmaya ve bu hayata tutunmaya çalışıyoruz. Önünüzü göremediğiniz, belirsizliklerle dolu, gelecek için planlar yapamadığınız, anı yaşadığınız bir hayat.

Tek başına olsanız yaşaması bir nebze daha kolay, ancak bu yeni başlangıçta belirsizlikleri eşiniz ve küçük çocuklarınızla birlikte göğüslemeye çalışıyorsunuz.

Umut dolusunuz…

Geçmişimde hep daha iyiye doğru ilerlemiş olan hayatıma bakarak, geleceğe dair umutluyum. Çünkü kendime ve durduğum yere inanıyorum. Hem meslek ilkelerinin hem de evrensel değerlerin tarafında olduğum için yaptığım seçimlerin doğruluğundan kuşkum yok. Bu yüzden başım dik. Gerisi boş.

Kariyerimdeki tüm başarılarım bir yana, profesyonel hayatımdaki en büyük gururum Türkiye’nin son beş yılında bir gazeteci olarak verdiğim mücadeledir. Kendimin ve ailemin başına gelebilecekleri umursamadan, doğru olduğuna inandığım değerler için bir gazeteci ve medya yöneticisi olarak üzerime düşeni yaptım. Yapmaya da devam ediyorum.

Eğitim durumunuz?

Lisede ve üniversitede elektronik üzerine teknik eğitim aldım. Adana Teknik Lisesi, sonra Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi.

Hafızam güçlüdür. Şimdi bakıyorum, çocukluğumdan itibaren gazetecilik çevresindeki konulara ilgi duymuşum. Doktor, mühendis olmak istemedim hiç. Aklımın ermeye başladığı günlerden itibaren siyasi konulara kulak kabarttım. Babam Cumhuriyet gazetesi okurdu. Bi̇r gün sıra arkadaşım, İlhan Selçuk’un Pencere köşesini kesmiş, farkettim ki teneffüslerde onu okuyor. Ortaokul 3’üncü sınıf. Ben de aynısını yapmaya başladım. Gazeteciliğe başlayana kadar gazetelerin köşe yazılarını keser, katlayıp cebime yerleştirir, teneffüste, otobüste, tuvalette, çıkarır okurdum. Üniversite yıllarında harçlığımla biriktirip aldığım Rus malı “Zenit 122” ile fotoğraf çekmeye başladım. Ankara Bakanlıklar’daki Kodak’a film banyosu ve baskı için az para ödemedim. 1992’de Hasan Celal Güzel 100 bin kurucuyla partisini kurup Sıhhıye’ye yürürken, en önde fotoğraf çekiyordum. 1993’te, 24 Ocak, Uğur Mumcu öldürüldüğünde Karlı Sokak’a ilk gidenlerden biriydim. Boynunuzda asılı profesyonel makina, üzerinde flaş, kimliksiz her kapıyı açıyordu size. Mumcu’nun zeminin altındaki evine dahi girdim bir gruba karışarak, eşi Güldal hanım açmıştı kapıyı. Bu ve buna benzer nicesi var.

Üniversite dahil 12 sene yaşadığım Ankara, bana muazzam fırsatlar sundu. Tabi sıfırlamalarım da orada başladı. 1999’da Ankara TGRT’de muhabirim. Bir sancak töreninde basın tribününde oturdum gazeteye dalmışım, ayağa kalkmadım diye asker telkiniyle işimden atıldım. Başkent’te tüm kapılar kapandı, İstanbul’a göçmek zorunda kaldım.

HABERTÜRK’te Ufuk Güldemir’le 5 yıl çalıştım, ikinci üniversitedir, gazetecilik anlayışım orada biçimlenmiştir. 2005, yeni evlenmişim, 4 ay sonra HABERTÜRK’ten istifa ettim, iş bulmadan ayrıldığım için üç ay evde oturdum. Bir sıfırlama da bu.

2008’deki son sıfırlamadan sonra, KANALTÜRK’te haberin başına geçtim, birkaç ay sonra BUGÜN TV kuruldu.

İstanbul’da 15 senem var ama 15 ay aralıksız Boğaz’ı görmediğimi bilirim.

Şimdi neredesiniz ve ne ile meşgulsünüz?

Tam iki yıldır İngiltere’deyim. Londra’da ailemle iki odalı küçük bir dairede yaşıyoruz. Web’te kurduğumuz MoonStar TV’de haftada bir saat canlı analiz yaptığım, TR724’te iki yazı yazdığım için ülke gündemini yakından izlemeye çalışıyorum. Bana göre, şu ara ülkeden haber alabilecek tek kaynak Twitter. Malum medya, yalan, propaganda ve sansürden ibaret. Buralarda çalışan arkadaşların, faturalarını ödemek için ruhlarını kiraya verdiklerini düşünüyorum. Bu, sonuçları çok ağır bir seçim. Geceleri huzurla uyuyamıyorsun, aynada kendi gözlerinin içine bakamıyorsun ama faturaların otomatik talimatla düzenli ödeniyor. Bu arkadaşların benimkinden daha zor bir hayat yaşadıklarına inanıyorum. Allah kurtarsın.

Biz, ülkede kestiğimiz ahkâm yüzünden buradayız ve ahkâm kesmeye devam ediyoruz. Bazen, “Sistem seni dışarı atmış zaten, kendine farklı bir hayat kur. Hem konuşup yazınca ne oluyor ki. Ülke uçurumdan yuvarlanmaya devam ediyor” diye düşündüğüm oluyor. İçimde başka bir ses ise, “Sen üzerine düşeni yap, sonuçlardan sen sorumlu değilsin. Sadece üzerine düşeni yapmaktan sorumlusun” diyor. Bu sesi dinlemeyi tercih ediyorum çünkü bu ses aynı zamanda kalbimi de ferah tutuyor. Bu ferahlık olmasa, okuduğum haberler moralimi alt-üst ediyor. İçinde yaşayanlar ülkenin içine sürüklendiği çukuru görmüyorlar. En kötü kabuslarınızda bağırmak istersiniz sesiniz çıkmaz ya; aynen bu hisle haykırıp insanları uyarmaya/uyandırmaya çalışıyorum. En çok da tutuklu arkadaşlarıma, meslektaşlarıma üzülüyorum. Onlar dışarı çıkıp, özgürce konuşabilinceye kadar ben buradan konuşmaya-mesleğimi sürdürmeye devam edeceğim. Başka mesleki bir amacım yok şu anda. Şu var ki, psikolojiniz olumsuz etkileniyor, çare yok.

Kafa dağıtmak için film/belgesel izliyorum. Son haftalarda inanın, bunu da yapamamaya başladım. Bir filme başlamışım, aradan 20 dakika geçiyor, farkediyorum ki boş boş ekrana bakıyorum. Kafada kırk tane düşünce.

Post-travmatik senrdom belirtiler..

Evet. Haftada bir iki kabus görüyorum, İstanbul’dayım veya Ankara’dayım. Bir gün polisler peşimde, bir gün işler düzeldi diye dönmüşüm darbe olmuş, “ne diye geldim ki” diye hayıflanıyorum, bir gün hapse tıkıyorlar dört duvar arasında yapacaklarımı gözden geçirirken telaşla uyanıyorum, Londra’dayım diye şükrediyorum, filan.

Bugüne kadar, hep sabit ücretli çalışan biriydim. İkramiyem, transferim, primim hiç olmadı. Maaşın yettiği yetmediği dönemler yaşadık herkes gibi. Gayrımenkulüm yoktu, böyle bir hedefim de olmadı hayatta. Bireysel emeklilik hesaplarında birikimlerim vardı, onları bozdurdum. Yaklaşık iki yıl geçinmemize yetti burada.

Gazeteciliğimizin burada maddi karşılığı yok. Dayanışmayla yaşamımızı sürdürüyoruz, minimum bir hayat. Ne var ki, akşam kapınızı kilitleyip yatak odanıza çekilip yatabiliyorsunuz. Gecenin bir yarısı kapınızı kırarak eve baskın yapan yok. Çünkü hukuk ülkesinde yaşıyoruz. Evinize, arabanıza, bankadaki paranıza vesaire kimse el koyup-yağmalamıyor. Burada komşusunu ihbar eden, birbirini vatan haini-terörist olmakla suçlayan zırdeliler de yaşamıyor. İşte böyle bir hayata paha biçilmiyor.

İngiltere’ye iltica ettiniz mi?

İltica etmedim. Bu seçeneği hiç düşünmedim. 15 Temmuz’dan sonra gelenler içerisinde İngiltere’ye iltica edenler oldu fakat bildiklerim içinde başvurusu kabul edilen yok. Birleşik Krallık bu konuda Almanya, Belçika, Kanada gibi hızlı hareket etmedi, epey bir süre etmeye de niyeti yok gibi. Yine çevremde devlet yardımı ile yaşamını idame ettiren tanıdığım kimse bulunmuyor. İltica başvuruları kabul edilse, örneğini görme şansımız olacaktı.

Çocuklarımız İngiliz devlet okullarına gidiyor. İngiliz aksanıyla, ana dilleri gibi İngilizce ö

ğreniyorlar. Küçük kızımız sınıf birincisi. Tüm dünyada geçerliliği olan bir eğitim ve diploma alacaklar. Büyüdüklerinde dünyanın istedikleri ülkesinde çalışma ve yaşama özgürlükleri olacak. Her şerden bir hayır çıkar derler. İşte çocuklarımızın kazandığı bu imkânı, Türkiye’de ne kadar para harcarsak harcayalım elde edemezdik. Acı ama gerçek. Biz çok şükrediyoruz halimize. Bunu anlatırken dahi ülkede bir kuru ekmeği bölüşen, elektriği kesik karanlıkta oturan aileler, çöpü karıştırıp çocuklarına yiyecek bulmaya çalışanlar hatırıma geliyor, yutkunuyorum.

Cıkarıldigi hakimlik tarafindan dun adli kontrol konularak serbest birakilan Today’s Zaman Genel Yayin Yonetmeni Bulent Kenes hakkinda tutuklamaya yonelik yakalama karari cikarildi. Emniyet mensuplari, Bulent Kenes’i tutuklamak icin Zaman Gazetesi’nin Yenibosna’daki merkez binasina geldi. Emniyet mensuplari, karar geregince Kenes’i gozaltina aldi. 9 ekim 2015 / fatih ugur

Türkiye’den neden, ne zaman ve nasıl çıktınız?

Ben Türkiye’de finali 28 Ekim 2015’te meşhur İPEK MEDYA baskınında yaptım. 7 sene yönettiğim BUGÜN TV ve ülkem benim için tarih oldu. Esasen, 2014’ün ilk aylarından itibaren eşim yurtdışına yerleşmeyi kafasına koymuştu. Türkiye’nin daha kötüye gideceğini öngörmüştü, ben ise ülkenin düzeleceğine dair büyük umut taşıyordum. İlaveten tarihin ve kaderin üzerimize biçtiği bir misyon vardı. İşimiz vardı, sonuna kadar götürmeliydik. Eşim ise çok kararlıydı ve gözünü karartmıştı. 2016 yılı Ocak ayında, eşim Avustralya’da master programlarına başvurdu. Sydney ve Melbourne’de iki üniversiteden kabul aldı. Haziran ayında Avustralya’ya taşınma yolu önümüze açılmıştı. İki senelik master programı boyunca, ailecek oturma iznimiz, benim de eş durumundan çalışma iznim olacaktı.

Diğer tarafta, İPEK MEDYA baskınından sonraki aylar benim için kahır aylarıydı. Hem medyamın yasını tutuyordum, hem de artık yabancılaştığım sokaklarda dolaşmak ağır geliyordu, binalar üzerime üzerime devriliyordu.

Çok bitik, gönülsüz ve isteksiz olmama rağmen, mesai arkadaşlarımın teşvikiyle Can Erzincan TV’de bir haber merkezi kurup orada işimizi sürdürmeye çalıştık. Her akşam bir saat program yaptım, ÖZGÜR DÜŞÜNCE gazetesinde her gün üçüncü sayfada yazdım. Maraton bitmemiş görünüyordu ama atmosfer sıkmaya hatta boğmaya başlamıştı.

4 Mart 2016 Zaman gazetesi baskınında içeriden canlı yayın yaptım. Bize gelen aynı polisler bu defa daha tecrübeli olarak Zaman’ın kapısını kırdı. İPEK MEDYA’dan dersler çıkardıkları belliydi. Yarım saat içinde operasyonu bitirdiler. Bürokrasi fütursuzca yürüyordu artık. Ülkede iki kişiden birinin oyunu almış bir parti vardı arkalarında.

Zaman baskınında bir kez daha mimlenmiştim. Yaptığımız canlı yayın can sıkmış, polisler bina çevresinde naklen yayın aracı aramış bulamamışlardı, çünkü yayını cep telefonumdan yapıyordum. Takip eden birkaç gün ruhumun iyice daraldığını söyleyebilirim. Fena halde kızdırdığım rejim polisinin sabahın köründe kapımı çalması an meselesiydi. Hakkımızdaki suç duyuruları artmaya başlamış, yurt dışı yasağı tedbirli şikayetler başlamıştı. 9 Mart akşamı Can Erzincan’daki yayınımı “yarın görüşmek umuduyla” diye bitirdim her zamanki gibi. Ertesi akşam ekranda olmayacak, kuş uçuşu 2 bin 500 kilometre ötede olacaktım, bunu o an ben de bilmiyordum. Gündüz yine havuz gazetelerinde hakkımızda haberler çıkmıştı. Aleyhimizde kamuoyu oluşturma çalışmaları başlamıştı. Eşim, haziran ayını beklemeyip önden gitmemi ve ev tutma vs. ayarlamaları yapmamı istiyordu. Ben ise Avustralya yerine bir Avrupa ülkesine taşınmayı tercih ediyordum. Türkiye’ye yakın olmak, istediğimizde gidip-gelebilmek, ucuz biletler vs. Avrupa’yı daha cazip kılıyordu benim için. Avrupa’da İngilizce konuşulan tek ülke İngiltere. Eşimin ve benim, başta eski patronum olmak üzere, bu ülkede yaşayan çok dostumuz-arkadaşımız vardı. Nihayetinde İngiltere’de karar kırdık.

Can Erzincan’da son yayını yaptığım gece, hakkımızda çıkan haberler ve eşimin ısrarıyla, Londra’ya yerleşme hazırlıklarını başlatmak üzere kendimi uçakta buldum. Ben burada ev ararken, eşim de İstanbul’daki evimizi kapatacaktı.

10 Mart 2016, sabahın karanlık saatlerinde, İstanbul’dan havalandım. Uçak yükselirken ışıklar içindeki kente son kez baktım, yıllarca göremeyeceğimi düşünerek. 5 hafta sonra eşim, haziran ayını beklemeden evi kapattı ve çocukların vizelerini yenileyerek İstanbul’dan çıkış yaptı. Çocuklar “babam bizi niye terketti?” diye sormaya başlamışlardı. 7 ve 4 yaşındaki çocuklara babalarının kendilerini terketmediğini, tam tersine aileyi birarada tutabilmek için, başka bir ülkede yeni bir yaşam kurmaya zorlayan sebepleri nasıl anlatırdınız?

Cumhuriyet Bassavciligi’nin talebiyle Bugun Gazetesi, Bugun TV, Kanalturk TV ve Millet Gazetesi’nin de icinde oldugu Koza Ipek Holding ve bunyesindeki sirketlere hukuksuz olarak kayyum atanmasina tepkiler cig gibi buyuyor. Vatandaslar ve bir cok unlu isim yayin kuruluslarina destek vermek icin Mecidiyekoy’de bulunan Bugun tv binasina geldi. Tarik Toros bir konusma yapti. Huseyin Sari / 27 Ekim 2015

Anaakım Hizmet Medyası değil ama, Hizmet’e yakın olan İpek Medya’da çalıştınız, üst düzey yönetici olarak. Bu nasıl bir deneyimdi sizin için?

Hayatımın en verimli yıllarıdır. Tüm meslek yaşamım boyunca öğrendiklerimi hayata geçirme olanağı bulduğum yerdir İPEK MEDYA.

Ufuk Güldemir’in bir sözü var ki unutmam. 2003 başında odasına çağırdı. HABERTÜRK internet portalının genel yayın müdürlüğünü verecek. 30 yaşındayım. “Oğlum” dedi, “Genel yayın müdürlüğünü patron verir, patron alır. Başarı kriter değildir. Bir gün bitince içinde bir şey kalmasın.”

Bu düsturla çalıştım. Tüm olanakları kullandım, şartları zorladım ve geriye baktığımda içimde kalan bir şey yok. Yarım kalmadı benim öyküm.

Baskından sonra polis gözetiminde çıkarken, sırtımda sadece ceketim vardı. Kanalı koruyamadığım için çok üzgündüm, gel gör ki silahlı yüzlerce polise karşı ne yapacaksınız. Kanımın değil ama terimin son damlasına kadar mücadele ettim, tarih ve ekranı başındaki milyonlarca seyirci tanıktır.

Patronumuz Akın İpek’in medyaya öteden beri ilgisinin olduğunu biliyorum, ben orada çalışırken HABERTÜRK ile pazarlık olmuştu ama sonuçsuz kalmıştı.

10 Haziran 2007’de Ufuk Güldemir 13 ay mücadele ettiği pankreas kanseri yüzünden vefat etti. 2007 Aralık ayında HABERTÜRK Grubu, Turgay Ciner’e satıldı. 30 dolara kurulan grup 30 milyon etmiş, Ufuk bey bunu sağlığında görememişti. Düşündükçe üzülürüm.

2006 yılında Tercüman gazetesi isim değiştirerek BUGÜN oldu ve Akın bey talip olarak aldı bu gazeteyi, patron satışıdır. Bir buçuk sene sonra 2008 mayısında KANALTÜRK satın alındı, o da patron satışıdır. Kanal borçlarından batmak üzereydi. Tuncay Özkan satıştan sonra KANALTÜRK ekranında, “Kanaltürk haraç mezat gidiyordu. Alanlara, Koza grubuna teşekkür ediyorum” diyecekti. Bugün başka bir noktayı tutması kendi sorunu, tarih şahittir.

Satış gerçekleştiği halde bir hafta boyunca KANALTÜRK yayınları, aynı KANALTÜRK programcıları ile devam etti, kimse karışmadı. Mesela bir yayında Tuncay Mollaveisoğlu, “Kanal borçlardan dolayı bitikti. Kimse almaya yanaşmadı. Biz de yandaş ve yanaşma bir gruba satmak zorunda kaldık” diyecekti. Bunlara rağmen herkes tazminatını aldı ve ayrıldı. Kalmak isteyen kaldı. Ekran yüzü de vardı, Emre Buga gibi, yönetmen de vardı, teknik ekipten muhasebeye, idari işlere kadar personel de vardı. Ezbere en az bir düzine insan sayarım, baskına kadar birlikte çalıştığımız. Beraberce çalıştık, yayın toplantılarımıza girdiler, ötekileştirmedik. Yine, Kürşat Başar’dan Hulki Cevizoğlu’na herkesin tazminatlarını, açtıkları davalarda kazandıkları bedelleri Koza ödedi. Şirket devri yapılmıştı. Bu, ileride çıkacak tüm borçlar veya tazminatlar için de geçerliydi. Satanlar, kanalın devlete vergi borçları düşüldükten sonra kalan parayı şahsi hesaplarında muhafaza ettiler ki, bu da 10 milyon TL’den yüksek bir meblağdır.

Haber merkezinde 30 küsür personel görünüyordu, maksimum 10-12’sinin kadrosu vardı. Kalanına hiçbir belgeleri olmadığı için “Yarın sabah gelme artık” diyebilirsiniz. Demedik. Ve bu kişilerin beyan ettikleri alacakları ödendi. Tüm personelin geriye doğru 7-8 aylık maaşı birikmişti, anlatabiliyor muyum.

Altı ay sonra Akın bey, “Halihazırda haber merkezimiz var. Neden haber kanalımız da olmasın. Biraz takviye yapar, BUGÜN TV’yi kurarız” dedi ve BUGÜN TV öyle çıktı. Ocak 2009’da test yayınlarıyla başladı. Tümüyle sıfır kilometre, grubun kendi kaynakları ile kurulmuştur. Kanaltürk Haber Dairesi başkanıydım, ikinci bir kartvizitim daha olmuştu: BUGÜN TV Genel Yayın Yönetmeni. Tabi ekran yüzleri dışında haber merkezindeki herkesin ikinci bir işi daha olmuştu, aynen benim gibi. Ücretlerimiz değişmedi.

Ekip kurarken elbette öneriler, yönlendirmeler oldu. Bu, işin doğasında vardır. Kimse bir şeyi empoze etmedi, asla. Patronum dahil. Birlikte çalışacağım arkadaşlara nihai olarak ben karar verdim.

Her iki kanalı da kurarken aşağı yukarı hemen her TV’den birer ikişer personel transfer ettim. 6 ay deneme süresi sonunda ekibin bir parçası olamayacağını düşündüklerimi işten çıkardım. Bunlara ekibimle birlikte karar verdim.

7,5 yıllık yöneticilik hayatım boyunca iş başvurusu yapan herkesin başvurusu benim odamda kabul edilmiş, işten çıkardığım herkesi bizzat odaya çağırıp yüzüne tebliğ etmiş, elini sıkıp öyle yollamışımdır.

Günde iki haber toplantısını bizzat yapardım, tüm haberlere o masada karar verilirdi, kim ne sorarsa da anında cevaplamışımdır. Kararsız kaldığımız haberlerde oylama yapardık, herkes önerisini masaya koymuş, çoğu zaman da bu kabul görmüştür. Toplantıda veya ayaküstü, bana yöneltilen her probleme anında net karşılık vermişimdir, “bi sorayım” dediğim yoktur.

Patron gölgesinde çalışmadım. Güne hiçir zaman patron telefonuyla başlamadım. Akın bey Ankara’da oturur, İstanbul’a nadiren gelirdi. İnanması güç belki ama, bazen iki-üç ay telefonda dahi görüşmediğim olurdu Akın beyle. Güvenmiş, emanet etmişti, biz de tüm gücümüzle layık olmaya çalışıyorduk.

KANALTÜRK ve BUGÜN TV’deki tüm haberlerin altında benim imzam vardır, hatası savabıyla sorumluluğu bana aittir.

mecidiyekoy’deki ipek medya grubu onunde okuyucularin gece boyunca bekleyisi devam etti. 28 ekim 2015 / oguzhan kose

Diyebilirim ki, bu medya macerası ve habercilik koşusunda makul ricalar dışında bir teması veya talimatı delillendiren varsa buyursun. CHP’nin ricaları, medyayı CHP’li yapmaz. MHP’den kaç kişi arayıp yayına çıkmak istemiştir, neredeyse hiçbiri reddedilmemiştir, bu o kurumu MHP medyası yapmaz. Büyük Birlik Partisi’nin medya kurmaya ihtiyacı yoktu çünkü biz vardık. Emin olun seçmeni itibariyle hak ettiğinin üzerinde yer vermişizdir, arşiv orada. Şimdi randevu isteseniz vermezler, vermiyorlar da zaten.

2014 başından itibaren Cemaat hakkında onca iddia var, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı bir bildiri yayımlamış, rica etmiş, kimse vermiyor, biz vermişiz. Bu sizi vakıf medyası yapmaz. Cemaate ve Fethullah Gülen’e dair yüzlerce suçlama havada uçuşuyor. Medya cevap hakkı kullandırmıyor, sen kullandırmışsın ve bu seni Hizmete yakın yapıyor. Varsın öyle desinler. Biz işimizi yaptık. Doğru olan oydu, diğerlerinin yaptığı değil. Tabi mecra olarak ortada sadece sen kalınca, genel algı öyle oldu. Ne yapayım yani, bizi o havuza koymasınlar diye, prensiplerimden mi vazgeçeyim. Yapmadım bunu.

İktidar, vurduğu kesimleri yalnızlaştırarak sonuca ulaşmıştır. Cem Uzan’ın medyasına el koymaktan başlayarak hep böyle oldu, böyle oluyor ve maalesef böyle devam edecek. Can Ataklı, 2004 başında Star binasına alınmamış, bahçesinde bir avuç arkadaşı ile mücadele ederken, benim başında olduğum HABERTÜRK sitesinden ve HABERTÜRK TV’den başka veren yoktu. Yayını yıktık, iki satırla geçiştirmedik. Biz bu öğretiyi orada aldık.

Kayyumlara karşı verdiğiniz bir mücadele oldu. Mahsuru yoksa bu deneyimi paylaşabilir misiniz?

İPEK MEDYA baskını bizim grupta çalışan pek çoğu için bir travma oldu. Ben sonun yaklaştığını biliyor ve ona göre kendimi hazırlıyordum. Zihnen, fikren bu işin bir finali olacağını hissediyordum. Son aylarımızdı, biliyordum. Hatta son üç ay tüm masrafları kıstık eşimle. Maaşın kesileceği günler yaklaşıyordu. Yayına gelen siyasetçilere, yaklaşan seçimleri kast ederek, “1 Kasımdan sonra biz olmayacağız. Çıkacak mecranız olmayacak. Halkla baş başa kalacaksınız. Vatandaşla iletişim kanallarını açık tutun, işiniz çok zor” diyordum.

İPEK MEDYA’nın kapatmaya doğru yürüdüğünü görüyordum ama bunun nasıl olacağını tahmin etmem mümkün değildi. 26 Ekim pazartesi günkü kayyıma devir kararı ve iki gün sonra 28 Ekim 2015’teki baskın büyük sürprizdi. Belki de o sabah atanmış şaşkın kayyımlar, bizlere olağanüstü bir jübile yapma şansı verdiler. Ayarlasan planlasan böyle olmazdı.

Bir yanda zavallı kayyımlar, telefonlarının ucunda AKP kontrolündeki Turkuvaz Grubunun yöneticileri, talimatla kumandayı ele almaya çalıştılar. Kayyım kararını dahi tebliğ edemediler, atamaları resmileşmemişti, herşey hukuksuzdu.

28 Ekim, çarşamba, iki gündür binlerce okurumuz, seyircimiz kanalın bulunduğu Ortaklar Caddesinde sabahlıyordu. TOMA’lar mevzilenmiş, binlerce polis çevrede konuşlanmış hareket emri bekliyordu. Sabahın 4’ünde o emir geldi. Tazyikli su sıkarak, binanın önündekileri tartaklayıp gözaltına alarak, biber gazını doğrudan insanların yüzüne fışkırtarak, kapımızı demir makaslarla kırarak girdiler. KANALTÜRK ve BUGÜN TV ortak yayındaydı. Ülke bizi seyrediyordu, başka veren kanal yoktu.

Bizim haber merkezi ve benim odam, zemin katta, kapıya ve yola bakıyordu. Boydan boya cam, yoldan geçen beni masamda görebilirdi. Dışarıdaki arbedede haber merkezinden çıkmadım. Yayını yönetiyordum, olacakları ne tahmin etme ne de planlama şansım vardı. Saat 07 itibariyle polis tüm binada kontrolü ele aldı, merdivenler, ofislerin kapıları tutuldu. Zaten bina 5 katlı, her katında bir kurum var, zemin katta BUGÜN TV, üstünde radyo, KANALTÜRK TV, MİLLET gazetesi, BUGÜN gazetesi, en tepede yönetim katı. Zeminin altında ise stüdyolar var. Yerimiz dar, hepsi açık ofis sisteminde çalışıyor.

Personelin tuvalete gitmesine dahi izin verilmiyordu. Kayyım yönetim katına oturmuş, durumu kontrol altına almaya çalışıyordu. Yasal olarak sadece ve sadece hesaplara bakması gereken heyetin ilk hedefi yayınları düşürmekti. O güne kadar böyle bir uygulama yoktu. İktidar çare olarak bu yöntemi bulmuştu, A’dan Z’ye hukuksuzdu. Hani, şimdilerde hukuk bitti filan diyorlar ya herkes başına gelince feryat ediyor.

Yaklaşık iki saat bu gerilimle geçti. Bizim yayınlar sürüyordu. Ekranlarda bas bas bağırıyorduk. Ben haber merkezi içinden canlı yayında, “Bunlar son sözlerimiz olabilir ama daha sözümüz bitmedi” diyordum. Bahçedeki ve terastaki kameralarımız engellendi, polis kabloları kopardı, kameraları devirdi. Saat 09 civarında odamdayım, ekranlardan yayınımızı takip ederken, kayyımlardan ikisinin, sonradan isimlerini öğrendiğim, Hüdai Bal ve Ali Rıza Esmen’in TV’nin kokpiti diyebileceğimiz ana kumanda odasına girdiğini ve yayını durdurmaya çalıştığını gördüm. Bizim 3G mobil canlı yayın kamerası bunu veriyordu. Muhabirimiz de gördüklerini anlatıyordu. Yerimden fırladığım gibi bir kat aşağı indim. Herkesin canlı yayında seyrettiği o anlar başladı. “Ben bu kanalın genel yayın müdürüyüm, siz kimsiniz? Hangi sıfatla yayına müdahale etmeye çalışıyorsunuz? Yayın müdürlerine ben ancak talimat veririm. Bu odaya girmeye yetkiniz yok” dedim, mütemadiyen. Dinlemiyorlar, sorularıma cevap vermiyorlar, üstüne üstlük hadsiz ve edepsiz biçimde saygılı olmaya davet ediyorlardı. İlk defa başlarına böyle bir şey geliyordu. Anahtarları teslim edeceğimizi düşündüler, bu çok belliydi. Biri kameranın arkasına kaçtı, öbürü “Ümit bey (kayyımın başı Ümit Önal) sizi yukarıda bekliyor” dedi ama benim ne işim olur Ümit beyle. Kayyımsa kayyımlığını bilecek, yetkisi bile yok, polis gücüyle işgal etmiş kurumu. Sonraki aylarda Digitürk genel müdürü oldu, bizim malum medya da ballı gezilerde övgüler düzdü arkadaşa. Yatacak yerleri yok.

O esnada, medya grubumuzun diğer yöneticileri de ana kumanda odasına geldi, Erhan Başyurt, Değer Özergün ve diğerleri. Avukatlar geldi, ana kumanda odası ana baba günü oldu. Ben nasıl yaptığımı halen bilmediğim bir refleksle 3G kamerası ve kameramanını ana kumanda odasına aldım, kayyımları arkadaşlarla birlikte dışarı davet ettik, sonra süratle kapıyı kapatıp kilitledim. Bir anlamda rejiden 8 saat süren yayın maratonu öyle başladı. Kanalın havaya nihai yayına çıkış noktasına tek mobil kamera ve tek mikrofonla kapanmıştık, ışık bile yoktu. Kesilecek kablo da yoktu tabi.

Korsanların ele geçirdiği uçakta kokpite kendini kilitleyen pilot misali, uçağı uçurmaya çalışıyorduk. Yayına İngiltere’de bulunan patronumuz Akın İpek başta olmak üzere, yüzlercesi bağlandı. Beni cep telefonumdan arıyorlar, ben de telefonun hoparlörünü açıp mikrofonuma tutuyordum. Böyle bir yayın. Dışarıdan gelen konuklar, binbir zahmetle, otopark çıkışlarından veya polislerin bilmediği kapılardan binaya sokulup oraya getiriliyor, asayiş berkemalse kapı açılıp onlar içeri alınıp sonra tekrar kilitleniyordu. Kayyımlar tümüyle bize odaklanmış, “bu yayını nasıl engellerim” diye telaşla sağı solu ararken BUGÜN ve MİLLET gazeteleri kendi katlarında son kez yayına hazırlanıyordu.

8 saat sonra saat 17’ye doğru, kayyımlar polis eşliğinde çatıdaki uplink odasına yöneldiler. Orası bizim uyduya çıktığımız yer. Oradaki direnci kırmaları güç olmadı, yayını düşürdüler. İki kanal birden siyaha düştü. Esasen ülke karanlığa gömüldü, şimdi daha iyi anlaşılıyordur. Yayını öyle kopardılar ki, sonra gece yarısına kadar açamadılar.

Yayın gidince polisler, ana kumanda kapısına geldiler. Bizim avukatlar karşıladı. Yönetimim, çatışma olmaması, daha kötü sonuçlar doğmaması için benden rica etti. Yayında değildim, içeride herşey olabilirdi. Avukatlara baktım, onlar da kapıyı açmamı istiyor. Kapı açıldı, ben yayın masasında oturuyorum elimde mikrofon. Pespaye bir kağıt parçası uzattılar. Kese kağıdı gibi bir şeydi. Üstünde el yazısı ile tüm görevlerimden alındığım, altında da kayyımların imzası. Bu belge bile onları hayat boyu her şeyden men eder. Bunu tanımadığımı, yapılanın yasa dışı olduğunu söyledim, yayın siyaha düştüğü için rahatlardı, zaten dinlemeye niyeti olmayan iki polis koltuk altlarımdan kavrayıp beni havalandırdı ve dışarı çıkardı. Koridorda çıkarken iki yana dizilmiş polisler itip kaktı, küfretti. İki kayyımı gördüm, dikilmiş bana bakıyorlardı kenarda. Hüdai Bal ve Ali Rıza Esmen. “Yüzlerinizi hayat boyu unutmayacağım” deyip çıktım, bir şey diyemediler. Dedim ya, zavallı tipler, kullanışlı, kullan at cinsinden… Sonra işittim ki, kanalı gece tekrar yayına sokunca ilk koydukları Hitler belgeseli olmuş. İleride torunları isimlerini reddedecek.

Haber merkezinin önünden geçerken mesai arkadaşlarım dizilmiş alkışlıyordu. Çok kendimde değildim. Çıkışta bekleyen binlerce kalabalığa hitap etmişim, ne dediğimi hiç hatırlamıyorum.

İnternet sitelerine gözaltına alındığım düşmüş, eşim aradı, ağlamaklı. “Bi̇r an önce çık oradan ve eve gel” dediğini hatırlıyorum. Belki de bu biraz kendine getirdi beni. Bir şirket aracı yanaştı, bindim, kalabalığı yara yara yürüyordu. Arabanın üzerine abananları, el sallayanları unutamam. İşte onu çok iyi hatırlıyorum.

BUGÜN TV kapanırken, tüm haber kanallarının toplamının iki katı izlendi, ertesi günkü raporlardan biliyorum.

İPEK MEDYA baskınının her günü bir belgeseldir. Ama nasıl anlatayım şimdi, ülkedekilere zarar verir endişem var. Geceyi bizimle medya binamızda geçiren insanlar, konuk kanepelerinde yatan milletvekilleri, önüne şirket telefonunu çekip tek tek arkadaşlarını arayarak yayına bağlayan duayen kadın gazeteci, kanala ilk defa gelen ikisi de 82 yaşında Hüsamettin Cindoruk ve Nevzat Yalçıntaş (9 ay sonra rahmetli oldu), o benim kendimi kapattığım ana kumanda odasına türlü zahmetle ulaşıp yayına katılan yüzlercesi, bilhassa Selahattin Demirtaş. Ve kanalın önünde gündüz gece bekleşen binlerce okurumuz, seyircimiz… Gelin bizden yayın yapın diyen en az 4-5 uydu kanalı ve dahası…

Hayatımda ilk kez telefonum kilitlendi, gelen mesajların haddi hesabı yoktu, çoğuna dönmem bir hafta aldı. Twitter’da saatlerce “Trending Topic” olmuşum, onu da sonra söylediler. Devam eden iki üç gün içinde en az 20-25 yabancı basın kuruluşuna röportaj verdim. Türk medyasında sadece Cumhuriyet ve Cihan Haber Ajansı ilgi gösterdi, onu da söyleyeyim.

O gün İPEK MEDYA’ya desteğe gitmek bugün “terör suçu”. Kapımıza gelenler bile mahkemede inkâr etmek zorunda kalıyor, o derece bir cendere altında insanlar. O yüzden bazı konuları konuşmak için gerçekten biraz daha beklemek gerekiyor.

Bir teşekkür var ki çok özel. Eşim, o son 48 saat boyunca çocukları bakıcıya bırakıp yanımda durdu. Gömleğimi değiştirdi, mesai arkadaşlarıma moral verdi, konuklarla ilgilendi, çay kahve servisi yaptı ve baskın olup bitene kadar bekledi. Polis her yeri zaptettikten sonra yapacağı pek bir şey kalmamıştı, eve öyle döndü.

İpek Ailesi hakkındaki görüşleriniz? Akın İpek’i sizden dinlesek biraz mümkünse..

Nereden başlasam, nasıl anlatsam. Akın İpek’i Ankara yıllarımdan bilirdim. Genç, heyecanlı, vizyoner bir insandı. Babası hayatta, işlerin başındaydı. Türkiye’de davetiye pazarının bir numarasıydılar. Hatta ülkeye sığmamış dünyaya açılmışlardı. Babasının vefatından sonra Akın beyin işleri devralıp büyütmesini de herkes gibi uzaktan gıptayla izledim. 2005’te Bergama Ovacık madenini devralarak altın madeni sektörüne girdi. Türkiye’nin tek altın madeniydi, Akın bey sonraki yıllarda bunu dörde çıkardı. Bugün konuşuluyor, 20 milyar dolarlık onaylı maden kaynağı olan bir gruba çöktü AKP.

Çok iddialı gelebilir. Benim tanıdığım İpek Ailesi, ülkenin görüp göreceği en temiz, dürüst ve ahlâklı ailesidir. Daha da böylesini göreceğine ihtimal vermiyorum. Niye? Akın bey çoğu zaman biz yöneticileri dahi şaşırtacak derecede titiz ve dikkatli bir patrondu. Halen de öyledir. Tek kuruş kayıt dışı, vergilendirilmemiş hareket yoktu, ne medyasında ne de diğer kurumlarda.

Ben en az 9-10 kurumda, 4-5 farklı medya grubunda çalıştım, aldığım maaşın aynen gösterilip vergilendirildiği ilk ve tek kuruluş İPEK MEDYA’ydı. Yedi buçuk yıl boyunca her ayın ilk günü, mutlaka maaşlarımız hesabımıza yatardı, aksadığını hatırlamam.

Koca grup, tek devlet ihalesine girmemiş, tek devlet bankası ile çalışmamış, hiçbir biçimde banka kredisi kullanmamıştı. Bunların hepsi yasal, meşru haklar. Ancak kişilere/kurumlara devleti yönetenlerin kement atmasına yol açan ilişkiler. Akın İpek kendisini hiçbir zaman bağlamamıştır bunlara.

Akın beyin titizliğine başka bir misal vereyim ötesine hacet yok:

Türkiye’de şirketler yaptıkları hayır hasenat işlerini vergiden düşebilirler. Kanun bu hakkı veriyor. Ülkedeki holdingler de bunu sonuna kadar kullanıyor. Yani “hayır” diye yapılan şey vergiden düşülünce cepten bir şey çıkmış olmuyor. Kurumlar bilakis bunun reklamını yapıyor, itibarı bedavaya getiriyorlar. İşte Akın bey, tümüyle bu yasal hakkı kullanmamış, “Hayır kardeşim vergiden düşmüyorum” demiştir. Kayıtlar, hesaplar orada.

Bir şey daha: Koza grubuna ilk mali baskın 1 Eylül 2015’te yapıldı, kayyım atanmadan tam iki ay önce. Sonra bir mali baskın daha oldu. Tüm bu süreçlerde kontrol Akın beydeydi. Başta hesaplar olmak üzere, hiçbir şeye el konulmamıştı. Holding yöneticileri gözaltına alınmış, şirketin defterleri, bilgisayarları inceleniyordu. Baskına konu inceleme de yaz aylarında başlatılmıştı. Yani kasırga yaklaşıyordu. Kayyım atanıp her şeye el konulduğu sırada holdingin kasasında 600 milyon dolar vardı. Ne o gün, ne de sonra hiçbir grubun bu kadar nakdi olmadı. Ve Akın bey bunun tek dolarını dahi yurt dışına çıkarmadı, çıkarmayı düşünmedi. Oysa yaklaşan baskını hissediyordu, böyle bir önlem alabilirdi, yapmadı. Çünkü tertemiz olduğunu biliyordu. Tertemiz yaşamıştı. Üzerine çamur bulaşması, bulaştırılması mümkün değildi. Ama ne bileceksin, karşındakinin gangster çetesi olduğu çok geçmeden anlaşılacaktı.

Akın beyin bir kere dahi sesini yükselttiğini duymadım. Çalışanları dahil, emri altındakiler, maaşlarını ödediği insanlar, herkese bu kadar nazik ve kibar mı olur bir insan… Öyleydi, öyledir. Bugün ülkede başına gelen belalar itibariyle imtihanın en ağırını yaşayan insanlardan biri. Kendi yurt dışında diye kardeşini tutukladılar, Tekin İpek iki yıldır hapis. Annesini 40 yıllık evinden çıkardılar. Babasının, annesinin, ailesinin ismini taşıyan tabelaları söktüler, hepsi devlete bağışlanmış eserler. Tüm malına mülküne, gözünün nuru üniversitesine dahi çöktüler, şimdi kendileri kurmuş gibi pazarlıyorlar. Hemen her gün başına bir hadise sarıp uğraşıyorlar. Bir kez dahi umutsuzluğa düştüğünü görmedim.

4 seneyi geçti zulmediyorlar, hep ileriye umutla baktı, yarının çok daha iyi şeyler getireceğine inancı tam. Bu yönüyle de çok özel bir insandır ve henüz 55 yaşında, Allah sağlık sıhhat versin samimiyetle inanıyorum ki, dünya çapında işlere imza atacak, göreceğiz bunu inşallah. Misliyle geri gelecek her şey.

Türkiye’de şu anki basın hakkındaki görüşleriniz?

Bunun kitabını yazarım da değmez. Nedenine ilişkin kısa bir özet geçeyim:

Yedi buçuk sene çalıştığım İPEK MEDYA yandaş değildi. Bunu hiçbir zaman kabul etmedim, yaşarsam yirmi sene sonra da aynı şeyi savunurum.

17 Aralık’tan önce neden AKP’nin yolsuzluk haberini yapmadınız?

Ortaya çıkmış 17 Aralık gibi belgeli, savcılığa intikal etmiş bir dosya yoktu. Dedikodularla nasıl yürüyeceksiniz.

Ayrıca bunu sorana soruyla cevap vereyim, peki yapan oldu mu?

Tek tük marjinal yayın dışında yoktu. AKP 2007’den itibaren medya sermayesini yönetmeye, medyayı dönüştürmeye başladı. Ciner grubunun işlettiği Sabah-ATV’ye el konuldu, başına başbakanın damadı ve onun kardeşi atandı. Büyük medya grupları, 2008’den itibaren AKP ve Erdoğan’la adeta saldırmazlık paktı yaptı. Parti kapatma davası direkten dönünce kanun ve kural kitabı da rafa kaldırıldı. Karamehmet’in koca medyasına çökülüp ihalesiz dağıtıldı mesela. Bunlar tüm medya mahallesinin gözünün önünde oldu. Ciner bağırırken Doğan ellerini ovuşturuyordu, Karamehmet feryat ederken bunlar “oh olsun” diyordu, filan. Niye anlatıyorum. Sarı öküz meselesinin mazisi buralara kadar gider.

NTV mesela… Doğuş grubu, patron Ferit Şahenk anahtarları ta ne zaman teslim etti bilir misiniz, kimsenin oraya bir şey dediği yok. 2011 seçimlerinden önce siyasi tartışma programlarını kaldırdılar. Niye? AKP’li konuklar rakip cephe karşısında zayıf kalıyor diye. “Okullar olmasa Milli Eğitim’i ne güzel idare ederdim” diyen bakan gibi, Şahenk de kanalı kanal yapan değerleri yolladı. Banu Güven, Can Dündar, Çiğdem Anad vesaire o dönem ekrandan alındı. Bunun 2018 versiyonu şudur: CNN TÜRK çıkardığı Cumhurbaşkanlığı Danışmanı’nın laflarıyla sıkıntıya girince bu defa aynı sunucunun karşısına Cumhurbaşkanılığı Sözcüsünü oturttu. Yandaşlık budur, anlatabiliyor muyum. Bir gecede olmadı hiçbir şey.

Hem ne yapmışız kanallarımızda. Herkese mikrofon uzattığımız gibi AKP’ye de mikrofon uzattık. Herkesi ekranlarımıza davet ettik. Son dönemde katılmamaları kendi tercihleri, biz her yayının sonunda davetimizi yineledik, arşiv orada.

Bizim Kanaltürk ve BUGÜN TV’de 2008’den kapandığımız 2015 ekim ayı sonuna kadar bütün tartışma programlarımızda bir denge vardı. Bazen dört, bazen üç, bazen iki temel görüş çarpışırdı, gündeme göre. Olması gereken de oydu. Ne çare, kafalarda aynı klişeler, geçmişte kolkolaydınız muhabbeti. Kolkola olsak, Erdoğan 2012 Haziran ayında tüm maden ruhsatlarını kendine bağlamaz, bizim grubun bekleyen izinlerini masasında tutmazdı. Koza Grubunun tümüyle yasal hakkını teslim etmedi, hiçbir zaman da imzalamadı, pay istiyordu çünkü. Akın bey böyle bir ilişkiye girmedi. Şu anda Mehmet Cengiz, Artvin Cerattepe’de kendi adına mı altın madeni işletiyor sanıyorsunuz, bölge idare mahkemeleri, jandarması, polisi, valisi, kaymakamı emrine amade.

Bizim grubun başına gelenler medyası olduğu için gelmedi. Boydakların medyası mı vardı, Dumankaya’nın, Nakipoğlu’nun, Güllüoğlu’nun medyası mı vardı?

Özeleştirini ver!

Neyin özeleştirisi? Bir misal vereyim.

Öğretmenin görevi kendine teslim edilen çocuklara iyi eğitim vermektir. Bunun karşılığında açıktan ücret isteyemez. Diyelim ki istedi. O ücret verilmedi diye çocuk tekme tokat dövülüp yaka paça okuldan atılabilir mi. Yetmedi, başka okula kabul edilmesi engellenebilir mi. Bitmedi, anne babası sırf bu yüzden işinden gücünden edilebilir mi, “bunlara başka yere göçme şansı da yok, medeni ölüme mahkumlar” denebilir mi? Başımıza gelen bu. Bedeli bu mudur, böyle mi olmalıydı?

Bu hamur daha çok su kaldırır. Onun için kimse, yandaşlık safsatasıyla gelmesin, üstü başı batar.

Telefonda başbakana salya-sümük ağlayan patronundan maaş alırken bize kafa tutanlar yok mu, asıl koyan da bu. Ama medya mahallesi nankör, kendinden olanı her daim mazur görmüştür.

Gezi olayları. Hatırlayın. Başbakan HABERTÜRK’e yerleştirdiği üst düzey yöneticiyi aradı. Yayından rahatsızdı. Adı Alo Fatih’e çıkan o yöneticinin “gereğini yapacağım” demesi Erdoğan’ı kızdırmıştı. “Neyin gereğini yapacaksın, şimdiye kadar neyin gereğini yaptın” diye paylayınca Alo Fatih, “Kendimle ilgili gereğini yapacağım” demişti.

Bu yönetici bizde olsaydı, bu lafı pirinç levhaya yazdırır alnımıza çakarlardı. Yarın bakın, hepsi elini yıkayıp çıkacak bu süreçten. Göreceksiniz. Boşuna terk etmedim ülkeyi.

Kanalturk ve Bugun genel yayin yonetmeni Tarik Toros gazete ve televizyon binasini ziyaret etti. 30 Ekim 2015/ Kutsat Bayhan

Hizmet Hareketi hakkındaki genel değerlendirmeleriniz? Bu harekete bakışınız, kendi durum ve konumunuz?

Baba tarafım, kısmen yüksek tahsilli, aynı dünya görüşüne mensup, içinden mühendis, mali müşavir, doktor, ağırlıklı olarak da öğretmen çıkmış insanlar. Anne tarafım, daha çok milliyetçi, orta veya lise tahsilini anca yapabilmiş, ağırlıklı çiftçi insanlar.

Babamın kütüphanesinde Varlık yayınlarının ilk baskıları ile kitap okumaya başladım. Doğan Avcıoğlu’nun “Türkiye’nin Düzeni” kitabı ve “Türklerin Tarihi” dizi kitapları babamın başucu kitaplarıydı, beni de teşvik etti. Başarısız 9 Mart 1971 Cuntası’nın fikir babası Doğan Avcıoğlu’nun çıkardığı YÖN dergisinin tüm arşivi mevcuttu. Aynı biçimde, 1950’li 60’lı yıllara ait Hayat ve Ses mecmuaları ciltli olarak vardı bizde. Babam düzenli almış, ciltletmiş. Çok değerlidir.

Mahmut Makal’dan Sait Faik’e, Fazıl Hüsnü’den Yakup Kadri’ye, geniş bir kütüphaneydi bizimki. Babam, Kemalettin Tuğcu kitaplarını okumamı istemezdi, bunlara yönlendirirdi. “Tek Adam”, “İkinci Adam”, dili ağır olsa da üzerinden geçtiğim kitaplardır. Bu kitapların yazarı Şevket Süreyya’nın “Menderes’in Dramı” kitabını da unutamam. Adnan Menderes diye bir başbakan ülkeyi 10 sene yönetmiş, ben o kitabı okuyunca gördüm onu. O günkü Türkiye’de kimse bahsetmiyordu. Aynı biçimde Nihat Behram’ın “Darağacında Üç Fidan” kitabını da bir solukta okudum. Deniz Gezmiş’in idamdan önce yazdığı son mektup vardır orada, çok etkilenmiştim.

Üniversite eğitimi için Ankara’ya geldiğimde, Ekim 1988, 16 yaşımı doldurmamıştım. Bizim okul Gazi Teknik Eğitim’e, Teknik İlahiyat derlerdi. Şöyle ki, her cemaatten insan vardı. Geniş mescidi cumalarda dolar taşardı. Nur cemaatlerinin tamamı aktifti, Kurdoğlu, Kırkıncı Hoca, ilk aklıma gelenler. Okuyucular, Yazıcılar, Mealciler… Selametçiler de çok aktifti. Teknik İlahiyat’ta hepsi olur, Gülen Grubu olmaz mı. Çok arkadaşım oldu. Evlerine yurtlarına misafir oldum.

Hizmet hareketi, benim tanıdığım dönemde “hizmet hareketi” değildi. “Hizmet” deniyordu. Sadece eğitim faaliyeti yürüten, üniversiteye hazırlık dersaneleri, kolejleri olan, Sızıntı dergisi ve Zaman gazetesini çıkaran bir cemaatti. Esnafı da evlerde kalan öğrencilere burs iaşe yardımı yapar, okul yurt yapmaya teşvik edilirdi.

Ankara’da olduğum için iyi hatırlıyorum devlet için hep büyük tehdit oldu. Bu tehdit değerlendirmesinin hiçbir zaman alt seviyelere düştüğünü görmedim ben.

Üniversiteden hemen sonra gazeteciliğe başladım. Gazeteci olduğum için sadece Zaman’ı yakından takip ediyordum. Ne yalan söyleyeyim, özellikle 2008’lere, 2010’lara kadar gerek Cemaat faaliyetleri, gerek hiyerarşisi, gerek bürokrasi veya diğer alanlardaki kadrolaşmasına dair, yüzeysel bilginin dışında bir malumatım olmadı. Tabirimi mazur görün köpek gibi çalışıyordum. Maişetimin ve gazeteciliğimi sürdürmenin derdindeydim.

1999’da Ankara’da asker telkiniyle TGRT’den atıldıktan sonra bir sene kadar çalmadığım kapı kalmadı. İki kapıyı çalmadım, biri Reha Muhtar’ın Show TV’si, diğeri de Zaman gazetesi. Zaman’da çalışan, birlikte Cumhurbaşkanlığı muhabirliği yaptığımız bir arkadaş sonra söyledi, benim için görüşmüş müdürlerine sormuş, “Tarık Toros işsiz, nasıl düşünür müsünüz” diye. Sessiz kalmışlar. Ben de ona dedim ki, “İyi ki düşünmemişler, benim de listemde yoktu, yine de sağol.”

Bir gazetecinin gazeteci olarak ürettikleri ve yaptıkları ile ayakta kalmasını savundum hep. Faydalı olduğum müddetçe çalıştım, sonra da düşünmeden istifamı basıp çıktım. 9-10 farklı kurumda çalışmışım. İki ya da üçünden kovuldum, diğerlerinden istifa ettim. İstifa ederken de çoğu zaman, bir yere transfer olarak istifa etmedim, evime döndüm.

Zannediyorum bu profil hizmet hareketine veya medyasına uymuyor.

2008 yılında Kanal D haber merkezinde 6-7 aylık mesaim vardı sadece. Ama sağolsun Mehmet Ali Bi̇rand ve Ayşenur Aslan tüm haber toplantılarına alıyordu beni. KANALTÜRK’ten teklif gelince Birand dedi ki, “Senin gitmemen için ne yapmalıyım.” Dedim ki, bunu sizden işittim ya, gam yemem artık. Sadece 6-7 aydır tanıdığı bir editöre söylüyordu bunu.

Hizmet Hareketi hakkında özellikle 2008’den bu tarafa özellikle kamuoyu algısı bağlamında fikir sahibiyim.

Şunları müşahede ettim:

Gerçek fiziki kapasitesinin ötesinde iri göründü. Sanki her yerde bir mensubu varmış gibi bir hava vardı. Bu söz konusu olduğunda Cemaatte konum sahibi isimler, bilgi sahibi olsa da olmasa da, işi bozuntuya vermeden o havaya sahip çıkıyordu. Medya mahallesinde ve sol liberal kesimlerde hiçbir zaman içten benimsenmedi, içindeyim en iyi bilebilecek insanlardan biriyim. İçeride, Türkçe olimpiyatları dışında ilgi gösterilen bir etkinlik yoktu. Sınırlı sayıda insan yurt dışındaki Türk okullarını biliyor, giden hayranlık ifade ediyordu. Yazmaya gelince, dönüşte bir kısmı yazıyor, bir kısmı hiç bahsetmiyordu. Bosna Hersek ve Romanya’daki okulları, bir basın turu vesilesiyle yerinde görmüşlüğüm vardır. Gözleme dayalı olarak söylüyorum bunu.

Bülent Ecevit, Fethullah Gülen’i anlamaya çalışmış olabilir, sol taban o noktada değildi, hiçbir zaman da olmadı. Dini hüviyet, baskın karakter olarak insanların çekince koymasına yol açıyordu. Beyaz Türklerde mesela, özellikle alkol ve kadınlarla ilişkiler konusunda hassas bir terazi vardır. Yaşam biçimine müdahale kaygısı, AKP’ye olduğu kadar Cemaat’e dönük kaygıları da saklı tutuyordu. Ve Cemaat AKP’yle 2007’den itibaren 2013’e kadar koalisyon yaptı. Bu, zaten soru işaretleri olan kesimleri geri dönmemek üzere kopardı. Son dönemde Bank Asya’nın açılış fotoğraflarının sık paylaşılmasının nedeni de budur bana göre. Kin ve öfke, taa o zamana kadar gider, hatta daha eskidir.

Bu durum, diğer Cemaat veya İslami oluşumlar için de geçerli. Gülen grubunu hasetle takip ediyorlar, tavrını tarzını eleştiriyorlardı.

2006 yazıydı, bir yemekte, yanımda oturan sağ görüşlü eski bir bakan Fethullah Gülen’e çok ağır hakaret etti. Buraya taşıyamayacağım kadar galiz bir küfür. Bir sene geçmeden, Pensilvanya’da yan yana fotoğraflarını gördüm Radikal gazetesinde, şoke olmuştum.

1995-1997 arasında Refah Partisi’ni izledim. Erbakan başbakanken başbakanlık muhabiriydim. Milli Görüş’ü bilirim. Erbakan ve ekibi için Zaman gazetesi ve Samanyolu TV listenin en son sırasındaydı. Asla hazzetmezlerdi. Burun kıvırırlardı. Onun için, 2007’den itibaren Milli Görüş’ten kopan bir hareket olan AKP’ye yüzde yüz desteğe anlam vermekte gerçekten zorlanmışımdır.

İlk defa söylüyorum. 2007 seçimlerinde, 22 Temmuz, İstanbul’da kendi bölgemde bağımsız aday Baskın Oran’a oy verdim. Ezber bozan Baskın hocayı bugün de keyifle okuyorum.

Hareket’in lideri Fethullah Gülen hakkındaki değerlendirmeleriniz?

Üniversite yıllarımda özellikle “sorular ve cevaplar” kasetleri ilgimi çekti. Anadolu için İslami itikada dair mühim kaynaktır, bana göre. İlmi, hitabeti, etkilediği dünya ile birlikte sıradışı bir alim. 2014 yılında Zaman’da çıkan, okuduğu eserler, okuttuğu külliyatlar ve hâkim olduğu İslam tarihi, fıkhı ve hadislere dair tam sayfalık değerlendirmeyi, bulabilen okusun, bir ömre sığmayacak bir literatürdür bu. Dünyanın dört bir yanında hakkında yapılan araştırmalar, yazılan makale ve kitaplar, art niyetlilerin dahi konuşmadan önce durup bakması icap eden şeylerdir. İslami konularda ilmi bir derinliğim yok, konuyu uzmanına bırakmayı tercih ederim.

Gülen’le hiç görüştünüz mü, ziyaret ettiniz mi? Bunu paylaşabilir misiniz?

2012 yılına kadar ne benim bir talebim oldu. Ne de davet eden.

O sene Washington’da bir programa davetliydim. Beraber gittiğim basın grubu ile denk düştü, ziyaretim oldu. 2013’te de bir toplantı vesilesiyle gittiğim New York’ta programımız bitince, aynı gazeteci grubuyla ziyaret ettim. Bu randevular Pensilvanya ile akreditasyonu olan gazetecilerin önayak olmasıyla alınabiliyordu.

Her iki ziyarette de Gülen’le karşılıklı bir konuşmamız olmadı. Grubun içinde genel sohbeti dinledim, sohbete katkım olmadı ancak yoğun gözlem yapma imkânı bulmuş oldum. Hatta zannediyorum ikinci ziyarette, tanıdığı bir gazeteci arkadaşa “Bu arkadaş kimdi” diye sordu kısık sesle, o da “Efendim Tarık Toros, BUGÜN TV yayın yönetmeni” diye tanıttı.

Araştırmacı gazetecilik açısından çok geç kalmışsa da, iyi ki olmuş bu ziyaretler. Zira, benim ülkede tanık olduğum Cemaat tutumuyla, Gülen’in düşünceleri arasında farklar tespit ettim.

2012’de Pensilvanya’da genel gözlemim şuydu. Gülen’e yoğun biçimde “yurda dön” baskısı vardı. Erdoğan kürsülerden söylemişti. Gülen, güvenliği garanti edilse de kendini güvende hissetmiyordu. Not almıştım, aynen şunları söylemişti:

“Bir süre daha gelmeyeceğim. Geçmişte çok ırgalandım. Bir yenisi olmayacağının garantisi yok. Davam zarar görebilir. Hedef olmak istemiyorum.”

Yine, 2012 gözlemim. Gülen ile Erdoğan arasında köprüler atılmıştı. Ülkedeki durumu bildiğim için bu çok tuhaf gelmişti.

Gülen’in anlattığı bir anekdot ilgimi çekmişti. Süleyman Demirel, Cumhurbaşkanı. Üç kere telefonla aramış, hatta bir defasında Gülen’e bir doktor tavsiye etmiş oraya yönlendirmiş. “Erdoğan telefonla olsun bir defa dahi aramadı” demişti. Burada bir tashih yapayım, 2013 sonlarında Gülen’in kardeşi vefat ettiğinde Erdoğan taziye için aradı, bu başbakan sıfatıyla ilk ve son telefon konuşması olmuş belli ki.

2013, 17 Aralık, yolsuzluk skandalı patlayınca, geriye doğru Herkul sitesindeki Bamteli sohbetlerini dinledim. Neredeyse 2013 boyunca, üstü kapalı olarak iktidarın şahsi zenginlik peşine düştüğüne, karunlaştığına dair ifadeleri dikkatimi çekti. Bunu o günlerde bir CNN Türk yayınında da anlattım. Sonra, benim TGRT’de haber müdürlüğümü yapan, aynı ofiste bir yıla yakın çalıştığımız Abdülkadir Selvi bunu aldı, “Tarık Toros itiraf etti, Gülen’in yolsuzluk operasyonundan haberi vardı, talimatı o verdi” minvalinde iftira etti. Hani ne derler, Allahım sana geliyorum.

Yeri gelmişken bizim medyaya dair “hizmete yakın” meselesi ile ilgili şunu diyeyim: Pensilvanya’dan doğrudan veya dolaylı bir talimat almadım. Gülen’in adını verip ricada bulunan dahi olmadı, ki olabilirdi, medya yönetirken son derece normaldir, herkes bir şeyler ister. Patronumdan dahi talimat gibi bir şey almadım ki buna hakkı var yani. Haber merkezimizi çalışma arkadaşlarımla birlikte kurdum ve yönettim.

Bizim grubun amiral gazetesi BUGÜN gazetesi idi, son genel yayın müdürü Erhan Başyurt halen görüştüğüm en iyi dostlarımdan biridir, kader arkadaşımdır. BUGÜN gazetesini ilk olarak çoğunlukla sabah masamda görmüşümdür. Bazen akşam vakti yanına uğradığımda, prova baskıyı gösterdiyse o. Hepimiz işimize baktık. Aynı medya grubunda dahi tek merkezli, tek kutuplu değildik ki, dış etkilere açık olalım.

Övündüğüm yegâne şey de şudur: Yönettiğim medyada, ne KANALTÜRK/BUGÜN TV’de, ne HABERTÜRK’te (sitenin genel yayın müdürüydüm) kendi çıkarım için bir şey yapmadım. Yapabilirdim. Buna yetkim vardı. Yapmadım. Şunu yaptı diyen de çıkmadı şu güne kadar, çıkamaz. Haber, gündem neyse onun peşinden koştuk. Gazeteciliğimizi yaptık, hiçbir ideolojiye, gruba, mahalleye angaje olmadık.

17 Aralık 2013 yolsuzluk operasyonunu sabahın 8’inde cebimden arayan polis-adliye muhabirimden öğrendim. Evdeyim, daha çıkmamışım. Nedir, diye sordum. “Tarık bey, Ebru Gündeş’in kocasını, Ali Ağaoğlu’nu ve bazı bakan çocuklarını almışlar. Bakan çocuklarını tam teyit edemedik” dedi. “Basın flaşı, yayından çıkmadan devam, ben ofise doğru yola çıkıyorum” dedim. Yolda patronum aradı, nedir diye sordu. İlave bilgilerle hülasa ettim, “Haberciliğinizi yapın Tarıkcım” dedi, devam ettik.

Saat 10.00 sularıydı. Önümdeki haber kanalları teker teker düşmeye başladı. Haberi geriye atmış, rutine dönmüşlerdi. O dakikada Hüseyin Çelik aradı, AKP sözcüsü. “Tarık ne yapıyorsunuz” diye sordu. “Büyük gözaltılar var, haberini veriyoruz. Ama görüyorum ki bazı haber kanalları artık veremiyor” dedim. HABERTÜRK, NTV, CNN TÜRK filan, patır patır çekildiler. “Biliyor musun, şu an operasyonun tam merkezindesiniz” dedi, kapattı. Bu onunla son görüşmemiz oldu. Sonra da biz operasyonu yedik zaten.

İlk arayıp operasyonu bana haber veren polis-adliye muhabiri arkadaş da, bizim baskından bir hafta sonra aynı kanalda kayyım emrinde aleyhimize döndü. “Korsan gazete çıkarıyorlar” diye ÖZGÜR DÜŞÜNCE’nin basıldığı matbaadan BUGÜN TV logosuyla yayın yapıyordu.

Cumhuriyet Bassavciligi’nin talebiyle Bugun Gazetesi, Bugun TV, Kanalturk TV ve Millet Gazetesi’nin de icinde oldugu Koza Ipek Holding ve bunyesindeki sirketlere hukuksuz olarak kayyum atanmasina tepkiler cig gibi buyuyor. Vatandaslar ve bir cok unlu isim yayin kuruluslarina destek vermek icin Mecidiyekoy’de bulunan Bugun tv binasina geldi. Tarik Toros bir konusma yapti. Huseyin Sari / 27 Ekim 2015

Peki Cemaat’teki İPEK MEDYA algısı nasıldı?

Algı, bizim kardeş kuruluş olduğumuz yönündeydi. Hatta, bazı tanıdığım isimler “Şöyle olmalı, buna dikkat etmelisin” filan gibi telkinlere başladığında çok bozulurdum. Yahu arkadaş, bana patronum böyle yaklaşmıyor ki, sen kendinde nasıl böyle bir hak görüyorsun diye.

KANALTÜRK’teki programlara Cemaat çevrelerinden eleştiriler geldiğini bilirim. Size ne, kime ne! Burası ticari bir kuruluş, reytingleri ölçülen rekabet pazarında bir kanal, maaşları sen mi ödüyorsun?

KANALTÜRK’te… Nükhet Duru’dan Ebru Akel’e, Doğa Rutkay’dan Aysun Kayacı’ya, Ercan Saatçi’den Gül Gölge’ye, Vatan Şaşmaz’dan Reha Muhtar’a, Sibel Turnagöl’den Petek Dinçöz’e, Erman Toroğlu’ndan Davut Güloğlu’na, Ece Erken’den Enver Aysever’e, Ahmet Çakar’dan Derya Baykal’a, Kaya Çilingiroğlu’ndan Burak Kut’a, Ender Saraç’dan Sergen Yalçın’a, Perihan Savaş’tan Kibariye’ye kadar yığınla isim ücretli, kontratlı program yaptı. Binlercesi var, bu saydıklarım ilk aklıma gelenler. Hiçbiri Cemaat referansıyla orada çalışmadı. Aklının köşesinden böyle bir şey de geçmedi hiçbirinin. Bilakis önceki kurumlarına göre en rahat en huzurlu çalıştıkları ortamı sunmuştur İPEK MEDYA.

Hareketle ilgili son dönemde içeriden de çesitli değerlendirmeler, hatta eleştiriler oluyor. Sizin bu eleştirilere bakışınız?

Şu an herkes “vurun kahpeye” der gibi öfkesini Cemaatten çıkarıyor. Zayıfa karşı güçlünün yanında durup adeta şeytan taşlıyorlar.

En sağlıklı Cemaat eleştirisi bu dönem geçtikten sonra yapılabilir. Toplumdaki tüm gruplar, beş başı mamur, kusursuz-mükemmel sanki. Sadece Cemaatten özeleştiri bekleniyor. Herkes özeleştiri yapmalı. Toplumsal uzlaşma ve barış ancak böyle sağlanır.

Şu an Türkiye’nin meselesi Cemaat değil. Bakın son aylarda neredeyse hiç konuşulmuyor. Bu gündemin raf ömrü doldu. Devlet, farklı “düşmanlarla” meşgul.

Cemaatin kaderi, öncelikli gündemim değil. Tek derdim, ülkedeki masum onbinlerin özgürlüğüne kavuşması, yüzbinlerin işine gücüne dönmesi. 5 sene önceki hukuku dahi mumla arıyoruz.

Hizmet Hareketi’nin Türkiye’de yalnız bırakılmasının nedenleri neler olabilir?

Bir grubun, hareketin veya kişinin ülkede yalnız bırakılmasının sorumluluğu tek başına, o kişi, grup veya harekete yüklenmemeli.

Ermeni komitacıların cinayetleri ve ayaklanmalar gerekçe yapılarak Ermeniler sürüldü. Murat Belge, “Sonuçları itibariyle soykırım” der. Bu görüşe yakınım ben de.

Rum mübadelesi, Rum vatandaşlarımızın suçlarından olmadı.

Dersim’de mağaralara atılan gazlarla zehirlenip katledilen insanlar masumdu.

Bugün Cizre, Nusaybin, Sur… Taş taş üstünde kalmadı. Okulsuz kalan çocuklar, sokakta can çekişerek ölen ve cenazesi bir hafta boyunca o sokaktan alınamayan Taybet Ana suçlu değildi.

Bizim toplumun en temel yanlışlarından biri, meseleye Atatürkçülük veya Osmanlıcılık zaviyesinden bakması.

Abdülhamit “ulu hakan”dır, onun sürdüğü Namık Kemal “vatan şairi.”

Atatürk “büyük önder”dir, tek adam ve milli şef dönemlerinde cezaevinde çile dolduran Nazım Hikmet “büyük şair”.

Ne Atatürkçülük ne de Osmanlıcılık gözlüğü ile bu çelişkileri izah edemez, Ermeni, Rum, Kürt meselesi gibi konularda objektif olamazsınız.

Misal, İstiklal Marşı şairi Mehmet Akif’in Mustafa Kemal ve rejimle sorunu vardır. Ankara’da hafiye takarlar peşine, nefes aldırmazlar. Mısır’a göçer. Vefat edeceği sene döner ve İstanbul Beyoğlu’nda Mısır apartmanında yalnız vefat eder.

Bediüzzaman 1920’lerin başında rüzgarı görür, Van Erek dağında bir mağarada inzivaya çekilir. Ne çare, rejim 1926’da onu alır Isparta’da jandarma gözetiminde zorunlu ikamete tabi tutar.

1960’da 83 yaşında vefat ettiğinde, “dersane” tabir edilen Nurcuların kaldığı ev sayısı bir elin parmağı kadar ya vardır ya yoktur.

Nazım Hikmet, 30’ları 40’ları cezaevinde geçirir. 1950’de tahliye edilince askere çağırılır. Zaten peşinde hafiye vardır. Onları atlatıp tekneyle Karadeniz’e açılır, Bulgaristan üzerinden Moskova’ya geçer. Ertesi sene Menderes’in bakanlar kurulu onu Türk vatandaşlığından atar. Cumhuriyet gazetesi, “millet doya doya tükürsün” diye birinci sayfada resmini basar.

Ruhi Su, 12 Eylül rejimi pasaport vermeyince yurt dışında tedavi olamaz, 1985’te vefat eder. Kürt aydını Kemal Burkay’dan, Avustralya’da vefat eden İskenderpaşa cemaati lideri Mahmut Esad Coşan’a kadar ülkenin sürgün tarihi külliyat olur.

Hizmet hareketinin başındaki isim, hareketin önderi ve lideri Fethullah Gülen de sürgündür. Bu sene yirminci senesine girdi.

İnternetteki açık sohbetlerinde, İzmir’de annesinin kabrinin yanına defnedilmeyi vasiyet ettiğini biliyorum. Bir gün ülkesine dönme arzusu çok açık. Ve demek ki, bu kadar zaman zarfında döneceği bir iklim hiç oluşmamış.

Bunda elbette, sorunuzdaki yalnız bırakılma etkisi çok önemli bir etken.

Cemaatte merkez nedir, çevre ne düşünür, bilmediğim, içinde olmadığım alanlar. Konuya siyaset ve algı açısından bakabilirim. Yorumum da sübjektif olur.

Şöyle ki:

“Anlaşılamamak” deniyor. Anlaşılsa bunlar olmayacak mıydı?

“Şeffaf değildi” deniyor. Şeffaf olsa kurtaracak mıydı?

“Darbe suçunu kabul etmedi” deniyor. Kabul etse ve diyelim ki faillerini kendi eliyle devlete teslim etse, on binlere dokunulmayacak mıydı?

“Devleti ele geçirdi” deniyor. Ele geçirilecek bir şeyse devletin birilerinin elinde olması lazım. Devleti Cemaatten temizleyenler millete mi iade etmişlerdir mesela?

“Banka kurması, gazete çıkarması hataydı. Eğitim faaliyetlerinde kalmalıydı” deniyor. Diyelim ki böyle yapsaydı Cemaat… Şu an, dersaneler, okullar, üniversiteler, yurtlar faaliyette olacak mıydı? Furkan Vakfı’nın ne bankası ne gazetesi var, daha sert girdiler.

Şunu bilir şunu söylerim:

20 seneyi aşkın gazetecilik kariyerimde, takip ettiğim kadarıyla Cemaat, aşağı yukarı her Milli Güvenlik Kurulu’nda başlıca gündem oldu. 28 Şubat’ta şartlar olgunlaşmamıştı. Lakin beyin yapıcıları, “Süreç bin yıl sürecek” kararlılığındaydı.

Devlet:

-AKP ile Cemaat’e tüm kapılarını açtı.

-Yavaş yavaş, uyandırmadan fişlemesini yaptı.

-Bürokraside, eğitimde, sosyal hayatta vs, etkili yerleri Cemaat’in tuttuğu zihinlere yerleştirildi.

-Günah defteri hazırlandı, faili meçhullerden kitlesel olaylara ne varsa torbaya atıldı.

-Ocağın altı açılıp kısık ateşte pişmeye bırakıldı.

Bu arada…

Cemaat devlette kadrolaşırken Devlet de Cemaate sızdı.

Cemaat, önce yalnızlaştığını, sonra şeytanlaştırıldığını, imha ateşlerinin tutuşturulduğunu, gaz odalarının ısıtıldığını fark edemedi.

Ülkenin yarısı için müttefik, diğer yarısı için ayrık otuydu.

Darbe soruşturmalarında vesayet rejiminin sona erdiğini, tekerleğin tümseği geçtiğini düşündü. Bilakis, yarım kalan süreç dönüp üzerinden geçti. Bu, o iddianamelerdeki tüm planlardan daha kanlı oldu.

Psikolojik harp unsurları, başta medya olmak üzere, kamuoyunu ilmik ilmik işledi.

Kimse farkında değil, 12 Eylül zindanlarında tam 19 yıl hayatı çürütülen “akil insan” Celalettin Can, 12 Eylül darbesini eleştirmek suretiyle “devleti yıprattığı” için bir kez daha tutuklandı. 2018 Türkiyesi Kenan Evren’i kutsuyor, anlatabiliyor muyum.

Şahsi görüşüm, Cemaat ne yaparsa yapsın sürecin altında kalacaktı. Tedbir alıp zararı minimize edebilirdi, sorumlu gördüğüm nokta da bu zaten.

Eş zamanlı yaşanan paralel bir süreç de şu:

Kürt açılımı mühimdi. Bir asırlık kazanım boşa gitti. HDP’nin hataları yok mu, var. Olmasa da başına bunlar gelecekti. Egemenler bitirme kararı almış bi kere. İki üç füze attırarak (!) bunun fikrî ve fiili egzersizini dahi yaptılar.

Çözüm sürecini ne bitirdi?

Şu olay: 22 Temmuz 2015’te Ceylanpınar’da iki polis memuru evlerinde başlarından vurularak katledildi. AKP, adresi PKK olarak gösterdi, Erdoğan “Failleri ortaya çıkarmak için tüm imkanları seferber ettik” dedi. HDP’nin “bu polis ölümleri araştırılsın” talebi AKP oylarıyla reddedildi. Geçenlerde, tüm sanıklar beraat etti.

10 Ekim 2015 Ankara katliamı. Bombalayan görüntüde IŞİD. Bombalanan ağırlıklı Kürtler. Oyunu artıran AKP. Yeni ortaya çıkıyor, MİT’in iki ay önceden haberi var.

Hizmet hareketine eleştirel bakıyor musunuz zaman zaman?

Gazetecilik benim yaşam biçimim. Bir kurumda çalışıyor olmam gerekmiyor illa. Gazeteciliğe adım attığım günden bu yana her şeye eleştirel bakıyorum. Tüm siyasi partileri çatır çatır eleştiriyorum. Eli taşın altında olanlar onlar çünkü. Ülkenin son yirmi senesinde, en az onlar kadar mühim bir figür olan Cemaat de eleştirilmeli. Tek farkla, özellikle 2014’e kadar kişi veya kurumların hataları, suçları, topyekûn bir Cemaate delilsiz, mesnetsiz bağlanmamalı. Bu hataya düşmedim, düşmem. Cemaat ülke yönetmiyor sonuçta, bir parti sorumluluğu yok. Hiçbir zaman da devleti ele geçirdiğini filan düşünmedim. Devlete sızılmaz, bu ülkenin evlatları devlete girer çalışır. Mevzuat bellidir, hata yapanın gözünün yaşına bakılmaz.

Sorumlulara tek tek hesap soralım, binaenaleyh koca bir camiayı bununla mahkûm etmek, cadı avına odun taşımakla eşdeğerdir. Yirmi birinci yüzyılda Ortaçağı yaşamaktır. İlkelliktir. Vahşiliktir.

AKP zulmü ona oy veren insanların suçu değil, bir gün yargılanacak olanlar da onlar olmayacak. Sonraki seçimde oy vermezsin, seçmenin sorumluluğu biter.

Ülkedeki kaostan çıkış için sihirli bir değneğe veya kurtarıcıya lüzum yok. Anahtarı vereyim: Suçun şahsiliği ve kanunların geriye yürümezliği ilkeleri.

Derhal uygulayın bunu, ülke bir gecede düze çıkar. 60 bin tutuklu serbest kalır, 200 binin üzerinde KHK mağduru işine döner, on binlerce soruşturma ve dava düşer, milyonlar rahat bir nefes alır.

Bu kadar basit. Yarın olacak da bu.

Efendim soru çaldılar, sahte delil ürettiler, insanların hayatlarını kararttılar vs.

Bende Cemaat’in topyekûn böylesi bir kumpas içinde olduğuna dair bir veri yok. Olsa paylaşırdım. Hele soru çalma meselesini 2014 ve sonrası işittim. Daha önce böyle bir iddia yoktu. 2010 KPSS soruşturması, münferit bir dosyaydı. Onu da sınav sistemini felç etmek için kullandılar. Muratlarına erdiler, şimdi her yere mülakatla adam sokuyorlar.

Şöyle bir tanıklığım var mesela, onu paylaşayım: Türkiye’den çıkmadan birkaç ay önce Polis Akademisi’nde öğretim üyeliği yapmış bir isimle sohbet ediyoruz. Cemaate mensup olduğunu saklamadı ve dedi ki, “Benim iki çocuğum var, ikisini de akademi sınavlarına soktum, kazanamadılar. Çok istedim polis olmalarını, olmadı. Soru çalan kişinin çocukları sınavda kalır mı?”

Cemaatin bir tabanı var ve bu tabanın özellikle 2014 başından itibaren yönlendirilmesinde “sonuçları itibariyle” vahim yanlışlar görüyorum. Düne kadar AKP için oy toplayan insanlar bir anda CHP’ye veya MHP’ye döndürülmeye çalışıldı. MHP her yerde güçlü değildi, alternatif olma şansı yoktu.

Düne kadar belediyelerle, resmi kurumlarla sorunsuz sıkıntısız işlerini yürüten esnaf, işadamı bir anda ilişkilerini kesmek zorunda kaldı. Yumuşak geçiş olmadı. Aniden, küt diye masaya “ya ondansın ya benden” kartı konuldu. Bunu AKP de yaptı.

17 Aralık’ın iktidarı bitireceği düşünüldü. 2014, 30 Mart yerel seçimlerinde AKP’nin duvara çarpacağı hesap edildi. Sonrasında her stratejik adım durumu düzeltmek bir yana yangını daha da alevlendirdi.

Tamam, karşınızda “ne yaparsanız yapın sizi bitirecek bir operasyon” vardı ise, bunu öngörüp en kötü ihtimale göre önlem almanız icap etmez miydi. O da olmadı.

Mikro planda, şahsen kendi tedbirimi almışım. Ufak ufak harcamaları kesip birikimleri revize edip pasaport sürelerini uzatıp vizelerimizi filan tamamlayıp yurt dışına çıktık. Kişisel önlem olarak yapabileceğimin en iyisi buydu.

170 ülkeye yayılmış bir organizasyonun şahsı manevisinin daha öngörülü olmasını beklerdim. Hayal kırıklığım odur.

Efendim, arkadaşlara yurt dışına açılmalarını tavsiye ettik.

Kaç kişi şöyle ikaz edildi mesela: “Seni uyarıyorum kardeşim. Bak sana çökecekler, seni de içeri tıkacaklar, hukuk mukuk hak getire. Kurtarabildiğin kadar paranı, malını kurtar, aileni de al çık. Buralarda daha fazla oyalanma. Allah rızası için yalvarıyorum, harekete geç. Bak benden günah gitti.”

Uyarı budur. İhtar budur. Yakasından tutup silkmek budur.

Ne oldu?

Şu seçimde tamam, bir seneye şöyle, daha fazla yürümez bu düzen, ekonomi çökünce AKP gider, 2015’te tamam, 2016’da tamam, 2017’de tamam, vs.

İnsan fıtratları başka başka. Kendi başına karar alıp hareket eden var, birilerinin gözünün içine bakan var, istişareye göre tutum alan var. Herkes tavrında tarzında özgür. O halde, kişileri veya grupları yönlendirmekle sorumlu olanlar kılı kırk yaracak ve doğru bir perspektif ortaya koyacak.

Faturanın, ülkeden erken çıkanlara kesilmesi de bu yüzden.

Erken çıkanlar, büyük ölçüde mimliydi, isimleri resimleri çarşaf çarşaf gazetelere basılmıştı,polis her an kapılarını çalabilirdi, risk faktörü yüksekti.

Ve erken çıkanlar, cezaevine gireceklerine şu fetret dönemini dışarıda geçirmeyi tercih ettiler. Çok da sürmeyeceğini düşünerek çıktılar belki, bilemiyorum. Ama şimdi Cemaat tabanının azımsanmayacak bir kısmı onları suçluyor. Bu öngörüsüzlüğün cezası da en hafifinden şu: Çıkanların yediği içtiği kursağından lıkır lıkır geçmiyor, geçemiyor. Huzurları yok.

Türkiye’de Hareket’e karşı ciddi bir zulüm var, bu adaletsizlik ve zulümlerle ilgili genel değerlendirmeleriniz?

Türkiye’deki olayın adı Cemaati bitirme operasyonudur. Bir anda olmadı bu. 15 Temmuz’la da başlamış değil. Aşama aşama planlanmış, kamuoyu oluşturulmuş, aleyhindeki farklı ideolojik güçler bu uğurda ittifak etmiş, insandışılaştırılmış, nihayetinde “katli vacip” hale getirilmiş.

Bırakın insan hakkı ihlallerini, ölümlerin dahi görülmeyişi bundan, insan gözüyle bakılmıyor çünkü. Çocukları dahi katledilsin, soyları kurusun mantığıyla yürünüyor.

Cemaati bitirme operasyonunu lokal kaynaklarla takip eder, dünya perspektifi koymazsanız, analiziniz güdük kalır. Mısır’da darbe sonrası benzer biçimde bitirilmeye çalışılan Müslüman Kardeşler ile paraleldir konu. Sünni İslam’ın Ortadoğu’daki mühim temsilcilerine dönüktür harekât, bir yönüyle globaldir. Bir yönüyle İslam’ı hedef almakta, sistemli ve planlı biçimde terörize edilen bir din ve mensupları bir daha ayağa kalkamaz hale getirilmektedir. Bir yönüyle de ezelden beri devam eden dinler arası mücadelenin bir unsurudur. Avrupa Birliği’ne en yaklaştığımız dönemde bir sözcünün “AB Hristiyan birliğidir, ne işi var Türkiye’nin” mealindeki çıkışı önemsenmeliydi yani.

Cemaat operasyonlarında bir çakı dahi bulunmadı, doğrudur. Bunu operasyonu yapan da biliyor, dünya da görüyor. İçerideki Cemaatçilerin terörist olmadığını, masum olduklarını onları içeri tıkanlar çok iyi biliyor. Bırakın masum olmalarını, içerideki o insanların iyi birer vatansever olduklarını da biliyorlar. Bunu dar dairede ifade de ediyorlar.

Konu başkadır yani. ABD, Irak’a “Saddam’ın kimyasal silahları var. Bölge için büyük tehdit” zırvasıyla girdi. Bırakın belgeseli, kitabı… Bunu anlatan en az bir düzine bol gişeli Hollywood filmi çekildi. Bugün ne Saddam var ne de o eski Irak, atı alan Üsküdar’ı geçti. Tamam Washington Post, Vietnam gerçeklerini yayımlayarak mühim iş yaptı, filmi çekildi yakında, çok konuşuldu. Ne çare, yeni Vietnamlar yaşanmaya devam ediyor, daha pespaye biçimde.

Meselelere büyük pencereden bakmak en başta biz gazetecilerin görevi.

Türkiye Cumhuriyeti yeni kurulduğunda “Türk” olmayan vatandaşlar eczacı dahi olamıyordu, bırakın devlette çalışmayı. Müstahdem olamıyordu, müstahdem. 40 sene sonra 1965’te kanunla bunu kaldırdılar. “Tehlike” geçmiş, ne Rum ne Ermeni kalmıştı. Kürtlerin ve dindarların başında ise sopa hiç eksik olmadı. Onları mübadele edecek bir yer yoktu.

Cemaat’e sistematik olarak soykırım uygulanıyor. Ne kadar mensubu varsa sistemden ayıklanıyor, medeni ölüme mahkum ediliyor. Kaçmalarına dahi göz yumulmuyor. Dünyada bir Cemaat Diasporası oluşsun, istenmiyor. Ülke ileride başının ağrıyacağını biliyor. Onun için tüm dünyaya heyetler gidiyor, ajanlar yollanıyor, rüşvetler veriliyor, dışarıdakiler için de bir sürek avı götürülüyor.

Kürt Siyasal Hareketi de benzer biçimde nasibini alıyor. Bir farkla; Kürtlere sistematik soykırım uygulayamazlar, çünkü nüfus kalabalık. Onun için köyleri kentleri bombalayıp, yakıp yıkıp, ileri gelenleri tutuklayarak, seçilmiş belediye başkanlarını görevden alıp yerine kayyım atayarak vs baskılıyorlar. Yayın organlarını kapatıyorlar, sorumluları hapse atıyorlar, artık Kürtçe müzik bile yasak. İşlem yapılan birkaç kahvehane, aba altından sopa gösterme sadece. Kürtçe çalmayın, çalanı böyle kapatırım gözdağı. Kapatmayla tutuklamayla baş edilemeyeceği için sindirme yolu seçildi. Ülke her anlamda bir asır geriye gitti. Tüm kazanımlar heba edildi, fabrika ayarlarına dönüldü.

Hizmet Hareketi bitti mi?

Şu kadarını söyleyeyim: Bitti diyen, ne toplum ne tarih biliyor.

Türkiye’ye bir gün dönebileceğinizi düşünüyor musunuz? Ne zaman?

Türkiye hayatımı çıkarken noktalamıştım. Çocuklar büyüyor, şu an 9 ve 6 yaşındalar. Arkadaşlıklar kurdular. Okullarına bağlandılar. Mahalle değiştirmeyi dahi düşünmüyoruz. Çocuklara ikinci bir travma yaşatmak istemiyoruz. İleride çocuklar yuvadan uçtuklarında ne olur bilemem, kestirmek güç. Hem ülkeme ziyarete, sıla-i rahime neden gitmeyeyim. Orası benim vatanım, memleketim. Çıkarken en az 8-10 seneye hazırlıklıydım. İki senesi gitti, şu an bilemiyorum. Ziyarete bu yaz da gidebilirim, ömrüm varsa bi 10 sene daha bekleyebilirim. Cem Karaca 7 sene sonra dönmüş, Kemal Burkay 31 sene sonra. Burkay’a büyük saygı duyarım, çok program yaptık, şimdi ne düşünüyor acaba. O bizlerden 40 sene önce damdan düşmüştü, halden en iyi o anlar.

İçimi yokluyorum, ara ara. Eski Türkiye’yi özledim ama geride bıraktığım Yeni (!) Türkiye’yi hiç özlemedim.

Bilir misiniz, iki buçuk sene boyunca, her sabah “polis kapınızı çalacak” duygusuyla yatağa uzanmak nasıl bir şeydir? Belki onlarca kere “bu gece kesin geliyorlar” deyip eşinizle günlük kıyafetler içinde salonda koltuklarda uyuklamak nasıl bir duygudur?

Gecenin bir yarısında twitter’a gözaltına alındığınız dedikodunuzun düşmesi, ummadığınız ünlülerin DM’den mesaj atıp “Dostum haberleri gördüm, iyi misin” diye sorması, onları sakinleştirirken paniğe kapılmaya fırsat bulamamak nasıl bir şeydir, bilir misiniz?

Aracınıza bir aracın takılması, sizi eve kadar takip etmesi, siz araçtan çıkıp eve girene kadar bekleyip sonra gaza basıp uzaklaşması…

Şimdi bunların bir ehemmiyeti yok, çok çok fenası yaşanıyor ülkede. İki buçuk yıl boyunca giyotin başımızda sallandı, bir anda olmadı hiçbir şey. Ülke başka çare bırakmadı yani. Göçtük.

Burada dahi rahat bırakmıyorlar. Kimse güvendeyim demesin. Hele bizim durumumuzdakiler. Çelik yelekle dolaşan biliyorum, kaçırılacak diye evinden dışarı çıkamayan, saldırı endişesiyle sürekli adres değiştiren, bir gün anlatır kendileri. Elçilikler, konsolosluklar, ajans temsilcilikleri ajan kaynıyor. Avrupa’da bu durum camilere kadar indi.

Kırgınlıklarınız var mı? Neler ve kimlere karşı?

Biz yaralı bir nesiliz artık, düzelmeyiz kolay kolay. Ne zaman çocuklarıma sarılsam ülkede babasından ayrı yüzbinlerce bebek/çocuk geliyor gözümün önüne, yavrularımı bağrıma basmak yeterli gelmiyor. Ülkemdeki tüm çocuklar anne-babalarına sarılabildiğinde ancak doyabileceğim çocuklarıma.

Bırakın şer şebekesini, daha önce Ankara’nın servis haberlerini ekranlarda köşelerde büyük iştahla konuşan, tartışan isimlerin şimdilerde kısmen özgür yayınlarını dahi takip edemiyorum artık.

Önüme düşüyor mesela; Nevşin Mengü’nün Deutche Welle için yaptığı röportajlara bile bakamıyorum. Mütevazı bir çaba olabilir, büyük risk alınıyor olabilir, kolay olmayabilir, bazı şeyler yeni anlaşılmış olabilir, neyse ne. Kritik süreçlerde alınan kritik tavırlar, kişileri yok saymanıza yol açıyor. 15 Temmuz’u izleyen günlerdeki kimi tutumları belleğimizden çıkarmamız mümkün değil yani.

Bu noktada iğneyi kendime batırayım. Beni de benzer nedenlerle bloklayanlar oldu, kendilerince sebeplerle. Şimdi daha iyi anlıyorum.

Takipten çıktığım onca isim var medya mahallesinden, bazen tweet’lerine rastlıyorum, ne yapsam da bunlar ekranıma gelmese diye çare arıyorum.

Silmişiz, çizmişiz, kara defterimiz kalın bizim. Ve bizimle mezara gidecek, kapanmaz, kanayan yaralarımız var, demem o.

Sürecin daha ilk aylarında, 2014 başlarında kesin olarak Türkiye yaşamını sonlandırma kararını boşuna almadım yani. O günkü hadiseler bugün yaşananlar yanında devede kulaktı üstelik.

Kendinize dair nasıl bir gelecek öngörüyorsunuz?

Zor bir soru.

Şu an yaşadığı ülkede devam edip etmeyeceği garanti olmayan herkes için hayli zor.

Dünya vatandaşı ve dünya çapında gazeteci olma hedefi koydum, çıkarken. Bunun için de dünya dili İngilizce’yi iyi biçimde yazmak, okumak ve konuşmak gerekiyor. Basit bir yol haritam var, büyük bir gayret ve disiplinle bu doğrultuda çalışıyorum. Dünya medyasını takip ediyorum. Gazetecilik anlamında yeni depolar dolduruyorum. Yaşım daha genç, hedeflerim var. Önümün çok açık olduğunu hissediyorum.

Herkes kendi seçimlerinin sonuçlarını yaşıyor. Burada kurmakta olduğumuz hayatın, çocuklarımıza kazandırdığımız geleceğin, Türkiye’de son dönemdeki kararlı duruşumuzun ilahi ödülü olduğunu düşünüyorum. Medeniyete kavuştuk. İsterdik ki bu kavuşma kendi vatanımızda olsun. Böylesi nasipmiş.

Bariyerlere rağmen, Türkiye büyük beyin göçü vermeye başladı. Bariyerler kalktığında kopuş daha büyük olacak. Kaybeden, ülke olacak.

Temennim o ki, dünyanın dört yanına dağılmış pırıl pırıl dimağlar, parmakla gösterilecek,alkışlanacak başarı öyküleri yazacaklar. Ömrümüz varsa görecek, gurur duyacağız bunlarla. Anadolu da gurur duyacak, bakmayın siz.

Erdoğan sonrası nasıl bir Türkiye öngörüyorsunuz?

İstikbale dair bir umudum yok maalesef.

Kötümser biri değilim. Bizim ülkenin mayası bu.

Yakın tarihe çok meraklıyım. Okumadığım kitap, seyretmediğim belgesel kalmamıştır. Yaşarken yakaladığım büyüklerimden de çok anılar dinledim. Sonra…

Sonra gazetecilik yaşamım boyunca hep sorguladım, son dönem sanki ülkenin makus talihi kırılıyor gibi geldi bize, hepimize. Yanılsamaymış. Döndük en başa. Kafasını her kaldırdığında birileri basmış, halklar da pres olmuş arada.

Toprak bu, üzerindeki millet bu, birkaç nesil sonra düzelme umudu dahi göremiyorum. Görsem, “benden sonra ne gam” demez, kafa yorardım. Batı, bu dönüşümü bir asır evvel yapmış, biz treni kaçırmışız.

Hitler gibi bir belanın ardından önce ülkesi sonra başkenti ortadan ikiye bölünmüş yakılıp yıkılmış Almanya’ya bakın. İki atom bombası yemiş Japonya’ya. Nazilerin işgal ettiği Fransa’ya. Ve bize.

Sabahattin Selek’in “Anadolu İhtilali” kitabı var, babamın kütüphanesinden bilirim. Bir daha böyle bir ihtilale imkân ihtimal vermiyorum. Yanılmayı yürekten istediğim yegâne şey de budur.

Bu rejim biter. Türkiye tıpkı 80’lerdekine benzer günlere döner. Yarı demokrasi, yarı özgürlük, yarı hür basın. Nazari de olsa serbest seçimler olur, hukuk her daim tecrübe edildiği gibi kısmen çalışır, her devre uygun rejim muhalifi veya terörist icat etmeye devam eder, filan. Bizim makus talihimiz böyle iniş çıkış işte. Düşmez, kalkmaz bir ülke.

2010’lara doğru, bu talih dönüyor diye çok umutlanmıştık, duvara çarptık. Çok heyecanlandık, belki de onun faturasını ödüyoruz. Ne yalan söyleyeyim, bizim güzel günlerimiz oldu, iyi yaşadık. Yeni nesile bakıp üzülmem biraz da ondan. Onlar bunu dahi göremedi, epey de göremeyecek.

Kendinizi yetiştirme adına neler yapıyorsunuz? Okumayla aranız nasıl? Okuduğunuz kitaplar, varsa tavsiyelikler?

Son dönemde düzenli kitap okuyucusu değilim maalesef. Haber ve makale okumayı, yazı dizisi taramayı hep önde tuttum. İngiliz yakın tarihine dair yüzlerce saat belgesel seyrettim. İçinde yaşadığım ülkenin tarihi daha ilginç geliyor. Türkiye’deki aktif gazetecilik yaşamım muazzam bir koşuşturma içindeydi. Bi̇r de esasen ana işiniz olmayan idarecilik, bütçe yönetimi gibi konularla boğuşuyorsunuz. Aile çocuk konularına hiç girmiyorum. Yurt dışında her şeyi kendiniz yapmanız gerekiyor. Bir yandan yaşadığımız ülkenin sistemini kavramaya çalışırken, bir yandan market alışverişinden çocukları okula bırakıp almaya, her şeye yetişmeye çalışıyoruz. Evde bir özel hayatım yok. Onun için beklentileri minimuma düşürüp yapabileceğim şeylere odaklandım. Dışarı çıkınca kulağımda sürekli BBC radyosu var. Tren veya metro seyahatlerinde telefona kaydettiğim film belgeselleri takip etmeye çalışıyorum. İngiliz yazarların kendi ana dillerinde yazdıkları eserleri, klasikler başta okuyorum. Bu dilin gelişimi için çok gerekli. Şanslıyım çünkü muazzam bir İngilizce literatür var ve klasikler bedava dolaşımda. Kısa öykülerle başladım, dili basit kitaplarla devam ediyorum, Harry Potter serisi gibi. Bazı kitapların filmini veya dizisini seyredip öyle okuyorum, konuyu kaçırmamak için. Herkes yatınca kalan birkaç saatte günlük haberleri tarıyorum, Twitter’dan. Hem fikir işçisi olup hem de bu kadar gaile ile uğraşmak zorunda kalınca hiçbir şey tam olmuyor.

Son olarak?

Tarık bin Ziyad gibi gemileri yakınca arkanıza bakmıyorsunuz. Giden gitti. Kağıt üstünde itibarın bir gün iadesi, tazmini dahi umurumda değil. Son yaşadığım yere gömsünler. Yeni nesillere bir şey ifade etmesi için değil, ruhumun huzuru için. Tepemde, ülkemin inişli çıkışlı kavgalarının gürültüsü olsun istemiyorum.

Biraz uzun anlatmış olabilirim. 23 sene profesyonel medya hayatım var, onca tecrübe, onca tanıklık. 23 seneyi 23 cümleye sığdırmak ne mümkün. Bi̇r de meselenin siyakı sibakı var yani. Öncesi sonrası, ne olmuş, nasıl olmuş, ne biçimde olmuş, kim nasıl durmuş, bize denk gelmiş mi, gelmemiş mi, dönemin konjonktürü, aktörleri, genel havası. Bunları koymaz, soruları evet/hayır gibi kısa cevaplarla geçiştirirsen, büyük eksiklik olur.

Umarım bağlamından koparmadan, gereksiz laflarla boğmadan, maksadımı ifade edebilmiş, sıkmadan sorularınıza beklediğiniz netlik ve açıklıkta cevap verebilmişimdir.

Bu daha bir şey değil. Hele şu dönem bitsin daha söyleyecek çok sözümüz olacak.

Bu imkânı verdiğiniz öncelikle sizlere, sabırları için de okurlara teşekkür ederim.

Ben de bu içten, dobra dobra söyleşi için çok teşekkür ediyorum..

Kaynak: The Circle

]]> Prof. İhsan Yılmaz: “Bu Ülke’den Çıkan Hizmet Hareketi Bir Başarı Hikayesidir” http://www.kocar.org/yazilar/prof-ihsan-yilmaz-bu-ulkeden-cikan-hizmet-hareketi-bir-basari-hikayesidir/ Sun, 04 Mar 2018 01:13:07 +0000 http://www.kocar.org/?p=4445

Engin Sezen, The Circle

Vurgulamakta yarar var: The Circle, ne Cemaat’i topa tutma ne de Cemaat’e sadakat ve merbutiyet bildirme platformu!

Yurtdışında mukim, Hizmet Hareketi’ne yakın, bu tefekkür ve tahassüs ikliminde yetişmiş veya bu Hareket’e sempati duyan kimselerle mülakatların da yapıldığı bir mecra. Sözkonusu mülakatlar serisini verimli bulanların yanında, bu mülakatlara olumsuz yaklaşanlar da var. Burada, benim için en önemli husus, “konuların medenice tartışılıyor olması”. Cemaat aydınlarının kendi heybelerindeki düşünce hevenglerini içtenlikle birbirlerine sunabilmeleri, birbirleriyle paylaşabilmeleri.

Bir ay içinde, bu mülakat serisi tamamlanmış olacak ve geriye, zamanında yapılmış bu yerinde konuşmaların müspet neticeleri kalacak.

Serinin bugünkü konuğu Prof. Dr. İhsan Yılmaz.

Eleştiriden, eleştirmek ve eleştirilmekten çekinmeyen biri.

“Cehennem olsa gelen, göğsümüzde söndürürüz.

Bu yol ki Hak yoludur, dönme bilmeyiz, yürürüz” diyen

“Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek” sözleriyle yoluna devam eden Akif-meşrep bir akademisyen. Takdiri de tekdiri de bir bilenlerden.

Yılmaz, kendisini çeşitli mahfillerde gayet iyi ifade ediyor, sesini duyuruyor. Bir dönem anaakım medyada da sıklıkla “Cemaat kontenjanı”ndan yer aldı. Polemiği seven fıtratıyla Cemaat’i yalınkılıç savundu. Daha geniş kitlelere ulaştı. Hareket’in “medya yüzü” oldu.

Prof. Yılmaz, lafını esirgemeden konuşsa bile, Cemaat meclislerinde içtenliği tartışmasız biri olduğunu biliyorum. Gıll ü gışsız, gizli bir ajandası yok. Rahatlıkla “hata yaptık, hata yaptım, bak meğer burda yanılmışım” diyebilen biri.

Mülakatta, kendisiyle hem-fikir olduğum çok mesele yanında, kendisine katılmadığım konular da var. Bununla birlikte aslolan, düşüncelerini dürüstçe ve cesurca ifade eden bu bilimadamının ademe mahkum edilmeden dinlenilmesi ve anlaşılmaya çalışılması.

Zeki insanlardan gelen müspet eleştiri, evet başta rahatsız eder, kafa karıştırabilir, bazılarını “comfort zone”larının dışına çıkmaya zorlayabilir, ama neticesi semeredardır.

İhsan Bey’le uzun uzun konuştuğumuz söyleşinin ilk bölümü burda. Sizi temin ederim ki,Yılmaz’ın daha söyleyecek çok sözü var. Arkası gelecek.

Bize biraz İhsan Yılmaz’dan bahsedin desek?

Zor soru. İnsanlar kendilerini tanıtırken, genelde eğitimlerinden ve işlerinden söz eder; halbuki bunun çok farklı şekilleri olabilir. Ben yine de geleneği bozmayayım:

1960’larda İstanbul’a yerleşmiş Trabzonlu bir ailenin 7 çocuğundan üçüncüsüyüm.

Güngören ve Bayrampaşa’da 60-70 öğrencili devlet okulu sınıflarında eğitim gördüm. Sağmalcılar Lisesi’ni bitirdim. Lise 3’te Matematik derslerimizin boş geçmesine rağmen, %50 burslu devam ettiğim Sosyalist bir dershanenin de ciddi katkılarıyla ÖSS’de hatırladığım kadarıyla Türkiye 124.sü oldum. Boğaziçi Üniversitesi’nde mühendislik bölümünü kazandım. Ama mühendisliğe pek ısınamadım. Bilahere, tekrar sınava girip aynı üniversitenin bu kez Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü’ne kayıt yaptırmaya hak kazandım. Bu bölümden de mezun oldum.

İş adamlıgı yapan babam ben lisede iken iflas etti. İnşaat işçiliğine başladı. Komşu ve akrabalarımızın “oğlanları tamirciye ver, eve ekmek getirsinler” sözlerine rağmen çocuklarını yüksek eğitimlerinde sonuna kadar destekledi. Hem bu fedakar babaya, hem de okuma yazma bilmemesine rağmen çocuklarının tahsili için sonuna kadar eşine destek çıkan anneme, elbette ne kadar medyun u şükran olduğumu anlatamam.

Üniversiteyi bitirdikten sonra Fatih Üniversitesi açılacak diye gayr- ı resmi başladığım masterda Ahmet Davutoğlu yönetiminde Postmodern Türk Medya Elitibaşlıklı bir tez yazdım. Ne yazık ki, üniversite açılmadığı diploma alamadan Londra Üniversitesi’nde Hukuk Sosyolojisi, Felsefesi ve İslam Hukuku üzerine doktora yapmaya Ingilitere’ye gittim. İki yılda bitirdiğim için Oxford Üniversitesinden çalışma teklifi aldım, Londra Üniversitesi’nde daha iyi bir pozisyon buluncaya kadar, 2 yıl Oxford’da çalıştım.

Hocaefendi’yi ziyaret gittigim bir zamanda, beni daha önceden de tanıdığı için, Türkiye’ye tersine beyin göçünü teşvik etti ve “Türkiye’ye geri dönmeyi düşünmez misiniz” dedi. Bunun üzerine 12.5 yıllık gurbet hayatından sonra, Britanya vatandaşlığını da Türkiye Devleti’nin onayı ile almış olarak memlekete döndüm. 2008 Ekim ayında Fatih Üniversitesi’nde hocalığa başladım.

Gurbete giderken yalnızdım, dönerken yanımda en iyi arkadaşım, eşim Arzu ve 3 dünya tatlısı çocuğum da vardı. Dönüşümüze, elbette en çok her görüşmemizde ağlayan annem sevindi. Şimdi de her görüşmemizde yine ağlıyor.

Şu anda neredesiniz?

Türkiye’de işini kaybedenler içinde sanırım iş bulma açısından en şanslı kişi benim. Her akademisyenin hayalindeki bir işe sahibim: ders verme mecburiyeti olmayan tam zamanlı araştırmacı profesörlük ve aynı zamanda bir kürsü sahibiyim. Üst üste her yıl dünyanın en yaşanabilir şehri seçilen Melbourne’dayım.

Bununla birlikte, evet içim kan ağlamakta…Türkiye denilen dert bir beyin tümöru gibi (rahmetli Hrant’a yapıldığı gibi bu sözümü de çarpıtıp, beni şeytanlaştırmazlar umarım!) her an insanı içten içe yakıyor. Ama mağdurlar, mazlumlar, çocuklarımız ve gelecek nesiller için ağlayıp ah vah etmenin de bir faydası yok. Ayakta kalmaya, tutunmaya, sağlıklı ve başarılı olmaya; mümkün olduğu kadar da mağdurlara maddi manevi yardımcı olmaya çalışıyorum.

Bugün, doktoraları yarım kalan, şu an sığınma kamplarında ayakta kalmaya çalışan 3 eski öğrencime, akademik çalışmalarına benimle burada devam edebilmeleri için imkanlar araştırdık ve üçüne de üniversiteden bursları çıktı.

Bulunduğunuz yerden Türkiye’ye bakınca, nasıl bir manzara görüyorsunuz?

Acı bir manzara…

Sanki hiç düzelmeyecek gibi, çünkü bir kısım Kürtler, bir kısım Alevi ve Hizmet’ten insanlar haricinde herkes halinden memnun görünüyor. İnsanlar alışıyorlar hallerine, memleketteki bu olağanüstülüğe, dolayısıyla da günübirlik yaşamlarına sanki hiç bir şey yokmuşçasına devam ediyorlar. Kendilerine dokunmayan yılan bin yaşasın diye düşünüyorlar diyeceğim, ama vaziyet öyle gösteriyor ki, sanki bunu bile düşünmüyormuşçasına bir hal içindeler. Tıpkı benim de 20 yıl evvel, Kürt’e, Alevi’ye, Rum’a ve Ermeni’ye neler olduğunu, bu ülkede bu vatandaşlara nelerin yapıldığını hiç düşünmediğim, çünkü aslında hiç bilmedigim, ilgilenmediğim gibi. Burda şunu da belirtmeliyim, sorun daha derinde; bu bir parti meselesi değil. Siyasi kültür değişmedikçe AKP gider, BKP gelir.

Süreç’in öncesinde ve sonrasında ulusal medyada Hizmet Hareketi’nin en etkin seslerinden biri haline gelmiştiniz. O günlerden bugüne, kısa zamanda çok şey değişti. Adeta günler uzadı yıl oldu. Siz bu dönem zarfında kendinizde ne gibi değişimler gözlemliyorsunuz?

Söylem ve düşüncelerimde Hizmet’in haklılığını savunma açısından bir şey değişmedi. Ben Hizmet’i Lise 2-3’te Cuma namazlarına giderken, çıkışta çok iyi sohbet yapan üniversite öğrencileri var diyen arkadaşlarımla tanıdım. Dünyalar tatlısı, mübarek, apaydın, eğitimli, dürüst, fedakar, dini bugüne göre anlayan, insanlığa acaba nasıl bir katkım olur diye geceleri ağlayan, ibadetlerini aksatmayan, eğitime ve hayrata çok önem veren insanlar topluluğu olarak tanıdım. Süreçte de TV’lerde bu Hareket’i savunurken aslında ben bu değerleri ve insanları savunuyordum, anlatıyordum.

Ama elbette, 2000’lerle birlikte, Cemaat, büyük bir hareket’e dönüşmüş, zamanla da homojenliğini kaybetmiş ve içinde türlü fıtratlarda insanları barındırır bir hale gelmişti. Bu yüzden, bilmediğim şeyler hakkında konuşmadım televizyonlarda, bu Hareket’i de ezbere savunmadım. Agos’a verdiğim röportajda Hareket’i eleştirdim de. Körü körüne bir savunmam olmadı hiç bir zaman.

Hizmet eleştirisi demişken bir hususun altını kalın kalın çizmek isterim: Ben Hizmet eleştirisi yaparken, Hizmet’i kendi kriterlerine, ahlaki standartlarına topluma vaad ettiklerine ve prensiplerine göre tahliller yapıyorum, o açıdan eleştiriyorum. Yani, bak senin bir zamanlar şu ideallerin, şöyle prensiplerin vardı, sana gönül verenler, destek verenler de bunun için destek vermişti diyorum. Acaba içinden bazı insanlar bu itibarı alıp suistimal ettiler mi, bu krediyi gidip siyasetçilere pazarladılar mı, şahsi maddi ya da manevi menfaatlerine alet ettiler mi, gayr-i meşru haller ve tavırlar içine girdiler mi, etraflarına kibir ve nobranlık saçtılar mı? Ben bu ve buna benzer soruları sordum ve sormaya devam edeceğim.

Burada kesinlikle yanlış anlaşılmaması gereken bir diğer husus da şu: Hizmet Hareket’ine laf etme hakkına sahip Türkiye’de hiç bir grup yok. Herkes önce aynaya baksın. Sayısı elliyi yüzü geçmeyecek Ahmet Altan gibi tertemiz ve dümdüz insan evlatlarının dışında, Hizmet’ten ahlaken daha üstün kişi ya da grup yok memlekette. İşte hepsinin halini şimdi daha iyi görüyoruz, masum insanların olduğu grubun hepsine birden sabah aksam F.TO, yani düpedüz terör örgütü diyebiliyorlar. Bu iftira ile hapislerde türlü zulüm ve işkence gören onbinlerce masum insan var. İstisnası cok az olmak üzere hemen hemen herkes, zulüm altındaki bu kişilere, arkadaşlarına, akrabalarına her gün terör örgütü diyerek, AKP’ye ve zulümlerine aslında destek çıkmış oluyorlar.

Hizmet Hareketi sadece bir mağdurdur. Bununla kastım sadece mevcut mağduriyeti değil. Baskıcı sistemin bu kişilerin kimliklerini gizlemesine sebep olarak travmalara ve patolijelere sebep olmasını da kastediyorum. Bu açıdan İslamcılar da mağdurdur ama bugun zalimleriyle ortak olup zalim cepheye geçtiler.Orda bu masum insanlara karşı bugün birlikte mücadele ediyorlar.

Anlayabildiğim kadarıyla, 2007-2010 arası kısa bir süre, Hizmet’in icindeki Bürokratik İslamcı (sivili, ilahiyatçısı, bürokratı ve medyadaki elemanları ile beraber) birileri AKP ile elele ülkeye yön vermiştir. Ama ne o zaman, ne başka bir zaman bu Hareket’in gönüllülülerin %99’ının iktidarla, ülkeyi yönetmekle ilgisi olmamıştır. Onlarca yıldır Ermeni, Dersimli, Alevi, Rum, Kürt, Solcu, Nurcu demeden, önüne gelene zulmeden, halkı çoluk çocuğu ile perişan eden, hatta yok eden bu devlettir, onu yönetenlerdir. Kazanan, devletin ayrıcalıklı vatandaşı olan Kemalistler, Atatürkçüler, milliyetçiler, Beyaz Türklerdir. Bunlara hiç kimse, hiç bir zaman özeleştiri yap demiyor. Yaptıklarının, sustuklarının ve başkasının rağmına kazandıklarının hesabını ver de demiyor, diyemiyor. Birazcık diyenlere de bugün neler yaptıkları ortada.

Sözün özü, Hizmet eleştirisi ya da özeleştirisi derken, Hizmet bu zulmü haketti, yaptıklarının cezasını çekiyor vs asla demiyorum. Dediğim, neden bir kısım üst-orta-alt tabaka yonetici ve bir kısım tabandan insanlar (mesela bazı işadamları) kendi ideallerine uygun neden davranamadı, neden tüm Hizmet’e bu kadar çok hasım ve düşman biriktirdi, kırıp döktüğünün farkına bile varmadı.

Neden herşeyinin (insan kaynağı, para, medya, zihni enerji, gayret vs) %90’ını Türkiye’ye yatırdın, zeki gençleri ille de devlete yönlendirdin ve neden AKP’nin arkasında AKP’yi aşan şeylerin olduğunu göremedin!

Neden bir gün kaybetme ihtimaline veya yeni bir 28 Şubat’a göre bir hazırlık yapmadın ve kendine güven sarhoşluğu ile açıldıkça açıldın!

Neden excel listeleri ile kendini sistematik olarak kandırdın!

Neden Hizmet bir an evvel Türkiye’deki ağırlığını dışarı taşımalı diyenlere kulak vermediler?

Tekrar edeyim, bu soruların hiç biri AKP iftiralarını desteklemiyor, yaşanan zulme % 1 bile olsa hak vermiyor.

Ve son olarak da bu sorularu sormak, zulümle mücadeleyi azaltmıyor, mağdura, mazluma yardım edecek olanın elini tutmuyor.

Şimdi o günlere baktığımda, evet keşke biraz daha sakin konuşsaymışım diyorum.

Karadenizlilik?

Kesinlikle, Karadenizli olmamın elbette etkisi var, ama istesem sakin de konuşabilirdim. Sarsıcı olmak istemiştim. Çünkü 10 yıl boyunca Hizmet’in kendi tabanından MHPlilere kadar herkese, “bu kabine Cumhuriyet tarihinin en çok namaz kılan kişisini barındıran bir kabine”, “Erdoğan, aynen senin benim gibi hasbi, mübarek, ehl-i hizmet bir insan” vs gibi şeyler ısrarla enjekte edilmişti. Gözleri buğulanarak Cemaat’e Erdogan’ı anlatan hatipler vardı, gazeteciler vardı, bölgeciler vardı ortalıkta.

Hizmet’in medyasında AKP aleyhinde minicik eleştiriler belki çıkardı, ama onları da Hizmet’ten kişiler değil de Şahin Alpay gibi liberal entelektüeller yazardı. O yüzden, 10 yıl sonra birden kavga çıkınca, insanları sözün etki gücünü artırarak iyice sarsmak gerekiyordu. Bu bir işe yaradı mı? Hayır, yaramadı. Olan benim itibarıma oldu. Soğukkanlı bir akademisyen değil de heyecanlı, duygusal biri olarak algılandım, dahası öyle de tescillendim. Sağlık olsun.

Pişman gibisiniz?

Evet, geçmişle ilgili pişmanlıklarım var. Zaten, bir aforizma kurgulayıp söyleyecek olursam: “Pişman olmayan insan olamaz”. En önce, yukarıdaki soru ile ilgili, acaba benim agresif muhalefetim, bu zalimleri daha da azdırdı mı ve benim yüzümden 1000 yerine 1010, hatta 1100 şiddetinde zulüm yapıyorlar mı? Bu sancıyı kafamdan atmam mümkün değil. Cevabını da Allah bilir.

Bir başka pişmanlığım, keşke Türkiye’ye döner dönmez çok daha sesli ve net bir şekilde, hem AKP hem de Hizmet eleştirileri yapsaymışım. AKP konusunda, ehven-i şer ideolojisi ben başta olmak üzere çoğumuzun kişiliğini de prensiplerini de erozyona uğrattı. Kemalistlerin, 28 Şubatçıların, 367 rezaletine imza atanların zulmü korkusu ile AKP’ye gereksiz kredi verdim. Mesela kirada yaşayan bir adamın oğluna nasıl olur da düğünde bir milyonluk altın alınır diye sormadım. Bu o zaman aklıma bile gelmedı Çünkü herşeyimle hasım ve zalim cepheye odaklanmıştım. İşte şimdi benzer hataları yapmamalıyım. Bir kısım Arapların Yahudi düşmanlığının, onların tersten pusulası olması gibi zalim, hırsız, katil ve iskenceciler de benim tersten pusulam olmamalı. Benim cephemden diye yanlışı görmezden gelmemeliyim.

Şimdi, ehven-i şer ideolojisini de toptan reddediyorum. İksinden birini seçmek zorunda değilim. Yanlışı varsa ikisine de karşı çıkmalıyım, birini ötekine tercih etmemeliyim, en azından susmalıyım.

Hizmet ile ilgili de “kol kırılır, yen içinde kalır” anlayışı bana hata yaptırdı. Güç sarhoşu olmuş kişilerin güçlü oldukları zamanda hiç bir itirazı dikkate almayacaklarını görebilmeli ve açıktan kamu yararına olduğu için daha sesli ve çok konuşmalıydım.

Bir başka pişmanlığım, 10 yıl boyunca köşe yazmış olmak. Bu beni hep 2. sınıf akademisyen olarak tuttu. Daha fazlası için potansiyelim vardı. Ama köşe yazabilmek için vaktimin önemli bir kısmını Türk medyasını takip ederek geçirdim. Şimdi olsa asla kabul etmez ve kendimi makale, kitap yazmaya, araştırmaya ve öğrenci yetiştirmeye adardım.

Şu sıralar, çok daha az Türkiye merkezli düşünmeye ve yaşamaya çalışıyorum. Zulüm bitse, mazlumlar kurtulsa ilgimi daha da azaltacağım. Düşüne düşüne kahrolmamak için, bu yaştan sonra, kendime hobiler, ugraşılar icat etmeye çalışıyorum.

Türkiye de, milletin büyük çoğunluğu da, aydın sandıklarımız da Hizmet’in karar alıcılarının önemli bir kısmı da bende büyük bir hayal kırıklığı…

En büyük hayal kırıklığımsa, bizzat kendim: fazla duygusallık, romantizm, hüsn-i zan…aşırı dozaj fazla.

Halbuki, bilimsel veriler ortada, bu ülkede ancak bu kadar olur. Bu yüzden de bu ülkeden çıkan Hizmet Hareketi bir başarı hikayesidir. Bu hikaye, devletle ve siyasetle bu kadar içli dışlı olmasaydı, büyümeyi varoluşsal bir öncelik haline getirmeseydi, kokuşan ve giderek sayısı artan çürük yumurtaları eleme sistemi geliştirebilseydi, elbette çok daha iyi devam edebilirdi. Ama benim gibi, annesi okuma yazma bilmeyen, babası ilk okulu bitirememiş insanlarla dünyanın 170 ülkesindeki insanlığa umut mesaji ile ulaşmış olmasının İslam dünyası denen coğrafyada ve tarihinde eşi benzeri yok. Bu yüzden, çürük yumurtalara, elmalara; ve onları görüp bilip de kendine zarar gelmesin diye susanlara daha fazla kızıyorum.

Peki, Hizmet kurumlarda çalışırken dile getirdiniz mi bu söylediklerinizi?

Ben Fatih Üniversitesine Hocaefendi’nin ricası ile dönmeden önce Fatih’te kazandığımın en az 5 katı parayı Londrada kazanıyor ve hatta bu paranın bır kısmı ıle Hızmet kurumu olarak kurduğum bir think tankı finanse ediyordum. Öğleye kadar uyuyan İngilizce bilmeyen ama güya itaatkar kişilere verilen maaş ve burslardan think tanka para kalmıyordu çünkü. Bunu istişarelerde dile getirdiğim için bir ayet iki hadis eşliginde duyduğum hakaretleri hiç mesele etmedim ve ilk defa şimdi söylüyorum. Yani Hizmet kurumundan para alırken susuyordum diye bir şey yok. Fatih’te çalışırken de daha iyi yerlerden teklifler geliyordu.

STV, ilk döndüğümde beni 2-3 kez çıkartmıştı, ama bir problemden dolayı (konuk iptal edince programdan sadece birkaç saat evvel çağırmalar), ben de biraz gurur yaptım ve “istepne lastiği muamelesini çok belli ediyorsunuz” gibi bir şey dedim nazikçe. Onlar da yıllarca adeta küstüler, aramadılar. AKP ile kavga başlayınca, Habertürk ve CNN Türk’e çıkmaya başladım. O zamanlar, daha önce STV’de program yapanlar ve sık sık çıkan Hizmet’ten akademisyenler bile ısrarla çağrılmalarına rağmen artık çıkmak istemiyordu. Ben ise gelen her program teklifine seve seve evet deyip koştum.

Hizmet’in kendini en çok güçlü hissettiği ve AKP oylarını %30’a düşüreceğini düşündüğü 30 Mart seçimleri öncesi Agos’a röportaj verip, Hizmet sosyolojisinin bazı yönlerini eleştirdim. Hem de Hizmet içinde en popüler olduğu bir zamanda yaptım bunu. Diğer yandan, seçim oncesi Anadolu’da günde 5-6 konuşma yaptığım oldu ve hepsinde de önce kendimize bakalım dedim. Bugün söylediğim şeylerin çoğunu o zaman da söyledim.

Ayrıca, Türkiye’ye döndüğüm Ekim 2008’ten itibaren gördüğüm her sorunu, ilgili ortamlarda defalarca dile getirdim. Pek çok şeyi o günlerde görmek kolay değildi. Hizmet’in terörle uzaktan yakından alakası yok. Suçla da uzaktan yakından alakası yok. Ancak bazı bireylerin tek başına, ya da grup halinda bazen AKPli siyasetçilerle, bazen kendi başlarına ahlaki problemler barındıran işler yaptıkları anlaşılıyor. Bunlar bazen bu bireylerin şahsi suçlarına da dönüşmüş. Ben mahkeme degilim; Türkiye’de de şu anda mahkeme falan yok. Onun için, ne benim ne başkasının bir hüküm verme durumu yok. Ama görüp duyduklarımdan anladığım kadarı ile birileri hırs yapıp kirli işlere bulaşmış. Bunların hukuk içinde üzerine gitmek yerine hiç alakasız insanlaro soykırıma uğratmaksa İslamcılara nasip oldu.

Cemaat’teki sözünü ettiğiniz “kötüye gidişat”la ilgili söylenmesi gerekenler söylendi, ‘hatta bir rapor hazırlanıp verildi” deniyor. O raporla ilgili ve raporun akibeti hakkında herhangi bir malumatınız var mı?

Bir değil pek çok rapor hazırlandı. 30 Mart seçimleri fiyaskosu sonrası, hem Türkiye’nin nabzını tutma, hem de Hizmet içi eleştirel raporlar ve revizyon teklifleri hazırlamak için Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı bünyesinde bir think tank kurdum. Belki 20ye yakın rapor çıktı oradan. Bir kısmı Hizmet iç bünyesi içindi. Ama tüm bunlar için çok geç kalınmıştı. Kimsenin böyle raporları dinleyecek hali de yoktu ayrıca. Cemaat medyasının Kürtlerle ilgili sorunlu dili uzerine bir raporumuzu, bir medya yöneticisi “ben onlarla ilgili rapor hazırlıyorum mu” deyip, fırlattı. O süreçte, hiç bir Hizmet kurumunun, müşteri memnuniyeti anketi türü şeyler yapmadığını öğrendik. Yani nasılsa herkes abone oluyor, seyrediyor, çocuğunu okullara, dersanelere yolluyor diye düşünülmüş ve biz toplumca nasıl algınanıyoruz, nasıl görünüyoruz, nasıl bir eleştiri var bizimle ilgili diye bir dert olmamış hiç. Kaz kez sahit oldum Hocafendiye de hep olumlu anektodlar aktarılıyor yaşlı aman üzmeyelim deniliyordu. Mesela üniversiteden gidecek ziyaretçi hocalara sakın universite ile ilgili bir şey demeyin dıye tembihliyorlardı. Belki vardır böyle raporlar, kimsenin de günahını almayayım ama aklınıza gelebilecek kurumlara sorduk, hep yok böyle bir şey denildi. Dediğim gibi eleştiriler, bünye içinde dile getiriliyordu, ama rapor uygulaması AKP ile kavgadan sonra başladı. Bu raporlar için çok geç kalınmıştı. Kavga varken, raporların okunma şansı da, uygulanma şansı da kalmamıştı zaten.

Hizmet Hareketi sizce nedir? Kendinizi bu yapının neresinde görüyorsunuz?

Hizmet, iyi kul olmanın yolunun insanlığa hizmetten geçtigine inanan, bunun için de proaktif bir şekilde özellikle eğitim yolu ile modern kurumlar açan, ibadete önem verdigi gibi donanımlı olmaya da önem veren, fedakarlığı hayatının merkezine yerleştirmiş insanlar topluluğu…

Hareket, zamanla heterojenleştiği için, içine artık her tür insanın dahil olduğu, bunların kolay kolay ayıklanamadığı, hasbilik, fedakarlık, çalışkanlık ve gayret gibi hasletlerin giderek az kişide görünür olmaya başladığı bir yapıya dönüşmeye başlamıştı. Türkiye’ye ilk döndüğüm günlerde bunu farkettim ve çevremdeki arkadaşlara “Tayyip Erdoğan kadar AKP’li, Hocaefendi kadar şakirt” bir sürü melez tip türemiş diyordum. Böyle öğrenci de vardı, işadamı da vardı ortalıkta. Bır kısım Hizmet kurumu yöneticisi ya da bazı bölge hadimleri de buna dahil. Bu kişiler, Hizmet içinde, Hizmet terminolojisini kullanıyor, imkanlarından yararlanıyor ama cefakar değil, nobran, kibirli, dediğim dedikçi, kul hakkını pek dert eder gözükmeyen ehl-i dünya olmuş karakterler…

Yurtdışında bile, Hizmet’in maddi imkanlarının iyi olduğu yerlerde, oran olarak az olsa da böyle insanlar var hala. Kriz dönemi atlatılınca aynen devam ederler böyle giderse.

Ama çoğunluk hasbi, fedakar, mübarek… Tek sorun, Hizmet’ten maaş ya da burs alanlarda söz konusu kişilerin oranları biraz daha yüksek maalesef. Bunlar daha görünür oldukları için ve icraatları daha bağlayıcı, temsil edici oldugu için daha çok zarar veriyorlar harekete. Bunun önüne geçmek çok zor, çünkü her insan grubunda böyle şeyler olur ve en az Hizmet’te oluyor; ama bunu azaltmak mümkün. Artık Hizmet’in bir cemaat değil, hareket olduğunun kabul edilmesi ve hüsn-i zanna ve tek adamlıklara dayalı bir sistem yerine, tamamıyla şefffaf, resmi, hesap verir ve demokratik süreçlerle karar alan ve lokal yapılar kurması lazım.

Ben üniversiteyi kazandığım zamandan itibaren Hizmet içinde aktif oldum. Yani 30 yıl oluyor. Fakir aile çocuklarına bedava ortaokul, fen lisesine hazırlık ve lise dersleri çalıştırırdım, rehberlik yapmak için uğraşırdım. Üniversiteyi bitirene kadar, esnaf sohbetleri, bölge, mütevelli işleri yaptım. 1994’te mastıra başlayınca bunları bıraktım ama 1996 Şubatında Britanya’ya gidince, doktoramın yanında bu tür işlerle uğraşmaya devam ettim. İşin doğrusu, Avustralya’ya gelene kadar akademisyenliğin yanında her zaman resmi ya da gayr-i resmi bir Hizmet kurumunda ya da biriminde bir şeyler yapar gibi göründüm. Akademik CV’im kadar bir de Hizmet CVim var diye espri yapabilirim. Tüm bunları şunun rahatlığı ile söylüyorum: bu kalabalık görüntü takva ya da ihlasa dair bir şey söylemiyor. Yani övünülecek bir durum yok, hatta kafa göz yardığım çok olduğu için tam tersi bir durum var. En son da Fatih Üniversitesi’nde hocalık yaparken, aynı zamanda GYV’de danışmanlık yapıyor, yurtdışından gelen gazeteci, akademisyen ve siyaetcilerle fırsat oldukça buluşuyordum.

Yeri gelmişken, GYV’nin meşhur deklarasyonlarının bir ikisi hariç, çoğunu kaleme aldım. 10 hatta bazen 20 kişi, kafa kafaya verip söylenecekleri belirliyorduk, ama tek bir kalem ve üslup olsun diye, birimiz yazıp, herkesin değiştirmesine ve onayına sunuyorduk. Tarihi metinlerdir bunlar. İslam ve Demokrasi uyuşumu manifestolarıdır. Hizmet içindeki sorunlu kişilere de ikaz mahiyetindedirler. Tüm bunları şunun için dile getirdim: tanımayıp sosyal medyadan “akademisyen işte, elini taşın altına koymamış, dısarıdan ahkam kesiyor” diye itham edenler var. Onlara izah olmuş olsun. Bugün benim gibi Hizmet özeleştiri yapmalı diyen akademisyen ve gazetecilerin de Hizmet CV’si durumları aşağı yukarı benim gibidir.

Kendimi artık sadece bir akademisyen olarak görmek istiyorum. Asıl işimin hakkını vermeliyim. İnsanlığa da en iyi katkım ancak böyle olur. Hizmet ile ilişkilerimi sempatizanlık seviyesine indirdim. Hizmet ideallerinde ve vizyonunda bir sorun görmüyorum, ama uygulamalarda sorunlar başgöstermeye devam ediyor. Mesela, Türkiye’de yaşanan kazaya rağmen, başka bir iki Müslüman ülkede hala bürokratlara sohbet organize etmeler devam ediyor; siyasetçilerin dibinden çıkmamalar devam ediyor, gayr-i resmi bölgecilik işleri devam ediyor. O yüzden yapılan, açık, şeffaf, resmi işlerin ve projelerin destekçisi ve alkışçısı olmaya devam edeceğim, ama yanlış gördüğüm yerde de dışarıdan ahkam kesecegim.

Gölge yerlerinde birilerinin neler yapıp yapmadığını bilmediğim şeylerin olduğu bir yapının mensubu olmak da istemiyorum. İleride tamamen sivil toplum kuruluşu olur, bürokrasi, medya, sendika, siyaset gibi şeylere eleştirel bir mesafe koyarsa, belki gider resmi üye olurum. Ancak, içinde yüzbinlerce güzel, iyi, doğru insanın olduğu bu oluşuma, içindeki bazılarının tüm hatalarına rağmen, bu zor zamanda elbette destek olmak sadece vefa degil, bir insanlık gereğidir. Hizmetin bu desteğe ihtiyacı olmasa da insan kalabilmek için benim bu desteği ona vermeye ihtiyacım var.

Fethullah Gülen?

Yakın tarihin Turkıyeiden çıkmış en başarılı lideri desem abartmış olmam.Anadolunun muhafazakar insanlarını köylerinden kasabalarından çıkmaya ikna etti. 170 ülkede muhteşem bir ufuk sergilemelerine sebep oldu bu insanların.

Benim annem babam gibi, kızlarını okutmayan yüzbinlerce dindara bir yol gösterdi. Yüzbinlerce insana, hem dindar, hem çağdaş olup gönül huzuru ile yaşamayı öğretti. Tüm bunları kimse yok sayamaz.

Gülen, keşke, Türkiye’ye bu kadar ilgi duymasaydı.

Keşke çok daha etkin şekilde dünyaya yayılın deseydi, uygulamayanları, bu vizyona hazır olmayanları, ayak sürtenleri de kenara çekseydi.

Keşke AKP ile aradaki mesafeyi 2007’de, neredeyse sıfıra indirmeseydi, medya yöneticileri vasıtası ile onlarla iletişim kurmasaydı.

Keşke, Hizmet medyasının AKP borazanı olmasının yolunu açmasaydı. Bunları bugünden söylemek tabii ki kolay iş. Ama bundan sonrası için ve başka ülkeler için dersler barındırıyor. Sonuçta o da bir insan. Hiç bir insan yüz üzerinden yüz alamaz. Benim gibilerin hem mesleklerinde, hem de insanlıklarında yüz üzerinden 50’yi alma mücadelesi verdiği yerde, Hocafendinin çok daha yüksek not aldığı açıktır, ama yüzdeyüz değildir. Cunku insan tanımı geregi %100 alamaz. Peygamberlerın bile zelleleri vardır. Bu arada, şimdi birileri çıkıp da “sen kim oluyorsun da not veriyorsun hocamıza enaniyet fıçısı akademisyen” diyerek, röportajın gerisini yok saymak isteyecekler de çıkacaktır.

Hocafendi, son on yıldır, Hareket’i kendisinden sonrasına hazırlamaya çalışıyor. Eskiden olduğu gibi mikro-yönetim yapmıyor uzun zamandır. Bunu zaten yapması da mümkün değil. Ancak, yukarıda saydığım tür yapılar oluşamadığı için, ortalığı ve otorite bolsugunu, bazen benim tirancık dediğim kişiler doldurdu. Bunlar, kafalarına göre kurumları, bölgeleri yönettiler ve her defasında Hocaefendi’nin arkasına saklandılar; o da ya dervislik dedi ya vefa dedi, ya fitne çıkmasın diye sessiz kaldı. Veya, “bu adam devlet içinde kendini zulme uğramamak için saklamış, kaymakam, öğretmen vs kişilerin isimlerini biliyor, gidip de bu masumları Kemalistlere yem etmesin”diye bazı zararlı tipleri sineye çekti. Bunlar benim tahlillerim. Direkt kendisine sormuş değilim. Ama artık Türkiye’de böyle bir bagaj yok. Bu tiplerden kurtulabilir ve Hizmet 2.0da bunların etkin olmasının önüne geçebilir. Hala bekleşiyorlar cünkü. Zira Hızmet dışında sıradan insan olmaktan başka karşılıkları yok. Yöneticilik uyuşturucu bağımlılığı gibi bağımlılık yapmış.

Israrla Cemaat’teki bir kesimden, üstteki lider kadroda kendine yer edinebilmiş kimselerden söz ediyorsunuz. Bunu biraz daha açmanızı istiyorum, mümkünse!

MiT’in Hizmet Hareket’inin başını koparmaya çalıştığını unutmamak lazım. Onun için toptancı bir şekilde ve AKP ağzı ile tavanı şöyle, tabanı böyle dememek lazım. Zaten AKP’nin yalancı olduğu da ortaya çıktı. Masum dediklerı tabanda kim varsa hapse attılar, yetinmediler her türlü alçak işkenceyi yapıyorlar.

Hizmet’in tabanı, ortası, tavanı artık her neyse, her yerinde her tür kişilik var. Özelliklerine göre konuşmak lazım. Abdullah Aymaz, Mehmet Ali Şengül, İsmail Büyükçelebi gibi mübareklik, fedakarlık, şefkat abidesi olan çok, ama Hoacaefendi sonrası bu hareketi ben yöneteyim derdinde olan da var, rakip gördüğü kimseleri, sohbet ettiği polislere dinleten de var. Bunlar kimseyi ümitsizliğe sevk etmesin. İnsan gruplarında böyle şeyler her zaman olur. Sorun, bizde asla öyle şey olmaz dendiğinde başlar. İnsan fıtratını bilerek, öyle bir yapı kur ki birileri istismar edemesin. Sahabe zamanında bile münafik kaynıyor ortalık.Hz Ömer, Hz. Huzeyfe’yi takip edip, “bakalım, kim, aslinda neymiş” diye öğrenmeye çalışıyor.

Hizmet’in içinde her tür bürokrat var. Kimi mübarek, işinde gücünde; kimi daha hırslı, siyasetçiye yakın olayım, Hizmet irtibatlarımı kullanayım, daha etkin olayım derdinde. Onları dışarıdan kullanmak isteyen siviller de olmuş belli. Siyasetçiler de bu siviller üzerinden, bu bürokratların bir kısmını kendi ağlarına düşürmüşler bugün daha iyi anlaşıldığı kadarıyla…

Bölgecisi, rehberlikçisi, bunların içinde çok fedakar hasbi insan elbette çok, ama öğleye kadar yatan, sonra mahalle baskısı ile himmet peşine düşen, burs, abone toplayıp excelcilik yapan, ama bunları yaparken de aslında milletı kendinden nefret ettirdiğini fark etmeyen de çok.

Şimdi, bunlar artık eskide kaldı denilebilir. Hayır, yurtdışında düşük ölçekte de olsa benzer problemler devam ediyor. Ama Turkiyedekı gecmıs problemlerle sımdıden yüzleşilmez ise Türkiye dışında büyüme oldukça bu sorunlu durumlar da büyüyecek. ABD ve Ingiltere gıbı yerlerde olagansutu degisiklik gayretleri var ama cogu yerde pek bir değişiklik haberi alamıyorum. Talep edenlere mağdurlara odaklanın denilip geciliyor simdilik.

Peki bu bağlamda, sizce yapılması gerekenler ne?

Yapılması gereken, tüm bu yasanan sorunları dikkate alan, şeffaf, resmi, hesap sorulabilir, performans denetimi olan, düzenli teftiş edilen, karar alanların resmi olduğu, kararların demokratik alındığı, fizibletisi yapılmayan hiç bir işe girişilmediği yönetenlerin her 3-4 yılda bir mutlaka değistigi yapılar kurmak ve tamamen sivil alanda kalmak.

Denetim olmayan her yapıda, kendini başarılı göstermek isteyen, aferin peşinde koşan, rakamları abartır, anekdotları arttırır. Sübjektif şeylerle değil, objektif kurallarla çalışılırsa, çürük elmalar azalır ve bunlar Hizmet’e kan ve itibar kaybı yaşatamazlar. Bunun için, iç denetim, gizli müşteri uygulaması, iç ve dış algı anketleri, şikâyet kabul mekanizmaları, performans denetim kriterleri gibi şeylerin geliştirilmesi ve bunların lüzumsuz görülmemesi şart.

Eğer bugün insanlık uzayda yasam aşamasına geldiyse, cebimize TV, radyo, fotoğraf makinesi, daktilo ve bilgisayarı tek bir aletle koyacak durumda ise, evrensel olan yani Müslüman’i da enterese etmesi gereken bu tür şeffaflık, denetim, hesap verebilirlik, şikâyet, sorgulama, yönetişim, iletişim, objektiflik, adalet, insana ve akla saygı, eleştirel düşünceye açıklık kriterleri ve uygulamaları ile geldi.

Mükemmel değiller, ama kendi yanlışlarını yine bu medeniyetleri kendileri tespit edip bize anlatıyor, daha iyi nasıl oluruz diye uğraşıyor, sistemlerine ya yanlışlarına itiraz edenleri şeytanlaştırmıyor, ajan ilan etmiyor. Bütün bunlar müminlerin yitik ilimleri, hikmetleri. Onlara sırt dönen, bu tür şeyler dinimizde yok diyen, kendini matbaayı istemeyen yazıcılar durumuna düşürür. Sonuç, Global Ismailaga Cemaati ya da Global Yazıcılar Cemaati olarak Tebliğ Cemaati gibi yola devam etmek olur. “Oldu mu bu şimdi, biz bu işe bunun için mi gönlümüzü, yıllarımızı, itibarimizi vs verdik” diyenlere de hain, bölücü, münekkit, yönetimden pay isteyen, enaniyetli, Pakraduni, AKPci, ajan vs denilir. En hafifçe de, “ahiret var, burada dilsiz ol, sus, orada hakkını alırsın” denilir, vicdanlar, kafalar rahat, insanlık ve dünya kurtarılmaya devam edilir.

İstikbale dair “muştulu” haberler veren verene. Siz nasıl bakıyorsunuz Hizmet’in geleceğine?

Allah bilir. Ama Hizmet bitmez, format değiştirir. Daha gevşek bir network haline gelir. Yukarıdan bir şeyler gelmez, sadece prensipler, idealler ve çok genel hedefler ortaya konulur.

Lokaldeki, yönetiminde %50’den fazla Hizmet’ten maaşlı ve burslu olmayan, işadamı, avukat, mühendis, öğretemenin olduğu kurumlar, kendi lokal şartlarına göre, tamamen kendi yetkileri ile kararlar alırlar.

Devlet memurlarından ve siyasetçilerden tamamen uzak dururlar, sohbet isteyene de “sohbet camide, camiye gitmeye çekiniyorsan, o zaman YouTube’da, kusura bakma” derler.

Bu arada, Hizmet prensipleri ile yaşayan, ama organik yapıya dahil olmayan birey ve ailelerin sayısı giderek artar. Bu ailelerin bir kısmı bir araya gelip, kendi çocuklarına kendileri rehberlik ve sosyal aktiviteler yapar. Sonuçta bu bir ihtiyaç ve hiç bir zaman da ortadan kalkmayacak.

“Hey Gidi Günler”deki Hizmet Medyasıyla ilgili düşünceleriniz?

Bugünden geriye bakıp konuşmak kolay tabi. Ama bunca yaşanandan sonra, durum tespiti yapmamak da sorumsuzluk olur. En önce şunu diyeyim: bence Hizmet’in artık asla bir medya, haber, yorum kanalı, web sitesi vs olmamalı. İçinden yetişen bireyler elbette gazeteci olabilir, ama ya şahsi işini kursun ya da gitsin ciddi ve itibarlı bir kurumda çalışsın.

Geçmişte olan şuydu:

Hizmet medyası ne yaparsa yapsın, bu Hizmetin, Cemaat’in resmi duruşu, söylemi gibi algılanırdı. Hizmet’ten olduğu bilinen kalemlerin de önemli konularda birbiriyle neredeyse hiç çelişmemesi, ağız birliği etmesi, her şeye aynı açıdan bakması bunu pekiştirdi. Benim Twitter’a 2010’da girişimin hikayesi de budur. Başta Kürt konusu olmak üzere, medyada bu konuları yazan çizen arkadasları milliyetci ve devletçi buluyordum. Halbuki Hareket’te çok farklı sesler vardı. STV programa çıkarmıyordu beni, o sıralar Zaman Yorum bana adı konmamış bir ambargo uyguluyordu. Ben de sosyal medyadan sesimi duyurayım istedim. Hiç unutmuyorum, Ayse Hür, bir Twit atip “Cemaat’in Kürt konusundaki duruşunu Ekrem Dumanlı mı, İhsan Yılmaz mı temsil ediyor” diye sormuştu. İstedigim olmaya başlıyor galiba diye mutlu olmuştum.

AKP eleştirileri konusunda da benzer şeyler oldu. Hizmet medyası tamamen AKP bülteni gibi çıkmaya başlamıştı. Bunda medya yöneticilerinin dışındaki faktörler de var elbette. Hareket de AKP ile bozuşmak istemiyordu, ehven-i şer ideolojisi ile hareket ediliyordu, CHP ve MHP ile bağlarını koparmıştı. Medyasından da muhtemelen benzeri şeyleri istiyordu. Bu tip şeyleri dinlemeyecek Bülent Keneş gibilere de mesela Türkçe köşe vermiyorlardı. Biz de 2008’den başlayarak Today’s Zaman’da ve daha sonra da Twitter’da AKP’yi eleştirmeye başladık, ama kaç kez sivri dillisiniz diye medya ya da GYV yöneticilerinden ihtarlar aldık. AKP eleştirisi istenmiyordu. Kavga çıkınca da, bize sivri dilli diyenler, on kat daha ağır laflar ettiler ama geç kalmışlardı, atı alan çoktan Üsküdarı geçmişti.

Bu arada, “Kendi dershanelerine dokununca konuşuyorlar, Gezi’de bile yolsuzluk ve zulüm aşikarken, ortada durdular” anlayışı çoktan yerleşmişti. Bu yüzden de Hizmet yalnız kaldı. Bu tek sebep değil elbette, yıllarca bazı bölgecilerin, idarecilerin etrafa kibir ve nobranlık saçmaları, farkında olarak ya da olmayarak küçük şirket, cemaat ve tarikatları rekabette sindirir görüntü vermeleri, insanların içindeki kini büyütmüştü. Bunlar fark edilemedi, zamanında tedbiri alınamadı. Hem Beyaz Türklerin, hem muhafazakarların kıskançlık ve hasedi de önemli bir faktör. Binlerce yıldır devlete, Diyanet’e, TRT’ye itaati din haline getiren Anadolu halkının, devlet ile kavga eder görüntü veren Hizmet’i anında bırakması da ayrı bir faktör. AKP’nin sosyal politikaları ile dini kullanması ile Cemaat’te olumlu bakan tabanı yanına çekmesi de önemli bir unsur. Ergenekon ve KCK davaları sırasında Hizmet medyasının davaları asla eleştirmeyen tavrı (buna ben de dahilim) ve bölgelerde insanların “bu işleri bizimkiler yapıyor” övünmeleri yüzünden, yapılan her yanlış Hizmet’e fatura edildi, Beyaz Türklerden, CHP ve MHP’den sempati ile bakan varsa onlar da kaybedildi. En son AKP tabanı kalmıştı, onu da Erdoğan bizzat çekip aldı. Benim Hizmet medyası ile problemim bu. Ve hala bunlarla yüzleşilmiyor, hala aynı kişiler bir Hizmet medyası kurmaya çalışıyor. En çok bozulduklarım da öncelikli olarak bu konuda yapılan izah ve yüzleşme çağrılarına cevap vermesi gerektigi halde (bir tek Abdulhamit Bilicikonuştu), “özeleştiri” diyen kişilere, arada sırada ayar verenler ve bunu yaparken de pataklar gibi yapanlar, had bildirmeye çalışanlar.

Kaynak: The Circle

]]> Harun Tokak: “Son senelerde siyasetle içli dışlı olmamız büyük hata idi…” http://www.kocar.org/yazilar/harun-tokak-son-senelerde-siyasetle-icli-disli-olmamiz-buyuk-hata-idi/ Wed, 21 Feb 2018 03:14:08 +0000 http://www.kocar.org/?p=4435 Engin Sezen, The Circle

Harun Tokak, 1955’te Uşak’ın Kırk’a köyünde doğmuş. Bir köy çocuğu…Hizmet Hareketi içinden çıkmış bir başarı hikayesi…

1979’da İzmir Yüksek İslam Enstitüsü’nden mezun olan Harun Hoca’nın, eğitimciliği yanısıra, kariyerinde Başbakanlık Müşavirliği, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Başkanlığı da var.

Özellikle, Yenişafak gazetesinde Pazar günleri, özgün bir üslupla yazdığı hikayeleriyle daha geniş kesimlere ulaştı. Türkiye basınında türünün ilk örnekleri olan ve Hoca’nın koşuşturmacaları arasında kaleme aldığı bu yazılar, gerek muhtevası, gerekse dil ve üslup özellikleri bakımından titizlikle incelenmeyi hak ediyor.

Yayımlanmış kitapları, Önden Giden Atlılar, Yoldakiler, Işık Süvarileri, Kime Emanet, Kınalı Küheylanlar. Şimdilerde, gurbet ellerde iş güç, derd-i maişet peşindeyken bile yazıya, sohbete devam ediyor. Ben Harun Bey’in asıl yazacaklarını, söyleyeceklerini henüz yazıp söylemediğini düşünüyorum; nitekim şimdiye kadarki yazılı ve sözlü eserlerini, bundan sonra ortaya koyacağı verimlerin bir dibacesi olarak görüyorum.

Harun Tokak, sadece yazısında değil, bilhassa sohbetinde, konuşmasında da özgün biridir. İçtendir. Gözü yaşlıdır. Sesi soluğu, davudi ve derunidir; gelişi güzel, ama çağıl çağıl akan duygu debisi yüksek gümrah bir nehirdir. Alelade günlük konuşmalarında dahi etkileyici bir şairaneliği vardır. Dinleyeni hiç sıkmayan bu Harun Tokak üslubuyla tarihi vakaları güncel olaylarla harmanlar, muhatabını mev’izenin içine çeker, kendisini dinleyene kelimenin tam anlamıyla bir irfan ziyafeti çeker.

Cemaat’te hitabetiyle temayüz etmiş Harun Hoca’nın 1994 yılında o lebaleb dolu Ankara Kocatepe Cami’indeki vaazı hala hatırlardadır.

Harun Tokak, The Circle’daki bu mülakatında hem geçmişe dair önemli değerlendirmeler, hatırlatmalar ve ayrıntılar sunarken, aynı zamanda gelecekle ilgili de değerli tespitlerde bulunuyor.

Kendinizi bize tanıtır mısınız? Harun Tokak kimdir?

Bu zor soruya Suya Düşen Kan kitabının girişindeki cümlelerden ödünç alarak cevap bulmaya çalışalım…

Fani dünyadan gelip geçen nice insanlar yanında benim

küçük hayat hikayemin hiçbir değeri olmadığını öğreneli yıllar oldu. Ama ben “ömür ağacının başında” durup geriye doğru baktığımda anlıyorum ki küçük hayatlarımızın içinde büyük hakikatlerin işaretleri, can yakıcı, hatta can alıcı soruların derin cevaplarına ipucu olabilecek hediyeler var…

1955’te küçük bir Batı Anadolu köyünde doğmuş biri olarak, her on

yılda bir ateşten gömlekler giyip çıkaran bir ülkede nice dönemler yaşadım,

nice acılara, nice adanmışlıklara ve başarılara da şahit oldum.

Batı Anadolu’daki o küçük köyümüzde çocukluğumda “köy akademisyenleri” denilen soylu insanlar vardı. Güneşi görünceye kadar yanımızı yöremizi bu kandiller aydınlattı. Yolda yürüyüşleri, caminin şadırvanında buz gibi suyla abdest alışları, yüreklerinden taşan Kelime-i Şehadetleri, namazda duruşları, duaları, ciddiyetleri, asaletleri, o benim çocuk ruhuma birer emanet gibi yükledikleri hakikatler, bana ve benim gibi nicelerine hayatın dar ve karanlık geçitlerinde bocaladığımız dönemlerde bir rehber, yolumuzu aydınlatan bir ışık oldu.

İlköğrenimimi köyümde tamamladım. İmam Hatip Lisesini Uşak’ta okudum. 1979’ da İzmir Yüksek İslam Enstitüsü’nden mezun oldum. Anadolu’nun değişik şehirlerinde öğretmenlik yaptım. Başta eğitim olmak üzere değişik alanlarda faaliyet gösteren pek çok sivil toplum kuruluşunda inisiyatifler aldım.

MEB’de eğitim uzmanlığı, Başbakanlıkta müşavirlik, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Başkanlığı gibi görevlerde bulundum. Aydınların bilgi ve birikimlerini paylaştığı Abant Platformu’nun ve Avrasya’nın seçkin aydınları ile birlikte Diyalog Avrasya Platformu’nun kuruluşlarında yer aldım.

Bu çalışmalardan dolayı Güney Ukrayna Devlet Pedagoji Üniversitesi tarafından fahri profesörlük ünvanı ile taltif edildim.

2006-2012 yılları arasında Yeni Şafak Gazetesinde Pazar yazıları yazdım.

Bir yazar, bir düşünce adamı olarak beslendiginiz kaynaklar?

Beslendiğim ana kaynaklar Çağımızın iki muhteşem sesi ve soluğu olan Üstad Bediüzzaman’ın ve Fethullah Gülen Hocaefendinin külliyatları ve öğretileridir. Ama bununla birlikte başta ülkemiz klasikleri olmak üzere Doğu ve Batı klasiklerinin tamamından istifade ettiğimi söylemeliyim.

Nelerle meşgulsunuz bu aralar?

Şu aralar tamamlamam gereken bazı kitaplar vardı, onlarla meşgul oluyorum. Bunlardan Anam ve Davam, Ben Mekke, Ben Medine tamamlandı sayılır. Anam ve Davam, 2015 Ağustosunda Hakka yürüyen anamın hastalığının seyrini ve o günlerde yanıma gelip giden arkadaşlarımızla konuştuğumuz “geçmiş güzel günlerin” bir yadı niteliğinde. Bir nevi küçük köyümüzdeki toprak evin önünden, ilkin beni gurbetlere uğurlarken başındaki beyaz yaşmağının ucuyla gözünde biriken yaşları silen anamı, son yolculuğuna uğurlarken gözümden ve gönlümden dökülenler… Bir nevi otobiyografi de denebilir.

Haftada bir siyer sohbetleri yapıyorum. Bunlar bir televizyon kanalında ve youtube’da yayınlanıyor. Eh emekli maaşımıza da el konduğu için rızkımızın peşinden koşturuyoruz. Mağdurların ve masum bebeklerin bereketinin de içinde olduğuna inandığım, şimdilik minik ama büyümeye müsait bir işletmenin hayata geçirilmesi için uğraşıyoruz.

Okuduğunuz kitaplar? Bir kitap tavsiyesi?

Buralarda kitap bulmak o kadar kolay olmuyor ama bazen Türkiye’den gelenlere sipariş ediyoruz.

Fethullah Gülen Hocafendinin Yolun Kaderi’ni, Ahmet Ümit’in İstanbul Hatırası’nı, Hilmi Ziya Ülken’in Aşk Ahlakı’nı, Kenize Murad’ın Begüm’ünü, Nikos Kazancakis’in Yeniden Çarmıha Gerilen İsa’sını son okunanlar arasında sayabiliriz.

Uzun yıllar Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın yöneticiliğini yaptınız. Bu kurumun Cemaat içinde çok özel bir yeri vardı. Geriye dönüp baktığıızda GYV’in, Türkiye’ye neler kattığını düşünüyorsunuz?

GYV daha 30 Haziran 1994’deki Dedeman Hotel’deki ilk kuruluş toplantısında büyük bir boşluğu dolduracağını gösterdi. Vakfın onursal başkanı Fethullah Gülen Hocaefendi, aralarında çok sayıda gazetecinin de bulunduğu kalabalık bir grubun karşısında konuşmuş ve burada söylediği sözler geniş yankı yapmıştı. Hocaefendi Dedeman’da “Demokrasiden dönüş yok” diyerek, hem laik çevrelerin dikkatini çekmiş hem de o güne kadar İslam ve demokrasi ilişkisine çok yoğun kafa yormamış olan -birilerinin deyimi ile- “İslami kesimi” silkelemişti.

Birlikte, kardeşçe yaşamanın yeni bir işaret fişeği gibi algılanan bu ilk toplantıdan sonra, Hocaefendi’nin toplumun diğer kesimlerine açılma hamleleri hızlanarak devam etti. Siyaset, sanat ve spor camiasından, adı Cemaat’le anılması mümkün olmayan isimlerle bir araya geldi. Toplumun hemen her kesimini temsil eden geniş katılımlı iftarlar düzenlendi. Gazeteler ziyaret edildi. Tabii Hocaefendi bunları yaparken, kamuoyunda da yoğun bir tartışma başladı. “Gülen ne yapmak istiyordu?” Bu soru haksız da sayılmazdı. Çünkü Hocaefendi, İslamcı camia arasında tanınsa da, o güne kadar kamuoyunun geniş kesimi tarafından yakından bilinmeyen bir isimdi.

Türkiye’de farklı din mensupları da yaşıyordu ve toplumsal barış için bu grupların temsilcileriyle de görüşülmesi gerekiyordu.

Hocaefendi o günlerde dinler arası diyalog çalışmalarında ilk adımı, sessiz sedasız bir şekilde atmış, İstanbul Rum Patriği I. Bartholomeos’la 6 Nisan 1996’da görüşmüştü. Bu tarihi buluşma beklendiği gibi büyük ses getirdi. O günlerde Devlet, Ortodoks Patrikhanesi’nden hiç hoşlanmıyor ve küçümsemek için de resmi yazışmalarda Fener Rum Patrikhanesi adıyla anıyordu. Dünya, Fener Rum Patrikhanesi diye küçümseyerek andığımız ve Eyüp Kaymakamlığı’yla muhatap ettiğimiz Patrik’i ve Patrikhane’yi ekümenik olarak kabul ediyordu. Hocaefendinin düşüncesine göre Türkiye, Patrikhane’nin bu imajından yararlanmalı, kendine ve vatandaşlarına güvenmeliydi.

Hocafendi kendisine yöneltilen yoğun eleştirilerin hiçbirini dikkate almayarak Musevi Cemaati liderleri başta olmak üzere Katolik ve Süryani din adamlarıyla da görüştü.

O gün için bu görüşmelerin ne anlam ifade ettiğini daha iyi anlamak için Süryani Kadim Metropoliti’nin söylediği söz hala hatırımdadır, “Bu gün bizim için bayramdır, 35 seneden beri İstanbul Müftülüğüne bayram tebriği yazıyoruz tebriğinizi aldık diye bir cevap bile vermiyorlar”

Hocaefendinin ziyareti ve vakfın geniş katılımlı iftar sofralarına daveti ile bu insanların ülkemizde yaşadıklarının farkına varıldı.

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın 11 Şubat 1995’de Yeşilköy’deki Polat Renaissance Otel’de başlattığı iftar sofraları evrensel barışa doğru çok değerli adımlar haline geldi.

Hocaefendinin “Hoşgörü bizim yamaçlarımızın gülü, çiçeğidir.” Sözleri ile başlayan çok katılımlı, çok renkli iftar yemekleri sadece ‘iftar yemeği’ değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmaya, uluslararası ilişkilere katkı sunan farklı bir etkinlik olmaya başladı.

İnsanlar değişik mahfillerde Hocaefendi’yi dinledikçe yeni bir “ümit kahramanı” ile karşı karşıya olduklarını anlamakta gecikmediler.

Artık her yıl geleneksel hale gelen İftar sofralarına, meclis başkanları, bakanlar, milletvekilleri, belediye başkanları, parti genel başkanları, semavi dinlerin reisleri, patrikler, metropolitler, yerli yabancı basın mensupları, sanatçılar, bilim adamları, din adamları ve iş adamları katılıyordu.

Nereden geliyordu bu teveccüh?

Her şeyden önce insanlar hatırlanmaktan dolayı çok memnundu.

O iftar akşamlarında pek çok insan kendini ifade etme ve duygularını dile getirme imkanı buluyordu.

Prof. Dr. Nur Vergin’ in sevinç ve sitem kokan şu sözleri hala zihnimin bir kenarına ilişmiş öylece durmaktadır;

“Hep hayıflanırdım. Üç seneden beri oruç tutan birisi olarak hep derdim ki “Ya Rab, bu Türkiye Müslümanları neden beni de bir iftar yemeğine çağırmazlar.” Çok şükür, bir yeni arkadaşınızı, yeni dindaşınızı böyle güzel bir davette, böyle bir çağrı altında görüyorsunuz.”

Mehmet Altan’ın konuşması da hafızalardan silinir gibi değildi;

“Gazeteciler ve yazarlar daha çok kendilerini mahkeme önlerinde buldukları için ben böyle bir toplantı ile karşılaşınca şaşırdım. Çok renkli, çok sesli ve çoğulcu yapıda bizim arzuladığımız Türkiye’nin maketi olarak görülüyor.”

Ocak 1996 yılında Çırağan’da yapılan Hoşgörü Ödülleri Gecesi, toplumun, laik- anti laik, Kürt -Türk, Sünni- Alevi gibi kamplara ayrıldığı, ülkenin parçalanmış bir kristal haline geldiği o günlerde yeniden bir sevgi ve hoşgörü toplumu oluşturma yolunda atılmış büyük bir adım oldu.

Fethullah Gülen Hocaefendi ile Prof. Dr. Toktamış Ateş’in birbirine kenetlenen elleri gecenin en anlamlı fotoğraflarından biri olarak hafızalara kazındı.

Toplumsal uzlaşmaya doğru büyük bir adım atıldı.

Sonrasında 28 Şubat rüzgârları ile hava birdenbire yeniden sertleşti.

Erbakan Hoca başbakanlığı bırakmaya zorlandı, anlaşma gereği Tansu Çiller başbakan olması gerekirken, Cumhurbaşkanı Demirel, hükümeti kurma görevini Mesut Yılmaz’a verdi.

Askerler ayaktaydı. Refah Partisi’nin kapatma davası Anayasa Mahkemesi’nde sürüyordu.

O güne dek toplumda maya tutan, çoğulculuk ve çok kültürlülük şemsiyesi altında, kimliklerin sosyal barış içinde bir arada yaşama azmi yeniden kırılmış; yerini kıstasları belirsiz tartışmalar ve kutuplaşmalar almıştı.

Hocaefendi, Hürriyet gazetesine verdiği bir röportajda kendi teşvikleri ile açılan okulları devlete devredebileceğini söyleme mecburiyetinde bırakılmıştı.

Vakıf sertleşen havayı yumuşatmak için bu defada Hilton Otelde “Ulusal Uzlaşma Teşvik” gecesi düzenledi.

Gecede, başta Hocafendi ve dönemin Cumhurbaşkanı Demirel olmak üzere Prof. Dr. Halil İnalcık, Prof. Dr. Şerif Mardin, Prof. Dr. Nilüfer Göle, Hülya Koçyiğit, Sakıp Sabancı, Üzeyir Garih, Mehmet Ali Birand, İhsan Doğramacı gibi isimler de vardı.

Şimdi, hapiste olan Nazlı Ilıcak’ın çeliğe su verme misali yaptığı konuşma muhteşemdi.

“Ben, Sayın Cumhurbaşkanı’nın burada olmasını, bir çirkinliği ve bir hatayı düzeltme gayreti olarak görüyorum. Sayın Demirel’in burada bulunması Fethullah Hoca hakkında Ankara’da ileri geri konuşanlara cevap niteliğindedir. Sayın Hocamız çok ince ruhlu bir insandır. Bu yüzden de kendisiyle bağlantı kurulan okulları Milli Eğitime devretmeye kalkmıştır. Kendisi verse bile bizler buna razı olmayız. Muhterem Hocam! Sayın Demirel’in Zincirbozan’dan bana yazdığı iki cümleyle hitap etmek isterim: “Kamer esna-i zaafında bile müşarün bi’l benan olmuş ” (Ay en zayıf halinde bile ‘işte orada’ diye parmakla gösterilir) “Bir gece daima iki gündüz ortasındadır. “Muhterem Hocam! Siz de bütün söylentilere rağmen ayaktasınız.”

Gecenin sonunda Cumhurbaşkanı Demirel, sahneye Hocaefendi ile birlikte çıktı. “Devlet adamlığı” dalındaki ödülünü Hocaefendi’nin elinden aldı.

Demirel’in o geceki konuşması sert esen 28 Şubat rüzgârlarını göğüsleme mahiyetindeydi.

“İbret dolu, ders dolu bir geceydi.” Diye başladı sözlerine. “Birliğimizi, dirliğimizi güçlendiren sizlere teşekkür ediyorum. Tarihimizin derinliklerinden gelen direktifleri hatırladık. Hoca Ahmet Yesevî’leri, Hacı Bektaş-ı Veli’leri hatırladık. Bunlar bizim büyük medeniyetimizin mimarlarıdır. Hep barış içinde yaşamayı, birlikte, beraberlikte olmayı bize tavsiye etmişlerdir. Büyük Atatürk’ün “Yurtta barış cihanda barış” vecizesiyle geçen yetmiş dört senede, içte dışta, barışta yaşamayı başardık. Bu ülkenin insanları hangi kökenden gelirse gelsin bin sene içinde bu toprakları vatan yapmışlardır. Ona sahip oldukları sürece mutlu olmuşlardır. Dünyanın çalkantılardan geçtiği bir dönemde birlik, beraberlik, kardeşlik, dirlik, düzenlik bizim vatandaşımızın sahip çıktığı en önemli kavramdır. Sözde değil hayata geçirmiştir bunu. Aranıza tefrika sokmayın. Sizi birbirinize düşürmek isteyenler olursa karşı çıkın. Hangi inançtan, hangi etnik kökenden gelirseniz gelin hepiniz bu yüce milletin ferdisiniz. Devlet sizindir. Bedeli ecdadımız tarafından ödenmiştir. Gelin birbirimize sarılalım.

Bu istikametteki gayretleri hep takdirle karşıladım. Bu tören çok öğretici olmuştur. Gönül isterdi ki bu töreni Türkiye’den herkes izleyebilsin. Bu ülke bize emanettir. Biz bu emaneti bizden sonra gelecek nesillere götüreceğiz. Vatandaşlarım bunu idrak edeceklerdir. Dost arıyorsak, bize dost kendimiziz. Kendi kendimizi yıpratmazsak bizim bileğimizi kimse bükemez. Bizim milletimiz barışsever, huzur sever, dirlik iyiliksever yüce bir millettir. Yüzde 99, 9’unun Müslüman olduğu milletimizin her ferdi hep barış ister. Çünkü Müslümanlık barış dinidir ve barış tavsiye eder. Barış içinde yaşamayı başarmak bizim nesillerimizin görevidir. Bu ödülü Türkiye’nin bölünmez bütünlüğüne, Türk milletinin mutluluğuna, barış içinde yaşamasına verilmiş sayıyorum. Çünkü ben Türk devletini, milletin birliğini bütünlüğünü temsil ediyorum. Türk milletinin birliğini, dirliğini güçlendirecek bu akşamki gibi hareketlerin hepsinin de yanındayım. Meclis bana cumhurbaşkanlığı görevini tevdi ettikten sonra ülkenin her köşesinin ve her kişisinin cumhurbaşkanıyım. Hepinizi sevgiyle kucaklıyorum.”

Bu sözleri devletin en tepesindeki insan, Cumhurbaşkanı Demirel söylüyordu.

Herhangi bir zamanda, herhangi bir yerde değil, generallerin hizmet hareketine ve diğer cemaatlere savaş açtığı bir zamanda Hocaefendi’nin onursal başkanı olduğu bir vakfın gecesinde, Ankara’nın ve bütün Türkiye’nin hatta bütün dünyanın duyacağı şekilde söylüyordu.

Hocaefendi bütün eleştirilere rağmen doğru bildiği yolda ilerledi ve 9 Şubat 1998’de dünya Katoliklerinin lideri Papa II. Jean Paul’le görüştü.

Papa 2. John Paul ve Fethullah Gülen Hocaefendi buluşması, yıllardan beri konuşulan din müntesipleri arasındaki diyalog görüşmelerinin kamuoyuna en somut yansımasıydı.

Hocaefendi, Vatikan dönüşü Atatürk Havaalanında bekleyen bir basın ordusuna bu tarihi buluşmayı değerlendirdi;

“Papa 2. Jean Paul’a, dünyayı daha iyi yaşanabilir bir mekân kılma yolunda, dünya barışı için işbirliği yapabileceğimizi, başlayan diyalog adımlarını devam ettirmek istediğimizi, Harran’da ortak bir teoloji fakültesi kurulabileceğini, Kudüs, Urfa gibi üç din için de kutsal olan şehirlerde dini liderlerle buluşarak ortak fotoğraf verilebileceğini, bu şehirlerin bir barış adası çerçevesinde, din açısından bilim üssü haline getirilebileceğini, başta bu şehirler olmak üzere dünyanın değişik merkezlerinde insanlığın ortak problemlerinin çözümü için birlikte konferanslar düzenleyerek, muhtemel medeniyetler çatışmasına karşı dalgakıranlar oluşturabileceğimizi, söyledim.”

Bu Tarihi buluşma Türkiye ve dünya basınında geniş yankı uyandırdı. Başta Hürriyet ve Zaman olmak üzere Türkiye’de yüksek baskılı gazeteler bu görüşmeyi birinci sayfalarından duyurdular.

Bütün bu olanların ortak teması şuydu: “Çoktandır büyük düşünmeyi unutmuştuk…” Gülen bunu hatırlattı.

İtalya dönüşünden bir hafta sonra da Hocaefendi Harbiye’deki vakıf merkezimizde Kudüs Hahambaşısı Eliyahu Bakhsı Doron ile görüştü.

Hocaefendi, bu buluşmalardan birkaç gün sonra bir akşam Taha Akyol ve Cengiz Çandar’ın birlikte sunduğu NTV’deki Püf Noktası programına katıldı.

Cengiz Çandar’ın programın başında Hocaefendi’yi tanıtırken yaptığı konuşma tam bir manifesto idi:

“Bugün son derece değerli önemli bir konuğumuzla birlikte söyleşeceğiz. Bu konuğumuz yüzlerce yıl öncesinden, ta Orta Asya’dan Hoca Ahmet Yesevi ile başlayıp Anadolu’da Yunus Emre’den, Mevlâna Celaleddin Rumî’den bugüne kadar uzanan yüce fikir çınarımızın günümüze uzanan belki de en önemli dalı. Kendisi tasavvuf geleneğine bağlı olduğu için son derece alçakgönüllü olduğundan dolayı kendisini tanıtmak için söyleyeceğimiz sözlerden mutlaka rahatsızlık duyacaktır. Onun affına sığınarak kendisi için 21. Yüzyıl Türk ve Anadolu Müslümanlığının yükselişine sahip olacaksa, bu ruh ve mana hareketinin en önemli mimarlarından birisi Fethullah Gülen’dir, diye başlayan tanıtmayla adını zikretmiş olayım. Ayrıca “Fethullah Gülen; öğretisi Batı modernliğini İslami muhafazakârlıkla sınamakta, mânalandırmakta, daha ötesi modernliği Batı’nın malı olmaktan çıkarmak istemektedir” diye Prof. Dr. Nilüfer Göle’nin kendisini tanımladığı bir şahsiyet. Çetin Altan kendisi ile yapılan ufuk turunda “Kaldırın şu Osmanlı haritasını, ufkumu daraltıyor deyip yerine dünya haritası astırması, hocanın evrensel bir bakış ve evrensel değerler ortaya koyan düşüncelerini, tüm insanlığa aktarmayı planlayan geniş perspektifli bir insan olduğunu gösteriyor” diyor. Fethullah Gülen ayrıca Hristiyan dünyasının büyük ismi Papa ile yakın tarihte görüştüğü için güncel siyasi tartışmalara da ismini getirmiş birisi. Ama biz siyasetle yetinmeyeceğiz. Çok geniş bir düşünce evreninde kendisinin fikirlerinden yararlanmaya ve sizleri de bu fikirleri paylaşmaya davet edeceğiz.”

Hasılı, Vakfın kuruluşuna kadar her kesimin bir mahallesi vardı. Vakıftan sonra mahalleler, birbirine gidip gelmeye başladı.

Vakfın organize ettiği toplantılarla Türk aydını, üç yüz yıllık tedrici bir çöküşün, ufuksuz ve rüyasız kıldığı bir kültür coğrafyasının, bir kez daha pırıl pırıl, göz alabildiğince geniş ve evrensel bir hayat hamlesinin eşiğinde olduğunu hissetmeye başladı. Ve ufuklarına vuran bu güzel rüyayı selamlamaya durdular.

Bir de vakıf bünyesinde Abant Platformu var?

28 Şubat’ın ayak seslerinin duyulmaya başladığı günlerde hiç şüphe yok ki bütün bu tartışmaların merkezinde “Siyasal İslam”, “din-devlet”, “İslam-laiklik” ve “İslam-demokrasi” gibi kavramlar ve bunların birbiri ile olan ilişkisinin tam olarak tanımlanamaması yatıyordu. Cumhuriyetimizin seksen yıllık düşünce hayatında, kamplaşmalar; bir dönem partilerin ideolojik saplantıları, bir dönem Türk- Kürt ayırımı, bir dönem sağ-sol sürtüşmeleri, bir başka dönem laik-anti laik gerilimi ile hep süre gelmişti.

Bugün olduğu gibi o gün de bazı gazeteler ve televizyonlar Hocaefendi ile ilgili akla hayale gelmedik iftiralarla algı operasyonu yapıyordu.

Camia’ya ait evlerde kaldığı iddia edilen itirafçı öğrencilere basın toplantısı yaptırılıyor, bazı kanaat önderlerinin Hocaefendi’yi hedef alan sözleri ile kampanya köpürtülüyordu. “Bediüzzaman, Kürt devleti kurma hayali ile öldü. Gülen şimdi onun hedefini gerçekleştirmek istiyor, Öcalan, bir bölgeyi istiyor, Gülen bütün Türkiye’yi ele geçirmek istiyor” manşetleri atılıyordu.

Başbakan Bülent Ecevit bu yayınlara itibar etmiyordu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de ‘Yargısız infaz yapmayalım’ diye uyarıda bulunma ihtiyacı hissediyordu. FP Genel Başkanı Recai Kutan, ‘Gözleri dönmüş’ diye yayınlara tepki gösteriyordu.

Bu Hizmet Hareketini bitirme planıydı. Önce yalan haberlerle kamuoyu oluşturulacak sonra soruşturma ve dava açılacaktı.

Manşetlerle yargısız infaz ettikleri Hocaefendi’nin cezasını çekeceği yeri bile yazmışlardı:

“İmralı!”

Bugün de aynı değil mi?

Yeni Akit gazetesinde 26 Şubat 2014’te Abdurrahman Dilipak “Gülen’e İmralı yolu gözüktü” başlıklı yazıyı yazıyor, iktidar gazeteleri Star ve Sabah da aynı iddiayı sayfalarına taşıyordu.

İlginç olan; o gün Batı Çalışma Grubu ve derin devletin başını çektiği kampanyanın bugün sivil iktidar tarafından yürütülüyor olmasıydı. Üstelik hemen hemen aynı kara propaganda haberleri kullanılarak…

O günde aynı psikolojik harekât başlatılmış ve ‘Hocanın devleti ele geçirme planı’ diye kamuoyuna sunulan iddiaları Devlet Güvenlik Mahkemesi Savcısı Nuh Mete Yüksel incelemeye almış ve 1999 Haziran’ında dava açmıştı. Gazeteler, her gün attığı manşetlerle, uydurma haberlerle, köşe yazılarıyla; televizyonlar haber ve programlarıyla açılan davaya destek veriyorlardı.

Milliyet’teki haberde 28 Şubat’ın en hızlı generali Erkaya’nın şu mesajı öne çıkarılıyordu:

“Türkiye Cumhuriyeti için en büyük tehlike Fethullah Gülen’dir.”

Aynı gün Sabah gazetesinin manşeti yine Gülen’di;

“Fethullah’ın Ölüm Komandoları.”

Her şeye rağmen bugünkü zulmün, o günkü askeri cuntaya rahmet okutacak kadar zirvede olduğunu da belirtmemiz lazım.

28 Şubat günlerinde sık sık tehdit ediliyorduk ama polis sabahın köründe evimizi basmamış, mahalleyi ayağa kaldırmamıştı.

“Bu gece evinizde yatmayın, yarın vakfı açık tutmayın” gibi uyarılar alıyorduk ama bugün olduğu gibi o gün de yüreğimizin bizi götürdüğü ufuklara doğru yol alıyorduk.

O günlerde, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı hemen herkesi şaşırtan işler yapıyordu. O güne kadar ‘olmaz’ denilen nice etkinliği büyük bir başarı ile gerçekleştirmişti. “Hoşgörü ve Ulusal Uzlaşma Ödülleri”, her kesimi kucaklayan “iftar yemekleri”, “Her Şey Bosnalı Çocuklar İçin” kampanyası ve sonrasında Bosna’da açılan okullar, “Türk Dünyası ve Akraba Toplulukları” kapsamındaki 10 ülkenin cumhurbaşkanlarına takdim edilen barış ödülleri toplumda büyük yankı uyandırmıştı.

Herkes, vakfın atacağı yeni adımları özlemle beklemeye durmuştu. Ülkemizde havanın gittikçe bozduğu, acıların bizi kamçıladığı, hemen herkesin her şey bitti, bitiyor dediği 28 Şubat rüzgârlarının fırtınaya dönüştüğü günlerde Abant’tan bir ses yükseldi. Bu ses Türk aydınının demokrat sesiydi. Bu ses her şeyin daha bitmediğini gösteriyordu.

Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, birbirinden çok farklı insanları Abant Gölü etrafında bir araya getirdiği zaman henüz kafalar çok karışıktı. “İslam ve demokrasi birbiriyle çelişmez” diyen akademisyenlerle; laikliği dinsizlik sayan ve öteki ile konuşulacak bir şeyi olmadığını düşünenler tartışma platformunda birlikte oldular. Önce her kelimeden tartışma çıktıysa da yemek ve çay molalarında yapılan sohbetler, insani duygular bir süre sonra herkesi kaynaştırdı. Başlangıçta var olan ürkeklik dostluğa, mesafeler anlayışa, sert bakışlar, sürtüşmeler nüktelere, fikri atışmalara, farklılıklar zenginliğe dönüştü.

Çok kısa sürede Abant Toplantıları bir klasik, bir gelenek haline geldi. Her yıl temmuzun ilk haftasında “Abant günleri” olarak akademik takvimdeki yerini aldı. Türk aydınları, “İslam ve Laiklik” “Kürt sorunu” “Alevilik” gibi ülkenin en çetrefilli sorunlarını cesaretle tartıştılar ve bildiriler yayınladılar.

Mehmet Aydın Hoca, ilk AK Parti hükümetinde bakan olunca başkanlığı, kaleme aldığı kaynak eserlerle ve yetiştirdiği öğrencilerle Türk fikir ve siyaset tarihine yön veren, sosyalist ideolojinin önemli isimlerinden biri olan Prof. Dr. Mete Tuncay üstlendi. Onun Abant Toplantılarına katılışını Hürriyet Gazetesi baş sayfadan vermişti.

Abant’ta pişen düşünce ve fikirler, olgunlaştı, ruh buldu. Bir ayağı Türkiye’de kalmak şartıyla, öteki ayağıyla Washington, Brüksel, Sorbon, Kahire ve Erbil’e kadar uzandı.

Belki de tarihinde ilk defa Türk aydını bu çapta inisiyatif alıyor, ulusal ve uluslararası sorunları yok saymak yerine, artık kafa yoruyor, tavır alıyor, bütün farklılıklarına rağmen çözüm arayışını dile getiriyor, edilgenliğin öldürücü baskısından kurtuluyordu.

Cengiz Çandar köşesinde Amerika Abant’la ilgili intibalarını şu sözlerle dile getirdi…

“…Devlet Bakanı Mehmet Aydın, Washington’da “Abant Platformu’nun, Johns Hopkins Üniversitesi’nin uluslararası yüksek lisans ve doktora okulu SAIS’in iş birliğinde düzenlenen “İslam, Laiklik, Demokrasi: Türkiye Tecrübesi” başlıklı 7. toplantısında öyle bir konuşma yaptı ki Francis Fukuyama’yı dinlemeye gelenler, onun ardından konuşan Prof. Mehmet Aydın ile -deyim yerindeyse- “İrşad” oldular. Fukuyama, kimsenin aklında bir şey bırakmadı; Mehmet Aydın’ın konuşması ise, gün boyu yapılan konuşmalara ışık tuttu.”

Abant, bazılarının tabiri ile uçan üniversiteydi. Dünyanın önemli üniversitelerinde, hakkında tez çalışmaları başlamıştı.

Kısa zamanda onca tipinin boranın arasından geçerek, onca engeli, dar geçidi geride bırakarak nasıl bu vizyona ulaşmıştı? Çünkü Abant Toplantılarında ruh vardı, buluşturma vardı, farklılıkları yeşerterek kurulan birlik vardı, çoğulculuktaki birlik, birlikteki çoğulculuk vardı. Keşif vardı, saygı vardı, sezgi vardı, doğru anlama vardı, güven vardı, ortak kaygılar vardı, dışta kalan dünyaları hissetme vardı, diyalog ve hoşgörü vardı, sohbet ve muhabbet vardı, ülke sevgisi ve temel insanlık değerlerini paylaşma vardı, makul çözümler vardı, tam demokrasi vardı.

İşte biz buna “Abant Ruhu” diyorduk.

Abant, Türk aydınının başarısıydı.

Dünün çatışan insanları ve çatışan düşünceleri, yer yer ötekinin yok edilmesi üzerine kurulu tavırları Abant’ta, tartışa tartışa, konuşa konuşa “Ortak bildiri” yayınlama gibi tarihi bir başarıyı da her yıl tekrarlayabilmişti.

Aydınlar, zor konuları, zor zamanda, zor insanlarla Abant Ruhunun tılsımı etrafında kolay kıldılar. İslam ve Laiklik, Kürt sorunu, Alevilik gibi ülkenin en çetrefilli sorunlarını seçtiler, cesaretle tartıştılar ve bildiriler yayınladılar.

Bu tartışma ve tartışmalar sonucunda ulaşılan ‘ortak bildiriler’ toplumu ve siyaseti derinden etkiledi. Sertlikleri, radikal tavırları kırdı.

Abant Toplantıları, Türkiye’nin demokrat sesi oldu.

Sert ve acımasız siyasetin yüzüne, Abant Gölü üstünde gülümseyen nilüferlerin gölgesi düştü.

Bugün, her sorunun başında çözüm için uğraşan birileri varsa, mutlaka o Abant Ruhunun sınır tanımayan taşıyıcılarından birisidir.

Dikkatle bakarsanız siyasette de sosyal hayatta da akademik dünyada da görürsünüz onları…

Sizce Hizmet nedir?

Hizmet Hareketi, Anadolu’da başlayan insani ve İslami dirilişin Fethullah Gülen Hocaefendi’yle evrensel bir besteye dönüşmesidir. Merhum Aydın Bolak’ın tabiri ile “İman, Feragat ve Mefkure hareketidir.”

Hizmet hareketi, mefkuresizlikten bunalan Anadolu insanına yeni bir ufuk vermiştir. Benim gibi hayali köyünün dağları ile sınırlı milyonlarca insanın ufkunu ve sevdasını sonsuzluğa salmıştır. Yalnız menfaat, köşeyi dönme talimi yaptırılan insanımıza iman aşılıyarak, feragatın, mefkureye sadakatin dünyadaki en değerli haslet olduğunu ve Allah nezdinde de en büyük takdire insanlığa hizmet ederek mazhar olacağı fikrini insanımıza kazandırmıştır.

İşte dünyanın her bir köşesinde açılan mekteplerde görülen anlayıştır bu. Düşününüz, yazın +35, kışın -65 derece olan bir memlekette cüz’i bir maaşla yaşamaktadır bu eğitim ve sevgi seferberliğinin erleri. Bu seferberlik ve feragat hissi tarihin nadirattan rastladığı bir vakıadır. Hani Hıristiyan misyonerlerinin bir hedefi vardı, insanları Hıristiyan yapmak. Çağın yeni tanıştığı bu hareketin hedefi ise, insan yetiştirmek, güzel insan yetiştirmek ve bu insanları tüm insanlığa hediye etmektir.

Hiçbirimizin hayatı ebedi değildir. İman ebedidir. Allah ebedidir. Sevgi ebedidir. Hayır ebedidir. Bu hareketin bir güzel tarafı da, hepimizi gönülden hayırlara sevk etmesidir. Bu hayır yeni hayırları doğuracaktır.

Hizmet, Türklerin İslâmiyeti anlayış tarzının bütün insanlığa şamil, cihan şümul bir anlayış olduğunu ve böylelikle İslam’ın cihan şümul bir din olduğu hakikatini bir kere daha kavramamıza sebep olmuştur. İslam’ın bir kavga, bir iftira, bir çirkinlik dini değil, bütün güzellikleri nefsinde toplayan bir inanç manzumesi olduğunu tescil etmiştir.

Bu harekete gönül veren insanların dünyanın dört bir yanına yayılmalarının amacı, gittikleri yerlerdeki insanları tanımak, sevmek ve onlarla beraber yaşamak. Onlara cihan şümul bir sevgiyi anlatmak ve onları 21. asra girerken insanlığın hayrına kullanılacak tüm arayışlara sevk etmektir. Okullar, diyalog çalışmaları, yardım kuruluşları hep bu gayeye hizmet içindir.

Fethullah Gülen’e yakın isimlerden birisiniz, bize kısa bir Hocaefendi portresi çizer misiniz?

Hayalleri sınır tanımayan bir insanın portresini çizmek bana göre bir iş değil…

Sanırım 1997 yılıydı. Bir Osmanlı beyefendisi olan Aydın Bolak Bey İstanbul Sultan Ahmet’teki Four Seasons Otel’de bir akşam yemeğinde, aralarında Rahmi Koç’un da bulunduğu kırk kadar seçkin iş adamına bir konuşma yaptı. O konuşma benim için ufuk açıcı idi. Sanırım oradakiler içinde öyle oldu:

“Çocukluğumdan bugüne kadar cumhuriyet döneminde Hasan Basri Çantay, Hamdi Yazır, Babanzâde Ahmet Naim, Fatin Hoca gibi pek çok ulema ile tanıştım. Tefsir yazdılar, hadis tercüme ettiler… Hepsinde yüksek bir ilim, müstesna bir ahlak vardı. Fakat hiçbir zaman bir mücadele insanı olmadılar. Yetmişimde ilk defa o güne kadar hiç şahit olmadığım derinlikte bir ilim ve ufukla tanıştım ben, o ufuk bize bambaşka bir şey söylüyordu. Hem de çok güçlü bir sesle, güçlü bir mantıkla… O zât etrafında büyük bir sevgi hâlesi oluşturan Fethullah Gülen Hocaefendi’dir. Sizlerden ricam şudur… Hepiniz bu sevgi hâlesinin etrafında toplanınız, hepiniz bu sevgi aleyhine söylenen bütün dedikoduları cevaplandırınız; o zaman çocuklarımız mesut ve müreffeh bir Türkiye’nin çocukları olacaklardır.”

Hocaefendi’yi ilk defa lise yıllarımda bir Cuma günü Edremit’te dinlemiştim.

Ataerkil saltanatın, kılıcın kutsandığı, erkekliğin hâlâ neredeyse zulüm ve katı kalplilikle bir görüldüğü, geçmişin hüsranıyla tahammülsüzleşmiş, himmeti unutmaya yüz tutmuş bir ülkenin kürsülerinde ağlıyordu. Durmadan ağlıyordu. Onu gören, dinleyen yarı yaralı, yarı yarıya hayatın kenarında doğmuş çoğunluk şaşkındı. Erkek ağlamazdı da bu hepimizden daha mert ve cesur adam neden ağlıyordu? Dinmek bilmeyen bu gözyaşları nasıl ateşli bir ruhtan fışkırıyordu? Derin ela gözleri neler görüyordu? Ruhunda hiç dinmeyen nasıl bir ateş yanıyordu da böyle bir âlemde yakasını yırtarak, göğsünü parçalayarak kendini teşhir ediyordu. Bu nasıl bir masumiyet, nasıl bir adanmışlıktı ve nasıl bir keşif vardı arkasında?

O Cuma günü gözlerim, küçük çocukların gözleri gibi hayretten iri iri açıldı.

Ağlıyordum…

Ömrümde ilk defa bir camide ağlıyordum. Hem de hıçkıra hıçkıra… Ama ağlayan sadece ben değildim, koca koca profesörler, hâkimler, öğretmenler, öğrenciler, işçiler… Hasılı her kesimden insan çocuklar gibi ağlıyordu.

Nice âlimler, hatipler dinlemiştim ama bu ses başkaydı…

Hocaefendinin sözleri tıpkı Yunus’un sözleri gibi o kadar gönüldendi ki sanki toprakların, kayaların, yosunların arasından arı-duru bir su fışkırıyor, yürekler ümit ve inşirahla doluyordu.

Kürsüdeki insan, sade bir vaizden ziyade bin yıllık Anadolu’nun çağdaş bir bilgesiydi. Doğu Anadolu’nun koyun kuzu meleyişleri, böcek-kuş çığlıkları ile dolu bir köyünde doğmuş, hayâ ve ilim sahibi bu büyük âlim, son derece sade, samimi ama ciddi konuşuyordu.

Tarihimizin ve coğrafyamızın yoğurduğu bir Gandi, gözyaşları ile toplumun günahlarını yıkamak isteyen bir Yunus vardı karşımda. Bu ilk karşılaşmada yeni bir ufuk ve fikirle karşı karşıya olduğumu farkettim. O ufuk, dinleyenlere bambaşka bir şeyler söylüyordu, hem de güçlü bir mantık ve güçlü bir ses ve solukla söylüyordu.

O gün bugün hayallerim, düşlerim, sevdalarım değişti.

Onun bakışlarında bütün bir insanlığa yetecek aşkı ve sevgiyi gördüm. Yaşamak değil yaşatmak idealiydi onunkisi. Onun için o günleri bir ömre bedel bilirim.

Ben hayalleri köyünün dağları ile sınırlı bir köy çocuğu idim. O gün Hocaefendi şöyle sesleniyordu;

“Açın sinenizi, ummanlar gibi olun kalmasın dünyada mahzun bir gönül.”

Ege’nin camilerinden yükselen bu seslerle diriliş türküleri küresel bir besteye dönüşmüş ve ufuklar birbirine sevgiyle seslenmeye başlamıştı. Milyonlarca gencin sonsuz ufuklara kanat vurmasına vesile olan bu dertli insana kuşağımız adına minnet borçluyuz.

Süreç’te Cemaat’in şeytanlaştırıdığını gördük. Kimi eleştiriler de “içerden” geldi, gelmekte. Sizce, biraz daha eleştirel bir açıdan bakıldığında, bir “özeleştiri” mahiyetinde, bir, Hizmet Hareketi’nin yanlışları olduğunu düşünüyor musunuz, iki düşüyorsanız, nerelerde yanıldığıni, nerelerde hata yaptığını gözlemliyorsunuz?

Aslında ben bu tür konuların uluorta konuşulmasından yana değilim. Büyük davaların ve hareketlerin başına gelenler her zaman hatalarından olmaz. Çoğu zaman doğru yapanların da yolu kesilmiştir. Şimdi İmam-ı Azamlar, İmam-ı Rabbaniler, Mevlanalar, Bediuzzamanlar yanlış yaptıkları için mi onca çileye maruz kaldılar diyeceğiz. Ben bu hareketin özündeki sevgiyi çok değerli buluyorum ve o sevgiye güveniyorum. O sevginin, fırtınalı okyanuslarda parçaları dağılmış bir gemiyi yeniden derleyip toparlayacağına imanım var.

Ama illa ki bir yanlıştan söz edecek olursak, son senelerde siyasetle içli dışlı olmamız büyük hata idi. Şimdi bir kobra gibi bizi her geçen gün biraz daha nefessiz bırakmak için sıktıkça sıkan, elinden gelen her kötülüğü organize biçimde gerçekleştiren, bütün kurumları ile üzerimize abanan AKP’nin üzerine abanmayacaktık. Şark milletlerinde siyasetin sadece bir iktidar ve saltanat sevdası olduğunu unutmayacaktık. Müslüman Kardeşler de ilk vurgunu siyasetten yemişlerdi.

Hizmet hareketini eleştiren samimi kardeşlerimize de “öteki” gözüyle bakmıyorum. Onlar; belki yüreklerine yedikleri zıpkının acısıyla, belki de söylediklerimiz dikkate alınır bir katkımız olur düşüncesi ile bunu yapıyorlar.

Ama bu eleştiriler illa ki olacaksa da Mabeynle sınırlı kalması, ömrü hep insanların gözleri önünde geçmiş çağımızın sesi olan zarif ve afif bir insana karşı daha dikkatli olunması, hele de Elijah Muhammed’li “bağlamından koparılmış” örneklemelerin hiç olmaması gerektiğini düşünüyorum. Ben bu arkadaşlarımızı yakından tanıdığım için samimiyetlerine inanıyorum. Hiç değilse Hocaefendi’ye olan eleştirilerini yeniden gözden geçireceklerini ve tashih edeceklerini düşünüyorum.

Neyse, şimdi Türkiye’den hicret etme zorunda kalan ve oradan çıkamayan kardeşlerimizi düşünme vakti. Kuyunun dibinde itiş kakış, kuyuyu derinleştirmekten başka bir işe yaramaz, çıkmanın yolu sırt sırta vermektir.

Bulunduğunuz yerden bu günkü Türkiye nasıl görünüyor?

Siyaset tırpanı, yüz yıllık insani ve İslami birikimi biçti. Anadolu’nun bereketli topraklarına fitne ve iftirak tohumları saçıldı. Güven duygusu ağır yaralı. Sosyal dokular delik deşik. İnsanların içindeki yardım duygusu söndürüldü. Bunca baskın ve tutuklamalara rağmen evlerinden tek bir silah çıkmayan Anadolu’nun arı-duru insanlarını terörden yargılar ve onlara, kurumlarına yardım edenleri terörist ilan ederseniz, yarın bir başkalarını etmeyeceğiniz ne malum. Yüzbinlerce insan haksız yere taş duvarların arkasında, bebekler emeklemesini, konuşmasını dört duvar arasında öğreniyor. İnsanların, ölümü göze alarak kaçtığı bir ülke haline geldi Türkiye. Olanları ibretle izliyoruz.

Kırgınlıklarınız?

Hiç kimseye kırgın değilim.
Hizmet Hareketi’ni nasıl bir gelecek bekliyor?

Tarihçilerin tespiti ile, “Büyük insanların yetişmesinde, büyük olayların, büyük değişmelerin ve sosyal çalkantıların rolleri vardır.”

Fırtına ve kar, çiçekleri öldürebilir ama tohumları asla…

Üstad Bediuzzaman diyor ki… “Baharda şiddetli yağmur ve fırtınalar olur. Bu yağmur ve fırtınalar; bitkileri, tohumları ve ağaçları harekete sevk eder. Bitki tohumları fırtınalarla ve sellerle etrafa yayılarak hayat yeteneklerini harekete geçirirler. Farklı farklı, renk renk, güzel kokulu çiçekler açarlar. Arpa, buğday gibi zirai bitkiler, fırtınalı yağmurlarla büyürler ve bereketlenirler. Ağaçlar yeni bir dirilişe mazhar olur, çeşit çeşit meyve verirler. İşte, bütün bu gelişmeler o fırtına ve yağmurların sonucudur.

Kerbela, İslam baharında kopan bir fırtınaydı. Kerbela fırtınası, sahabe ve tâbiinin kabiliyetlerini kamçıladı. Uyanan manevi duygular ve yetenekler, İslâm tehlikededir düşüncesiyle; her birini kabiliyetlerine uygun olarak İslâm’a hizmete koşturdu. Böylece o insanların bir kısmı hadislerin muhafazasına, bir kısmı İslâm Hukuku’na ömürlerini adadılar. Usûlüddin âlimleri de iman hakikatleri ve İslâm inançları konularında hummalı bir çalışmaya girdiler. Böylece o zamanın baharında, renk renk çok çiçekler açtı.

O fırtınalarla farklı yetenekler yetişti.

Şiddetle çalkalanan ve sarsılan o asırda; gayretler ve istidatlar uyandı. İmam Malikler, Ahmet bin Hanbeller, İmam Şafiler, İmam-ı Azamlar gibi büyük müçtehitler, emsalsiz muhaddisler, yüksek hadis hafızları ve Beyazıd-ı Bestamiler, Harakaniler, Abdülkadir Geylaniler, Hoca Yusuf Hemadaniler, Ahmet Yeseviler, Şah-ı Nakşibendiler, İmam Rabbaniler gibi mana âleminin büyük velileri yetişti.”

Ehl-i Beyt’in yaşadığı acılar Kerbela ile sınırlı kalmadı.

Sonrasında da Ehl-i Beyt’e ve sevenlerine dünya dar edildi.

Emevi iktidarının zulüm ve baskılarının ardı arkası kesilmedi.

Ehl-i Beyt’ten olanlarla görüşmek, konuşmak yasaklandı. Yokluğa mahkûm edildiler.

Ama tohum direndi. Bir yudum su erişmese de güneşin ısısını duymasa da kanla sulanmış tohum, yangınla kıraç kalmış toprakta direndi. Sessizce olgunlaşıp büyüdü.

Gittikçe artan baskı, zulüm ve horlamalar sonucunda Allah’ın takdirine teslim olan Ehl-i Beyt yeni ülkelere hicret etti.

Kıymetleri bilinmediği zaman tıpkı dedeleri Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem) gibi, yeni insanların diyarlarına, yeni ülkelere hicret ederek asıl işleri olan İslam’ın ışığını yeni sinelere ulaştırmanın derdine düştüler.

Çünkü Allah’ın takdirine teslim olmak zaaf değil, güçtü. Hem de hiçbir gücün kıramayacağı bir güç.

Yeni ülkelerde Ehl-i Beyt mevsim mevsim gelişti, iklim iklim zenginleşti. Kerbela’nın kederlerinden tutuşan kandiller yollara düştü.

Ülke ülke ulandı. Orta Asya bozkırlarına, Maveraünnehir’e, Horasan’a, Türkistan’a kadar ulaştı.

Ehl-i Beyt’in siyaset ve imarete bulaşmamış arı duru İslam anlayışı, Hoca Ahmet Yesevi dergâhında binlerce insanın gönlüne girmeyi başardı.

Ahmet Yesevi’nin dergâhında yetiştirdikten sonra Hint kıtasından İdil boylarına, Çin Seddi’nden Tuna Boylarına kadar uzanan geniş bir coğrafyayı tebliğ ve irşatla görevlendirdiği dervişlerin saysının 99.000 civarında olduğu söylenir.

yüzyılda Kazak bozkırlarından başlayarak tüm Türk yurtlarını kasıp kavuran Moğol fırtınası da bir nevi Türk yurtlarının Kerbela’sıydı.

Kalabalık Türk oymakları, karşı durulması imkânsız gibi görünen bu fırtınanın önünden doğudan batıya doğru sel gibi akarken, etkin unsurunu Horasan okullarının oluşturduğu manevi akımları da taşıdılar.

Anadolu’ya göçen Türk kitlesi içinde yer alan dervişler, Anadolu’da yepyeni bir tasavvufi hayatın boy atmasını sağladılar.

Kerbela’nın kederlerinden tutuşan kandillerin aydınlığında nebean eden bilgelik ırmağı, bu vesile ile Orta Asya’nın bu bereketli topraklarından Anadolu’ya aktı.

İnsanlığı, boğuştuğu ölüm sularından çekip alan mana erleri Anadolu’dan Balkanlara aktılar.

Bugün Hareket kendi Kerbelasını yaşıyor. Bir yangın ormanından dünyanın dört bir yanına yayılan alevli dalların, kısa zamanda dünyayı bir meşale ormanına çevireceğine inanıyorum. Şairin dediği gibi “sen yanmazsan ben yanmazsam nasıl aydınlanır karanlıklar.”

Büyük davalar ve büyük hareketler acılarla kök salar ve kalıcı hale gelir. Şimdiye kadar vefa, sadakat, iffet, isar, fedakârlık, cömertlik gibi pek çok imtihanı başarı ile vermiş olan Hizmet hareketinin bu zorlu sınavı da başarı ile vereceğine olan inancım tamdır. Gelişmeler de o istikamettedir.

Memleket özlemi?

Onu hiç sorma. Her gece köyümün sokaklarında bağlarında, bahçelerinde, dağlarında, kırlarındayım.

İnsan köyünün yıkık duvarlarını bile özlüyor. Dünya bir yana benim dağlar arasındaki küçük köyüm bir yana…

Kaynak: The Circle

]]> İslamcılık ve Fethullah Gülen – Engin Sezen http://www.kocar.org/yazilar/islamcilik-ve-fethullah-gulen-engin-sezen/ Thu, 30 Jun 2016 10:12:06 +0000 http://www.kocar.org/?p=3957 Özellikle 11 Eylül 2001’denberi Allah’ın her günü Batı Medyası’nda İslamcılık, İslamcı, Müslüman terörist, İslami militant, İslami fundamentalist, radikal müslüman, aşırı dinci gibi neseb-i gayr-i sahih kelimeler boy gösteriyor; üstelik, okurda menfi tedailer uyandıran bu kullanımların anlamları tam olarak da bilinmeden!… Batıda ortalama bir okur, İslamist ile müslüman arasındaki farkı bilmekten çok uzaktır. Medyada, İslamist kelimesinin sunumu menfidir.

Muhtelif tarifleri ve tavsifleri olan İslamcılık kavramı, sadece hakkında en çok konuşulan kavramlardan değil; en netamelilerinden de… Evet, hem Türkiye’de hem dünya genelinde İslam, İslamcılık ve İslamcı kelimeleri arasındaki anlam farkları gittikçe flulaşıyor, karmaşıklaşıyor.[1]

Şimdi de, İslamcılık, gerek Ulusalcılar, gerek muhalefet partileri ve gerekse Hizmet Hareketi’nce mevcut siyasal iktidar için cömertçe kullanılmakta…Son zamanlarda, siyasal iktidarın şahsında, İslamcılık ve İslamcılarla ilgili en sert eleştiriler, özellikle Hizmet Hareketi tarafından yapılmakta…AKP zihniyetinin İslami değerleri suistimal ederek nemalandığı görüşünde Hizmet.

Bu konular, son zamanlarda ilgi alanımın dışında kalmasına rağmen, Hizmet Hareketi’nin kurucu lideri Fethullah Gülen’in İslamcılık hakkındaki görüşlerine küçük bir kapı aralamak istiyorum; bazı şeyler bazı kimseler için malum ve tekrar olsa bile…

Fethullah Gülen’in İslam anlayışı ve yorumu hakkındaki görüşleri ana hatlarıyla malum – ki bu yazının da konusunun dışında… Bununla birlikte, onun İslamcılık ile ilgili görüşlerini, bir kaç makale dışında, tam bir vuzuh ve vukufla ortaya koyan bir çalışma henüz yok! Hadd-i zatında, okumakta olduğunuz bu yazı da böyle bir iddiadan uzak.

İslamcılık, İslami düşünceyi, kimlikleri, tecrübeyi, mücadeleyi, davayı, hareketleri… umumen ihtiva eden şemsiye bir terim. 17-25 Aralık 2013 Sürecinden beri daha “indirgemeci” bir yaklaşımla ele alınıyor. Uzmanları hariç, ne eleştirenler, ne de bu sıfatı canügönülden sahiplenenler genel olarak meseleye vakıf değil… Dolayısıyla kavramla ilgili Batı medyasındaki müphemiyete benzer bir keşmekeş, “yüzde doksan dokuzu müslüman olan” Türkiye’deki medya ve umum halk için de geçerli… 17-25 Aralık Sürecinde, kendisini Hizmet Hareketi içinde gören yazar çizerlerce İslamcılık kelimesinin anlamı genişledi; kavrama yukarıda da bahsi geçen imakar anlamlar yüklendi. Maşallah mahallenin “İslamcıları” da bu eleştirilere bolca malzeme sağlamakta hiç cimri değiller. Siyasal İslamcı olarak tesmiye olunan bu güruhla ‘ilgili yolsuzluk, hırsızlık ve iltimasın yanısıra cinsel mevzularda da iddialar ayyuka çıktı…

Fethullah Gülen’in İslamcılık anlayışına geçmeden önce kısaca kavramın kökenini ve tarihçesini hatırlayalım. Literatürden, İslamcılığın belli ve kabul görmüş tek bir tanımının olmadığını biliyoruz. Konunun aydınları kimi zaman birbiriyle çelisen tanımlar ortaya koyuyor. Bu tanımların ortak özelliğinin, İslamcılığın herşeyden önce bir siyasal temayül ve teşekkül olduğu…

İslamcılık, Batı tandanslı bir kavram. Türkçe’de, kökü sağlam, ama ekleri sorunlu türedi ve emanet bir kelime olarak duruyor. 1970’lerin Türkiye’sinin aşırı siyasal ortamında kotarılmış. Sağcılık, solculuk gibi miadını doldurmuş siyasal çağrışımlar uyandırıyor zihinlerde.

Islamism kelimesinin Türkçe karşılığı İslamcılık gerçekten sorunlu. Batıda kullanıldığı şekliyle Islamism, Fransızca Islamiste kelimesinden türemis.[2] İlk kez 18.asır ortalarında Fransızca’da, İslam dini yerine kullanılmış. Fransızlar, daha önceleri İslam dini için Muhammedilik kelimesini kullanıyor.[3]

Muhammet Çetin İslamcılığı müslüman aktivistler arasında devrimsel nitelikli bir değişim öneren siyasi motivasyonlu tavır olarak tanımlamakta.[4]. Mümtazer Türköne’de ise, İslamcılık, ideolojik arenada baskın bir pozisyon arayışı, siyasal ve toplumsal bir proje olarak tanımlanıyor.[5] İhsan Yılmaz, İslamcılığın sadece siyasal tedailer çağrıştırmakla kalmayıp, politik misyonlar ve amaçlar da yüklendiğini; İslamcılığın, İslam dinini siyasal İslamcıların kullandığı şekliyle bir enstrüman ve bir ideoloji haline indirgediği görüşünde.[6] Yılmaz, bu nedenle İslam’ın siyasal temsillerine şiddetle karşı. [7] AKP liderliğindeki siyasal İslamcılığını son dönemde en yüksek sesle eleştirenlerden biri Yılmaz.

Konunun Batılı akademisyenleri de, İslamcılığın ideolojik ve siyasal boyutlarını ısrarla vurgulamakta…. Sözgelimi Martin Kramer, İslamcılığın modern bir ideoloji olarak formüle edildiği; aynen Batı’da zuhur eden, Komünizm, Kapitalizm, Sosyalizm gibi ideolojilere bir cevap mahiyetinde teşekkül ettiği kanısında.[8] Graham Fuller de İslamcılık ile siyasal İslam’ı eşanlamlı gören Batılı gözlemcilerden.[9] Martin Kramer, İslamcılığın Voltaire’den başlayarak 1. Dünya Savaşına kadar olan ilk dönemlerinde tam da İslam’a eşanlamlı olarak kullanıldığını belirtse de, ona göre terim, sonraları modern bir ideoloji olarak kulanılmaya başlanmıştır.[10] John Esposito, İslamcılığı, toplumsal ve siyasal eylemciliği desteklemek ve anlamlandırmak amacıyla kotarılmış bir ideoloji olarak değerlendiriyor.[11] Bu tanımlarda öne çıkan ortak bir kavram var: Eylem. Bu, bireysel manadaki ruhi ve manevi deneyimlerden ziyade, toplumsal ve siyasal yönleriyle temayüz eden bir eylem.

Daniel Pipe’a göre İslamcılık, modern müslümanın modern mesele ve ideolojilere karşı ürettiği bir tavır, bir cevap…[12] Pipes, Şeriat’ı da İslamcılığın kalbi olarak görür. Ona göre, bir İslamcı için en hayati mesele, İslami değerlere ve ahlak sistemine muvafık yaşamak, İslami kültür ve hayatı canlandırmaktır.[13] Burada kimilerince İslamcı olarak görülen Said Nursi’nin “Din hayatın hayatı. Hem nuru hem esası. İhya-yı din ile olur şu milletin ihyası” sözünü hatırlamak da mümkün!

İslamcılığın genel tanımlarından sonra bir de kısaca tarihi arkaplanını bakalım. Popüler tanımlarına benzer mahiyette İslamcılık konseptinin ilk kez İranlı alim Cemaleddin Afgani (1839-1897) önderliğinde Mısır’da neşet ettiğini varsayıyoruz. Afgani’ye göre, İslam dünyası düçar olduğu fikri, iktisadi ve içtimai durgunluk sebebiyle son üç asırdır Batı’nın arkasına düşmüştür.[14] Bu krizden çıkışın yegane yolu düşüncede intibah ve eylemde ittihattır. Afgani şöyle diyor: “İslam tarihindeki inhitat ve Müslüman kimliğindeki kriz, kolonyolizmle başlar” [15] Zamanla aradaki mesafe açıldıkça açılmıştır. (Yanlış Giden Neydi) “What went wrong” sorusu sadece Afgani’yi değil, çağdaşı ve sonraki nesilleri de, bizde ilk kuşak Tanzimat aydınlarını, mesela Namık Kemal’i, Ziya Paşa’yı da bir hayli meşgul etmiştir. Afgani’nin yakın bir öğrencisi olan Muhammad Abduh (1845-1905) ise İslamcılığın ateşli bir müdafii ve ilk teorisyenlerinden biri olarak kavramı tüm İslam dünyasına yayma ve bu hususta bir bilinç uyandırma konusunda büyük gayretler sergilemiştir. Afgani ve Abduh, kolonyolizmi “en büyük felaket” olarak gördüklerinden, hassaten bu soruna İslami çözümler aradılar. Bugün de İslamcılık ideolojisi kimilerince halen bir muhalefet hareketi olarak algılanmakta.[16] Yeri gelmişken söylenebilir ki, Türkiye İslamcılığında da bu rövanşist damarı gözlemlemek mümkündür. Müslüman Kardeşlerin kurucusu Mısırlı alim Hasan el Benna, onun takipçisi Seyyid Kutup ve İranlı din alimi Mevdudi, Soğuk Savaş doneminde en dikkat çeken İslamcı ideologlarındandır. Sözkonusu müslüman düşünürlerin eserlerinden seçme tercümeler, 1960lardan itibaren İslamcı neşriyatta yayımlanmaya ve bilvesile İslamcılık ideolojisi de modern anlamlarıyla Türk düşünce hayatında bir yer edinmeye başlamıştır. Burada 1953 yılında Hizbut-Tahrir Hareketi’ni kuran Filistinli Şeyh Taiyuddin el Nebhani’yi de anmak gerek. Bugün transnasyonel bir Hareket olan Hizbut-Tahrir de, Müslüman milletlerin tek bir halife altında birleşmesi ülküsünü temel gaye edinmiş ve İslami bir devletin elzemiyetini, bunun inşasını savunmuştur.[17] Diğer yandan Usame bin Ladin’in kurduğu terorist organizasyon El-Kaide de Cihad’ı bir ideoloji haline getirmiştir.[18] El-Kaide, Batı’da İslamcılık kavramıyla çok sık birlikte kullanılmiş ve İslam’ın imajına çok zarar vermiştir, İslam’ın şiddet ve aşırılık yanlısı bir din olarak algılanmasına sebep olmuştur.[19]

Görüldüğü gibi, İslam’ın farklı yorumları gibi, farklı İslamcılık tanımlarının olması da gayet tabii. Gelelim konumuza: Fethullah Gülen ve İslamcılığa…

Fethullah Gülen nev-i şahsına mahsus biri. Sözünde, sesinde bir sıradışılık var. Kendisini dinleyelere, özgün bir İslami yorum sunuyor; anlatmakla kalmıyor, bu değerleri bizzat temsil ediyor da. Çok genç yaşlardan beri Türkiye’nin her yerinde inanç, ahlak, bilim ve eğitim üzerine yoğunlaştırdığı vaazları, konuşma ve yazıları ile İslami bir heyecan uyarmayı ve Türkiye halkındaki cömertlik duygusunu hareketlendirmeyi başarıyor. Sıradışı bir din görevlisi olarak, caminin dışına çıkıyor, darbeler arasında kendisine istikamet arayan Türk gençliğine ulaşıyor. 1960’larda Türkiyenin en seküler bölgelerinde kahvehanelerde, eğitim kurumlarında, konferans salonlarında halk sohbetleri vererek, daha geniş kesimlere, özellikle de düzenlediği okuma kamplarında ve eğitim kurumlarında gençlere ulaşıyor. Onunkisi adeta bir inanç seferberliği…

Hitabeti ile kısa sürede tanınan ve saygın bir isim haline geliyor. 1974’te Manisa’da gençleri üniversiteye hazırlayan bir dersane açıyor. 1977’de Avrupa turuna çıkarak görgüsünü artıyor ve gözlemlerde bulunuyor. Mesela, Almanyada yaşayan Türklerin kendi kültürlerini ve değelerini muhafaza etmeleri kaydıyla Almanya kültürüne entegre etmelerinde hiç bir sorun olmadığını, kendilerine kucak açan imkan sağlayan Almanya’nın ve üretken birer vatandaşı olmalarını salıklıyor. Bu tavır, dönemine göre oldukça yenilikçi…

Daha önce Gurbet Dergisi ve Yeni Asya gazetesinde yazan Fethullah Gülen, 1979’da Sızıntı Dergisi’ni yayımlıyor. 1980 İhtilali devletlüleri, nüfuzu gittikçe artan Gülen’i rahat bırakmıyor ve yaklaşık 6 yıl arıyor. Turgut Özallı yıllarda, 1986’da tekrar resmi vaizlik görevine dönen Gülen, ülkenin Süleymaniye ve Fatih gibi en büyük camilerinde 1991’e kadar düzenli vaazlar veriyor. Çevresinde artık daha geniş halk kitleleri toplanıyor. His yüklü vaazlarında, ağlayan ve ağlatan Hocaefendi, takva ehli , Hz. Muhammed’in Sünnet’ine riayet etme hususunda son derece hassas dindar bir müslüman olarak temayüz ediyor.

1994’te Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın inisiyatifleriyle medyada daha sık görünüyor. Televizyonlara çıkıyor, gazete ve dergilere sosyal konularda mülakatlar veriyor. Bu süreçte, Gülen’in gittikçe büyüyen Hareket’i de daha önce yanyana gelmesi mümkün olmayan her kesimden aydın, sanatçı ve akademisyeni, kendine özgün programlarında bir araya getirebiliyor. Her şeye rağmen Gülen, 28 Şubat sürecinin ardından sağlık bahanesiyle Amerika’ya gitmek zorunda kalmaktan kurtulamıyor.

Fethullah Gülen’in entelektüel gelişimine bakıldığında, felsefesini herhangi bir düşüncenin inhisarında tutmadığını, kendini sürekli yeniliğe, yeni düşüncelere açık tuttuğunu, düşüncesinin ekletik bir seyir takip ettiğini görebiliriz. İslam düşüncesinin kalbürüstü düşünürlerini okuduğu gibi, çağdaş Türk ve Batılı yazarların onun üzerinde etkilierini görebilmekteyiz. Mehmet Akif, Necip Fazıl, Nurettin Topçu, Sezai Karakoç gibi düşünürlerin yanısıra, Said Nursi’in Gülen tefekkür ve hizmet metodunda en etkili isimlerin başında geldiğini görürüz.[20] Onda İslamcıların bayraklaştırdığı Mevdudi, Ali Şeriati, Humeyni gibi mütefekkirlerden iktibaslar görmeyiz.

İslam anlayışının temellerinde bşr yerellik de gözlenen, Anadolu İslami kaynaklarını modern usüllerle derleyen, iyi bir “kompozitör” olan Gülen, tefekkürünü, kendine mahsus ifade tarzı ve metodlarıyla biçimlendirmiş, yaymış; kısa sürede kendi cemaatini kurup geliştirmiştir. Etkilendiği kaynaklara bakıldığında onda Türk İslamcılığı temayülleri sezilse de Gülen’in özellikle 1999’da Amerika’ya gidişiyle, felsefesindeki bu tezahürün azaldığı söynelebilir.

Fethullah Gülen bugün Türkiye’de hakkında en çok konuşulan isimlerden… O, demorasi, laiklik, modernite, devlet, siyaset, terörizm, Batı…gibi pek çok güncel konuda açıkça ve sıklıkla görüş serdeden dini liderlerin başında geliyor. Hayatı, düşünceleri ve Hareket’inin amaçları hakkında her zaman çeşitli spekülasyonlar yapılagelen Gülen, son zamanlarda Türkiye siyasetindeki yeri ve icraatlarıyla gündemde…

Transnasyonel bir sosyal hareketin kurucu lideri olan Gülen, kendisinin herhangi bir hareketin lideri olduğunu ısrarla reddetse ve kendi ismiyle (Gülen cemaati) bir hareketin olmadığını belirtse de, kimilerinin Hizmet Hareketi, kimilerininse Cemaat, Camia, Gülenciler…isimleriyle andığı hareketin lideri olduğunda toplumsal bir mutabakat sözkonusu. Kendi önderliğinde değil, ama düşünceleri etrafında biçimlenen bir hareketin var oldugunu kabul ediyor ve o, bu hareketi “ Gönülller Hareketi” olarak adlandırmayı tercih ediyor. [21] Fethullah Gülen bugün dünyada çeşitli özel isimlerle anılan farklı İslami ekoller olduğunu, mesela Kaddafi İslamı, İmam Humeyni İslamı, Ali Şeriati İslamı gibi, bir de ayrıca Gülen İslamı’na gerek olmadığını belirtiyor.[22]

Gülen, Nurcu geleneğinden mülhem bir saikle de, kendisinin politika dışında kalan, sosyal ve eğitim aktivisti olduğu hususunda ısrarlı.[23] İslami değerlerin ve inancın siyasallaştırılmasına şiddetle karşı.[24]

Richard Penaskovic Gülen felsefesinde beş karakteristik unsurun altını çiziyor:

1) Gülen bugün küresel bir dünyada yaşadığımızın farkında ve bilincinde bir İslami liderdir.
2) İslam ve Batı arasında yanlış anlama ve anlaşılmaların farkındalığı belirgindir.
3) Diyalog ve hassaten de dindarlar arası diyalog önemlidir.
4) Aşk ve sevgiyle her kapı açılır, her gönle girilir.
5) İstikbal ümit doludur.[25]

Gülen felsefesinin bu ilkeleri, onun İslamcılık hakkındaki düşüncelerini anlamada kuramsal bir perspektif sunabilir. Dünyayı, Diyar-ı Selam ve Diyar-ı Küfür olarak kategorize edemeyecegimizi savunur. Yapılması gereken herkesi kendi konumunda, hiç bir önyargı gütmeden Kabul etmek, barış içinde birlikte yaşamaya çalışmaktır (peaceful coexistence). [26] Kimilerinde çağdas Mevlana [27] olarak tavsif edilen Gülen, Doğu ve Batı arasındaki farklılıklara rağmen, ilk etapta benzerliklere odaklanılması gerektiğini, bu farklılıkların insanlığın zenginliği olduğunu belirtir.[28]

Fethullah Gülen Hocaefendi, kendi hareketindeki kişilerin farklı kültür ve dinlerden kimselerle evlilikler yapmasını teşvik eder, barış içinde ortak bir gelecek için bunun faydalı olduğunu düşünür. Kültürler ve dinler arası diyalog etkinliklerini hem ortak bir anlayaşın temini ve tesisi için hem de İslamın iyi temsili için elzem görür.[29] Nitekim kendisi de Roma’yı ziyaret etmiş ve Papa John Paul ile 1998’de görüşmüştür. Hem Türkiye’de hem Amerikada ikamet ettiği yerler, her din ve görüşten yüzlerce kişinin uğrak mekanı olmuştur.

Fethullah Gülen’in en merkezi faaliyet alanı eğitimdir. O da üstadı Said Nursi gibi İslam dünyasının en büyük üç düşmanı olarak, cehalet, fakirlik ve ayrılık gayrılığı görür.[30] Bu yüzden, bir egitimci olarak önce Türkiyeli esnafı, sonra da dünya genelindeki işadamlarını eğitim ve hoşgörü merkezleri açmaya teşvik etmiş, farklı kültür ve inançlar arasında eğitimsel köprüler kurmayı amaçlamıştır. Nitekim onun eğitim felsefesi gelenekle modernitenin, din ile bilimin sentezidir.[31] Hizmet Hareketi’nin okulları dini, geleneksel usüllerle öğretmedikleri için İslami okullar kapsamının dışındadır. Bu okulların programı dini değerlerle harmanlanan bir ahlak terbiyesi ve karakter eğitimini temel alır.

Gülen’e göre eğitim, sosyal, ekonomik ve siyasal modernizasyon için, toplumsal dönüşüm için ilk şarttır; aynı zamanda kişi demokrasi ve insan haklarına ancak iyi bir eğitim alırsa saygılı olur ve sahip çıkar. [32] Doğrudan İslam öğretilmese bile Gülen’in siyasal İslamcılık yerine bir nevi eğitimsel İslamcılık ‘educational Islamism,’ ortaya koyduğunu ileri sürenlerler de vardır.[33] Ana hedeflerinden biri Altın Nesil yetiştirmek [34] olan Gülen’e göre modern insan aynı zamanda bilimle dini değerleri başarıyla mezcedebilir.

Fethullah Gülen, İslamcılığın, menfi bir çağrışımları olduğunu ileri sürer. Komünizm, Kapitalizm, Nasyonalizm, Liberalizm, Sekülarizm gibi ideolojilerle yanyana gelmemeli. Ona göre din, kendisinden siyasal bir güç ve ideoloji istihsal edilmesinden ziyade, bireysel bir hayat tarzıdır, bir tercihtir.[35] Kendisi sürekli “politik bir hırsım olmadı, siyasete hiç bir zaman arzu duymadım; yegane gayem ülkeme hizmettir”[36] tavrı sergilese de, Gülen her zaman siyasiler için bir cazibe merkezi olagelmiştir. Herhangi bir siyasi partiyi sonuna kadar tasdik etmemiştir. Denebilir ki, kimi bariz kesintilerle kendisini ve Hareketi’ni maharetle siyasi mülahazaların üstünde ve siyasal partilere eşit mesafede tutabilmiştir. Bununla birlikte, 2010 seçimlerinde ve referandumda bugün İslamcı olarak adlandırılan AKP’yi açıkça desteklemiştir. Her ne kadar sözkonusu tarihi seçimlerin “ülkenin istikbali için hayati önemde’ olduğunu söyleyerek, Hareketi’ni AKP lehine oy kullanmaya yönlendirmişse de, Gülen sonradan bu desteği için yanlış yaptıklarını, “aldandıklarını” da söylemiştir. Kendisi politikacılarla olan görüşmelerine rağmen ısrarla siyaset dışı olduğu yönuünde mesajlar vermeye itina eder. Bir din adamı olarak Gülen’in konumu, Osmanlı’daki ulema ile devlet ehli arasındaki Sünni gelenek ile irtibatlandırılabilir. Gülen, devlet kademelerine, kendi İslami anlayışını benimsemiş, ülkesini seven, işinin ehli, adil ve çalışkan kimselerin tavzifini önemseyen Devlet-Ebed-Müddetçi bir tavır içindedir. O, Türkiye’de dönem dönem başgösteren siyasal imkan ve bağlamları pragmatikçe ele alır, onları ülke ve Hareketi için bir fırsat olarak görür, ülkenin içinden geçtiği hassas zamanları (Özallı Yıllar, 28 Şubat Dönemi, AKP’nin ilk dönemleri) toplumsal dönüşüm projeleri için fırsatçı bir tavır içinde değerlendirmeye çalışır, Hareket’in faaliyet alanlarını sürekli zenginleştirerek büyüme yoluna gider. Bununla beraber, yetkin bşr din adamı olmasına ve siyasilerle ve siyasetle her zaman yakın münasebetleri olmasına rağmen Gülen, Şeriat’a dayalı bir devlet ve yönetim şekli önermez; esnek, ileriye bakan ve teceddüde açık fikriyatıyla bugünkü İslamcı portresinden taban tabana ayrılır. Onun yazı ve vaazlarında Şeriat’ı promote eden bir söylem yoktur. Popüler anlamlarıyla İslamcılık gibi, Şeriat da Gülen’in adeta kullanmaktan içtinap ettiği, yanyana anılmamaya özen gösterdiği kelimelerdendir. Ona göre toplumun siyasi bir “şeriat” düzenine değil, adalete ve hukuka ihtiyacı vardir[37]. Ne ki, Gülen defalarca bir politik ajandasının olmadığını belirtmek zorunda kalsa, dinin siyaseten enstrumanlaştırılmasına şiddetle karşı çıksa da, gerek sekülerler gerekse devlet içindeki kimi gruplarca halen bir tehdit olarak görülmekte.[38] Bu kesimler, onun bir takiye yaptığı görüşünde ısrar etmektedir.[39]

Fethullah Gülen İslam dini ile modernite arasında bir tenaküz görmemiştir. Türk halkının neredeyse yarısı karşı olmasına rağmen Gülen, Türkiye’nin Avrupa Birligi’ne girmesini önemseyen ve destekleyen bir dini liderdir. Bunu ülke için bir kazanım görür. Avrupa Birligi kriterlerinin Türkiye’de dini ve etnik azınlıkların haklarını genişleteceğini düşünür. Gülen’in esnek görüşlerinin Türkiye dindarlarının ve İslamcıların üzerinde de gevşetici, rahatlatıcı roller oynadığı tartışılabilir. Batılılaşma bugün bile pek çok müslüman lider ve İslamcı için büyük bir sorunsal iken, Gülen Batıya, Batılı değerlere tepkisel bir tavırdan ziyade pro-aktif bir rol üstlenmiştir. Takipçilerine bulundukları, faaliyet gösterdikleri ülkelerin kültürüne ve değerlerine, devletin yasa ve yönetmeliklerine muvafık bir tavır ve tutum takınmalarını öneri

Fethullah Gülen kültürel bir millyetçi ve ulema-aydındır. Ayrıca, özellikle 1999’da Amerika’ya gitmesinden itibaren düşüncesi daha evrensel ve entelektüel bir perspektif kazanmıştır. Bu kazanım, onu özellikle İslamcıların promote ettikleri dünya görüşünden daha da uzaklaştırmıştır, daha geniş bir dünyanın kapılarını açmıştır. Ümmetçilik, İttihad-ı İslam gibi ideolojileri savunanların söylemlerine benzemeksizin, Gülen, hadd-i zatında bir İslam Dünyası dahi olmadığı, sadece müslümanların yaşadığı kimi coğrafyalar olduğu kanısıdadır. Bu sebeple günümüzde bir İslami birliğin sağlanmasının pratik bir karşılığının olmadığı görüşündedir. O, müslümanların şu adil olmayan dünyada, ancak hakiki (otantik) İslam’ı içtenlikle hayatlarına hayat kılarak bir farklılık yaratabilecekleri görüşündedir. Hizmet Hareketi, küresel bir formasyon kazandıkça, Gülen’in de üslub ve söyleminde bir genişleme ve esneklik görebilmekteyiz. Hareketin 1980 ve 1990’larına hatta 2000’lerine damgasını vuran milliyetçi ve devletçi söylem tedricen terkedildi, onun yerine evrensel, çoğulcu, liberal ve demokratik değerler daha da öne çıktı.[40] Gülen, 11 Eylül Olaylarını kendisinin terorizme karşı olan düşüncelerini ifade etmek için önemli bir firsat olarak değerlendirdi. Washington Post’ta 21 Eylül’de bu terorist saldırıyı kınayan bir mesaj yayınladı. Bu mesajda Usame bin Ladin’in İslam’ın imajına zarar verdiğini ve bu zararın telafisinin de yıllar alabileceğini belirtti. Aynı mesajda “Gerçek Müslümanın terorist olamayacağını ve bir teroristin de asla müslüman olamayacağını” söyledi. [41]

Sonuç itibariyle, Gülen Hareketi’nin dini olmayan çok sayıdaki etkinliğine ve faaliyet alanına rağmen İslami doğasını red etmek mümkün değil. Hizmet Hareketi, bugün toplumsal hayatı hemen hemen bütün şubeleriyle kucaklayan çok önemli bir network…. Gülen tefekkürüne bakıldığında ise İslamın bir kişilik ve kimlik meselesi olarak olarak ele alındığını, yetiştmiş insane önem verildiği görülüyor. Gülen’e göre, aslolan insandır; yenilenen, daha iyi bir mümin olmaya çalışan, mevcutla yetinmeyen, “yaşatmak için yaşayan”, sadece müslümanlara değil, tüm insanlığa hizmet eden bir insan. Gülen, ideal bir devlet düzeni ve siyasal bir proje yerine, İslami ahlakla bezenmis bir kimlik ve kişilik sahibi birey önerir. Yazıları ve vaazlarında, Hz. Muhammed’in yaşadığı dönem, asr-ı saadet, o devideki kişiler dine verdikleri önem, Allah sevgisi ve korkusu, Peygamber sevgisi gibi bir dizi karekteristk hususiyetleriyle idealize edilerek tekrar be tekrar anlatılır. Son tahlilde, Gülen’e göre, İslamın nihai gayesi, bir Şeriat devleti kurmak değil, insan-ı kamil bir bireydir.

[1] Ihsan Yilmaz, ‘ Pluralism in Turkey,’ Today’s Zaman, June 07, 2012

[2] Gilles Kepel, The Prophet and Pharaoh: Muslim Extremists in Egypt (New York: University of California Press,1986), 14.

[3] Martin Kramer, “Coming to Terms: Fundamentalists or Islamists?” Middle East Quarterly, Spring 2003, 65-77.

[4] Muhammet Cetin,Hizmet: Questions and Answers on the Gulen Movement (New York: Blue DomePress,2012), 176.

[5] Mumtazer Turkone, “The Birth and Death of Islamism” Insight Turkey 14(2012):87-100

[6] Yilmaz, ‘Pluralism in Turkey,’ Today’s Zaman, June 07, 2012

[7] Yilmaz, ‘Pluralism in Turkey,’ Today’s Zaman, June 07, 2012

[8] The Middle East Quarterly, December 1999

[9] The Middle East Quarterly, December 1999

[10] Martin Kramer, “Coming to terms: Fundamentalist or Islamist,” Middle East Quarterly (Spring 2003), 65.77.

[11] The Middle East Quarterly, December 1999

[12] The Middle East Quarterly , December 1999

[13] The Middle East Quarterly, December 1999

[14] John Voll, Modern Movements in Islam. Edith Kamrama, (London: University of California Press,2011) Chapter 12.

[15] John Esposito, Voices of Resurgent Islam. Edith Esposito (New York and Oxford: Oxford University Press, 1983), 5.

[16] Turkone, “The Birth and Death of Islamism” Insight Turkey 14( 2012):87-100

[17] Muhammed Ayoob, Many Faces of Political Islam: Religion and Politics in the Muslim World (University of Michigan Press, 2008), 138.

[18] Darko Trifunovic and Jill Starr, Bosnian Model of Al Qaeda Terrorism (Banja Luka, 2002), 41.

[19] Muhammed Ayoob, Many Faces of Political Islam: Religion and Politics in the Muslim World (University of Michigan Press, 2008), 132.

[20] Zeki Saritoprak, “ Fethullah Gulen and the People of the Book: A Voice from Turkey for Interfaith Dialogue,” The Muslim Word, 95 ( July 2005),329-340.

[21] Fethullah Gulen, Kirik Testi , ( Istanbul: Nil Yayinlari, 2005), 182.

[22] Gulen, Kirik Testi, (Istanbul: Nil Yayinlari,2005), 233

[23] Muhammet Cetin,Hizmet: Questions and Answers on the Gulen Movement (New York: Blue DomePress,2012), 124

[24] Fethullah Gulen,Gurbet Ufuklari ( Istanbul: Nil Yayinlari,2007), 181.

[25] Fethullah Gulen, Umit Burcu, (Istanbul: Nil Yayinlari, 2010), 275.

[26] Fethullah Gulen, Umit Burcu ( Istanbul: Nil Yayinlari,2010), 12

[27] Jane,Shlubach, Tolerance is Love: Gulen,Ghazali,and Rumi, last modified ,12 November 2005, http://www.rumiforum.org/gulen-movement/tolerance-is-love-guelen-ghazali-and-rumi.html

[28] Fethullah Gulen, OlumsuzlukIksiri ( Istanbul: 2011,Nil Yayinlari), 164

[29] Gulen, Umit Burcu ( Istanbul: Nil Yayinlari,2010), 159

[30] Fethullah Gulen,Fikir Atlasi ( Izmir, 2006), 87.

[31] Fethullah Gulen, Dirilis Cagrisi, (Istanbul: 2010),141.

[32] Ebaugh, H.R. Gulen Movement: A Sociological Analysis of a Civic Movement Rooted in Moderate Islam. (New York: Springer,2010), 34

[33] Agai B. , The Gulen Movement’s Islamic Ethic of Education. In M.H. Yavuz and J.L. Esposito,eds. Turkish Islam and The Secular State: The Gulen Movement ,( New York: Syracuse University Press,2005), 50.

[34] Fethullah Gulen, Dirilis Cagrisi, ( Istanbul: Nil Yayinlari, 2010),37.

[35] Fethullah Gulen, Vuslat Mustusu, ( Istanbul: Nil Yayinlari,2009), 93

[36] Fethullah Gulen,Sohbet-i Canan ( Istanbul: Nil Yayinlari, 2006), 284.

[37] Fethullah Gulen, Dirilis Cagrisi ( Istanbul: NilYayinlari,2008), 211.

[38] Muhammet Cetin,Hizmet: Questions and Answers on the Gulen Movement (New York: Blue DomePress,2012), 148

[39] Muhammet Cetin,Hizmet: Questions and Answers on the Gulen Movement (New York: Blue DomePress,2012), 140

[40] William Park,Fethullah Gulen Movement as a Transnational Phenomenan, Panel at University of London, The Gulen Movement in Redefining Turkey and Anatolian Muslimness, (London: 26,10, 2007)

[41] http://en.fgulen.com/press-room/nuriye-akmans-interview/1727-a-real-muslim-cannot-be-a-terrorist

İslamcılık ve Fethullah Gülen

]]>