Hazret’in, bu kadar korku ve endişelerinin yanında, ciddi bir recâ duygusuyla “Keremkânım!” dediği ve kalbinin ümit hisleriyle ritim değiştirdiği de hiç az değildir. O böyle davranmakla ve “Rahmetim gazabıma sebkat etmiştir.”^[1]ümitbahş ferman-ı sübhânîsiyle rükûdan kavmeye doğrulma sayılan tavrıyla, düşe-kalka yürüyenlere de Hak rahmetinin vüs’atini gösterme hali sergiler. Adeta bir şairimizin dediği gibi,

“Ger günahım kûh-i Kaf olsa ne gam yâ Celîl

Rahmetin bahrına nisbet ‘Ennehû şey’ün kalîl.’”

mazmununa göre davranır; günah ve hataların yüzüne tükürerek, “Destgîrim ol!”iniltileriyle “Rahmet, Rahmet!” deyip başını reca eşiğine koyar; oksijen yudumluyor gibi bir ruh haleti içine girer ve inler. İşte o soluklardan birkaç damla:

“Ey kulları Kendisine yöneldiğinde hemen teveccüh-ü rahmette bulunan.. hiçbir zaman onların ümitlerini karşılıksız bırakmayan.. onları, Kendine yaklaştıran ekstra yol ve disiplinlerle cüdâ düşme hicranından kurtaran.. günah ve mesâvîyle kirlenmiş olanların ayıplarını setreden… yüceler yücesi Rabbim! Ümitle kapına yönelip eşiğine baş koyanları hiçbir zaman boş çevirmediğin gibi, bendeni de melül, mahzun yüz üstü bırakma!”

Bu âh u efgânla reca-havf eksenli yakarışlarda bulunur ve haleflerine, o kapıya hiss-i recâ ile yönelme sinyalleri verir. Hatta bütün bütün mihrap sapmasına düşmüş, yön belirsizliğiyle çırpınıp duran tali’sizlere dahi bir ezan sesiyle Hakk’ın rahmet enginliğini duyurur.. onları, duyup ettiği şeyleri paylaşmaya çağırır.. onlara havf u reca terkibinden en canlı mesajlar sunarak “ba’su ba’de’l-mevt”ten güftelerle yeniden diriliş yollarını gösterir; gösterir ve İsrafil solukları türünden nefeslerle onları yitirdikleri mihraba yönlendirir.

Sürüp giden bu engin fasıldan es geçtiğim çok noktalar oldu. Ondan ve okurlardan özür dileyerek, bu zebercet mülahazalara da bir nokta koyup, onun o ledünnî zenginlikli ruh anatomisine has başka türden sızlanışlarıyla, dili kalbinin güdümünde, düşüncesi metafizik âlemler ötesinde, sırrı öteler ötesi nâkâbil-i idrak zirvelerde, gözyaşları ceyhun, melek âvâzlı nağmelerinden de birkaç demet -çoğumuz bir şey anlamasak da- hayatbahş bazı hususları arz etmek istiyorum. İşte, mazmun yörüngeli ruh destanı o mülahazalardan birkaç soluk:

“Allah’ım! Azıksızım ama Sana olan tevekkül ve teslimim tamdır. Buna rağmen cürümlerimin sınırsızlığını düşününce, tir tir titriyor ve azabına maruz kalacağım korkusuna kapılıyorum. Vakıa rahmetinin vüs’ati gözümde tüllenince de gönlüm emn ü emân hissiyle şahlanıyor. İşte, o ruh haleti içinde bulunduğumda günahlarım su-i âkıbetle inletse de affına olan ümidim ruhuma bağışlanabilme sinyalleri salıveriyor.” -Bu ne mukarrebce bir denge!.. Bu ne derin bir havf u reca izdivacı!- “Huzur-ı kibriyâna eli boş varsam da lütf u kerem enginliği mülahazası şahlandırıyor bendeni ve gözlerim re’fetinin varidat vaadiyle pâr pâr parıldamaya duruyor. Öyle ki, isyanlarla mâlemâl olduğum aynı anda, gönlüm ekstra gufran sürprizleri ve üns esintileriyle iç içe ritim değişiklikleri sergilemeye başlıyor… Huzurundayım ey Rab! Salıyorum kendimi rahmetinin çağlayanlarına.. ve uzaklaşabildiğim kadar kendimden uzaklaşıyor, bütün benliğimle Sana yöneliyorum!..”

Havf hissi, reca iz’ânıyla, Hak’la münasebeti adına kendini konumlandırdığı yerin hakkını eda edememiş olma tavrıyla o yüksek “akrabü’l-mukarrabîn” kâmet-i bâlâ yörünge değiştirerek, adeta, “Ubudiyet, netice-i nimet-i sabıkadır.” düşüncesiyle ilahî lütuflar sağanağını bir kere daha nazara alarak şükürle gürlemeye duruyor.. ve şükran kapısı eşiğine yüz sürerek, Hakk’ın “lâyü’ad ve layühsâ” nimetlerine mukabil dil-dudak latîfe-i rabbâniyenin emrinde, hamd ü senâ nağmeleriyle gürlüyor:

“Allah’ım! Peşi peşine sağanak sağanak idrak ufkumun üzerine boşalan o engin eltâfına ne diyeceğimi bilemiyorum.. fazl u kerem kaynaklı Senin utûfe-i sübhâniyen karşısında dilim tutuluyor ve diyeceklerimi diyemez hâle geliyorum. Senin çağlayanlar gibi akıp gelen, liyâkatimi çok çok aşkın özel lütuflarınıوَإِنْ تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّهِ لَا تُحْصُوهَا“Saymaya kalksanız sayamazsınız ilahi nimetleri!” (İbrahim sûresi, 14/34; Nahl sûresi, 16/18) adesesiyle temaşaya aldığımda bir şey diyememe acziyle kırılıyor kolum-kanadım ve iki büklüm oluyorum… Evet, Senin o hususi atıyyelerin karşısında hamd ü senâmın yetersizliğiyle iç içe hicaplar yaşıyorum. İmanla gerçek dirilişe erişim.. İslâm’la dergah-ı sübhâniyene yönelişim.. boynumda kulluk tasması, başım kerem ve ikram eşiğinde.. elim re’fet ve utûfet kapısının tokmağında, كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللهِ “Bunların hepsi Senden.” diyor, şükürle gerilime geçiyorum. Ne var ki Sana karşı bu şükür hissi de yine Senden. Zira ne zaman Sana şükretsem bu da Senin ayrı bir lütfun olması itibarıyla -şükürler sâlih dairesiyle- Sana hiçbir zaman hamd ü senamı tamam olarak yerine getiremeyeceğim.”

Keşke biz de bu mazhariyetlerin farkında olarak hayatımızı hep bu çizgide sürdürebilseydik!.. Tamamını idrakten âciz olsak da, verdiklerini, vereceklerinin emaresi kabul edip bütün fâniyât u zâilâta bedel, ebedleri peyleme yoluna girerek, “zatına bakan yönüyle cife, arkasından koşturanlar da kilâb” şu dünya-i fâniyeye gönlümüzü kaptırmadan, makam-mansıp, şan-şöhret, servet-saman, bedenî ve cismanî arzulara bir parça sırtımızı dönüp her zaman o güneşler güneşine karşı sekmeden yürüyebilseydik!.. Heyhat! Aldandık bu yalancı dünyanın câzibedâr güzelliklerine!.. Tevehhüm-ü ebediyetlerle tûl-i emellere takıldık, kazanma kuşağında neleri ve neleri kaybettik!.. Ne hoş söyler Çağın Sözcüsü: “Eyvah aldandık; bu hayat-ı dünyeviyeyi sâbit zannettik; o zan sebebiyle -biz her şeyi- bütün bütün zayi ettik.. evet, şu güzerân-ı hayat bir uykudur, bir rüya gibi geçti.. şu temelsiz ömür dahi çay gibi akar gider.”

Ama ne acıdır ki, büyük ölçüde bu bâzîçede aldandık ve ebedleri kaybetme pahasına şu fettân ve vefasız dünyanın sûrî güzelliklerine takılarak ebedi âlemleri bütün bütün nisyanlara gömdük ve geleceğimizi kararttık. Öyle ki ne ilahî atıyye ve behiyyelerin şükrünü tam eda edebildik, ne de onlarla peylenebilecek o gerçek yarınların ayn-ı hayat olduğunu kavrayabildik. Ziya Paşa soluklarıyla ifade edecek olursak:

“Eyvah bu bâzîçede bizler yine yandık!

Zira ki ziyan ortada, bilmem ne kazandık!..”

Aslında kazanmamız da mümkün değildi; zira hiç ölmeyecek gibi kendimizi hevâîliğe salarak dünya mezraasını kupkuru çöle çevirdik ve ebediyetlere uzanan dünya güzergâhındaki köprüleri de bir bir yıkarak öteler inanç ve düşüncesine bir sünger çektik. Bir türlü kendimize gelerek yürekler acısı halimize bakıp Allah’a yönelmedik…

Yazar: Fethullah Gülen

Bediüzzaman ve Risale-i Nurlar’ın Etkisi

Fethullah Gülen Hocaefendi, kendi üzerinde derin etkiler bırakan Bediüzzaman Said Nursi ve Risale-i Nur’un farklılığını şu şekilde ortaya koymaktadır:
 “Ben Efendimize (sallallahu aleyhi ve sellem) babamdan, annemden tevarüs ettiğim duygularla, düşüncelerle sımsıkı bağlıydım. Fakat Efendimizin insanlık çapında yaptığı şeyleri ister mucizatıyla, ister Reşhalarla Bediüzzaman’da gördüğüm zaman kendi kendime çocukluğumda şöyle dedim; ‘Demek ki ben uzaktan bakıyormuşum. Uzaktan bana göz kırpan o yıldızlar, nerdeyse çocukların ellerini uzatıp yıldızları avlamaya çalışması gibi şimdi benim avlayacağım ufka girdi.’Meseleler Bediüzzaman’ı okuduktan sonra benim için daha inandırıcı olmuştur. Mesela yine Zat-ı ulûhiyet meselesine iki kere ikinin dört edeceğinden daha kesin bir kanaatin bende hâsıl olmasına sebep olduysa, Allah’ın kalbimde iman nurunu yakması onun rehberliğinde olduysa benim ona minnet duymam bir vecibedir.
Üstad Bediüzzaman’ın, başka hiç kimsede görmediğim bir tespiti daha var; O, dünyanın üç yüzü bulunduğunu, bunlardan birincisinin esma-i ilâhiye, ikincisinin insanların hevesatlarına, üçüncüsünün de ahiret hayatının kazanılmasına baktığını söylüyor ki, gayet manidardır.
Bediüzzaman’ı sadece bir kısım imanî meseleleri anlatan, bir kısım sorulara, şüphe ve tereddütlere cevap veren eserlerin yazarı olarak görür ve öyle değerlendirirsiniz; bu bir yanıyla doğru ama eksiktir. O, bu hususlar gibi daha bir kısım hizmet düsturları ile milletin önüne geçip hizmete yönlendiren önemli bir mürşittir. Evet, o bir hizmet dâhisi ve hakikat-i Ahmediye’nin de bir müfessiridir. O, hem Museviyet hakikatinin, hem Îseviyet ruhunun, hem de Muhammediyet gerçeğinin önemli bir temsilcisi ve çok geniş dairede hizmet veren bir hizmet eridir.
Eğer Sa’d b. Muaz’ı asrımızda ille de birine benzetmek gerekirse, Bediüzzaman Said Nursî’ye benzetmek uygun olur zannediyorum. Çünkü onu çok vefâlı gördük. Kendisini, otuz yıllık hapis yıldırmamış ve on-on beş sene dağlarda yalnız bırakılması ve hiç kimsenin yanına sokulmaması ümitsiz kılmamıştır. Öyle rikkatime dokunur ki, o bir vesileyle, “Aylardan beri şu ormanda, ormancılar da ormana gelmediklerinden, bu dağın başında yapayalnızım.” der. Sıkıntılı bir dönemde benim de tesellim bu oldu ve kendi kendime “Canım çıksın, benim yanımda iki kişi vardı, sense yapayalnızdın.” dedim. O büyük insan, iki ay sonra Çam dağından iner ve ilk defa yanına bir adam sokulur; bu Sıddık Süleyman’dır. Onun kahramanlığını, bu davanın tarih yazarları unutmamalıdırlar. Çamurlara bata çıka gelirken, “Üstadım” der yanına sokulur. Ve ardından Hulusi Bey, Hüsrev Efendi, Tahirî Mutlu’lar derken yeni bir silsile-i zeheb oluşur. Evet, bütün bu hâdiseler onu yıldırmamış ve hiçbir şekilde dize getirememişti. Bir hayat boyu “garîbem, bîkesem, nâtuvanem, alîlem, zelîlem..” demiş, fakat daima eğilmeyen bir baş, bükülmeyen bir kamet olarak kalmıştı.
Hiçbirimiz, Üstad’dan daha ileri bir seviyede hak ve hakikati anlatma, i’lâ-yı kelimetullah da bulunma gayreti içinde olamayız. Hiçbirimiz dine ve ülkeye hizmette onun kadar cehd, himmet ve meşguliyete sahip değiliz. O, bizim altından kalkamayacağımız hizmetlerinin yanında evrâd u ezkârında da hiç mi hiç kusur etmemiştir. En ağır şartlar altında Risaleleri yazmış, tashih etmiş, onları çoğaltıp her tarafa dağıtmış, talebe yetiştirmiş, ehli dünya ile yaka-paça olmuş, hapishanelerde gezmiş-dolaşmış, fakat evrâd u ezkârını hiç aksatmamıştır. Talebelerinin şehadetiyle o, gecelerde, göz kamaştıran bir huşû ile sabaha kadar ubudiyette bulunmuş; yaz-kış bu âdetini değiştirmemiş; teheccüd, münâcat ve evradlarını asla terk etmemiştir.
Evet, o ömür boyu hep koşmuş durmuş ama, işi sadece evrâd u ezkâr olan bir insan diyebileceğimiz şekilde de bir zikir kahramanı olarak yaşamış; Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bu asırdaki bir izdüşümü gibi davranmıştır.”
“Üstad risalelerinde ‘tarikatçı değilim’ demiş. Fakat tarikat bir yolsa, Bediüzzaman Hazretleri’nin de bir yolu olduğunu gözden kaçırmamak gerekir. Çünkü kendisi de bir yolu olduğunu ifade etmiştir. Nakşiler’in yolunu ifade ederken:  ‘Der tariki nakşi bendi, lazım amed çarı terk, terk-i dünya, terk-i ukba, terk-i hesti, terk-i terk’ demiş. Dünyayı, ukbayı terketmek. Yani, Allah mülahazasına kilitlenmek. Kendi özünü de terketmek, kendini de düşünmemek ve aynı zamanda bütün attığı bu şeyleri de düşünmemek. Ben şu fedakârlıkta bulundum, bu fedakârlıkta bulundum mülahazasını çıkarıp kafasından atmalı, atmayı da atmalı. Fakat insan sadece kalp ve ruh değil ki, cesedi de var. Kâmil velayet odur ki, ömür boyu insanın ruhuna refakat eden cesede de, o velayeti yaşatsın. Zaten sahabi velayeti de budur. Yani, insanın, bedenine ait şeyleri de, onlara karşı bir vefa borcu olarak ruhunun yanında ebediyet âlemine taşıma gayreti. Üstad böyle bir yaklaşımla ele alır bu meseleyi. 
Üstad, kendi mülahazalarını, ilk eserlerinde (Muhakemat, Lemaat) ifade ederken, çağın önemli velilerinden bir tanesi, (yanık şiirlerine bayıldığım bir zattır) ona diyor ki: ‘Gel bir tarikatın başına geç, zamanın İmam-ı Rabbani’si ol.’ O zatı yürekten alkışlıyorum, çok önemli bir basiret göstermiş. Bediüzzaman’ı görüp, ondaki istidat ve kabiliyeti keşfetmesi, engin bir ferasetin var olduğunu gösteriyor. Fakat Bediüzzaman’ın ona verdiği cevabı çok daha enteresan: ‘Evet, bu müesseseler mübarek müesseselerdir, fakat ben önümüzdeki yıllarda korkunç bir tehlike görüyorum ki, iman ciddi bir tehlikeye maruz kalacak, bütün himmeti imanı ikame etmeye sarfetmek, iman uğruna mücadele vermek lazım’ diyor.
Küfrün küfranın ortalığı alıp götürdüğü, imansızlığın, ateizmin insanlığı iki büklüm ettiği bir dönemde, milleti sadece halkayı zikirlerle, hatme haceganlarla bir yere getirme herhalde zordu. Bu onlara karşı bir tavır alma değildi. 
İslam’ın ruhi hayatı, sahabe yaklaşımıyla ele alınmalıdır. İmam-ı Rabbani bu hususda der ki: ‘Biz sahabi mesleğini ihya ediyoruz…’ Ancak tam anlamıyla sahabe mesleğinin ihyası Bediüzzaman’la gerçekleşmiştir. Şimdi böyle bir tecdid hareketinin, İslam’ın ruhi hayatından uzak olması, düşünülemez. Geceleri ruhbanlar gibi, ibadet aşığı bir hayat yaşayan sahabilerin, enfüsi hayatlarına karşı kapalı kalmak mümkün mü?
 ‘Hayvaniyetten çık, cismaniyeti bırak, kalp ve ruhun derece-i hayatına gir’ der mesela Mesnevi-i Nuriye adlı eserinde. İnsan olduğu yerde kalmamalıdır. İnsan-ı kamil olma cehdini göstermelidir. Ortaya koymalıdır. Risalelerde de bunu görmek mümkündür…”  “Risaleler bendeki taşkınlıkları zapt u rapt altına aldı”
“Heyecanlı bir fıtratım. Nurları tanıdığım dönemde Kur’an’ın Latin harflerle yazılması Türkiye’nin gündemindeydi. Hemen kağıt kaleme sarıldım ve ‘Ben de her mukaddesat sahibi gibi, içte dine tecavüz edenlere karşı içimin kükremesi ile fikrimde istihzar ettiğim birkaç sözü sunmakla bahtiyarım’ diye başlayan üç sayfalık bir yazı yazdım. Arkadaşlar, bilhassa Kırkıncı Hoca hemen bu yazının Fetih Gazetesi’ne gönderilmesini istediler.
Gönderip göndermediğimi hatırlamıyorum. Ancak babam bu yazıyı kendi defterine yazmış ve bazı yerlerde okumuştu. Avukat Sami Gobal da yazıyı beğenenlerdendi.Yaşım 16 veya 17 olmasına rağmen, İslam’ın aleyhinde gördüğüm bu düşünce beni feverana sevk etmişti. Kurşunlu Camii’nin önünde Kâfiye’yi ezberlerken sağa sola gider gelir ve dünyayı başparmağıma taksalar da çevirsem, diye hayal kurardım. Bütün bunlar ruhumda vardı. Risaleler bendeki taşkınlıkları zapt u rapt altına aldı. Çünkü o, bir sistem mesajıdır. İnsana makul hareket etmeyi telkin eden bir eserdir. Halbuki ruhum çok müteheyyiçtir.”

Genel Seçimler (27 Ekim 1957)

1957 yılında ülkede genel seçimler yapıldı. Demokrat Parti %48 oyla iktidarını korudu. Demokrat Parti İslâmî bir parti değildi. Fakat, uzun yıllar süren tek parti iktidarından sonra Türkiye’de bir hürriyet havasının hakim olması ve dine saldırıların nispeten azalması Müslüman kesimlerin Demokrat Parti’yi desteklemesinde etkili oldu. Bu seçimin sonuçlarına göre 23. Cumhuriyet hükümeti de yine Adnan Menderes tarafından 25 Kasım 1957’de kuruldu. Bediüzzaman Said Nursî Hazretleri siyasî hayatla ilgilenmediği ve bir parti kurup herhangi bir siyasi faaliyette bulunmadığı halde, o günlerde ülkedeki olumlu havanın devam etmesi için oyunu Demokrat Parti’den yana kullanma kararı aldı. Bizzat sandık başına giderek oyunu Demokrat Parti lehine kullandı. Yalnız, Menderes adım adım ülkenin üzerine gelmekte olan kara bulutları sezemiyordu. Ayrıca Bediüzzaman ve talebelerinin “demokrat kardeşlere tavsiye” başlığıyla gönderdikleri mektuplara da itibar etmiyordu. Menderes’in basireti bağlanmış, çevresinde dönen hadiseleri okuyamıyordu.
Ülkedeki Siyasi Gerilimin Tırmanması

Ülkede iktidar ve muhalefet arasında siyasi gerilim artarak devam ediyordu. Bu arada kışlada yönetim değişikliği yapıldı. 22 Ağustos 1958’de Genelkurmay Başkanlığı’na Orgeneral Rüştü Erdelhun, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na ise Orgeneral Cemal Gürsel getirildi.
Adnan Menderes muhalefete karşı 12 Ekim 1958’de Vatan Cephesi denilen siyasi oluşumu kurdu. Vatan Cephesi destekçilerinin isimleri radyodan düzenli olarak halka açıklanmaktaydı. Bu oluşumun halkı kutuplaşmaya ittiği iddia edilmiş ve bu iddialar 27 Mayıs Darbesi’nin de önemli gerekçelerinden biri olmuştur.  
Hocaefendi’nin Ailesinin Erzurum’a Yerleşmesi (1958)

Alvar İmamı’nın vefatından sonra Ramiz Hoca Alvar’dan ayrılıp Ortuzu (Uzunyayla) isimli küçük bir köye imam oldu. Bu arada, oğulları yavaş yavaş Erzurum’a doğru adım atmaya başlamıştı. Hocaefendi zaten Erzurum’da kalıyordu. Ramiz Hoca, çocuklarının birer sanat sahibi olmalarını istiyordu. Aile 1958’de Erzurum’a taşındı. Ramiz Hoca ise, Ortuzu Köyü’nde (Uzunyayla’da) imamlığa hala devam ediyordu. Ailenin Hocaefendi dışındaki beş erkek çocuğu Erzurum’da matbaa işine girdi. Eski sayılabilecek ve ayakla çalışan matbaaları, kartvizit, fatura gibi şeyler basıyordu. Hocaefendi bu durumu, “Babam, çocuklarının bir zenaat sahibi olmalarını isterdi. İstediği gibi oldu. Kardeşlerim matbaa işine girdiler. Hiçbiri zengin olmadı. Kendi hallerinde hayatlarını sürdürdüler.” sözleriyle ifade ediyor.  Ramiz Efendi ve Refia Hanım’ın Ortuzu Köyü’nde olduğu bir sırada Hocaefendi’nin dedesi Seyyid Ahmed Efendi, 1958’de ağır bir hastalıkla yatağa düştü ve üç-dört ay sonra da vefat etti.
Hocaefendi, 1959’dan sonra Erzurum’u terk edip ilim ve hizmet yolundaki uzun seyahatine çıkacaktı. Bu mukaddes göçün ilk durağı da Edirne olacaktı.  

‘Hocaefendi yepyeni bir yolculuğa hazırlanıyor’ 

Muhterem Fethullah Gülen Hocaefendi, Erzurum’dan uzun süreli ayrılmaya karar verdiğinde nüfus cüzdanına göre 17 yaşındaydı.  Hocaefendi, Osman Bektaş Hoca’nın talebeleri içinde çok zeki ve çalışkandı. Bektaş Hoca ona daha fazla itimat ve ihtimam gösteriyordu. Talebeler arasında bilemedikleri bir şey olduğu zaman hocaya soruyorlardı. Osman Bektaş Hoca da: ‘Siz onu Fethullah’a götürün o size anlatır, izah eder.’ diyordu. İşte böylece Hocaefendi daha fazla sevilmeye başlanmıştı. Ama sonraları, talebeler arasında bir çekememezlik ve kıskançlık baş gösterdi. Aralarında bir sürtüşme oldu. Tabii Hocaefendi’nin buna canı çok sıkıldı ve ilim için seyahat etmeye karar verdi.  Bu kıskançlık ve çekememezlik Bediüzzaman ve Hocaefendi gibi Allah dostlarının daima yaşadığı bir hadiseydi. ‘Niye biz değil de, o…’ Bugün ki ağır imtihanın altında da tamamen bu haset yatmaktadır. Onlar hasetlerinden ‘İnsanları Allah yolundan çevirir de, o yolu eğri büğrü göstermek isterler. İşte onlar doğru yoldan, çok uzak bir sapıklık içindedirler.’ (İbrahim Suresi, 3) ‘Onlardan bir kısmı bildiği halde (sırf hasetten dolayı) gerçeği gizlerler.’ (Bakara 146)
Ramiz Hoca, Hocaefendi’nin istikbali açısından mutlaka Erzurum’dan dışarı çıkmasını istiyordu. Buna her defasında Refia Hanım karşı çıkıyordu.  Hocaefendi, bir gün annesine:- Anneciğim ben Evliya Çelebi gibi bu Erzurum’u terk edip gideceğim, seyahate çıkacağım, dedi. – Oğlum nasıl olur, nereye gideceksin bu halinle, tek başına?’ diyerek heyecanla sordu Refia Hanım. Hocaefendi: – Ben Arap memleketlerine gideceğim, Şam, Bağdat, Mısır’da Ezher gibi yerlerde okuyup Arapça ve Kur’an ilmimi geliştirmeye niyetlendim, dedi. Fakat, kader onu bambaşka bir tarafa sevk edecekti. 

Bu hadiseyi Hüseyip Top Efendi hatıralarında şu şekilde anlatıyor: “Hocaefendi Erzurum’dan çıkmaya kararlı olduğunu söyleyince rahmetli annesi -halamız oluyor- oğlum diyor: ‘Sen böyle nereye gideceksin, vesait yok, yol yok. Bizim de gücümüz yok ki, sana para verelim de sen seyahat edesin. Senin canın sıkıldı belli. Gel sen Edirne’ye git. Orada dayımızın oğlu var. Onunla beraber Ramazan’ı orada geçirirsin. Buradaki işler de yatışır, sen de inşallah bayramdan sonra döner gelir, okumana devam edersin’ demiş. Hocaefendi de annesinin sözünü tutuyor ve ‘tamam anne ben Hüseyin Efendi’nin yanına gideceğim, Ramazan’ı beraber geçirip döneceğim’ diyor.”
Sonunda Refia Hanım’ın da muvafakatı alınarak Hocaefendi’nin Edirne’ye gitmesine karar verildi. Zaten, Bediüzzaman Hazretleri de Hatem Hoca vasıtasıyla rüyada kendisine gönderdiği bir kase cevizle bu hicretin ilk müjdesini daha önceden vermişti.

HOCAEFENDİ’nin Edirne ve Kırklareli Yılları ile devam edecek  

Kaynak:Samanyoluhaber

Hocaefendi’nin Risale-i Nur’lara Vurulması

Fethullah Gülen Hocaefendi, Erzurum’da okuduğu sırada, halini tavrını beğendiği ve zaman zaman gidip görüşmek istediği terzi Mehmet Şergil hakkında Murat Paşa Camii İmamı’ndan bazı olumsuz şeyler duymuştu. İmam demişti ki: – Bunlar Nurcu, bunlar Kur’an okumazlar. Onun yerine Said-i Kürdi’nin eserlerini okurlar. 
Hocaefendi, bu sözler üzerine çok rahatsız olmuştu. Bir yerde denk getirip Mehmet Şergil’e; ‘Neden Kur’an okumayıp başka kitapları onun yerine koyduklarını’ sormayı kafasına koymuştu. Çünkü, Hocaefendi daima Kur’an ve Sünnet’in esas alındığı bir muhitte yetişmiş, sonsuz bir aşkla Kur’an’a bağlanmıştı. Ona göre Kur’an okumamak en büyük cürümdü. Bu yanlış yönlendirmeyle, Şergil’e gidip bunu sormayı düşünüyordu. Mehmet Şergil ise onu çok beğeniyor, gece gündüz ‘Ya Rabbi, şu gence Risaleleri tanımayı nasip et!’ diye dua ediyordu.  
İşte, Hocaefendi’nin Ramazan’da vaazlar için Erzurum’un dışına çıkması, alttan alta devam eden bu iki zıt tavrın, olumlu bir yönde gelişmesine vesile oldu. Hocaefendi, Artova’daydı. Caminin avlusunda sohbet ediyorlardı. Başında fötr şapkası olan bir zat, söz Türkiye’nin istikbali konusuna gelince şöyle diyordu: – Türkiye bu bölgenin lideri olabilecek durumda. Gençler Said Nursi’nin etrafında kümeleniyor. Müslümanların makus talihi değişecek! Bizim aradıklarımız bundaymış.Hocaefendi, bu sözler karşısında hayret etti. Fötr şapkalı adam, bugüne kadar Said Nursi hakkında duyduğu şeylerin tam aksini söylüyordu. Kendi kendine: ‘Demek bana kötülenen bu şahıs İslam adına çalışan büyük bir zat. Demek ki bana yanlış şeyler söylemişler.’ diye düşündü. Yanındakilere dönüp sordu:- Said Nursi’nin kitaplarını okudunuz mu? – Hayır! Cevabı aldı. Yine sordu: – Ben size onun kitaplarını getirsem okur musunuz? Orada bulunan kişiler okuyacaklarını söylediler. Hocaefendi, o ana kadar hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğu Mehmet Şergil’e hemen bir mektup yazdı ve kendisine Bediüzzaman’ın kitaplarını göndermesini istedi. Mehmet Şergil bir koli kitap gönderdi. Hocaefendi, aldığı kitapları hemen dağıtmadı. Kendisinin hiç okumadığı ve içinde ne gibi fikirler olduğunu bilmediği kitapları halka dağıtmanın doğru olmayacağını düşündü. Bir iki kitabı hemen okudu. Risaleler kendisini çok etkiledi. Bu kitaplar mutlaka okunmalı ve okutulmalıydı. 
Fethullah Gülen Hocaefendi, Bediüzzaman’ın eserleriyle ilk defa bu şekilde tanışmıştı. Erzurum’a döner dönmez, Bediüzzaman Said Nursi’nin kitaplarını babasına da tanıttı. Ramiz Hoca’ya okuması için Asa-yı Musa Risalesini veren Hocaefendi, onun bu mevzudaki yorumunu şöyle anlatır: “İman ve Kur’an hakikatleri mevzuunda ben yarım adım önde tanıma şerefine ermiştim. O, yarım adımı aştığı gibi beş adım da öne geçti. Çok kuvvetli bir hafızası vardı. Birkaç gün sonra görüştüğümüzde ‘İktisat Risalesi’ni adeta ezbere okuyordu. O yıllarda Asa-yı Musa’nın içinde ‘İktisat Risalesi’ vardı. Sonra bana aynen şöyle dedi:‘Eyvah! Biz şimdiye kadar şu yol, bu yol derken boşuna gezmişiz, meğer yol bu imiş.’ Böyle diyerek büyüklüğünü ortaya koyup hem çocuğu hem de talebesi konumunda olan biri vasıtasıyla tanıdığı Nurlara talebeliği kabul ediyordu. Bu kabullenme oldukça zor bir hadiseydi. İşte bunun için ben babamı hep takdirle yad ederim.”Ramiz Efendi’nin bu sözleri Hocaefendi’nin neredeyse gelecek hayatına ait bir beşaret gibiydi. Hocaefendi, sahabenin temsil ettiği duru İslam’la Risalelerdeki fikir ve düşüncelerin sentezini yaptı. Bu düşünceleri vaazlarına ayrı bir renk, yepyeni bir boyut kattı.
Ramiz Hoca’nın Alvar Köyü’nden ayrılması
Alvar İmamı’nın vefatından sonra köyde imamlık konusunda bazı anlaşmazlıklar çıktı. Ramiz Hoca, kendisinin hazmedilememesi üzerine Alvar’ı terk ederek Ortuzu (Uzunyayla) Köyü’ne gitti. Hocaefendi, bu hadiseyi şu şekilde anlatıyor:“Alvar İmamı’nın hatıralarıyla süslü o beldeden babamın ayrılışı benim çok ağırıma gitti. Babam bir kere imam olmuştu. Yeniden köye dönmesi, rençberlikle uğraşması uygun olmazdı. Mecburen Ortuzu diye bir küçük köye gitti ve orada imamlık yaptı. Daha sonra da Erzurum’a yerleşti. Babamın irdelenmesini, yadırganmasını, hazmedilememesini içimden atamadım. Halbuki babamı Alvar’da herkes severdi.Seyfeddin Efendi’nin bacanağı Hamid Ağa -ki bu köyün ileri gelen zenginlerindendi. Gırtlak kanserine yakalanmış ve gırtlağı delinmişti. Gırtlağında gümüşten bir boru vardı. Elini oraya koymazsa konuşamazdı. Çok olgun bir insandı- bir gün köyün içinden bir imam göç halinde geçerken birdenbire ağlamaya başlıyor. Babam da ‘Ağabey niçin ağladın?’ diyor. O da ‘Ramiz Efendi, senin bir gün böyle bir şeye maruz kalacağın gözümün önünde tüllendi’ cevabını veriyor. Babam, her zaman bu keramet ehli insanı hasret dolu hisle anardı.”Babam bütün bütün köyden alakasını kesmişti. Fazla imkanları da kalmamıştı. O kadar çocuğun içinde bana bir ekmek parasını ancak verebiliyordu. Ve ben onu harçlık olarak kullanıyordum. Çok sıkıntılı günler geçirdim..”
Hocaefendi’nin Risale-i Nur’lara Vurulması
Fethullah Gülen Hocaefendi, Erzurum’da talebelik yaptığı yıllarda Bediüzzaman’ın yanından gelen Muzaffer Arslan’ın sohbetlerine katıldı ve risaleleri yakından tanıdı. Risaleler’le birlikte Bediüzzaman’ın yanında bulunmuş olan Muzaffer Arslan’ın bir sahabe hayatı yaşaması, sadeliği ve samimiyeti, kendisini adeta çarpmıştı. Ve sonraki günlerde bu sohbetlere katılmaya zevkle devam etti. “Kırkıncı Hoca, bana, Selahattin ve Hatem’e, ‘Bediüzzaman Hazretleri’nin yanından birisi gelmiş, akşam sohbet yapacak, oraya gidelim’ dedi. Teklifini hemen kabul ettik. Çünkü, Bediüzzaman’ın yanında bulunmuş bir insanı ilk defa görecektik. Bu da bizim için çok cazip ve orijinal bir hadiseydi. Mehmet Şergil’in terzi dükkânına geldik. Burası, iki kilimden biraz daha genişçeydi. İlk gece veya ikinci gece orada bulunanlardan aklımda kalan isimlerden bazıları, Mehmet Şevket Eygi, Esat Keşafoğlu ve Osman Demirci’dir. Şevket Eygi, yedek subaylık yapıyordu. Esad Keşafoğlu ise o sırada üsteğmendi. Bediüzzaman Hazretleri, Muzaffer Arslan’a ‘şark’ı bir dolaş gel’ demiş o da Sivas, Erzincan ve Erzurum’u dolaşmaya gelmişti. 15 gün kadar Erzurum’da kaldı. İlk gece Hücumat-ı Sitte okundu. Ertesi gün Beşinci Şua’dan ders yapıldı. Bizimle gelen mollalardan bazıları, oradaki tevillere itiraz ettiler ve bir daha gelmediler. Fakat anlatılanlar beni iyice sarmıştı. Bilhassa Muzaffer Arslan’ın bir sahabe hayatı yaşaması, sadeliği ve samimiyeti bana çok tesir etti. Ben zaten sahabe aşığı bir insandım. Onu görünce, işte aradığım insanları buldum, dedim ve bir daha da ayrılmayı düşünmedim.Muzaffer Arslan’ın pantolonunun iki dizi de yamalıydı. Ceketi de işte ona göreydi. Tabii ki bu sadelik bana apayrı duygular ilham ediyordu. Ayrıca ibadette derinlik vardı. Namaz kılışları, dua edişleri bana bambaşka görünmüştü. Derse gelip gidenlerden Çiğdem Bakkal’ının sahibi bir Zeki Efendi vardı. Onun dua edişi de çok hoşuma giderdi. Yürekten dua etmesine bayılırdım. Osman Hoca olsun, Sadi Efendi olsun, beni vazgeçirmek için çok uğraştılar. Bilhassa Osman Bektaş Hoca’nın gözde talebesiydim ve ilmine de itimadım vardı. Ancak Risaleler aleyhine konuştuğu şeyler bana hiç tesir etmemişti. Çok iyi sardırmıştım. Muzaffer Arslan orada bulunduğu müddet içinde her gün geldim. Zaten uğurlamak için tren istasyonuna beş kişi gelmiştik. Mehmed Şergil, Zeki Efendi, Kırkıncı Hoca, Hatem ve bir de ben.
Ne kadar zaman geçti bilmiyorum; fakat kısa bir müddet zannediyorum. Üstad’tan Erzurum’a bir mektup geldi. Mektup kime hitaben yazılmıştı? Üstad bu mektubu kime dikte ettirmişti? hatırlamıyorum. Fakat selam gönderdiği isimler vardı. Sonunda da Fethullah ile Hatem’e de selam deniyordu. Ben adımın zikredildiğini duyunca ayaklarım yerden kesildi zannettim; o kadar sevinmiştim. Hayatımda o derece sevindiğim çok az vakidir. Şimdi o mektup nerdedir, kimdedir, onu da bilmiyorum. Ancak bu bana yetmişti. Sohbetlere gitmeyi bir daha terk etmedim.
Bizim oralarda (Erzurum’da) 1001 hatim okunur. Yapılan her hatim için bir dua; bir de umum için bir dua yapılır. O sene yapılacak umumi dua Regaib Kandili’ne denk geldi. Hazırlandık ve Lala Paşa Camii’ne gittik. O gecelerde camide yer bulmak da zordur. Herkes birbirinin sırtına secde eder; cami bu kadar kalabalık olur.Ben caminin Hünkâr Mahviline çıktım. Namazdan sonra, içime bir arzu, bir iştiyak ve bir ateş düştü ki tarifi mümkün değil. Yana yakıla yalvarıyorum: “Allah’ım! Bahtına düştüm, beni de bu arkadaşların arasına kat. Onlardan biri olayım. Bu hizmetle bütünleşeyim. Dıştan gelip giden insan olmayayım. Kendimi bu hizmete vakfedeyim..”O gün sabaha kadar yalvardım. Hayatımda böyle bir hal içinde duaya ya bir ya da iki kere muvaffak olabilmişimdir. Çığlık oldum inledim, sabaha kadar gözyaşı döktüm. O gün sadece Rabbimden bunu istedim..
Sabah namazından önce Sadık Efendi vaaz verdi. O da çok hissî vaaz vermişti; ekseriyetle de öyle verirdi. Efendimiz, der dudağını yalardı. Öyle bir peygamber aşığı insandı. Onun vaazı da bana çok dokundu. Vaaz süresince de hep ağladım. Yırtınırcasına yine aynı duayı yaptım. Hatim duasından sonra da camiden çıktım.Tam caminin önünde Hatem Hoca beni arıyordu. Görünce koşarak yanıma geldi. “Bu gece rüyamda Üstad’ı gördüm. Sana “Tarihçe-i Hayat” taki mektubu yollamıştı. Bir de sana bir güveç dolusu ceviz gönderdi!” dedi.Ben o esnada nasıl ayakta durabildim hâlâ hayret ederim. Akşamki hicran dolu gözyaşlarım, şimdi beni sevincimden ağlatacaktı. Hislerime sahip olmaya çalıştım. O sırada Alvar İmamının dediklerini dedim:”Değildir bu bana layık bu bende, Bana bu lütf ile ihsan nedendir.”Rüyada ceviz, yolculuk diye tabir edilir. İki üç ay önce gelen selam, benim bu akşamki ruh halim ve Hatem’in rüyası üst üste gelince; artık kendimi bu arkadaşlarla bütünleşmiş hissettim. Onlar nasıl kabul eder bilemem, fakat ben kendimi hep onlarla beraber bildim.”
Hatem Hoca bu rüyasını şöyle anlatıyor:‘Kandil gecesi bir müddet namaz kıldıktan sonra olduğum yerde uyuyup kalmışım. Üstad hazretleri bana fitre ölçeği olarak isimlendirdiğimiz bir kap verdi. İçinde ceviz dolu idi. ‘Bunu Fethullah’a ver…’ dedi.’
Hocaefendi’nin yakın arkadaşı olan Kırkıncı Hoca, Fethullah Gülen Hocaefendi’yi şu şekilde anlatıyor:
“Hocaefendi, gençliğinde ilim ve hikmetin feyyaz bir âşığı idi. Hilkaten dürüst, halim, iffetli bir genç idi. Müşfik ve merhametli idi. Her nutku bir belagat ve fesahat şaheseriydi. Hocaefendi, bizden bin adım ileri attı. Hariçteki hizmetleri ile de milletimizin dışarıdaki itibarını artırdı. Bediüzzaman Hazretleri’nin ‘Size kat’iyyen ve çok emarelerle ve kat’i kanaatimle beyan ediyorum ki, gelecek yakın bir zamanda, bu vatan, bu millet ve bu memleketteki hükümet, İslam âlemine ve dünyaya karşı gayet şiddetle Risale-i Nur gibi eserlere muhtaç olacak, mevcudiyetini, haysiyetini, şerefini, tarihinin övünç kaynaklarını onun ortaya koymasıyla gösterecektir’ sözüne masadak oldu.Dünya zevkleri onu hiçbir zaman aldatmadı. İbadetine düşkündü, geceleri teheccüd namazını kılar ve secdeye kapanarak bu millet için dua ederdi. Dalalet ve sefahat girdabına düşen, dinî ve millî seciyelerini kaybeden gençlerimiz için ağlar ve necatları için halisane niyaz ederdi. İslamiyet’in neşr ve tebliğini farz telakki eder ve bunu ifaye çalışırdı. Bu çalışmasında da muvaffak oldu. Onun en bariz meziyetlerinden birisi de vatan ve milletini çok sevmesi idi. Kendisi için değil milleti için yaşar ve düşünürdü. O nedenle, onun hizmetlerini çekemeyenler, ona karşı olanlar memleketin, milletin dostu değil. Kendisine yapılan saldırılara rağmen azim ve sebatla, sabır ve tahammülle taviz vermeden davasını takip etti. Bir gün adaletin zulme, hakkın batıla galebe edeceğine inanıyordu. Fikir ve irfanla ve neşriyatla insaniyete hizmet etmeyi gaye edinmişti. Hoşgörü sahibi idi. Muhaliflerine bile katiyyen düşman nazarı ile bakmazdı. Hakikate muhalif hiçbir menfi harekette bulunmamıştır. Yüzlerce ve binlerce gencin fazilet ve irfanına vesile olmuştur. Bu ağır vazife, genç yaşta saçlarının ağarmasına sebep olmuştur.” 
Yine Kırkıncı Hoca, “Hayatım- Hatıralarım” adlı anı eserinde risalelerin Hocaefendi üzerindeki etkisine şöyle değiniyor:
“Feyz kaynağı olan Risale-i Nurları tahkik ve tetkik ettikten sonra Hocaefendi yepyeni bir hususiyet kazanmış oldu. Risale-i Nur’daki cevherler onun ruhunu alevlendiren bir mürşid-i azam oldu. Risale-i Nur’un rahle-i tedrisinde istidatlarını yoğurdu. Onun düsturlarını kendisine meslek ittihaz etti. Hocaefendi o cevherleri aşk mayası ile yoğurarak gençlerimize verme bahtiyarlığına erişti. Şimdi ise hizmeti bütün dünyanın gözlerini kamaştıracak bir hal aldı. Çağımızda iman ve İslam aksiyonunun müstesna temsilcilerinden biri oldu.” (Hayatım- Hatıralarım-sf:96- Zafer Yayınları)

Kaynak: Samanyoluhaber

Elif gibi dosdoğru

Fethullah Gülen Hocaefendi, küçüklüğünden beri tahakkümü, zilleti asla kabul etmemişti.  İzzet-i nefsini muhafaza etmişti daima. Haksızlığa katlanmamış, zulümden nefret etmişti. Yaşı ilerledikçe bu ahlâkı kendisinde iyice kökleşmiş ve hayatının sonraki yıllarına tamamen hâkim olmuştu. Kimseye minnet borcu olmadığı içindir ki sonraki yıllarda arkasında yürüyen milyonlarca insanın yüzünü asla yere baktırmayacaktı. Elif gibi dosdoğru olarak hep yoluna devam edecekti.    

Fethullah Gülen Hocaefendi, hem medrese eğitimi hem de tekke terbiyesi ile yetişmiş birisi olmasının yanı sıra; Bacon’ın Mantık’ından, Russell’ın Nazari Mantık’ına… Pascal’dan, Kant’ın Saf Aklın Kırıtiğine… Hegel Diyalektiği’nden, Rousseau’nun Pedagoji anlayışına… Dante’nin İlahi Komedya’sından, Picasso’da Obje-suje ilişkisine… çok değişik referanslara atıf yapacak kadar iyi okumuştu. Bu okuma merakını şöyle anlatıyor:“Çocukluğumdan itibaren babamdan, annemden kaynaklanan, bir okuma merakım olduğunu söyleyebilirim. Okumaya meraklı olunca seçme düşünceniz olmuyor pek. Elime geçen her şeyi okumaya çalışırdım. Rabbim muaheze buyurmasın.Bu, hizmetlerin içerisinde meşgul olup, bazılarının dertlerine deva, problemlerine çare bulmak gibi mülahazalar içine gireceğimiz ana kadar devam etti… Yine de çok okumaya devam ediyordum. Roman okumayı çok severdim. Ben bunları açmadan utanırım ama, roman okumanın pek yaygın olmadığı o dönemde, medresede Arapça eserler okurken, roman okuyan bir ikinci insan hatırlamıyorum. Dersimi yaptıktan sonra, hocalar geldiğinde roman okuduğumu görmesinler diye, Arapça kitabımı dizlerimin üstüne alıp, romanı da o kitabın arasına koyar ve öyle okurdum. Derslerimi çalışırken zamana çok ihtiyaç olmadığından dolayı, işimi yapınca, romanı kitabın üstüne koyup okurdum. Kapı tıklayınca kitapların yerini değiştirirdim. Çünkü bir sertlikle karşılaşabilirdim. Daha sonraki yıllarda, 18 – 20 yaşlarına gelince, biraz daha fikrî, felsefî kitaplara eğilmeye başladım. Darwinizm’in, Evülüsyon’un, Transformizm’in o günlerde yaygın olması, talebelerin ifsad edilmesi söz konusu olunca, bu meseleleri araştırmaya koyuldum. Bazı kitaplar, başka kitaplarla da tanışmamı sağladı ve böylece devam etti.”
Türkiye 20 Mart 1954’te Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne imza attığı dönemde Hocaefendi, Kurşunlu Camii Medresesindeki Sadi Efendi’nin yanından ayrıldı ve Kemhan Camii yanındaki medresede 6 ay kadar okudu.
“Sadi Efendi’nin yanından ayrılınca Kemhan Caminin yanındaki medreseye gittim. Zaten eşya olarak sadece bir sandığım vardı. Bu medresede isimleri aklımda kalan bir Halis’le Muhyiddin var. Halis bize çok iyiliği dokunan Alvar ağalarından birinin oğluydu. Yine beş-altı arkadaş kalıyorduk. Eğer birinin misafiri gelirse, yatacak yerimiz kalmazdı. Çok dar bir yerdi. Burada unutamadığım bir hatıram da şudur: Yatmak istediğimde baktım ayağımı arkadaşlardan birine doğru uzatmam gerekiyor; saygısızlık olur düşüncesiyle ona doğru ayağımı uzatmadım. Diğer tarafta kitaplarımız duruyordu. Kitaplara doğru da ayaklarımı uzatmam mümkün değildi. Beri taraf kıbleye denk geliyordu. Ayağımı uzatabileceğim tek yön vardı; orası da Korucuk istikametini gösteriyordu. Ve ben babam Korucuk’ta olabilir ve ona karşı saygısızlık etmiş olurum düşüncesiyle o tarafa da ayağımı uzatamadım. Birkaç gece böylece hiç uyumadan oturdum.O daracık yerde altı ay kadar kaldık. İçimizde en büyük Muhyiddin adındaki arkadaştı. Bunlar caminin müezziniyle anlaşmışlar, o gitmeye karar vermiş, müezzin de bu odayı kendi evine katmaya. Tabii ki bize de oradan ayrılmak düştü.Taş mescide gittim. Oranın imamı da Cemal Efendi. Bu zat aynı zamanda Seyfeddin Efendi’nin ikinci bacanağı. Benim medreseye girip çıktığımı görünce, orada kalanlara “Bu Ramiz’in oğlu buraya niçin girip çıkıyor, sakın onu medreseye almayın” demiş.Oradan da ayrılmak zorundaydım. Çaresizlik içinde kendime bir yer aramaya başladım. Erzurum’da bekara ev vermeleri mümkün değildi. Herkes bunu ar ve namus meselesi olarak görürdü. Bir ayakkabı tamircisi vardı. Onun askere gideceğini duymuştum. Küçük bir barakası vardı. Ayakkabı tamiri yapıyordu. Ancak oturarak durulabilecek bir yerdi. Bu kadarcık dahi olsa bir yerim olsun diye orayı kiralamak istedim. Aylığı beş liradan anlaştık.Sevinerek medreseye gittim. Sandığımı alıp döndüm. Fakat adam fikir değiştirdiğini, kiraya veremeyeceğini söyledi. Elimde sandık, yolun ortasında donup kaldım. Gidecek yerim de yoktu.”
Camideki odacık Murat Paşa Cami’nin yanında yıkılmak üzere olan Ahmediye Camii vardı. İçeride biraz hızlı bağırılsa, kubbeden taşlar dökülüyordu. Mihrap kısmı biraz fazlaca girintiliydi. Birisi orayı kontraplakla bölmüş ve kendine yer yapmış; sonra da orayı öylece bırakıp gitmişti. Hocaefendi, burayı görünce sevincinden uçacak hale geldi. Hemen Zinnur adında o esnada hafızlık yapan kendisinden bir iki yaş küçük arkadaşını çağırdı.“Amcamdan gördüğüm nazari duvar örme bilgimle oraya bir duvar ördüm. Tek yardımcım Zinnur’du. Altı metre yüksekliğinde ördüğümüz bu duvarı kalın tellerle ayrıca tavana da rabtettik. Bir de kapı uydurduk. Sobayı da bulup yakınca dünyalar bizim oldu. Artık kimsenin karışamayacağı, kendi el emeğimizle yaptığımız başımızı sokacak bir yerimiz vardı. Herkes, burası yıkılır diye bizi ikaz ediyordu; ancak biz aldırış etmedik. Bütün talebelik müddetimin geri kalanını burada geçirdim. Hatta bizden sonra senelerce orada kalan talebeler oldu.. Sonradan antik eser diye bizim yaptığımız duvarı yıkmışlar; fakat yeri belli oluyor.”
Hocaefendi, böylece kalacak yer problemini çözerek dönemin tanınmış isimlerinden Osman Bektaş Hoca‘dan iki yıl boyunca ders aldı. Bektaş Hoca, İslam hukuku anlamına gelen fıkıh konusunda otorite olarak kabul ediliyordu. Hocaefendi, Edirne’ye gidinceye kadar hep burada kaldı. 
“Osman Hoca fıkıhta hakikaten üstattı. Zaten müftülüğe bir müstefti (fetva sormak isteyen) gelirse, o sırada müftü olan Sadık Efendi kapıcıyı gönderir ve Osman Hoca’yı müftülüğe çağırırdı. Meşguliyeti fazla olan bir insandı. İmkanları da iyiydi. Osman Hoca beni izhardan başlattı. Bir iki ders okuduktan sonra “Molla Fethullah! Seni bu derslerle meşgul etmeyelim. Sen de Cami oku!” dedi. O sırada bizimle beraber derse devam edenlerden hatırımda kalan isimler: Mehmed Kırkıncı, Cemaleddin Kaplan, Cevdet Bilican… Cevdet Bey, İvrindi müftüsüydü. Bir trafik kazasında vefat etti. Çok sevdiğim bir insandı..Mehmed Kırkıncı Hoca, bizden evvel de başka yerlerde okumuştu; ancak Osman Hoca’dan aynı dersi takip ederdik.. Cemaleddin Hoca da yaşça benden büyüktü. Ciddi şekilde bizi Osman Hoca okuttu diyebilirim. Bütünüyle iki sene kadar okudum. Fakat çok istifadeli oldu. Bu arada Camiyi ve Telhis’i metin olarak ezberledik. Kendimizden sonra gelenlere ders mütalaa ettirmemiz çok faydalı oluyordu. Bitirdiğimiz kitabı okutacak haldeydik. Fıkıh ve Usul-ü Fıkıhı da yine aynı hocadan okuduk.”
Hocaefendi, bu dönemde Erzurum’da “Ve İnsan Aldandı” adını verdiği bir roman yazmaya başladı. Yazdığı kısımları Erzurum’daki yakın arkadaşlarından Cevdet Bilican’a okutan Hocaefendi, ondan teşvik edici sözler gelmeyince bu romanı yarıda bıraktı. Daha sonra Amerika’da yaşadığı evin duvarlarına asılan levhalardan birinde “Ve İnsan Aldandı” sözü yer alacaktı.
Hocaefendi’nin medreseden arkadaşı Molla Kaya, Hocaefendi’ye ait bir hatırasını şöyle anlatıyor:“Fethullah Efendi medreseden benim talebe arkadaşımdır. Osman Bektaş Hoca bize ders veriyordu. Rahle üzerinde çalışırdık. Hoca kitaptan ders yapıyor biz de halka şeklinde olmuş dinliyoruz. Fethullah Efendi ise Hocanın arkasında kalmıştı. Orada dersten ayrı başka bir kitap karıştırıyor. Hoca bunu görünce ‘Hey Fethullah Efendi ben burada gırtlağımı patlatıyorum, sen orada oturmuş başka şeylerle uğraşıyorsun’ diye çıkıştı. Fethullah Efendi de: ‘Hayır hocam, benim kulağım sizde, ben sizi dinliyorum’ dedi. Hoca, ‘nasıl olur kulağın bizde? Madem kulağın bizdeydi anlat bakalım verdiğimiz dersi’ dedi. ‘Neresinden anlatayım hocam?’ dedi. Osman Hoca da ‘başından geldiğimiz yere kadar anlat’ dedi. Bunun üzerine Fethullah Efendi dersi başından sonuna kadar bir güzel anlattı. Bu arada Osman Hoca hayret eder bir vaziyette başını salladı ‘Bu çocukta başka bir zeka var’ dedi.”
Hocaefendi’nin çileli günler yaşadığı o yıllarda dünyada çok hızlı ve üzücü hadiseler meydana geliyordu:
Varşova Paktı kuruldu. 1955’te Sovyet Rusya’nın öncülüğünde Arnavutluk, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya, Çekoslovakya ve Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nin katılımıyla NATO’ya karşı Varşova Paktı kuruldu. (1991’de dağıldı.)Yine, 1955’de Türkiye ile Irak arasında imzalanan daha sonra İngiltere, Pakistan ve İran’ın da üye oldukları Türkiye-Irak iş birliği Antlaşması (CENTO) yapıldı. Bediüzzaman, İslam kardeşliğini güçlendirecek olan bu antlaşmanın yapılmasından dolayı memnun oldu, devrin yöneticilerini tebrik etti. 
6-7 Eylül Olayları (6-7 Eylül 1955) Selanik’te Atatürk’ün evine bomba atıldığı söylentileri üzerine başta Rumlar olmak üzere, Ermeni ve Musevi azınlığa yönelik çok ciddi saldırılar oldu. Birçok bina ve işyeri tahrip edildi, yağmalandı. İstanbul savaş alanına döndü. Ali Katırcıoğlu (Hocaefendi kendisine Ali Kervancı der ve böyle tanınmaktadır) yokluklar içinde sıfırdan başladığı hayatında ticaretle uğraşma çabası içerisindendir ve o sırada Sirkeci’deki Büyük Eskişehir Oteli’nde kalmaktadır. 6-7 Eylül’ün en yakın şahidi olarak şöyle anlatıyor: ‘Saat 9-10 gibi büyük bir gürültü ile uyandık. Kıyamet kopuyor. Hemen indim, otelciye ‘Ne oldu?’ dedim, o da bilmiyor. Çıktık Sirkeci Meydanı’na. Baktık tanklar gelmiş. Ve her taraf yağmalanıyor. O olayları görünce bende şafak attı. Acaba benim makine aldığım dükkan ne âlemde? Koştum köprüye, o arada köprü açıldığı için karşıya geçemedim. O akşam uyuyamadım. Büyük Postane binası o zaman adliye binası idi. Merdivenlerine çıktım, kumaşın bir ucunu dükkanın kepengine, diğer ucunu da tramvaya bağlayıp çektiklerini gördüm. Kapalıçarşı ve Bahçekapı’daki Rumlar’ın iş yerlerini böyle yağmaladılar. Polis de asker de müdahale etmedi.’ Olaylardan sonra sıkıyönetim ilan edildi. 27 Mayıs İhtilali sonrası, olayların DP tarafından tertiplendiği iddiasıyla Yassıada Mahkemesi tarafından yargılanan yöneticiler çeşitli cezalara çarptırılacaktı.
Hocaefendi’nin Manevi Hocası Alvar İmamı’nın Vefatı 12 Mart 1956’da Muhammed Lütfi Efendi (Alvar İmamı) vefat etti. Hocaefendi şöyle diyor:“Hayatımın en sarsıcı hadiselerinden biri de Alvar İmamı’nın vefatıdır. O gün ben de Alvar’da bulunuyordum. Hatırladığıma göre kuşluk vaktiydi. Salondaki sedirin üzerinde uzanmış, istirahat ediyordum. Birden hafiften bir ses duydum. Buna ses değil çığlık demek daha doğru olurdu. Kulağımı uğuldatan bu çığlık ‘Efe öldü’ diye bağırıyordu. Hemen yerimden fırladım. Ceketimi elime alıp koştum. Efe Hazretlerinin evine doğru yaklaştıkça, acı gerçeği anladım; Efe hakikaten ölmüştü. Çünkü çevre komşular hep evin etrafına toplanmışlar ve insanlar mendil tutmaca ağlıyorlardı. Dünya, yeri doldurulamayacak bir boşluk daha görecek ve Efe’nin ölümüyle bu yaşlı ana bir defa daha inleyecekti. İnleme ve ağlamalar günlerce aylarca sürdü. Sessiz ağlayışımız ise hala devam etmektedir. Alvar İmamı’nın vefatından sonra Rasim Baba adında bir Kadiri şeyhine devam ettim.”Bu sırada Süveyş Krizi patlak veriyordu (1956).Mısır Başkanı Nasır’ın 26 Temmuz 1956’da, Süveyş Kanalı’nı kamulaştırması üzerine İngiltere, Fransa ve İsrail’in gizli bir ittifakı sonucunda gelişen olaylar “Süveyş Krizi”ne ve İkinci Arap-İsrail Savaşı’na neden oldu. Kanal, İngilizler’in ve Fransızlar’ın denetimine geçti. Fakat, Abd ve Rusya’nın itiraz etmesiyle iş değişti. Birleşmiş Milletler Barış Gücü 1967’ye kadar bu bölgeye hakim oldu. Çekilmesinin hemen ardından da Altı Gün Savaşı çıktı.

Tasavvuf DersleriHocaefendi, 1957’de de Rasim Baba’nın tasavvuf derslerine devam etti. Rasim Baba genç bir insandı. Hocaefendi’yi daima sağına oturtur, çok fazla ilgi gösterirdi. Bir müddet sonra talebeler arasında ‘Rasim Baba Fethullah’ı kendisine damat yapmak istiyor’ şeklinde laflar dolaşmaya başladı. Bu tür söylentiler, onun Rasim Baba’dan soğumasına ve ayrılmasına sebep oldu.“Rasim Baba, yaşım çok genç olmasına rağmen beni hemen sağında oturturdu. İlgi ve alakası son derece fazlaydı. Fakat müritler arasında bir laf dolaşmaya başladı; Şeyhin beni kendisine damat yapmak istediğinden bahsediliyordu. Bu söylenti soğumama sebep oldu. Bir daha o tekkeye gitmedim.”

Bu devrede, Sovyetler Birliği Ekim 1957’de dünyanın ilk uzay aracı olan Sputnik’i uzaya fırlattı.
Hocaefendi’nin Öğrencilik Yıllarından Hatıraları Erzurum’daki öğrencilik yıllarına ait hatıralarını şöyle anlatıyor Hocaefendi: “Çok enerjik bir insandım. Hareketliydim. Kültür-fizik yapmayı ihmal etmezdim. Ancak bu potansiyeli hep müsbet yöne kanalize etmeye gayret ettim. Allah’a çok şükür gençliğin en tehlikeli anlarını salim atlattım.Geceleri geç vakitlere kadar Erzurum’daki bütün türbeleri geziyor ve onlara Yasin okuyordum. Erzurum’dan ayrılacağım ana kadar da bu âdetimi sürdürdüm.Gözüm karaydı. Buna aşırı cesaret de denebilirdi. Kurşunlu Camiine gelen su yolunda hiç fütur getirmeden gider gelirdim. Halbuki orada yürümek her an ölümle selamlaşmak demekti. Çünkü devamlı göçük olurdu.Yine Kurşunlu Camiinin önündeki yüksek kavak ağacına göz açıp kapayıncaya kadar tırmanır ve etrafı oradan seyretmeyi severdim. Minare şerefesinin üzerinde yürümek ise çok hoşuma giderdi. Halbuki o esnada beni seyredenlerin kalpleri sıkışır ve çok kere de bana bakamazlardı.Giyimime de çok dikkat ederdim. Tertemiz ve biraz da o güne göre lüks giyinirdim. Günlerce aç kaldığım olurdu da ütüsüz pantolon, boyasız ayakkabı giydiğim hiç görülmemiştir. Ütü bulamadığım zaman, pantolonumu yatağın altına koyar ve pantolon bu ağırlık altında ütülü gibi olurdu.Bazen arkadaşlarım benim bu hallerimi yadırgarlardı. Tekke ile bu kadar alakalı olmama rağmen, bu kadar cevval, hareketli dışa dönük ve giyimime bu kadar titiz davranmamı bir türlü birbiriyle bağdaştıramazlardı. Hatta ütülü pantolon giydiğime kızan bir tekke arkadaşım bir gün bana unutamayacağım şu sözü söylemişti: -Arkadaş sen biraz takva (günahtan sakınma) sahibi olsana!”Hocaefendi, giyimine itina gösterdiği için böyle bir tenkide muhatap olmuştu. Onu sadece giyimine itina gösterdiği için değil ‘gözü kara’ olduğu için de tenkit etmişler ve ediyorlardı. Çocukluk ve gençlik yıllarında dik ve cesurdu Hocaefendi. Babası fakir ve kendisi yardıma çok muhtaç olmasına rağmen kimseye minnet etmez, himaye kabul etmezdi. Arkadaşları hatim okumaya gider bundan para alırdı. O asla böyle bir şey yapmazdı. Hatta, yapanlara da mani olmaya çalışırdı. İstiğna konusunda da benzer yönleri olan Hocaefendi ve Bediüzzaman, diğer talebelere pek benzemiyorlardı. Hiçbir şekilde zekât ve sadaka almıyorlar, başkasının maddi yardımını asla kabul etmiyorlardı. Zaruret derecesinde ihtiyaçları da olsa minnet altında kalmak onların fıtratlarına tersti.  Hocaefendi, küçüklüğünden beri tahakkümü, zilleti asla kabul etmemişti.  İzzet-i nefsini muhafaza etmişti daima. Haksızlığa katlanmamış, zulümden nefret etmişti. Yaşı ilerledikçe bu ahlâkı kendisinde iyice kökleşmiş ve hayatının sonraki yıllarına tamamen hâkim olmuştu. Kimseye minnet borcu olmadığı içindir ki sonraki yıllarda arkasında yürüyen milyonlarca insanın yüzünü asla yere baktırmayacaktı. Elif gibi dosdoğru olarak hep yoluna devam edecekti.    Tek yanlı eğitimin dört duvarı arasına sıkışıp kalmadı Hocaefendi. Dışa açık bir yapısı vardı. O genç yaşında bile feraset sahibi olduğu belliydi. İnsan sarrafı denilen cinsten bir algılama kabiliyeti vardı. Bir insanı ilk gördüğünde, o kişinin nasıl biri olduğunu hemen anlardı. O dönemde talebeler temizliğe pek dikkat etmezdi. O’nun kaldığı yerler kısa zamanda değişir, düzen ve temizlik hakim olurdu. Elinde hortum ve süpürge tuvaletleri yıkar, taşları ovardı. Okul arkadaşı Hatem Hoca, bir hatırasında onu şöyle anlatıyor:“Hocaefendi çocukluğunda da dikti, cesurdu. Kimseye minnet etmezdi. Kimsenin himayesini kabul etmezdi. O devrede, biz, bütünüyle talebe arkadaşlar, cenazeye gider, hatim okur, devir-iskata katılır ve bunlardan para alırdık. Halbuki Hocaefendi hiçbir zaman böyle durumlarda bize iştirak etmedi. Hocaefendi’yi bana babam tanıtmıştı. Daha medreseye ilk geldiğim gün, işte Ramiz Hocaefendi’nin oğlu, o sana destek olur demiş ve adeta beni Hocaefendi’ye emanet edip gitmişti. Onun için de bütün derslere onunla beraber gidiyordum. Osman Hocaya gidişimiz de böyle oldu. Zaten bir namaz dahi ondan ayrı kaldığımı hatırlamıyorum. Hocaefendi nereye gitse muhakkak bir gölge gibi ben de onu takip ediyordum.Fakat Hocaefendi’nin bir medresede bütün bir sene kaldığı görülmüş şey değildi. Birinci sene değiştirdiği medreseleri saydım tam sekiz medrese değiştirmişti.Bir gün baktım Mumcu Medresesine gitmiş. Orada on veya on beş gün ya geçti ya geçmedi gidip geriye getirdik. Bir hafta kadar yanımızda kaldı. Yine durmadı. Esad Paşa Medresesine gitti. Orada Korucuklu Hocanın köylüsü bir Muhsin Efendi vardı. Bir iki ay kadar da onunla orada kaldılar.Ancak Hocaefendi bu arada bizler gibi medresenin dört duvarı arasına sıkışmış ve dünyadan habersiz bir hale gelmiş derviş kılıklı bir molla değildi. Erzurum’da olup bitenler onun dikkatinden hiç kaçmazdı.Daha o devrede Hocaefendi’nin ayrı bir hususiyeti daha vardı. Birisine bir kere baktı mı adam hakkında verdiği not hayat boyu onu yanıltmazdı. Feraset sahibiydi. Sonra çevresine karşı çok duyarlıydı. Hatta bazen hiç çekinmeden -zaten korkusuzdu- bazı şahıslar hakkındaki kanaatını açıktan söylerdi. Ve hep dediği de çıkardı.Talebeliğine ait benim bir unutamadığım özelliği de Hocaefendi’nin temizliğe olan dikkatiydi. Giydikleri her zaman temiz olurdu. Bunun yanında kaldığı yerin temizliğine de çok dikkat ederdi. O sıralarda medreselerin temizlik anlayışı çok kıttı. Fakat kaç kere görmüşümdür Hocaefendi paçalarını sıvamış eline bir hortum almış ve medresenin tuvaletlerini temizliyordur. Medresenin içini dışını gül gibi temizlerdi. Halbuki kendisi küçük bir şeyden tiksinecek kadar hassas yapılıydı. Bu hassasiyeti dahi onun tuvaletleri temizlemesine mani olmazdı. Ancak, talebelik yıllarımda ve Edirne’ye gelinceye kadar onu hiç yalnız bırakmadım. Bazen o bulunduğumuz medreseyi terk edip gider, ben yalvara yakara onu geri getirirdim. Bazen da ondan habersiz yatağını yüklenir gelirdim. Bunların hiç birisini yapmaya gücüm yetmezse, kendi yatağımı alır ve onun gittiği yere taşınırdım. O çeşitli yerlerde vaaz ederdi. Ben de onun başında bekler ve vaazdan sonra tekrar beraber dönerdik. Günlerimiz hep böyle tatlı hatıralarla dolu olarak geçti. Şunu ifade edebilirim ki, hayatımın en zevkli anları onunla beraber geçirdiğim dakikalarımdır.Bir gün ikimiz de yataklarımızda ders mütalaa ediyoruz. Elimizde kitaplarımız, ara sıra da sohbete dalıyoruz. Bir ara Hocaefendi yapmam için bana bir şey söyledi. Şimdi ne dediğini hatırlamıyorum. Ama yapılması zaruri bir işti, tahmin ediyorum. Ben oralı olmadım, duymazlıktan geldim. O yine şu işi yap, dedi. Ben de şakadan, yapmıyorum, dedim. Benim böyle dememle onun sırtıma bir rahle geçirmesi bir oldu. Kaburga kemiğim kırıldı zannettim. Nefes alamıyordum. Sanki birisi gırtlağımı sıkıyordu. Ölecek hale geldim. Benim kıpırdamadığımı görünce, “Yahu kalksana ne oldu” dedi. O böyle söyleyince bana bir gülme geldi. Hem gülüyor, hem de elimle kaburga kemiğimin kırıldığını işaret ederek anlatmaya çalışıyordum. Bana, “gelirsem, sahiden kıracağım” dedi. Tabii bütün bunlar olurken kalbimizde zerre kadar bir kırılma veya darılma yok. Sadece dilimizle şakalaşıyoruz. Kendi kendime, sahiden gelir bir daha vurursa işim bitti, diye de endişe ediyorum. Geldi, beni belimden tutup kaldırdı. Nasıl bir usulle kaldırdıysa, rahatlayıverdim. Bana, “bir de yalandan numara yapıyorsun” dedi. Halbuki yaptığım numara falan değildi. Nefesim hakikaten kesilmişti. Hocaefendi’nin hafızası çok kuvvetliydi. Ben onun ders çalıştığını görmedim. Hocanın anlattığı dersi yirmi dört saat sonra ona aynen tekrar ederdi. Başkasına vereceği dersi de çok rahat verirdi.”
Gelecek Bölüm: Hocaefendi’nin Risale-i Nur’lara Vurulması

Kaynak: Samanyoluhaber

Bizde, bu bön yığınların büyük çoğunluğunu okur-yazar takımı teşkil eder.. ve bu mes’ele aynı zamanda milletimiz için bir züldür ve üzerinde ne kadar durulup düşünülse değer. En az bunun kadar önemli bir mevzû da, bizim bu şaşırtıcı halimizi başkalarının nasıl karşıladığı ve karşılayacağı keyfiyetidir. Şayet biz, vaslına erilmez bir yâr-ı bîvefâdârın, aşk-ı memnû’u uğruna yüzelli seneden beri sürdüregeldiğimiz bir öldürücü maratonu ve ruhumuzda hummâlaşan visâl arzusunu, elin oğlu hafife alıyor, istihzâ ediyor ve gülüp geçiyorsa; oturup kendi kendimizi yeniden sorgulamamız icap etmez mi? Ama, ne gezer; tahkirin en utandırıcısına, tezyifin en lâubâlicesine hem de yüz defadan fazla mâruz kaldığımız halde, hâlâ o şımarık dünyaya şirin görünme, ona yakın olabilme, onunla bütünleşme gibi hayaller peşinde koşuyor ve bu hedefsiz, ufuksuz maratonda bir şeyler kazanacağımızı vehmediyoruz.. oysa ki, her merhalede ayrı bir mefistoya ruhumuzu peyliyor, benliğimizi zaafa uğratıyor ve özümüzden bir şeyler kaybediyoruz.

Evet, keşke bu uzun ve muhataralı yolda, batı ile visâle erme uğrunda bütün tarîhî değerlerimizi fedâ eden, içimizdeki bu özüne yabancı ve mağrûr ruhlar, âleme peşkeş çektikleri onca değerlerimiz karşısında, hiç olmazsa kayda değer bazı şeyler elde edebilselerdi..! Heyhât, elden çıkardıkları onca şey karşısında elde ettikleri sâdece çalımdı, gururdu, bencillikti, ihtirastı, serâzâd ve çakırkeyif yaşama felsefesiydi, gayrı meşru kazanç usulleri, kazanç iştihâlarıydı… Aslında, insanı gayeleştiren ve onun ötesindeki bütün değerler mâverâsına kapanan bir dünya ve onun kara-kura insanlarından başka bir şey de beklenemezdi.

Kaldı ki batı, bir-iki asırdan beri, kendine verdiği bu yeni manânın, yani maddeyi esas almanın, insanı putlaştırmanın ve insan merkezli bir dünya tesis etmenin doğurduğu bunalımlarla iç içe ve inim inim yaşadı. Şu anda da o, dün binbir ihtimamla fizik ve mantık üzerine kurmaya çalıştığı hâlihazırdaki medeniyetin “arş-ı vücûd”undan sûr sesi geldiğini duydukça iliklerine kadar ürperiyor ve korkuyla tir tir titriyor. Tabiî her medeniyet gibi batı “uygarlığı” da bir sadme ve birkaç krizle devrilip yerle bir olması beklenmemelidir. Ne var ki, bu yeni batı medeniyeti, yürüdüğü yol itibariyle çoktan ölüm koridoruna ve ölüm turnikesine girmiş sayılır. Çünkü bu medeniyet maddeyi tanıdığı, cismaniyetiyle insanı değerlendirdiği, tabiatı keşif ve kâinatı hallaç ettiği, nihayet bugünkü teknik ve teknolojik başarıları ölçüsünde, insanı özüyle ve hakiki yüzüyle manâlandıramadığı.. değişik sahalardaki keşif ve tespitleri seviyesinde onun derinliklerine dalamadığı, varlık ve eşyâya yaklaşımı “olanı” anlamadan ibaret kalıp “olması lâzım geleni” sezemediği, hatta böyle bir şey düşünmediği için maddesi itibariyle anomali doğmuştur; manâsı itibariyle de ölü…

Tâ baştan bu dünyanın kurulmasında esas teşkil eden unsurlardan mantık, bağrında diyalektik felsefeyi ve muğalatayı yetiştirdiği; fiziğin biricik semeresi ise, sayesinde toptan imhanın ne demek olduğunu öğrendiğimiz “atom bombası” oldu. Şimdilerde mantık gibi, fiziğin de kötü ellerde, nelere sebebiyet verdiğini ve vereceğini görüp hisseden günümüzün insanı, bütün politik gücünü, bu canavarın dişini kırmaya ve dişinin dibindeki zehiri almaya harcıyor. Bakalım çağın frankeştaynları, kendi elleriyle hazırlayıp insanlığın içine saldıkları, onunkinden binbeter çağın hortlaklarını zabt u rabt altına alabilecekler mi..?

Bugün, insanlığın birkaç asırlık kemikleşmiş problemlerine çâre arayan ve yeni bir dünyanın rüyâlarıyla yatıp-kalkan batı, küre-i arzın âdeta büzüldüğü, mesafelerin daraldığı, milletlerarası temasların sıklaştığı ve dünyanın muhabere ve muvâsala itibariyle küçük bir köy haline geldiği şu günlerde olsun, bütün tarih boyu bir bölge medeniyeti olarak kalan kendi “uygarlığını” şimdiye kadar kendine zıt gördüğü, dolayısıyla da uzak durduğu, başka medeniyetlerden, hususiyle de İslâm medeniyetinin o canlı ve nurlu dinamiklerinden yararlanarak daha beşerîleştirmesi ve daha derinleştirmesi gerekmez miydi? Batı şimdiye kadar bunu yapamadı ve hep bir ölüm girdabı etrafında döndü-durdu. Ne varki onun sonuna kadar böyle bir çıkmazda kalacağı da düşünülemez; bir gün mutlaka ya bir çıkış menfezi bulup kurtulacak veya temerrütlerinde ısrarı yüzünden zamanın dişleri arasında çiğnenip gidecektir.

Zimamdarlarımız itibariyle bizim durumumuzla batı arasında bir fark olduğu da söylenemez; en son çıkmaza kadar, körebe oynuyor gibi, gözleri bağlı onu takip eden bizdeki resmî ideolojinin temsilcileri, şayet bugüne kadar olduğu gibi, bundan sonra da, artık kadavralaşmış ve gerilerin gerisinde kalmış batı medeniyeti modeli karşısında, yine şaşkın, yine hayran, yine idealsiz, yine ibda’ ve inşa gücünden yoksun ve başkalarının alkışçısı olarak kalacaklarsa, bunların da, zamanın kazdığı çukurlardan birine yuvarlanıp gitmeleri kaçınılmaz olacaktır.

Yıllardan beri bizi istedikleri gibi oynatan ve istedikleri istikâmete sevk edenlerin ellerinden kurtulmak için henüz vakit geçmiş değil; hatta düne nispeten bugün, şartlar daha da müsait sayılabilir.. ve buhranların, sınıf kavgalarının, sistem mücadelelerinin, bir teneffüs fasılası nispetinde kapı araladıkları da söylenebilir… Bundan önceki asırlarda, insanı sadece beden olarak ele alan sistemler, kitlelere yeni bir dünyadan söz edip onların iştihâlarını kabartmış, başlarını döndürmüş; bilhassa gençleri, his ve heveslerinden yakalayarak sokağa çekmiş, hatta bu umumî curcunada, içi geçmiş bir kısım kart entellere bile, gençlik aşısı ruh hâletiyle, akla-hayale gelmedik şeyler yaptırtmışlardı. Düşünce, idrak ve şuurunu yeninin câzibesine kaptırmış yığınlar, kendilerine vazedilen şeylerin olup olmayacağına bakmadan ve uğrunda sokaklara döküldükleri meselelerin yararlı veya zararlı olduğunu muhakeme etmeden ateşe koşan kelebekler gibi önü alınmayan bir arzu ile gidip gidip kendilerini ateşlere attılar.. ve tabiî bu arada eski diye, nice eskimez şeyleri de kendileriyle beraber mahvettiler.

Şimdi bütün dünya ve topyekûn insanlık kanlı gözlerle, bir zamanlar, acımadan zamanın seline attığı o eski şeyleri -estağfurullah- eskimeyen değerlerleri, bir bir bulup çıkarma hummâsını yaşıyor.. ve eğer insanoğlu bütün bütün insanî melekelerini kaybetmemişse, ki kaybetmediği ümidini taşıyoruz, yıllar öncesi gerdanından söküp attığı o değerler kolyesini “doğrusu bu yolculuğumuzda bir hayli yorgun ve bîtâp düştük” 18/62 ufkuna ulaşınca mutlaka elde edecek ve aynı noktada Hızır’la buluşup “âb-ı hayata” erecektir.

Bütün insanlık, bu buluş ve bulunuşu canlandıracak vicdan topluluğunun, Hz. Musa gibi atılması gerekli olan adımı atıp berzahı aşmasını bekliyor. Bir adım veya birkaç adım, onu atabilenler, Tûr’dan dönen babayiğitler gibi cihanları aydınlatacak bir nurla dönecek ve her tarafta “ba’sü ba’de’l-mevt” soluklayacaklardır. Ümidim var ki, bu yeni dirilişe, gerçek ölüm bile kement vuramayacaktır.. vuramayacaktır; zirâ temelinde İlâhî inayet, arkasında sonsuz kudret ve ruhunda peygamberâne bir himmet var.. enbiyâ tarihi ise yüzlerce misâliyle ayrı bir levha-i ibret…

Evet, tarihte öyle milletler görülmüştür ki, herkes onların dirilmemek üzere yokolup gittiklerini düşündüğü bir anda, bir ferd-i ferîd veya bir avuç kudsînin üfledikleri hayat, tutuşturdukları meş’ale ve taşıdıkları enerjiyle bir hamlede dirilmiş ve dörtbir yanda îman, ümit ve diriliş soluklamaya başlamışlardır. Bilhassa her zaman “Hira” bağlantılı kalabilmiş, ve “Tûr'” lara açık yaşamış bizim dünyamızdaki bu dünya insanı ruh safveti, zekâ duruluğu ve Kudret-i Sonsuz’la sımsıkı irtibâtı sayesinde şimdiye kadar bin ölüm çukurunu atladığı gibi, bu defa da önünü kesen ve aşılmaz gibi görünen şu handikapları bir bir aşacak ve ölümsüzlük arasâtına ulaşacaktır.

Aslında, daha şimdiden bir sürü başkalaşmanın varolduğundan dahi söz edilebilir. Bir hayli zamandan beri fikrî, ahlâkî, içtimaî, iktisadî ve siyasî hayatın çarkları, büyük ölçüde, toplumdaki bu önemli istihâleyi netice verecek şekilde cereyan ediyor. Evet, eski dünya bütün olumsuz yanlarına rağmen döl yatağında yepyeni bir dünya geliştiriyor. Hakk erlerinin esbâb dâiresindeki istek, dilek, yalvarış, yakarış, dua ve niyazlarına, Allah’ın o evvelsiz-âhirsiz, zamansız, merhalesiz ve herzaman sebepleri aşan meşîet ve irâdesinden cevâb-ı tevfîk beklemek, hem bilmem kaç yüz hikmet buudlu bir cevâb-ı tevfîk beklemek, elbette istek, dilek, yalvarış ve yakarış sahiplerinin acz u ihtiyaçlarının gereği, Allah’ın da ululuk ve engin rahmetinin iktizâsıdır…

Fethullah Gülen, Sızıntı, Kasım 1991, Cilt 13, Sayı 154

Hocaefendi’nin Çileli Eğitim Yılları

Fethullah Gülen Hocaefendi, babasının hocalık yaptığı Alvar köyünde vaaz vermek için ilk defa cami kürsüsüne çıktığında 14 yaşındaydı. Erzurum’da tahsiline devam ediyor, Arapça’yı yeni yeni öğreniyordu. Bayramlarda, mübarek gecelerde, cuma günlerinde kürsünün karşısına geçip vaaz eden insanları ve tabii babası Ramiz Efendi’yi büyük bir hayranlık ve can kulağıyla dinliyordu. Camiden çıktığında ne konuşulduğunu unutmuyordu. Annesi sorduğunda dinlediklerini kelimesi kelimesine ona anlatıyordu. Yine bir Ramazan akşamıydı. Annesinin hazırladığı iftar yemeğini acele ile yedi ve hemen camiye gitti. Biraz sonra babası gelecek ve Alvarlı’lara hitap edecekti. Hocaefendi, sanki babası sadece kendisine konuşacakmış gibi bütün ruhu ile onu dinlemeye hazırlanıyordu. Alvar Köyü eşrafından Kâzım Efendi de o gün camiye ilk gelenlerden biriydi. Tuhaf bir hâli vardı. Hocaefendi’ye insanı şaşırtan bir şekilde bakıyordu. Biraz sonra cami dolmaya başladı. Kâzım Efendi, birden ayağa kalktı. Elinde bir sarık vardı. Babasının vaaza başlamasını bekleyen Hocaefendi’ye doğru yürüdü. Hocaefendi, hayretle Kazım Efendi’ye bakıyordu. Kâzım Efendi, elindeki sarığı onun başına yerleştirdi ve onu kolundan tutarak kürsüye davet etti. Hocaefendi, donup kaldı. Babasının da içlerinde bulunduğu, doğumunu, bebekliğini, emeklemesini, yürümesini bilen, dini bütün bir cemaate karşı nasıl konuşacaktı? Kâzım Efendi, bu sorularla ve Hocaefendi’nin heyecanıyla ilgilenmiyordu. Onun kolunu tuttu, sürüklercesine götürdü ve onu kavradığı gibi babasının vaaz verdiği kürsüye çıkardı. Öyle ki Hocaefendi’nin ayakları kürsüye yetişmiyordu. Kâzım Efendi’nin bu sürprizi üzerine çıktığı kürsüdeyken babasıyla göz göze geldi Hocaefendi. Bir kere kürsüye çıkarılmıştı ve vaaz vermeden inmesi mümkün değildi. Bu öyle bir emr-i vaki idi ki, Hocaefendi itiraz edemediği gibi, bu olay onun bütün vaazlarının başlangıcı ve kader çizgisi oldu. Ramiz Efendi de hayret içindeydi. Heyecanını belli etmemeye çalışarak Hocaefendi’nin konuşmasını bekledi. İlk önce sıkıntı duydu Hocaefendi. Hemen ardından açıldı ve mükemmel bir vaaz verdi. Cemaat 14 yaşındaki bu çocuğun vaazıyla coştu. Bazı kişiler neredeyse kendinden geçecek hâle geldiler.Hocaefendi, o gün, köyün ileri gelenlerinden Fevzi Efendi’nin camiye geç kalınca, camide oturan insanları yara yara ön saflara geçtiğini gördü. Vaazında bunu, Hazreti Ali ve Hazreti Muaviye arasında geçtiği söylenen bir olayı anarak eleştirdi. Hikâyeye göre, Hazreti Muaviye camiye geç kalınca tıpkı Fevzi Efendi’nin yaptığı gibi ön saflara geçerken; Hazreti Ali hırkasından çekerek onu durdurmuş, hatta Hazreti Muaviye’nin sarığı düşmüştü. Rivayet edildiğine göre, Hazreti Ali ile Hazreti Muaviye arasındaki ilk soğukluk böyle başlamıştı. Ama Hazreti Ali’nin yaptığı doğruydu, camiye geç gelen bulduğu ilk boş yere oturmalıydı.Vaazdan sonra Hocaefendi ve babası Ramiz Hoca, Feyzi Efendi’nin evine ziyarete gittiklerinde, Fevzi Efendi kürsüde kendisini eleştiren Hocaefendi’yi güler yüzle karşıladı. Baba Ramiz Gülen’e dönen Fevzi Efendi, “Bu yaştaki çocuklar iki kelimeyi yan yana getiremiyorlar, o bize vaaz verdi” dedi. Kürsüden yaptığı bir eleştiriye karşı gösterilen bu olumlu tavır, bir daha Hocaefendi’nin hafızasından silinmeyecek kadar etkileyiciydi.Fethullah Gülen Hocaefendi, bundan sonraki günlerde, talebeliği boyunca, her fırsatı değerlendirdi; Alvar’da olsun, köyü Korucuk’ta olsun vaazlar verdi. “14-15 yaşlarımdayken, biraz da babamın alışmamı istemesi sebebiyle Ramazan ayı boyunca köyümüzde vaaz ettim. Enver isminde çok akıllı, mâneviyâta da açık olarak tanıdığım bir amcam vardı. Sokakta yürürken amcam arkamdan yürüyor, önüme geçmemeye dikkat ediyor, çok saygılı davranıyordu. Bir gün ‘Amca, dedim, bundan çok müteessir oluyorum, böyle yapmasanız!’ deyince bana, ‘Oğlum!’, dedi, ‘Ziyareti hürmetli eden sahibidir. Ben bu saygıyı duymazsam halk seni kabullenmez ki!’Amcamın, yaşımın küçüklüğüne ve onun yeğeni olmama rağmen va’z u nasihat etmem hürmetine bana öyle saygılı davranması hiç hatırımdan çıkmadı. Ben de insanlara faydalı olacağına inandığım arkadaşlarım için aynı hususa dikkat etmeye çalıştım.”
Alvar’daki ilk vaazından sonra Hocaefendi’nin hayatı yeni bir yöne doğru gitmeye başladı. Ertesi sene Ramazan ayında babasının ısrarı ile Erzurum dışına çıkmaya karar verdi. Ramazan boyunca Amasya, Tokat ve Sivas taraflarını dolaştı. Vaazlar etti. Bazı müftüler Fethullah Gülen Hocaefendi’ye ilgi gösterip vaaz etmesine imkan tanırken bazıları da yaşının çok küçük olduğunu ileri sürerek bu sevdadan vazgeçmesini tavsiye etti. Hocaefendi kararlıydı. O bildiği yolda yürüyecekti. Sivas’tan sonra Erzincan’a da uğrayarak Erzurum’a döndü. Taşraya bu ilk çıkışı ondaki belli istidatların gelişmesine vesile oldu. Verdiği vaazlardan sonra o çevrelerin okumuş, aydın insanlarıyla özel sohbetler yaptı. Bu sohbetler ona, Korucuk, Alvar ve Erzurum gibi daima tanıdık muhitlerde, birbiriyle hemen hemen aynı bilgilere sahip, aynı ruh halini taşıyan insanların dışında, farklı bilgi ve düşünüşlere sahip insanlar olduğunu öğretiyordu. Bir sohbet esnasında sözü dinlenir birisi, Mehmet Akif Ersoy’un Safahat’ını okumasını tavsiye etti. Hocaefendi, Erzurum’a dönüşte Safahat’ın yarısını ezberledi. 
Yine O Günlerden Tatlı Bir HatıraHocaefendi, vaaz verdiği günlerle ilgili bir hatırasını da şöyle anlatıyor: “İkinci veya üçüncü defa kürsüye çıkıyordum. Bir Kurban Bayramı münasebetiyle vaaz veriyorum. As b. Vail ile alakalı hadiseyi anlatıyorum. Hani, Efendimiz Kâbe’ye giderken yolda onunla karşılaşmış. Biraz konuştuktan sonra da ayrılmış. As b. Vail’e “Kiminle konuştun?” diye sormuşlar; o da (Haşa) “Ebter’le” cevabını vermiş… Şimdi tam ben bu hadiseyi anlatacağım sırada gözüm kitaba ilişti. Bu hadiseyi Ebu Hureyre (R.A) dan rivayet eden tabiin imamlarından Ebu Salih gözüme takıldı. O andaki heyecanla Ebu’sunu da görmemişim. Ben Efendimiz’e bu uygunsuz ifadeyi söyleyenin o olduğunu zannediyorum. Ve “Salih”e yüklenmeye başladım. Kürsüde ben Salih’le yaka-paça oluyorum.”Edepsiz Salih; küstah Salih hiç peygambere öyle konuşulur mu be sersem adam..” Ağzıma ne geldiyse söyledim.Namazdan sonra eve geldim. Baktım babam gülmekten yerlere yıkılmış. Meğer ben bunları konuşurken, köyde sadece bayramdan bayrama namaza gelen Salih adında bir adam varmış ve tam da benim karşımda oturuyormuş. Ben kürsüden “Salih”e atıp tuttukça adam renkten renge giriyormuş. Şimdi ne zaman arkadaşlarla ders okurken o hadise denk gelsek, bu Salih meselesini hatırlamadan edemem..”
1953 yılına gelindiğinde Hocaefendi yeni bir kardeşe kavuştu. Erkek olan bu kardeşine ailesi Muhammed Fakrullah ismini verdi. Bu sıralarda Bediüzzaman, 1953 yılı baharında İstanbul’a gitti. Mayıs ayının başından temmuz ayının sonuna kadar İstanbul’da üç ay kaldı. Bediüzzaman, yanında bulunan talebesi Ziya Arun ile Fener’deki Patrik Athenagoras’a da gitti, onunla görüştü. Bu görüşme sırasında, Bediüzzaman, Patrik’e: “Hıristiyanlığın hakiki kısmını kabul etmek, Hazreti Muhammed’i (aleyhissalâtü vesselam) Peygamber ve Kur’ân-ı Kerîm’i de Kitabullah kabul etmek şartıyla, ehl-i necat olacaksınız.” dedi.
Hocaefendi’nin Büyükanne ve Dedesinin Vefat Etmesi (1954)
Fethullah Gülen Hocaefendi, Erzurum’da medreseye devam ettiği sıralarda kendisini iyice sarsan bir hadise meydana geldi. 10 Ocak 1954’te babaannesi Munise Hanım ve dedesi Şamil Ağa birer saat arayla vefat etti.Mûnise Hanım, uzun süredir hasta yatıyordu. Vefatından beş-on dakika önce gelini Refia Hanım’ın yardımıyla abdest almış, ikindi namazını eda etmişti. Sonra da eşi Şamil Ağa’yı kastederek: ‘İkimiz de dünyadan nasibimizi tam almamışız. Bu gece cenazelerimiz evde kalacak’ demişti. Ve dudaklarından kopan son feryat ‘Allah’ kelimesi olmuş, ruhunu Rahman’a teslim etmişti. Bu arada, Şâmil Ağa diğer odadaydı ve herhangi bir şikayeti de yoktu. Evdekiler Mûnise Hanım’ın cenazesiyle meşgul olurken, diğer odadan bir feryât daha koptu. Torunlarından biri ‘Dedem öldü!’ diye ağlamaktaydı.Şamil Ağa ve Mûnise Hanım’ın birbirlerine çok kuvvetli bir bağlılıkları vardı. Hocaefendi, annesinden dinlediğine göre, Mûnise Hanım’ın muhtelif zamanlarda “Allahım beni bu adamdan bir saat geri bırakma.” diye dua ettiğini anlatır. İşte, Allah, bu mübarek kadının duasını kabul etmiş ve bir saat arayla ikisini de almıştı. Şamil Ağa, hayat arkadaşı Mûnise Hanım’ı ahiret yolculuğunda da yalnız bırakmamıştı. Mûnise Hanım’ın dediği gibi her iki cenaze de o akşam evde kaldı. Ancak ertesi gün defnedildiler. Kabirleri Korucuk Köyündeki mezarlıkta bulunmaktadır.Hocaefendi,  babaannesi ve dedesinin ölüm hadisesini şöyle anlatıyor: ‘Beni iyice sarsan bir hadise vuku buldu. Herhalde Merah okuduğum dönemdi. Medresede arkadaşların, benden gizlemeye çalıştıkları ve aralarında konuşurken muttali olduğum acı bir haber duydum. Dedem ve ninem vefat etmişti. Dünya başıma yıkılmıştı. Çok sarsıldım. Dersi okuduktan sonra yola çıktım. Tabii ki cenazelerine yetişememiştim.. Günlerce ağladım. Gece gündüz “Ya Rabbi! Ne olur beni de öldür, dedeme nineme kavuşayım” diye dua ettim. Onların vefatını bir türlü kabullenemedim. Şu anda dahi bu hicrana alışabilmiş değilim. Dedem ve ninem ne zaman aklıma gelse, yüreğimde bir kor tutuşur ve burnumun kemiği sızlar. Ama elden ne gelir. Realist olmak gerekiyor.Bu kadar sarsıntı geçirmem biraz da bizim aile fertlerinin birbirlerine çok aşırı tutkun olmasından kaynaklanmaktaydı. Kardeşler arasında da bu tutkunluk vardı. Mesela ben Edirne’ye gittiğim günden itibaren Mesih tek kelime konuşmamış. Ve bu durum, ben askerden izinli olarak gelinceye dek sürmüş. Halbuki ben Erzurum’a döndüğümde aradan tam dört sene geçmişti.Ve yine çocukluğumda bir kardeşim vefat etti. Ben senelerce onun kabrinin başında gözyaşı döktüm. O küçücük ellerimi kaldırıp, “Allahım ne olur beni de öldür; kardeşimi göreyim” diye nice defalar yana yakıla dua ettiğimi hatırlıyorum..Şâmil Dedem ki, benim hayatımın bir parçasıydı; Munise Ninem ki, onsuz yaşamak nasıl olur, hayal bile edemiyordum. Fakat şimdi her ikisi de hem de bir saat arayla vefat etmişti. Ben bu ızdıraba nasıl dayanacak, bu hicrana nasıl tahammül edecektim!. Bu ızdırap dolu sarsıntılı günler ne kadar sürdü bilmiyorum. Fakat, epey bir zaman geçtiğini hatırlıyorum. Sonra istemeye istemeye Erzurum’a eski medreseme döndüm..” 
Erzurum’daki çetin şartlar, çok sevdiği ninesi ve dedesinin ölümü, hayatın bin bir türlü meşakkatleri onun öğrenme aşkını dindiremeyecekti. Erzurum’da dönerek kaldığı yerden eğitimine devam etti.  
Kendisine Tek Kuruş Kalmadı
Hocaefendi, Erzurum’da okurken aynı zamanda, Alvar Köyü’ne de gidip geliyordu. Hatta bir defasında Alvar İmamı’nı ziyarete gitmişti. Yanında eşraf ve zenginlerden sekiz-on kişi vardı. Alvar İmamı onlara; -Ben şimdi talebeme sorular soracağım. Eğer hepsini bilirse onar lira vereceksiniz, dedi. Sonra Molla Cami’den sorular sormaya başladı. Hocaefendi, hayret içinde kalmıştı. Çünkü bütün sorular bildiği yerlerden geliyordu. Sorular bitince orada bulunan eşraf kendisine onar lira verdi. O dönem bir Reşat altını 20 liraydı. Hocaefendi, büyük para kazanmıştı. Alvar İmamı ona kaç parası olduğunu sorunca miktarını söyledi. Alvar İmamı gülümseyerek;-O para çok. Ben o parayı Osman Efendi’ye vereyim de Medrese’ye yiyecek alsın, dedi. Hocaefendi, bütün parayı Alvar İmamı’na verdi. Cebinde tek kuruş bile kalmadı… 
Hocaefendi’nin Erzurum’daki Çileli Talebelik Günleri
O yıllarda medrese öğrenciliği demek aynı zamanda çileli bir hayat demekti. Kışın ısınma şartlarının çok zor olduğu Erzurum’da buz gibi soğuk suyla banyo yapan Hocaefendi, soğuk taşın üzerine koyduğu ayaklarının donmaması için bir ayağı taştayken, diğerini kaldırmak suretiyle banyo yapıyordu. Çünkü Erzurum’un Kırkçeşme Hamamları’na gidip yıkanacak imkânları yoktu. Fakir öğrenciler ancak zengin insanların verdiği fişlerle hamama gidebiliyordu. Fiş olmadığı zaman, Erzurum soğuğunda buz gibi suyla yıkanmaktan başka çare yoktu. Ayrıca Hocaefendi, elinde hortum medresenin tuvaletlerini temizliyordu.Parası olmadığı için ekmek alamayıp aç kaldığı günler oldu Hocaefendi’nin. Yemeklerini yattıkları küçük odada gaz ocağında yapıp yiyorlardı. Bazen ders gördüğü kitapları dahi alamıyordu: “Yeterli param olmadığı için çok defa ders kitabı alamazdım. Çoğu zaman ders halkasının ortasına oturmaya çalışır, sıra bana gelinceye kadar yanımdaki arkadaşın kitabından kendi yerimi ezberlemeye çalışırdım.”
Hocaefendi, burada iki yıl boyunca öğrendiklerini kendilerinden sonra gelenlere öğretti. Bu ders mütaalaları çok faydalı oldu. Bitirdiği kitabı okutacak hale geliyordu ve bunu tekrar tekrar okutuyordu. Farkına varmadan ‘geri besleme’ yapıyordu. Aynı zamanda, Alvar İmamı’nın hayatta olduğu dönemlerden alışık olduğu şekilde tasavvufla da meşgul oluyordu. Hem ilim, hem tasavvuf tahsiline devam etmesi, farkında olmasa da onun, zahir (görünen) ve batın (görünenin ardındaki) arasındaki bütünlüğü kurmasında temel teşkil etmeye başladı.
“Ben medreseye devam ederken de tekkeyi ihmal etmezdim. Alvar İmamı hayatta iken hep onun yanına gidip geldim. Zaten ilk gözümü açtığım, ruhumu mayaladığım yer tekkedir. Bende tekke ve medresenin izleri hep aynı ritmi dokuyarak devam etmiştir. Alvar İmamı’nda gördüğüm açık kerametler, çocukluk ihsaslarımla beni böyle bir bütünlüğe götüren ilk basamaklar olmuştur.” 
Fethullah Gülen Hocaefendi, sıkıntı çekmesine rağmen çok kısa zamanda birçok dersi başarıyla tamamladı. Fakat buna rağmen, Kurşunlu Camii Medresesinden bir müddet sonra ayrılmak zorunda bırakıldı. “Derslerime intizamlı çalışırdım. Çok az uyur, gecelerimi ders çalışarak geçirirdim. O sırada başka imkan da olmadığı için aydınlanma işini ancak mumla temin edebiliyordum. Hoca, ben farkında olmadan, gelir geceleri beni kontrol edermiş. Ve beni hep böyle ders başında gördüğünden de memnun olurmuş..Zaten aile olarak Alvar İmamı ve onun oğlu Seyfeddin Efendi bizi severlerdi. Alvar İmamı babama “Evladım” bana da “Talebem” derdi. Tabii ki, Alvar İmamı’ndan gördüğümüz bu iltifat, ona ne kadar yakın kabul edildiğimizi de ortaya koyuyordu. Fakat, Sadi Efendi ile aramızda bir ara huzursuzluk oldu. Neticede, medreseden ayrılmaktan başka çarem kalmadı. “
Peki sebep neydi? Çünkü, 16. yüzyıldan sonra giderek kendi kabuğuna çekilen klasik, katı ve anlamsız eğitim zihniyeti, genç yaşlardaki Hocaefendi’yi tatmin etmez olmuştu. 1950’lerde dahi hâlâ talebenin hocasının verdiği işten başka bir şeyle meşgul olması katiyyen hoş karşılanmıyordu. Buna Kur’an okumak da dahildi. Verilen dersler Hocaefendi’nin istidat, kabiliyet ve seviyesine göre çok cılız derslerdi. Kör topal yürüyüş onu rahatsız etti. Çünkü bu durumda derslerin on yılda bitmesi bile mümkün değildi. Görüyordu ki, senelerce ders halkasına oturup hâlâ iptidâi dersler okuyan kelli felli insanlar vardı. Buna tahammülü yoktu. Vaktinin geri kalan kısmını başka kitaplar okuyarak geçirmeyi adet edindi. Onun bu tavırları başta yadırgandı. Daha sonra antipatiye dönüştü. Yaptığı şey beş yüz senelik medrese disiplinine karşı bir tepki olarak algılandı. Hocaefendi sadece Erzurum’da değil, bulunduğu her yerde adı duyulmamış kitapları, romanları ve fikir kitaplarını gizli gizli okuyordu. Bu okuyuşlar daha sonra çok daha geniş bir yelpazeye ulaşacaktı.
Geri Kalmış Eğitim Metodu
“Talebeliğimin hepsini toplasanız iki sene ancak yapar. O devrede talebeye i’lal idgam ezberleterek vakit israf ediliyordu. Ve ciddi rehberlik yapan da yoktu.”
Fethullah Gülen Hocaefendi, ateşli bir mizaca, keskin bir zekaya ve yenilikçi bir ruha sahipti. Ortaçağ’dan kalmış dini eğitim sisteminin eskimiş usûlünü, ders okutma tekniğini, okutulan derslerin kifayetsizliğini çabucak sezdi. Bu durumu fiilen ispat etmek için uğraşmaya başladı. Diğer yandan yerleşmiş birçok kuralı içine sindiremiyor, kalıplara tahammül edemiyordu. Hocaefendi, farketmişti ki, Arapça öğrenmek bir gaye haline getirilmiş… Bunun da ötesinde, Arapça öğrenmeye vesile olan kitaplar bile vesile olmaktan çıkartılıp bir amaç haline getirilmişti. Yani eğitimdeki katmerli sapma, okuyan insanların bomboş yetişmesine sebep oluyordu. Hocaefendi, bir ‘hu’ zamirinin raci olduğu yeri bulabilmek için uzun süre tartışılmasını hayretler içinde izledi. Halbuki o, ilmin ve ilim öğrenmeye yarayan araç ve metotların putlaştırılmasına şiddetle karşıydı. Hele, durum apaçık gözler önündeyken kişilerin ve kurumların yenilenmeye direnç göstermesine tahammül edemiyordu. İleriki yıllarda iyice netleşerek gelişecek olan bu tür düşünceler, Hocaefendi’de daha o günlerde birer tomurcuk gibi açmaya başlamıştı. Gençliğinde dimağında bir tohum, bir tomurcuk gibi duran bu düşünceleri Hocaefendi, yıllar sonra yazdığı yazılarında dile getirecekti: ‘Kendini yenileme, devamlı var olabilmenin ilk şartı ve en mühim esasıdır. Sırası geldikçe kendini yenileyemeyenler, güçlü de olsalar, er geç tükenip gitmeye mahkûmdurlar. Her şey kendini yenileyerek canlı kalır ve varlığını sürdürür. Yenileme durunca da, canı çekilmiş ceset gibi, çürümeye, heba olup dağılmaya terkedilmiş olur.’
‘Elverir ki, günümüz talim ve terbiye vazifelisi, fetih ve keşfedici bir ruha sahip bulunsun. Mukaddes kanaat ve düşüncelerin hakkını vererek, büyük terkipçilere yakışır vecibeyi hakkıyla yerine getirsin; Nizamü’l-Mülk’le Alpaslan’ı yan yana görsün. Fatih’le Akşemseddin’i, Zenbilli ile Yavuz’u birbirinden ayırmasın. Gazali’nin aydın semasında, Pascal’ı unutmasın. Mevlana’nın sehhar ifadesiyle ‘semaya kalkarken, laboratuvara uğrayıp Pastör’ü selamlamayı da ihmal etmesin. Sözün özü, kafa ve kalp bütünlüğünü kendisine şiar edinsin…’
İşte Hocaefendi’nin çağın çok gerisinde kalmış kurumlarda barınamamasının sebeplerinden birisi, belki de, yıllar sonra apaçık ortaya koyacağı düşüncelerini, o günün sert şartlarında, davranışlarına yansıtması ve bu düşünceleri hayata geçirebileceğini sanmasıydı. O bir taraftan Gazali ile haşir neşir olurken bir yandan da Pascal’ın semasında kanat çırpmak istiyordu. Mevlana’nın sözleri onu kendinden geçiriyordu, evet, ama aynı zamanda Pastör’ü de merak ediyordu. İnsan bir kere kanatlanmaya başladı mı, gökyüzünün uçsuz bucaksız ufuklarında dolaşmadan edemez. Hatta, Hocaefendi talebelik yıllarında, romanlar, makaleler, felsefi eserler okumaktan kendini alamadı. Darwin ile ilgili kitapları da okudu. Ancak bu tür kitapları kimselere göstermeden okudu. Çünkü asla hoş karşılanmayacağını çok iyi biliyordu. Bu okumalar onu Sünni İslam düşüncesinden uzaklaştırmadı. Tam tersine hem Sünni İslam düşüncesine sadık kaldı, hem de bütün dünyadaki ve İslam âlemindeki fikir hareketlerini takip etti. 

Kaynak: Samanyoluhaber

Cezbe, insanın özüyle irtibatlı “ile’l-merkez=merkez çek” bir kuvve-i kudsiye tarafından, yine onun yaratılış gâyesine ve mahiyet ibresinin gösterdiği ufka doğru bir çekme ve cezbetme ise; incizap, ruha vârid bu davete, onun karşı koymadan “severek, isteyerek geldim”^[1] demesidir.

Cezbe, esbâb-ı âdiye ile elde edilemeyecek kadar büyük bir mevhibe ve mazhariyettir; bu mazhariyetin biricik sebebi de cebr-i mukaddes ve ihtiyar-ı mübecceldir. Evet, hem cezbeyi kucaklayacak ruhtaki istidat ve gönüldeki safvet, hem de meâlîye müştak bu nezih fıtratın ikinci bir mevhibe ile şereflendirilmesi, ikisi de Hakk’a aittir.ذَلِكَ فَضْلُ اللهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ“İşte bu, Allah’ın bir fazlıdır; onu dilediğine verir;”^[2] verir de bir “ân-ı seyyâle” içine, koca zaman parçalarını ve onlardaki şuûnâtı sığıştırır.. bir tek adıma, cennetlere ulaşma gücünü bağışlar ve bir nazara, kömürü elmas hâline getirme kabiliyetini bahşeder.

Evet, insan iradesiyle aşılması imkânsız gibi görünen çok uzun mesafeler, çok baş döndürücü irtifâlar, Hakk’ın cezbedip yükseltmesiyle, miraç gibi, bir hamlede, bir nefhada gerçekleşiverir. Bu mânâya işaret içindir ki, bir mübarek sözde şöyle denmiştir: جَذْبَةٌ مِنْ جَذَبَاتِ الرَّحْمَنِ تُوَازِي عَمَلَ الثَّقَلَيْنِ “Hazret-i Rahmân’ın cezbelerinden tek bir cezbe, ins ü cinnin amel (leriyle elde edilen kurbete) denktir.”^[3]

Hakk’ın cezbiyle ruhlarında, iman-islâm-ihsan esrarını duyan münceziplere “Üveysî meşrep” denir ki, bunların bütün duygu, düşünce, hissiyat ve davranışları, o kudsî cezbe ile müncezip olmaları sayesinde hep istiğrak ve hayret içinde geçer.

Bazen de, cezbe ile, riyâzet ve ibadet arasında “devir” gibi bir “salih daire” teşekkül eder; hak yolcusu, ibadet ve riyâzeti ölçüsünde cezbe ile taltif edilir ve cezbesi nisbetinde de kendini riyâzet ve ibadete verir. Şer’î kıstaslar ibresinin gösterdiği istikamette hareket edildiği sürece de, bu alış veriş ve bu doğurgan teselsül devam eder. Aksine, Mişkât-ı Muhammed (aleyhi ekmelü’t-tehâyâ)’nın nur-efşân ikliminden uzaklaşıldığı ölçüde de, çeşit çeşit iltibaslar baş gösterir, lâubâlilikler zuhûr eder ve şer’î mükellefiyetlerin hafife alınması gibi zulmânî hallerle karşılaşma “fâsit daire”leri içine girilir.

Her şeyden evvel cezbe bir istidat ve bir ilk mevhibedir. Allah’ın bu ilk cebrî atâsı olmadığı takdirde, hak yolcusu, mücerred riyâzet, ibadet ve tasfiye ile ne o cezbeyi elde edebilir, ne incizaba erebilir ne de “ism-i Vedûd”dan süzülüp gelen ışıkla, kâinat çehresindeki cezb ü incizap dalgalanmalarını görüp anlayabilir.. ve böyle birisine, “hiçbir şey değil” denmesi doğru olmasa bile, ciddi bir şey olduğunu söylemek de oldukça zordur.

“Cezbe-i aşk olmayınca neylesin şeyhim beni,
Hak’tan ilham gelmeyince neylesin şeyhim beni..!” Yunus

Cezbe insanı, bazen, kendini feyz-i ilâhî muhitinde müstağrak görerek, dünyayı da, ukbâyı da, dünya ve ukbâ ile münasebetlerini de öyle bir nisyana gömer ki, artık O’nun tecellilerinden başka bir şey göremez. Muallim Naci:

“Bir cezbe verdi tab’ıma bahrin hurûşu kim,
Sandım muhît-i feyz-i ilâhî hayâlimi…”

der ve kendini, kendi gibi diğer şeyleri de o Cazibedâr-ı Mukaddes’in cezbiyle mest ü mahmur görür. Evet, “Muhabbet-i ilâhînin cezbesinden ve şarab-ı muhabbetten herkes ve her şey mesttir: Felek mest, melek mest, nücûm mest, semâvât mest, şems mest, kamer mest, zemin mest, anâsır mest, nebat mest, şecer mest, beşer mest ve baştan başa bütün canlılar mesttir.”^[4]

Cezbe iki türlü olur:

1. Hafî (gizli olanı) ki: Cezbeli; Hakk’ı sever, Hakk’ın emirlerini yerine getirmekten derin bir zevk alır ve sürekli daha derin bir haz kaynağına doğru çekildiğini hisseder.

2. Celî (açık olanı) ki: O, her an daha da inkişâf eden, daha da büyülü bir hâl alan, çok derin bir duyuş ve sezişle, O Mutlak Cazibedâr’ın cezbiyle, üns, huzur ve itminân tüten sırlı bir dünyaya müncezip olduğunu duyar ve hep meczup olarak yaşar.. tabiî, hâlden anlamayanlar da, onun hayatındaki televvünâta bakarak onu deli sanırlar. Bu hâl ve bu iltibâsı ifâde etmesi bakımından, Abdülaziz Mecdi Efendi’nin, cünûn redifli şu gazeli oldukça manidârdır:

“Cezbe derler bir cünûn vardır fevz-i emin
Bundan eyler îtilâ bâlâya esrâr-ı cünûn”

Evet, cezbenin zâhiren cinnete benzeyen yanları vardır; ama yine de ikisi birbirinden çok farklı şeylerdir. Cezbe tecellileriyle halden hâle intikal edip duran meczubun idrâki, ya kayıp normal beşer idrâkinin altına düşer; düşer de, ondan hiss-i selim, akıl ve şer’-i şerifle tevfiki imkânsız haller zuhûr etmeye başlar.. veya yükselip âdî insanlar seviyesini aşarak öyle beşer üstü bir zirveye ulaşır ki, onun ötesindeki seyahatinde, hep elinde Sünnet meşalesi, hiss ü aklın önünde sonsuzluğa pervaz eder durur da, görenler onu mecnûn zanneder.

Heyhat! Aklın altına kayıp düşmüşlük ifadesi cinnet nerede; aklı, hissi tevfik-i ilâhînin yedeğine alıp sürekli onların önünde yürümek nerede.!?

للَّهُمَّ إِنَّا نَسْأَلُكَ مُوجِبَاتِ رَحْمَتِكَ وَعَزَائِمَ مَغْفِرَتِكَ وَالسَّلاَمَةَ مِنْ كُلِّ إِثْمٍ وَالْغَنِيمَةَ مِنْ كُلِّ بِرٍّ وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ وَالنَّجَاةَ مِنَ النَّارِ وَصَلِّ اللَّهُمَّ عَلَى سَيِّدِنَا سَيِّدِ اْلأَبْرَارِ وَاْلأَخْيَارِ

Fethullah Gülen, Sızıntı, Kasım 1991, Cilt 13, Sayı 154

Evet, O’nun yeryüzünü şereflendirmesi; kâinat çapında bir vak’a ve yer-gök adına en büyük bir hâdise olduğu gibi, aynı zamanda insanlığın da yeniden dirilişi sayılır. O, elindeki, cihanları aydınlatan, o nûrefşân mesajıyla, dünyayı yeniden göklere göre tanzim edeceği, varlığın perde arkası hakikatlarına tercüman olacağı, eşya ve hâdiselere yeni tefsir ve yeni yorumlar getireceği güne kadar varlık bütünüyle manâsız, ruhsuz, birbirinden kopuk ve birbirine yabancı gibiydi; cansızlar âdetâ, abesler resm-i geçidinde birer figür, canlılar ‘natürel seleksiyon’un dişleri arasında ve her gün başka bir ölüm ağında.. bu kara yalnızlıkta insanlar ise, her an başka bir ayrılıkla inleyen birer yetim, birer mazlum, birer mağdur vaziyetindeydi. O’nun neşrettiği nûr sayesinde birden bire karanlıkların büyüsü bozuldu, şeytanlar bozguna uğradı ve dalâletler gidip gayyâyı boyladı.. eşyanın mahiyeti değişti; tahripler tamire dönüştü, inkırâzlar da onarım hazırlığı şekline girdi.. dünya üzerindeki konup-göçmeler, gelip-gitmeler birer resm-i geçit halini aldı; doğumlar birer toy-düğün, ölümler de birer ‘şeb-i arûs’ oldu.

O’nun ışığı başlarımızı okşamaya başladığı günden itibaren, ruhlarımızda ‘ebedî yok olma’nın te’siri kırıldı; hicranla çarpan sînelere dost ikliminden vuslat muştuları geldi-ulaştı. Bütün bir insanlık olarak biz hepimiz, O’nun gönüllerimize üflediği hayat sayesinde kendimizi idrak edip eşya ile münâsebete geçebildik.. özümüzdeki cevherleri değerlendirip, benliğimizdeki sonsuzluk buudunu sezebildik. O olmasaydı, ne ruhumuzdaki bu derinlikleri kavrayabilir ne de kabirden geçip sonsuzluğa uzayan bu yolu ve bu yolculuğu bu kadar şirin görebilirdik. Gönüllerimize aşk u heyecan salan O, gözlerimize ışıklar çalan O ve bizleri ebedler ülkesine seyahata hazırlayan da yine O’dur.

O, bu uzun ve sırlı yolculukta bulunduğumuz sâhil itibariyle, bizim için bir kaptan ve rehnümâ, varacağımız âlem itibariyle de bir mihmandâr ve şefaatçı ise, bizim de O’na karşı bir kısım sorumluluklarımız vardır ve bu mevzûda lâkayd kalmamız da mümkün değildir. Ama, ne gariptir ki, bizler asırlardan beri bu ışık insan ve O’nun nurlu mesajına karşı hep lâkayd kalmışızdır.. lâkayd kalmak bir yana çok defa saygısız davranmışızdır…

Vâkıâ, dar bir dairede ve belli ölçüler içinde, merasim türünden bir mevlit, birkaç paket şeker ve birkaç şişe güllâpla.. bazen de birkaç ses sanatkârı ve birkaç ilâhîci ile velâdeti tes’îd etmeye, O’nunla irtibatımızı ortaya koymaya çalışmışızdır; ama, bunlar kat’iyyen O’nun büyüklüğüyle orantılı olmamıştır; orantılı olmak şöyle dursun, O’nun kapıkullarına gösterilen saygı ve ihtiram seviyesine bile ulaşılamamıştır. Hele Hz. Mesih’in doğum günü veya şöyle-böyle O’nunla alâkalı gösterilen noel, paskalya ve daha başka yortu ve karnavallar seviyesinde bir neş’e ve cûşişin yaşanması kat’iyyen söz konusu olmamıştır…

Bu mevzûda yapılması teklif edilen şeylerin ‘ef’âl-i mükellefîn’ arasında yeri olmadığı muhakkak; kimse de böyle bir iddiada bulunamaz. Ancak, acaba bu Kutlu Doğum’u O’nun nûrefşan mesajı adına daha derince, daha içten ve daha ciddî olarak değerlendiremez miyiz?

Hz. İsa ile alâkalı günler, halkı hıristiyan olsun-olmasın, hemen her ülkede âdetâ neş’e, sevinç kıyametleriyle kutlanır; haftalarca, hatta aylarca her mahfilde sözler, muhâvereler hep o istikâmette cereyan eder.. her tarafa O’nun adına tebrikler, hediyeler yağar.. hediye ve tebrik teâtisi, o günlerde postanelerin biricik işi hâline gelir. Telefonlar, sürekli O’nun namına zil çalar, âhizeler O’nun nâmına konar-kalkar.. dörtbir yan kandillerle süslenir; çarşı-pazar renklerle-ışıklarla kahkaha atar.. evler bir arı kovanı gibi, O’na ait duygularla uğuldar, mabetler O’na ait neşîdelerle inler.. ve her gece, âdetâ şehrâyinler gibi büyüleyici ve başdöndürücü olarak geçer.

Gerçi, bu karmakarışık karnavallarda çoğu kimse ne yaptığını bilemez ve neden, çoğu maskaralık olan bu işlerin içine girdiğini fark edemez. Ama, yine de o günleri her saat ve her dakikası ile dinî bir vecd içinde ve ne yaptığının şuurunda olan bir sürü insan vardır.

Ne olursa olsun Hz. Mesîh’e ait gün ve geceler o kadar insanlığa mâl olmuştur ki, bilerek-bilmeyerek herkes kendini o acayip törenler içinde bulur; ibadet, eğlence veya maskaralık, hıristiyanlarla aynı duyguları paylaşır, aynı hislerle yatar-kalkar.. hatta çam, çınar devirir, hindi parçalar, şampanya patlatır ve kör-kütük sarhoş olup sokaklara dökülür…

Mübeccel velâdetin böyle eğlenceli, cümbüşlü kutlanmasını ve mübârek İslâm Dini’nin de bir karnavala çevrilmesini ne biz ne de başkası arzu etmez.. zaten bunu yapmaya da kimsenin gücü yetmez. Ancak, yalancı ve riyakâr bir dünyanın, koskocaman insanlık âlemini nasıl bir iğfal ağına aldığını gördükçe, ‘neden acaba İslâm Dünyası, aynı zamanda kendi velâdeti de sayılan Rebî’ul-evveli, Rebî’ul-evvelle gelen ‘Nevrûz-ı Sultanîyi’ ve o günle gelen insanlığın kurtuluşunu aynı heyecan, aynı cûşiş içinde tes’îd etmez’ diye hayıflanıyor ve kendi kendimizi sorguluyoruz.

Yukarıda serd edilen mülâhazalardan, Seyyidina Hz. Mesîh ve arkasındakileri tezyîf manâsı da çıkarılmamalıdır. Biz Müslümanların Hz. İsa’ya karşı saygımız sonsuz olduğu gibi, O’nun getirdiği mesajın, bugünkü batı medeniyetinin önemli bir rüknü olduğunda da şüphemiz yoktur. Evet, tarihçilerin ve medeniyet felsefecilerinin de ifade ettikleri gibi, eğer Hz. İsa ve O’nun getirdiği ruh ve manâ olmasaydı, batı medeniyeti hiçbir zaman vücud bulamazdı; zira onun bir esası Grek düşüncesi (Matematik düşünce) diğer bir esası Roma hukuku olduğu gibi, önemli bir rüknü de gerçek manâsıyla hristiyan dinidir. Şu hususu da önemle kaydetmek icab eder ki, eğer insanlığın medâr-ı fahri Hz. Muhammed (sav) ve O’nun nurlu mesajı olmasaydı, İslâm Medeniyeti olmazdı.. İslâm medeniyeti olmayınca da batı ‘uygarlığı’ doğmazdı.

Evet, eğer İslâm, o yumuşak, o müsamahakâr, o sımsıcak, o ilme açık ve tefekkürü ödüllendiren semâvî renkleri ile batı yamaçlarında tüllenmeseydi.. ve eğer onuncu asırdan itibaren İslâm âlimleri ve bu arada Türk düşünürleri, greko-latin kültürünü Avrupa’ya taşıyıp, Avrupalıya tanıtmasalardı, batı hâlâ orta çağları yaşıyor olacaktı. Zaten, matematik, fizik, kimya, astronomi, hendese ve tababet gibi ilim dallarının doğulu ve İslâm alaşımlı olduğunda kimsenin şüphesi yok. Bizim dünyamızda medeniyet adına her şeyi batılı görmeye kendini şartlandırmış bir kısım müstağripler kabul etmeseler de, batı medeniyeti, hali hazırdaki yerini alabilmesi ve modern şekliyle var olabilmesi için, Hz. Mesih’ten sonra tam altı asır daha bekleme mecburiyetindeydi.. bekledi, İslâm’la karşılaştı.. bu karşılaşmayı tam değerlendirdi veya değerlendiremedi, o ayrı mes’ele; ama ondan mutlaka müteessir oldu, çok yararlandı ve geleceğini onun ışığında dizayn etti.

Evet, batı, İslâm medeniyetine esas teşkil edecek olan prensipleri benimsemese bile ondan aldığı, alıp değerlendirdiği ve bu arada İslâm’ın ona tedayi ettirdiği pek çok şey vardır.. ve bunlar yeni batı kafası ve yeni batı düşüncesinin teşekkülünde, tahminler üstü te’sir icra etmişlerdi…

Bu itibarla diyebiliriz ki:

‘Dünya neye mâlikse O’nun vergisidir hep,
Medyûn O’na cemiyeti, medyûn O’na ferdi;
Medyûndur O masuma bütün bir beşeriyet,
Yâ Rab, mahşerde bizi bu ikrar ile haşret!’
M. Akif

Asırlar var ki, topyekûn insanlığın medyûn bulunduğu bu Zât’ı, kendi kâmet-i kıymetine uygun bir velâdet günü, velâdet haftası, velâdet ayı, ile tes’îd edemedik.. tes’îd etmek bir yana, O’nun kapı kullarına gösterilen alâka ölçüsünde O’na karşı tazimde bulunamadık. Aylar, yıllar ve asırlar boyu O’nun için şehrâyinler tertip edilse, her gece O’nun için yüzlerce, binlerce neşîdeler söylense, yine O’nun hakkı ödenemez ve O’nun için bir şeyler yapıldığı söylenemez. Ne var ki, ‘Sultan’a sultanlık, gedâya da gedâlık yaraşır’ düşüncesinden hareketle, ‘hiçbir şey yapmamaktansa, az dahi olsa mümkün olanı yapmak daha iyidir’ diyor ve ‘Ebedî Risalet Sempozyumu’ gibi konferansların her sene ayrı bir ülkede icra edilmesini.. ve belli bir zaman diliminin bu işe tahsisini.. ve mümkünse önümüzdeki yılın -tabiî O’nun dünyasında, sadece O’na bir yıl tahsis etmenin ne denli bir cimrilik ve vefasızlık olduğunu ruhlarımızda duymanın ezikliği, ârı ve hicabıyla- ‘Hz. Muhammed (sav) Yılı’ olarak ilânını teklif ediyoruz.

Fethullah Gülen, Sızıntı, Ekim 1991, Cilt 13, Sayı 153

Fethullah Gülen Hocaefendi’nin doğup büyüdüğü Korucuk Köyü’nde 1940’lara kadar okul yoktu.  Zaten halk çocuğunu okula göndermekten korkuyordu. Dini eğitimin yasaklanması, öğretmenlerin inanca aykırı tavır ve söylemleri halkta devletin okullarına karşı bir korku oluşturmuştu. Devletin eğitim sistemi milletin inanç hayatına uymuyordu. İnsanlar, evlatlarının dini inançlarını kaybetmelerinden endişe ediyordu. 

O gün Kur’an yasaktı, ezan yasaktı ama; bütün yasaklara rağmen sağlam bir nesil yetişiyordu. Bugün ise ‘dindar bir nesil yetiştirmek’ istediklerini ifade edenler, tam aksine dinden kopuk bir neslin doğmasına neden oldular. Siyasal İslam adı altında, dünyaperestlik, şakilik, serkeşlik, şehvanî arzular, servet ve şöhret meyli sunuluyor. Bugün İslâm’ın mâruz kaldığı tehlike çok daha öldürücüdür. Fakat, toplum, benliğini kemiren, mana kökünü darbeleyen, ruhî dinamiklerini yok eden hadiseleri pek sezemiyor. Cemiyetin basiret gözü tamamen körleşmiş. İçi boş bir muhafazakarlık tiplemesi ortaya çıkmış ve pek çok kişi sürü psikolojisi ile göstermelik olarak dine yakın gözükmekte. Ülkede insanların İslam’dan uzaklaştığı, deizm ve ateizme yöneldiği bir gerçek. İşte bugün ve Hocaefendi’nin çocukluk yılları olan 1940’lı yıllar…
Korucuk Köyü’nde 1944’ten itibaren caminin bitişiğindeki medreseyi sınıf olarak kullanmaya başladılar. Gündüzleri çocuklara, geceleri de yaşlı erkek ve kadınlara orada okuma-yazma öğretiyorlardı. ‘O yaşlı başlı insanların durumunu pencereden seyreder gülerdim.’ diyor Hocaefendi hatıralarında. Olgun insanların o halleri kendisine çok tuhaf geliyordu. Nüfus kaydına göre (1942) yaşı tutmadığı için ilk sene Hocaefendi’yi okula almadılar. 1946 yılında okula başladığında yaşı yine tutmuyordu; fakat o yine de devam etti. Üç yıl bu okula gitti. Öğrenciler, zor şartlarda eğitime başlamışlardı ama; okul üniforması olan önlüğü giyemiyorlardı. Çünkü köylü fakirdi. Ailelerin okuldaki çocuklarına önlük alacak durumları yoktu. 
Bu arada Hocaefendi’nin ilkokula başladığı 1946 yılında ülkede önemli bir gelişme yaşanıyordu. Cumhuriyet Halk Partisi’nden ayrılan Celal Bayar, Adnan Menderes, Tevfik Koraltan ve Fuat Köprülü 7 Ocak 1946’da Demokrat Parti’yi kurdular. Seksen dört maddelik programının esasını liberalizm ve demokrasi oluşturuyordu. Demokrat Parti 27 Mayıs 1960 İhtilali’ne kadar varlığını devam ettirecekti.
İlkokul Yıllarından Bir Hatıra…
Hocaefendi, hatıralarında Belma ismindeki ilkokul öğretmeninden bahseder: “Okulda bir de Belma Öğretmen vardı. Bana çok iltifat ederdi. Bazan sınıfta, bana bakar ve “Bir gün Galata Köprüsünde genç bir teğmen dolaşacak ve ben onu şimdiden seyrediyorum” derdi. Kendisi İstanbulluydu. O’nunla ilgili unutamadığım bir hatıram vardır. Bir gün her nasılsa sınıfta gürültü edenler arasına ben de karışmıştım. Diğerlerini dövdü. Sıra bana gelince kulağımdan tuttu ve sadece “Sen de mi?” dedi. Bu bir çift söz bana yetmişti.” 
Okuldaki öğretmenlerden birisi aşırı din düşmanıydı. Hocaefendi’nin teneffüslerde dahi namaz kılmasını hazmedemiyordu. Ancak o, yine de bir sıranın üstüne çıkıyor ve namazlarını kılıyordu. Hocaefendi’nin adını molla koymuştu bu öğretmen. Bütün sebep de onun namaz kılmasıydı. Fakat, öğretmenin bütün baskıları ve dalga geçmeleri de onun namaz kılmasına engel olamadı. 
Namaz Hassasiyeti
Hocaefendi, 8-9 yaşlarında ilkokula devam ederken bir taraftan da ailesine bütün işlerde yardımcı oluyordu. Etrafı toplama, süpürme, yemek yapma, bulaşık yıkama ve davarları gütmeye kadar her işe koşuyordu. Bütün bu koşuşturma içerisinde yine de okumayı ihmal etmiyordu. Yorgunluğuna rağmen gecelerini değerlendirmek istiyordu. Yine, çok yorgun olduğu bir gün yatsı namazını kılmadan uzanmıştı. Biraz dinlendikten sonra kalkıp namazını eda edecekti. Evladının her halini dikkatle takip eden Refia Hanım, onun namaz kılmadan yattığını fark etmişti. Bu durumdan çok rahatsız oldu ve kendisine seslenip: “Namazını kıl öyle yat, ben de yorgunum seni kaldıramam belki” dedi. Hocaefendi, o ana kadar da namazını kılmadan asla yatmamıştı. Yorgunluk ve annesinin merhametine dayanarak; “Ana çok yorgunum, kalkar kılarım.” diye cevap verdi. Refia Hanım çok üzüldü.  Bütün gün o da çalışmış çabalamıştı. Oldukça bitkindi. Ama, onlar için bir vakit namazı geçirmek başlarına dünyanın yıkılması demekti. ‘Eğer namaz kılmadan yatarsan sabah kalktığımda senin cenazeni göreyim’ dedi ve oğlunun gece uyanamayacağını düşünüp endişelenerek o yüzden ellerini kaldırıp dua etti. Hocaefendi, bu sözler üzerine kalkıp namazını kılacak ve ‘namaz karşısındaki bu ciddi tavrı’ ömrü boyunca unutamayacaktı.  
Hocaefendi’nin 9 yaşında olduğu 1947’de Amerika, komünizm tehlikesine karşı dünyanın jandarmalığını üstleniyordu. 12 Mart 1947’de Truman Doktrini ile Amerika, özellikle Türkiye ve Yunanistan’ı komünizme karşı korumaya yöneldi. Nitekim Yunan iç savaşında komünistler mağlubiyete uğradı. Bu doktrinle Türkiye, Sovyetler’e karşı kendisini güvende hissetti. Türkiye Batı bloğu ile yakınlaştı ve NATO’ya girme sürecine girdi. Marshall Planı da bu doktrinin bir neticesiydi. Yine bu dönemde, Hindistan bağımsızlığına kavuştu (1947). 
1948’den sonra Bediüzzaman’a yapılan zulüm ve baskıların şiddeti arttı. Büyük bir isyan hadisesi vuku bulmuş gibi Vali ve Emniyet Müdürü sürekli Emirdağ üzerine hiddetle gidip gelirken, diğer taraftan beş uçak da Emirdağ üzerinde uçuşlar yaparak, halkı ve Nur talebelerini korkutup sindirmek istiyordu. 23 Ocak 1948’de Bediüzzaman ve çevre illerden tutuklanan pek çok talebesi Afyon Cezaevine konuldu.Afyon hapishanesinin şartları daha da ağırdı. Hapishanenin en üst katındaki yetmiş kişi kapasiteli ve çoğu kırık olan yirmi dört pencereli bir koğuşa Bediüzzaman tek başına konuldu. Eksi yirmilere kadar düşen dondurucu kış soğuğunda, kendisine soba dahi verilmedi. Yetmiş yaşının üzerinde bedenen iyice çökmüş olan Üstad , açlıktan bitkin bir hale düşürülerek kendisine üç kez zehir verildi. O, bu tahammülsüz ızdıraplara, çilelere sabrediyor ve talebelerine de bir şekilde ulaştırdığı teselli mektupları ile onları da sabretmeye davet ediyordu. 
Yine bu devrenin önemli gelişmelerden birisi de Gandi’nin, 30 Ocak 1948 akşamı suikaste uğramasıydı. Son nefesinde “ALLAH!” demişti. Mohandas Gandi, yalnız Hindistan’ın bir değeri değildi, bütün dünya insanlarınındı. Arkasında kalan hiçbir malı yoktu, yalnız eskimiş bir çift takunya ve gözlüğünden başka… 
Dönemin çok çarpıcı bir hadisesi de İsrail Devleti’nin kurulmasıydı. (14 Mayıs 1948) İngilizler, bölgede kurulacak bir Yahudi devletinin Arapları fazlasıyla kızdıracağını bile bile Filistin’de İsrail’in kurulmasına izin verdi. İsrail Devleti’nin kuruluşunun ilan edilmesinden sonra Arap Birliği İsrail’e savaş açtı. Mısır, Ürdün, Suriye ve Irak kuvvetleri üç yönden saldırıya geçerek önemli ilerlemeler kaydettiler. Ancak savaş sonradan Araplar’ın aleyhine dönüştü. Ve İsrail savaş sonunda 1947’de elde ettiği %56’lık Filistin toprağını %78’e çıkardı. 
Alvar Köyü’ne Göç (1949)
Ortadoğu’da dengelerin değiştiği ve Bediüzzaman’ın, 1949’da Afyon’da keyfi bir muameleyle hapiste tutulduğu bu devrede Hocaefendi ilkokul üçüncü sınıftaydı ve ailesi Korucuk’tan Alvar Köyü’ne göç etmek üzereydi.Ramiz Hoca 1949 yılına kadar kendi köyü Korucuk’ta imamlık yapmıştı. Son dönemlerinde köy halkı arasında ‘imamlık’ konusunda görüş ayrılıkları baş gösterdi. Bazı kişiler Ramiz Hoca yerine başka imam tutulmasını istiyor, bazıları da Ramiz Hoca’nın devam etmesini arzu ediyordu. Sıkıntıların çözümü yine Alvarlı Efe Hazretleri’nden geldi. Ramiz Hoca’ya, yıllarca imamlık yaptığı Alvar’da vazife yapmasını tavsiye etti. Alvarlılar buna zaten razıydı. Ramiz Hoca, Efe’nin sözünü tuttu ve Korucuk’tan ayrılıp Alvar Köyü’nde imamlık yapmayı kafasına koydu. Bu mevzu ortaya çıktığında mevsim kıştı, taşınmak için baharı beklediler. Ayrılmak, gidenler için de geride kalanlar için de çok zordu. Ailelerin hep bir arada yaşadığı o yıllarda evden bir bölümünün çıkması ölüm gibi ağır gelmişti onlara.Neticede 1949 yılında çok zor da olsa Korucuk’tan ayrıldılar. Alvar’da caminin hemen karşısındaki imam evine yerleştiler. İki odadan ibaret küçük bir evdi burası. Zaten fazla eşyaları da yoktu. Fethullah Gülen Hocaefendi, babasının Alvar Köyü’ne imam olması ve ailesinin oraya taşınması nedeniyle üçüncü sınıfı bitirmeden ilkokulu bırakmak zorunda kaldı ve daha sonra dışarıdan tamamladı. “İki buçuk sene kadar okuduktan sonra okuldan ayrıldım. Babam, İmam olarak Alvar’a gittiği için biz de ailece oraya taşındık. Bir daha da okula gitmedim. Bir ara Korucuk’a gelmiştim. Belma Öğretmen beni görmüş ve ‘Ben seni dördüncü sınıfa geçirdim’ demişti. Fakat onun bu jesti de fayda etmedi. Okula gitmedim. İlkokulu daha sonra, Erzurum’da dıştan imtihanla bitirdim.”
Ramiz Hoca’nın Alvar’a taşındığı sıralarda 4 Nisan 1949’da NATO kuruldu. İkinci Dünya Savaşı’ndan güçlü çıkan komünist emperyalizminin muhtemel saldırılarına karşı, hür milletlerin istiklal ve toprak bütünlüğünü savunmak niyetiyle kurulan bir teşkilattı.Tam bu sıralarda, Amerika’yla nükleer silah yarışına giren Sovyetler Birliği, Ağustos 1949’da ilk atom bombası denemesini gerçekleştirdi.
Hocaefendi’nin annesi Refia Hanım’ın Alvar’daki yükü daha da artmıştı. Hoca hanımı olduğu için köylünün kendisinden beklentileri vardı. İlmi de olduğundan hiçbir şeyden geri kalmıyor, yetişebildiği her türlü hizmete koşturuyordu. Bu arada ev işlerinde en büyük yardımcısı da Hocaefendi’ydi: “Babam Alvar Köyüne imam gidince annem tamamen yalnız kalmıştı. Büyükannem (Munise Hanım) ablamı yanında alıkoyduğu için ev işlerinde ona yardım etme yükü bana düşmüştü. Çünkü evin en büyüğü bendim. Yaşım dokuz veya ondu. Bir taraftan hıfzımı tamamlıyor, diğer taraftan da anneme yardım ediyordum. Hamur yoğurur, yemek yapar, bulaşık ve çamaşır yıkamada yardımcı olurdum. Tabii ki yine de anneme düşen çok iş kalırdı. Bu arada koyun ve ineklerin sağımını da o yapıyordu. Velhasıl anamın hayatı bütünüyle çileydi. İşte bütün bunlara rağmen bizlerin yetişmesi için de amansız mücadele vermişti. Bu da bana tesir eden ve hayatımın bazı dönemlerinde yapmam gereken işlerde beni yönlendiren ve benim için süreklilik arzeden tesirler arasındadır diyebilirim.”
Hocaefendi’nin Alvar Köyü’nde çocukluk yıllarını meşakkatlerle geçirdiği günlerde Bediüzzaman Hazretleri hala Afyon hapsinde tutuluyordu. Mahkemenin bir karar alamamasından dolayı Üstad ve talebeleri yargı sürecini Afyon hapsinde geçirdikten sonra 20 Eylül 1949 günü tahliye edildi. Ancak, beraat etmiş olsa bile, 2 Aralık 1949 tarihine kadar Üstad’ın Afyon’dan ayrılmasına müsaade edilmedi. Keyfi bir muameyle polis nezaretinde Emirdağ’a gönderildi. Burada iki sene ikamet etmeye mecbur bırakıldı.
Bernard Lewis Türkiye’de (1950)
1950’li yılların başında, İngiliz asıllı bir Amerikalı olan Bernard Lewis Türkiye’ye geldi. Osmanlı arşivlerini inceledi ve “Modern Türkiye’nin Doğuşu” adlı kitabını yazdı. Sonraları “Medeniyetler Çatışması” tezini ilk kez ortaya atacak olan Lewis, Batı dünyasında günümüzün en etkili İslâm tarihçisi ve Ortadoğu uzmanlarından biri olarak kabul edilecekti. Lewis’in “Medeniyetler Çatışması” fikrine karşı dünyanın dört bir tarafında vesile olacağı sulh adacıkları ve tesis edeceği diyalog köprüleriyle farklı medeniyet ve kültürleri buluşturacak olan Fethullah Gülen Hocaefendi o yıllarda henüz çocuktu. Hocaefendi’nin ufkunu o günlerde keşfedemediklerinden İslam âleminin moderniteyle problemi olduğunu ileri sürerek çatışmadan bahsedeceklerdi.  
Kore savaşı (1950-1953)Kore savaşı 1950-1953 yılları arasında Komünist Kuzey Kore ile Güney Kore arasında yaşandı. Stalin’in Kuzey Kore’yi desteklemesiyle ABD savaşa müdahale etti. Böylece, savaş boyut değiştirdi ve genel bir hal alarak “Komünist blok – Hür dünya” mücadelesine dönüştü. Birleşmiş Milletler kararı çerçevesinde Türkiye Kore’ye bir tugay yani 5090 asker gönderdi. İskenderun’da askerlik yapmakta olan Bediüzzaman’ın talebesi Bayram Yüksel Ağabey de bu savaşa katıldı. Zaten, Üstad hazretleri “Allah’ı inkar fikrine karşı yapılan bu harbe katılmak lazımdır.” diyerek fikrini beyan etmişti. Kore Savaşı’na katılan talebesi Bayram Yüksel ile 1907 yılında İstanbul’da tanışıp dost olduğu Japon Başkomutanı’na Risale-i Nur Külliyatı’nı gönderdi.
Hocaefendi’nin Hafızlık Çalışmaları (1951)
Hocaefendi, Korucuk’ta 2,5 yıl kadar okula gitmiş, fakat Alvar’da tekrar başlamamıştı. 1951 yılında babası Ramiz Hoca’dan Arapça dersleri aldı. Gramer kitapları Emsile ve Binâ’dan bir miktar talim etti. Babasına ait ne kadar Osmanlıca kitap varsa okudu bu dönemde. Ramiz Hoca’daki sahabe hayranlığı ona da geçmiş, onlara ait hayat hikayelerini o yaşlarda adeta ezberlemişti. Daha sonra Ramiz Hoca, çevresindekilerin tavsiyesi ile iki üç çocukla beraber Hocaefendi’yi de hafızlığa başlattı. Ev işlerinden ve hayvanları gütmekten vakit bulabildiği ölçüde ezber yapan Hocaefendi iyi çalıştığı günlerde yarım cüz (10 sayfa) kadar ezberleyebiliyordu. Ramiz Hoca yumuşak üslubuyla onu teşvik ediyordu. Refia Hanım da tam bir hafız olmamasına rağmen Hocaefendi’nin ezberlerini dinliyordu.  ‘Ben şahsen hafızım ve hayatımda iki defa hafızlık yapanlardanım. Bir, on küsur yaşlarındayken babam yaptırmıştı. Bazı sebeplerden ötürü üzerinde duramadığımdan tamamen unutmuştum. Daha sonra 1980’lerde tekrar dört ayda hafız oldum. Fakat kemâl-i samimiyetle söylemeliyim ki, onu her okuyuşta yeni yeni ufuklar, yeni yeni kıtalar keşfediyor gibi oldum. Ona gönlünü veren herkesin de aynı şekilde düşündüğünü zannediyorum. Elverir ki, mânâya âşina olarak ondaki ilâhi maksatlar takip edilebilsin ve biraz da konsantrasyon içinde ciddî bir biçimde okunsun.’ Hocaefendi, bu gayretlerinin yanında Alvar köyünde “Alvarlı Efe” olarak bilinen Şeyh Muhammed Lütfi Efendi’den de dersler aldı. Bu arada, 1951’de Hocaefendi’nin kardeşi Fazilet doğdu.
Bediüzzaman’ın Papa ile Diyalog Faaliyetleri (1951)
Bu dönemde Bediüzzaman’ın dünya insanları ile diyaloga geçtiğini görüyoruz. Zülfikar adlı eser Vatikan’a Katoliklerin dini lideri Papa’ya gönderildi (1951). Aynı yıl, Vatikan’dan gelen yazıda gönderilen “el yazısı güzel eser” için teşekkür ediliyordu. 
Hocaefendi’nin Hasankale Günleri (1952)
Babasının çalıştırmasıyla hıfzını tamamlayan Hocaefendi, ertesi yıl yaz mevsiminde ilk defa ev ve tarla işlerinden muaf tutularak Hasankale’de Hacı Sıdkı Efendi diye bilinen bir zattan talim ve tecvit okumaya başladı (1952). Ancak Hasankale’de kalacak yeri olmadığı için Alvar’dan her gün 7-8 kilometrelik yolu yaya olarak gidip gelmesi gerekiyordu. Hacı Sıdkı Efendi bezzazdı, manifatura işleri yapıyordu. Sadece Allah rızası için talebe okutuyordu. Fakat, işinden boşaldığı anlarda ancak dükkanında bir-iki talebeyle meşgul olabiliyordu. Aynı zamanda, talebelerin öğlen yemeklerini de kendisi karşılıyordu.  Bu tarihlerde, insanlığın başına bela olacak nükleer silahlanma yarışında Amerika Birleşik Devletleri “Mike” adlı ilk hidrojen bombasının denemesini gerçekleştiriyordu (1952).
Hocaefendi, Kurşunlu Camii Medresesi’nde (1952)
Ramiz Efendi, Alvar ile Hasankale arasında bir çocuk için çok uzun sayılacak bir yolu, evladının her gün yaya olarak gidip gelmesinden endişe duymaya başladı. Bu yüzden, onu artık Hasankale’ye göndermedi. Hocaefendi, yeniden Alvar Köyü’nde babası Ramiz Hoca’dan ders almaya başladı. Ama bunlar kendisi için yeterli değildi. Evladının ilim alanındaki hevesinin ve kabiliyetlerinin farkında olan Ramiz Hoca, nasıl bir yol izlemesi gerektiğine karar veremiyordu. Hocaefendi, bu arayı yine çeşitli kitaplar okuyarak geçirdi.İşte tam bu kararsızlık döneminde, Alvar İmamı’nın ‘bunu mutlaka okutalım!’ tavsiyesi ve yol göstermesi üzerine Hocaefendi, 1952 yılında Erzurum’da Kurşunlu Camii medreselerinde talebe okutan Alvar İmamı’nın torunu Sadi Efendi’nin yanına verildi. Hocaefendi’den beş altı yaş büyük olan Sadi Efendi temiz ve mazbut bir insandı. Ancak yaşı çok gençti ve tecrübesizdi.  Kurşunlu Camii Medresesi, tavanı ahşap, küçük bir medreseydi. Aşağı yukarı iki kilim boyu kadar bir yerde beş-altı insan kalıyordu. Hocaefendi ilk defa burada medreseye başlayacaktı. Kolunda bir sandık vardı ve bütün eşyası da ondan ibaretti.Fethullah Gülen Hocaefendi bu medresede iki buçuk ay içinde Emsile, Bina ve Merah’ı metin ezberleyerek okudu. İzhar’ı bitirdi. Akranlarına göre hızlı ilerliyordu. Kâfiye okumasına lüzum görülmedi ve Molla Câmi’ye başladı.Caminin etrafındaki küçük odalardan oluşan medresede çoğunlukla patatesten başka yemek pişmiyordu. Küçücük odalarda yerde hasır, hasırın üzerinde yatakları vardı. Odasında yemeğini kendisi yapıyordu.  Abdülhalık Gömeç o günlerde Fethullah Gülen Hocaefendi ile beraber okuyan arkadaşlarından biriydi.  Gömeç, o günleri şöyle tasvir ediyor:“Okuduğumuz medrese çok ilkeldi. Yere bir hasır atar ve onun üzerine serdiğimiz yatağımızda oturur, uyur, yer, içer, ders çalışırdık. Kiler dediğimiz bir yer vardı, erzaklar orada dururdu. Çok karanlık bir yerdi; Kurşunlu Medresesi’nin hapishane olduğu dönemlerde idamlar burada infaz edilirmiş… Gülen, haksızlığa tahammülü olmayan bir insandı. Bir gün arkadaşlardan biri bana sövdü. Hırsımdan oturup ağladım. O beni ağlar görünce, derdimi sordu, öğrendi. Bana söven çocuğun yakasını tuttu ve onu dövdü. Sert mizaçlıydı. Güçlü-kuvvetliydi. Ama gücünü ve kuvvetini hiçbir zaman haksızlıktan veya güçlüden yana kullanmazdı. Bir fotoğrafımız vardır. O üç düğmeli ceketiyle… Bütün varlıklı gençler üç düğmeli ceket giyerdi. O günlerde modaydı. Fethullah Gülen pantolonunun da ütülü olmasına itina ederdi. Saçlarını hiç dağınık görmedim.”Hocaefendi’nin bir başka medrese arkadaşı olan Sadi Kayhan da o günleri şu sözlerle dile getiriyor:“1953 yılında Kurşunlu Medresesine gittim. Hocaefendi de orada talebeydi. Tanışmamız burada oldu. Ancak o devrelerde Medreseler bakımsızdı. Talebeyi himaye eden hamiyet sahibi insan çok azdı. Onun için bizim medresede patatesten başka yemek pişmezdi. Her oda yemeğini kendi pişirir ve yemek pişirme nöbetle yapılırdı. Ancak Hocaefendi’nin odasında yemekleri hep o yapardı. Her yemekten evvel iştahımı kabartır ve “Size öyle bir yemek yaptım ki parmağınızı ısıracaksınız” derdi. Biz de bugün başka bir yemek yiyeceğiz zannederdik. Halbuki yine önümüze patates yemeği gelirdi. Ancak Hocaefendi her defasında patatesin başka bir türlü yemeğini yapardı.Kendi işini daima kendisi yapardı. Hiç kimse onu bir başkasına iş buyururken görmedi. Elinden geldiğince başkalarının işini görmeyi severdi ve severek yardımda bulunurdu.Halkın kanaatine mal olmuş bazı yanlış düşünceleri hiç çekinmeden tenkit ederdi. Bilhassa, mübalağalı anlatımların hep karşısında olmuştur.Halkın sevdiği ve okuyup dinlediği bazı kıssalar vardı. O bu kıssaların birer uydurma olduğunu söyler ve karşı çıkardı. Biz onun bu tür davranışlarını o gün için yadırgardık. Halbuki aradan seneler geçtikten sonra onun ne kadar haklı olduğunu anladık.İlmin izzetini muhafazada onun kadar hassas davrananı hatırlamıyorum. O günlerde bir cenaze olduğunda bizi götürürler, hatim okuturlar ve cebimize üç beş kuruş harçlık koyarlardı. Biz böyle bir günü dört gözle beklerdik. Çoğumuz itibariyle fakirdik, paraya ihtiyacımız vardı. Fakat Hocaefendi ne kadar ihtiyaç sahibi de olsa böyle yerlere gitmezdi. Hatta gidenlere de mani olmaya çalışırdı. Bu esnada kavgaya varan münakaşaları dahi olmuştur.Çok temiz giyinirdi. Kendi eşyasını başkasına kullandırmazdı. Hatta üzerine oturduğu bir postu vardı. Bazen arkadaşlar ona oturmak isterdi. Hocaefendi latife yollu, “arkadaş, ben kolay kolay, kimseye post kaptırmam” der ve postuna kimseyi oturtmazdı.Eşyayla münasebeti çok derindendi. Bizi hiç ilgilendirmeyen şeylerle o çok yakından ilgilenirdi. Yeni gördüğü bir şey olursa muhakkak bütün tafsilatıyla onu öğrenmeye çalışırdı. İnsanları tanımada da hassas davranırdı. Bir arkadaşımızın ziyaretçisi gelse, onun kimliği hakkında muhakkak malumat edinirdi. Tabii ki bir daha da o şahsı unutmazdı. Biz onun bu huyuna hayret ederdik. Araştırmacı bir ruha sahipti, diyebilirim.O bizim medresemizin maddi manevi çekip çevireni durumundaydı. Bu mevzuda kimse onunla boy ölçüşmeye kalkmazdı. Hepimiz bu durumu kabullenmiştik. Bize kendisinin katiyyen böyle bir zorlaması yoktu. Ancak onda bir heybet vardı ki yanında bulunan herkese bu tesir eder ve ona karşı saygı duyardı. Haksızlığa tahammülü yoktu. Bu haksızlık kim tarafından yapılırsa yapılsın muhakkak ona karşı bir tavır koyar ve bizleri de böyle davranmaya teşvik ederdi.”

Kaynak: Samanyoluhaber

Adil Hakim, Hocaefendi ve Hizmet

 Fethullah Gülen Hocaefendi’nin beş yaşında olduğu 1943 yılında, gerek ülkemizde gerekse dünyada çok büyük hadiseler yaşanıyordu. Bediüzzaman’ı, kurdukları dünya için tehlikeli görenler tekrar harekete geçmişlerdi. Kadir Gecesi’ne isabet eden 27 Eylül 1943’de, Üstad’ı Kastamonu’dan alıp, üç yüz kilometre uzaklıktaki Ankara’ya sevk ettiler.Bu sıralarda 1943’te yapılan Moskova Konferansı’nda 2. Dünya Savaşı’ndan sonra oluşacak dünya düzeni konuşuluyordu. Konferansa İngiltere, Amerika, Sovyet Rusya ve Çin katılmıştı. Aynı yıl (1943’te) Roosevelt, Stalin ve Churchill arasında yapılan Tahran Konferansı’nda ise Türkiye’nin savaşa girmesi kararı alınıyordu. Birinci Dünya Savaşı’ndaki gibi düzmece bir hadiseyle ülke savaşa sokulacaktı. Henüz belini doğrultamamış olan memleketimizi tam bir felakete sürükleyeceklerdi. Fakat, kader dünyaya hizmet götürecek olan samimi insanların önüne su serpecek, Allah ülkeyi savaşa sürüklenmekten koruyacaktı.   Bu gelişmeler yaşanırken, Bediüzzaman’ı susturmak için bu sefer Ankara’dan Isparta’ya götürdüler. Burada da bir ay nezarette tuttular. Sonra Denizli’ye götürerek farklı illerden tutuklanıp getirilen talebelerle birlikte Denizli Hapishanesine koydular. Burada da kendisine reva görülen şiddetli sıkıntıların yanında onu üç kez daha, çok ağır şekilde zehirlediler. Hafız Ali Ağabey buradaki zehirlemeyle şehit oldu. 
Denizli Ağır Ceza Mahkemesi Reisi Ali Rıza Bey, Bediüzzaman Hazretleri’ni talebelik yıllarından beri tanımaktaydı. İstanbul’da Hukuk Fakültesinde okurken, Şekerci Han’da onunla görüşmüş ve Üstad’ın ilmine, vatan sevgisine vakıf olmuştu.Kader onları yıllar sonra Denizli Mehkemesi’nde karşı karşıya getirmişti. Ve Mahkeme Reisi Ali Rıza Bey, Denizli Mahkemesi’nde sunulan iddianamedeki suçlamaların asılsız olduğunu iyi bilmekteydi. Dava dosyalarında suç teşkil edecek bir şey olmayınca, Ali Rıza Bey beraat verip bu masum insanları salıvermek istiyordu; fakat yukarılardan mahkemeye tayin edilen iki hakim de mutlaka ceza vermek istiyorlardı. Ali Rıza Efendi, bu art niyetlere fırsat vermemek için mahkemeyi dokuz ay uzattı. Üstad Hazretleri bundan sıkıldı. İşinden gücünden edilmiş bir sürü insan boş yere hapiste tutuluyordu. Bu sırada o iki hâkimden birisi hastalandığı için rapor alıp ayrıldı. Hesnâ Şener Hanım da Denizli Mahkemesi’nde hâkimdi. Ali Rıza Efendi, Hesnâ Hanım’a “Aslında bu davada hiçbir suç unsuru yok. Bu insanlar masum. Gel kızım bizim heyete dahil ol. Âdilâne bir karar verelim. Beraat kararına imza atar mısın?” dedi. Hesna Hanım da hiç beklemeden “Atarım!” deyince Ali Rıza Bey onu mahkeme âzâlığına namzet gösterdi. Ali Rıza Efendi, üçüncü hakimi de beraat yönünde ikna etti. Böylece, Bediüzzaman Hazretlerinin “Adil Hâkim” olarak vasıflandırdığı Ali Rıza Bey’le diğer mahkeme üyeleri bütün Nur Risaleleri, Bediüzzaman ve talebeleri için 15 Haziran 1944’te oy birliğiyle beraat kararı verdiler. 
Üstad Hazretleri Emirdağ Lâhikası’nda yer alan bir mektubunda Hesna Hanım’ı ismen zikrederek teşekkür eder:“Mahkemede zabıt kâtibi ve azadan Hesna Hanım ve sorgu hâkimi gibi vicdanlı zatlara teşekkür ederiz. Ve onları unutmayacağımı… selâmımızı ve minnettarlığımızı bildiriniz.”  (Emirdağ Lahikası, s. 44)
Ali İhsan Tola bundan sonrasını şöyle anlatır: “Üstadın huzuruna vardığımda, durumu arz ettim. Üstad: ‘Ali İhsan, ben onun ismini gavsların, kutupların yanına yazdım, ona ben onlarla beraber duâ ediyorum. Erkekler korktu ama o kendisini ortaya koyarak Kur’ân dâvâsına taraftar çıktı. Yarın mahşerde Kur’ân ona şefaatçi olacak!’ dedi. Bana da:‘Ne o, Hesnâ tesettürsüz diye darılıyor muydun? İşte tesettüre riâyet etmiyor dediğin Hesnâ, Tesettür Risâlesi’ni de beraat ettirdi. Essebebü ke’l-fâil (Sebep olan yapan gibidir) sırrınca, bütün sizin kazandığınız haseneler, sevaplar tamamen ona da yazılıyor. İşte bütün hasene, o beğenmediğiniz Hesnâ’nın şecaat ve cesaretiyle oldu!’ dedi.”
Bediüzzaman, Denizli Ağır Ceza Mahkemesi Başkanı Ali Rıza Balaban Efendi’ye, daha sonra bir takım Risale-i Nur gönderdi.
Kaderin sevkine bakın ki bu adil hakim aynı zamanda başka hizmetlere de vesile olacaktı. Ali Rıza Efendi’nin İzmir’de bir dostu vardı. Bu dostu, hep kız olan çocuklarını İzmir’in İslamiyet’e uymayan menfiliklerinden koruyabilmek için o zaman İzmir’in dışında sayılan, Reşat Nuri’nin meşhur Çalıkuşu romanını yazdığı şimdiki ismiyle Bozyaka’daki Çalıkuşu Mahallesi’nde bir ev yaptırmış, etrafını duvarla çevirmişti. Fakat, çocuklar öyle yüksek duvarlar arkasına saklanmakla korunamazdı. Bu yüzden, Ali Rıza Efendi, Bediüzzaman’ın kendisine verdiği Risale-i Nurları okuduktan sonra bu çok sevdiği İzmir’li zengin dostuna verdi. Hediyeyi alan bu zât, Hacı Nefi Akyazılı’nın kayınpederiydi.  Yıllar sonra Ali Rıza Efendi’nin o dostunun damatlarından, Zehra Akyazılı’nın kocası, Nefi Akyazılı, Akyazılı Vakfı‘nı kurarak birçok evi, dükkânı ve arsa ile beraber Bozyaka’daki bu yeri de vakfa bağışladı. O tarihlerde hizmet hareketi bir yurt yeri aramaktaydı. İlk defa oraya yurt yapımına uygun olur mu diye bakmaya giden heyet içinde Fethullah Gülen Hocaefendi, Yusuf Pekmezci, diğer Ağabeyler ve tevafuken tamir için İzmir’e getirilen Bediüzzaman’ın şimdi Isparta’da müzede duran arabası da vardı. Yusuf Pekmezci, orasının arazi durumunu ve yüz ölçümünü nazara alarak yurt yapımına uygun olmadığını söyler… Yurt yapmaktan vazgeçilir. Fakat o sırada orada bulunan Üstad Hazretleri’nin arabası da bir türlü o topraklardan çıkmak istememekteymiş gibi direnmekte ve yerinden ayrılmamak için adeta inat etmekteydi. Bunun üzerine Hocaefendi, tevil-i ehadis (olayların dilini okuma ve yorumlama) açısından, Üstad’ın ruhaniyetinin buranın ilim yuvası olmasını istediği işaretini çıkarıp:  “Üstad’ın arabası buradan ayrılmak istemiyor gibi… Her halde yurt yapmamız uygun olacak” diye bir yorumda bulununca, inşaata karar verirler. Enteresandır, gerçekten bu karardan sonra hiç itekleme desteği verilmeden araba, o battığı yerden kolaylıkla çıkmış ve yoluna devam etmiştir. Bu yurt daha sonra Yamanlar Kolejine çevrildi ve boğulmak üzere olan insanlığa Nuh Aleyhisselam’ın gemisi gibi hizmet verdi. Zaten, 1966’da Fethullah Gülen Hocaefendi, İzmir’e geldiği ilk günlerde rüyasında tam bu arazinin bulunduğu alanda dünyayı kuşatacak bir inşaatın başlatıldığını görecek ve ta o günlerde YENİ BİR DÜNYA şiirini yazacaktı…  Ve bu şiir, Türkçe Olimpiyatları’nda dünya çocukları tarafından hep birlikte seslendirilecekti. Bu konuya Fethullah Gülen Hocaefendi’nin, İzmir’e tayin edildiği 1966 yılına geldiğimizde daha geniş değineceğiz Allah’ın izin ve inayetiyle. Şimdi tekrar 1944 yılına, Fethullah Gülen Hocaefendi’nin 6 yaşında olduğu zamana dönüyoruz:
Mahkemeden berat ettikten sonra, Bediüzzaman, Denizli’de ancak iki ay kalabildi. 1944 yılının Ağustos ayında Afyon’un Emirdağ ilçesine sürgün edildi. Burada üç kez daha zehirlendi. Hasan Feyzi Ağabey bu zehirlemelerle şehit oldu. Zehirin tesiri çok şiddetli olduğu hâlde, Üstad Bediüzzaman: “Cevşenü’l-Kebir gibi kudsi evradların feyziyle ölümden muhafaza olunuyorum. Fakat hastalık, ızdırap çok şiddetlidir.” diyordu. Üstad, bu şiddetli hastalık zamanlarında dahi namazlarını asla bırakmadı. Fakat, ikinci ve üçüncü zehirlenişinde tahammülü imkansız bir hastalığa düştüğünden iki-üç gün farzları yatağında baygın bir halde ancak kılabildi. (Tarihçe-i Hayat, Emirdağ Hayatı, Risale-i Nur Külliyatı)
Ülkemizde bunlar olurken, bütün şiddetiyle devam eden II. Dünya Savaşı’nın gidişatında ABD Başkanı Roosevelt çok etkili oldu. Roosevelt, mensubu olduğu ırkın penceresinden dünyaya bakıyordu. “Ortanın solu” fikrini ortaya atarak Avrupa’yı Komünizm’de teslim etmek istiyordu. Roosevelt, tarihten gelen düşmanlıkla Almanlar’ı Avrupa’dan silmek istiyordu. Bunun için gerekirse bütün Avrupa’yı yakmayı bile göze alabilirdi. Zaten Avrupa’yı hiç hazmedemiyordu. Kızıl Rejim Rusya’yı Avrupa’ya hâkim kılarsa bütün arzularına kavuşmuş olacaktı. Bu yüzden, Amerikan ordularını Berlin’e kadar sürerek Rusya’yı Avrupa’nın göbeğine kadar çekti. Rusya, yönetimini ele geçirdiği Doğu Avrupa’da komünizmi yaymak için şiddetli zulümlere, ihtilallere, sabotajlara, katliamlara girişti. Aynı zamanda, 1945’te Amerika, üç gün ara ile Japon şehirleri olan Hiroşima ve Nagasaki’ye atom bombalarını attı. Hesaplamalara göre 110.000 kişi meydana gelen şiddetli patlamadan ve oluşan esintiden sonra hemen öldü. Radyasyon zehirlenmesinden aylar ve yıllar sonra da on binlerce insan hayatını kaybetti. Atom bombasının atılmasından birkaç gün sonra Japonya teslim oldu ve böylelikle II. Dünya Savaşı sona ermiş oldu.Savaşın sonuçları insanlık tarihi açısından tam bir felaketti. II. Dünya Savaşı, katlettiği 73 milyon insanıyla insanlık tarihine en kanlı savaş olarak geçti. Savaş sonunda Avrupa’nın üstünlüğü sona ererken Amerika ve Rusya dünya üzerinde söz sahibi oldu.
Fethullah Gülen Hocaefendi’nin 7 yaşında olduğu 1945’lerde ahirzamanın şiddetli zulümleri her geçen gün etkisini daha da artırarak insanlığı yakıp yok ediyordu.  Fakat, zulüm hiçbir zaman uzun ömürlü olmamıştır. Allah zâlimi imhal eder, fakat ihmal etmez. Allah zâlime mehil üstüne mehil verir, bir kere de derdest etti mi, iflahını keser onun. İşte bakın o dönemdeki ibret tablolarına: 
Mussolini Kurşuna Dizildi (28 Nisan 1945)
22 Mayıs 1939’da Hitler’le anlaşınca gücüne güç kattığını zannetmişti Mussolini. Artık diğer ülkelerin iç işlerine de müdahale ediyordu. Aynı zamanda, Habeşistan seferi esnasında binlerce silahsız masum Habeşliyi öldüren de oydu. Bir çırpıda 24 bin masum insani kurşuna dizdiren ve temizleme kampına toplattığı 35 bin kişiden 18 binini katleden de yine o…Mussolini 27 Nisan 1945’te Alman askerleri içinde iki yüz kilo altınla kaçarken yakalandı. O gün gözleri önünde kendisiyle birlikte kaçan bütün bakanları ve adamları kurşuna dizildi. Mussolini kendisini yakalayanlara yalvarıyor ve serbest bırakılmasına mukabil bütün altın ve parasını onlara vereceğini söylüyordu. Mukavemet lideri, “Onlar zaten halkımızın.” diye onu tersliyordu. Mussolini ve yanındaki kadın 28 Nisan 1945’te kurşuna dizildi. Her ikisinin de cesedi Milano yakınındaki bir benzin istasyonunda ayaklarından baş aşağı asıldı. Diktatörlerin sonu hep böyleydi…
İşte bir diğeri…
Adolf Hitler (30 Nisan 1945)II. Dünya Savaşı’nın sonlarında Almanya’nın yenilgisinin kesinleşmesi ve ümitsizliğin iyice artması üzerine Hitler ve eşi Eva Braun, 30 Nisan 1945’te Berlin’de birlikte intihar etmeye karar verdiler. Kendilerini bir odaya kapattılar ve önce Eva Braun içinde siyanür bulunan bir kapsülü ısırdı ve zehir saniyeler içinde etkisini gösterdi.  Hemen ardından ise Hitler bir siyanür kapsülünü ısırdı ve aynı anda tabancayla sağ şakağına ateş etti. Vasiyeti üzerine, Führerbunker bahçesinde bombaların neden olduğu bir çukura cesetleri yerleştirilip benzinle yakıldı. Hitler’in bunu istemesinin sebebinin Sovyet ordusu tarafından yakalanıp teşhir edilmek istememesi olduğu iddia edilmektedir.
Ve…Yalanların, Algıların Büyük Ustası: Joseph Goebbels (1 Mayıs 1945)
Hitler, Goebbels’in yolsuzluklarına müsamaha edip görmezden gelerek onun her türlü algıyla Alman halkını kandırmasını istemişti. ‘‘Yalan ne kadar büyükse, inananı o kadar çok olur! Bana vicdansız bir medya ver, sana şuursuz bir toplum vereyim’’ diyordu Goebbels. Bu amaçla, yandaşa kesenin ağzını açtı. Ülkedeki her gazeteyi, her radyo yayınını ve her sosyal faaliyeti verdiği rüşvetlerle, yönlendirme yoluna gitti. Yandaş bir medya ve yalanlarla kurulu bir algı dünyası oluşturdu.  Goebbels, savaş boyunca, yazı ve konuşmalarıyla Almanları bu algı psikolojisinde tutmaya devam etti. Alman halkı bir grup çılgının fantezilerine figüran olduğunu fark ettiğinde artık çok geçti. Hitler’in 30 Nisan 1945’te intihar etmeden önce vasiyetini ve son talimatlarını vermek için yanına çağırdığı dört Nazi yöneticisinden biri de Goebbels’ti. Hitler onu başbakan olarak atamıştı. Hitler’in intihar ettiğini öğrendiğinde, ‘‘Her şeyimizi kaybettik. Artık tek çıkış yolumuz var, o da Führer’in gittiği yol.’’ diyecekti. 1 Mayıs 1945’te Führer’ini izledi. Diş hekimini ayarlayarak önce 6 çocuğunu ayrı ayrı morfin enjekte ederek uyuşturdu. Sonra da her birini ağızlarına bir ampul siyanür kırarak öldürdü. Daha sonra karısıyla beraber kendilerini de öldürdüler.
Bir halkın, oluşturulan algılara ve büyük yalanlara ne kadar inanırsa, ödeyeceği bedelin de o derece büyük olacağının ibreti olan hayatlar böyle son bulmuştu.
Gelecek Bölüm: Hocaefendi’nin okul yılları… Bediüzzaman’ın Afyon Hapishanesi’ndeki ağır imtihanı… ve dünyanın kaderine yön veren önemli gelişmeler…