Çile, yüce hedeflere varmanın ve yüksek neticeler elde etmenin tek yoludur. Hakikat yolcusu, çile ile günahlardan arınır; onunla saflaşır ve onunla özüne erer. Çilenin olmadığı yerde ne olgunlaşmadan ne de ruhla bütünleşmeden bahsedilemez.

Takdim

Gözyaşları! Hak rahmetinin insan gözünde damla damla olmasıdır gözyaşları… Dilin, duygunun ve gönlün el ele, yüz yüze birleştiği, iç içe girdiği anın çiçekleşmesi üzerinde jaledir gözyaşları… Bulut bulut yükselip Hak rahmetinin, eteklerine dudak gezdiren bu fani alemin, bekâya mushar pırlantalarıdır gözyaşları… Tıpkı Yunus gibi Celaleddin Rumi gibi inlemek ve sızlamak “Devrin Büyük Dertlisi” gibi yanmak, yakınmak… Bir düşünün: gözü dolu bulut ana ağlamasa nice olur halimiz? Ya o denizler gibi cimri olsaydı: Güneşe vurmadan incelmese, bularlaşmasa ve yukarı uçmasaydı… Ya bulut öyle mi? Yaz demez, kış demez, bahar demez, güz demez daima ağlar… (Ağla ey gözlerim, gülmezem oyruk. Dost iline varup gelmezem ayruk…)

Allah’ım Senden diliyor ve dileniyoruz: gözlerimize yaş ver ve merhamet etmen için bizi ağlat… Senden uzak kalış hasretini duyamayışımıza ağlat. Gönlün şak-şak oluşuna, ağyar ateşine yanışına… Öyle ağlat ki, sineler kebap olsun. Ondan bir feryat çıksın, meleği ve feleği velveleye versin.                                                            Fethullah GÜLEN

Önsöz:

Gözyaşı ve merhametin saadet ikliminde hayat; cennet nimetlerine nailiyetin adıdır. Orda insanlar adeta cennetle yaşarlar. Biz bu fasılda, Efendimizle başlayan gözyaşı ve hüzün koridorunda ilk durakta, nefes alacak ve o deryadan birkaç damla takdim edeceğiz. Cehennemin alevlerini geri püskürten; o kutsi kaynaktan taşan bir iki damla gözyaşıdır dense sezadır.

“-Ancak tevbe eden, inanan ve iyi iş yapanlar, onlar cennete girecekler ve hiç haksızlığa uğratılmayacaklardır.(Meryem Suresi)

Asr-I Saadet Gözyaşları

Hz. Osman ve Gözyaşı: Osman b. Affan (ra)’ın azatlısı Hani’den: Osman, bir kabrin başına durduğu zaman gözyaşları sakallarını ıslatıncaya kadar ağlardı. Ona: “Cenneti ve cehennemi hatırlayınca kabri hatırlayınca ağlıyorsun?”dendi. Osman (ra) buna “Resulullâh (sav)’ın kabir, ahiret geçitlerinden ilk geçittir. Bu ilk geçitten kurtulanlar için ilerisi daha kolaydır. Kurtulamayanlar için ise ilerisi daha da zordur.’ Dediğini duydum.” Yine Resullulâh (sav) “Kabirden daha korkunç bir manzara görmedim.”

Ebu Hureyre’nin Gözyaşları: Müslüm B. Bişr’den: Ebu Hureyre hastalandığı zaman ağladı. “Ya Eba Hureyre (ra) Seni ağlatan nedir?” diye sorulduğunda, o: “Ben sizin bu dünyanız için ağlamıyorum. Beni ağlatan, yolumun uzaklığı ve azığımın azlığıdır. Cennetle cehennem arasında bir uçurumdayım. Hangisine götürüleceğimi bilmiyorum.” cevabını verdi.

Habbab B. Eret’in Ağlaması: Yahya B. Ca’de anlatıyor. Resullulâh (sav) ashabından bir grup insan gelip, Habbat’a: “Müjde Ya Eba Abdullah, Kevser havuzu başında Resullulah (sav)’la bulunacaksın” dediler. Habbab içine oturduğu evi eşyayı göstererek: “Durum böyleyken nasıl olur?” diye sordu. Çünkü Resullullah (sav): “Size bir yolcunun erzağı kadar yiyecek yeter” buyurmuştu.

Harise B. Müdarıp anlatıyor: Habbab’ı ziyarete gittik. Karnı yedi yerden dağlanmıştı. Bize: “Resullulah (sav) “Hiç biriniz ölümü temenni etmesin.” Buyurmasaydı, şüphesiz ölümü temenni ederdim.” Dedi. İçimizden biri: “Peygamber (sav)’le arkadaşlık edeceğini ve O’nun yanına gideceğini düşün”dedi. O zaman Habbab: “Sahip olduğum bu servetin -ki evinde kırkbin dirhem vardı- Resullulah (sav)’ın yanına gitmeme mani olmasından korkarım.” diye cevap verdi.

Bediüzaman Ve Gözyaşı

Müteharrik cenazelerin hazin akıbetlerine nazar edebilseniz, dünyevi haz ve eğlence içindeki gülmelerine bedel, siz onların akıbetleri için ağlardınız.

Zira, güzel simaların, neşeli gülmelerin zıdlarına inkılab etmesi sizin akıl ve kalbinizi incitip vicdanınızı sızlatmayacak mıdır?

Bayramlarda, gaflete dalmadan, sevinç ve sürur nimetlerinin ziyadeleştirmenin eğer çaresi sizce malum ise, avazınız çıktığı kadar haykırarak bütün bir aleme gerçeği duyurmak istemez misiniz?

İşte insanların bu garip haline Üstad’ın feryadı:

Nevi beşerin ağlanacak gülmelerine, endişe-i istikbal ve akıbet-binlik adesesiyle gayet şa’şaalı bir gece bayramında, hapishane penceresinden bakarken, nazar-ı hayalime inkişaf eden bir vaziyeti beyan ediyorum. Sinemada, eski zamanda mezaristanda yatanların vaziyet-i hayatiyeleri göründüğü gibi, yakın bir istikbalde mezaristan ehli olanların, müteharrik cenazelerini görmüş gibi oldum. O gülenlere ağladım. Birden bir tevaahhuş, bir acımak hissi geldi. Aklıma döndüm, hakikatten sordum: “Bu hayal nedir?” Hakikat dedi ki: Elli sene sonra, bu kemal-i neş’e ile gülen ve eğlenen zavallılardan, elliden beşi, beli bükülmüş yetmiş yaşlı ihtiyarlar gibi; kırk beşi, mezaristanda çürümüş bulunacaklar.

“Külli atin garib” kaidesiyle, madem yakıda gelecek şeylerin gelmiş gibi görülmesi bir derece hakikattır; elbette gördüğün hayal değildir. Madem dünyanın gafletkârâne gülmeleri, böyle ağlanacak acı hallerin perdesidir ve muvakkat ve zevale maruzdur; elbette biçare insanların ebedperest kalbini ve aşk-ı bekaya olan meftun ruhunu güldürecek, sevindirecek, meşru dairesinde ve müteşekkirane, huzurkarane, gafletsiz masumane eğlenecektir. ve sevap cihetiyle baki kalan sevinçlerdir. Bunun içindir ki; bayramlarda gaflet istila edip, gayri meşhur daireye sapmamak için riayetlerde riklullaha ve şükre çok azim tergibat vardır. Ta ki, bayramlarda o sevinç ve sürur nimetlerini şükre çevirip, o nimeti idame ve ziyadeleştirsin. Çünkü; şükür, nimeti ziyadeleştirir, gafleti kaçırır…16

Rahmet ve Gözyaşı

Senin Bahtına Düştüm: Bir tek ağaç, binler ağaçların meyvelerini vermez. Sonra niyaza başladı. Ta, tılsımın anahtarı ona ilham oldu. Bağırdı ki: “Ey bu yerleri hakimi! Senin bahtına düştüm. Sana dehalet ediyorum ve sana hizmetkarım ve senin rızanı istiyorum ve seni arıyorum” ve bu niyazdan sonra birden kuyunu duvarı yarılıp, şahane, nezih ve güzel bir bahçeye bir kapı açıldı. Belki ejderha ağzı o kapıya inkilab etti ve arslan ve ejderha iki hizmetkar suretini giydiler ve onu içeriye davet ediyorlar. Hatta o arslan kendisine musahhar bir at şekline girdi.

Alem-i İslam ağlıyor

Eyvahlar, yazıklar olsun!…: duygulara kezzap tesiri veren bu hazin manzara sizin tahammülünüzü zorlayan bir elem olmayacak mıdır? Aziz, muhterem kardeşim binüçyüz seneden beri Alem-i İslam’ı ağlatan bütün Ehl-i haikata “Eyvahlar1 Yazıklar olsun!” dedirten Alem-i İslam’ın en dehşetli büyük yarasını deşmek düşünmek benim hususi meşrebimde tahammülüm fevkinde elem veriyor.

-Tevekkül ve Gözyaşı: Kalbinize gelen teellümün tevekküle inkılabıyla kaç kez sürur ve huzur bulduğunuz. Dinmez sandığınız feryadınızı ilahi fermana ram kıldığınız anlar neler hissettiğinizi ifade edebilir misiniz? Gözyaşı ikliminde içinizin yıkandığını inkar etmeniz mümkün müdür? Teslimiyetin dayanılmaz sabrına azmı rıza gösterdiniz? Emrine amade olduğunuz gözyaşların hasrete dilbeste kılındığı kutsi mekanların hatıraları sizi yürekten yaralamadı mı? Tevekkülün kanadına sığınmaktan başka ne çareniz vardı söyler misiniz? Tevekkül ve gözyaşların ruhumuza sundukları o teselli mevsiminde dirilir ve kendimizi buluruz.

Gençlik ve gözyaşı

“Şimdiki güldüklerine bedel”: Nefret ve elemle pişmanlık gözyaşları dökme gayri meşru eğlencelerin bir mahsulüdür. Çünkü ihtiyarlığın ağır mevsimi, günahlarda daha da ağırlaşmakta ve çekilmez bir hal almaktadır. Kabrin ve berzahın kışına tutulmak büyük bir nasipsizliktir. Üstad diyor ki: Evet gördüğüm hakikattır; hayal değil. Nasıl ki bu yaz ve güzün ahiri kıştır. Öyle de; gençlik yazı ve ihtiyarlık güzünün arkası kabir ve berzah kışıdır. Geçmiş zamanı elli sene evvelki hadisatı sinema ile hali hazırda gösterildiği gibi gelecek zamanın elli sene sonraki istikbal hadisatını gösteren bir sinema bulunsa, ehli delalet ve sefahatin elli altmış sene sonrası vaziyetleri onlara gösterilseydi, şimdiki güldüklerine ve gayri meşru keyiflerine nefretler ve teellümlerle ağlayacaklardı.

Üstad İçin Akan Gözyaşları

Gözyaşlarım bulunacaktır: Mücrim talebeniz senelerden beri halikından bir hami istiyordu. Baştan aşağıya kadar siyahlarla dolu olan defteri amalim tetkik edilse, bu hususta ne kadar tazarru ve niyazın vardır ve ne kadar gözyaşların bulunacaktır. Kuran-u Hizmet uğrunda arzın sekenesi kadar hayatım olsa, herbirisini feda etmeyi, ne büyük saadet ve şeref kabul etmiştim. (Hüsrev)

Kalbim ağlıyor: İşte sevgili üstadım, bu kadar ikramı ilahi karşısında bir taraftan kulluk edemediğimi için gözlerim yaşarıyor. Kalbim ağlıyor. Diğer taraftanda berzahı samadiyete af olunmaklığım için yalvarırken, bihal ve bihesab minnet ve teşekkürlerimi takdim ediyorum.

Süleymaniye’de Hüzün Koridoru

Süleymaniyenin nisan ikliminde: Şair Süleymaniye’de bayram sabahında “Ey ulu mabet seni ancak bu sabah anlıyorum. Bende bir varisin olmakla mağrurum.” Diyordu. Şairi gurura sevkeden sebepler elbette çoktu. Ne zaman Süleymaniye adını duysam gayri ihtiyari yukarıdaki mısraları mırıldanırım. Mekanlar, içlerinde taşıdıkları değerler kadar kıymetlidirler. Süleymaniye bütün ihtişamıyla bu kıymet ufkunu her zaman temsil etmiştir. 21. Yüzyılın eşiğinde kutlu bir başlanıcın sinyalleri oradan verilir. Süleymaniye kürsüsü kutsi bir makamdır. İnkisar ve kisran dönemlerinde yeniden dirilişin rüyaları o muhteşem kubbelerle süslüdür. Bize göre Süleymaniye vaazları, bugünden çok yarının kucaklar. Orda nefesler, temiz nasiyelere tercüman olur. Lahuti iklimin sırı bize of mabette açılır. O dinleyenler, ilahi ummana doğru akan çağlayanlar olur. Gözyaşı küçümsenir bir hediyemidir? Kaldı ki o kubbe ve gözyaşı döken ulu mabette şahittir ki, o hıçkırık ve gözyaşları sadece günahlara akan damlalar değildir. Onlar; İslam aleminin hüsran koridorunda mazlum durumda bekleşen milyarları aşmış ahir zaman müslümanları içindir. Aksa seza değil midir? Zalim kin ve öfkelerin mağdur mazlum ve mazlum müslümanlar için akan gözyaşlarına kıymet vermemek ve kale almamanın sizin yanınızdaki adı nedir? Söyler misiniz? Şimdi Süleymaniye’nin nisan iklimindeyiz. Rahmet damarlar8ı bir kalbe bir kubbeye düşer. Bakalım hangisi önce yeşerecek kubbe mi kalb mi?”

“Neticede hep ağladık: Ağlamak kaderimiz oldu. Yılar yılı ağlamadan başka bir şey bilmedik. Ölen insanımıza, yıkılan ummanımıza, tarumar olan harmanımıza ve kaidesiz kalan ümidimize ve cesaretimize…. Nihayet binbir girdapla pençeleşe pençeleşe neslimize gülen şafaklar ülkesine geldik. Ama yine ağlıyoruz; dün bir harabe-zade, bugünde lale-zare. Ağlıyoruz, kasvetli bulutların çözülüşüne, gözü kurumuş semamızdan sağnak sağnak yağmur dökülüşüne, zamanın burcu burcu bahar kokusuna ve herşeyin yeniden dirilişine. Şurada emekleşen civcivleri beride formasına takmış tomurcuklara öte bin sancağa elimizde baharda bir demet gül, gözümüz güle şebnem yetiştirmekte. Asrın garipleri olarak kışta gelmişin kapısında büyük beşareti mırıldanıyoruz: Sümbüllerin kemer kuşandığın tohumların başak saldığı gülün gamze yaktığını, bülbülün nağme attığın ve bir nevbahar olduğunu. Attığın diri tohumların elimizle solduğumuz çiçekleriyle huzuruna geldik ise bizi kınama, Sultan’a sultanlık nitekim Geda’ya gedalık yaraşır. Biz kötü devrin rüzgar vurmuş garipleri ruh ve gönül hayatına eremedik ve durulamadık. Nazardan duru kılma bendeganu gözde sultanım.”

Ahmed ÖZER,  Çağlayan Yayınevi

-İslâm’ın koruyucu zırhı hükmünde olan ve dinin ayakta durabilmesi için insanlar arasında daima canlı tutulması gereken “müeyyidât” dediğimiz esaslar vardır. Bu esasların birincisi, “emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker”dir; yani, sürekli iyiliği emretmek ve kötülükten alıkoymaktır. Müeyyidâtın çok önemli diğer bir yanını da “rekâik” teşkil eder. Ne var ki, bunların tesir edebilmesi için önce sağlam iman gereklidir.

-Bazı yönleri itibarıyla irşattan ayrılan emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker, -genel manada- Kur’an ve sünnete uygun düşen söz, amel ve davranışları (ma’rufu) öğütlemek; haram ve günahlardan, Allah’ın razı olmadığı ifade, fiil ve tavırlardan, dinin ve selim aklın çirkin gördüğü şeylerden (münker’den) de sakındırmaktır.

-Camilerde yapılan vaazlar, okunan hutbe ve nasihatler, bilhassa Ramazan ayı boyunca devam eden mukabeleler, hele tekke ve zaviyelerde kalb ve ruh ufkundan sır, hafi ve ahfanın diliyle seslendirilen sohbetler “emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker” sistemi çerçevesinde ortaya konan faaliyetlerdendir.

İmanı kuvvetlendiren, güzel ahlâka teşvik eden, kalbde Allah sevgisini ve rikkati arttıran, gönlü yumuşatan ve gözün yaşarmasına vesile olan öldükten sonra dirilme, akıbet, Cennet, Cehennem, insanın Cenâb-ı Hak’la münasebeti ve zühd mülahazası ile ilgili konulara “rekâik” denir.

-Selef-i salihîn efendilerimiz rekâikle meşgul olmayı hayatlarının bir parçası haline getirmiş; “Kitab’uz-Zühd ve’r-Rekâik” adlı eserler yazmış; hadis mecmualarında ya da diğer kitaplarında “rikâk” başlığı altında ölüm ve ötesiyle alâkalı mevzulara, Peygamber Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem), Ashâb-ı kirâmın ve Tâbiîn’in ibâdet, zühd, tevekkül, tevazu ve kanâata dâir söz ve tavsiyelerine yer vermişlerdir. İnsanın ölüm meleğiyle karşılaştığı andaki durumu, can verme sırasındaki hali, defnedilmesi, kabir azabı, berzah hayatı, mahşer, hesap, mizan, sırat, Cennet ve Cehennem gibi safhalar üzerinde uzun uzun durmuşlardır. Bununla beraber, rekâik arasında en fazla râbıta-ı mevt konusuna değinmiş ve ahiret için azık edinmenin lüzumuna dikkat çekmişlerdir. Ezcümle, Ebû’l-Leys Semerkandî hazretlerinin Tenbîhü’l-Gafilîn adlı kitabı bu eserlerden biridir. Bu mevzuda İmam Kurtubî hazretlerinin dikkat, gayret ve cehdi de şâyân-ı takdirdir.

-Hanefi fıkhına dair kitabı da bulunan Ebu’l-Leys es-Semerkandî hazretlerinin rekâikle alakalı Tembihü’l-Gâfilîn isimli eserini 15-16 yaşlarındayken Korucuk köyünün halkına bir ders gibi takrir etmiştim. Cehennem’le alakalı bahisleri anlatırken o insanlar hıçkıra hıçkıra ağlarlardı. Hatta, bir gün namazdan sonra yanıma gelmiş, ağlamaktan kan çanağına dönmüş gözleriyle buğulu buğulu bakarak, “Hocam, Allah aşkına, Rabbimizin bir de Cennet’i yok mu? Bittik, bizim işimiz bitti” demişlerdi. İşte rekâiki her meseleyi üzerine alarak ve akıbet endişesiyle ciddi muhasebe yaparak -o hüşyar insanların dinledikleri gibi- dinlemek ve okumak lazımdır.

-Hayatını ibadetle geçiren Esved b. Yezîd en-Nehaî vefat ederken çok korkuyor ve çok ağlıyor. Hazreti Alkame yanına gelip soruyor: “Nedir bu hıçkırıklar, günahlarından mı yoksa ölmekten mi korkuyorsun?” Bunun üzerine o büyük Hak dostu, “İnne’l-emra ciddün – Hayır hayır, iş çok ciddi; ben günahlarımdan ya da ölümden değil, küfür üzere ölmekten korkuyorum.” diyor. Evet, korkmayanın akıbetinden korkulur; endişe duymayanın akıbetinden endişe edilir.

-Râbıta; iki şey arasındaki bağ, bağlılık, irtibat, alâka ve münâsebet manâlarına gelmektedir. Mevt ise, ölüm demektir. Bu itibarla, “râbıta-i mevt” tabiri, ölümü sürekli hatırda tutmayı, bir ayağı öbür âleme atmışçasına ötelerle irtibat halinde bulunmayı, bu dünyanın bir misafirhane olduğunu düşünerek ebedî saadeti kazanma gayretiyle yaşamayı ve tûl-i emelden kurtularak büyük bir alâka ile ahiretin yamaçlarına yönelmeyi ifade etmektedir.

-Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem), henüz inancın kökleşmediği ve câhiliye alışkanlıklarının devam ettiği bir dönemde kabir ziyaretini muvakkaten yasaklamış; fakat daha sonra ölümü hatırlamak ve ibret almak gibi maslahatlar için kabir ziyaretini tavsiye buyurmuştur.

-Bize ne zaman “Sıra sende” deneceğini bilmiyoruz. Buna rağmen çoğumuz ölümün bir gün gelip çatacağından habersiz yaşıyoruz.

-İbn-i Mes’ud (radıyallâhu anh) rivayet ediyor: “Rasûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) buyurdular ki: Ben size kabir ziyaretini yasaklamıştım; fakat artık onları ziyaret edebilirsiniz. Çünkü kabir ziyareti, dünya bağını kırar, ahireti hatırlatır.”
Hadis-i şerifte de görüleceği üzere burada hükmün menâtı (sebep ve hikmeti) dünyanın fâni olduğunun düşünülmesi ve ahiretin hatırlanmasıdır. Üstad Hazretleri de nimetlerin kadrini bilmek, kıymetini anlamak ve akıbeti düşünüp hazırlık yapmak için kabirleri de ziyaret etmek gerektiğini belirtiyor. Fakat, günümüzde hayat tutkusu ve günlük meşgaleler insanları öylesine kuşatmıştır ki, mezarlardan ibret alan kimselere rastlamak pek zordur.
Şahsen, kabristana çok gittim, sayısını bilemeyeceğim kadar cenaze teşyiine iştirak ettim; fakat maalesef, kabirde sergüzeşt-i hayatını düşünerek, yarınki hesaplarıyla hayatının seyri arasında bir irtibat kurarak, bugünden yarına bakarak, orada bayılasıya ağlayan bir insan gördüğümü hatırlamıyorum.

Hazret-i Râbiatü’l Adeviyye kuddise sirruhü…

Hayatını istikâmet, ibâdet, hayır, iffet ve fazîlet dairesinde geçirmiş olması itibariyle kendisine, “Ümmü’l Hayr”, yani Hayırların Anası” lâkabı verilen ve son derece akıllı ve dirâyetli olan büyük bir kadın…

Hz. Râbia (k.s.), erkeklerin pek çoğunun hayret ve imrenmelerine ve bu yüzden de kendisine mürâcaat ederek pek çok hususta ders almalarına sebep olacak derecede yüksek hallere mazhar olduğu gibi, tazarru ve niyâzın sembolü, tevekkül ve teslîmiyetin timsali, aşk ve iştiyâkın numûnesi, akıl ve iradenin billurlaşmış şekli olduğundan ötürü, kendisine “Tâcü’r-Ricâl”, yani “Erkeklerin Tâcı” unvânı verilen fazîlet âbidesi büyük bir kadındır.

Onun bu derece yüksek bir liyâkate hakkıyla sahip oluşunun en büyük şâhidi, Süfyan Sevrî, Hasan Basrî ve Süleyman Dârânî gibi başımızın tâcı olan birçok büyüklerin kendisiyle şartları dahilinde ve işin nezaketi içerisinde görüşmüş olmaları ve ondan ibret dersi almış olmalarıdır.

İşte bu mübârek kadının düşündürücü bir hâli:
Erkeklere akıl dağıtan bu mübarek kadın yine akıllı ve imanlı olmanın gereği olarak zamanla dünya ile alakasını kesmiş ve kendisini, tamamen ebedi hayatla ilgili hususlara, özellikle de iştiyakıyla yanıp tutuştuğu Cenâbı Hakk’ın Mukaddes cemâlini seyredeceği o ebedî saâdet anlarını düşünmeye ve o vuslat anları için hazırlık yapmaya  vermişti. Öyle ki çevresinde cereyan eden bütün hâdiseler onun İslâm terbiyesiyle gereği gibi yetişmesine vesile olmakta, maddî ve mânevî duygularını kamçılamakta ve en yüce gayeyi elde etme hususunda kendisini teşvik etmekteydi. Nitekim kendisi bu hâlini şöyle anlatıyor:

“Ben ne zaman ezan sesini duysam, kıyâmet gününün ilân edilişini duyar gibi olurum. Ne zaman kar yağdığını görsem amel defterimin sayfalarının uçuşacağı ânı hatırlarım. Ne zaman sıcakla karşılaş- sam mahşerin sıcaklığını ve hesap gününün harâretini hatırıma getirir ve erimeye başlarım.”

Evet akıllı insan hesaba çekilmeden önce ikide bir kendini hesaba çeker ve âhirete eli boş gitmemek için sürekli olarak çırpınır durur.”

Nitekim Hazret-i Râbia vâlidemiz, kocası vefat edince, dünya işlerinin tümünden ilgisini kesmiş ve kendisini tamâmen hayır ve hasenât işlerine, özellikle de Cenâbı Hakk’a kulluğa vermişti.

Bir gün Hasan Basri Hazretleri,  çok hayatî bir konuda konuşmak üzere Hazret-i Râbia’nın yanına geldiğinde, Hazret-i Râbia ona şöyle demişti:

“Ey Hasan, Kadının aklıyla nefsânî arzuları arasındaki orantı nedir? Şayet erkeğin aklı ve nefsânî arzularıyla kıyas edilecek olursa, neticesi hakkında fikriniz ve görüşünüz nasıldır?”

Hasan Basrî hazretleri bu soruya şu cevabı verdi:

“Kadının aklı nefsânî arzularının yanında onda bir kadardır. Kadının hevâ ve heveslerine meyli aklî melekelerin- den dokuz misli daha baskındır. Erkeklere gelince erkeklerin aklı dokuz, fakat nefsânî arzuları akıllarına kıyasla birdir.”

Hasan Basrî’nin bu cevabı karşısında Hazret-i Râbia’nın verdiği cevap onun ne derece akıllı ve irâdeli ve ne derece Hak Dostu olduğunu göstermesi bakımından gerçekten çok düşündürücüdür.

Hazret-i Râbia (k.s.) şöyle cevap vermişti:

“Ben bir iple dokuz köpeği bağlamaya güç getirirken, siz erkeklerin dokuz iple bir köpeği koruyamayışınıza doğrusu çok hayret ediyorum.

İşte akıllı insan, işte akıllı kadın ve işte akıllı erkeklerin kendisinden akıl dilendiği Yüce Hak Dostu…
Nitekim, Hasan Basri hazretleri aldığı bu hikmet dolu cevap karşısında akıl göz yaşlarını tutamamış, hıçkıra hıçkıra ağlamış ve “Bu öğüt bana yeter.” diyerek oradan ayrılıp gitmişti.

Evet, akıllı bir insan, nefsin ve şeytanın arkasından gidip de kıymetli ve değerli ömrünü kadın ve servet, makam ve şöhret gibi sonu gelmez bir kısım heves ve arzular peşinde harcamaz. Çünkü bütün bunlar sûrî ve fânî şeylerdir. Dolayısıyla bunlar için yapılan bütün harcamalar da fânîdir ve bu tür harcamalar ne yazık ki er-geç karşılıksız olarak hebâ olup gidecektir.

Hem bunları bilen bir mü’min aklını kullanır, aklıyla işin âkıbetini görür, irâdesini iyice sağlamlaştırır da, geçici olan şeylerin arkasına merakla takılıp gitmez ve güzelim ömrünü faydasız şeylerle heder etmez. Evet akıllı ve kâmil bir insan, kalbini yok olmaya mahkum olan fânî şeylere değil; sürekli ve kesintisiz olan bâkî şeylere çevirir de, ebedle tatmin olmaya ve ebedle huzur bulmaya çalışır.
Bu husustaki sözlerimizi muhtereme vâlidemiz Râbia Hâtun’un şu îmân, ihlâs, tazim, teslîmiyet, akıl, aşk ve iştiyak dolu münâcâtıyla bitirelim:”

“Allahım! Benim Seninle olan aram bozulmasın da, isterse bütün âlemle aram bozuk olsun. Benim seninle olan irtibâtım ve alâkam yerinde ve sağlam olduktan sonra, başka şeylere hiç mi hiç değer vermem.

Allahım! Bana dünyada nasip ettiğin bütün nimetleri dünyayı çok seven kâfir kullarına ver. Bana Cennette takdir edip ihsan edeceğin nimet ve lezzetleri de âsî olan mü’min kullarına ver. Bana gelince, ben Senden sadece Senin Likâ ve Cemâl-i Kemâlinle müşerref olmayı (rü’yetini) talep ediyorum. Bana da Cemâlinle müşerref olma nimet ve lezzetini ihsan eyle.

İşte îmân, işte gerçek âkıbeti gören akıl, işte nefsi terbiye ve ıslâh etmenin yolu ve işte Yüce Mevlâ’ya karşı duyulan ve duyulması gereken aşk ve iştiyak…”

Vehbi Yıldız’ın “Aklın Gözyaşları” adlı kitaptan

Tutuşan yüreğinden sevgi damıt zamana
Kıvılcımlar özünün destânını yazsın
Küsmesin diye yarınlar
Solmasın diye güller gönül bahçelerinde
Kasırgalar
Benlikleri yerle-bir etsin
Sevdâlara ağıtlar yakılsın
Med-cezirler sancı süzsün beyninden.

…Ve sen ağlamayı öğren…

Okyanusların tuzağına kapılırken insanlar
Yalancı gemilerin seferlerinden kurtuluş umarken
Oysa güneş,
Ne güzel şiirler yazar
Kan rengi gözyaşlarıyla…
“Duymasını bilene çöller bile ses verir”
Leylâ’nın güzelliğinde
Mecnûn’un cinnetinde
Umut gizlidir.
“Yazılsın yeni baştan efendim
Buhran insanlığın Allah’tan uzak hâlidir.”

Nice buzdağları gözyaşı olmuştur
Sevginin ateşinden.
Nice volkanların üstünde çiçekler açmıştır
Secdelerin nûrundan.
Bekle…
Minik eller gül yerine gülle tutarken
Genç kızlar ölüme gelin giderken
Hoyratlar tomurcukları yakarken
Analar, bulutlarla ağıt yakarken
Bekle…
Lâkin
Ümidimiz solmasın
Ve bu bekleyiş dostum
Yenilgiye dâvet olmasın…