Dil beyt-i Hudâdır ânı pâk eyle sivâdan

اَللَّهُمَّ يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قُلُوبَنَا عَلَى دِينِكَ وَصَلِّ وَسَلِّمْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ مَحْبُوبِ الْقُلُوبِ

Yazar: Fethullah Gülen, Sızıntı, Nisan-Mayıs 1992, Cilt 14, Sayı 159-160

---

[1] “(Allah sizin cisim ve suretlerinize değil) kalblerinize nazar eder.” (Müslim, birr 33)
[2] Buhârî, iman 39; Müslim, müsâkat 107
[3] el-Aclûnî, Keşfü’l-hafâ 2/255. Yakın manadaki bir hadis için bkz. et-Taberânî, Müsnedü’-ş
Şâmiyyîn 2/19
[4] Âl-i İmran sûresi, 3/8
[5] Tirmizî, kader 7, deavât 90; Ahmed b. Hanbel, Müsned 6/302
[6] Yûsuf sûresi, 12/22, 36, 56, 78, 90
[7] Yûsuf sûresi, 12/22
[8] Yûsuf sûresi, 12/36
[9] Yûsuf sûresi, 12/56
[10] Yûsuf sûresi, 12/78
[11] Yûsuf sûresi, 12/90

• İnsanlara karşı edep çerçevesinde hareket etmeyenlerin Allah’a karşı da edepli davranmaları düşünülemez. Şayet bir insan başkalarına karşı saygılı davranıyorsa, tavırlarına hürmet hissi sinmişse, edep onda bir hal halini almışsa, Allah’ın izni ve inayetiyle, onun o hal ile halledemeyeceği hiçbir problem yoktur.
• Edep ve temsil insanları, dilleri bilinsin-bilinmesin, hâl ve gönül derinlikleri sayesinde, ne demek istediklerini herkese rahatlıkla anlatırlar. Halkla içli dışlı olmaları bir yana, çekilip bir köşede iç murâkabelerini yaşadıklarında dahi hâlleri ve görüntüleriyle gönüllere korlar saçar ve ruhlarda bir sûr sesi gibi duyulurlar. Her zaman Hak’la irtibat içindeki bu dupduru insanların susması, bilemediğimiz bir sırla kalbî ve ruhî suskunluğa maruz kalmış kimseleri harekete geçirme adına âdeta bir komut gibidir. Onlar, gönüllerindeki mahfî hazineleri tavır ve davranışlarıyla ortaya dökünce, bir dilin susmasına bedel o anda pek çok dil birden çözülür, önyargısız müsait gönüller dinlemeye durur ve her yanda müthiş bir heyecan köpürmeye başlar. Selef-i salihîn efendilerimiz işte bu kalb soluklarıyla çevrelerine müessir olmuş ve gönüller fethetmişlerdir.

Günde birkaç kere çark edip duran kimseler ancak tiksinti uyarırlar!..

• Maalesef bugün İslam dünyası imrendiren bir görüntüden çok uzak bulunuyor. Pek çok yerde terör bir ya da birkaç grubun işi olmaktan çıkmış, her yanda adeta terör devletleri hüküm sürüyor. Şayet Müslümanların çoğunlukta olduğu bir devlette hak, adalet, istikamet, engin bir temsil, iç derinliğinin dışa aksetmesi ve başkalarını imrendirecek bir hal güzelliği yoksa İslam’ın çehresi karartılıyor demektir. Dışarıdan bakanlar, “Ne diye yer değiştireceğiz ki?!. Ne değişecek ki?!. Bizde de var hırsızlık, onlarda da var, bizde de var haramîlik, onlarda da var. İslam yeni bir şey getirmemiş ki!..” derler. İnsanlığın İftihar Tablosu bile bu mevzuda töhmet altında kalır; O’nu bile sorgularlar. “Kur’an insanlığa yeni bir şey vadetmiyor ki!. Vadediyor olsa Müslümanların vaziyeti böyle mi olur?!.” derler. Şayet ellerinden Kur’an-ı Kerim’i bırakmayanlar, Ramazanlarda mukabele okuyanlar da rüşvet alıyorlarsa, bir villa karşısında satılabiliyorlarsa, dün doğru dedikleri şeyleri ertesi gün yalanlıyorlarsa, “Öyle değil de böyle!” diyorlarsa, her gün farklı bir mülahaza karşısında çark ediyor ve en profesyonel çarkçıları bile geride bırakıyorlarsa… Böylesine korkunç değişimleri, dönüşümleri, farklı halleri, farklı tavırları, farklı davranışları görünce dışta olan bir insanın midesi bulanır ve istifrağ eder!..
• M. Akif’in ifadesiyle, “Hayâ sıyrılmış inmiş, öyle yüzsüzlük ki her yerde / Ne çirkin yüzler örtermiş meğer bir incecik perde / Vefâ yok.. ahde hürmet hiç.. emanet lafz-ı bî medlûl / Yalan râiç, hıyanet mültezem her yerde, hak meçhul. (…) Beyinler ürperir yâ Rab ne korkunç inkılâp olmuş / Ne din kalmış ne iman, din harap iman türap olmuş!”
• Yalan öyle revaç bulmuş ki, dün bir şey söylüyor, mesela “Ayın bir tarafı karaydı.” diyor, bugün “Hayır mordu!” diye tutturuyor. Çocuğu daha dünyaya gelmeden evvel bir tarih söylüyor, “O tarihte o çocuğum bana gelmiş, kapımı tıklatmış, bir şey asmıştı oraya; benden şunu istemişti!” diyor; bir başka zaman onu inkâr ediyor. Bir başka gün başka bir yalan söylüyor. İnsanın tabiatı tamamen yalanla örgülenmiş hale gelince, onun dışa vuruşu da farklı olmaz. Aksine, şayet tabiat sadakat örgüleri üzerine ince bir dantela gibi örgülenmişse, dışa vuran da o dantelanın göz kamaştırıcı keyfiyeti olacaktır.

Terör örgütlerinin ve terör devletlerinin kararttığı dünyada bir ışık hüzmesi

• Allah’a şükürler olsun, sizin arkadaşlarınız bir ölçüde o hal, temsil ve kalbin solukları sayesinde gittikleri yerlerde müessir oldular. Gidilen yerlerin insanları, arkadaşlarınızın beş sene, on sene, yirmi sene ağızlarına bir arpa kadar haram koymadıklarını, yerinde bir ırgat gibi çalıştıklarını, yerinde mektepte muallim olduklarını, yerinde mütalaada bir rehber olduklarını, yerinde bir aile doktoru gibi aileleri gezdiklerini görüyorlar. “Bir sene böyle, iki sene böyle, üç sene böyle, beş sene böyle, on sene böyle; yahu insan on sene gerçek tabiatını bu kadar saklayabilir mi? On sene böyle nifak sergileyebilir mi?” diyor ve gönül kapılarını sonuna kadar açıyorlar. Bu dolayısıyla İslam’a, imana ve Kur’an’a sempati duyma demektir ve dünya barışı adına da çok önemli bir adımdır.
• Maalesef, terör grupları ve bir terör devletine dönüşen idareler İslam’ın mübarek, dırahşan, aydan daha parlak çehresini karartıyorlar. Bir dönemde Selefîlik adıyla, el-Kaide adıyla, sonraları IŞİD adıyla, Boko Haram adıyla, şimdilerde de Murabitûn adıyla İslam’ın nurlu simasına zift akıtıyorlar.

Mütehakkim eşkıyanın çarpık mantığı: “Ya ölüm, ya bana benze!..”

• Bu terör örgütleri ve terör devleti halini alan idareler icraatlarıyla fevkalade yobaz, mutasallit ve mütehakkim. Herkesi kendilerine benzemeye zorluyorlar. İslam dünyasının pek çok kesiminde ve kendi ülkemizde de olduğu gibi, herkesi kendilerine benzetmeye çalışıyorlar. “Seçenek budur: Ya ölüm, ya bana benze!..” Ya hayattan mahrumiyet, insanî değerlerden mahrumiyet, hürriyetten mahrumiyet, belki ailevî mahrumiyet ya da bana benzeyeceksin mülahazasıyla hareket ediyorlar.
• En tehlikeli şey, “Müslümanlığı yaşıyoruz, yaşatıyoruz!” diyen kimselerin, o Müslümanlıktan insanları kaçırmalarıdır. “Müslümanım” dediği halde haram yiyorsa, dün gecekonduda otururken bugün birkaç tane saray paylaşıp duruyorsa, filoları varsa, nasıl olacak bu iş?!. Var mıydı Hazreti Rasûlullah’ın, Hazreti Ebu Bekir’in, Hazreti Ömer’in, Hazreti Osman’ın, Hazreti Ali’nin?!. Bunları görmeyip de İslam’ın mukallitlerine bakıp onları bir şey sanan insanların kör gözlerine, sağır kulaklarına ve insafsız mantıklarına balyoz gibi insin!..

Bir toplum ameli terkedip cedele sarılmışsa helak yoluna girmiş demektir

• Mâruf-i Kerhî Hazretleri’ne isnat edilen (bazı kaynaklarda az farkla İmam Evzâî’nin olduğu söylenen) şu söz çok manidardır: “Cenâb-ı Hak, suiistimallerinden dolayı bir toplum için şerr murad ederse onlara amel kapısını kapatır, cedel kapısını açar.”
• Cedel; dilbazlık yapmak suretiyle, kelime oyunlarıyla bâtılı hak gösterme gayreti, hakikatleri ters yüz etme cehdi demektir. Cedeli illa da başka bir kelimeyle ifade etmek istiyorsanız, onun mânâsını karşılayabilecek en uygun kelime diyalektik ve demagojidir. Cedelin kaynağı ise, insanın kendini başkalarından üstün görmesi ve sürekli bir faikiyet mülâhazası içinde olmasıdır.
• Kalbi marazlı kimseler, diyalektik ve demagojiyi daha ziyade, başkalarını karalamaya matuf ve kendini tezkiye etme istikametinde kullanırlar. Biraz da makyavelist bir düşünceyle, kendilerince belirledikleri hedefe ulaşabilmek için her vesileyi meşru sayarak bu yola başvururlar. Onlar yalanı da, iftirayı da, gıybeti de, başkalarını karalamayı da meşru sayarlar. Hatta bir-iki şahsı değil, bütün bir heyeti, dahası o heyetle, o hareketle, o camiayla uzaktan alakası olan herkesi kuvvetli şüphe mülahazasıyla hain gibi görme/gösterme cinayeti işlerler.

Söz götürüp getirerek insanların arasını bozan kimse Cennet’e giremez!

• Müslim-i şerifte değişik rivayetlerde farklı şekillerde ifade edildiği gibi “Nemmam Cennet’e giremez!” Türkçemizde de “nemmam” tabirini kullanırız; daha çok, söz getiren, götüren, değişik söz üreten, o ürettiği sözleri değerlendirmeye emanet eden; şayet bunları kim değerlendirdiği zaman o sözü üretenin işine yarıyorsa oraya ulaştıran, mesela veliyyü’l-emre ulaştıran, sultana ulaştıran, şaha ulaştıran, şehinşâha ulaştıran kimse demektir.
• Nemmam kelimesi mübalağa kipi olması itibarıyla, o mevzuda kararlılık ve süreklilik ifade eder. Mesela, köşe yazılarında hep aynı şeyi yazıyor, başkalarını karalıyor. Birinin kulağına telefon koyduruyor, onun resmini de oraya koyduruyor; “Falanın kızının öldürülmesi için filan…” diyor. Eğer biri öyle demiş, öyle telefon etmişse, Allah onun yedi sülalesini yerin dibine batırsın!.. Yoksa, o hain, o alçak, o münafık insanları Allah yerin dibine batırsın!..
• Her şeye rağmen bize düşen vazife Cenâb-ı Hakk’a teveccüh ederek, “Ya Rabbena, bu çağın gariplerinden olarak Sana halimizi arz ediyoruz; ey Gariplerin Sahibi, ey Mazlumların Sahibi, ey Mağdurların Sahibi!.. Halimizi görüyor ve biliyorsun. Senin durumumuzu ve vaziyetimizi bilmen bizi isteklerimizi sayıp dökmekten müstağnî kılıyor. Sahibimiz ol ya Rabbenâ!..” mülahazalarıyla dolu bulunmaktır.
• Kalbin Solukları ve Şeytani Hırıltılar

MUHTEREM   MÜSLÜMANLAR!..

İnsan, iman meselesinden çevre ile münasebetlerine kadar, peşin kanaatlardan muhkem kaziyyelere, kafasında kurduğu muhkem kaziyyelere bağlı olmaktan kurtulduktan sonra doğruyu elde eder, doğru yaşamayı elde eder, doğru olarak yaşama lutfuna mazhar olur. İmandan en küçük amele, amelin en küçük teferruatına kadar, kafasında bu kabil kaziyyeler varsa, çevresiyle münasebetinde bir kısım huzursuzluklar, dengesizlikler olduğu gibi, yıkmalar sürtüşmeler olduğu gibi, iman meselesinde de hemen çarçabuk daire-i imana giremez, Allah’ın lutuflarından istifade edemez.

İnsan, ilk evvel Cenab-ı Hakk’ın ilk suresiyle anlattığı gibi, kendisini hür, her türlü kayıttan azade kabul etmesi, o hale getirmesi gerekir.

Ayağında parangası boynunda tasması olan insanın, hür insanlara yakışır iş yapmasının imkanı yoktur.

Peşin kaziyyelerin esiri kimsenin, o kaziyyelerin tesirinden kurtularak sağlam karar vermesine imkan yoktur.

Bir hakim, karşısına getirilen kimse hakkında peşin kanaati varsa, onun getireceği delilleri, onun adına ifade verecek şahitlerin şahitliğini o, kanaatinin rengiyle değerlendirir. Ve sonra görürsünüz masum adam mahkum olur.

“Allah!” dediğinden dolayı “Peygamber!”, “Kur’an!” dediğinden dolayı memleketimiz dahil İslam aleminde mahkum olan nice kimseler vardır.

“Allah!” demek suç muydu? Peygamber!” demek suç muydu? Ama bunların içinde o, baştan esiri bulunduğu bu düzen, bu nizam deyip de esiri bulunduğu kendi düzenine, nizamına aykırı bulduğundan onu da aykırı buluyordu.

Seyyid Kutub’u işte bu esaret zihniyeti mahkum ediyordu.

Esasen mahkum kim? Mahkum eden kim? O belli değil ya!..Dünyada böyle!..

Muhammed Kutub’u mahkum eden işte bu esaret zihniyeti idi.

Mevdudi’yi mahkum eden bu esaret zihniyeti idi.

Türkiye’mizde onlar gibilerini mahkum eden, bu esaret zihniyeti idi…

Her fırsat değerlendirildi ve her fırsat, Kur’an’a karşı bir çıkışla değerlendirildi. Mahkumiyetler mevkufiyetler birbirini takip etti, bütün İslam aleminde.

Bunlar, peşinen verilmiş kararların ifadesidir.

İnsan bu kararlardan kendisini uzak tutmadıktan, gerçekten hür olduğunu vicdanıyla hissetmedikten sonra, vereceği bütün kararlar böylesine malul olacak ve mesmu’ olacak keyfiyette olmayacaktır.

Bu kaziyyelerden kafasını iyice temizleyemeyen, peşin hükümlerden sıyrılamayan çok kimseler, Hz. Muhammed Aleyhissalatü vesselam’ın nurunu gördükleri halde İslam içine giremediler.

Ebu Cehil uyanık bir insandı, zeki görgülü ve kültürlü bir kimseydi ama küfrün cehaletin babası adını aldı. İmana karşı o kadar hışımlı o kadar afet bir insandı.

Niçin öyle oldu acaba? Çünkü kafasında peşin hükümler vardı. Rasulüllah Aleyhissalatü vesselam’ın söyleyeceği her sözü peşinen reddetmeye kararlıydı o.

Hz. Ömer de afet bir insandı, o da hışım bir insandı fakat kafasında böyle kararlar yoktu. Kızkardeşinin ağzına indirdiği yumrukla, onun ağzından kanlar akarken o, eline sure-i Taha’yı aldı okudu; ayetler Ömer’i eritiyordu, buz gibi; Ömer’in ayakları titriyordu. Kur’an’ın hakikatı karşısında dize gelmişti ve bütün gücünü toplayarak, dişini sıkarak, içinden gele gele lailahe illallah Muhammedür-rasulüllah diyordu.

Kafası peşin kanaatlarden temizdi, Ömer hürdü, kararı kendi veriyordu, başka kararlar onu karar vermeye zorlamıyordu. O, malül olmadan karar veriyordu, mesmu’ olabilecek bir karar veriyordu. Herkesin ihtimamla karşısında eğilebileceği bir karar veriyordu.“Abdullah bin Selam yahudi alimiydi. Devrinde herkes ona kerim ibn-i kerim derdi, faziletlilerin en faziletlisi…Babası da soylu, kendisi de soylu, ilmiyle ayrı bir soy kazanmış, “Şerefli insan!” diyorlardı.

Rasulüllah Aleyhissalatü vesselam Medine’ye teşrif edince o, kafasını sildi süpürdü, yıkadı, peşin kaziyyelerden âri ve beri bir kafayla huzuru Risaletpenâhîye gitti. Bir yahudi hıncı yoktu o esnada onda. Rasulü Ekrem’e tevcih ettiği üç sualle dize geldi, zaten siması içini yıkamıştı, tertemiz bir kalp hasıl olmuştu, üç süalle hemen dize geldi, lailahe ilallallah Muhammedür-rasülüllah dedi.

Aynı tablonun tamamlayıcısı diğer bir tarafa baktığımız zaman, peşin kaziyyelerin insanı nasıl baştan çıkardığını görüyoruz.

Allah Rasulüne şöyle diyor:

– “Yahudiler çok inatçıdır ya Rasulallah! Kendilerini çok beğenmiş kimselerdir”. Kendisi o milletten olduğu halde söylüyor. Benim Erzurumluyu tenkid ettiğim gibi;

-“Sen yahudileri çağır beni sor onlara ya Rasulallah! Bak benim hakkımda ne diyecekler?

Abdullah ibn-i Selam bir tarafta saklanıyor, Allah Rasulü yahudileri çağırıyor, onlara soru soruyor: “Abdullah ibn-i Selam’ı nasıl bilirsiniz?

– “En şerefli bir insanın en şerefli bir oğludur; ilmi şöyledir, vaziyeti şöyledir, kameti kıymeti şöyledir…”

– “Onun bana iman ettiğini duysanız ne yaparsınız?”

– “İmkan yok iman etmez!” dediler.

Abdullah bin Selam çıktı lalihae illallah Muhammedürrasülüllah dedi. Ne dediler biliyor musunuz?

– “İçimizde en şerefsiz adamın en şerefsiz oğludur, en değersiz kimsedir” diyorlardı.

Abdullah ibn-i Selam’ın kafası hürdü, kararı isabetli verdi İslam dairesi içine girdi. Yahudiler peşin hükümlerle gelmişlerdi oraya. Peşin hükümlerle geldikleri için, biraz evvel söyledikleri şeyden dönüyorlardı. Çünkü kafalarındaki kaziyyeye çarpıyordu o; kafalarındaki kaziyyelerle kanunlarla mütenakız düşüyordu. İnsan iman etmesi için bunu atması lazımdır.

Onun için ikisi de aynı ayardı ama Ömer iman ediyor, Ebi Cehil etmiyordu. Aynı hakikatleri gördükleri halde Habeşli bir köle dize geliyordu, Arabın soylusu asil ve anlayışlısı müslüman olamıyordu. İslamı görüyordu Rasulü Ekrem’in kameti kıymetini müşahede ediyordu fakat kafasındaki kanunların, kaziyyelerin rengine bakıyor, yanlış hükümlere varıyordu.

Bu iman noktasında böyle olduğu gibi, en küçük amelin teferruatında dahi böyledir.

İnsan iyi bir insanı, ona kötü demeye peşinen kendini inandırmışsa, böylesine kendisini bağlamış, esir olmuşsa, o adam ne kadar ona iyi görünürse görünsün ona kötü diyecektir. Hz.İsa bütün ihtişamıyla havarilerin karşısına çıktı ama Yahudi tereddüt etmeden kendi peygamberine “Babasız!” deyiverdi. Bu, kafasındaki kaziyyenin ifadesiydi.

Hıristiyan ve Yahudiler Rasulüllah’ı neden reddettiler? Çünkü kendi içlerinden peygamber gelmesini bekliyorlardı. Dıştan gelecek bir güneştense, kendi ateş böceklerine razı idiler. Bu, peşin kaziyyenin ifadesiydi.

İman, insan ancak bu kaziyyelerden kafasını temizlerse olur.

Onun içindir ki biz müteselliyiz. Aliye Veliye derdimizi anlatmadık diye müteessir değiliz, müteselliyiz.

Onlar kafalarını temizlemedikten, gerçek hürriyetin tadını tatmadıktan sonra, onlara bir şey anlatmanın imkânı olmadığını düşünüyor müteselli oluyoruz.

Kâfire bir şey anlatamayacağız, Kâinatı diller deliller halinde arz etsek dahi anlatamayacağız, bir kitap halinde getirsek takdim etsek dahi anlatamayacağız. Çünkü kâfir her şeyi kendine göre bir kısım kıstaslar içinde değerlendirmeye peşinen kararlıdır. Hayatı içtimaiyedeki bir kısım mütenakız düşmelere, sürtünmelere sebebiyet veren de işte bu peşin hükümlerdir; melek ve Cibril hakkında peşin hükümler vermiştir.

Bir enteresan şey söyleyeyim: Yahudiler Cebrail’i sevmezler. Cebrail onlara vahiy getirse ellerinden tutup cennete götürse yine Cebrail’i sevmezler.

Abdullah ibn-i Selam bunu da söylüyordu:

– “Ya Rasulallah! Cebrail sana vahiy getirdiği için, Yahudiler seni sevmezler çünkü Cebrail’i sevmiyorlar.

Bakara süresinde Cebrail’e Mikail’e düşmanlık Allah’a düşmanlıktır diye Kur’an bu münasebetle anlatıyor.

Allah’ın meleğine bile düşmanlık yaparlar. Hayat-ı içtimaiyede dahi öyledir. Cebrail inse, hakkında peşin kanaatı varsa, şeytan nazarıyla bakacaktır.

Ve şeytan çıksa karşısına, onun hakkında başta iyi niyeti, iyi kanaatı varsa, ona Cebrail nazarıyla bakacak, melek diye ihtiram edecek karşısında eğilecektir.

Hak, hakkın hatırı mühimdir. Hak ve hakkın gerçek ağırlığındaki değeri ancak esir olmayan insanlar tarafından elde edilir.

Esir olmayan insanlar ancak ona değer verirler. Esir olmayan insanlar ancak onu başlara taç yaparlar.

Hak ve hakikat esir insanlar içinde ayaklar altındadır, payimaldır. Hak ve hakikatın başlara taç yapılmasını isteyen kimseler, ilk defa her şeyden kafalarını temizlemeleri gerekir.

Hz. Ali’nin karşısına Zübeyr bin Avvam çıkmıştı. Hak adına çıkmıştı. Bunlar hala dayı çocuklarıydı. Hz.Ali dayı çocuğu idi. Hz.Zübeyr de halasının çocuğuydu. Ve ikisi de cennetle müjdelenen kadronun içinde bulunuyorlardı.

Allah Rasulü birine “Aslanım” demişse öbürüne “Havarim!”, “Yardımcım!” demişti. Birine kızını vermiş öbürüyle bacanak oluvermişti.

İçli dışlı sabah akşam beraber olan bu iki büyük hakikat kahramanı birbirlerinin karşısına çıktılar.

Bir içtihad meselesi vardı. Zübeyr Ali’nin yanlış yaptığına kaildi yola getirmek istiyordu. Nasıl bedevi kılıcını çekiyor, Hz.Ebu Bekir’i Hz.Ömer’e

– “Sen eğrilirsen icabında bu kılıçla seni düzeltmesini biliriz!” diyor. Zübeyr Ali’yi düzeltmek için kılıcını çekmiş karşısına çıkmış.

Hz. Ali de onu yanlış yolda görüyor. O da onu düzeltmek, doğru yola getirmek için karşısına çıkmış.

Fakat Hakkın hatırı alidir. Kimse peşin karara saplanmış değildir, peşin kanaat içinde değildir.

Karşı karşıya geldiklerinde Hz.Ali, halasının oğlunu çağırır:

– “Bir dakika gelir misin? Hatırlıyor musun bir gün Rasulüllah’ın huzurundaydık, sana bana bakarak konuştu ve sana dönerek dedi ki:

– “Zübeyr! Ali’nin karşısına çıkacaksın, o gün sen haksızsın!..” Elini başına koydu, düşündü:

– “Doğru!” dedi, “Hakkını bana helal et!”. Döndü gitti. Arkadan bir kem talih onu şehid etti ama şehid eden Hz.Ali değildi.

En kritik anda, can alıcı noktada dahi, can alıcı hasımlar haline geldiği anda dahi hakkın hatırı âlidir…

Ama kim diyor bunu?.. Peşin hükümlerden, peşin kanaatlardan sıyrılmış kimse!.. Rahat karar verebilecek kimse! işte hakiminden mahkumuna kadar, ondan parlamenterine parlamentosuna kadar, ondan icra organlarına ondan ordusuna kadar; bu peşin kanaatlardan sıyrılmadıktan sonra bu memlekette salim bir karar vermeye imkan yoktur.

Ve bütün İslam dünyasında istikrarsızlıklar da birbirini takip edecektir.

Şahsi hayatınızdan kanaat alemine kadar her şey, bu kanaatların tesiri altında ezilecek ve siz hiç bir zaman salim bir neticeye varamayacaksınız.

Kâfir küfrü içinde bocalayıp duracak, ehli dalalet dalaleti içinde bocalayıp duracak, zikzaklar içinde bir türlü doğru yolu bulamayan fertler, aileler, cemiyetler, cemaatler, devletler, milletler, karşılarına hak çıktığı zaman dahi ona karşı duracaklar; kafalarındaki peşin kaziyye ve hükümlerle…

Kur’an müminleri anlatırken, tefekkürleri neticesinde:

yezkürunellâhe kıyâmen ve ku’ûden…” (Ali İmran,3/91)

İşte bu hüküm: Düşündü, araştırdı, karıştırdı, kitabı okudu, mütalaa etti, neticeye vardı; kafasında peşin hüküm yoktu…

“Rabbenâ mâ halakte hâzâ batıla” , “Allah’ım! Sen batıl hiç bir şey yaratmadın!” diyecektir.

Fethullah Gülen Hocaefendi’nin 9 Mayıs 1975 tarihli “TEVHİD” konulu hutbesinin deşifresidir.

-Uyûn-u sâhire; lügat manası itibarıyla uyku bilmeyen ve her zaman uyanık kalan göz demektir. Dünden bugüne, sınır boylarında nöbet tutan neferlere ve hududları koruyup kollayan birliklere de “uyûn-u sâhire” denegelmiştir.

-Dinî ve millî hislerle dopdolu olarak, vatana, millete, din ü diyânete zarar gelmemesi için bir saat nöbet tutan insan, bazen bir sene ibadet yapmış gibi sevap kazanır.

-Rasûl-ü Ekrem Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “İki göz vardır ki ötede onlara ateş dokunmaz: Biri, Allah karşısında haşyetle yaş döken göz, diğeri de hudut boylarında ve düşman karşısında nöbet bekleyen insanın gözü.”

-Bir yönüyle sınırların kalktığı, insanların iç içe yaşadığı ve kurdun gövdenin içine girdiği günümüzde, dinimize, diyânetimize, ruh ve mana köklerimizden süzülüp gelen değerlerimize karşı hazırlanan projeleri, planlanan komploları ve çeşitli cereyanların saldırılarını defedebilmek için sürekli bir teyakkuz ve ızdırap içinde olma.. kendi değerlerimizin hangi tehlikelerle karşı karşıya kalabileceğini çok önceden okuma.. onların önünü alabilmek için de sadece bir sed değil, alternatif sedler ve hatta ta iç kaleye kadar ardı ardına surlar oluşturma… günümüzde uyûn-u sahîre olmanın gereğidir.

-Dünya kaynıyor.. “Şu tiranı devirelim!.” mülahazasıyla her tarafta ayaklanmalar görülüyor. Ne var ki, başkaldırmalar çoğunlukla karambole oluyor. Böyle karışıklık ve karmaşa şeklinde cereyan eden hadiselerden de nasıl bir sonuç çıkacağını kestirmek mümkün değil. Karambol olaylar, çoğu zaman kan dökülmesine ve insanların ölümüne sebebiyet verir. Bir de milletin bıkıp usandığı eskimiş bir tiran devrilirken, ona karşı duyarlı hale gelmiş ve onu devirmek için heyecanlanmış halkın bu duygu ve düşüncesi suiistimal edilip aralarına sokulan piyonlarla bir başka tiran getirilirse, Ramses gider Amnofis gelirse, orada hiçbir şey değişmemiş olur ki bu da karambole olan hadiselerin çok acı sonucudur. Bu itibarla da, bir mevzuda ne yapılacaksa, o baştan sona her adımıyla nazara-ı itibara alınmalıdır. Hele mesele bir nesil meselesiyse, bir insan meselesiyse ve bir iman meselesiyse, problemi imanla insanda çözmezseniz, Mefisto her zaman oyununu oynar ve onunla hiçbir zaman başa çıkılamaz. Muhakkak ki oralarda hüsn-ü niyetle hareket eden insanlar da az değildir; fakat, hadiselerin ekseriyetle karambol olduğuna, hareketlerin farklı ülkelerde birbirini izleyip üst üste cereyan etmesinde dış mihrakların eli bulunduğuna ve eskimiş simaları, partallaşmış düşünceleri bertaraf ederek milletin başına yeni bir firavun getirip koyma hesapları yapıldığına dair endişelerim var.

-Sosyal meselelerin kalıcı çözümleri, problemleri insanda halletmeye bağlıdır. Seyyid Kutup en son yazdığı zindan hatıralarında der ki, “Biz problemi anlayamamışız; asıl mesele insanlıkta iman meselesiymiş.” Evet, insanlar imanda kayba uğramışlarsa, o büyük boşluğu başka bir şeyle doldurmanız mümkün değildir.

-Ruhumuzun heykelini dikme, insanı yeniden inşa etme mevzuunda yapılması gerekenleri ve muhtemel tehlikeleri isabetli tesbit edip bu istikâmette cehd ü gayret ortaya koyma günümüzde “uyûn-u sâhire” olmanın şartıdır. Evet, bütün bunlara tamim ederek uyûn-u sâhireyi daha kapsamlı ele almak lazımdır. İşte bu manada uyku bilmeyen gözler cehennem ateşi görmezler.

-Izdırap, sadece şahsı ve ailesi için değil, hatta köyü, kasabası ve ülkesi için de değil, insana bütün insanlık için dertlenme ufku kazandıracak ve herkese bağrını açtıracak yüksek bir duygudur. Bu duyguyla dolu olan bir insan -tabii olarak- çoğu zaman yorganı başından atacak, insanlığın problemlerinden dolayı sancıyla kıvranacak, geceler boyu deli gibi dolaşacak ve uykusuz sabahlayıp akşamlayacaktır. Bu açıdan da ızdırap, uyûn-u sâhireden olmanın en önemli sebeplerinden biridir.

-İmam-ı Gazzali’den Hazreti Bediüzzaman’a kadar bütün Hak dostları ızdırapla kıvrım kıvrım yaşamış; insanlığın dertlerine derman bulabilmek için “çare” diye diye dağlarda tepelerde deli gibi dolaşıp durmuş ve isabetli mülahaza yakalamaya çalışmışlardır. Bu hali Hazreti Musa ve Hazreti İsa (alâ nebiyyinâ ve aleyhimessalâtü vesselâm) gibi bütün peygamberlerde görmek mümkün olduğu gibi, İnsanlığın İftihar Tablosu’nun (aleyhi ekmelüttahiyyâti vetteslimât) daha kendisine vahiy gelmeden Hira (gâr – mağara) sultanlığındaki “tehannüs”ü de bu açıdan değerlendirilebilir.

-Şunu da kabul etmeliyiz ki, iki üç asırda meydana gelen tahribatı bir hamlede, bir nefhada tamir etmek çok zordur. Üstad’ın ifadesiyle, biz asırlardan beri rehnedar olmuş bir kaleyi tamir etmeye çalışıyoruz. Öyle ki bugün iman esasları bile sarsılmış, anne-baba hukuku dahi ayaklar altına alınmıştır. Demek ki Allah hakkından anne-baba hukukuna kadar hemen her değer ölçüsünün hak ettiği konuma yükseltilmesi gerekmektedir. Şayet iki-üç asırdan beri belli duygu, düşünce, anlayış, felsefe, dünya görüşü, hatta şekil ve şemailimiz açısından ciddi bir deformasyona maruz kalmışsak, bunun birdenbire düzeltilmesi mümkün değildir; tahrip çok kolay, tamir ise zordur.

-Ka’be’nin ilk görüldüğü anda ya da Arafat’ta, elleri indirmeden on saat dua etmekten daha kutsal ve makbul bir şey vardır ki; o, âlem-i İslam’ın ızdıraplarını içte duyarak bir kere elleri kaldırıp “Allahım kalbimi ve yeryüzünün dört bir yanındaki kullarının gönüllerini (imana, İslam’a, Kur’an’a) aç; diriliş nezd-i Uluhiyetinde ne ise, insanları ona göre dirilt” derken gözlerin yaşarması, kalbin ürpermesi ve tüylerin diken diken olmasıdır.

-Kutsal ızdırap ve mukaddes hafakan, bazen insanı bir anda dikey olarak evc-i kemâlât-ı insaniyeye (insanî olgunlukların zirvesine) çıkarır, ona münevver ân-ı seyyâleler yaşatır. İmam-ı Rabbânî Hazretlerinin de dediği gibi, “Bir ân-ı seyyâle vücûd-u enver, binlerce sene vücûd-u ebtere müreccahtır.”

-Beklentisiz olmak, yüce bir mefkûreye gönül veren ve kendini ona tamamen adayan fedâkar ruhların bir sıfatıdır. Dilbeste olduğu mefkûreyle kendi düşünce dünyasını yeniden inşa etmeye çalışan ve böylece başta kendi milleti olmak üzere topyekûn insanlığa yeni bir ba’s-u bade’l-mevt yaşatma istikametinde didinip duran bir insan, dünyevî herhangi bir beklenti içine girmeyeceği/girmemesi gerektiği gibi, çok defa belki cennete girme ve cehennemden uzak kalma gibi, Cenab-ı Hakk’ın fazlından beklenen manevî beklentilere dahi girmemelidir. Zaten sahih hadislerde de ifade edildiği üzere, insanın yaptığı ibadetlerle Cennet’e hak kazanması mümkün değildir, onlar küçük birer vesiledir. İnsan, ancak Cenab-ı Hakk’ın fazlı ve rahmetiyle oraya girebilecektir.

-Beklentileri olan insan tavizlerden kurtulamaz. Özellikle de dünya hayatını her şey sanan kimselerde, yükselme merakı, makam arzusu ve teveccüh tutkusu had safhadadır. Bazıları, siyasî, adlî, mülkî ya da askerî bir makamı elde edebilmek için can atarlar. İnsanlara parlak görünen bir kısım pâyelere ulaşmak ve halkın teveccühünü kazanmak için çırpınır dururlar. Bunların çoğu kalblerini itminana erdireceğini zannettikleri bir makama yükselmek için üst üste tavizler verirler. Şayet, o arzularına nâil olurlarsa bu defa da bir yandan diğer beklentilerini gerçekleştirmek, diğer taraftan da o makamı korumak maksadıyla yeni tavizleri normal karşılarlar.

-Siyaset sahnesinde rol almak ve idarecilik yapmak da toplum hayatı açısından lazımdır; bazı kimselerin devlet idaresinde söz sahibi olmaları, mesela milletvekilliği yapmaları da içtimaî bir ihtiyaçtır. Fakat, şayet siz kendinizi iman ve Kur’an hizmetine adadığınızı söylüyorsanız ve zihninizi, hissinizi, aklınızı, mantığınızı dağıtmadan garazsız-ivazsız kulluk yapmak istiyorsanız, böyle bir tercihte bulunduktan sonra artık siyasete ve dünyevî makamlara teveccüh edemezsiniz. Edemezsiniz, zira, siz şu zamanda en büyük tehlikenin, kalblerin bozulması ve imanın zedelenmesi olduğuna inanmışsınız; bütün himmetinizi kalblerin ıslahına teksif ederek bu tehlikeye karşı koymaya kendi kendinize söz vermişsiniz. Öyleyse, o resmî vazifeleri kim yaparsa yapsın, kim hangi makamı temsil ederse etsin, o konuda kimseyi hafife almaz ve kınamazsınız; herkesin buradaki niyetine ve amellerine göre ötede mükâfatını alacağına ya da cezasını çekeceğine inanır ve hükmü Cenâb-ı Ahkemü’l-hâkimîn’e bırakırsınız. Bununla beraber, siz yürüdüğünüz i’lâ-yı kelimetullah yolunda rıza-yı ilahîden başka hiçbir şeye evvelen ve bizzat yönelemez, sizi asıl vazifenizden koparacak hiçbir şeye dilbeste olamazsınız. Hâşâ, ne Sultan Fatih’i ne de onun askerlerini hafife almıyorum; fakat, size İstanbul’un fatihi olma gibi bir paye bile teklif edilse, “Allah Allah, bende ne hıyanet gördüler ki bana böyle dünyevî bir şey teklif ediyor ve beni dünyaya çağırıyorlar.” der ve beklentisizliğinizi ortaya koyarsınız.

-İnsan beklentisiz olsa da bazen kader onu alır birkaç basamak yukarıya çıkarır. Adanmış bir insan, o zaman da büyümüş olma mülahazalarını ayağının altına alır ve sadece “Bu konum benden ne istiyor?” sorusuna cevap arar. Zira, manevî makamlar itibarıyla sübjektif mükellefiyetler ağırlaştığı gibi, maddî makamlar itibarıyla da objektif mükellefiyetler artar. Evet, her basamağın yüklediği bir kısım sorumluluklar vardır; beklentisiz insan, yüce mefkuresi adına o sorumlulukların gereğini yapmalı ve konumunun hakkını ortaya koymalıdır.

Herkul.org’dan alınmıştır.

Bugüne kadar onun için pek çok şey yazıldı ve söylendi. Şimdilerde dünya onu konuşuyor.. ve o hemen her dildeki eserleriyle çağın en çok okunan insanlarından biri. Bu açıdan da onun hakkında uzun konuşmaya gerek yok. İşte bu mülâhazayla burada, ona ait bir kitaba önsöz olmuş, küçük bir mütalâanın, küçük bir bölümünü aktarmayı yeterli buluyoruz:

Bediüzzaman, üzerinde titizlikle durulup düşünülmesi, araştırılıp insanlığa tanıtılması gerekli olan bir simadır. O, İslâm âleminin, inanç, moral ve vicdanî enginliğini hem de en katıksız ve müessir şekilde ortaya koyan çağın bir numaralı insanıdır. Ona, onun düşüncelerine, hissî mülâhazalarla yaklaşmak, onu ve eserini anmak sayılmaz. Duygusallık, onun her zaman uğrunda yiğitçe tavır ortaya koyduğu ve gürül gürül anlattığı meselelerin ciddiyetiyle telif edilemez. O, bütün ömrünü, Kitap ve Sünnetin gölgesinde, tecrübe ve mantığın kanatları altında, derin bir aşk ve heyecanla beraber hep bir muhakeme insanı olarak sürdürmüştür.

Bediüzzaman’ın, yüksek mefkûresi, yaşadığı çağı düşünüp söylemesi, sadeliği, insanî enginliği, vefâsı, dostlarına bağlılığı, iffeti, tevâzuu, mahviyeti ve istiğnâsı üzerine şimdiye kadar pek çok şey yazıldı ve söylendi. Aslında, her biri başlı başına birer kitaba mevzu teşkil edecek olan yukarıdaki vasıflar, onun kitaplarında da sıkça üzerinde durduğu konulardır. Ayrıca, hâlâ aramızda, hayatta iken onun yakınında bulunma bahtiyarlığına ermiş ve onu, ruhî enginliği, fikrî zenginliği ile tanımış dünya kadar insan var ki, bunlar da canlı birer kitap gibi bu konunun en sadık şahitleri.

Dış görünüş itibarıyla sade ve basit görünen Bediüzzaman, gerek düşünce hayatında, gerek aksiyonunda hemen her zaman başkalarında bulunmayan engin bir karakter sergilemiştir.

Onun, insanlık için en hayatî meselelerde bütün insanlığı kucaklayışı, küfür, zulüm ve dalâlete karşı tiksinti duyuşu, her yerde istibdatla savaşı, hatta bu uğurda hayatını istihkâr ederce-sine vefâsı ve civanmertliği ve ölümü gülerek karşılaması, onun için normal davranışlardı. O engin bir his insanı olmanın yanın-da, misyonuyla alâkalı meselelerde, hep Kitap-Sünnet yörüngeli; muhakeme ve mantık televvünlü yaşamıştı. O hemen her zaman, davranışları itibarıyla, masum bir ikili görünüm sergilerdi: Biri, engin bir vicdan eri, derin bir aşk ve heyecan timsali ve olabil-diğince mert bir insan görünümü; diğeri de fevkalâde dengeli, çağdaşlarının çok önünde ileri görüşlü, büyük plân ve projeler üretebilen sağlam bir kafa yapısına sahip mütefekkir görünümü. Bediüzzaman ve onun davasına bu zaviyeden yaklaşmak, onun, İslâm büyüklerinin bir devamı olarak, içinde bulunduğumuz çağda bizim için ifade ettiği mânâyı anlamamız bakımından çok önemlidir.

Bazı kimseler görmemezlikten gelseler de gerçek şu ki; Bediüzzaman çağdaşlarınca, kendi kuşağının en ciddî düşünürü ve yazarı kabul edilmiş; kitlelere hem bir sözcü hem de önder ola-bilmiş; ama kat’iyen kendini beğenmemiş, gösterişe girmemiş ve hep âlâyişten uzak kalmaya çalışmıştır. “Şöhret ayn-ı riyâdır ve kalbi öldüren zehirli bir baldır…” sözü, onun bu konudaki altın beyanlarından sadece bir tanesi. O, yirminci asırda İslâm dünyasında, şimdilerde dünyanın dört bir yanında, her zaman listenin başında birkaç yazardan biri olarak tanınmış, her kesimce sevilerek okunmuş ve zamanın eskitemediği simâlardan biri olarak da tarihe mâl olmuştur.

Bediüzzaman’ın hemen bütün eserleri, içinde doğmuş olduğu çağ zaviyesinden, yorumlanmaya açık bazı meseleleri yorumlama açısından o uğurda harcanmış ciddî bir gayretin sonucudur.

Onun eserlerinde önce Anadolu, sonra da bütün İslâm dünya-sının hem âh u efgânı, hem de ümit ve şevk u târâbını duyup dinlemek mümkündür. Gerçi o, doğunun ücrâ bir kasabasında doğmuştur ama, kendini hep bir Anadolulu olarak hissetmiş, bizim duygularımızı bir İstanbul efendisi gibi soluklamış ve her zaman topyekün bir ülkeyi engin bir şefkat ve dupduru bir samimiyetle kucaklamıştır.

Bediüzzaman, materyalist düşüncenin, fikir hayatımızı hercü-merç ettiği, komünizmin en çılgın dönemini yaşadığı, dünyanın en bunalımlı, en karanlık, en sıkıntılı günlerden geçtiği çok talihsiz bir zaman diliminde, iman ve ümit tüten eserleriyle, sarsıntı üstüne sarsıntı yaşayan insanımıza Hızır çeşmesine giden yolları gösterdi ve gezdiği her yerde yığınlara hep “ba’sü ba’del-mevt” üfledi. Onun, hepimizden ve herkesten evvel görüp sezdiği ve ele alıp çözmeye çalıştığı en büyük problem, küfür ve ilhad kaynaklı anarşi problemiydi. O, bütün hayatı boyunca, insanımıza, çağın bu hastalığının mutlaka aşılması lâzım geldiğini salıkladı. Ve bu hususta insanüstü bir gayret sarfetti. Böylesine buhranlar içinde inim inim bir dünya ile karşılaşan Bediüzzaman, kendini bekleyen sorumlulukların farkındaydı.. ve Kafdağı’ndan ağır böyle bir yükün altına girerken, fevkalâde mütevâzı, mahviyet içinde ve hacâletle iki büklümdü; iki büklümdü ama, Cenâb-ı Hakk’ın sonsuz kudret ve nâmütenâhî gınâsına karşı da olabildiğine bir güven içindeydi.

Evet, bütün insanların fen ve felsefe âlet edilerek ilhada sürüklendiği, komünizmle beyinlerin yıkandığı, bu menfî oluşumlara “dur” diyenlerin memleket memleket sürgüne gönderildiği, ülkenin her köşesinde en utandırıcı tehcirlerin yaşandığı ve daha garibi de bütün bunların medeniyet ve çağdaşlaşma hesabına yapıldığı, hatta nihilizmin, asrın en yaygın büyüsü hâline getirildiği o kapkara günlerde, Bediüzzaman, hâzık bir hekim edâsıyla hepimizin, içlerimizdeki zindanları, ruhlarımızdaki çeşit çeşit mahkûmiyetleri, kendi cinayetlerimizi ve kendi kendimize esâretlerimizi hatırlattı, ruh dünyalarımızda ve vicdanî hayatlarımızda uyuyan insanî yanlarımızı harekete geçirerek, maâliyâta müştak gönüllerimize üst üste nefesler aldırdı, ötelerle alâkalı derinliklerimizi gözler önüne serdi, tekye, zâviye, mektep ve medresenin bütün vâridâtını birden başımıza boşalttı.

Evet, Bediüzzaman milletin fikrî seviyesizliklerle sürüm sürüm yaşadığı ve içtimaî dertlerin birer buhran hâlini aldığı, ülkenin hemen her yanında ürperten yüzlerce hâdise ile yüz yüze kalındığı, her tarafta İslâmî ve millî değerlerin enkaz enkaz üstüne yıkılıp gittiği ifritten bir dönemin, düşünen, çareler arayan, teşhis ve tespitlerde bulunan sonra da bu rahatsızlıklara reçeteler sunan bir hekimi olmuştu. O, upuzun ve karanlık yılların hazırlayıp sahneye sürdüğü dünya kadar felâket altında didinip duran talihsiz nesillerin, imansızlık, dalâlet ve şüphe vadilerinde bocaladığını, kurtulmak istedikçe daha derin buhranlara gömüldüğünü gören, hisseden, görüp hissettiklerini vicdanının derinliklerinde duyan bir insan olarak, ilk günden itibaren hep müteheyyiç yaşadı.. sürekli düşündü.. devlet ve topluma alternatif tedaviler teklif etti.. ve bu şanlı fakat talihsiz millete, muhteşem fakat bahtsız ülkeye eski enginlik ve zenginliğini duyurmaya çalıştı.

Bediüzzaman, tâ Devlet-i Aliye döneminden başlayarak ülkenin pek çok yöresini dolaştı; en büyük şehirlerden en ücrâ kasabalara, nüfusu yoğun beldelerden, en tenhâ mıntıkalara kadar her yere uğradı.. uğradığı her yerde cehaletin hükümfermâ olduğunu, yığınların fakr u zarûretle kıvrandığını, insanımızın değişik buudlardaki iftiraklarla birbirini yiyip bitirdiğini gördü, ürperdi.. ve yaşadığı çağı çok iyi idrak etmiş bir mütefekkir olarak, o günkü perişan yığınlara ilim ruhu aşılamak istedi. Fakr u zaruret ve iktisadi problemlerimiz üzerinde durdu. İftiraklarımıza çareler aradı ve hemen her zaman birlik ve beraberliğimizi solukladı.. solukladı ve milletimizi, bu bunalımlı günlerinde bir an bile yalnız bırakmadı. O, gezdiği her yerde âvâzı çıktığı kadar bağırıyor ve: “Bu iç içe dertler eğer şimdi tedavi edilmez, yaralarımız, mâhir ve mütehassıs eller tarafından sarılmazsa, hastalıklarımız müzminleşir, yaralarımız da kangren hâlini alır. İlmî, içtimaî, idarî dertlerimiz mutlaka teşhis edilmeli, maddî-mânevî bütün problemlerimiz çözüme alınmalı ki, mevcudiyetimizi kemiren, varlığımızı temelinden sarsan ve bizi her gün daha fecî çukurlara sürükleyen sıkıntılara mâruz kalmayalım.” diyordu.

Bediüzzaman’a göre, bugün olduğu gibi o gün de, bütün fenalıkların menbaı, cehalet, fakr u zaruret ve iftiraktı. Evet içtimaî sıkıntılarımızın en birinci sebebi, millî sefâletlerimizin en önemli sâiki cehalettir. Allah bilmeme, peygamber tanımama, dine karşı lâkayt kalma, maddî-mânevî tarihî dinamiklerimizi görmeme mânâsına gelen cehalet, hiç şüphesiz o gün-bugün başımızın en büyük belâsıdır.. ve Bediüzzaman da ömrünü bu öldürücü mikropla savaşa vakfetmişti. Ona göre kitleler, ilimle, irfanla aydınlatılmadıkça, toplum sistemli düşünmeye alıştırılmadıkça ve yanlış, sapık düşünce akımlarının önü alınmadıkça, milletimiz için kurtuluş ümidi beslemek abestir. Evet, o cehalet yüzünden değil midir ki; kâinat Kur’ân’dan, Kur’ân da kâinattan koparıldı.. koparıldı ve biri, varlığın sırlarını bilmeyen, eşya ve hâdiselere kapalı, bağnaz ruhların hayal zindanlarında yetim kaldı; diğeri de her şeyi maddede arayan ve mânâya karşı bütün bütün kör, mük’ab cahillerin elinde bir kaos hâlini aldı. Yine bu cehalet sebebiyle değil midir ki; bu mübarek dünya, en münbit ovaları, en feyyaz obaları ve en bereketli ırmaklarına rağmen, zaruret ve sefâletlerin pençesinde inim inim inlemekte ve eski kapıkullarına dilencilik etmekte.

Bu korkunç cehalet ve zaruret yüzünden değil midir ki; ülkenin dört bir yanında, toprağın altında sessiz sessiz yatan onca kıymettar madenlerimiz, haddi-hesabı bilinmeyen yer altı, yer üstü zenginliklerimiz başkalarının hazinelerine akarken, biz, perişan, derbeder ve korkunç bir borç şoku altında iki büklümüz.

Evet, yıllardan beri milletimizi zebun eden bu belâ yüzündendir ki, bîçare işçi ve köylümüz, sürekli didinip durdukları, yıpranıp ezildikleri halde emeklerinin karşılığını tam olarak elde edememekte, elde ettiklerinin de bereketini bulamamakta, mutlu olamamakta ve taksit taksit kahrolup gitmektedir.

Yine bu cehalet ve cehalet kaynaklı tefrika sebebiyledir ki; cihanın dört bir yanında bizimle alâkalı bir dünyada “tegallüpler, esaretler, tahakkümler, mezelletler, türlü iptilâlar, türlü türlü illetler” yaşandığı, hatta kan gövdeyi götürdüğü, ırzlar çiğnenip namuslar payimâl olduğu, dünya dengesizlikler ağında bir oraya, bir buraya kayıp durduğu hâlde, bir türlü tefrikadan sıyrılıp bu fecâyi ve bu fezâyie “dur” diyemiyor; İslâm âleminin her gün daha korkunç, daha vahim uçurumlara yuvarlanması karşısında onun sıkıntılarına çare olamıyor, vahdet ruhuyla gerilemiyor ve çağımızla hesaplaşamıyoruz.

Biz, milletçe, bu kahredici hastalıklar ağında kıvranırken, batının sûrî ve maddî terakkisi karşısında bir kısım kamaşan gözler, bulanan bakışlar ve dönen başlar, dimağlarını müspet fenlerle, gönüllerini dinî hakikatlerle donatıp, maddî-mânevî zenginliklere ereceklerine bütün bütün ruhsuz ve köksüz davranarak, millî ve dinî en hayatî dinamiklerimizi görmemezlikten gelerek, kör bir taklit ve şablonculukla, kitleleri millî seciyeden tecrid, tarih şuurundan mahrum, ahlâk ve faziletten de yoksun bıraktılar. Bence, milleti kurtarma mülâhazasıyla sapılan bu ikinci yol ve gerçekleştirilen bu ikinci hareket daha zararlı oldu ve toplumun ruhunda onulmaz yaralar açtı.

Birinci durum itibarıyla insanımız, seneler ve seneler boyu boğucu bir kâbus altında kıvranıp durmasına karşılık, ikinci hâl itibarıyla da millî faziletlerimiz, ruhî necâbetimiz, cihanpesendâne aksiyonumuz bütün bütün yıkılıp gitti.

Bediüzzaman, bu her iki cephedeki yanlış muâleceler ve bu yanlış muâlecelerin meydana getirdiği toplum çapındaki komplikasyonları göğüslemiş, asırlık yaralarımıza neşter vurmuş ve bu cerîhaların sebebiyet verdiği felâketleri teşrih ve teşhis edip çarelerini göstermek, ülke ve insanımızı yıkılıp gitmekten kurtarmak için tâ bidâyet-i hayatından Urfa’da Mevlâsına kavuşacağı âna kadar, hep yürekten ve samimi, hep tok sesli ve tok sözlü bu vatan evlâdı, ülkesine vefa hisleriyle dopdolu olarak, hep aynı şeyleri söylemiş, aynı ölçüde dertlerimizin üzerine yürümüş ve tedavi adına da aynı şeyleri takdim etmiştir. Toplumun kafasına birtakım yeni düşünceleri yerleştirmek ne kadar zor ise, seneler ve seneler boyu, onların dem ve damarlarına işlemiş anlayışları, telâkkileri, geçmişten tevarüs edilen -yanlış, doğru- âdet ve an’aneleri söküp atmak da o kadar çetin ve o kadar zordur. Dünden bugüne yığınlar, her zaman -yararlı veya zararlı- bu kabîl metrûkatın tesirinde kalmış, ferdî ve içtîmaî hayatlarını böyle bir teessür atmosferi içinde örgülemiş; alışılagelen şeylere uymayan ve umûmi hissi okşamayan hususlara karşı da nefret duymuş ve onlardan uzak kalmaya çalışmıştır. Bu his, bu duyuş ve kabullenişler bazen yanlış da olabilir. Eğer bu yanlış düşünce ve kanaatler kitleler tarafından hüsn-ü kabul görmüş, yaşana yaşana toplumun her kesimine mâl olmuş, hayatın her yanında dal-budak salarak kökleşmiş, güç kazanmış ise, bütün bu yanlış kanaatlerin yıkılması, toplum çapındaki inhirafların giderilmesi, varsa, küflü kanaatlerin temizlenip, düşünce ve vicdanların iyiden iyiye tahliye ve tahliyelerden (fena şeylerden arındırılıp iyi şeylerle donatılma) geçirilmesi lâzımdır ki, milletçe geleceğe yürünebilsin.

İşte Bediüzzaman, gençlik günlerinden itibaren hep bu duygu ve bu düşünce içinde oldu. O, bu mevzuda, en küçük bir hakikati dahi gizlemeyi ülkesine ve insanına vefasızlık saydı; milletini de felâkete sürükleyen yanlış düşünce ve yanlış kararlar karşısında, kollarını makas gibi açtı ve avazı çıktığı kadar “burası çıkmaz sokak” diye haykırdı. Onun fıtratı, yanlış ve dinî değerlere ters şeyler karşısında fevkalâde müteheyyiç, ufku âlî ve himmeti de olabildiğince “ulü’l-azmâne” idi. Koskoca bir milletin mahv u izmihlâline göz yumup lâkayt kalmak, bu aslan yürekli insanın tabiatına zıttı. O, milletçe kusurlarımızı ve felâket sebeplerimizi, hem de en derin, en gizli noktalarına kadar açarak, millete kendini sorgulama yollarını gösterdi. Sık sık ona inkıraz sebeplerini hatırlattı ve kurtuluş reçeteleri sundu.. sundu ve en acı hakikatleri hiç tereddüt etmeden haykırdı.. yanlış kanaatlerin, küflü düşüncelerin, küfür ve ilhadın üzerine at sürdü.. ve hayatı boyunca da, hakikat nurlarının inkişafına mâni bütün engellere karşı sürekli mücadele etti.

Hiç kimsenin dinî hakikatler adına bir şey söylemeye cesaret edemediği en kâbuslu dönemlerde o, uyutulmak istenen yığınlara teyakkuzlar çekti.. cehalet, fakr u zaruret ve iftiraka karşı savaş ilân etti.. toplumu saran çeşit çeşit vehimleri temelinden sarstı.. ateizm ve inkâr-ı ulûhiyete karşı bir sath-ı mücadele oluşturduğu gibi, bâtıl ve hurafeleri de kendi çıkmazları içinde boğdu. Her zaman, şâyân-ı hayret bir medenî cesaretle asırlık dertlerimizi teşrih etti ve tedavi yollarını gösterdi. Araplar: “En son ilâç dağlamadır.” derler. O, bir-iki asırlık riya, gösteriş ve âlâyiş üzerine âdeta bir kızgın demir bastı; saray ricalinden doğudaki aşiret reislerine, meşîhâttan askerî erkâna kadar herkesin ruhunda mâkes bulacak çok yeni şeyler söyledi.. söyledi ve her kesimiyle milletin dikkatini kendi üzerine çekti. O, tabiatı icâbı hep bu türlü şeylere karşı olsa da, yapılan şeylerin tabiatının gereği de böyle îcap ettiriyordu.

O, hemen her kesime, sürekli cihad için kınından sıyrılacak kılıçtan evvel, fikir ve ruhlarımıza vurulan zincirlerin kırılması lazım geldiğini ihtar etti.. ve bir “ba’sü ba’del-mevt” müjdesiyle, genç nesillere İslâmî düşünceye giden yolları gösterdi. O, coğrafî olarak ülkenin bölünmesinden, parçalanmasından, küçülmesinden korkuyor ve titriyordu ama, daha çok bu tür tersliklere sebebiyet verecek olan fikirlerin daralmasından, ruhların sefilleşmesinden, batı taklitçiliğinden ve şablonculuktan ürperiyordu.

Bediüzzaman, hep okuma, düşünme, çalışma diyor ve millet fertlerini mütekabil yalnızlıktan kurtarmak, mükemmel bir toplum ve mamur bir millet hâline getirmek için durmadan çırpınıyordu. Ülke ve insanımızı böyle bir zirveye taşımak için de sürekli “maârif” diyor, talim ve terbiyeden dem vuruyordu. Her tarafta neşr-i maârif ve her şekilde talim ve terbiye.. mescidler, medreseler, kışlalar, sokaklar, parklar, hatta hapishaneler bile bu eğitim seferberliğine katılmalıydı ona göre… Katılmalıydı; zira ancak maârif sayesinde, aklî ve mantıkî vahdet gerçekleşebilirdi. Önce, dimağ dimağa birleşip bütünleşemeyenler, bir yolda uzun zaman, beraberliklerini sürdüremezler. Evvelâ vicdanlar birleşmelidir ki, daha sonra gönüller ve eller de birleşebilsin. Böyle bir birleşmenin yolu da, hayatın dinî disiplinlere göre ele alınmasına, -kitap, sünnet ve selef-i sâlihînin sâfiyâne içtihadları mahfûz- zamanla mukayyet şeylerin çağın idrakine göre yorumlanmasına vâbestedir.

Evet, insanımız bu asır ve bu asrın vâridat, mânâ ve yorumlarıyla mutlaka tanışmalı, barışmalı ve uzlaşmalıydı. Dünya başını almış bir yerlere giderken, kendi dar kabuğumuza çekilip, inzivâya dalmak bizi öldürürdü. Bugünü yaşamak isteyenler mutlaka, hayatın çağlayanlarıyla, kendi irade, sa’y ve gayretleri arasındaki âhengi, uyumu ve desteği yakalama mecburiyetindedirler. Aksine, kâinattaki umumî cereyana karşı direnmeleri, onların mahvolup gitmelerini netice verir.

Eğer Bediüzzaman soluk soluğa ülkenin dört bir yanına mesajlarını sunduğu zaman, onu anlayacak birkaç yüz aydın, düşüncelerinde ona destek olabilseydi, ihtimal bugün en zengin ülkelerden daha zengin, en medenî milletlerden daha medenî hâle gelmiş ve daha sonraları karşımıza çıkan her engeli aşabilecek güce ulaşarak, şimdilerde girilmiş gibi görülen bu nurlu yola tâ asrın başında girmiş ve bugünkü problemlerin pek çoğuyla karşılaşmamış olacaktık.. yine de her şeye rağmen ümitvârız. Ben, milletimizin, bütün bütün mânâ köklerinin kuruduğunu iddia edenlerin gaflet ve zühûllerine inanırım. Gerçi başka milletler gibi biz de düştük; bunu inkâr etmemize imkân yok. Ne var ki, doğrulup kendimize gelemeyeceğimizi de kimse iddia edemez. Şimdilerde, milletçe, eski rahat düşkünlüğü yerinde intibah nurları parıldıyor.. harem hisleriyle titrek ruhlarımızda taptaze bir canlılık ve bir dirilme sıcaklığı var.. Bu gelişmeleri, masmavi bahar günlerinin takip edeceği kuşkusuz. Ancak, dolaşıp yamaçlarımızda seccade serecek Hızırlar ve korkmadan enginlere yelken açacak İlyaslar bekliyoruz. Bu konuda Bediüzzaman önemli bir işarettir…

“Deha için intihap yoktur.” derler; yani deha sahibi “şunu yapayım, şunu yapmayayım” demez; “şunu yapmak yararlı, şu da zararlı” diyerek, bir şeyin yapılacağına veya terk edileceğine hüküm vermez. O, ilâhî bir mevhibe, ledünnî bir sâika ve şâika ile, çevresinin en derin, en şümullü ve zahirî, bâtınî, ruhî, içtimaî ihtiyaçlarını kucaklayacak çok üniteli bir güç kaynağı gibi pek çok şeyi omuzlayabilecek kuvvetleri ruhunda toplamış bir fıtrat harikasıdır. Bediüzzaman ve onun arkada bıraktığı eserlerini tetkik edenler onda dehanın bütün hususlarının var olduğunu görürler. O, gençlik döneminde, çevresine sunduğu ilk deha solukları sayılan eserlerinden, mahkemeler, zindanlar ve sürgünlerle geçen çileli bir hayat içinde inkişaf edip gelişen olgunluk dönemi kitaplarına kadar hep o seviyeler üstü seviyesini korumuş ve her zaman dâhiyâne konuşmuştur.

Fethullah Gülen, “Ruhumuzun Heykelini Dikerken” adlı eserden, (Nil Yay., İzmir 1998), s.65-75

tweet   

Mevlâna Celâleddin er-Rûmî Hazretleri de işte bu aşkınlardan biri. Üzerinden asırlar geçmiş olmasına rağmen o, bugün bile bizi duyuyor, dinliyor, hislerimizi paylaşıyor ve problemlerimize çareler sunuyor gibi bir aşkınlığın sesi-soluğu durumunda. O, geçmişte yaşamış biri; ama yedi asır sonra dahi hâlâ içimizde dipdiri. Ziyasını Hazreti Ruh-u Seyyidi’l-Enâm’dan (aleyhi ekmelüttehâyâ) alan ve onu günümüze kadar değişik dalga boyundaki tayflar hâlinde her yana yayan bir nur adam.. evliyâ, asfiyâ çerçevesinde seçilmişlerden bir seçilmiş ve aşk u muhabbet kahramanları arasında sözleri mîr-i livâ bir kutlu.. ölü ruhlara hayat üfleyen bir İsrafil suru.. nefesi, çoraklaşmış gönüllerin âb-ı hayatı, yoldakilerin nuru ve tam bir Peygamber vârisi.

Hazreti Mevlâna, hep Allah’a koşmuş ve başkalarını da koşturmuş bir hak eri; her zaman aşk u şevk ile coşmuş ve çevresine sevgi meşk ederek onları da coşturmuş dengeli bir cezbe insanı.. mârifeti, muhabbeti ve aşk u şevki yanında aynı zamanda tam bir mehâfet ve mehâbet kahramanı.. herkesi Hakk’a ve o kutlu sona çağıran bülend-âvâz bir münadi.. rızası, Hak rızasının eseri ve aşk u iştiyakı da Hak teveccühünün tezahürü bir üstad-ı câmi idi. Evet o, çağına seslendiği aynı anda o Muhammedî ses ve nefesini asırlar öte sine de duyurabilmiş; kendi çağının tâli’lilerini tenbih etmenin yanında günümüzün insanlarını da uyarmasını bilmiş büyülü bir nefesti. Allah onu önemli bir hizmette istihdam ediyordu ve bu önemli misyonuna göre de, içi ve dışı itibarıyla fevkalâde bir donanımla şereflendirmişti: Kalbi envâr-ı ilâhiye ile pürnur, özü hikmet cevherleriyle ışıktan bir fağfur, sırrı esrar-ı lâhutla mâmur, basireti de ziya-yı hâssla münevver idi.

Bu ufkuyla Hazreti Rûmî, kendi çağında irşad dairesinin merkez noktasında âdeta bir Kutup Yıldızı, feyiz kaynağı olan hakikat-i Ahmediye’nin ziyası sayesinde binlercenin -yüz binlercenin şem’ine pervane oldukları bir vilâyet çerağı, insanî kemalâta yürüyenlerin yanıltmaz pişdârı, Kur’ân hakikatlerinin müdakkik bir müfessiri, Hz. Muhammed’in (sallallâhu aleyhi vesellem) aşk u şevkinin coşkun bir tercümanı ve herkese Allah’ı sevdirmenin de büyülü bir lisanıydı. Onun atmosferine girenler sonsuz huzura erer, onun ufkundan Kur’ân’a bakanlar Asr-ı Saadet’i görmüş gibi birdenbire başkalaşır, etrafındaki gürûh-u encüme Hak âyâtını tefsir ederken bütün sineler aydınlanır, o “Allah” derken âdeta gökler deliniverir de semanın esrarı arza boşalıyor gibi olurdu.

O, Cenâb-ı Hakk’ı delice seviyordu ve ufkunda hiç dinmeyen bir inilti vardı gece-gündüz. Halvette- celvette, her zaman ayrı ayrı muhabbet ve aşk u iştiyak fasılları yaşıyordu. Bazen bütün bütün mâsivâdan tecerrüt edip kendini gönlündeki aşk u vuslatın gel-gitlerine salınca tamamen bir ateş topuna dönüyordu. İçten içe ocaklar gibi yanıyor, ama asla gam izhar etmiyordu. Yanmayı aşkın gereği görüyor, âh u vâh etmemeyi de vefa töresi sayıyordu. Ona göre, “seviyorum” diyenler cayır cayır yanmalı ve bunu da maiyyet ve kurbetin bedeli saymalıydılar. Az yemeli, az içmeli, az uyumalı, konuşacakları zaman da sadece O’ndan söz açmalı ve hep “hayret” yaşamalıydılar. O, “Sevenin nasıl uyuduğuna şaşılır; evet, sevene uyumak haramdır.” derdi. Bir keresinde, (Cenâb-ı Hakk’ın, Hazreti Davud’a hitaben:) “Ey Davud! Kendini uykuya salıp beni düşünmeyen, sonra da aşk iddiasında bulunan yalan söylemiş olur.” sözünü naklettikten sonra “Karanlık basınca âşıklar delirir/delirmeli.” demiş ve hep dediği gibi davranmıştı.

İşte Divan-ı Kebîr de onun magmalar gibi köpürüp duran his ve heyecan ummanından sadece birkaç

damla:

Eğer O’nun aşk u heyecanı ve vecd ü hafakanlarının özü sayılan şiir divanlarının ruhu sıkılacak olsa, ondan hep böyle aşk u iştiyak ağlamaları, vuslat ve ümit nağmeleri dökülecektir. Mevlâna bir ömür boyu sevmiş, sevildiği inancıyla oturup kalkmış, hep O’na karşı olan aşk u alâkasını dillendirmiştir. O, bu engin aşk u alâkasını her seslendirişinde de O’na yalnız yürümemiştir; kendini dinleme bahtiyarlığına ermiş çevresini de alıp beraber götürmüştür. Evet o, kendisine sunulan semavî ziyafet sofralarından, o ışık hâlesi içinde bulunanlara da kâse kâse vâridât sunmayı âdeta bir vefa borcu bilmiştir.

İşte ona ait bir semavî yolculuk sergüzeştinden etrafa akseden birkaç müteşabih nağme:

Bu seyahat, mirac-ı Ahmediye’nin gölgesinde öyle bir urûc ve bir semavî yolculuktur ki, Süleyman Çelebi ifadesiyle, “Ne mekân var ânda ne arz u sema.” denebilir. Görüp duydukları, bakıp temâşâ ettikleri gözlerin görmediği, kulakların işitmediği, akl u fikrin kavrayamadığı özel iltifat tecellîleriydi ve bunlar herkese de müyesser değildi. O, gitti, gördü, tattı ve bir fâninin bilebileceği çerçevede bilinebilecek her şeyi bildi. Görmeyenler bilemez, tatmayanlar duyamaz; duyanlar da çok kez sır vermez, sır verseler de onu herkes ihata edemez. Gâlib’in ifadesiyle:

“Bir şu ’lesi var ki şem ’-i cânın

Fânûsuna sığmaz âsumanın.”

Mevlâna’nın bütün bir varlığa karşı duyduğu muhabbet, alâka ve insanlarla münasebetlerindeki sıcaklık, ondaki o derinlerden derin ilâhî aşkın bir izdüşümüydü. Fıtratı sermest-i câm-ı aşk olan Hazreti Pir her şeyi sevmiş, topyekün varlığı muhabbetle kucaklamış, her nesne ile bir çeşit diyaloga geçmişti ki; bütün bunlar, onun Allah’a karşı o derin aşk u alâkasının yansımasından başka bir şey değildi.

Bu perişan ve bulanık anlatımın onu ifade etmekten uzak olduğunun farkındayım. Bu da benim onunla bir münasebet arayışıma verilmeli. Yoksa nerede damla, nerede deryayı tavsif; nerede zerre, nerede güneşi ifade.!?

Varsın öyle olsun; birkaç cümle ile de olsa, ışığının şu fâni dünyaya düşmesi itibarıyla, yeniden bir kere daha “Celâleddin er-Rûmî” demek istiyorum:

Hazret, Asya kıtasında iç içe içtimaî, siyasî ve askerî bunalımların yaşandığı 1207 yılında Belh bölgesinde hayata gözlerini açtı. Babası, Şeyh Muhammed Bahâüddin es-Sıddîkî ki, Hazreti Ebû Bekir’in onuncu derecede torunuydu. Merhum Tâhiru’l-Mevlevî’ye göre, valide-i mükerremeleri de Efendimiz’in soyundan ayrı bir şecere-i mübarekenin meyvesiydi. Baba, bulunduğu bölgede “Sultanü’l -Ulemâ” unvanıyla yâd edilen bir Peygamber vârisi ve bir hakikat eriydi. Pek çok hak dostu gibi o da doğup büyüdüğü yerde hazmedilememiş, hatta hırpalanmış ve bir mânâda göçe zorlanmıştı. Bu itibarla da, maskat-ı re’si olan Harzemlilerin ülkesinden ayrılmış; upuzun bir müsaferet ve ikamet fasılları yaşamış: Hicaz’a uğramış, bir miktar Şam’da ikamet etmiş, bir hayli sulehânın yanında, Muhyiddin İbn Arabî gibi mümtaz şahsiyetlerle görüşmüş; görüşmüş ve feyiz alıp feyiz vermiş.

Onunla beraber dünyevî yaşı itibarıyla henüz altı -yedi yaşına yeni basmış bulunan büyük ruhlu küçük Mevlâna da zatına has o derin tecessüs ve tefahhus hisleriyle gördüklerini gayet net fotoğraflamış, çevresini iyi okumuş, bilhassa Hazreti Muhyiddin’in esrarlı dünyasına – tabiî yaşının müsaadesi ölçüsünde- nüfuz ederek onun sohbetiyle ayrı bir insibağ yaşamış; ondan iltifat görmüş ve teveccühlerine mazhar olmuş.. böylece oldukça sıkıntılı fakat değişik mevhibe ve vâridlere açık hedefi meçhul bu bereketli hicrette Hazreti İbrahim, Hazreti Musa ve Hazreti Ruh -u Seyyidi’l-Enâm (aleyhim salavâtullahi ve selâmuhu mil’elarzi ve mil’essema) gibi hep bereket bulmuş, hep lütuf görmüş ve kazâya rıza sayesinde adı konmamış ihsanlara mazhar olmuştur.

Yollar bu kutlu aileyi alıp Erzincan’a götürmüş, kader onları Karaman’a çekmiş. Bir miktar “Halâveye” medresesinde talebelik.. bir süre Şam -Halep medreselerinde ulûm-i İslâmiye tahsili.. ve tekmîl-i nüsahtan sonra yeni ana ocağı sayılan Konya’ya avdet.. bir süre sonra Hoca Şemseddin Semerkandî’nin semere-i mübarekesi Gevher Hatun’la izdivaç.. ardından da muhterem peder Sultanü’l -Ulemâ’nın Allah’a yürümesi.. ve Seyyid Burhaneddin Tirmizî’nin nezaretinde uzun bir seyr u sülûk-i ruhanî.. derken birkaç sene sonra Rüknüddin Zerkûbî’nin işaretiyle Konya’ya gelen Şems -i Tebrizî ile buluşma ve yeni bir derinliğe açılma.. ve sonunda bütün dünyada kendi enginliğiyle tanınan Koca Mevlâna. Aslında bunlar, meâliye açık üstün istidat bir nâdire-i fıtratın hayatını tarassut adına ortaya koymaya çalıştığımız birkaç küçük menfez ve uhrevîliğe kilitli Muhammedî ruhun önemli temsilcilerinden birinin hayat-ı seniyyelerinden sadece üç-beş kare..!

Mevlâna mı Şems’in ufkunu açtı, Şems mi Mevlâna’yı alıp ötelere götürdü ve kim kimi hakikatü’l – hakâyık’a, aşk u şevk zirvesine, Hazreti Matlub u Mahbub’a yönlendirdi?.. gibi soru ve münakaşalarla o pak ve müstesna insanların sergüzeşt-i hayatlarıyla alâkalı mülâhazaları bulandırmak istemem vesselâm.. ve zaten bu tür konular bizim gibi düz insanları da çok çok aşar; ama kim bilir, belki de şöyle demek daha uygun olur:

Şunu da hemen belirtmeliyim ki, Hazreti Mevlâna, başta peder-i muhteremleri Sultanü’l-Ulemâ olmak üzere, pek çok feyiz kaynağından istifade etmiş, seleflerinin büyük çoğunluğunu geride bırakmış ve ummanlar gibi köpüren aşk u şevkiyle her zaman Allah’a yakın durmanın yanında hep insanların içinde olmuş ve kendini asla onların üstünde görmemiş; hayat-ı seniyyelerinde bizzat, ötelere yürüdükten sonra da eserleriyle Hazreti Sultanü’l-Enbiyâ’nın ruhanî hayatlarının vesâyetinde bir “kutbü’l -irşad” vazifesi görmüş; çok geniş alanlı, geniş zamanlı tesiri olan ender simalardan biridir.

Hazreti Pir’in, sofîler arasında bilinen şekliyle müridliği, dervişliği, postnişinliği ve şeyhliği söz konusu değildir. O, temel unsurları Kitap, Sünnet ve selef-i salihin olan irşadla alâkalı şahsî içtihatlarıyla, tecdit televvünlü yeni bir yöntem geliştirmiş; farklı bir ses ve solukla hem çağının insanlarını, hem de daha sonrakileri yepyeni bir mâide-i semaviyede buluşturmuştur. O, Allah’la münasebetlerinde bir aşk u iştiyak insanıdır; Allah’tan ötürü kendisine teveccüh edenler karşısında da bir muhabbetullah sâkisidir; evet eğer onun, Divan-ı eş’âr’ının ruhu sıkılıp sağılacak olsa gökteki sıkışmış bulutlardan rahmet boşaldığı gibi ondan da muhabbetullah ve muhabbet-i Resûlullah sağanakları boşalacaktır.

Onun ruhundan fışkıran ve Hüsamettin Çelebi vasıtasıyla kitaplaştırılan en câmi ve büyük ölçüde de didaktik eseri “Mesnevî”, bu yüksek aşk u muhabbet tufanının tenezzül dalga boyunda ve bizim de özünü duyabileceğimiz bir şaheser; “Divan-ı Kebîr” ise, Hazret’in kametine göre bir aşk u iştiyak tufanı mesabesindedir.

Mesnevî de duygular, düşünceler muhakemelerimizi ezip geçmeyecek şekilde, idraklerimizi aşmayan âli bir üslûpla işlenmiştir. Divan-ı Kebîr’e gelince, onda her şey magmaların feveranı mahiyetindedir ve herkesin yudumlayacağı türden de değildir. Dikkatle bakıldığında, bu kitab -ı celîlü’l-kadr’de fevkalâde bir derinlikle “fenâfillâh-bekâbillâh-maallah” mülâhazalarına bağlı dışa vuran olabildiğine engin mâverâî bir heyecan feveranı müşâhede edilmektedir. Onun Divan’ındaki bu feveranı görebilenler kendilerini yanardağları hatırlatan bir aşk u vecd tufanı içinde bulurlar ve dehşetle ürperirler. Hazret’in herkese açık olmayan bu tür eş’ârında, aklın hudutlarının aşıldığı, insanî normların üstüne çıkıldığı, melekûtî keyfiyâtın mülkî elvân ve eşkâli gölgelediği görülür.

Hazreti Mevlâna, medreseden tekyeye, tekyeden çilehanelere bütün feyiz kaynaklarından beslene beslene olgunlaşmış.. Hakk’a vâsıl olmuş.. kendi sistemi içinde semavîleşmiş ve vilâyet semasında bir Kutup Yıldızı gibi âdeta kendi etrafında dönen bir mâh-ı mücellâdır. Evet o, bulunması gerekli olan yere ulaşmış ve durması icap eden yerde de durmayı başarmış bir babayiğittir. Gördüklerini iyi okumuş, duyduklarını yerinde değerlendirmiş; Hakk’a teveccühünde asla kusur etmemiş ve ötelerden esip gelen vâridlerin, mevhibelerin bir zerresini dahi zayi etmemiştir; zayi etmemiş ve pek çok selefi gibi bu ilâhî atiyyeleri şiir diliyle seslendirmiş, baş döndüren söz hevenkleriyle ortaya koymuştur. O, bu zebercedden büyülü kelimelerle hem kendi aşk u heyecan hummasını dillendirmiş, hem de şiirin köşe -bucak müphemleri içinde, yârâna açık, ağyâra kapalı müteşâbihâtını ifade etme üstadlığını ortaya koymuştur.

Onun, ister herkese açık sözleri, ister müteşâbihâtı -bunlar arasında çok az dahi olsa başkaları tarafından o inci dizileri içine karıştırılmış kalp söz ler de bulunabilir- kendi ufkunun sesi-soluğudur, başka divitle, kalemle tanışıklığı olmamıştır; onlar, herkesi tesir altına alacak kadar da sıcak mı sıcak ve tamamen onun gönlünün nağmeleridir.

Hazreti Mevlâna, tabiatı itibarıyla olabildiğine ince, fevkalâde narin, bir anneden daha şefkatli; sözün özü kendi asrında Muhammedî Ruh’un (aleyhi ekmelüttehâyâ) izdüşümü bir müstesna varlıktı. Onun bu hususiyetlerini Mesnevî sinde, Divan-ı Kebîr’inde, başkalarına yazdıkları mektuplarında, ailevî münasebetlerinde, dostlarına karşı özel davranışlarında görüp şahit olanlar, tam bir Peygamber vârisiyle karşılaşmanın heyecanıyla ürperir, kendi kendilerine  “zalike fadlullahi yü’ti meyyeşa”(Mâide sûresi, 5/54; Hadîd sûresi, 57/21; Cum’a sûresi, 62/4.) diye mırıldanır ve hayranlıkla iki büklüm olurlardı.

O, hayatında çok hoyrat muamelelere maruz kalmış, çok incitilmiş; ama hiçbir zaman kaba davranmamış ve kimseyi rencide etmemişti. Hakk’a ait mevhibeleri haykırırken her zaman gürül gürül ve fütursuzdu; ancak, sair ahvâli itibarıyla hep mütevazi, mahviyet içinde, yüzü yerde ve herkesi şefkatle kucaklamaya hazır bulunurdu. Bencillik, iddia, çalım ve huşunet… gibi mesâvi -i ahlâktan sayılan kötü huylar hiçbir zaman onun atmosferinde ikamete fırsat bulamamışlardı. Fitilini ondan tutuşturduğu arkadaşı diyeceğimiz Hazreti Şems-i Tebrizî’yi üstadı gibi görür ve saygılı davranır.. müridi ve halifesi Salâhaddin Zerkûb’a “Şeyhim, efendim, sultanım…” diye hitap eder.. Hüsamettin Çelebi’yi tazimle anar ve aile efradına karşı da âdeta Ehl-i Beyt muamelesinde bulunurdu.

Meclisi, Peygamber meclisi gibi herkese açıktı ve en uzaktakilere bile öyle yakın dururdu ki, can alıcı hasım ruhlar dahi ellerinde olmayarak kendilerini birden onun şefkatli kucağına salıverirlerdi. Bir kere de o atmosfere girdiler mi artık bir daha ayrılmayı düşünmezlerdi. Hazreti Pir, ötelerle toptan alış verişi olan birisiydi; ama, insanlara karşı muamelesinde bu koca farklılığı hissettirmeyecek kadar hep muhlis ve mütevazi idi: İnsanlar içinde insanlardan bir insan olarak yaşar; onlarla oturur-kalkar, onlarla yer-içer; Allah’la arasındaki esrarı elinden geldiğince sır bilmezlerden saklamaya çalışır ve inandıklarını yaşayan bir mürşid olarak her zaman gönüllere nüfuz etme yollarını araştırır; “Sohbet-i Cânân” der, sürekli nazarları O’na çevirir; “aşk” der, “iştiyak” der, “cezbe” der, “incizab” der, ruhunda köpürüp duran his ve heyecanı başkalarına da duyurmaya gayret eder ve iklimine uğrayan herkese hakikî insan olma ufkunu gösterirdi. Dünyada, dünya malında asla gözü yoktu; hiç olmamıştı da. Bulduğunda, kifâf-ı nefs edeceği miktarın dışındakini yedirir-içirir, başkalarına infak eder; bulamadığında da, “Çok şükür, bugün evimiz Peygamber evine dönmüş.” der, yerinde sabır pistiyle göklere açılır, yerinde de şükürle mâverâîliklerde pervaz ederdi. Sadaka, zekât kabul etmez; insanlara verecekli olma durumuna düşmemek için müzâyakaya maruz kalır, aç durur, fakirane yaşar; ama, sızlanıp ağyârı âhından âgâh etmez ve irşad hizmetini de hediye ve behiyyelerle kirletmezdi.

Mevlâna Celâleddin er-Rûmî Hazretleri, zühdü, takvası, iffeti, ismeti, halktan istiğnası ve bütün bütün ötelere müteveccih yaşamasının yanında mârifeti, muhabbeti, aşk u iştiyakıyla da ömür boyu irtifa kaybetmeden yaşayan vilâyet semasının üveyiklerinden biriydi. O, Allah’ı aşk üstü bir aşkla sevdiği gibi, O’nun tarafından sevildiğine de inancı tamdı. Bu, ne kaybettiren bir emniyet hissi, ne de mehâfet ve mehâbetten mahrumiyetti; bu, bir iman ve ihtisab ufkuydu; Hazret de işte bunu tahdis -i nimet sadedinde ihsas ediyordu. Buna, Sultan’ın mevhibelerine dellâllık etme de diyebiliriz.

Onun iç dünyasında, her zaman farklı debi ve değişik dalga boyunda aşk çağlayanları birbirini takip eder, teveccüh ve vefası ilâhî cezb u incizapla mükâfatlandırılır; böylece ona, kurb üstü kurb yolları açılır ve o, çok defa kâse kâse yudumladığı câm-ı aşkla sermest-i câm-ı aşk olarak yaşardı. Sadece O’nu görme, O’nu bilme, O’nu duyma, O’nu söyleme, her iş ve sözünü O’na bağlama mevzuunda o kadar samimî idi ki; bir an gözü ağyâra kaysa, oturur bir yığın gözyaşı döker; her zaman maiyyeti n ferah-fezâ iklimlerinde yaşamaya can atar, hem muhib hem mahbub olma iştiyakıyla çırpınır durur ve dakikalarını âşık u mâşuk olma sermestisiyle geçirirdi.

Ondan evvel de bu zaviyeden ruhanî zevkleri duyan, yaşayan bir hayli âşık ve muhib gelip geçmişti; ama, duyup hissettiklerini seslendirmesi -hususiyle de Divan-ı Kebîr’deki üslûba emanet- her mülâhazasını cesurca ortaya koyması açısından onun başkalarına karşı bir fâikiyetinin bulunduğu da açıktı. Vâkıa, daha sonraki dönemlerden Devr-i Risaletpenâhî’nin koçyiğitlerine kadar umumî fazilette Hazret’e üstünlüğü müsellem bir hayli devâsâ insan da gelip geçmişti; ama, Hazreti Pir’in fâikiyeti “Hususî fazilette mercûhun râcihe tereccühü” mânâsınaydı. İşte bu açıdan onu, bu vadinin biricik gözdesi ve dilrubâsı sayabiliriz. O, bu hususta çok güzeldir, güzellere peyrevdir ve aşk yoluyla insanları Güzeller Güzeli’ne ulaştırmada da güzîde bir rehnümâdır.

Bir insan için, Cenâb-ı Hakk’ı gönülden sevmek ve her zaman O’nu derin bir aşk u iştiyakla yâd etmek yüce bir pâyedir. Bundan daha yüksek bir mansıp varsa o da, insandaki bütün bu aşkların, iştiyakların, cezb ü incizapların O’nun teveccüh ve iltifatından kaynaklandığının şuurunda olmaktır. Hazreti Mevlâna, her nefes alış verişinde sürekli O’nu soluklanıyordu; bu hâlini de yine O’nun nazar ve hususî teveccühüne bağlıyordu. Ufku bu noktaya ulaşmayanlar bunu anlamayabilirler. Ne var ki, “Herkesin istidadına vâbestedir âsâr-ı feyzi / Ebr-i Nisandan ef’î semm, sadef dürdane kapar. ” fehvasınca, donanım ve istidatların, elfâzın meâniye kalıp olduğu gibi, ilâhî mevhibe ve vâridlere şart-ı âdi plânında bir dâi olduğunda da şüphe yoktu.

Bazıları, Cenâb-ı Hakk’ın münezzehiyeti ve mukaddesiyeti açısından, O’na karşı aşkı uygun bulmamış ve insan-ı kâmilin mâşukiyetini de anlamsız görmüşlerdir. Pek çok hak dostu gibi Hazreti Mevlâna da, beşerî aşk u alâkaların çok çok üstünde, Zât-ı Ulûhiyet’in münezzehiyet ve mukaddesiyetine yaraşır bir aşk u iştiyakın olabileceğini cesurca ifade etmiş ve arkadan gelenlere de yoruma açık böyle bir aşk-ı ilâhî müteşâbihi miras bırakmıştır.

Sonradan gelen bazı sofî ve mollalar, böyle bir müteşâbihle beraber, yer yer o dergâhta icra edilen müziği, ney’i ve değişik enstrümanları da sürekli sorgulamışlar; semâzenlerin hareketlerini yargılamışlar ve infaz üstüne infazlar gerçekleştirmişlerdir; ama, Hazret’in, kendi yorumlarının doğruluğu konusunda hiçbir şüphesi olmamıştır. Olsaydı, hepsini kırar, döker ve bu kabîl şeylerin bütününden vazgeçerdi.. mutlaka vazgeçerdi.

Aslında onun, dinin ruhuna yürekten bağlı bulunması ve Muhammedî edebin (sallallâhu aleyhi vesellem) arızasız bir temsilcisi olması da, başkalarına fazla bir şey söyleme fırsatı vermez zannediyorum. Kılı kırk yararcasına dinin özüne saygısı ve Sünnet-i Seniyye’nin canlı bir tefsiri olması, bugüne kadar büyük çoğunluğun onu kabulü için yetip artmıştır.

O, tam bir samimiyet ve ihlâs insanıydı; Şer-i şerife muhalif düşmemek kaydıyla hep gönlünden gelenleri yaşıyor ve onları seslendiriyordu. Dini, hayata hayat kılarken de, başkalarına yaşama yollarını gösterirken de, ney’e üflerken de, semâa kalkıp pervane dönerken de, her zaman aşk u iştiyakla ciğeri kebap ve her zaman âh u eninle sızlayan bir nây ve bir dolaptı. Anlamazdı muzdarip olmayanlar onu; duyamazdı nâdânlar onun duyduklarını. O, “Firaktan pâre pâre olmuş bir sine isterim ki, ona iştiyak ve dertlerimi şerh edeyim.” diyor derd-mend yârân beklentilerini seslendiriyordu.

Bu yazı, Şefik Can Bey’in “Mevlâna, Hayatı, Şahsiyeti ve Fikirleri ” adlı eserinin İngilizce baskısı için “Takdim” olarak yazılmıştır.

tweet   

“Cennete en son giren kimse, bazan yürür, bazan ağlar. Ateş de arada sırada onu yalar geçer. Cehennemi tamamen geçince dönüp ona bir nazar eder ve: “Senden beni kurtaran Allah münezzehdir! Allah Teala hazretleri, bana evvelin ve ahirinden hiç kimseye vermediği şeyi verdi!” der.

Derken ona bir ağaç gösterilir. “Ya Rabbi!” der, “beni şu ağaca yaklaştır da altında gölgeleneyim, suyundan içeyim.” Allah Teala hazretleri: “Ey ademoğlu! Dilediğini versem benden başka bir şey istemezsin değil mi?” der. Adam: “Ey Rabbim, ondan başka bir şey istemeyeceğim!” der ve başka bir şey istemeyeceğine dair söz verir. Rabbi de onun özrünü kabul eder. Çünkü o, sabredemeyeceği şeyi görmüştür. Onu ağaca yaklaştırır. Adamcağız, onun gölgesinde gölgelenir, suyundan içer.

Sonra adama, evvelkinden daha güzel bir ağaç daha gösterilir. Dayanamayıp: “Ey Rabbim! Beni şuna yaklaştır, gölgesinde gölgeleneyim, suyundan içeyim, artık senden başka bir şey istemeyeceğim!” der. Allah Teala: “Ey ademoğlu! Bana öncekinden başkasını istememeye söz vermemiş miydin? Ben seni yaklaştıracak olsam başka şeyler isteyeceksin!” der. Adam, başka şey istemeyeceği hususunda söz verir. Rabbi de onu mazur görür. Çünkü o, sabredemeyeceği şeyi görmüştür. Adamı ona yaklaştırır. Adam onun gölgesinde gölgelenir, suyundan içer.

Sonra ona cennetin kapısının yanında bir ağaç yükseltilir. Bu ağaç diğer ikisinden daha güzeldir. Adam yine: “Ey Rabbim! Beni şuna yaklaştır da gölgesinde gölgeleneyim, suyundan içeyim, senden başka bir şey istemiyorum!” der. Rab Teala: “Ey ademoğlu! Sen, ondan başka bir şey istemeyeceğine dair bana söz vermemiş miydin?” der. Adam: “Evet, Rabbim! Senden, başka bir şey istemeyeceğim!” der. Rabbi onu mazur görür. Çünkü o, sabredemeyeceği bir şey görmüştür. Onu bu ağaca yaklaştırır.

Adam ona yaklaştırılınca cennet ehlinin seslerini işitir. (Dayanamayıp): “Ey Rabbim! Beni cennete sok!” der.

Rab Teala: “Ey ademoğlu! Beni senden kurtaracak şey nedir! Dünya kadarını ve beraberinde mislini versem razı olur musun!” der.

Adam: “Ey Rabbim! Benimle istihza mı ediyorsun? Sen ki Alemlerin Rabbisin!”der. İbnu Mes’ud bu noktada güldü ve: “Niye güldüğümü sormuyor musunuz?” dedi. “Niye güldün söyle!” dediler. “Resulullah (asa) da böyle gülmüştü. “Niye güldünüz?” diye soruldu da: “Rabbülalemin’in, adamın “Sen ki Alemlerin Rabbisin, benimle istihza mı ediyorsun?” demesine gülmesine gülüyorum!” dedi. Allah Teala hazretleri: “Ben seninle istihza etmiyorum. Lakin ben, Azimüşşan dilediğimi yapmaya kadirim!” buyurdular.”

Müslim, İman 310,187

-Fikir ayrılıklarını kavga sebebi haline getirenler, benliğinden sıyrılamamış kimselerdir. Mahviyet ve tevazu insanları farklı düşüncelere sahip olsalar da asla münakaşalara girişmez ve çok önemli meseleleri enaniyetlerine kurban etmezler.

-Hakkın hatırını âli tutmak ve belli bir fikrin kabulüne değil hakikatin ortaya çıkmasına çalışmak esas olmalıdır. Nitekim, İhlas Risalesi’nin onbeş günde bir okunmasının tavsiye edilmesi ve orada, sebeb-i mesuliyet ve hatar olan metbuiyete, tâbiiyetin tercih edilmesi gerektiğinin de anlatılması bu esası yerleştirme maksadına matuftur.

-Nur Müellifi, “Hücumât-ı Sitte” adıyla meşhur risalesinde şeytanların en tehlikeli altı tuzağını nazara vermiş; “hubb-u cah, korku, tama’, ırkçılık, enaniyet ve tenperverlik” olarak sıraladığı bir kısım şeytanî hücumlara karşı müdafaa yollarını göstermiştir. İşte başlıcaları bunlar olan bir kısım zaaflar yüzündendir ki, ihtilaf ve iftiraklar meydana gelir. Bu türlü virüs, zaaf ve boşlukların biri ya da birkaç tanesi her insanda bulunabilir. İnsan, Allah’ın rızasına ve ahiret saadetine yürüdüğü yol güzergâhını emniyete alabilmek için bu boşluklarının farkında olmalı ve her adımını dikkatle atmalıdır.

-Maalesef, günümüzde insanın manevî hayatı için hıfzıssıhhaya göre sterilize edilmiş bir ortam mevcut değil. Zikredilen virüslere karşı sütreler ve perdeler oluşturulamadığı için bugünün insanı hastalıklara daha açık bulunuyor. Kaldı ki, en müstesna cemaatler bile o türlü hastalıklara maruz kalmışlar. Ezcümle, Asr-ı Saadet’i müteakip bir kısım yabancı efkârın Müslümanların arasına sızması neticesinde o büyük insanlar bile karşı karşıya gelmişler.

-Vifak ve ittifak, tevfîk-i ilâhî (Allah’ın mü’minleri başarılı kılması) için pek mühim bir davetiyedir. Vifak, aynı müstakim çizgi üzerinde birleşme; ittifak da bu birliğin insan ruhunda tabiat haline gelmesidir. Diğer bir ifadeyle, ittifak; insanların, anlaşıp bütünleşmeleri; beraberce, karşılıklı saygı içinde ve sevgi yörüngesinde yaşamayı tabiatlarının ayrı bir derinliği ve farklı bir buudu haline getirmeleri demektir..

-İslâm ahlakçıları insanda üç temel duygunun bulunduğunu söylemiş; belli ölçüde de olsa hakikatleri görüp, fayda ya da zarar getirecek şeyleri birbirinden ayırma melekesine “kuvve-i akliye”; kin, hiddet, kızgınlık ve atılganlık gibi hislerin kaynağı sayılan güce “kuvve-i gadabiye”; arzu, iştiha ve cismânî hazların menşei kabul edilen duyguya da “kuvve-i şeheviye” demişlerdir.

-Bilindiği üzere, “gazap”, infiâle kapılma, öfke, hışım, aşırı hiddet, hoşa gitmeyen bir hâdise karşısında intikam arzusuyla heyecanlanma ve saldırganlık hali gibi manalara gelmektedir. Aslında, bu duygu, su-i istimal edilmediği takdirde, hariçten gelen hücumları önlemek için itici bir kuvvet ve tedbirli olmaya yarayan bir güçtür. Cenâb-ı Allah insana, dışarıdan gelecek saldırılardan kendisini muhafaza etmesi için “kuvve-i gadabiye” (öfke hissi) dediğimiz duyguyu vermiştir. İnsanın, mücahede etmesi gereken yerlerde güç ve kuvvetin hakkını vermesi, yiğit ve yürekli olması icap eden durumlarda cesaretli davranması ve ırzını, namusunu, vatanını, canını, malını, nefsini ve neslini koruması ancak bu duygu sayesinde mümkün olmaktadır.

-Bazıları, gazap hissinin de bir yaratılış gayesi olduğunu bilemez ve normal insanları çok kızdıracak meseleler karşısında dahi öfke tavrı ortaya koyamazlar; dahası hiç korkulmayacak şeylerden dahi korkar, sürekli vehimlerle oturup kalkar ve değişik paranoyalarla hayatı yaşanmaz hâle getirirler; bunların halini “cebânet” (korkaklık) kelimesi ifade eder. Fakat, bazı insanlar da vardır ki, onlar da hiç yoktan yere küplere binerler, en önemsiz hadiseler karşısında dahi aşırı hiddet gösterirler ve bir anda saldırganlaşırlar; âkıbeti hiç düşünmeden, ölçüsüzce ve muhâkemesizce her işe girişir ve neticesi mutlak felaket olan tehlikelere bile pervâsızca atılırlar. Kuvve-i gadabiyenin bu ifrat hâline de “tehevvür” (korkusuzluk ve saldırganlık) denir. Bu duygunun, adl ü istikamet üzere olanına ise, “şecâat” adı verilir. Evet, bütün kin, nefret, hınç, hiddet, dargınlık ve kızgınlığın menşei sayılan gazap hissi, selim fıtratların öfkesine sebep olacak vâkıalar karşısında kızmasını da bilme, hiddeti gerektiren durumlarda hiddet gösterme, korkulacak şeyler karşısında temkinli davranma ve onları telâşa kapılmadan savmaya çalışma anlamındaki yiğitçe duruşun, yani “şecâat”in de kaynağıdır. Bu itibarla, kuvve-i gadabiye, tabiatımızın bir parçasıdır ve böyle çok önemli hususları temin etmek için mahiyetimize konmuştur.

-Hâlis mü’min öfkesinin yönünü Allah’ın razı olmadığı işlere ve sıfatlara tevcih etmelidir. Öncelikle nefsinin isyanlarına karşı öfkelenip onun terbiyesine koyulmalı; saniyen, gazap hislerini müslümanlara zulmedenlere yöneltip dinin ihyası ve diyanetin te’yidi için daha çok çalışmalıdır. Kendisini sık sık kontrol etmeli ve şayet öfkesi Allah için değilse, hatta ona azıcık da olsa nefsânî hisler karışmışsa, hemen susmasını bilmeli, hiddetini dindirmeli, sakinleşmeli ve affedici olmalıdır. Gazap duygusunu insanlığa hizmet adına strateji üretmede bir dinamik olarak kullanılmaya bakmalıdır.

-Nur Müellifi, istikbal endişesi, hırs ve inat gibi fıtrî duyguların yok edilemeyeceğini, bunların herbirinin meşru bir kullanma yeri ve yönü bulunduğunu; dolayısıyla, bu kuvveleri yok etmeye değil, onları hayır yolunda kullanmaya çalışmak gerektiğini anlatır. Hazreti Üstad, bu konuda nihaî hükmünü verirken şöyle der: “Tahmin ederim ki, nâsihlerin nasihatlerinin şu zamanda tesirsiz kalmasının bir sebebi şudur: Ahlaksız insanlara “Haset etme, hırs gösterme, adâvet etme, inat etme, dünyayı sevme.” derler; yani, “Fıtratını değiştir” demek gibi, zâhiren onlarca mâlâyutak bir teklifte bulunurlar. Eğer deseler ki, “Bunların yüzlerini hayırlı şeylere çeviriniz, mecrâlarını değiştiriniz”; o zaman, hem nasihat tesir eder, hem daire-i ihtiyarlarında bir emr-i teklif olur.”

-Sabır, kurtuluşa ermenin sırlı bir anahtarıdır. Sabredilen konular itibarıyla sabır çeşit çeşittir; ibadetlere devam hususunda sabır, günahlara girmeme mevzuunda sabır ve musibetlere karşı sabır en çok bilinen sabır çeşitleridir.

-Zaman isteyen ve bir vakte bağlı cereyan eden işlerde de “zamanın çıldırtıcılığına karşı sabır” söz konusudur. “Beklemek” bazen insanı çıldırtacak kadar ruha ağır gelse bile, insan, takdîr-i ilahî ile karara bağlanan bir süreyi daraltamaz; -bir bebeğin dünyaya gelişinin dokuz ay, bir yumurtadan civcivin çıkışının yirmi-yirmi bir gün olması gibi- varlığın bağrına konan tedricîlik esasıyla oynayamaz. Öyleyse o, çevresinde bir nizam dahilinde meydana gelen hâdiselerden ders almalı, sebep ve netice münasebetini gözetmeli ve eşyâ arasında bulunan tertibe riayet etmelidir. Fıtratta carî kanunları görmezlikten gelmemeli; sebepleri gözetmeden netice beklememeli; zamana ve mesafelere karşı tahammülsüz davranarak birkaç merdiveni birden atlamaya yeltenmemelidir.

-“Likâ”; kavuşmak, buluşmak ve görüşmek manalarına gelen Arapça bir kelimedir. Özellikle tasavvuf ıstılahı olarak çokça zikredilen “likâullah” tabiri ise; Allah’a kavuşmak, Cenâb-ı Hakk’ın vuslatına ermek ve Cennet’te “Cuma Yamaçları”ndan Mevlâ-yı Müteâl’in o güzellerden güzel cemaliyle şereflenmek demektir. Belki de en büyük sabır; likâullaha aşk u iştiyak ile yanıp tutuşan ama henüz “gelebilirsin” davetini almadığından dünya zindanına katlanan hakikat âşıklarının vuslata karşı dişini sıkıp dayanma sabrıdır. Sürekli öteler iştiyakıyla nefes alıp veren Hak dostlarının, vazifelerini tamamlayana kadar dünya hayatına katlanmaları ve gönüllerindeki vuslat arzusunu mesuliyet duygusuyla bastırmaları en zor sabırdır.

-Bazıları yapılacak işleri belirlemede ve icra etmede donanımının yeterli olduğunu zannederler ki bu bir vehimdir. Dolayısıyla da, istişarelerde kendilerini ifade etmeye ve fikirlerini başkalarına illa benimsetmeye çalışırlar. Oysa, insanın, sırf vifak ve ittifak arayışından dolayı, kendisine ters gelen meseleleri dahi iradesiyle aşması, zakkum yemiş gibi olacağı ve hazmetmekte zorlanacağı hususlara bile -yine iradesiyle- bir belaya katlanır gibi katlanması ve “İlle de ittifak!..” demesi bambaşka bir sabır çeşididir. Böyle bir sabır insana, nimetlere karşı hamd ü sena etme ya da ibadetler, musibetler ve günahlar karşısında sabırlı olma mükafatı misillü büyük sevaplar kazandırır.

-Bir kere daha hatırlatmakta fayda mülahaza ediyorum: Uhud Muharebesi öncesinde Hazreti Rasûl-ü Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) savaş stratejisi konusunda ashabını toplayıp istişare etmişti. Şahsî fikrine göre, şehir dışına çıkmak yerine Medine’de kalarak savunma harbi yapılmalıydı. Şehrin dışına çıkıp meydan muharebesi yapma taraftarları fazla olunca onların fikrine uyup Uhud’a çıktı. Savaş neticesinde bunun iyi sonuç vermediği anlaşıldı. Buna rağmen hemen bu savaş akabinde nazil olan Âl-i İmran Suresi’nin 159. ayet-i kerimesi istişareyi emretmekteydi. Demek ki meşverette büyük bir hayır ve bereket vardır.

Herkul.org adlı siteden alınmıştır.

http://www.herkul.org/bamteli/fikir-ayriligi-ofke-ve-istisarede-sabir/

MUHTEREM   MÜSLÜMANLAR!..

Allah kendisinden korkan, kendisine karşı saygılı olan. vaz ettiği kanunlardan istifade eden, kendini çevresini, dünyayı tanıyan. kendisine O’nu görüyor gibi kullukta bulunan kimselerle beraberdir.

Allah beraber olduğu kimseleri müzmehil etmez, perişan etmez, sergerdan etmez. Allah maiyyetine aldığı kimseleri aziz eder. Muvakkaten dünyevi saadetlerini ellerinden alsa bile, maiyyetin onlara kazandırdığı paye, onları gönülleriyle hoşnud eder, huzur içinde kılar.

İslami bir hakikattır: Maiyyet-i İlahiyye’de bulunan kimseler hiç bir zaman uzun zaman perişan ve sergerdan olmamışlardır.

Ümmeti Muhammed eğer Allah’a kul olduğunu, Rasulüllah’a ümmet olduğun kavramış, maiyyet-i ilahiyyeye girmişse perişan olmayacaktır. Ama bu mevzuda eksiği ve gediği varsa, İslami hayatında bir kısım açıklar bırakmışsa, iradesiyle bıraktığı eksiklere, açıklara gediklere düşecek ve perişan olacaktır.

Beş yüz milyon yeryüzünde camileri dolduran İslam alemi, dünya karşısında insanlığın en zelili, en acizi ise şayet, dünyayı anlayamayışı, çevresini bilemeyişi ve Allah’ın himayesine giremeyişi, Allah’ın kanunlarından bihakkın istifade edemeyişindendir. Bir çukurun içine düşmüş çırpınıyor, çırpındıkça batıyor, çıkamıyor, çünkü çırpındığı kuyunun içinde çırpınırken, Allah Allah demesi lazım gelirken, Kur’an deyip Kur’an’a dönmesi lazım gelirken, kainatı anlayıp çevresine karşı nigehban olması düşünülürken o, hâlâ Avrupa veya Asya diyor, kapitalizm veya komünizm diyor…Allah demiyor. Çeşitli düzenleri ve çeşitli sistemleri sahayı vücuda getirmek suretiyle bilmeyenleri de idlal ediyor.

Bu cemaat camiyi doldursa da, bu cemaat cübbe giyip sakal bıraksa da, bu cemaat Kabe’nin etrafında tavaf etse de, Allah deyip dönse de yine müzmehil ve perişan olacaktır. İman başka şeydir, çepeçevre alem-şümul imana sahip olma tamamen başka şeydir.

Ferdin kainat ve şahsına Allah’ın dercettiği marifet hüzmelerini kavrayarak, öylesine Allah’ın büyüklüğüne göre Allah’ı kavraması başka şeydir, inandım demesi tamamen başka bir şeydir. Bir iki misalle bu eksik ve gediklere, çukurlara düşmenin sebeplerini arz edeyim…

Bir taraftan Allah inananları maiyyetine alıyor aziz ediyor. Bir tarafta maiyyeti ilahiyyede bulunduğunu iddia eden kimseler, dünyanın en zelili kimselerdir. Rusya’dan koptuğu zaman Amerika’ya dayanmazsa öleceğinden endişe eden kimseler, Amerika’dan koptuğu zaman Rusya’ya dayanmazsa mahv-u perişan olduğundan endişe eden, tir tir titreyen devletler, milletler cemaatler, hükümetler parlamentolar ve parlamenterler. Niçin Allah’a inanan kimseler bu kadar zelil? Niye bu kadar ayak öpmekteler? İşte bunun sırrı anlatılıyor burada!

1-HAK VESİLELER:

Mümin, ihraz ettiği hak davasında, o davayı elinde tuttuğu müddetçe hak vesilelerden istimdad eder. Kafir hak batıl vesile ayırmadan hakkı da değerlendirir, batılı da değerlendirir. Batıl düzeni ayakta tutmak için nice batıl yollara başvurur. Bu düzenin ayakta durması için, Allah’ın yasak ettiği faizi ayakta tutmak gereklidir der. Mevcudiyetini faize bağlar faizi de ayakta tutar. Rüşvet bu düzenin ayakta durması için zaruridir der, rüşveti ayakta tutar. Daha neleri ayakta tutar…

Bu batıl yollarla, batıl vesilelerle hak bildiği doğru bildiği yolu ayakta tutmaya çalışır.

Bu şayet müminse yanlış bir yola girmiştir. Bu kötü mukaddimelerle hayat verici neticeyi elde etmek imkânsızdır. Kaçak bir mantık anlayışına sahipse, batıl yolla hak neticeye gidilemez, bunu bilecektir.

Ama çok kafirler de içinde yaşadıkları Allah’ın nimetlerinden istifade ettikleri dünyada, batıl bir noktayı ellerinde tutsalar bile hak vesilelerle oraya ulaşmış olabilirler.

Binaenaleyh bazen batılın etrafı hak vesilelerle hal yollarla, hak sebeplerle donatılmış olur ve o batıl hayatiyetini devam ettirir. Bazen de hak bir netice, batıl yollarla, batıl vesilelerle çepeçevre ihata edildiği için, o hak da ayaklar altında kalmaya mahkum olur.

Tekrar edeyim bunu: Mümin mümindir ama mümin, elinde tutmak istediği batıl vesilelerle çepeçevre sarılmışsa, o batıl vesileler kâfirin elindeki hak vesilelere mağlup olacaktır. Kafir elinde hak vesileleri tutuyorsa, kafir mü’mine galebe çalacaktır…Nasıl?

Vehhabi, batıl bir mezhebin salikidir. Bütün Cumhuru Ehl-i Sünnete muhalefet etmenin sembolleşmiş cemaatidir. Fakat bugün hükimdirler ve yeryüzündeki Müslüman cemaatlerin en azizidirler. Allah da nimetlerini başlarına yağdırıyor.

Kafir değildirler onlar, diyen kendisi kafir olur. Ama yanlış bir yoldadırlar. Müttefikimiz can kardeşimiz olsa dahi bir hususu tavzih için bunları anlatmada fayda mülahaza ediyorum. Onları ayakta tutan Allah’dır. Maiyyetine alan Allah’dır. Hak olan davalarında, onları o davada ayakta tutan bir “Hak vesile” vardır. O da şudur:

Kendilerinden evvel Mekke’nin Medine’nin Emiri, Şerifi Lord Kişer gibi kafirleri arkeologları sokarak Haremeyn-i Şerifi kafirlere çiğnetiyordu. Yanlış bir yolla, yani İngilizlere dayanmakla mevcudiyetini devamı düşünüyordu. Bunlar ise, nim-müstakîm bir İslam siyaseti güderek; Allah Kur’an’ıyla Mekke’ye kafir giremez demiş, cenabet insan sokulmaz demiş; bu prensibi tahakkuk ettirerek bugün yabancıları sokmuyorlar.Yanlış bir mezhep, hak bir vesileyle Ehl-i Sünnete galebe çaldı…

Batıl yolun sahibi Hak yolun sahibine galebe çalıyor.

Komünistin davası içinde de bir hak payı varsa; bir fakiri gözetme varsa, istismarcıya ve istimlakçıya karşı bir hakkı gözetme meselesi varsa, muvakkaten bu hak vesile onu ayakta tutuyor.

Fakat “vel-âkıbetü lil-Müttekîn…” (Araf, 7/128) Netice Allah’a tam dayanıp güvenenlere aittir. Bir gün gelecek bütün batıllar yıkılacak, komünizminden Amerika’sına kadar, ondan Vehhabisine kadar, sadece ve sadece Kur’an’da Müstakîm diye tavsif edilen cemaati müslimin işe vaziyet edecektir…Bunu bir tarafa koyun!..

2-MÜMİN VE KAFİR SIFATLARI

Har kafirin her sıfatı kafir değildir. Her müminin her sıfatı da mümin değildir.

Nice müminler vardır ki camiye gelir fakat kafir sıfatı vardır onda ve nice kafirler vardır ki, kiliseye bile gitmez, mümin sıfatı vardır onda…

Kafirdeki mümin sıfatı mümindeki kafir sıfatına galebe çalar. Böylece kafir mümine galebe çalar. Bu nasıl olur?..

Mümin sıfatı, kafir sıfatı nedir? Hepsini sayamam ki bir kaçını sayayım: Mümin sıfatı uyanık olmaktır, mümin kardeşlerine karşı mürüvvetli olmaktır. Mümin sıfatı çalışmayı, metodlu çalışmayı emreder. Mesaiyi tanzimi emreder, yardımlaşmayı emreder…

Müminler arasında yardımlaşma yok; banka bu yardımlaşma fikrini yutmuşsa, müminler arasında emniyet ve güven yoksa, müminler arasında metod yoksa kafir sıfatı var demektir o müminlerde.

Ve Amerikalıda metod varsa, Amerikalıda uyanıklık varsa, kerem varsa, civanmertlik varsa, dünyayı anlama varsa; bunlar mümin sıfatlarıdır, Amerikalı sana galebe çalacaktır. Çünkü sen kafirin sıfatını ariye olarak almışsın, o da müminin sıfatını ariye olarak almıştır.

Akıbet müttekîlerindir; ne zaman? Ne zaman Cemaat-i İslamiyye bihakkın yüzde yüz Allah’a teveccüh edecektir, mümin sıfatlarıyla arzı didar edecektir, Allah’ın rahmetini karşısında arzı didar olarak görecektir. Bunu da bir tarafa koyun!..

3-KUR’AN VE KAİNAT KANUNLARI

Allah’ın iki çeşit kanunu vardır. Bu kanunlardan bir tanesi kainatta cereyan eder. Allah’ın bir kitabı, Allah’ın bir çeşit fermanıdır. fermanda namuslar ve kanunlar cereyan etmektedir. Kâinat Allah’ın İrade ve Kudret sıfatından gelir. Allah’ın diğer kanun mecmuası, Kelam sıfatına dayalı olan Kur’an’dır. Bu da Kelam sıfatından gelir.

Bunlar Allah’ın iki çeşit şeriatıdır. Biri kâinat şeriatı, diğeri Kur’an şeriatı.. Biri kâinat kitabı, diğeri Kur’an kitabı. Bir kâinattaki emirler, iki Kur’an’daki emirler.

Bu iki kitaba muhalefet etmenin de cezası vardır. Kur’an’da içki içmeyeceksiniz yasak, içerseniz cezası vardır. Kainatta da emirler vardır. Allah’ın cari kanunlarını bileceksiniz; cazibe nedir, dafia nedir, madde mahiyet itibariyle nedir, madde ne olur, terkibin keyfiyeti nedir, tahlilin keyfiyeti nedir?…Bu da kainatta Allah’ın kudret kalemiyle iradesiyle yazdığı şeydir. Bunu bilmemenin de cezası vardır, bilip de amel etmemenin de cezası vardır.

Ama ekseriyet itibariyle kainattaki kitaba riayet etmemenin cezası dünyada verilir. Kur’an’a riayet etmemenin cezası da ahirette verilir.

Mümin camiye geliyorsa kainat kitabını okumuyorsa, ona bir mükafat verilecekse şayet, ahirette verilir, dünyada değil..

Kâfir kâinat kitabını okuyor, Allah’ı tanımıyorsa ona mükâfat verilecektir dünyaya ait, imansızlığın cezasını da ahirette görecektir.

Bu iki kitabı okumanın ve anlamanın mükâfatı vardır. Okumamanın ve anlamamanın da cezası vardır. Kâinat kitabının cezası umumiyet itibariyle dünyadadır ki bugün müminler çekiyor. Kur’an’ı okumamanın cezası ekseriyet itibariyle ahirettedir.

Burada şunu da ilave edelim: Haddizatında Kur’an anlaşılarak okunsa, kâinatın tercümanı olduğu anlaşılacak, kainat da kendi kendine anlaşılmış olacak ama, kitabının dilini bilmeyen cemaat.. diyelim karşısına iki tane çizgi üst üste koyalım, karşısına 20’inci asrın Müslümanları yazalım aynı şey olacaktır.

Kitabının dilini anlamayan, kitabını anlamayan, Allah’ın maksadını anlamayan en perişan cemaat dedikten sonra, eşittir: 20’inci asrın Müslümanları…rahatlıkla söyleyebiliriz. Bunu da bir tarafa koyalım…Dördüncü hususla hitama erdirelim:

4-KADERİN İRADEMİZİ KAMÇILAMASI, HAYATA HAZIRLAMASI

Allah maiyyetine aldığı kimseleri neden yükseltmiyor? O, yüceltmek istemiyorsa, ben ille de burada kalacağım diyorsa. Allah iradesiyle onu başbaşa bırakır.

Fakat bu asırda Allah Müslümanları az tokatladı, içinde yaşadıkları dünyayı bilmediklerinden tokatladı. Çevrelerine karşı vaziyet almadıklarından ötürü tokatladı. Kur’an’ı anlamayışlarından ötürü tokatladı. Devirlerini bilecek ona göre hukuk sistemini koyacaklar, iktisadi sistemlerini tam sistemleştirecekler, devrin ihtiyaçlarına göre konuşturacaklar onu. İctimai hayatlarını devre göre tanzim edecekler. Devrin bütün ihtiyaçlarına; ferdî, alivî, ictimaî, iktisadî…cevap verilmiş olacaktır.

Bunu yapmadıklarından perişan düşürdü. Düşürdü de ezikliği hissetsinler, aşağılık duygusuyla çevrelerine karşı baş kaldırsınlar. bu müesseseleri geliştirsinler, bu ezikliğin neticesinde yeniden İslam’a saykıl vursunlar, yeniden parlasınlar…

Allah Müslümanların madde planında muvakkaten mağlubiyetlerine hüküm verdi, karar verdi, ta coşsunlar, Araplar arasında kalan Yahudiler gibi coşsunlar, ölüm kalım mücadelesi versinler; ya tam yaşayacaksın dünyaya hakim olacaksın ve ya 9-10 asırdır seni boğmak için gelen haçlı, el’an faaliyette, el’an işe vaziyet etmektedir, gelecek ve seni boğacaktır.

İşte bu hınçla bu azimle çalışsın diye muvakkaten senin madde planında idamına karar verdi Allah!.. Çalışırsan, kafirin idamına karar verecek seni aziz kılacaktır…

Fethullah Gülen Hocaefendi’nin 2 Mayıs 1975 tarihli “TEVHİD” konulu hutbesinin deşifresidir.