Muhterem büyüklerim, kıymetli arkadaşlarım,
Asr-ı Saadet’te cereyan eden her vâkıa mikro plânda, kıyamete kadar gerçekleşecek olaylar için bir ölçü birimi gibidir. O altın çağda meydana gelen hadiseler, birer misal; onlar karşısında Allah Rasûlü’nün (sallallâhu aleyhi ve sellem) ve Ashâb-ı Kiram’ın tavırları da birer nümûne-i imtisâldir. Şu kadar var ki, tarihî hâdiseler aynıyla değil misliyle cereyan eder. Kezâ, Kur’ân-ı Hakîm’de pek çok küçük görünümlü ferdî olay anlatılmaktadır ki, o hâdisât-ı cüz’iyenin herbirisinin arkasında küllî bir düstur, genel bir prensip saklanmış ve umumî bir kanunun ucu gösterilmiştir. Bu konuya örnek teşkil eden ve günümüzde yaşananlara ışık tutacağına inandığım bir vâkıayı arz etmeye çalışacağım.
Hırsızdı; dahası, tam bir arsız. Her mecliste farklı kişiliğe bürünen bir müraî; aldatmayı akıllılık sayan bir hîlebazdı. Konuştuğu zaman kendisini dinletmeyi becerir; en çirkin yalanları mutlak doğruymuş gibi dillendirir; muhataplarına “Ne iyi insan!” dedirtirdi. Aslında beşerin en faziletlilerinin arasında yaşıyor, İnsanlığın İftihar Tablosu’nun ardında saf tutma nimetiyle serfiraz bulunuyordu; fakat o, kalbi kaskatı kesilmiş bir nasipsizdi. Sürekli bahar yağmuru altındaydı ama taşlaşmış yüreği rahmetin bir damlasını tutmaktan dahi âcizdi.
Bu nefiszede ve dünyaperest adam, yine hırsızlık için etrafı kolaçan ettiği bir gece, kapı komşusunun zırhını çalmıştı. Çok geçmeden yokluğu fark edilen zırhın arandığını duyunca da sırf bir et parçasından ibaret yüreği yerinden kopup düşecekmişçesine korkmuş; haramîliğinin ortaya çıkacağı endişesiyle telaşa kapılmıştı. Odanın içinde dört dönüp ne yapacağını düşünürken ani bir hareketle zırhı kavramış, hemen dışarı fırlamış; sokağı bir gölge sessizliğinde aşmış ve elindeki torbayı, gözüne kestirdiği evin bir kenarına saklayıvermişti.
Olup bitenden habersiz bir masum edasıyla dönerken “tam isabet” diye düşünüyor ve kıs kıs gülüyordu. Zira zırhı gizlemek için seçtiği bina, Zeyd adında bir yahûdîye aitti; torbanın o hanede aranma olasılığı çok düşüktü. Ayrıca, orada bulunsa bile, halk evsahibi hâricinde kimseden şüphelenmezdi. Bir ihtimal kendisinden kuşku duyulsa, hem içinden çıktığı Zaferoğulları akrabalık sâikiyle, hem de sâir Müslümanlar din kardeşliği sevkiyle onu savunurlardı.
Eserlerde genelde Tu’me bin Übeyrık (طعمة بن أبيرق) namıyla anlatılan hırsız, tehlikeli bir girişimi selametle atlatmış olmanın memnuniyetini yaşarken, arkada şahitler ve izler bıraktığından bîhaberdi. Zırhın, bir un dağarcığının içinde bulunduğunu gece karanlığında farkedememiş; torbadan dökülen un sebebiyle geçtiği her yerde trafik işaretleri gibi alâmetler oluştuğunu hesaba katmamıştı. Nitekim görevliler un izini takip ederek Zeyd’in evine ulaşmış ve zırhı elleriyle koymuşçasına buluvermişlerdi.
Zeyd, kendisinin hırsız olmadığını, zırhı Tu’me’nin getirip bıraktığını, bunu bizzat görenlerin bulunduğunu ve un izinin de onun evinden geçerek kendi hanesine ulaştığını söylemişti. Bunun üzerine hesaba çekilen Tu’me, olayla alâkasının olmadığına ve meselenin aslını bilmediğine dair yeminbillah etmişti.
İlk sorguda yakayı kurtarmıştı ama tamamen aklanmak için daha başka şeyler yapmalıydı. Önce bir süre hırsızlığın konuşulmasına mani olacak bir gürültü koparmalıydı. Masumiyet iddiasını seslendirmesi yetmezdi; birini şeytanlaştırmalı ve halkın önüne mücrim olarak onu koymalıydı. Bunu tek başına yapamazdı; akrabalık, kabîlecilik ve dindaşlık bağlarını kullanmalıydı. Aslında komplonun hedefinin sadece kendisi değil bütün hizbi ve umum Müslümanlar olduğunu haykırmalıydı.
Tu’me, bu mülahazalarla şehrin altını üstüne getirmiş, her yanda diğergâm bir ıslahçı edasıyla gürlemiş; kendisinin tam bir salâh insanı olmasına rağmen entrikaya maruz kaldığını belirtmiş; güya masum bir insana kurulan böyle çirkin tuzak karşısında kabilesi Zaferoğulları’nın ve din kardeşi mü’minlerin yardımını talep ederek ortalığı velveleye vermişti.
Zaferoğulları ona inanmış; meseleyi bir aile namusu olarak yorumlamış; Tu’me’ye iftira atıldığını ve hırsızlığı yapan Zeyd’in cezalandırılması gerektiğini öne sürerek Rasûl-ü Ekrem (sallallâhu aleyhi ve sellem) Efendimiz’e başvurmuşlardı. Dahası, Zeyd’in bir yahûdî oluşunu dile dolayarak bir kısım mü’minlerin desteklerini de yanlarına almış ve vâkıayı sonunda Müslüman ile Yahûdî mücadelesi zeminine taşımışlardı. Artık, usta hırsızın haramîliğinden bahis açmak, İsraoğulları’nın hempası olarak yaftalanmayı göze almak demekti.
Tu’me’nin yeminine, Zaferoğulları’nın tezkiyesine, bazı mü’minlerin te’yidine ve zahirî delillere bakılınca, Allah Rasûlü’nün tam “Tu’me haklıdır; Zeyd cezalandırılmalıdır!” demesinin beklendiği anda, “Sakın hâinlerin avukatı olmayın!” emrini içeren, Nisâ Sûresi’nin 105 ilâ 115. ayetleri indirilmişti. Demek ki mesele sadece bir zırhın çalınmasından ibaret değildi. Asr-ı Saadet’te meydana gelen bu basit görünümlü azîm hırsızlık, istikbalde cereyan edebilecek pek çok büyük olayın ipuçlarını barındırıyordu ki Mevlâ-yı Müteâl, onunla alâkalı on küsur ayet inzâl buyurmuştu.
“İnsanlar arasında, Allah’ın sana bildirip gösterdiği şekilde hükmetmen için, Biz sana kitabı hakkın ta kendisi olarak indirdik. Böyleyken, sakın hainlerin avukatı olma!” (Nisâ, 4/105)
Ey şânı yüce Nebî!.. Sen mâsum olduğun gibi masûnsun da. Allah, Sana yanlış karar verdirmez; adâleti ikâme etmen için bir kitap göndermenin yanı sıra gerektiğinde Seni vahyin her türlüsüyle teyid eyler. Binaenaleyh, Sen hiçbir zaman hâinlerin savunucusu olmazsın; zinhar, ümmetin de özüne ve mukaddesâtına ihânet etmiş kimselerin müdâfii olmasınlar.
Her ne kadar Tu’me, müminler arasında ve itham edilen diğer insan, başka bir dine mensupsa da, inananlara, her zaman ve herkese karşı hakperest ve âdil olmak yaraşır. Mücrimin cürmünü, zâlimin zulmünü, hırsızın sirkatini, müfterînin iftirasını bile bile, sırf kendi dininden, kavminden, hizbinden, sülâlesinden olduğu için onu savunmak, inanmış bir insanın yapabileceği iş değildir. Haksızlığı, bühtanı ve ihâneti gördüğü halde salt taassup duygusu, âidiyet mülahazası, menfaat hissi gibi sebeplerle suçludan yana çıkmak, hatta tarafsız kalmak, Hakk’ın hükümlerini terkedip nefsânî rey ve şeytanî temâyül ile hareket etme demektir ki, bu, Allah katında hâini himaye etme ve savunucusu olup onun vebâlini yüklenme manasına gelir.
Bu itibarla da, ey insanlara hak ve adaleti talim için gönderilen şanlı Rasûl! Sen, öyle bir hatadan berîsin; fakat ümmetin çok dikkat etsin! Şu emri, teker teker her mü’min Senin şahsında bizzat kendisine hitap olarak dinlesin!..
“Kendi öz canlarına hıyanet edip duranları temize çıkarma adına mücâdeleye kalkışma, sakın onları savunma! Çünkü Allah, hâinlikten sakınmayan ve günahtan çekinmeyen, hıyânete dalmış mücrimleri asla sevmez.” (Nisâ, 4/107)
İnsanın kendi öz canına hıyânet etmesi; ahsen-i takvim üzere yaratılışını ve sayısız nimetlerle donatılışını görmezden gelerek dört ayaklılar ya da sürüngenler gibi yaşaması.. şeytanın ve nefsinin esîri olması.. kendisini Cehennem’e sürükleyecek bayağı işlerin arkasına takılması.. dünyada geçici bir rahatlık verse de âhirette hiçbir fayda sağlamayacak fiilleri irtikâp etmesi.. nihayet bir sürü hevâî yorumla bir şekilde kurtulacağına dair kendini kandırıp durmasıdır. Günahı alışkanlık haline getirenlerin ve hıyânetten sakınmayanların safında yer almak, onlara taraftar olmak ve Allah’ın sevmediği o kimselere muhabbet izhar etmek de nefse ihanet cümlesindendir.
Aslında öyle kimseler, sadece kendilerine değil, içinde yaşadıkları topluma, inanıyor göründükleri ilkelere ve ilâhî sisteme de ihânet etmişlerdir. Kendilerine emânet edilen mukaddesâtı lekelemiş, dinin çehresine de zift saçmışlardır. Kendi yağlı karalarını unutturmak için başkalarına çamur atmak onların şiârıdır. Bundan dolayıdır ki, her gece katran havuzlarını doldurmak üzere toplanırlar; yalan, bühtân ve ihânette söz birliğine varırlar. Karanlık perdesine bürünüp nazarlardan ırak olunca, kendilerini hiç kimsenin görmediğini sanırlar. Sanırlar da şeytanın aklına gelmeyecek dalavere planları yaparlar.
Nefsine, milletine ve inançlarına ihânet eden, peşi peşine günahlara girdikten sonra -tevbeye yönelmek yerine- onları örtbas etme hummasına tutulan, bunu yaparken de atf-ı cürümlere girip vebâlini başkalarının boynuna yüklemeye girişen kimselere gece uykusu yoktur artık. Yatak, iğneli fıçıdır onlar için; yastık, batıp durur yüzlerine. Kan ter içindedirler sabaha kadar. Çünkü yeni yalanlar bulmalı, gün yüzü görmemiş iftiralar uydurmalıdırlar. Zihinleri, en çirkin düşüncelerin harman yeridir; meclislerinde sadece kötülükler söz konusu edilir.
Desîse ve hîlelerini gizli tutmak için geceleri kendilerine mahsus sır mekânlarda, kozmik odalarda toplanırlar. Bir şiirin veznini, kâfiyesini, sözcüklerini dizme hassasiyetiyle, beyit tanzim eder gibi uğraşırlar. Heyhat, onca gayretleri, Allah’ın razı olmayacağı bir takım şeni’ kararlar içindir. Konuşmalarının ve kurguladıklarının utanç vericiliğini bildikleri için, gizli görüşmelerinin deşifre olmasından çekinirler de Hazreti Habîr ü Basîr’in her şeyden haberdâr bulunduğunu hesaba katmazlar. Katmazlar zira onlarda iman problemi vardır; haşir, hesap ve âhiret hayatına gönülden inanmazlar. Ne ki, onlar hesaba katsalar da katmasalar da, inansalar da inanmasalar da, bütün çirkin işleri ve amel zannıyla yaptıkları, Allah tarafından kuşatılmıştır; O’nun ilminden hiçbir şeyi gizleyemezler.
Öyleyse, ey müminler!..
Sırf akrabanız, hemşehriniz, partiliniz, dindaşınız olduğu düşüncesiyle kimi ve kime karşı paklama peşinde koştuğunuzu, neyin ve niçin avukatlığını yaptığınızı hiç düşünmez misiniz?!.
Müslüman başkasına ait mala, hatta bir kuruşa dokunamaz; insanların alınteri üzerinde oturamaz; haram parayla zengin olamaz; rüşvet alamaz; ihalelere fesat karıştıramaz; gayrimeşru rant peşinde koşamaz; kamu malını şahsı hesabına kullanamaz.. Bunları yapanlar ve milletin emanetine öyle ya da böyle hıyânette bulunanlar hâindirler.
Kalb, dil ya da hâl ile haramı helal saymak insanı küfre götürür. Hiç kimse Cenâb-ı Hakk’ın yasakladığı bir fiili helal addedemez. Hırsızlık, rüşvet, her çeşidiyle yolsuzluk haram olduğu ve hele bunları mahzursuz görerek yapanların ehl-i inkârdan sayılacakları gibi, “çalıyor ama çalışıyor” safsatasıyla meseleyi hafife irca etmek ya da “Başkası da olsa aynısını yapacak, bâri bizimkiler yesin!” deyip haramîliğe göz yummak da sonunda insanı küfre düşürür.
Peygamber Efendimiz’in “Allah’a yemin ederim, kızım Fatıma dahi hırsızlık yapmış olsaydı, hiç tereddüt etmeden onun elini de keserdim!” dediğini bilen ve bunu çok defa destanlaştırarak anlatan mü’minler nasıl olur da müsemma aynı iken sadece ismi değiştirmekle ve bâtıla hak kisvesi yakıştırmakla vicdanlarını susturmaya çalışabilirler? Rüşvete “bağış” ya da “cebrî hayır” demeyi; fuhşu, mut’a adıyla perdelemeyi; haraç ve gasba “humus” elbisesi giydirmeyi; haydutluğa “kayyımlık” unvanı vermeyi, yolsuzluğu “hırsızlık değildir” yorumuyla basite indirgemeyi imanlarıyla nasıl telif edebilirler?!.
Ey hırsızlık, yolsuzluk, türlü haramîlik yapmak suretiyle öz nefsine, ülkesine ve ülküsüne hıyanet etmiş kimselere avukatlık yapan bedbahtlar! Hâini savunmanın da bir ihânet olduğunu bilmez misiniz? Şayet Allah’a ve dinine inanıyorsanız, böyle bir cürme nasıl cesaret edersiniz?!. Dünyanın geçici, pespaye menfaatlerini düşündüğünüz halde, her şeyin ayan beyan ortaya döküleceği ve bütün sırların açık edileceği mahkeme-i kübrâyı niçin akla getirmezsiniz?
Haksız yere savunduğunuz kimseleri belki muvakkat bir zaman dilimi için aklayabilirsiniz; fakat böyle yapmak suretiyle hesabı/cezayı ötelere bıraktığınızı ve o mücrimleri kendi ellerinizle ateşe attığınızı görmez misiniz?
Hayır hayır; ahirette hakikatler olanca berraklığıyla gün yüzüne çıkacak ve orada hiçkimse bir başkasının avukatlığını yapamayacak. Dünyada tevbe kurnasında yunup yıkanmayanları ötede sadece nâr paklayacak.
Şu halde, işledikleri günahları bildiğiniz halde, şeytanî yorumların sevki ve dünyevî çıkar sâikiyle, mücrimleri müdafaa ederek onları kurtarmış olmuyorsunuz. Aksine, onları bütün bütün yaktığınız gibi, vebâllerine de iştirak etmiş, böylece hâinlikle öz canına kıyanlar arasına girmiş ve Şefkat Peygamberi’nin şefaatinden cüdâ düşmüş bulunuyorsunuz.
Bununla beraber, öyle bir günaha girmişseniz dahi ye’se düşüp şeytana esir olmayın; ümidinizi tamamen yitirip kendinizi ihânete büsbütün salmayın. Hemen istiğfar edin ve tevbeye yapışın. Zira unutmayın: “Kim bir kötülük işler veya günaha girerek nefsine zulmeder de sonra Allah’tan bağışlanma dilerse, Allah’ı gafur ve rahim (affı ve merhameti bol) bulur.” (Nisâ, 4/110)
Heyhat, tevbe kapısı her zaman herkese açık olduğu halde çoğu mücrimler atf-ı cürümlerle kendi yakalarını kurtarmaya çalışırlar. Hâlbuki başkalarını suçlamak, yalana iftiraya sarılmak suretiyle ancak günahlarını katlamış ve kendilerini daha büyük azaba atmış olurlar.
İnsan, tevbe etmek suretiyle şahsî günahlarından kurtulsa bile kul hakkı da taşıyan cürümler ancak helalleşmekle temizlenir. Nitekim Rasûl-ü Ekrem (sallallâhu aleyhi ve sellem) Efendimiz, “Bir kimse, bir mümin hakkında olmayan bir şey söyleyerek iftirada bulunursa, iftiraya uğrayan kimse affedinceye kadar, Allah Tealâ onu cehenneme sokar.” (Ebu Davud, Edeb, 41) buyurmuştur. İftiraya gönüllü kulak vermenin, onu sağda solda dillendirmenin ve hatta yerine göre sessiz kalıp kabullenme tavrı sergilemenin de o günaha iştirak etmek olduğu unutulmamalıdır.
Hâsılı, şayet Tu’me hadisesi o zamanda olup bitmiş bir vâkıa şeklinde ele alınırsa, Kur’an-ı Kerim tarih kitabı yerine konmuş ve birkaçını okuyup işaret ettiğimiz on küsur ayetin mesajı göz ardı edilmiş olur. Oysa Kur’an her asra hitap etmekte ve anlattığı hadiseler her devirde misliyle tekrarlanarak sürüp gitmektedir. Şu halde zikredilen ilâhî beyanlardaki “hâinîn” (hâinler) ifadesinden maksad, sebeb-i nüzul itibarıyla, Tu’me ve bile bile ona yardım edenler; genel manada da tevbeye yanaşmayan, aksine suçunu başkasına yamayan bütün hırsızlar, yolsuzlar, haksızlar ve ahlâksızlardır. Mezkûr ayetler, çalıp çırpmayı, yalanı, bühtânı, şer necvâyı yasaklamakla beraber, bütün inananlara teyakkuz tavsiye etmekte ve şu fermanı özellikle nazara vermektedir: “Sakın hâinlerin avukatı olmayın; yoksa siz de öz canına hıyânet edenlerden sayılırsınız.”
Allah’a hamd olsun ki, O, Hizmet Câmiası’nı çağdaş Tu’melerden ve onların zavallı yandaşlarından ayırdı, arındırdı. Gerçi sırf o haramîlere omuz vermediğimiz ve zalimlere boyun eğmediğimiz için bugün iftira, tahkîr, tezyîf, tehcîr, tenkîl ve ibâde saldırılarıyla karşı karşıya bulunuyoruz. Fakat maruz kaldığımız onca mazlûmiyet ve mağdûriyete rağmen, Rabbimize karşı sonsuz minnet ve şükür, Hizmet kervanının harâmîlerden kurtulmasına vesile büyüklerimize de medyuniyet ve teşekkür hisleriyle dopdoluyuz.
Bildiğiniz gibi, Rasûl-i Ekrem (sallallâhu aleyhi ve sellem), Bedir Harbi şafakta görününce, ashâbını toplamış; onlarla istişarede bulunmuştu. Bir ara Hazreti Mikdat söz alarak şöyle demişti: “Yâ Rasûlallah! Vallahi, biz, İsrailoğulları’nın Hz. Mûsa’ya dediği gibi, ‘Sen ve Rabbin gidin savaşın; biz şuracıkta oturup kalır, bir yere kımıldamayız!’ (Mâide, 5/24) tarzında bir söz söyleyecek değiliz. Biz her hususta Sana tâbîyiz; dilersen Seninle beraber düşmanla yaka paça olup, göğüs göğüse kavga edeceğiz.” İnsanlığın İftihar Tablosu, ferâgât ve cesâret timsâli bu sahabînin sözlerinden memnun olmuş, kendisine hayır duada bulunmuştu. Fakat ensârın genel kanaatinin de seslendirilmesini istediğinden, mükerreren “Bana bir işarette bulunun, ne yapayım?” demişti. İşte o zaman Sa’d ibn Muaz Hazretleri ayağa kalmış ve coşkun bir çağlayan gibi konuşmaya durmuştu:
“Yâ Rasûlallah! Biz Sana inandık, tebliğ ettiğin mesajların hak olduğuna şehâdet ettik. Her hususta dinlemek ve itaat etmek üzere Sana kesin sözler de verdik. Ey Allah’ın Rasûlü! Sen, Allah’ın emrine bak ve yolunda yürü, nasıl bilirsen öyle yap; biz, Seninle beraberiz. İstediğinle sıla-i rahim yapıp bütünleş. İstediğinle istediğin gibi alakanı kes. İstediğinle sulh ol, istediğine karşı düşmanlık ilan et. Malımızdan istediğini al ve istediğin yere infak eyle. Biz hep Seninle beraber olacağız ya Rasûlallah! Seni hak din ve Kur’an-ı Kerîm ile gönderen Allah’a yemin olsun ki, Sen bize denizi gösterip dalsan, biz de Seninle birlikte dalarız ve bizden tek bir kişi dahi geri kalmaz. Allah’ın bereketi üzerine yürüt bizi ya Rasûlallah!”
İşte bu hissiyât sahabenin genel çizgisini yansıtmaktaydı. Allah Rasûlü (aleyhissalâtü vesselam), Sa’d İbn Muaz’ın bu yürekli tavrı ve bu cesaret dolu sözleri üzerine memnuniyetini izhar sadedinde tebessüm buyurmuştu. Bu tebessüm, aynı zamanda Bedir zaferinin muştusuydu.
Bütün günah, hata ve kusurlarıma rağmen aralarında bulunmayı şeref sayan bir kardeşleri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki, bugün Hizmet gönüllülerinin sineleri yarılıp bakılsa, kalblerinin Hazreti Sa’d ibn Muaz’ınki gibi attığı görülecektir. Ashâb-ı Kirâm’ın fazileti mahfuzdur, kimse onlarla yarışamaz. Bununla beraber, ders, ibret ve prototiplerini Sahabeden alan adanmış ruhlara fikirleri sorulsa, onlar da aynı manaları terennüm edeceklerdir. Hatta bugünkü musibetler katlanarak hücum etse; dost-düşman herkes bizi yalnız bıraksa; yalnız bırakmaktan da öte hiç ummadığımız kimselerce arkadan hançerlensek bile -Allah’ın izni ve inayetiyle- mukaddes mefkûre erleri kat’iyen ye’se teslim olmayacak ve zulme temenna durmayacaklardır. Maddî kılıcın kınına girdiği, mesleklerinde şiddete asla yer olmadığı ve tarihin misliyle tekerrür ettiği şuuruyla, onlar, iman ve ümitleri sayesinde bir küheylan gibi şahlanarak Allah Rasûlü’nün ruhâniyetine ve Peygamber Vârisi’ne şöyle sesleneceklerdir. “Biz hep Seninleyiz, Seninle kalacağız; yürüt bizi Allah’ın bereketine doğru!..”
Hıristiyanlığın ilk döneminin en büyük şahsiyetlerinden biri olan Barnabas (Barnabas), Levili Kabilesi’nden Kıbrıslı bir Yahûdî ailesine mensuptur ve Kıbrıs’ta doğmuştur. Barnabas Aslen Yahûdî iken, Îsâ (a.s.)’ı görünce iman etmiş ve ona ilk inananlardan olmuştur. Barnabas, Hz. Îsâ’nın, tebliğini yaymaya çalıştığı üç yıllık süre içerisinde, zamanının büyük bir kısmını onun yakın takipçisi olarak geçirmiştir. On iki Havari’den biri olup olmadığı ihtilaflı olan Barnabas’ın asıl adı Jozeph (Yusuf)’tir. Îsâ (a.s.)’a inandığı ve onu çok sevdiği için, daha sonra Havariler ona lâkap olarak “Barnabas” ismini vermişlerdir. Bu adın aslının, Arâmice’de “peygamber oğlu” anlamına gelen “barnebûâh” olduğu; Arapça’da ise “bar-nahva” (teselli oğlu) anlamına geldiği belirtilmektedir.
Hz. Îsâ’dan sonra havarilerinin dini tebliğ etme hususunda başlarına gelenlerin anlatıldığı ve Kilise tarafından da kabul edilen “Resullerin İşleri” bölümünde, Barnabas hakkında önemli bilgiler bulunmaktadır. Burada anlatıldığına göre Barnabas, Hıristiyanlığın ilk döneminde çok önemli bir rol oynamasından dolayı, yine bir havari olan Luka tarafından “Rûhu’l-Kudüs ve îmanla dolu iyi bir adam” olarak tavsif edilmiştir. Şehir şehir dolaşan Barnabas, Allah’ın sözünü her gittiği yerde ilân etmekte, kardeşlerine yardım için koşmakta ve pek çok kişinin “Hakk” dîne girmesine sebep olmaktadır.
Koyu bir Yahûdî iken, Îsâ Mesih’in gaibden kendisine seslendiğini ve bu yeni dine inandığını belirterek Kudüs’e giden Pavlus (Saul), havâriler tarafından şüphe ile karşılanırken, Barnabas onun hakkında iyi niyet göstererek cemaate alınmasını sağlamıştır. İlk Hıristiyan Cemaati içinde aktif görev üstlenen Barnabas, cemaat temsilcisi olarak Antakya’ya gönderilmiş ve orada bu yeni dini yayma faaliyetlerine katılmıştır. Daha sonra Pavlusu aramak için Tarsus’a gimiş ve onu bularak Antakya’ya getirmiştir. Daha sonra her ikisi bir yıl boyunca Antakya’da bu yeni dini tebliğ etmeye devam etmiştir. Kudüs’teki büyük kıtlık üzerine Barnabas ve Pavlus Antakya Hıristiyanlarının maddi yardımlarını Kudüs’e götürmekle, Kudüs’teki işleri bitince de Suriye dışındaki putperest milletlere Hıristiyanlığı tebliğ etmekle görevlendirilmiştir.
Barnabas Pavlus ile birlikte önce Kıbrıs’a, daha sonra da Pamfilya Pergası’na, Pisidya Antakya’sına, Konya, Listra ve Derbe’ye gitmiştir. Listra’ya gelince halk onu ilâh Zeus diye kabul etmiştir. Bunun üzerine Barnabas Antakya’ya dönmüş ve yeni Hıristiyan olanların, Mûsa şeriati üzerine sünnet olmaları gerektiğini ileri sürenlerle mücadeleye başlamıştır. Antakya Hıristiyan cemaati bu meseleyi (Mûsa şeriati üzerine sünnet olma tartışmasını) çözmesi için Barnabas’ı Pavlus ile birlikte Kudüs’e göndermiş, burada havâriler meclisine katılan Barnabas tekrar Antakya’ya geri dönmüştür. Daha sonra Pavlus ile aralarında anlaşmazlık çıkınca Pavlus’tan ayrılan Barnabas Kıbrıs’a gitmiştir. Resullerin İşleri kitabı, Barnabas ile Pavlus arasındaki anlaşmazlığın, Barnabas’ın yeğeni olan ve kendisi başka bir İncil yazarı olan Markos yüzünden çıktığını belirtir. Fakat anlaşmazlığın gerçek sebebinin ne olduğu kesin değildir ve bu anlaşmazlığın, Barnabas ile Pavlus arasında ideolojik bir farklılıktan kaynaklandığı ihtimal dahilindedir. Çünkü Yeni Ahid’de böyle bir farklılıktan söz edilmez ama Barnabas’ın sünnet olma konusunda fikir değiştirerek putperest iken Hıristiyan olanların Mûsa şeriati üzere sünnet olmaları tezini savunduğunu ve böylece aynı görüşü savunan Saint Pierre ile birlikte hareket ettiğini görmekteyiz. İşte muhtemelen Barnabas’ın Mûsa şeriatini geçersiz sayan Pavlus’tan ayrılışının sebebini burada aramak gerekir.
İlginçtir ki bu ayrılma olayı sonrasında, Resullerin İşleri Kitabı’nda, Barnabas’ın hayatının daha sonraki dönemi hakkında herhangi bir bilgi yer almamakta ve sürekli Pavlus’tan söz edilmektedir. Buradan, Barnabas-Pavlus ayrılığının köklü bir ayrılık olduğunu ve en azından bundan sonra ‘itikad’ alanında da derin bölünmelerin baş gösterdiğini tahmin edebiliriz. Nitekim Barnabas, İncili’nin girişinde şöyle demektedir:
“Şeytan tarafından aldatılan pek çokları, dindarlık maskesi altında en dinsiz akîdeyi vaz’ ederek Îsâ’ya Allah’ın oğlu demekte, Allah’ın sonsuza değin emrettiği sünnet olmayı reddetmekte ve her türlü kirli etin yenmesine izin vermektedir. Bunlar arasında bulunan ve kendisinden, üzüntü duymadan söz edemediğim Pavlus da aldatılmıştır. Bundan dolayı, kurtulasınız, Şeytan tarafından aldatılmayasınız ve Allah’ın hükmü önünde hüsrana uğramayasınız diye, Îsâ ile yaptığım konuşma ve görüşmelerde gördüğüm ve duyduğum gerçeği yazıyorum.”
Barnabas’ın bizzat kendi yazdıklarından da bizler, Resullerin İşleri’nde anlatıldığı üzere Pavlus’la bir süre arkadaşlık yaptığını görmekteyiz. Fakat her Peygamberden sonra olduğu gibi, Hz. Îsâ’dan sonra da izleyicileri arasında ayrılıklar çıkmış, bu ayrılıklar dinin özüne de inmiş ve Pavlus Tevhîd’i şirke çevirenlerin başında yer alırken, Tevhid’den kopmayan Barnabas ise, Hz. Îsâ’nın gerçek dinini, (ona inananlar Şeytan’a kanmasınlar diye) yazıya geçirme gereği duymuştur. Daha sonraları ise Mîlâdî 63’te Kıbrıs’ta öldürülmüştür.
Pavlus, Barnabas’yı havârilerden saymaktadır. Mûsevi-Hıristiyan geleneğinde de Barnabas’ın havâri olduğu kabul edilmekte ve Pavlus’un görüşlerine karşı çıktığı ifade edilmektedir. Fakat yine de Barnabas’ın havari olup olmadığı hakkında kesin bir şey söylemek zordur. Kesin olan şudur ki Barnabas, İslâm peygamberlerinden Hz. Îsâ’ya inanmış bir mü’mindir ve en azından Kanonik İnciller’in ilkinin yazıldığı günlerde ve hatta ondan da önce ‘İncil’ini kaleme almıştır.
Diğer taraftan, İslâm dünyasında Barnabas’ın havâriliğini ciddi anlamda savunanlar da mevcuttur. Örneğin, Hz. Îsâ hakkında gerçekten değerli bir araştırma yapmış bulunan Muhammed Ataurrahim, Barnabas’ın havâriliğini kabul etmekte ve onun İncil’i hakkında şu bilgiyi vermektedir: “Barnabas İncil’i, Îsâ’nın şakirdi olan ve zamanının çoğunu bizzat Îsâ’nın yanında geçiren bir adam tarafından yazılmış ve bu İncil günümüze kadar gelmiştir. Kabul edilmiş diğer dört İncil’in yazarlarının aksine o, Îsâ ile doğrudan görüşmüş ve öğretisini direkt Îsâ’dan almıştır. “
Barnabas’ı ve fikirlerini benimseyenler, tarihi seyir içinde Barnabitler veya Barnabasçılar adında bir Katolik tarikatını 1530’da Milano’da kurmuşlardır. Bu tarikat mensupları önceleri “St. Paulus Klerikleri” veya “Paulusçular” adını taşıyorlardı. Fakat daha sonra Barnabas Manastırı’na taşındıkları için adları Barnabasçılar olarak değişmiştir. Barnabasçılar, bir tarikat olarak teşekkül ettikten sonra öğretmenlik, toplumun çeşitli işleriyle uğraşma, fakirlere her türlü yardımda bulunma ve ilmî çalışmalar yapma gibi bazı sosyal hizmetlerde de bulunmuşlardır. 1983 itibariyle 35 kadar manastırla İtalya ve Avusturya’da faaliyet gösteren Barnabas Tarikatı mensuplarının her sene 11 Haziran’da yortuları vardır. Bunlar, kaba kumaştan yapılmış siyah cübbeye benzer bir elbise giyinirler. Armaları, mavi zemin üzerine piramit şeklinde konulmuş, üç yıldız üstünde iki yıldız ve bunların yan tarafında, üzerinde P. ve A. (Paulus Apostolus, yani havari Paulus) harfleri bulunan bir haçtır.
Barnabas’ın Bilinen Eserleri
Barnabas İncilinden başka Barnabas’a ait olduğu iddia edilen bazı yazılar da vardır. Bunlar “Barnabas’ın İşleri” ve “Barnabas Mektubu”dur.
Barnabas’ın İşleri adlı yazıda, Barnabas’ın genel mahiyetteki seyahatleri ve Kıbrıs’ta Hıristiyanlık uğrunda öldürülüşü anlatılmaktadır. Barnabas Mektubu’nda ise İncil’in apokryph bölümlerinden söz edilmektedir. Bu yazının Yunanca metni IV. yüzyıla ait codex Sinaiticus’la bize kadar gelmiştir ve fikir örgüsü bakımından Yahudi aleyhtarı bir mahiyet taşır.
BARNABAS İNCİLİ
Barnabas (Barnabas) İncili’nin Tarihi Arka Planı
Konuya girmeden önce şunu belirtmek gerekir ki elimizde, Kur’ân-ı Kerim’e benzer şekilde, Allah tarafından nasıl vahyedilmişse o şekliyle yazıya geçirilmiş, ezberlenmiş ve tek harfi bile bu güne kadar değişmeden gelebilmiş bir İncil yoktur. Hatta öyle ki, Barnabas İncili de dâhil olmak üzere elimizde bu anlamda “İncil” diye bir kitap yoktur dense, abartı olmaz kanaatini taşımaktayım.
Bu yüzden Hz. Îsâ’ya gelen vahiylerin, yani İncil’in âyet veya surelerinin hiçbir zaman yazıya geçmediği, Hz. Îsâ’nın ‘teveffâ’ edilmesinden (göğe çekilmesinden) sonra, takipçilerinin elinde herhangi İlâhî bir kitap bulunmadığı anlaşılmaktadır. Elde bulunan tüm İnciller, Hz. Îsâ’nın söyledikleri ve yaptıklarının akılda kalan ve kaldığı şekliyle daha sonra kağıda geçirilmiş, İslâm’daki ‘hadis külliyatı’na benzeyen birer eserdirler. Kanonik İnciller böyle olduğu gibi, Barnabas İncili de böyledir. Bu yüzden Hıristiyanlıkta, İslâm’daki gibi ‘Kitap-Hadis’ ayrımı olmamıştır.
Barnabas, Hz. Îsâ’nın öğrencilerinden olup, Pavlus’un Hıristiyan cemaatine kabul edilmesinde büyük rol oynamış bir kimsedir. O, bütün hayatını, Hıristiyanlığı yayma uğrunda geçirmiştir. Barnabas, Markos’un hocası, Pavlus’un önderi bir kişi olduğu halde Kilise ona nisbet edilen İncil’ reddetmektedir. Oysa Kilise tarafından apokrif (sahte) sayılan İnciller içinde, en önemli olanlarından biri, şüphesiz Barnabas İncili’dir.
Barnabas İncili, İncil nüshaları arasında, aslına en yakın olanıdır. Barnabas’ın, Hz. İsa’dan öğrendiklerini ve duyduklarını bir kitapta topladığı bilinmekte ve bu kitaba, onun adına izafeten “Barnabas İncili” denilmekte, ancak Barnabas’ın, kitabını ne zaman yazdığı kesin olarak bilinememektedir.
Barnabas İncili M.S. 325’e kadar İskenderiyye kiliselerinde kabul edilmiş ve okutulmuş, Îsâ’nın doğumundan sonraki birinci ve ikinci asırlarda, Tevhîd’i desteklemiş olan İraneus’un (M.S. 120-200) yazılarında elden ele dolaşmıştır. M.S. 325’te ise meşhur İznik Konsili toplanmış ve teslis akîdesi, Pavlus Hıristiyanlığının resmi doktrini olarak ilân edilmiştir. Kilise’nin resmi İnciller’i olarak Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncilleri seçilmiş, Barnabas İncili de dâhil geri kalan bütün İnciller’in okunması ve elde bulundurulması yasaklanmıştır.
Barnabas İncili hakkında sürdürülen bu yasaklama kararları, ileriki tarihlerde de devam etmiş, M.S. 366’da Papa Damasus’un (M.S. 304-384) da İncil’in okunmaması için bir karar çıkarttığı bildirilmiştir. Bu karar M.S. 395’te ölen Kaesaria Piskoposu Gelasius tarafından da desteklenmiş, onun Apokrifal kitaplar listesinde Barnabas İncili de yer almıştır. Apokrif, basitçe “halktan gizlenmiş” demektir. Oysa ki Papa’nın, yasaklanmış kitaplar listesine Barnabas İncili’ni de almış olması, en azından, İncil’in varlığını göstermektedir. Ayrıca Papa’nın, M.S. 383’te Barnabas İncili’nin bir kopyasını ele geçirdiği ve kendi özel kütüphanesinde sakladığı da bir gerçektir.
Kilise’nin iddiasına göre Barnabas İncili, XIV. asırda Hıristiyanlıktan İslâmiyete geçen birisinin İslâmiyet’e geçişinde, kendisini haklı göstermek için yazılmıştır ve bu İncil, apokrif İnciller arasında yer almaktadır. Hâlbuki V. asrın sonlarında M.S. 492 yılında tahta çıkan papa Gelasius’un, okunması yasak olan kitaplarla ilgili olarak çıkardığı “Decretum Gelasianum” adlı emirnâmesindeki yasak kitaplar arasında, Barnabas İncili’nin adının da geçmesi, Barnabas İncili’nin, XIV. Yüzyılda yazılma ihtimalini ortadan kaldırmaktadır. Aynı zamanda Papa Gelasius’un bu genelgesi ve yine bu İncilden bahseden “Catalogue des soixante livres canoniques” adlı bu iki eser, Barnabas İncili’nin mevcudiyetine dair en eski Hıristiyan kaynaklarıdır.
“Decretum Gelasianum” ve “Catalogue des soixante livres canoniques”ten sonra Barnabas İncili uzun bir süre Batı kaynaklarında yer almaz. Daha sonra nihayet ilk defa Jean Albert Fabricius (ö.1736) “Codex Apocryphus Novi Tastamenti” adlı eserinin 1703 ve 1719 tarihli baskılarında; Bernard de la Monnoye’nin, Paris’te 1715’te neşredilen “Menagiana” adlı eserinde, Barnabas İncili’nden bahsetmektedirler.
Aradaki bu uzun dönem hakkında sadece Barnabas İncil’inin İspanyolca nüshasında bilgi vardır. Bu nüshanın önsözünde belirtildiğine göre İncil’in orijinal nüshasını ilk bulan Fra Marino adlı Hıristiyan keşiş (Latin Râhip Fra Marino) tir. Şöyleki Fra Marino, Aryanos’un (Irenee, İrenaus) yazılarından birinde, Aryanos’un Barnabas İncili’ne dayanarak Pavlus’un görüşlerini tenkit ettiğini ve Pavlus’un görüşlerini çürüterek Barnabas’ın görüşlerini tasdik ettiğini görünce bu İncil’e karşı büyük bir ilgi duymuş ve onu aramaya koyulmuştur. O zamanlar Barnabas İncili’nin İngilizce çevirisinin yapıldığı el yazması, Papa’da (1589-1590) bulunuyordu. Adı geçen râhip o dönemde (XV. asrın sonları) papalık makamında oturan şahsın (Papa Sextus’un) yanına sokularak onun güvenini sağlamayı başardıktan sonra, bu papanın kütüphanesine girmiş ve orada Barnabas İncili’nin İtalyanca el yazmasını bulmuştur. Sonrasında bu İncil’i elbisesinin yeni içerisine gizliyerek oradan ayrılmış ve Vatikan’a gelmiş, bu İncil üzerinde bir süre çalıştıktan sonra, hem İslâmiyeti kabul etmiş, hem de onu (Barnabas İncili’ni) Hıristiyan dünyasına tanıtmak için çalışmıştır.
Bu husus Viyana Millî Kütüphanesin’ndeki İncil’in en sonunda bizzat Framarinyo’nun el yazısı ile tasrih edilmiştir. Bugün elde mevcut en eski Barnabas İncili nüshası olan bu yazma İncil daha sonra, Amsterdam’da büyük bir ün ve otorite sahibi olan ve hayatı boyunca bu esere büyük bir değer verdiği bilinen bir şahsa ulaşıncaya kadar elden ele dolaşmış, onun ölümünden sonra da Prusya Kralı temsilcisi olup Prusya Kralının sarayında danışman olarak çalışan J.E. Cramer’in eline geçmiştir. 1713’de Kramer bu yazmayı, kitap konusunda uzman olan meşhur Savoylu Prens Eugen’e takdim etmiş, 1738’de, bu prensin kütüphanesi ile birlikte bu yazma İncil de Viyana’daki Hofbibliothek’e (Krallık Sarayı’na) nakledilmiştir. Halen orada olan bu İncil, kütüphanenin, “Österreichische Nationalbibliothek, cod. 2662” tanımlı bölümünde bulunmaktadır.
Görüldüğü gibi, Barnabas İncili hakkında çıkarılan bütün yasaklama kararları ve okunmaması için alınan tedbirler pek başarılı olamamış ve İncil, günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Batılı Hıristiyan araştırmacıların yaptıkları tesbitlere göre bu İncil, ilk olarak İslâmî bir muhitte değil, aksine Batıda Hıristiyan bir muhitte ortaya çıkmıştır. Onun Batıda ortaya çıkışı, yukarıda bahsedilen incilin İspanyolca nüshasından hareketle XV. ve XVI. yüzyıla kadar geri gitmektedir.
Diğer nüshaların ana kaynağı kabul edilen Krimer’in bu nüshası, bir süre sonra meçhul bir kişi tarafından, İtalyanca’dan İspanyolca’ya tercüme edilmiş, ayrıca İngiliz müsteşrik Sayel de bu kitabı İspanyolcadan, İngilizceye çevirmiştir. Daha sonra bu eserin başta Arapça olmak üzere muhtelif dillere tercümesi yapıldığı gibi, İtalyanca’dan İngilizce’ye tercümesi de yapılmıştır. İlk dönem kilise tarihçilerinden çok önemli bir sima olan John Toland, bu yazma Barnabas İncili’ni incelemiş ve ölümünden sonra 1747’de basılmış olan “Nazarenus, or Jevish, Gentile and Mahometan Christianity” adlı eserinde önemli ölçüde bu yazmadan bahsetmiş, ayrıca muhtelif çalışmalarında da ona atıflarda bulunmuştur. Toland’ın, Barnabas İncil’i hakkında söyeldiği: “Bu, tıpkı kutsal bir kitap görünümündedir.” Sözü bizim için çok büyük önem arzetmektedir.
Yukarıda adı geçen ve günümüzde kaybolmuş İspanyolca nüshaya atıfta bulunan ilk yazar ise Adrian Reeland’dır. Bu İspanyolca nüsha 1734’e kadar mevcuttu. Zira Georges Sale 1734’te neşrettiği Kur’an tercümesinde ondan bahsetmektedir. Sale İspanyolca yazma nüshanın kendisine Dr. Holme tarafından verildiğini, nüshanın 222 bölüm ve 420 sayfadan oluştuğunu ve oldukça okunaklı olduğunu, kitabın başında İtalyanca’dan çevrildiğinin belirtildiğini nekletmektedir. Sale, The Koran adlı eserinde Barnabas İncili’nin İspanyolca nüshasından bazı pasajlar nakletmektedir. Benzer şekilde Dr. Jozeph White da 1874’te, kendisine Barnabas İncili’nin İspanyolca nüshası hakkında bilgi veren Dr. Thomas Monkhouse’un İncil’in İspanyolca nüshası ile bir bölümünün İngilizce tercümesine sahip olduğunu bildirmekte ve İngilizce metinden 96, 97, 216.-222. bölümleri nakletmektedir. Bugün İspanyolca nüshadan bilinen bölümler, yalnızca Georges Sale ve Dr. Jozeph White’ın naklettiklerinden ibarettir.
Öte yandan İtalyanca el yazma Canon ve Mrs. Ragg tarafından tekrar İngilizce’ye çevrilmiş ve 1907’de Oxford Üniversitesi matbaasında basılarak yayınlanmıştır. Fakat her nedense bu İngilizce çevirinin hemen hemen tamamı aniden gizemli bir şekilde piyasadan kaybolmuş ve yalnızca ikisi günümüze kadar gelebilmiştir: Biri British Museum’da, diğeri de Washington Kongre Kütüphanesi’nde (Library of the Congress) dir. Barnabas İncil’i üzerinde doktora tezi hazırlayan L. Cirillo, Clarendon Press’e yaptığı müraâcaat sonunda bu baskıya ait nüshaların imha edildiğini öğrenmiştir. Kongre Kütüphanesi’nden kitabın bir mikro-film kopyası ele geçirilmiş ve İngilizce çevirinin yeni bir baskısı Pakistan’da yapılmıştır. Daha sonra bu baskının bir kopyası gözden geçirilmiş ve yeni bir baskı amacıyla kullanılmıştır. Öte yandan bu İncil’in bahsedilen Arpçaya ilk tercümesi ise, XX. yüzyılın başında (1908), Mısır’da, Dr. Halil Seâde tarafından yapılmış ve esere bir de mukaddime yazılarak Muhammed Reşid Rıza tarafından Kâhire’de yayınlanmıştır. Ancak 1908’deki bu ilk Arapça tercümesinden önce Arapça bir Barnabas İncili’nin mevcudiyeti tesbit edilememiştir. Bu eser daha sonra 1968’de Tahran’da, Murtaza Kerim Kirmânî tarafından Farsça’ya da tercüme edilmiştir.
Bu konuda önem arzeden başka bir bilgi de 1984’te Hakkâri civarında bir mağarada, Ârâmî dilinde ve Süryânî alfabesi ile yazılmış bir kitabın bulunduğu ve bunun Barnabas İncili olduğu, yurt dışına kaçırılmak istenirken yakalandığıdır.
Barnabas İncili’nin M.S. V. asırda papalık tarafından yasaklanan kitaplar listesinde bulunmasının yanı sıra, bu kitabın İslâmî bir muhitte değil, aksine mutaassıp Hıristiyanlar arasında ortaya çıkması da kilisenin sahtelik suçlamasını mesnetsiz bırakmaktadır. Yukarıda da belirtildiği gibi, bu İncilin en eski nüshası, İtalyanca, yani Vatikan’ın ve papalığın konuştuğu dilde yazılı olarak bulunmuş, sonraları bu nüsha yine koyu Hıristiyan bir muhitte İspanyolcaya çevrilmiş, daha sonra İngilizceye tercümesi yapılmış, yani her şey, Hıristiyan dünyası içinde cereyan etmiş, olayın İslâm dünyasıyla uzaktan yakından hiçbir alakası olmamıştır.
Kitabın, Hıristiyanlığın koyu bir taassup içinde bulunduğu bir muhitte bulunmuş ve tercümelerin yine bu muhitte yapılmış olmasına rağmen Hıristiyan araştırmacılar, Latin rahip Framinyo’nun Barnabas İncili’ni bulup inceledikten sonra İslâmiyet’i kabul etmesine bakarak bu İncili, Framinyo’nun yazdığına ve sahte olduğuna hükmetmişlerdir. Her nedense Hıristiyan ilim adamları, Framinyo’nun savunmasını gözardı etmektedirler. Çünkü Framinyo, Arayanos’un (İrenaus) risalesinde bu İncilden bahsedildiğini, İncili kendisinin yazmadığını, aksine Aryanos’un risalesini okuduktan sonra yaptığı araştırmada bizzat Roma’da papalık kütüphanesinde bulunduğunu ifade etmektedir.
Ayrıca şu husus da unutulmamalıdır ki en eski nüshanın elinde bulunduğu kişi, sıradan bir kişi değil, aksine Hıristiyan bir devlet olan Prusya krallığı sarayında danışman olarak çalışan bir Hıristiyan rahiptir. O da kitabı saray kütüphanesinde bulmuş, bir müddet sonra bu kitap, diğer güçlü bir Hıristiyan devlet olan Avusturya Krallığı kraliyet kütüphanesine nakledilmiştir. İşin daha da önemlisi, bu İncil, Endülüslü Müslümanları İspanya’dan çıkarmakla övünen mutaassıp Hıristiyanlar tarafından, kendi dillerine çevrilmiştir. Yine Protestanlığın en yoğun olduğu İngiltere’de, İngilizceye tercümeleri yapılmıştır. Mademki bu kitap sahteydi, niçin bunlar yapıldı? Bu koyu Hıristiyanlar, kendi inançlarını çürütmek için yazılmış olan bu kitaba neden bu kadar önem verip onun üzerinde ciddi şekilde çalışmalar yaptılar? Eğer bu kitap, Müslümanlar tarafından uydurulmuş bir propaganda kitabı olsaydı, herhalde bu zahmetlere katlanmazlardı. Barnabas İncili, muhtemelen uzun yıllar gizli olarak elden ele dolaşmış ve iki dilde yazılı olarak XV. yüzyılda ortaya çıkmıştır.
Kilisenin bu İncili reddetmesinin arkasındaki gerçek sebep; bu İncil’in diğer dört İncil’ den farklı olarak bir çok yerinde Hz. Muhammed (s.a.v.)’in geleceğine dair Hz. Îsâ’nın verdiği açık haberler , Hz. Îsâ’nın ilahlığının ve teslis inancının reddedilmesi, çarmıh olayının kabul edilmemesi, Hz. Îsâ’nın bir peygamber olduğunun açıkça zikredilmesi gibi bugünkü resmî Hıristiyan doktrinine aykırı şeylerin yer almasıdır.
Barnabas İncili’nin diğer dört İncil’ den ayrıldığı en önemli noktalar kısaca şunlardır:
1- Barnabas İncili, Hz. Îsâ’nın ilâh veya Allah’ın oğlu olduğunu kabul etmez.
2- Hz. İbrahim’in kurban olarak takdim ettiği oğlu Tevrat’ta belirtildiği ve Hıristiyan inançlarında anlatıldığı gibi İshak değil, İsmâil (a.s.)’dir.
3- Beklenen Mesih Hz. Îsâ değil Hz. Muhammed’dir.
4- Hz. İsa çarmıha gerilmemiş, Yahuda İskariyoth adında biri ona benzetilmiştir.
Barnabas İncili’nin Muhtevası
Barnabas İncili, içinde çeşitli konuların bulunduğu bir giriş bölümü ile doğumundan göğe yükselişine kadar Hz. Îsâ’nın hayatının anlatıldığı asıl bölümden oluşmaktadır. Bu asıl bölüm ise 222 bab’dan meydana gelmektedir.
Giriş kısmında bu kitabın Allah’ın peygamberi Hz. Îsâ’nın gerçek İncil’i olduğu ve O’nun havarisi Barnabas tarafından yazıldığı, şeytanın yanılttığı pek çok kişinin -ki aralarında Pavlus da vardır- tamamıyla yanlış bir akideyi yaydıkları, bu kişilerin Hz. Îsâ’ya Allah’ın oğlu dedikleri, Allah’ın ebedi ahdi olan sünnet olmayı kabul etmedikleri, temiz ve helal olmayan her besinin yenebileceğine hükmetikleri ifade edilmekte ve Barnabas İncili’nin, insanların hataya düşmemeleri için kaleme alındığı belirtilmektedir.
Asıl bölümde ise şu konular yer almaktadır:
Hz. Îsâ’nın dünyaya gelişi ve çocukluğu.
Bu bölümde kanonik İnciller’de olduğu gibi annesi Meryem’e Cebrâil tarafından Hz. Îsâ’nın doğumunun müjdelenmesi, Hz. Îsâ’nın dünyaya gelişi, sünnet oluşu ve ma’bede takdimi, müneccimlerin Hz. Îsâ’yı ziyareti ve Mısır’a kaçırılışı, on iki yaşında Kudüs’ü ziyareti, anlatılmaktadır.
Barnabas İncili’nin bu ilk bölümünde kanonik İnciller’den Luka ve Matta’ya büyük benzerlikler görülmekle birlikte bazı farklılıklar da vardır. Örneğin Luka İncili’ndeki “ve işte gebe kalıp bir oğlan doğuracaksın ve adını Îsâ koyacaksın. O büyük olacak, ona Yüca Allah’ın oğlu denilecek; Rab Allah ona babası Dâvûd’un tahtını verecek; Ya’kub’un evi üzerinde ebediyen saltanat sürecek ve onun melekûtuna hiç son olmayacaktır.” ifadesi, Barnabas İncili’nde şu şekildedir: “Allah seni, samimi bir kalple şeriatında yürüsünler diye İsrâil halkına göndereceği bir peygamberin annesi olarak seçti.” Luka İncili’nde babasız dünyaya gelmesi sebebiyle Hz. Îsâ’ya Allah’ın oğlu denileceği bildirilirken Barnabas İncili’nde bu hadise şu şekilde anlatılmaktadır: “Ey Meryem! İnsan yokken insanı yaratan Allah, senden de erkek olmadan insan meydana getirmeye kâdirdir”. Luka İncili’ndeki, “Çünkü bugün Dâvud’un şehrinde size kurtarıcı doğdu, o da rab Mesih’tir” ifadesine karşılık Barnabas İncili’nde, “Dâvud’un şehrinde Rabbin Peygamberi olan bir çocuk doğdu. O, İsrâil evine büyük bir kurtuluş getirmektedir” , şeklindedir.
Hz. Îsâ’nın tebliğ faaliyetinin ilk yılı:
Bu bölümde Hz. Îsâ, otuz yaşında iken Zeytin Dağı’nda melek Cebrâil kendisine İncil’i indirir. Îsâ’nın kalbine dolan bu kitapta Allah’ın ne yaptığı, ne söylediği, ne dilediği bulunmaktadır. Böylece Hz. Îsâ’nın Peygamberliği başlamıştır. Barnabas’daki bu kısım kanonik İnciller’deki Îsâ’nın vaftiz olma hikayesine tekabül etmektedir. Yine Barnabas İncili’nde nakledildiği biçimde, “Hz. Îsâ’nın dağdan inmesi ve bir cüzamlıyı iyileştirmesi, Kudüs’te mâbedde Allah adına ilk vaazını vermesi ve Cebrail’in emri üzerine Zeytindağı’nda İbrahim’in kurbanının hâtırasına Allah’a bir kurban takdim etmesi, kanonik İnciller’de yoktur.
Barnabas İncili’nin devamında, çölde Şeytan tarafından iğvâ edilmek istenen Îsâ daha sonra on iki havarisini seçer. Bu havariler arasında kanonik İnciller’in aksine Barnabas da vardır, Îsâ bir düğünde suları şarap yapar. Meşhur dağ vaazını verir. Havarilerin sorulan üzerine Tanrı hakkında bilgi verir. Allah hakkında “babamadır” denilmesini izah eder; 144.000 Peygamberden bahseder ve kendisinden sonra gelecek olan, bütün peygamber ve azizlerin en ulusu olan Allah elçisi (Hz. Muhammed’i) müjdeler. Daha sonra Hz. Îsâ’nın öğütleri, çeşitli mucizeleri anlatılır. Sünnet olmanın Allah ile Hz. İbrâhim arasında yapılan ebedî bir ahid olduğu, bu uygulamanın Hz. Âdem ile başladığı, sünnetsizin cennetten mahrum kalacağı ifade edilir. Hz. İbrâhim’in başından geçenler anlatılır. Domuz etinin ve yasaklanmış besinlerin yenilemeyeceği, putperestliğin en büyük günah olduğu vurgulanır. Şeytan hakkında bilgiler verilir, temizlik kurallarının önemi, Âdem ile Havvâ’nın yaratılışı, şeytan’ın onları kandırması, Âdem ile Havvâ’ya Allah’ın Rasûlü Muhammed’in geleceğinin bildirilmesi, Hz. Îsâ’nın kendisinin Mesîh olmadığını itiraf edip gerçek Mesih’in özelliklerini anlatması ve bunun da Hz. Muhammed olduğu ve Yahudi din bilginlerinin kutsal yazıları değiştirdikleri belirtir.
Hz. Îsâ’nın peygamberliğinin ikinci yılı:
Bu bölümde şunlar yer almaktadır: Roma askerlerinin Hz. Îsâ’yı tanrı olarak kabul etmeleri, bu sebeple Îsâ’nın Nain’i terk etmesi, hastaları iyileştirmesi, sinagogdaki vaazı ve ibadet için çöle çekilmesi, Hz. Îsâ’nın şeytan, nihâî hüküm ve Cehennem hakkındaki vaazları, Hz. Îsâ’nın mucizeleri, çeşitli meselelerle ilgili tâlimleri, kendisinden sonra gelecek gerçek Mesîh’i müjdelemesi gibi konular.
Hz. Îsâ’nın peygamberliğinin üçüncü yılı:
Bu bölümde ise şu konulara yer verilmektedir: Romalı askerlerin İbrânîleri Îsâ’nın tanrı olduğunu söylemeye zorlamaları, Îsâ’nın, kendisinin Mesih olmayıp sadece bir kul ve gerçek Mesîh’in müjdecisi olduğunu açıklaması, yetmiş iki kişiyi şâkird olarak seçmesi, on iki havari ile yetmiş iki şakirdin faaliyetleri. Hz. Îsâ’nın Kudüs, Nain, ve Şam’daki faaliyetleri, Celîle’ye dönüşü, gerçek Ferrisîler hakkındaki beyanları, Nâsıra’dan Kudüs’e gidişi. Kader hakkındaki tâlimleri ve bu konuda sadece Hz. Muhammed’in bilgi sahibi olduğu, çöldeki konuşmaları, Kudüs’te yazıcı Nicodeme ile karşılaşması.
Mesîh’in İsmâil soyundan geleceği, Lazar’ın dirilişi. Kudüs’teki son olaylar, Hz. Îsâ’nın askerler tarafından aranması, Cebrâil, Mikâil, İsrâfil ve Uriel tarafından semaya kaldırılıp üçüncü semaya bırakılması, Yahuda İskaryot’un işkence görüp çarmıha gerilmesi, Îsâ’nın annesine ve havarilere görünmesi, Barnabas’ın Hz. Îsâ’ya soruları, Hz. Îsâ’nın cevapları ve Hz. Îsâ’nın Barnabas’a, “Bak Barnabas, benim dünyada kalışım süresince bütün olup bitenlerle ilgili olarak benim İncil’imi elbette yazmalısın” şeklindeki talimatı ve orada bulunanların gözleri önünde dört melek tarafından semaya çıkarılışı. Hz. Îsâ’dan sonra havarilerin çeşitli bölgelere dağılmaları, Pavlus da dahil bazı insanların Îsâ’nın ölüp dirildiğini, bazılarının ise ölüp dirilmediğini ileri sürmeleri, Barnabas’ın ise gerçekleri naklettiği bildirilir.
Önceki kutsal yazılar tahrif edildiği için hakikati tekrar vazetmek üzere Tanrı Îsâ’yı görevlendirmiştir. Îsâ’nın vazedeceği hakikat ise Mesîh’in, İsmâil’in neslinden geleceğidir. Hz. Îsâ ne tanrı ne de Mesîh’tir. O, Mesîh olarak gelecek olan Hz. Muhammed’in müjdecisidir.
BARNABAS İNCİLİ’NDE HZ. MUHAMMED (S.A.V.)’İN HABER VERİLDİĞİ PASAJLAR
İsa dedi: …Fakat benden sonra, tüm Peygamberlerin ve kutsal kişilerin ulusu (yücesi) gelecek ve Peygamberlerin söyledikleri tüm şeylerin karanlığı üstüne ışık dökecektir. Çünkü O, Allah’ın Elçisi’dir. (Barnabas İncili, Bölüm 17,s.74)
“Ayağı üstüne kalkan Âdem, havada güneş gibi parlayan bir yazı gördü: “Allah’tan başka ilah yoktur ve Muhammed Allah’ın Rasulü’dür.” Bunun üzerine Âdem ağzını açarak dedi: “Şükür sana ey Rabb, bana hayat nimeti verdin; fakat (senden), bana şunu açıklamanı diliyorum: Bu, “Muhammed Allah’ın elçisidir” sözlerinin mesajı ne anlama geliyor? Benden önce (yaratılmış) başka insanlar mı? vardı?…” (Barnabas, Bölüm 39, s.110)
“Bundan sonra Allah dedi: O geldiği zaman dünyaya ışık verecektir; ruhu, ben herhangi bir şey yaratmadan altmış bin yıl önce semavî bir nur içine konmuştur.” (Barnabas, Bölüm 39, s.110)
“Ve bana teselli veren, O’nun dininin sona ermeyecek olması ve Allah tarafından el değmeden korunacak olmasıdır.” (Barnabas, Bölüm 97, s.195)
“Kâhin karşılık verdi: “Allah’ın Elçisi geldikten sonra, (daha) başka Peygamberler gelecek mi?”
İsa cevap verdi: “O’ndan sonra Allah tarafından gönderilen gerçek Peygamberler gelmeyecek ama pek çok yalancı Peygamber gelecek; ki ben buna üzülüyorum. Çünkü şeytan, Allah’ın adaletli hükmüyle onları yerlerinden kaldıracak da, kendilerini benim kitabımı bahane edinip gizleyecekler.” (Barnabas, Bölüm 97, s.195-196)
Ve (İsa) kadına dönerek dedi: “…Çünkü Allah’ın va’di Kudüste Süleyman Mabedi’nde yapılmıştır, başka yerde değil. Ama inan bana, bir gün gelecek ve Allah rahmetini bir başka şehre gönderecek ve her yerde O’na gerçekten ibadet etmek mümkün olacaktır. Ve Allah her yerde gerçek ibadeti rahmet(iy)le kabul edecektir.” (Barnabas, Bölüm 82, s.174)
“Bakın, size diyorum ki, ay çocukluğunda ona uyku verecek ve büyüdüğünde o (ayı) ellerine alacaktır.” (Barnabas, Bölüm 72, s. 161)
“Kadın dedi: “Ey Rab, belki de sen Mesih’sin.” İsa cevap verdi: “Ben, kuşkusuz İsrail ailesine bir kurtuluş Peygamberi olarak gönderilmiş bulunuyorum; fakat benden sonra Allah’ın tüm dünyaya gönderdiği Mesih gelecek…” (Barnabas, Bölüm 82, s.175)
“Bakın size diyorum ki, her Peygamber geldiği zaman, yalnızca bir kavme Allah’ın rahmetinin işaretini götürmüştür. Ve sözleri de gönderildikleri insanların ötesine uzanmamıştır. Fakat Allah’ın Elçisi geleceği zaman, Allah O’na kudret ve rahmetinin sonuymuş gibi verecek, o kadar ki, akidesini alacak olan tüm dünya kavimlerine rahmet ve selamet götürecektir…” (Barnabas, Bölüm 43, s.118)
“Bundan sonra Allah dedi: “Tabii, ey kulum Âdem, Sana diyorum ki: İlk yarattığım insan sensin. Senin (ismini) görmüş olduğun kişi, yıllar sonra dünyaya gelecek, benim Rasulüm olacak ve her şeyi kendisi için yarattığım oğlundur. (Barnabas, Bölüm 39, s.110)
Bir başka pasajda da şu ifade yer almaktadır: Ve ben de seviniyorum ki o Elçi’nin gelmesiyle Allah tanınıp ta’zim edilecek, ben de gerçek olarak tanınacağım ve (o Elçi) benim de başkaları gibi bir insan olduğumu itiraf edecek, benim insandan öte olduğumu söyleyenlerden öçalacaktır. (Barnabas, Bölüm 72, s. 161)
“Sonra Îsâ dedi: “Ben bütün Yahudiye’de haykıran ve İşaya’da da yazılı olduğu gibi, “Rabb(in) Elçisi için yol açın” diye haykıran sesim… Ben, benden önce yaratılmış ve benden sonra gelecek ve inancı (dini) son bulmasın diye ilâhi gerçeği getirecek olan Allah’ın Elçisi’nin, ayakkabılarının iplerini veya çoraplarının bağlarını çözecek değerde değilim.” (Barnabas, Bölüm 42, s.116)
Bu haber, farklı bir ifade tarzıyla 72. pasajda şu şekilde yer almaktadır: “Bana gelince, ben şimdi, dünyaya selâmet getirecek olan Allah’ın Elçisi’nin yolunu hazırlamak için dünyaya gelmiş bulunuyorum.” (Barnabas, Bölüm 72, s.160)
“Allah’ın(Elçisi’nin) üzerinde bir bulut duracak, buradan onun Allah’ın seçilmiş bir (kul)u olduğu bilinecek ve O’nunla tanınacaktır.” (Barnabas, Bölüm 72, s. 160)
“…Çünkü Allah İbrahim’e böyle va’d etmiş ve şöyle demiştir: “Dikkat et, senin soyunla yeryüzünün tüm kabilelerini kutsayacağım. Ve sen, Ey İbrahim, nasıl putları parça parça etmişsen, senin soyun da böyle yapacaktır.” (Barnabas, Bölüm 43, s.118)
Konuyla alakalı olarak 72. bölümde de benzeri olan şu ifadeler yer almaktadır:
Îsa cevap verdi: “…Bırakın dünya onu çıkarıp attığını fark etsin. Çünkü O, puta tapıcıları öldürecek… O, bütün Peygamberlerinkinden daha açık bir gerçekle gelecek ve dünyayı
yanlış yere kullananı azarlayacaktır. Babamızın şehrinin kuleleri neşeyle birbirlerini selamlayacaklardır. İşte, putatapıcılığın (yüz üstü) yere kapaklandığının görüleceği ve benim de başkaları gibi bir insan olduğumu itiraf edeceği zaman, bakın, size söylüyorum ki, Allah’ın Elçisi gelmiş olacaktır.” (Barnabas, Bölüm 72, s.160-161)
Kâhin cevap verdi: “Musa’nın kitabında, Allah’ın ne dilediğini bize ilân edecek ve dünyaya Allah’ın rahmetini getirecek olan Mesih’i Allah’ın bize göndereceği herhalde yazılıdır. Bu bakımdan, senden rica ediyorum, bize gerçeği söyle, sen beklediğimiz Allah’ın Mesih’i misin?”
Îsâ cevap verdi: “Allah’ın böyle va’d ettiği doğrudur. Fakat ben kuşkusuz o değilim. Çünkü o benden önce yaratılmıştır ve benden sonra gelecektir.” (Barnabas, Bölüm 96, s.194)
İsa cevap verdi: “Ruhumun huzurunda durduğu Allah sağ ve diridir ki, Allah, babamız olan İbrahim’e, “Senin soyundan yeryüzünün tüm kabilelerini kutsayacağım” diye va’d etmişse de, ben yeryüzünün tüm kabilelerinin beklediği Mesih değilim. Fakat Allah beni dünyadan çekip alınca, şeytan dinsizleri benim Allah ve Allah’ın oğlu olduğuma inandırarak, bu lanetli fitneyi yeniden çıkaracak, bu şekilde sözlerim ve akidem öylesine tahrif edilecek ki, ortada otuz mü’min ya kalacak, ya kalmayacak. Bunun üzerine Allah dünyaya acıyacak ve her şeyi kendisi için yaratmış olduğu Elçi’sini gönderecek; O güneyden kuvvetle gelecek ve puta tapıcılarla birlikte putları yok edecek. Şeytandan insanlar üzerindeki egemenliği(ni) alacak. Yanında, kendisine inananların kurtuluşu için Allah’ın merhametini getirecektir. O’nun sözlerine inanacak olanlara (ne) mutlu.” (Barnabas, Bölüm 96, s.194-195)
“Îsa cevap verdi: “…Fakat Allah beni dünyadan çekip alınca, Şeytan dinsizleri benim Allah ve Allah’ın oğlu olduğuma inandırarak, bu lanetli fitneyi yeniden çıkaracak, bu şekilde sözlerim ve akidem öylesine tahrif edilecek ki, ortada otuz mü’min ya kalacak, ya kalmayacak. Bunun üzerine Allah dünyaya acıyacak ve her şeyi kendisi için yaratmış olduğu Elçi’sin gönderecek…”(Barnabas, Bölüm 96, s.194–195)
“O zaman, kâhin dedi: “Mesih’e ne ad verilecek ve hangi işaret(ler) onun
gelişini ortaya koyacaktır?”
Îsâ cevap verdi: “Mesih’in adı hayranlık uyandırır. Çünkü Allah ruhunu yaratıp da, göksel bir nur içine koyduğu zaman ona (bu) adı kendisi vermiştir.
Allah dedi: “Bekle Muhammed; çünkü senin uğruna Cennet’i, dünyayı ve yığınlarca yaratığı yaratacağım, içlerinden seni bir elçi yapacağım, öyle ki, kim seni kutsarsa kutsanacak, kim seni lânetlerse lânetlenecektir. Seni dünyaya göndereceğim zaman, kurtuluşa elçim olarak göndereceğim ve senin sözün gerçek olacak. O kadar ki, gök ve yer düşecek. Fakat senin dinin düşmeyecek.“Muhammed”, O’nun kutlu adıdır.” (Barnabas, Bölüm 97, s.196)
Havariler karşılık verdiler: “Ey muallim, sözünü ettiğiniz bu dünyaya gelecek kişi kim olacak?”
İsa kalp coşkusuyla cevap verdi: “O, Allah’ın Elçisi Muhammed’dir. Ve O dünyaya geldiği zaman, yağmurun, uzun bir süre yağmur almadıktan sonra yere meyve verdirmesi gibi, O da getireceği bol rahmetle insanlar arasında sâlih ameller için bir fırsat olacak. Çünkü O, Allah’ın rahmetiyle yüklü beyaz bir buluttur. Bu rahmeti Allah, mürşitler üzerine yağmur gibi fışkırtacaktır.” (Barnabas, Bölüm 163, s.296)
“Bakın size diyorum ki, her Peygamber geldiği zaman, yalnızca bir kavme Allah’ın rahmetinin işaretini götürmüştür. Ve sözleri de gönderildikleri insanların ötesine uzanmamıştır. Fakat Allah’ın Elçisi geleceği zaman, Allah O’na kudret ve rahmetinin sonuymuş gibi verecek, o kadar ki, akidesini alacak olan tüm dünya kavimlerine rahmet ve selamet götürecektir. Dinsizler üzerine güçle gidecek ve putatapıcılığı ezecek, o kadar ki, Şeytan’ı kahredecektir; çünkü Allah İbrahim’e böyle va’d etmiştir: “Dikkat et, senin soyunla yeryüzünün tüm kabilelerini kutsayacağım. Ve sen, Ey İbrahim, nasıl putları parça parça etmişsen, senin soyunda böyle yapacaktır.” (Barnabas, Bölüm 43, s.118)
“Bu nedenle size diyorum ki, Allah’ın elçisi Allah’ın yarattığı hemen her şeye mutluluk getirecek nurdur. Çünkü O, anlayış ve müşâvere ruhuyla, hikmet ve kudret ruhuyla, korku ve sevgi ruhuyla, akıl ve i’tidal ruhuyla donatılmıştır. Yine O, Rahmet ve merhamet ruhuyla, adâlet ve takvâ ruhuyla, yumuşaklık ve sabır ruhuyla donatılmıştır ki, bunlar O’na, Allah tarafından, bütün diğer yarattıklarına verilenden üç kat daha fazla verilmiştir. Ayrıca O’nun ruhunu görenlere Allah peygamberlik verdiğinden, her peygamber gibi ben de O’nu gördüm ve O’na saygı gösterdim. O’nu görünce ruhum teselli ile doldu (ve) şöyle dedim: “Ey Muhammed, Allah seninle olsun ve beni ayakkabılarının bağını çözecek değerde kılsın. Buna ermekle ben de büyük bir peygamber ve Allah’ın kutsal bir (kul) u olacağım.” Ve İsa böyle deyip, Allah’a şükretti. (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, anlayış ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, müşavere ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, hikmet ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, kudret ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, korku ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, sevgi ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, akıl ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, i’tidal ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, merhamet ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, adalet ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, takva ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, yumuşaklık ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“O, sabır ruhuyla donatılmıştır.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“Ayrıca O’nun ruhunu görenlere Allah peygamberlik verdiğinden, her peygamber gibi ben de O’nu gördüm ve O’na saygı gösterdim.” (Barnabas, Bölüm 44, s.122)
“Fakat benim tesellim, hakkımdaki her batıl düşünceyi yok edecek ve dini tüm dünyaya yayılıp, (tüm dünyayı) kontrolüne alacak olan Elçi’nin gelmesindedir…” (Barnabas, Bölüm 97, s. 195)
“Kâhin karşılık verdi: “Allah’ın Elçisi geldikten sonra, (daha) başka Peygamberler gelecek mi?”
İsa cevap verdi: “O’ndan sonra Allah tarafından gönderilen gerçek Peygamberler gelmeyecek ama pek çok yalancı peygamber gelecek.” (Barnabas, Bölüm 97, s.195-196)
Mehmet Reşat Şavlı,” Barnabas İncili’nde Hz. Muhammed’in Haber Verildiği Pasajların İslam İnanç Sistemi Açısında Tahlili”, Yüksek Lisans Tezi
]]>Yahudiler
Medineli Ensar’a Resulullah Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem) gelişini müjdeleyen kişi bir yahudiydi.
Ensar şöyle anlatıyor: Resulullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) Mekke’den çıktığını duyunca Medine’ye gelişini dört gözle beklemeye koyulduk. Sabah namazını kıldıktan sonra mahalle meydanına çıkar, Resulullah’ı (sallallahu aleyhi ve sellem) beklerdik. Vallahi güneşin ışıkları gölgelere galebe çalana kadar yerimizden ayrılmazdık, ancak bir gölge bulamazsak içeri girerdik. Tabii bu sıcak günlerde böyle oluyordu. Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine’yi şereflendireceği gün geldiğinde her zamanki gibi oturup yolunu gözledik, ta ki gölge kalmayınca kalkıp evlerimize gittik. Biz evlerimize girdiğimiz vakit Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine’ye vâsıl oldu. Kâinatın İftihar Tablosu’nu ilk gören bir yahudi idi. Bizim binbir heyacanla bekleyip görmek istediğimizi o görmüş ve avazının çıktığı kadar “Ey Kayle oğulları! İşte atanız geldi.” diye bağırdı.
Evlerimizden çıkıp Resulullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) yanına gittik. Onunla aynı yaşta olan Hz. Ebu Bekir ile beraber bir hurma ağacının gölgesinde idiler. Çoğumuz daha önce Resulullah’ı (sallallahu aleyhi ve sellem) görmemişti. Bunun için bazıları karıştırdılar ve Ebu Bekir’i O zannettiler. Nihayet gölge Resulullah tarafından ayrılınca Ebu Bekir kalktı ve O’na elbisesi ile gölgelik yaptı da ancak öyle bilebildik kimin Allah’ın Resulü olduğunu.
Resûlullah’ın (s.a.s.) Muhacir ile Ensar Arasında Yazdığı Vesika ve Yahudilerle Muahedesi
İbn-i İshak anlatıyor: Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Muhacir ile ensar arasında bir vesika yazdı. Aynı zamanda Yahudilerle muahede yaparak onlarla anlaştı. Onları din ve malları konusunda özgür bıraktı, onlara bir takım şartlar koştu.
Bismiilâhirrahmânirrahîm. Bu anlaşma, Peygamber Muhammed (sallallahu aley¬hi ve sellem) tarafından KureyşH ve Yesribli müminler ve Müslümanlar ve bunlara tâbi olanlarla yine onlara sonradan iltihak etmiş olanlar ve onlarla beraber ci- had edenler için tanzim edilmiştir, işte bunlar, diğer insanlardan ayrı bir ümmet (câmia) teşkil ederler.
Kureyş Muhâcirler, kendi aralarında âdet olduğu üzere kan diyetlerini ödemeye iştirak ederler ve onlar harp esirlerinin fidye-i necâtını müminler arasındaki iyi ve mâkul bilinen esaslara ve adalet ilkelerine göre ödemeye iştirak edeceklerdir.
Avf oğulları, kendi aralarında âdet olduğu üzere, evvelki şekiller altında kan diyetlerini ödemeye katılacaklar ve (Müslümanların teşkil ettiği) her zümre, harp esirlerinin fıdye-i necâtını müminler arasındaki iyi ve mâkul bilinen esaslara ve adalet ilkelerine göre ödemeye iştirak edeceklerdir.
(…) Müminler, kendi aralarında ağır malî sorumluluklar altında bulunan hiç kimseyi (bu hâlde) bırakmayacaklar, fıdye-i necât veya kan diyeti gibi borçlarını iyi ve mâkul bilinen esaslara göre vereceklerdir.
Hiçbir mümin diğer bir müminin mevlâsı ile onun aleyhine olacak şekilde bir anlaşma yapamayacaktır.
Takva dairesinde yaşayan müminler, kendi aralarında mütecavize ve haksız bir fiil tasarlayan, cürüm, hakka tecavüz veyahut da müminler arasında bir karışıklık çıkarma kasdını taşıyan kimseye karşı olacaklar ve bu kimse onlardan birinin evlâdı bile olsa, hepsinin elleri onun aleyhine kalkacaktır.
Hiçbir mümin, bir kâfir için, bir mümini öldüremez ve bir mümin aleyhine hiçbir kâfire yardım edemez. Allah’ın zimmeti (himaye ve teminatı) bir tekdir; (müminlerin en küçüğünün himayesi) onların hepsi için hüküm ifade eder. Zira müminler, diğer insanlardan ayrı olarak birbirlerinin mevlâsı (kardeşi) durumundadırlar.
Yahudilerden bize tâbi olanlar, zulme uğramaksızın ve onlara muarız olanlarla yardımlaşmaksızın, yardım ve desteğimize hak kazanacaklardır. Sulh, müminler arasında bir tekdir. Hiçbir mümin Allah yolunda girişilen bir harpte, diğer mü-minleri hâriç tutarak, bir sulh anlaşması akdedemez; bu sulh, ancak onlar (mü-minler) arasında adalet ve eşitlik esasları üzerine yapılacaktır.
Hiçbir müşrik, bir Kureyşlinin mal ve canını himayesi altına alamaz ve hiçbir mümine bu hususta engel olamaz (yani Kureyşliye hücum etmesine mâni olamaz). Herhangi bir kimsenin, bir müminin ölümüne sebep olduğu katî delillerle sabit olur da maktûlün velîsi rıza göstermezse, kısas hükümlerine tâbi olur; bu hâlde bütün müminler ona karşı olurlar. Ancak bunlara, sadece (bu kaidenin) tatbiki için hareket etmek helâl (doğru) olur.
Bu sahîfenin (anlaşmanın) içeriğini kabul eden, Allah’a ve ahiret gününe inanan bir müminin bir kâtile yardım etmesi ve ona sığınacak bir yer temin etmesi helâl (doğru) değildir; ona yardım eden veya sığınacak bir yer gösteren kıyamet günü Allah’ın lânet ve gazabına uğrayacaktır ki o zaman artık kendisinden ne bir para ödemesi ne de bir bedel alınması söz konusudur.
Üzerinde ihtilâfa düştüğünüz herhangi bir şey, Allah’a ve Hz. Muhammed’e (sallallahu aleyhi ve sellem) götürülecektir Yahudiler, müminler gibi, muharebe devam ettiği müddetçe (kendi harp) masraflarını karşılamak mecburiyetindedirler. Benî Avf Yahudileri, müminlerle birlikte bir ümmet (câmia) teşkil ederler. Yahudilerin dinleri kendilerine, müminlerin dinleri kendilerinedir. Buna gerek mevlâlar gerekse bizzat kendileri dahildirler. Yalnız kim ki haksız bir fiil irtikâb eder veya bir cürüm işler, o sadece kendine ve âile efradına zarar (vermiş) olacaktır. Benî
Neccar Yahudileri de Benî Avf Yahudileri gibi aynı (haklara) sahip olacaklardır
(Bir harp vukuunda) Yahudilerin masrafları kendilerine ait ve müslümanların masrafları da kendilerine aittir. Muhakkak ki bu sahîfede (anlaşmada) gösterilen kimselere harp açanlara karşı, onlar kendi aralarında yardımlaşmayacaklardır. Onlar arasında hayırhâhlık ve iyi davranışta bulunacaktır. (Kaidelere) muhakkak riayet edilecek, bunlara aykırı hareketler olmayacaktır. Hiçbir kimse, müttefikine karşı bir cürüm işleyemez: Muhakkak ki zulmedilene yardım edilecektir. Yahudiler Müslümanlarla birlikte, beraberce harp ettikleri müddetçe masrafta bulunacaklardır. Bu sahîfenin taraftarlarına Yesrib içi, harâmdır (mukaddes). Himaye altındaki kimse (cârr), bizzat himaye eden kimse gibidir; ne zulmedilir ne de (kendisi) cürüm işler…
Müslümanlar ve Yahudiler arasında, Yesrib’e hücum edecek kimselere karşı yardımlaşma yapılacalitır. Şayet onlar (Yahudiler), (Müslümanlar tarafından) bir sulh akdetmeye veya bir sulh akdine iştirake davet olunurlarsa, bunu doğrudan doğruya akdedecekler veya ona iştirak edeceklerdir. Şayet onlar (Yahudiler), (Müslümanlara) aynı şeyleri teklif edecek olurlarsa, mü’minlere karşı aynı haklara sahip olacaklardır; din mevzuunda girişilen harp vak’aları müstesnadır. Her bir zümre, kendilerine ait mıntıkadan (gerek müdafaa ve gerekse sair ihtiyaçlar hususunda) mesuldür. Kim ki bir harbe çıkar, emniyette olur veya kim İd Medine’de kalırsa yine emniyet içindedir; haksız bir fiil ve cürüm işleme hâlleri müstesnadır. Allah himayesini, (bu sahîfeyi) tam bir sadakat ve dikkat içinde muhafaza eden kimseler üzerinde tutacaktır. Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem), Allah’ın Resûlü’dür.
Bu vesikadaki adalet, hak ve yükümlülükler arasındaki uyum ve insicamda temessül etmektedir; zira bu vesika, özel dînî şeairi yerine getirme hususunda bireylerin bütün haklarından tutun da güvenlik, özgürlük, can, mal, ırz ve ibadet mekânlarının korunması ve kollanmasına kadar tüm hakları içermektedir.
Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine halkı arasındaki bu vesikası dört ana eksen etrafında dönmektedir:
Birincisi: Herkes için barış ve güvenliğin sağlanması. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) bu vesikada şöyle buyuruyor: “Haksız bir fiil ve cürüm işleme halleri müstesna, harbe çıkan da emniyettedir, Medine’de kalan da. Allah’ın himayesi, (bu sahîfeyi) tam bir sadakat ve dikkat içinde muhafaza eden kimseleri koruyacaktır.” Ve “Himaye altındaki kimse (cârr), bizzat himaye eden kimse gibidir; ne zulmedilir ne de (kendisi) cürüm işler.”
İkincisi: Herkesin dînî özgürlüğünü koruma. “Yahudilerin dini kendilerine, Müslümanların dini kendilerine aittir.”
Üçüncüsü: Âdil bir şekilde herkese, sosyal, siyasî ve askerî katılım hakkı ve fırsatı verme.
Dördüncüsü: Kişisel sorumluluk ilkesini kabul etme, bu sorumluluğun temeli, hak ve adalet temelleri üzerinde yükselen hukuku ilan etme ve buna uyacaklarına dair taraflardan onay almadır. Vesikada şöyle denilmektedir: “Her kim ne yaparsa kendi lehine veya aleyhine yapar. Allah, bu sahifedekilerin en iyisini ve doğrusunu desteklemektedir ve kişi müttefik ve dostunun yanlışı sebebiyle cürüm işlemiş olamayacağı gibi bundan da mesul tutulamaz. Mazluma her zaman yardım edilir.”
Kurayza Oğullarının Hainlik Edip Anlaşmayı Bozmaları
Kurayza oğullarının Medine’de Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve müminlere gadirde bulunup hiyanet etmeleri, diğer Yahudi grupların gadir ve hıyanetinden daha şiddetliydi; zira öyle bir hıyanet tertipleyip hummalı bir şekilde çalışmaya başlamışlardı ki sonuna kadar devam edip neticesi başarılı olsaydı bütün Müslümanlar yok olacaktı. Medine’nin alt tarafında demir gibi bir kaleleri vardı, Resulullah’la (sallallahu aleyhi ve sellem) yapmış oldukları anlaşmayı bozup Hendek savaşında Medine’ye ve Müslümanlara karşı savaşmaya gelen müşriklerle anlaşmışlardı. Zâhirî sebepler açısından bakıldığında eğer şanlı sahabi Mesud b. Nuaym’ın oynadığı rol başarıya ulaşmasaydı gerçekten Müslümanlar helâk olup gidecekti.
Kurayza Oğulları Hususunda Sa’d b. Muaz’ın (r.a.) Hakem Tayin Edilmesi
Müminlerin annesi Hz. Âişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor:
Kureyşli müşriklerden İbn-i Arika denilen bir adam, Hz. Sa’d’a (radıyalJahu anh) bir ok atıp şöyle dedi: ‘Al sana! Ben İbn-i Anka’yım.” Ok, kolundaki bir damara isabet edip kesti. Bunun üzerine Hz. Sa’d (radıyallahu anh), Allah’a dua ederek şöyle dedi: “Ey Allahım! Kurayza’ya karşı gözümü aydınlatıp içimi ferahlatana kadar benim canımı alma.”
Hz. Âişe sözüne şöyle devam ediyor:
Kurayza oğulları, cahiliye döneminde onun dost ve müttefikleri idi. Hz. Sa’d’ın (radıyallahu anh) yarası iyileşti. Allah, müşrikler üzerine bir rüzgâr ve fırtına gönderdi. Kavî ve azîz olan Yüce Allah, savaş konusunda müminlere kâfi gelerek onları savaşmaktan kurtardı. Ebu Süfyan ve yandaşları, Tihâme’ye; Uyeyne b. Bedr ve taraftarları ise Necid’e döndüler. Kurayza oğulları da kendi diyarlarına dönüp kalelerinde siper aldılar.
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da Medine’ye dönüp silah bıraktı. Deriden bir çadır yapılmasını emretti ve Hz. Sa’d için mescitte bir çadır kurdurdu. Derken Cebrail (aleyhisselâm) gelerek şöyle dedi:
“Savaşı bitirip silahını bıraktın mı?! Allah’a yemin olsun ki melekler henüz daha silah bırakmamışlardır. Kurayza oğulları üzerine yürü ve onlarla savaş!”
Bunun üzerine Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) zırhını giyerek halk içinde sefere çıkmak için çağrı yaptırdı. Buharî’nin Hz. İbn Ömer’den rivayetinde Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Acele edin, ikindi namazını ancak Kureyza oğullarında kılın.” Nihayet Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Kurayza oğullarının diyarına gelip 25 gece boyunca onları kuşatma altında tuttu.
Hz. Âişe validemizin (radıyallahu anhâ) rivayetinden şu anlaşılıyor: Kurayza oğulları Yahudileri, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) ve müminlerle yaptıkları anlaşmaya hıyanet etmenin ne anlama geldiğini çok iyi biliyorlardı. Bundan dolayı, Kureyş müşrikleri Medine’den ayrılır ayrılmaz hemen kalelerine dönüp orada siper almışlar ve Hz. Peygamber’le (sallallahu aleyhi ve sellem) bir savaşa gireceklerini tahmin ederek hazırlık yapmışlardır.
Diğer bir mevzu ise, 25 gece boyunca ablukaya alınmalarına rağmen onlardan ne bir özür, ne de Resûlullah’la (sallallahu aleyhi ve sellem) bir barış ve anlaşma talebi vârid olmamıştır. Kendilerini benlik ve gurur kaplamış, bu da onları daha fazla günaha sürüklemiş ve sahip oldukları kalelerin onları Allah ve Resûlü’ne karşı koruyacakları, müminlerin mecburen geri çekilecekleri zehabına kapılmışlardır.
Abluka şiddetlenip bela ve musibetin dozu artınca, onlara: “ResûluUah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) hükmüne razı olun.” denildi. Onlar da Ebû Lübâbe b. Abdulmünzir’le konuyu istişare ettiler. Hükmün “ölüm” olacağını belirtince “Sa’d b. Muaz’ın hükmüne razıyız.” dediler. Resûlullah da bunu kabul etti ve Sa’d b. Muaz’a birisini göndererek onu sırtında hasır lifinden eğeri olan bir merkebin üzerinde getirtti. Kavmi onu süslemişlerdi. Bu sırada, Hz. Sa’d’ın yanına gelen bazıları ona şu tavsiyede bulundular:
“Ey Ebû Amr! Sen daha önce Kureyza oğullarının dostu ve müttefiki idin. Daha önce size yardımcı olmuşlardı. Felâkete düşmüş olan bu eski dost ve müttefiklerin hakkında hükmünü verirken dikkatli ol!” Ancak Hz. Sa’d, onların yüzüne bile bakmadı. Etrafındaki adamlarına dönerek şöyle dedi: “İşte şimdi, benim için Allah adına hiçbir kınayıcının kınamasından çekinmeme vakti geldi.”
Hz. Ebû Said (radıyallahu anh) anlatıyor:
Hz. Sa’d Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) görününce “Kalkın ve efendinizi indirin.” buyurdu. Onlar da kalkıp indirdiler. Sonra Hz. Sa’d’dan onlar hakkında gerekli kararını vermesini isteyerek “Onlar hakkında hüküm ver!” dedi. Hz. Sa’d (radıyallahu anh) şöyle dedi: “Ben onların savaşa katılanlarının öldürülmesi, kadın ve çocuklarının esir edilmesi ve mallarının taksim edilmesine hükmediyorum.”
Ebû Lübâbe’nin Tevbesi
Kureyza oğulları, Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) elçi göndererek: “Amr b. Avf oğullarının -bunlar Evs’in müttefiki idiler- kardeşi Ebû Lübâbe b. Abdulmünzir’i bize gönder ki konu hakkında istişare edelim.” dediler. Hz. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) da, Ebû Lübâbe’yi onlara gönderdi. Onu gördüklerinde erkekler ayağa kalktılar, kadın ve çocuklar da hıçkıra hıçkıra ağladılar. Onlara acıdı ve şefkat duydu. Ona dediler ki “Ne diyorsun, Muhammed’in hükmüne razı olalım mı?” O da: “Evet” dedi ve eliyle boğazını işaret ederek kararın “ölüm” olacağını belirtti.
Ebû Lübâbe diyor ki: “Vallahi onların yanından henüz ayrılmamıştım ki, bu hareketimle, Allah’a ve Resûlü’ne karşı iyi bir iş yapmadığımı anlamıştım.”
Sonra yüzünü yere çevirerek doğruca Medine’ye gidip Mescid-i Nebevi’ye girdi, kendisini direğe bağlattı ve: “Cenâb-ı Hak, işlediğim günahtan dolayı tevbemi kabul etmedikçe bu yerimden ayrılmayacağım” diye yemin etti. Ayrıca Kureyza oğullarına bir adım atmayacağına, Allah ve Resûlü’ne ihanet ettiği bir mekânda bir daha asla görünmeyeceğine dair Allah’a söz verdi.
Bu olayın haberi Peygamber Efendimiz’e (sallallahu aleyhi ve sellem) ulaşınca şöyle buyurdu: “Eğer doğruca yanıma gelseydi, Allah’tan bağışlanmasını dilerdim. Mademki, o kendisini bağlatmış, artık Allah’tan tevbesini kabul edinceye kadar onu bulunduğu yerde bırakırım.”
Nihayet, tevbesinin kabul olduğuna dair Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) vahiy indi. İnsanlar onu çözmek için yanına koşuştular, ancak o “Hayır! Vallahi, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) beni kendi elleriyle çözmezse burdan ayrılmayacağım” dedi. Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) sabah namazına çıktığı zaman onu çözdü.
Ve tarihte ilk defa, güç, otorite, nüfuz sahibi, ancak kendisine ihanet edilmiş muzaffer bir kumandan, suçlu, hain ve zayıfa, cezasını vermesi için yargıcını seçme özgürlüğü veriyor.
Evet, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), Kureyza oğulları yahudilerine haklarında hüküm vermesi için bir kişiyi seçmelerine müsaade etmişti. Onlar da kendilerini affedeceğini veya cezalarını hafifleteceğini umdukları Sa’d b. Muaz’ı seçmişlerdi. Fakat o, beklentilerinin aksine, onlara gadir ve ihanetlerinin cezası olarak “ölüm ve esaret” cezası vermişti.
Verilen bu ceza -ki zaten böyle bir cezayı bekliyorlardı- şiddetli gözüküyor; ancak, onlar, hak ettikleri cezanın ne olduğunu, Resûlullah ve yanındaki müminlerin, aralarındaki bu problemi kesin bir şekilde çözmeden ayrılmayacağını bildikleri halde, barış veya af istemeden savaşı sürdürmüşler ve ancak savaşta yenileceklerini hissettikleri zaman Sa’d’ın hakemlik yapmasını istemişlerdir.
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), Hz. Sa’d’a, yahudilerin onun üzerinden fitne ve fesat çıkarma niyetlerini göstermek istemişti. İnsanlar, Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) etrafında otururken Hz. Sa’d Allah Resûlü’ne (sallallahu aleyhi ve sellem) doğru ilerliyordu. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onu görünce etrafındakilere “Efendinize ayağa kalkın.” diye buyurdu. Abduleşhel oğulları diyorlar ki: “Bizler çift sıra halinde ayağa kalktık, her birimiz onu selâmlıyordu, nihayet Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) ulaştı.”
İşte Yahudiler, Hz. Sa’d’ı hakem tayin etmek istediklerinde, Evs ve Hazreç, Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem) ve arkadaşları arasında savaş çıkarmak niyetindeydiler. Zira Hz. Sa’d, Evs’in lideriydi ve onların Resûlullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem) kaçınmaları, hükmüne razı olmamaları, aksine Hz. Sa’d’ı seçmelerinin nedeni, Müslümanlar arasında ayrılık, kin, nefret ve düşmanlık tohumları ekmek için başvurulan akıbetsiz ve başarısız bir girişimden başka bir şey değildir.
Yaptıkları gadir ve hıyanetlerine karşılık, ölüm cezasının uygulandığı erkeklerin sayısı 600 veya 700’dür. Tarihî kaynaklar ölüm cezası için en çok 800 ila 900 arasında bir rakam vermektedirler.
Kadınlardan ise bir kişi öldürülmüştür. Zaten kendisi de öldürüleceğini biliyordu. Zira bu kadın, Hallad b. Süveyd’in üzerine değirmen taşını atarak öldürmüştü. Dolayısıyla onun öldürülmesi kısas olarak gerçekleştirilmişti.
Bu olay şunu gösteriyor: Yahudiler, sadece kalelerinde siper alıp savunma halinde beklememişler, bilakis bu kalelerin arkasından Müslümanlarla savaşmışlar, onlara taş, ok vb. şeyler atmışlardır.
Kaynuka ve Nadir oğulları da Resûlullah’la (sallallahu aleyhi ve sellem) olan anlaşmalarını bozup onunla savaşmışlardı. Ancak, onlara karşı zafer elde edince Kureyza oğulları hakkında verdiği emri burada uygulamamıştır. Bunun nedeni de, Kureyza oğullarının, bütün Müslümanları kapsayacak ve onları kökten yok edecek büyük bir ihanetin içine girme gibi artı bir suç işlemelerinden başka bir şey değildir.
Kureyza oğullarına cezanın uygulanma anında özel af durumları vardı. Meselâ:
a- Hz. Sabit b. Kays, Resûlullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) gelip “Ey Allah’ın Resûlü! Benim Zübeyr’e bir minnet borcum var, onu ödemek istiyorum, kanını bana bağışla.” diye rica etti. Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), “Tamam, o seninrdir.” buyurdu. O da Zübeyr’e gelerek “Resûlullah senin kanını bana bağışladı” dedi. O da: “Ailesi, çoluğu çocuğu olmayan ihtiyar bir adam hayatı ne yapsın?” diye karşılık verdi. Hz. Sabit, Resulullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) dönerek “Anam babam sana feda olsun ey Allah’ın Resulü! Hanımını ve çocuğunu bana bağışla.” dedi. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) de: “Tamam, onlar senin.” buyurdu. O da tekrar Zübeyr’e gelerek: “Resulullah aileni ve çocuğunu bana bağışladı, onlar artık senin.” dedi. Bu sefer de: “Hicaz’da malsız-mülksüz bir ev halkı nasıl kalsın ve barınsın?” dedi. Hz. Sabit tekrar Resulullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) geldi ve “Malı, yâ Resulallah” dedi. “Tamam, o da senin.” buyurdu. Hz. Sabit ona dönüp: “Malın senindir.” dedi. Zübeyr: “Yüzü, içinde mahallenin bakire kızlarının göründüğü bir Çin aynasını andıran Ka’b b. Esed ne yaptı?” diye sordu. Hz. Sabit ona: Öldürüldü.” dedi. “Medenî ve Bedevîlerin efendisi Huyey b. Ahtab ne yaptı?” diye sordu. Hz. Sabit ona: Öldürüldü” dedi. Bu sefer de: “Yerimizde çakılıp kaldığımızda önümüzde koşan, kaçtığımızda bizi koruyan Azzâl b. Semev’el ne yaptı?” diye sordu. “Öldürüldü.” dedi. Bunun üzerine “Peki iki meclisin adamları ne yaptılar? diye sordu. Bu sözleriyle Ka’b b. Kureyza’nın oğulları ile Amr b. Kureyza’nın oğullarını kastediyordu. Hz. Sabit ona: “Öldürüldüler.” dedi. Bunun üzerine Zübeyr: “Ey Sabit! Senden beni de onlara kavuşturmanı istiyorum. Vallahi bu hayırlı insanların ölümünden sonra hayatta bir hayır ve güzellik kalmamıştır. Dostlara kavuşuncaya kadar asla oraya -hurma ağaçlarını kastediyor- bir kova su dahi dökmeyeceğim.” dedi. Daha sonra boynu vuruldu.
Onun “dostlara ulaşma” özlemini ifade eden sözü, Hz. Ebu Bekir’e ulaşınca şöyle dedi: “Vallahi, o dostlarıyla ancak ebedî cehennem ateşinde buluşur.”
Kureyzalı Zübeyr, öldürülen arkadaşlarına kavuşturulmak istemiştir. Bu da Kureyza oğullarının, kendilerini, zulüm ve haksızlığa uğramış şehit kurbanlar olarak gördüklerini gösteriyor. Hâlbuki durum hiç de öyle değil. Onlar, ihanet ve gadredenlerden başka kimseler değillerdi. Onların yaptığı bu ihanetin başarıya ulaşması halinde Resulullah ve arkadaşlarının başına gelecekler, onların başlarına gelenden çok daha çirkin olacaktı.
Nadir ve Kureyza oğullarının yaptıklarına tanıklık eden Yahudilerin lideri Huyey b. Ahtab’ın ağzına doladığı şu söz de bu durumu vurgulamaktadır. O iki yerde şöyle demiştir:
“Bu onlardan gördüğümüz kaçıncı gafil avlanmadır? O, üzerimize yazılmış bir savaş ve musibettir.” Öldürülme anında da aynı sözü tekrarlamıştır. Kureyza oğullarından Peygamber (sallalJahu aleyhi ve sellem) ve arkadaşlarını gafil avlamak için onları gözetlediği sırada “İsrail oğulları üzerine yazılmış bir destandır” demiştir.
b- Neccar oğullarından Münzir’in annesi ve Resulullah’ın (sallallahu aleyhi ve sel- lem) teyzelerinden biri olan, O’nunla (sallallahu aleyhi ve sellem) birlikte iki kıbleye de namaz kılan ve kadınların biatına katılan Selma binti Kays, Resulullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem), kendisine sığınan ve büluğ çağına ermiş olan Kureyzalı Rifaa b. Semevel’i istedi. Şöyle dedi: “Anam babam sana feda olsun ey Allah’ın Resulü!
Rifaa’yı bana bağışla; çünkü o namaz kılacağını ve deve eti yiyeceğini söyledi.” Resûlullah, onu Selma’ya bağışladı. O da utandı. Müslüman olup sahabi olma payesini elde etmiştir.
Neccar oğullarından Selma binti Kays, Rifaa’yı tanıyordu. Rifaa, başına gelenler neticesinde öldürülmeyi hak edince ona sığınmış, yardım ve himayesini talep etmiştir. Ve öyle gözüküyor ki “Deve eti yiyecek” sözü, Rifaa’nın Müslümanlara dost olup gadir ve ihanette bulunmayacağından kinayedir.
Burada dikkatlerimizi çeken bir husus da şudur; Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) Rifaa’yı ona bağışlamış, ancak kendisinden onu İslâm’ı kabul etmeye zorlamasını veya İslâm’a karşılık hayatı üzerine görüşmesini istememiştir. Hz. Selma, ona sadece “Resûlullah’tan (sallallahu aleyhi ve sellem) hayâ et, seni affetti ve sen O’nun doğruluğunu biliyorsun.” demiştir. O da ölümden kurtulduktan sonra Müslüman olmuş, dolayısıyla da kurtulmak için müslüman olmamıştır.
c- Bu gece, Hz. Sa’d’ın hakemliğini kabulden önce bir grup, müslüman olup kanlarını, mallarını ve çocuklarını kurtarmışlardı.
“Hakemliği kabulden önce” ibaresi dikkat çekmektedir. Onların müslüman olmaları, öldürülme korkusundan değildi; zira onlar, Hz. Sa’d’ın haklarında vereceği hükmü bilmeden önce müslüman olmuşlardır. Resûlullah’la (sallallahu aleyhi ve sellem) anlaşmayı bozmayı istemeyen Ka’b b. Esed şöyle demiştir: “Ey yahudi topluluğu! Başınıza geleni gördünüz, ben size üç davranış öneriyorum, hangisini istiyorsanız onu yapabilirsiniz.”
Onların ne olduğunu sorduklarında şöyle cevap verdi:
“Bu adama iman eder ve O’na uyarız, vallahi O’nun Allah tarafından gönderilmiş bir elçi ve peygamber olduğu açıkça ortaya çıktı. Sizler de O’nun özelliklerini kitabınızda görüyorsunuz. Bu şekilde canlarınızı, mallarınızı, çocuklarınızı ve kadınlarınızı korumuş olursunuz.”
Öyle gözüküyor ki, müslüman olanlar, Sa’d b. Muaz’ın henüz haklarındaki hükmü vermediğini vurgulayan seçeneklere değinen Ka’b b. Esed’in davetine icabet neticesinde müslüman olmuşlardır.
d- Kureyza oğulları kampından Kureyzalı Amr b. Sü’dâ geldi ve Allah Resûlü’nü (sallallahu aleyhi ve sellem) nöbet bekleyen askerlerin yanından geçti. O gece nöbette Muhammed b. Mesleme vardı. Onu görünce “Kim o?” dedi. “Ben Amr b. Sü’dâ” diye cevap verdi. Amr, Kureyza oğulları ile beraber Resûlullah’la yapılan anlaşmaya ihanet edip bozmaya karşı çıkmıştı. Şöyle dedi: “Kesinlikle Muhammed’e bir kötülük ve hainlik yapmam.” Muhammed b. Mesleme onu tanıyınca “Ey Allah’ım! Fıtratı temiz saygın insanların hatalarını kaldırmaktan beni mahrum etme.” dedi ve yolunu açtı. Yoluna devam etti ve o gece Allah Resulünün (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine’deki mescidine geldi. Sonra da kaybolup gitti ve bu gününe kadar yeryüzünün neresine gittiği bilinmedi. Onun bu durumu Resulullah’a (sallallahu aleyhi ve sellem) arz edildi, “O, Allah’ın, vefasından dolayı kurtardığı bir adamdır” buyurdu.
e- Kureyza oğullarından büluğ çağına ermiş erkekler, Resulullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) yanına toplanıp Hz. Sa’d’ın verdiği hükmün uygulanmasını beklerlerken Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) birçok hurma getirilip onlara dağıtılmasını emretti.
f- Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: “Onların esaretlerini iyi geçirmelerini sağlayın, kaylule yapma (uyuma) imkânı tanıyın, su verin, ta ki serinlesinler, bundan sonra geriye kalanları öldürürsünüz. Hem güneşin hem de silahın sıcaklık azabını aynı anda onlara yaşatmayın.” Bunlar bir yaz gününde yaşanmıştı.
Zimmîlerle Barış İçinde Yaşama
Müslüman, zimmî veya ehl-i kitaptan biriyle karşılaştığında nasıl davranmalı-dır? Bazı İslâm hukukçuları, aşağıdaki delillerden dolayı, bunlara ilk selâm veren olmayı mekruh görmüşlerdir.
Allah Resulü (sallallahu aleyhi ve sellem), Müslim’in Sahih’inde Hz. Ebu Hüreyre’den rivayet ettiği bir hadiste şöyle buyurmuştur: “Yahudi ve Hıristiyanlara ile olarak siz selâm vermeyin. Şayet yolda onlarla karşılaşırsanız, onları yolun en dar kısmından gitmeleri için sıkıştırın. ”
Bundan sonraki hadis ve Vekî’ hadisinde ise şöyle buyuruyor: “Yahudilerle karşılaştığınızda” İbn-i Cafer’in Şube’den rivayet edilen hadisinde de “Ehl-i kitapla karşılaştığınızda” ibaresi yer almakta. Cerir’in hadisinde ise müşriklerden herhangi bir isim belirlemeksizin “onlarla karşılaştığınızda” denilmiştir.
Bir grup âlim, onlara selâm vermeye bizim başlamamızın caiz olduğu görüşünü benimsemiştir. Bu görüş, İbn-i Abbas, Ebu Ümâme, İbn-i Ebi Muhayrız’dan rivayet edilmiştir. Ayrıca Maverdî, bu görüşün Şafiî mezhebinden bazılarının da benimsediği bir görüş olduğunu belirtmiştir.
İmam Kurtubî şöyle demiştir: İbn-i Uyeyne’ye şöyle soruldu: “Kafire selâm vermek caiz midir?” O “Evet” cevabını verdi. Zira Cenâb-ı Hak şöyle buyuruyor: “Dininizden ötürü sizinle savaşmayan, sizi yerinizden, yurdunuzdan etmeyen kâfirlere gelince, Allah sizi, onlara iyilik etmenizden, adalet ve insaf gözetmenizden menetmez. Çünkü Allah âdil olanları sever” (Mümtehine, 60/8)
“İbrâhim’de size güzel bir örnek vardır.” (Mümtehine, 60/4)
Hz. İbrahim de babasına “selâm olsun sana” (Meryem, 19/47) demiştir.
İmam Kurtubî şöyle demektedir: Âyetin en zâhir yorumu İbn-i Uyeyne’nin dediğidir. Ancak bu konuda iki sahih hadis vardır: “Yahudi veya Hıristiyana selâm vermeye siz başlamayın ve onlardan biriyle yolda karşılaşırsanız onu yolun en dar tarafına zorlayınız.” Bu hadisi Buharî ve Müslim rivayet etmiştir.
Sahiheyn’de Üsame b. Zeyd’den rivayet edildiğine göre, Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem), üzerinde semer bulunan bir merkebe bindi, altında Fedek kadifesi vardı. Üsame b. Zeyd’i de arkasına aldı. Bedir savaşından önce Haris b. Hazrec oğullarının diyarında Sa’d b. Ubade’yi ziyaret ediyordu. Müslüman, müşrik, puta tapan, yahudi ve aralarında Abdullah b. Übey b. Selûl’un de bulunduğu bir meclise uğradı. Bu mecliste Abdullah b. Revaha da vardı. Binek hayvanının çıkardığı toz ve duman meclisi kaplayınca Abdullah b. Übey elbisesiyle burnunu kapatıp ardından şöyle dedi: “Bizi dumana boğmayın.” Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) de onlara selâm verdi.
O hâlde birinci hadis, onlara önce selâm vermeyi terketmeyi ifade ediyor; zira bu bir ikramdır ve kâfir buna ehil ve layık değildir.
İkinci hadis ise, buna cevaz veriyor. İmam Taberî diyor ki: Üsame’nin rivayet ettiği hadis ile Ebû Hüreyre’nin hadisi arasında bir çelişki yoktur; çünkü birinde diğerini nakzeden bir şey olması söz konusu değildir. Ebû Hüreyre’nin (radıyallahu anh) hadisi umum yani herkesi bağlayan, Üsame’nin (radıyallahu anh) hadisi ise husus yani özel bir durum ifade etmektedir. İmam Nehaî ise şöyle diyor: “Bir yahudi veya hıristiyanın yanında bir işin ve hacetin varsa sen önce selâm ver.”
Böylece Hz. Ebû Hüreyre hadisinin (Selâma başlayan siz olmayın!) selâma önce başlamayı gerektirecek bir iş, arkadaşlık, komşuluk ve yolculuk hakkı gibi bir durumun olmadığı takdirde geçerli olduğu açıklığa kavuşmuş oldu.
İmam Taberî şöyle diyor: Selefin Ehl-i Kitaba selâm verdikleri rivayet olunmuştur. Hz. İbn-i Mesud kendisine yol arkadaşlığı yapan Duhkan’a karşı böyle davranmıştır. Alkame ise şöyle demiştir: Ona dedim ki “Ey Ebû Abdurrahmân! Onlara ilk olarak selâm vermek mekruh değil midir?” O da “Evet öyledir, ama bu yol arkadaşlığı hakkıdır.” diye cevap verdi.
Ebû Üsame, evine doğru yol aldığında önüne çıkan müslüman, hıristiyan, küçük, büyük herkese selâm verirdi. Bu husus kendisine sorulduğunda “Selâmı yaymakla emrolunduk.” diye cevap vermiştir.
Evzaî’ye, bir müslümanın karşılaştığı bir kâfire selâm vermesi sorulduğunda şöyle cevap vermiştir: “Eğer selâm verdiysen, senden önceki salih insanlar da
vermiştir; yok eğer vermediysen, yine senden önceki salihler de vermemiştir.”
Hasan Basrî Hazretlerinden şöyle dediği rivayet edilmiştir: “Bir meclise uğradığında orada müslümanlarla beraber kâfirler de varsa onlara selâm verebilirsin.”
Hz. Peygamber’in (sallallahu aleyhi ve sellem) bu sözünde bir hususiyet ve özellik vardır. Zira bu, anlaşmayı bozdukları, ihanet ettikleri ve Hendek savaşında müşrikleri Müslümanların arkasından içeriye sokma niyetlerine kapıldıkları zaman Kureyza oğulları Yahudilerine has bir uygulamaydı. Hz. Peygamber (sallallahu aleyhi ve sellem), bu hıyanetlerini cezalandırmak, Medine’yi kuşatan “Ahzab” (Hendek savaşına katılan düşman gruplar) tehlikesi geri püskürtülür püskürtülmez aralarındaki anlaşmayı bozmak istemiştir. Ayrıca abluka müddeti içerisinde arkadaşlarından da onlarla anlaşmayı bozmalarını ve sembolik bir biçimde savaşın yaklaştı¬ğını onlara hissettirmelerini talep etmiştir. Yoksa Allah Resûlü’nden (sallallahu aleyhi ve sellem), umum Ehl-i Kitaba veya Yahudilere, hatta puta tapan müşriklere bile kaba davrandığına dair hiç bir rivayet vârid olmamıştır. Çünkü o tam manasıyla tecessüm etmiş bir rahmet idi. Yüce Rabbi O’nun hakkında şöyle buyurmuştur:
“Sen pek yüksek bir ahlâk üzerindesin!” (Kalem, 684) “insanlara yumuşak dav-ranman da Allah’ın merhametinin eseridir. Eğer kaba, katı yürekli biri olsaydın -ki öyle değilsin- insanlar senin etrafından dağılıverirlerdi.” (Âl-i İmrân, 3/159)
Ayrıca Resûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onlarla iyi komşuluk ilişkileri içindeydi; hastalarını ziyaret eder, başlarına bir musibet geldiğinde taziyede bulunurdu. Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) Medine veya Mekke’de Yahudi ve müşrikleri ziyaret edip de onlara selâm vermediğini kim düşünebilir?!
Kureyza oğullarına selâm vermekten uzak durma meselesi, bir savaş ilanına benziyordu, yoksa bunda bütün Ehl-i Kitap veya Yahudileri kapsayan genel bir hüküm yoktur. Ancak belki bu hüküm, Kureyza oğullarının yaptığı gibi anlaşmaya ihanet eden zimmî ve anlaşmalı toplumları kapsadığı söylenebilir.
Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem), arkadaşlarına Ehl-i Kitap veya zimmîlere selâm vermeyi yasaklamadığı gibi onların kendisine beddua edip kötü sözler söylediğini bildiği halde selâmlarına karşılık vermiştir. Hz. Âişe validemize şefkatin, içine girdiği her şeyi güzelleştirdiğini; kötülüğün, kabalığın ve şiddetin ise girdiği her şeyi çirkinleştirdiğini öğretecek bir şahsiyettir O (sallallahu aleyhi ve sellem).
Buhârî Sahih’inde Hz. Âişe validemizden rivayet ettiğine göre, Yahudiler Hz. Peygamber’e (sallallahu aleyhi ve sellem) gelip şöyle dediler: “Es-sâmu aleyküm- Ölüm üzerinize olsun!” Hz. Peygamber “Sizin de üzerinize olsun!” buyurdu. Hz. Âişe validemiz ise “Allah size lanet etsin, Allah gadabını sizin üzerinize indirsin!” diyerek onlara karşılık verdi. Fakat Allah Resûlü “Yavaş ol, sakin ol ey
Âişe! Şefkatli, merhametli ol, şiddet, kabalık ve çirkin sözlerden de uzak dur!” Hz. Âişe validemiz “Ne dediklerini duymadın mı?” diye sordu. Bu sefer Allah Resûlü “Sen benim ne dediğimi işitmedin mi? Ben onlara “Aleyküm” diyerek cevap verdim ve dualarını geri çevirdim. Benim onlar hakkında yaptığım dua kabul olur, ancak onların benim hakkımda yaptıkları beddua kabul olmaz.” diyerek konuyu izah eder.
Allah Resûlü’nün (sallallahu aleyhi ve sellem) böyle davranışının ve Hz. Âişe validemizin Yahudilere karşı gösterdiği bu tavrın nedeni, Yahudilerin hilekâr, düzen-baz ve selâmı bile bedduaya çevirecek kadar ağzı bozuk bir topluluk olmasından kaynaklanmaktadır. Bütün bunlara rağmen Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) seviyesini koruyup kendi tabiat ve karekterini sergilediği için Yahudiler, O’nun yüce katında ancak güzel karşılık, güzel ahlâk, şefkat ve merhamet görmüşlerdir. Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) bunlara bile böyle davranıyorsa, acaba bir de anlaşmalarına bağlı sulh ve barış yanlısı veya güzel ahlâk sahibi olsalardı o zaman nasıl davranırdı? Acaba Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) ve Müslümanların, onlardan uzak durmaları, onlara katı ve kaba davranmaları beklenilir mi? Selâm vermekten kaçınmak ise ancak kabalık ve nezaketsizlik olarak açıklanabilir.
Benimsemiş olduğum selâm verme yasağının, barış anlaşmasının bozulduğunu iş’âr için Kureyza oğullarına özgü bir hüküm olduğunu şu aşağıdaki hususlar da destekler:
1- İbn-i Mace’nin Ebû Abdurrahman el-Cühenî’den rivayet ettiği hadiste Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Ben yarın binip Yahudilere gidiyorum, sakın onlara selâm vermeye başlayan siz olmayın, eğer onlar size selâm verirlerse sadece (Ve aleyküm) deyin.”
2- Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde, İbn-i Ebi Şeybe’nin Musannef’inde Ebû Nadra el-Gifârî’den rivayet ettiği hadiste Allah Resûlü (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyuruyor: Bizler Yahudilerin diyarına gitmekteyiz. Sakın onlara selâm vermeye başlayan siz olmayın, eğer onlar size selâm verirlerse sadece (Ve aleyküm) deyin.”
İşte bu ve benzeri hadisler ve hususiyle Kur’ân’da bu görüşü destekleyen umum ifade eden âyetler, bizleri Resûlullah’ın (sallallahu aleyhi ve sellem) bu yasağının, Kureyza oğulları hâdisesine mahsus bir hüküm olduğu kanısına götürüyor.
Yüce Allah şöyle buyuruyor:
Allah, elbette Resûlü’nün: “Yâ Rabbî! Ne yapayım, onlar, bir türlü imana gelmeyen bir topluluktur. ” demesini de biliyor. Şimdi sen onlardan yüz çevir ve: “Selâm size!” de. (Zuhruf, 88-89)
Âyetlerimize iman edenler sana geldikleri zaman onlara: “Selâm sizlere!” de! O, rahmetle muameleyi Zât’ına yakışan bir muamele tarzı kılmıştır. (En’âm, 54) Anlamsız, çirkin sözler işitince yüzlerini çevirip uzak durur ve şöyle derler: “Bi¬zim işlerimiz bize, sizinkiler de size aittir. Selâm olsun size, hoşça kalın! (Kasas, 55) Rahmân’ın has kulları o kimselerdir ki onlar yerde tevazu ile yürürler. Cahiller kendilerine laf atarsa “Selâmetle!” derler (Furkân, 63)
İbn-i Abbas’ın şöyle dediği sabit olmuştur: Sana selâm veren Mecusi dahi olsa karşılık ver. Şa’bi ve Katade de aynı görüşü paylaşırlar.
Selâma karşılık vermenin şekline gelince, şunları söyleyebiliriz: “Aleyküm.” veya “Ve aleyküm.” Hangi siga ile cevap vermemiz gerektiği hususu, selâmına karşılık verdiğimiz kişinin barış ve düşmanlık konusunda takındığı tavrın doğasına göre değişiklik arz eder.
İmam Nevevî şöyle diyor: “Vav”ın olması, daha iyidir, zira onsuz mânâ “Hak ettiğiniz şey üzerinize olsun.” demektir. Hâlbuki “vav”lı olduğu takdirde, bununla bize karşı beddua etmeyi kastetmemişlerse, onlar için dua olur, o da, iki dünya selâmetidir. Eğer onunla imalı bir şekilde bize beddua etmeyi kastetmişlerse o zaman da mânâ “Onunla neyi arzu ediyorsanız o, sizin üzerinize olsun veya neyi hak ediyorsanız o sizin üzerinize olsun.” olur.
]]>