http://www.kocar.org Tue, 21 Jan 2020 05:14:12 +0000 tr hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.4.2 http://www.kocar.org/wp-content/uploads/2016/06/cropped-kitap-32x32.png yasir bilgin – İrfana Yolculuk http://www.kocar.org 32 32 Musibetler ve Mana Arayışı – Yasir Bilgin http://www.kocar.org/yazilar/musibetler-ve-mana-arayisi-yasir-bilgin/ Wed, 13 Jun 2018 22:05:45 +0000 http://www.kocar.org/?p=4567 Felaketleri ve musibetleri analiz ederken bir çok sebep gözümüze çarpar. Ferdi ihmaller, toplumsal alışkanlıklar, iklim ve coğrafi değişiklikler, suistimaller, israf, güç kavgaları, hırs, açlık, cehalet…aklımızın ilk etapta tespit edebileceği şeylerdir. Sebeplerin gerçekçi tespiti ve üzerine gidilerek ta’miri benzer musibetlere tekrar düçar olmamanın en önemli vesilesidir.

Akli analizler, tespitler ve önlemler benzer musibetlerin tekrarını önleyebilir. Lakin, geriye döndürülemez kayıpların ve kalpte açılan yaraların tedavisi, spesifik bir musibetin akli analizinden daha ziyade, yaşanan hadisenin daha geniş bir çerçeveye ve tutarlı bir mana örgüsüne yerleştirilmesi ile mümkündür.

İşte bu noktada, insanlık tarihinin ve toplumlarının önemli bir yanını teşkil eden dini ve manevi gelenekler devreye girer. Bu gelenekler, eşya ve hadiselerin, cümle içindeki kelime gibi, tek tek ifade ettikleri yalın manalardan daha ziyade, bu kelimelerin bir araya gelerek ifade etmek istedikleri daha külli manalara insan kalbini yönlendirirler. Bu külli manalar insan aklının spesifik bir kelimede/hadisede takılıp sıkıştığında, üzerine çıkıp büyük resmi temaşa edebileceği gözlem kuleleri mesabesindedir.

Aşağıdaki kaideler ve bakış açıları, bir çok dini gelenekten biri olan, İslam geleneğinin sunduklarının maddeler haline getirilmiş halidir.

Toplumsal hatalar belli bir eşiği geçtiğinde varlıkta cari kanunlar (sünnetullah) gereği semptomlar ve tabii tepkiler oluşur.
Umumi musibetler hata, ihmal, alışkanlık ve kabullenmişliklerin umum toplumda tezahür etmesi neticesinde meydana gelir.
İnsanlığın halet-i ruhiyesi ile doğanın fiziki tepkileri arasında ruh ve beden ilişkisine benzer bir irtibat vardır.
Belaların terbiye edici, uyarıcı, cezalandırıcı ve potansiyelleri ortaya çıkarıcı fonksiyonları vardır. Bu neticeler tek tek de hasıl olabilir hepsi aynı anda da hasıl olabilir.
Belalar umumi gelir herkes hususi muamele görür.
Fıtrata ait (fizik, coğrafya, biyoloji kanunları gibi) günahlar, hatalar ve ihmaller fıtratın düzenleyici ve önleyici kanunlarıyla karşılaşır.
Denklemde bir sonraki hayat kademesi, dirilme ve yapılanların karşılığını kozmik bir düzlemde bulma olmazsa dünyevi sonuçlar ve adalet anlayışı eksik kalır.
Ölüm kendi başına ontolojik bir hata, cezalandırma yada ödüllendirme değil varlık döngüsünün zaruri bir neticesidir.
Problem hayatta zorlukların olması değil, zorluklar neticesinde zihnen bir mükafata, meyveye veya manaya erilememesi; yada böyle bir inancın olmaması ve neticede boş yere acı çekildiğinin düşünülmesidir.
Musibetleri daha derin ıstıraplara çeviren şey, açıklayıcı bir mana ve inanç çerçevesinden mahrumiyet neticesi, kişinin yaşamaya ve var olmaya dair inanç, ümit ve gayesini yitirmesidir.
Ufak hataların ta’dil ve ıslahı dünyevi ve lokal imkanlar içinde mümkünken, bu imkanlar dahilinde tamir ve ta’dili mümkün olmayan daha büyük/külli iç yozlaşmalar ve cinayetler uhrevi/federal müdahalelerle mümkündür.
İyilikler iyilikleri, kötülükler kötülükleri davet ve teshil eder.
Kişi yada toplum (Allah’tan öte) öncelikleri ve arzuları ile sınanır.
Musibetler,
1. Büyük toplumsal, zihinsel ve kültürel değişimlerin arefesini işaretler (irhasat);
2. Dikkatleri geçici hevesler ve önceliklerden daha uzun vadeli gayelere ve düşüncelere sevk edici ve hatırlatıcıdır;
3. Toplumsal tıkanıkları açacak enerji oluşumunu tetikler;
4. Liderlik ve nesil değişimini tetikler, yeni anlayış ve kabiliyetlere alan açar;
5. Önemli konumları ve sorumlulukları tekeffül edenleri ya daha ehil hale getirir yada tasfiye edici bir tesir icra eder;
6. Fıtrata uymayan, tarihi geçmiş yada yüke dönüşmüş adet, alışkanlık ve gelenekleri sorgulama ve değiştirme ortamı hazırlar;
7. Kişileri yeknesaklıktan uyandırıcı, her şeyi cüzi sebeplerin açıklayabileceği gibi bir yanılgıdan kurtarıcı ve Yaratıcı hikmet ve iradeyi işaret edici bir şok etkisi meydana getirir;
8. Kış mevsiminin ve yağmurların bitkiler ve hayvanlar üzerindeki hazırlayıcı ve kuluçka fonksiyonu etkisini bir nevi toplumlarda ve fertlerde icra eder, onları neşv u nemaya ve gelişime zorlar.
Musibetlere ‘ben merkezli’ bakış, zahiren görünen çirkinliklere kişiyi odaklandırıp cüzi çirkinliklerde boğabilirken, zaman, mekan ve muhataplar açısından bütüncül bir bakış kişinin daha adaletli sonuçlara varmasına vesile olur.
Tabiattaki ve insanlık içindeki unsurlarda (fıtratlarda) görülen zıtlar, zahiren birbiriyle çakışsa da daha külli ve kamil bir hayrın mütemmim cüzleri olarak vazife görürler. Zahiren çatışan şeyler daha külli bir paradigmanın unsurlarıdır. Lokal ve bencil bakış açısı bu külli paradigmayı ıskalamaya sebep olur. Zorlu hadiseler böyle bir külli ve cami paradigmaya doğru kişileri sevk ederler; böylelikle Yaratıcı kudretin farklı isimlerini ve sıfatlarını bir ahenk ve bütünlük içinde temaşa imkanı verirler.
Musibetlerin acılık ve çirkinliklerine odaklandıkça, algıda seçicilik gereği, acılar daha çok duyulur ve büyür; vehim, tahayyül ve tekrar beklentisiyle kişiyi yutacak hale gelir. Musibetin kendimiz ve halin ötesindeki külli neticelerini düşünmek; vehimlerden öte hakiki delillere dayanan değerlendirmelerini yapmak bir bakış açısı ayarı oluşturur ve daha realist davranmayı netice verir. Ayrıca yaşanan acılar bir nazar/bakış açısı terbiyesi hasıl eder.
Dünyevi nimet ve imkanları, vesileden ziyade, bizatihi hedef haline getirme gafletinden kişiyi uyandıran ve ona varlık alemindeki uzun yolculuğunun gereklerini hatırlatan musibet, musibet değil bir lütuftur.
Musibetlerde daha büyüklerine bakıp hale şükretmek ve deşeleyerek vehimlerle şişirmemek zihin, beden ve ruh açısından daha sağlıklıdır.
Musibetlerdeki zahiri sebeplerle kaderin külli hükmü ve değerlendirmesi birbirine uymayabilir. Hüküm neticede kaderindir. Kaderin külli perspektifine odaklanmak bakış açımızı genişletir.
Bir kısım musibetler işlenen cinayetlerin, ihlallerin ve hataların ıslah edici neticesi, ve ıslah sonunda hasıl olacak mükafatların da bir nevi mukaddimesidir.
Müşterek ve yaygın hatalardan neşet eden müşterek ve yaygın musibetler, gereği yerine getirilip ıslah hasıl olduğunda, mazideki günahları da siler.
Ailevi, toplumsal ve fıtri yükümlülüklerin ihmali, ihmal edilen şeyin cinsinden ve onu itmam edici / ıslah edici cezaları netice verir.
Varlığın mülkü Yaratıcı Zat’a aittir. Mülkünde hikmet, ilim ve adaletiyle dilediği gibi tasarruf eder. Bu tasarruf bir abesiyet, keyfilik ve kaos ile değildir.
Musibet gibi külli ve şok etkisi yapan değişiklikler, zihni alışkanlık ve ülfet perdelerini kaldırarak, Allah’ın esmasının ve kudretinin daha külli manada tecellisine ve temaşasına vesile olurlar.
Sükûn ve sükûnet, tembellik, yeknesaklık, durağanlık; daha fazlası mümkünken, varlığın neşvesini sınırlı tecrübe etme ve bir nevi yokluğa yaklaşmadır; verilen imkan, potansiyel ve yatırımları rantabl kullanmamaktır. Hareket ve tebeddül; varlığı daha derinden ve zengince tecrübe etmeye vesiledir; imkan, potansiyel ve yatırımların nemalandırılmasıdır, hayırdır. Hayat, harekâtla gelişimini sağlar ve kemal noktasını bulur; belalar ve hayatın sunduğu gelişim projeleri vasıtasıyla terakki eder.
Varlıkta gözlenen ve çok güzellikleri doğumuna vesile olan zahiri çirkinlik bir nevi güzelliktir; çok güzelliklerin oluşumuna mani olan güzellik de bir nevi çirkinliktir.
Musibeti, umumi ve külli kanunların hayırlı çok neticeleri yanında, cüzi bir şer olarak görmek; veya arız olan elemin zamanla geçeceğini ve iç dönüşüm ile mükafatların takip edeceğini düşünmek gibi haller, musibet anında ve halin dar geometrisinde tıkanmış fertleri daha geniş ve kapsamlı bir bakış açısına ve var olma boyutuna davet eder.
Müspet ve menfi ibadetler, sorumluluklar ve bencil arzuları dizginlemeyi gerektiren tecrübeler vesilesiyle kişi ben merkezli, hal ile sınırlı ve maddiyatla çevrili dar bir alemden daha geniş bir var olma derecesine hazırlanır; aklen, ruhen ve bedenen sonsuzluk yolculuğu için teçhizatlandırılır.
Yaratıcı kudret, ihmal neticesi hasıl olan musibetler yoluyla, kişileri ve toplumları umum kainatta cari kanunlara ve hükümlere uymaya çağırır ve zorlar; musibetlerden toplumsal ve ferdi hayırlar/gelişim meyveleri çıkararak, bu meyveleri tattırarak ve zorlukların arkasındaki mana ve hikmet tecellilerini nazarlara vererek şuurlu varlıkları kendilerinden öte bir manaya ve hakikate cezbeder.
Toplumsal terbiye ve dönüşümde kritik eşiğe ulaşılana ve fıtri kanunların riayetinde asgari düzey tutturulana kadar terbiye edici musibetler farklı yoğunluklarda devam eder.
Musibetler sadece akli aşırılıkları, yanlışları ve tedbirsizlikleri değil kalbi, hissi, ve isti’dadi bozuklukları ve aşırılıkları da bütüncül bir yaklaşımla ta’dil eder. Kişi rasyonel çerçevede her şeyi doğru yapsa da diğer alanlardaki kusurlarının neticesine göre de muamele görebilir.
Musibetler ve zorluklar kalbi, hissi ve akli melekeleri daha fazla kullanmaya zorlayarak, kişinin zamanında, tahayyülünde, hatıralarında ve tecrübelerinde genişlemeye vesile olur. Bu anlar daha ziyade yaşanmış olarak hatırda kalır.
Umum halk bir grubun adaletsizliklerine karşı durmak yerine, fiilen, kalben veya iltihak ederek onlara destek verirlerse yine musibet umumileşir.
Musibetlerin ortaya koyduğu zorluklar yoluyla, sürekli idrak ve şuurumuzun bir kaç adım ötesinde yeni hedeflere ve ufuklara uyanarak; doğrunun yanında durma, irademizin hakkını verme, olduğumuzun bir adım ötesine gitme ve potansiyelimizin ortaya çıkması için gayret ortaya koyma gibi insani kemalatımızı inkişaf ettirecek durumlarla karşılaşırız. Her şey idrak ve kabiliyetimizin kavrama sınırı içinde olsaydı, yeni ufuklara açılamaz, gelişemez ve olduğumuz yerde kalırdık.
Musibetler “ben-merkezli” bir varlık tasavvurundan ilahi irade, ilim ve hikmet merkezli bir varlık tasavvuruna doğru gelişim alıştırmalarıdır.
Topluca sergilenen muhakeme zafiyeti, adalet tesisinin ihmali, büyük haksızlıklara göz yumulması gibi hususlar toplumları sosyal, ahlaki, fiziki ve siyasi musibetlere açık hale getirir.
Tekeffül edilen sorumlulukları (namaz, oruç, hac, sadaka, hayr ü hasenat) yerine getirerek şahsi ve toplumsal manada gelişmenin yanında, karşımıza çıkan musibet ve engellere dayanma ve aşma gayreti de bir nevi ibadettir.
Musibetleri kendi irade, rıza ve ihmalleri ile çağıran kimseler zihni, kalbi ve fiziki himmetlerden ve nazarlardan mahrumiyet yaşarlar.
Musibetler, gaflet ve önceliklerin yanlış tayininde, kişiyi tekrar mana aramaya ve hiç kaybetmeyecek gibi tükettiği hayatı ve imkanları daha derinden hissederek yaşamaya sevk ederler.
Musibetlere karşı tedbir ve çare aramak insana ait bir sorumluluktur. Sonu ölüm olsa da, teslimiyet musibetlere değil bunları bir hikmet ve kanun ile icra eden yaratıcının hüsn-i niyetinedir.
Çaresi bulunan bir şeyde ihmal ve acziyet göstermek, çaresi bulunmayan bir şeyde ise ağlayıp sızlamak ve teessür göstermek hikmetli harekete münafidir.
Musibetler belli kanunlar, hikmetler ve sebepler çerçevesinde oluşur ve bir iradenin ve ilm-i muhitin tezahürüdür; keyfi teşekkül ve tezahür eden, her an her yerden çıkabilecek bir Demokles kılıcı değildir.
Musibetler, diğer fonksiyonlarının yanında, potansiyelleri ortaya çıkaran birer gelişim projeleridir. Bu projelerin en zor ve şümullü olanları sırasıyla potansiyel ve yetkinlik açısından en gelişmiş olan insanlara omuzlarına yüklenir.
Nimetlerin ve dünyevi güzelliklerin bizatihi gaye haline getirilmesi, nihayetinde ayrılık kaçınılmaz olduğu için, kişide elemler oluşturur. Bunlar, ilahi sevgi, şefkat ve teveccühün tezahürü ve vesilesi olarak görüldüğünde ise, nimetin kendisi zeval bulsa da akılda kalan manası yine lezzet verir.
Musibetlerden maddi yönü ile bizatihi korkmak ve endişe etmek, ‘biri gitse de diğeri rastgele beni bulacak’ beklentisiyle bitmeyen bir endişeye dönüşür. Musibetlerin ilim, hikmet ve irade sahibi bir güç tarafından belli sebepler tahtında var edildiğini düşünmek o ilim, hikmet ve iradeyi anlamaya teşvik eder.
Musibetin zahirde görülen ve ilk göze çarpan sebebi ile tahkik neticesi elde edilecek ana sebebi/sebepleri farklı olabilir. Göze çarpan sebebi adaletsizlik, tahkik neticesi elde edilecek hakiki sebebi ise ayn-i adalet olabilir.
Musibetin kısa zamanlı neticesi yada neticesizliği musibetin boyutu ile orantısız ve alakasız görülebilir. Uzun zamanlı ve çok boyutlu gözlemler ve neticeler daha külli ve isabetli sonuçlara ulaşmaya vesile olur.
Musibetin izalesi ona sebep olan ihmal, hata, kasıt ve cehaletin izalesi ve tövbesi ile mümkündür. Bu izale ve tövbe her bir ihmal, hata, kasıt ve cehaletin kendi metodu ve gerekleri doğrultusunda izalesini gerektirir.
Telafisi ve geri dönüşü mümkün olmayan musibetlerde geçmiş, hal, gelecek, fert, toplum, canlı-cansız varlıkların hepsini bir arada nazara alıp hüküm veren kaderin hikmetlerini anlamaya yönelmek, cüzi iradeyi külli iradeye teslim etmek ve onunla iş birliğine gitmek akıl ve ruh sağlığı açısından daha salim bir yoldur.
Umumi musibetler farklı kişiler hakkında aynı anda birbirine zıt bir çok hükmü icra vesilesi olabilirler. Aynı musibet biri için ceza, biri için mükafat, diğeri için ise teşvik olabilir. Yada aynı musibet bir kişinin bir sıfatı için teşvik, diğer bir sıfatı için tekdir, bir diğer sıfatı için de tekmil olabilir.
Bir yerde yapılan hatanın ve ihmalin başka bir yerde farklı hayırlarla telafi edilmesi ilahi muameleye ve neticeye tesir eder.
Vicdan rahatlığı ve suçtan azade olma, musibetlerin şiddeti, telakkisi, hissedilmesi ve tesirinin devamiyeti noktalarında anahtar bir rol oynar.
Çetin şartlar ve musibetler toprak altında kalmış kabiliyetleri ortaya çıkarır; kendi kurtarıcılarını ve kahramanlarını doğurur.

Kaynak: CRISD

]]> Bir Kavramsal Daralma Analizi: İmtihan mı Gelişim Projesi mi? http://www.kocar.org/yazilar/bir-kavramsal-daralma-analizi-imtihan-mi-gelisim-projesi-mi-yasir-bilgin/ Mon, 19 Mar 2018 23:35:27 +0000 http://www.kocar.org/?p=4482 Yasir Bilgin

Muhteva ve kavramın kültürel değişiklikler muvacehesinde birbirini karşılamadığı yerlerde kavramsal açılım ihtiyacı oluşur. Aynı muhtevaya verilen farklı ve yeni bir isim o muhtevaya karşı algı ve tavır değişikliğini netice verebilir. Başınıza gelen bir olayı nasıl isimlendirdiğiniz o olaya vereceğiniz tepkileri de belirleyebilir. Mesela mahallenize gelen bir kişiyi “yabancı” olarak isimlendirmek ile “Tanrı misafiri” olarak isimlendirmek o kişiye yönelik tavırlarınızda belirleyici rol oynayabilir. Aynı şekilde ölümü “mezara girme” olarak yada “şeb-i arus” olarak isimlendirmeniz ölüm hakikatına bakışınızı değiştirebilir.

Ayrıca kendi kültürünüzde belli bir fenomene yönelik yaşadığınız olumsuz tecrübelerle aynı fenomene yönelik başka bir kültürde yaşadığınız olumlu tecrübeler aynı manaya gelen iki kelimeye karşı tepkinizi farklılaştırabilir. Mesela baskıcı bir devlet kontekstinde “polis” kelimesinin akla getirdikleri ile hukuk toplumunda “polis” kelimesinin akla getirdikleri çok farklı şeyler olabilir. Yada ezberci ve belli bir ideoloji telkin eden okul sistemindeki “ev ödevi” ile eğlenceli, keşfe açık, kendinizi sürekli ifade etmenizi sağlayan bir okul sistemindeki “ev ödevi”kavramı size çok farklı anlamlar çağrıştırabilir.

Bu şekilde anlam kayması ve daralması yaşayan dini kavramlardan birinin de başımıza gelen zorlukları ifade için kullandığımız “imtihan” kelimesi olduğunu düşünüyorum. Hususiyle, içinde neşet ettiğimiz kültürel kontekstte imtihan kelimesinin kullanıldığı eğitim, sosyal ilişkiler, zorluklar gibi yerlerin ve şekillerin dini bir kavram olarak imtihana bakışımızı da şekillendirdiği kanaatindeyim. İmtihanın maksadı, şekli, keyfiliği, fonksiyonelliği, faydası, oluşturduğu gerginlik, otorite ile ilişkilerdeki rolü, hayatımızı şekillendirici etkileri gibi hususlar göz önüne alındığında, seküler manada bu kavrama gösterdiğimiz tepkinin dini tepkilerimizi de bir şekilde etkilediğini düşünüyorum.

Öncelikle Arapça M-H-N kökünden türeyen bu dini kavramın lügat manalarının orijinal kültürde neleri ifade etmek için kullanıldığı üzerinde durmak istiyorum, ki dini bir kavram olarak da nelerin ifade edilmeye çalışıldığını daha rahat tahayyül edebilelim. Sözlükte imtihan kelimesinin türediği M-H-N kökü şu manaları içermektedir:

(Kamçı ile) vurmak (Bir şok ile kişiyi uyarıp bir işe teşvik etme)
Deveyi yolculuğa teşvik etmek (Bir işe sürme)
Bir kimseyi denemek, tecrübe etmek (İddia ile reel olanın uyumluluğunu test etme, iç dış bütünlülüğüne teşvik etme)
Gümüşü ateşte tasaffi ettirmek (Cevhere ve öz kimliğe ait olmayan hususlardan arındırma)
Su kuyusunun içinde biriken toprağı ve çamuru çıkarmak (Asli vazifeyi yapmayı ve duruluğu engelleyen unsurları uzaklaştırma)
Elbiseyi yıpranana kadar giymek (yaratıldığı maksadı ifa yolunda uzun süre istihdam etmek ve bu uğurda hayatını sonlandırmak)
Hayvan derisini yumuşatıp, çekip sündürmek (işlenmemiş halde bulunan bir kıymeti ve potansiyeli belli ameliyelerle bir maksada ehil hale getirme)
Bir söz hakkında derinlemesine düşünmek (Hayatımıza giren bir mananın/ mefhumun mesajını ve maksadını iradi olarak sindirmek, işlemek ve bu vesileyle zihni ve ruhi potansiyelimizde bir gelişim temin etmek)
Bir kimseye lütuf ve ihsanda bulunmak (Yapılan tasaffi, çekme, sündürme, şok etme, temizleme gibi metotlarla kişisel potansiyelin gelişimine katkı yaparak kişiye bir lütuf ve ihsanda bulunmak)

Özetle, tüm bu lügavi kullanımlar hariçten bir gücün tasaffi, teşvik, tekmil, tefekkür, ta’dil, tahsin gibi maksatlarla bir şeye güç uygulaması ve bununla o şey için bir iyilik ve lütuf murat etmesi manalarını çağrıştırmaktadır.

Lütuf ve ihsan maksadıyla güç uygulayan otorite karşısında edilgen bir konuma sahip olan varlık bir kısım zorluk, baskı ve acı neticesi elde ettiği enerji ile, kimi zaman iradi çoğu zaman gayri iradi, bir dönüşüme ve gelişime uğramakta yada üzerindeki arizi yükleri atarak asli maksadına uygun bir şekle yada daha iyi niteliklere kavuşmaktadır.

Tabi tüm bu manalar adil, ne yaptığını bilen, şefkatli, iyilik murat eden, hikmet ve ilim sahibi, haset ve kıskançlık gibi kusurlardan muaf, bizdeki şeylere ihtiyacı olmayan bir zattan gelen imtihanları daha net ifade edebilmektedir. Kavrama yüklediğimiz tüm bu manalar, içinde yaşadığımız kültürel kontekstteki belirsizlikler, adaletsizlikler, sorumsuzluklar, düzensizlikler, siyasi ve toplumsal yapılardaki arızalar, ahlaki yozlaşmalar ve itikadi inhiraflar arttıkça farklı şekillere inkılap edebilmekte ve bir kısım daralmalar yaşayabilmektedir. Zira insan zihni asli sebepler yerine yüzeysel sebeplere odaklanabilmekte ve yüzeysel sebeplerdeki sıfatlar çerçevesinde imtihan kavramını zihninde konumlandırmaktadır.

Bir kaos ve keyfilik içinde neşet eden kişi ne imtihanın kendisini, ne maksadını, ne dozunu, ne sorumlusunu, ne kendi rolünü, ne de neticesini kestirebilmektedir. Ayrıca imtihan karşısında metodolojik bir yaklaşım, anlayış ve değişim önerilmeyip, daha ziyade maksadı, boyutu ve istikameti belli olmayan pasif bir sabır tavsiye edildiğinde imtihan kavramı kişinin zihninde git gide “sebepsiz acı çekme” manasına evrilebilmektedir.

Hususiyle, imtihan karşısında daha ziyade pasif sabrın tavsiye edilmesi, otoriter ve baskıcı rejimlerde/kültürlerde kişinin değişim için irade ortaya koymasının engellenmesi ve, dolayısıyla, fatalizm etrafında şekillenen cebri kader anlayışı kişide tıkanma, muhakeme yetisini bastırma ve imtihan kavramına karşı bir iç tepkiye dönüşebilmektedir.

Hal böyle olunca, imtihan kavramı etrafında oluşan belirsizliğin kişide hasıl ettiği güvensizlik ve imtihana sebep olduğunu düşündüğü kişi, kurum ve hadiseye yönelttiği tepki içten içe bunlara sebebiyet veren yaratıcı kudrete de yönelmektedir. Kişilere atfedilen anlamsızlık, kasıt, kötü niyet, manasız acı çektirme gibi hususlar ilahi iradeye de atfedilebilmektedir. Kısaca, tecrübe edilen muhtevanın mahiyeti o muhtevayı ifade eden kavrama yönelik algımızı da çok yönlü etkilemektedir.

İmtihan kavramı etrafında meydana gelen muhtemel daralmayı ve kültürel kontekstin tesirlerini ifade ettikten sonra, şimdi imtihan kavramı yerine, bu kavramın orijinal manasını daha sağlıklı ifade edeceğini ve insan iradesine ve muhakemesine daha çok alan açacağını düşündüğüm ‘gelişim projesi’ kavramını teklif etmek istiyorum.

‘Proje’ kelimesinin de, ‘proje adam’ gibi, her ne kadar kültürel manada yanlış kullanımları ve imaları söz konusu olsa da, buradaki maksadım öğrencilere yada şirket çalışanlarına gelişim ve üretim için verilen; başı, sonu, maksadı, tanımı, spesifik hedefleri, ödevleri, adımları, kaynakları ve size ne katacağı belli olan; yada belli olması istenen proje kavramıdır.

Başa gelen zorluk, bela, terslik, imtihan gibi her türlü hadiseyi ‘gelişim projesi’ ile ifade ettiğimizde zihnimizde projeyle alakalı otomatikman şu sorular belirmektedir:

Maksadı nedir?
Bana ne öğretmek istiyor?
Tamamlamak için hangi kabiliyetlerimi geliştirmem gerekiyor?
Kimlerden yardım alabilirim?
Ne yönde bir değişikliğe gitmem gerekiyor?
Hangi yönüm sınanıyor?
Bu projenin adımları neler olabilir?
Daha önce yapmış olanların tecrübeleri nelerdir?
Ne kadar bir süre gerektiriyor?
Başarıyla bittiğinin emareleri ve kriterleri nelerdir?
Sonunda nasıl bir insan olacağım?

Bu sorular sorulduğunda kişi başa gelen hadiseye karşı doğal olarak bir mana arayışına girmekte, şahsi sorumluluk almakta, iradesini işletmekte, yapıcı bir yaklaşım sergilemekte, hadiseyi bir gelişim vesilesi olarak algılamakta ve kaderci kültürün tesis ettiği zihni engellemelerin ötesine geçebilmektedir.

Zihni değişimi örneklendirme sadedinde, imtihan kelimesi etrafında kurulan cümleleri ve bir kısım dini söylemleri proje ile ifade ettiğimizde karşımıza çok ilginç neticeler çıkabilmektedir:

Herkesin başında bir imtihanı var	Herkesin bitirmesi gereken bir projesi var
Allah sabırlar versin, zor imtihan	Allah güç kuvvet versin büyük bir proje
İnsanlar içinde en ağır imtihana çekilenler peygamberlerdir. Sonra sırasıyla (rütbeleri) onları takip edenler, sonra onları takip edenlerdir.	İnsanlar içinde en zor projelerin altına girenler peygamberlerdir. Sonra sırasıyla kabiliyet ve potansiyellerine göre onları takip edenlerdir.
Dünya imtihan yeridir.	Dünya yeni projelerle sürekli gelişme yeridir.
Bu tür belalar da hep beni buluyor	Aynı proje tekrar tekrar masama geliyor (neyi eksik yapıyorum)
Allah kişiye kaldıramayacağı yükü vermez	Allah her kişiye potansiyel ve kabiliyetine uygun proje verir
Kişi sevdiğiyle imtihan olur	Hayatımızdaki her kişi (eşimiz, çocuğumuz, arkadaşımız, iş arkadaşımız) bir nevi gelişim projesidir

“İmtihan gelir sabredersiniz, bir de bakmışsınız ki geçmiş” gibi bir yaklaşım yerine aktif sabır öneren ve bu aktif sabrı okul ve iş ortamında formatı daha belirlenmiş bir kavram etrafında ifade etmeyi amaçlayan bu makale kavramsal donukluklara ve pörsümelere bir format ve bakış açısı yenilenmesi örneğidir. Muhteva ve kavramın kültürel değişiklikler muvacehesinde birbirini karşılamadığı yerlerde yeni açılım ihtiyacını ifade etmektedir.

Kaynak: CRISD

]]> Müzakerelerin Verimini Artırabilecek Noktalar http://www.kocar.org/yazilar/muzakerelerin-verimini-artirabilecek-noktalar/ Sun, 04 Mar 2018 01:50:35 +0000 http://www.kocar.org/?p=4451

CRISD Akademi

Şu pratikler müzakerelerden elde edilebilecek verimi artırmada faydalı olabilir:

Kuran, hadis ve ilmihal gibi temel kaynaklar takip edilmeli ve muteber alimlerden ve düşünürlerden alıntılar yapılmalı
Herhangi siyasi bir görüşün savunması ya da tenkidine girilmemeli
Umuma konuşuyor düşüncesiyle katılımcılar içinde her türlü insan profilinin bulunabileceğini hesaba katarak konuşmalı
Herhangi bir dinin, ırkın, kültürün veya ülkenin düşmanlığına ya da aşağılanmasına girilmemeli
Katılımcılar içinde herhangi bir kimsenin fiziksel veya ruhsal problemleri, hassasiyetleri mevzubahis edilmemeli, konuşmaya malzeme olmamalı
Görsel ve işitsel araçlardan istifade edilmeli
Herhangi bir topluluk veya fikir propagandasını ihsas edecek tarzda hareket edilmemeli
Aktüel konular müzakereyi sürüklememeli ve ana belirleyici olmamalı
Saf zihinleri idlal edecek tarzda kötü örnekler, şahıslar anılmamalı
Müzakerenin temel mihveri iman, ibadet, ahlak ve muamelat üzerine olmalı
Katılımcılarla tek tek tanışıp hâl hatırları sorulmalı
Katılımcıların fikren, kalben ve bedenen beslenmeleri hedeflenmeli
Katılımcıların konuyu dağıtmadan, soru ve yorumlarıyla müzakereye dahil olmalarına imkân sağlanmalı
Sert, suçlayıcı, kırıcı ve dışlayıcı bir dil kullanmaktan kesinlikle kaçınılmalı, kimsenin demine damarına dokundurmadan, hissiyatını rencide etmeden; en yumuşak ve en uygun üslûbu bularak nezaket çerçevesinde hareket edilmeli
Mecliste hazır bulunmayan kişiler hakkında konuşulmamalı
Dil ve mevzu katılımcıların seviyesine göre ayarlanmalı
Ana mevzudan uzaklaşma durumunda yumuşak bir tarzda, konuşulmak istenen gündelik konulara ayrı bir adres ve zaman tayin ederek esas konuda ısrar edilmeli
Uyarı ve tazir hususlarında kendi nefsimizi muhatap almalı ya da “biz” denmeli
Konu seçiminde katılımcıların ihtiyacı esas alınmalı
Konu katılımcıların problemlerine yönelik olmalı, kendi hayatlarından örnekler bulmaları sağlanarak faydalı irtibatlar kurulmalı
Müşahhas örneklerle konu hafifletilmeli, uygun menkıbe, hikaye ve latifelerle katılımcılara nefes aldırılmalı
Grup rehberi mevzusunu iyi bilmeli
Grup rehberi mevzusuna yönelik merak ve motivasyon taşımalı
Münakaşaya, cerbezeye ve diyalektiğe girilmemeli
Hal insani olmaya gayret edilmeli
Müzakere meclisinde mümkünse belli bir kitap takip edilmeli
Konular birbiri ile irtibatlandırılmalı, meselelere mahruti yaklaşabilmeli ve nihayetinde kitaba dönüşebilecek şekilde bir silsile takip edilmeli
Müzakere süresinin belirlenmesinde insanların bilişsel ve fiziksel kapasiteleri göz önünde bulundurulmalı
Müzakere rehberi konuşma iştahı taşımamalı, tesir kaynağı değil belki aynası olabileceğini hatırdan çıkarmamalı
“Bilmiyorum” demekten çekinmemeli
Problemler karşısında gerçek anlamda anlama iştiyakının ve gayreti olmalı, müzakere bir seremoniye dönüştürülmemeli, eksik kalan mevzular sonraki buluşmalarda ele alınmalı
Müzakere rehberi ses tonuna, vücut diline, beden temizliğine ve kılık kıyafetine dikkat etmeli

Kaynak: CRISD AKADEMI

]]> Müzakere Rehberi ve Moderatörü http://www.kocar.org/yazilar/muzakere-rehberi-ve-moderatoru/ Sun, 04 Mar 2018 01:45:52 +0000 http://www.kocar.org/?p=4448

CRISD Akademi

Müzakere Rehberinin Hazırlığı

Öncelikle rehber, çalışmanın temel gayesini belirlemeli ve bu gaye doğrultusunda hazırlanıp konusuna hâkim olmalıdır. Müzakere edeceği makale, paragraf ya da kitabı önüyle arkasıyla iyi bilmeli, içinde geçen konu, temel düşünceler, tarihi arka plan ve terminolojiyi iyi öğrenmelidir.

Müzakere edilecek husus iyi öğrenildikten sonra grup ve konuya uygun bir ders metodu geliştirmelidir.

Derslerde kullanılabilecek temel ve yardımcı malzemeler şunlar olabilir:

Katılımcıların aşina olduğu, çok kullanılan ve bilinen metinler
Kuran ve hadislerin ana temaları
Sürekli takip edilebilecek bir ders kitabı
Katılımcılarla beraber belirlenecek ferdi, ailevi, sosyal, ahlaki, manevi konular
Rehber insanlar ve onların şahıslarında, hayat ve karakterleri etrafında ele alınacak konular
Toplumunuz içinde popüler olan ve yeni çıkan kitaplar
Kişi, tema, disiplin, düşünce sistemi ve grupları karşılaştıran çalışmalar

Bununla beraber müzakere ortamına uygun düşmeyen bazı konular da şöyle sıralanabilir:

Aktüalite ve günlük politik mevzular
Şahısların gıybeti
Batılın tasviri
Zülf-u ağyare ve yâre dokunacak hususlar
Başka millet, din, mezhep, kültür ve grupların yerilmesi, hafife alınması ve eleştirilmesi
Müspet hareket düsturlarına muhalif düşen konu, tavır ve söylemler

Müzakere Rehberinin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Bir müzakere rehberinin dikkat etmesi gereken başlıca hususlar şunlardır:

İdare ettiğiniz ders grubunun entelektüel, dini-ilmi seviye ve hassasiyetlerini bilmeli ve dersi ona göre yönlendirmelisiniz.
Konuyla ilgili hususları “nasıl olsa bunu bilirler” demeden her yönüyle açıklamalı ve en basit hususları dahi bilmeyenlerin olabileceğini hesaba katmalısınız.
Katılımcıların anlayış ve uygulama kapasitesini hiçbir zaman düşük görmemeli, onlara bu hususta güvenmeli ve konuyu anlamayacaklarını düşünerek çok basite indirmemelisiniz.
Ders esnasında katılımcıların suskunluğu ile oluşan sessizlikten dolayı paniğe kapılmamalı veya hararetli müzakerelerden dolayı mevzunun kontrol dışına çıktığını düşünerek hemen insanları susturmaya çalışmamalısınız.
Uzun süre bir konuda saplanıp kalmamalı ve her şeyi detayları ile açıklamak gibi bir düşünceye girmemelisiniz.
Çok basit ya da zor sorular sorararak kendi sorunuzu kendiniz cevaplamak zorunda kalmamalısınız.
Ele alınan konular üzerinde münakaşa yapmak suretiyle cerbeze ve diyalektiğe girmemelisiniz.
Müzakerenin “tezâkür” boyutuna riayet etmeli, ne zaman susup katılımcılara söz hakkı vereceğinizi iyi bilmeli ve grubu sadece kendi bilgi ve konuşmanıza boğmamalısınız.
Uygun soru ve yorumlarla herkesi derse katmayı hedeflemelisiniz.
Konunun sınırları içinde kalmaya gayret göstermelisiniz.
Pratik olmalı, malumatfuruşluktan, fazla terim ve jargon kullanımından kaçınmalısınız.
Konuyu ne zaman toparlayıp nihayete erdirmeniz gerektiğini bilmeli ve müzakereyi uzatarak grup arkadaşlarınızı sıkmamalısınız.
Asla yorum, iğneleme, imtihan etme, bilmeyeceği soruları direkt yöneltme, hususi hayatına dair soru ve yorumlarda bulunma gibi yollarla bir katılımcıyı utandırmamalı, rencide etmemelisiniz.

Müzakere Rehberinin Problemler Karşısında Tavrı

Her ders grubunun inişli çıkışlı zamanları olur. Bu problemlerden bazıları ve yardımcı olabilecek çözüm yolları hakkında şunlar söylenebilir:

Katılımcılar konuşmada ve katılmada isteksizdavranabilirler. Özellikle grup yeniyse ve kişiler henüz birbiriyle kaynaşmamışsa genel bir tedirginlik atmosferi olabilir. Bazen çok baskın ve hep kendini ön plana çıkaran bir ders rehberi ya da bir katılımcı da bu problemin oluşmasında rol oynayabilir. Katılanlar henüz birbirine karşı rahat ve güven içinde hissedemeyebilirler. Bu problem grubu oluşturan temel üyeler birbirine karşı samimi ve rahat olduğu takdirde zamanla aşılabilir. Ayrıca dersin haricinde yapılacak aktiviteler de güven ve samimiyet atmosferinin oluşmasına yardımcı olabilir.
Bazen ders çok kuru ve dağınık hale gelebilir. Bu tür durumlarda da rehber yönlendirici ve açıcı sorularla katılımı artırmalı ve ana konuyu deşeleyerek zengin hale getirmelidir.
Bazı grup üyeleri çekingen ve utangaç olabilir. Bunlar bilebilecekleri ve daha rahat konuşabilecekleri sorular tevcih etmek suretiyle cesaretlendirmelidir. Ayrıca konuyu daha kolayca anlayabilecekleri basit ve sadeleştirilmiş kaynaklar varsa onlara müracaat etmeleri de sağlanmalıdır.
Bazı katılımcılar da çok konuşkan ve baskın olabilir. Bu kişilerden uygun bir lisanla sessiz olmaları ve diğerlerine de konuşma hakkı vermeleri istenebilir. Ayrıca önceden belirlenecek bir konuşma limiti de hatırlatılabilir.
Bazen konuyu dağıtan yan konular ders esnasında ortaya çıkabilir. Bu konuların önemine vurgu yapıp farklı bir oturumda ele alınabileceği belirtilerek ana konuya dönülebilir. Eğer herkesin o esnada öğrenmeye ihtiyaç duyduğu önemli bir husus ise o esnada da ele alınabilir.
Bir ders halkasında her zaman muhalif davranan kişilikler de olabilir. O arkadaşımıza kısa ve direkt bir şekilde ne demek istediğini ya da itiraz ettiği hususun spesifik bir örneği olup olmadığını sorabiliriz. Eğer bunlarla başarılı olamazsak ne düşündüğünü farklı ve müsait bir zamanda daha detaylı öğrenmek istediğimizi ifade ederek konumuza dönebiliriz.
Bilmediğimiz bir soru sorulduğunda bilmediğimizi rahatça ifade edip sorulan soruyu iyice anladıktan sonra cevabına bakabileceğimizi söyleyebiliriz. Bunu bir idare-i kelam olarak kullanmamak ve o soruyu uygun bir zamanda gerçekten yeniden ele almak önem arz eder.
Eğer derse katılanlar çok isteksizlerse ya da dersi tek tek bırakıyorlarsa, şu hususları gözden geçirmeliyiz:

- Grubu çok mu içine kapanık hale getirdik?
- Grup yeni düşünce ve araştırmaya istekli değil mi?
- Rehberlik eden kişi yeterli değil mi?
- Katılımcılar derse değil de sadece sosyalleşmeye mi geliyorlar?
- Uygulayamayacakları çok yüksek hedefler ve tekliflerle katılımcıları eziyor muyuz?

Eğer bu ve benzeri sorular vesilesiyle alınacak gerekli tedbirler sonrası tekrar canlandırılamayacaksa bir ders grubu sona erdirilebilir.

Kaynak: CRISD AKADEMI

]]> Bir Kurucu Lider Olarak Fethullah Gülen Hocaefendi, Yüceltme ve Eleştirme – Yasir Bilgin http://www.kocar.org/yazilar/bir-kurucu-lider-olarak-fethullah-gulen-hocaefendi-yuceltme-ve-elestirme-yasir-bilgin/ Thu, 07 Dec 2017 20:11:44 +0000 http://www.kocar.org/?p=4403 Önceki yazımızda dünya çapında sosyal hareketlere ilham kaynağı olan kurucu liderlerin fazilet, ilmî kifayet, isabetli karar verme, hayatını belli değerlere adama, toplumunun dertleri ile dertlenme, takipçilerini içinde bulundukları zorluklardan çıkarma, kuşatıcı bir gelecek vizyonuna sahip olma, bu vizyonu takipçileri ile etkili biçimde paylaşma, problemleri çözme, insanları yetkilendirme gibi bir çok liderlik hususiyetlerinin olduğundan bahsetmiştik.

İşte bu kurucu liderlerden birisi de sayın Fethullah Gülen, takipçilerinin saygı ifadesi içinde, Hocaefendi’dir. Kendisi bir toplum lideri olarak yukarıda bahsi geçen bir çok hususiyeti günlük hayatında sergileyen ve bu hususiyetleri itibariyle de bir çok insana ilham kaynağı olmuş ve hâlen de olan bir kişidir.Hocaefendi, çevresindekilerin ve onu yıllarca gözlemleyen dost ve düşmanlarının tasdikiyle, 70 küsur yıllık hayatını ibadet ve dua etrafında örgülemesi ve bu kararlılığından taviz vermemesi yönüyle bir abiddir.

İstisnai durumlar dışında, haftanın her gününün yaklaşık üç saatini dinî ilimleri öğretme ve müzakeresine harcaması ve farklı seviyelerde ve alanlarda 150 kadar talebe yetiştirmesi yönüyle bir muallimdir.

Başyazılarından ve konuşmalarından derlenen ve her biri en çok okunanlar listelerine giren ve kendi okur kitlesini oluşturan yaklaşık 80 kadar kitaba imza atması yönüyle velud bir müelliftir.

Dinin temel kaynaklarından, Risale-i Nur Külliyatı’dan, farklı okuma ve hayat tecrübelerinden beslenen şümullü gelecek tasavvuru ve bu tasavvuru kavlî, fiilî ve yazılı olarak takipçileriyle paylaşıp onları bu vizyon etrafında toplaması itibariyle bir vizyonerdir.

Erken yaşlarından beri çok sayıda insanı cezbeden, defalarca dinlenen ve bir çok kişi için ilham ve irfan kaynağı olan binlerce vaaz ve konuşmasıyla yüksek tesire sahip bir hatiptir.

Ortaya koyduğu vizyona insanları inandırması, ikna etmesi, hayata geçirmek için teşkilatlandırması, gerekli donanım ve kaynakları sağlaması ve bu vizyonu hayata geçirmeyi milyonlarca insan için bir gaye-i hayal hâline getirmesi yönüyle bir liderdir.

Tüm bu imkânlar ve güce rağmen ömrünü mütevazi standartlar içinde sürdürmesi yönüyle de bir zahiddir.

Hayatını, sevdiği bir insanı, ona ait erdemleri, ve o erdemler etrafında şekillenmiş bir ideal toplumu anlatmaya adaması, ve bunlara dair hasretli nağmeler yazması yönüyle bir aşık ve bu aşkını veciz ve engin ifadelerle ilan etmesi yönüyle de bir ediptir.

Etrafında halkalanan binlerce kişiye mânevî rehberlik yapması, gönüllerine hitap etmesi, onları belli disiplin ve gaye etrafında terbiye etmesi yönüyle bir rehber ve mürşittir.

Yetiştiği ortam ve imkânların sağlayabileceğinin çok ötesinde dinî ilimlere vukufiyeti; beşerî, sosyal, ve pozitif bilimlere aşinalığı ve bunları yoğurarak bir düşünce dünyası meydana getirmesi yönüyle âlim, mütefekkir ve entelektüeldir.

Kendisine türlü vesilelerle başvuran binlerce insanın direkt ya da dolaylı olarak problemlerini çözmesi, dertleriyle ilgilenmesi, gönüllerini hoş tutması, işlerini takip etmesi, bu insanlara tıkandıkları yerlerde alternatifler sunması, maslahat, müdarat, mümaşat ve idare-i kelamla çetrefilli durumları hall ü fasl etmesi, stratejik hassasiyetleri gözetmesi, çevresindeki çok farklı fıtrat ve beklentilere sahip insanları kırıp dökmeden sevk etmesi ve memnun etmesi yönüyle bir idarecidir.

Hayatını bir mefkureye adayıp onu ikame etme yolunda her şeyini feda etmesi yönüyle de bir dava adamıdır.

Hocaefendi’yi Yüceltme ve Eleştirme

Hocaefendi, bu yönleriyle, çağını aşan bir sıklete sahiptir ve bu sıklete sahip kişiler kategorisinde değerlendirilmeyi ve kritiğe tabi tutulmayı hak etmektedir. Ayrıca, genellemelere mahkum etmek yerine, her bir hususiyeti o hususiyetin uzmanları ve kriterlerince ele alınmalıdır. Bu hususiyetlerinden birisine göre hüküm vermek ve bu hükmü diğer hususiyetlerini de içine alacak şekilde teşmil etmek sağlıklı sonuçlar doğurmayacaktır. Ayrıca Hocaefendi, bir şirketin sahipleri tarafından işe alınan, tayin edilen ya da bir mevcudu idare etsin diye halk tarafından seçilen ve yine sahiplerinin ve seçenlerinin bir kısım anlayışlardan devşirdikleri kriterler muvacehesinde kendisinin başarısızlığına hükmedip istifasını isteyecekleri bir şirket CEO’su, hükümet ya da parti lideri değildir. Bunlar pragmatizme açık, kendince varacağı bir yeri olan ve bu hedefe göre değerler ve kurallar icat edebilen konumlardır. Hocaefendi ise irfan, irşad, hikmet, teceddüt ve mânâ ekseninde kendine has düsturları, intihapta aranan vasıfları, hedefleri, kontrol ve iç denge mekanizmaları ve dinamikleri olan bir gelenekten gelmektedir. Dolayısıyla fikirleri, tavsiyeleri, mânevî otoritesi, gönüllerde kurduğu yeri, ortaya koyduğu ürünleri ve hayat serencamesiyle maddî-mânevî özgül ağırlığı, toplumsal karşılığı ve mânevî nüfuzu olan bir realiteyi temsil etmektedir. Bu nüfuzunu ve otoritesini berikiler gibi kendisine insanlar tarafından bahşedilen bir makam ya da yetkiden değil hayattaki, maddî-mânevî, reel karşılığından almaktadır.

Peki Hocaefendi hatasız mıdır, la yüs’el midir? Elbette o da bir insandır, fanidir, kendi ufku, imkânları, çevresi, zaafları, beklentileri ile sınırlıdır ve muhattır. İlminden, irfanından, muhakemesinden, sezgisinden, hayat tecrübesinden, ilhamından, dünya hadiselerini takibinden ve kendisine farklı kanallardan bilgi sunanların müktesebatından müteşekkil bir ilmî kavrayışla hadiseler hakkında hüküm verir. Bu hükmünde bilgi kaynaklarının sıhhat derecesi, çok yönlülüğü ve kendi insanî sınırları ölçüsünde, ve bazen de kaderin hükmü ile, isabet de edebilir hata da. Ona hata atfetmekten imtina edenlerin aksine, kendi ifadeleri içinde, onun da hataları vardır, olmuştur ve olacaktır da. Hocaefendi’yi hatasız addedip yüceltmek ve kutsamak insanlığını görmezden gelmek olacaktır. Lider üzerinden hatasızlık ve dokunulmazlık makamları icat edenler ve daha sonra da bu makamların koruyucu zırhına bürünerek kendi sorgulanmazlıklarını temin edenler tarihte gulat-i Şîʿa ve nicelerinin içine düştüğü i’tikadî sapkınlıklara kapı aralamışlardır ve Hizmet toplumu da böyle bir tehlikeden muaf değildir.

Öte yandan, Hocaefendi’nin mezkur fazilet ve katkılarının toplamını ve meydana getirdiği müspet tesirleri yadsımak, onu bir kısım içtihadî hatalarına indirgemek, sadece bardağın boş tarafını nazarlara sunmak, global çapta sosyal bir değişimi tekeffül etmenin zarurî ceremesini elinden geldiğince geciktirdiğini ve en aza indirdiğini görmezden gelerek değişimin çapına göre ufak sayılabilecek acıların ve kayıpların ötesine nazar edememek, ileride isabet ya da isabetsizliği daha net ortaya çıkacak bu içtihadî tercihlerinden/hatalarından dolayı büyük hayal kırıklığına uğramak ve duygusallıkla bulanmış bir muhakeme eşliğinde aşırı tepkiler göstermek de aynı şekilde onu insan olarak görememenin ya da kendisine yüklenen insan üstü aşırı beklentilerin bir tezahürüdür.

Kaynak: Bir Kurucu Lider Olarak Fethullah Gülen Hocaefendi, Yüceltme ve Eleştirme

]]>