Hz. \u0130brahim, ailesine d\u00fc\u015fk\u00fcn, h\u00e2l-i haz\u0131rlar\u0131 ve gelecekleri ile ailesini d\u00fc\u015f\u00fcnen bir baba olunca, Onun maiyetinde ideal bir aile ortaya \u00e7\u0131kmal\u0131d\u0131r. Bu y\u00fcce insan\u0131n, y\u00fcz ak\u0131yla verip Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 kazand\u0131\u011f\u0131 imtihanlar\u0131ndan bir k\u0131sm\u0131 ailesiyle ilgilidir. \u0130stikbale ait pek \u00e7ok hikmetler i\u00e7in, han\u0131m\u0131 H\u00e2cer\u2019i, kuca\u011f\u0131ndaki bebe\u011fiyle \u201cAllah\u2019\u0131n emri \u00fczerine, yiyecek, i\u00e7ecek, \u00fcnsiyet edilecek hi\u00e7bir \u015feyin hi\u00e7bir kimsenin bulunmad\u0131\u011f\u0131 bir \u00e7\u00f6le terk etmek, hangi vicdan sahibinin, hangi normal insan\u0131n i\u015fidir? Hele merhamette insanl\u0131\u011f\u0131n zirvesinde yer alan bir \u015fahsiyet i\u00e7in, Hz. \u0130brahim i\u00e7in, hi\u00e7 mi hi\u00e7 olmayacak bir i\u015ftir. Ama Allah\u2019\u0131n emri olunca, ve bu emir, iradesiyle Rabb\u00fclalemin\u2019e teslim olmu\u015f bir muhataba yap\u0131l\u0131nca, elbetteki yerine getirilir.<\/p>\n

Mant\u0131\u011f\u0131m\u0131za, muhakememize uymasa bile, Allah\u2019\u0131n emrine uyma gerekti\u011fi, bunun neticesinin pek hay\u0131rl\u0131 olaca\u011f\u0131 mesaj\u0131 ba\u015fka nas\u0131l verilebilirdi? Hz. H\u00e2cer\u2019in bebe\u011fiyle birlikte, Allah\u2019\u0131n emri \u00fczerine \u00e7\u00f6le b\u0131rak\u0131lmas\u0131ndaki mesaj cidden \u00e7ok m\u00fchim, Ulu atam\u0131z Hz. \u0130brahim aleyhisselam\u2019\u0131n \u015f\u00e2n\u0131na, y\u00fcce mertebesine uygun bir mesaj, Hal\u00eel\u00ee bir ikram. Ya annenin teslimiyeti! Onun Allah\u2019a teslimiyeti de dikkat \u00e7ekicidir. Ve bu, ka\u00e7 sefer tekerr\u00fcr etmi\u015ftir: Kocas\u0131 Hz. \u0130brahim, han\u0131m\u0131 Hacer\u2019i hen\u00fcz bebek olan o\u011flu \u0130smail\u2019le tek ba\u015flar\u0131na, ekine elveri\u015fsiz bir k\u0131ra, ins ve cinnin top att\u0131\u011f\u0131 \u00e7\u00f6l ortas\u0131na b\u0131rak\u0131p \u015eam\u2019a d\u00f6nerken, kocas\u0131na seslenir: \u201cBu kuru, \u00e7\u0131plak derenin i\u00e7inde bizi kime b\u0131rak\u0131p gidiyorsun?\u201d Cevap alamaz. Hz. \u0130brahim nas\u0131l a\u00e7\u0131klas\u0131n bu \u00e2det d\u0131\u015f\u0131 i\u015fi? Bunun be\u015fer\u00ee akl\u0131n hududuna giren bir izah\u0131 yoktu, bu bir teslimiyet i\u015fiydi, muhatab\u0131yla, hele kuca\u011f\u0131nda bebe\u011fi olan \u015fefkat kahraman\u0131 bir anne ile akl\u0131n, hissiyat\u0131n hududu i\u00e7inde konu\u015fulabilirdi. Onun i\u00e7in tek yol susmakt\u0131 ve sustu. Kad\u0131n, tekrar tekrar sordu. Yine cevap yoktu. O y\u00fcce kad\u0131n son kere \u015f\u00f6yle sordu: \u2014 Bunu sana Allah m\u0131 emretti? Hz. \u0130brahim, bekledi\u011fi soruya muhatapt\u0131r. Art\u0131k, kad\u0131n\u0131n ufku melek\u00fbta a\u00e7\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r, verilecek cevap anla\u015f\u0131labilecektir. K\u0131saca: \u2014 Evet! Der. Bunu i\u015fiten Hz. Hacer, teslimiyetini ortaya koyar: \u2014 \u00d6yleyse Allah bizi zayi etmez!<\/p>\n

Art\u0131k i\u00e7i yan\u0131k baba, Allah\u2019\u0131n ba\u015fka emirlerini yerine getirmek \u00fczere, g\u00f6z\u00fc arkada kalmadan g\u00f6n\u00fcl huzuruyla yoluna devam edebilir. Rivayetlere ge\u00e7en bu r\u0131za, Hz. H\u00e2cer\u2019in kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 her \u00e7e\u015fit meselenin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcnde ba\u015fvurdu\u011fu temel prensibi g\u00f6sterir. \u0130smail\u2019in kurban edili\u015fi s\u0131ras\u0131nda ortaya koydu\u011fu menk\u0131beyi az sonra kaydedece\u011fiz. Meselelerin hallinde, kararlar\u0131n al\u0131nmas\u0131nda nefis, heva ve hissiyata bedel Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131n\u0131 esas alanlar elbette y\u00fccelecekler, ba\u015fkalar\u0131na \u00f6rnek olacaklard\u0131r. Bu ailede baba m\u00fcstebit de\u011fildir. R\u00fcyada ald\u0131\u011f\u0131 uyar\u0131dan hareketle, muhatap olacak ya\u015fta bulunan o\u011flu \u0130smail\u2019e, mutlaka yerine getirece\u011fi o ciddi meseleyi \u00e7\u0131tlatarak fikrini sorar: \u2014 Ey o\u011fulcu\u011fum! Do\u011frusu ben r\u00fcyamda seni bo\u011fazlayaca\u011f\u0131m\u0131 g\u00f6r\u00fcyorum, bir d\u00fc\u015f\u00fcn ne dersin? Bu isti\u015farede Hz. \u0130smail\u2019in verdi\u011fi cevap, onun, o ya\u015fta, babas\u0131na lay\u0131k \u00f6l\u00e7\u00fcde kullu\u011fa merbut oldu\u011funu, kulluk ve Allah\u2019a teslimiyeti esas alan bir terbiye \u00fczerine<\/p>\n

Ey babac\u0131\u011f\u0131m! Ne ile emr olundunsa yap. \u0130n\u015faallah sabredenlerden oldu\u011fumu g\u00f6receksin (Saff\u00e2t 102)<\/b>. Bu ayet, baz\u0131 rivayetlerde tafsil edilerek Hz. \u0130smail aleyhisselam\u2019\u0131n a\u011fz\u0131ndan \u015fu ifadelere d\u00f6k\u00fcl\u00fcr: \u201cEy babac\u0131\u011f\u0131m! Beni bo\u011fazlamak istersen ba\u011flar\u0131m\u0131 s\u0131k\u0131 yap, sana benden bir \u015fey isabet etmesin, sevab\u0131m azalabilir. Zira can vermek zordur. Ben, \u00f6l\u00fcm de\u011fmeye ba\u015flay\u0131nca \u00e7\u0131rp\u0131nmaktan korkar\u0131m. B\u0131\u00e7a\u011f\u0131 iyi bile, t\u00e2 ki \u00f6l\u00fcm\u00fcm \u00e7abuk olsun ve eziyet \u00e7ekmeyeyim. Beni kesmek \u00fczere yat\u0131r\u0131nca, yan \u00fczerime yat\u0131rma, y\u00fcz\u00fckoyun yat\u0131r; yan yat\u0131r\u0131nca ola ki, y\u00fcz\u00fcm\u00fc g\u00f6rerek \u015fefkate gelir ve Allah\u2019\u0131n emrini, benim sebebimle yerine getirmekten vazge\u00e7ersin; ben de b\u0131\u00e7a\u011f\u0131 g\u00f6rerek \u00fcrperebilirim, en iyisi sen, b\u0131\u00e7a\u011f\u0131 da alt taraf\u0131mdan getir . G\u00f6mle\u011fimi anneme vermeyi uygun g\u00f6r\u00fcrsen, bu, onun i\u00e7in bir teselli vesilesi olabilir\u201d. Hz. \u0130brahim bu inceli\u011fi takdir eder: – Ey O\u011flum! Allah\u2019\u0131n emrini yerine getirmemde ne kadar yard\u0131mc\u0131s\u0131n!\u201d (Taberi 1,275).<\/p>\n

Rivayette gelen bu tafsili, k\u0131smen teyit eden Kur\u2019an\u00ee karineler var. Biri m\u00fcteakiben kaydedece\u011fimiz ayettir ki, ayette Hz. \u0130smail\u2019in kesilmek \u00fczere \u201caln\u0131 \u00fczerine yat\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131na\u201d dair teferruata yer verilmesi, yukar\u0131da kaydetti\u011fimiz rivayetteki teslimiyete m\u00fcteallik inceliklerin \u00e7o\u011funun teyidi olmaktad\u0131r: \u201cB\u00f6ylece ikisi de (Allah\u2019a) teslimiyet g\u00f6sterip, (babas\u0131 o\u011flunu) aln\u0131 \u00fczerine yat\u0131r\u0131nca, Biz: \u201cEy \u0130brahim! R\u00fcyay\u0131 ger\u00e7ek yapt\u0131n, i\u015fte Biz iyi davrananlar\u0131 b\u00f6ylece m\u00fck\u00e2fatland\u0131r\u0131r\u0131z\u201d diye seslendik (Saff\u00e2t 103-105). <\/b>Ya anne? Kur\u2019an\u2019da annenin tavr\u0131 belirtilmemi\u015f. Ancak bu ideal aileden, \u201cAllah\u2019\u0131n rahmet ve bereketi \u00fczerinde olan ehl-i beyt\u201dten (H\u00fbd 13) ayn\u0131 \u0130brahim\u00ee teslimiyetten ba\u015fka bir \u015fey beklenemez. Hz. \u0130brahim\u2019in, ailesinin b\u00fct\u00fcn fertlerini ilgilendiren b\u00f6yle ciddi bir kararda, -tarih kitaplar\u0131nda yer alan baz\u0131 rivayetlerde rastlanan bir k\u0131s\u0131m teferruat\u0131n ra\u011fm\u0131na- en az\u0131ndan onlar\u0131 ikna etmek i\u00e7in, meseleyi onlara arz etmedi\u011fini, \u0130smail\u2019i annesinden gizlice ka\u00e7\u0131rarak kurban mahalline g\u00f6t\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc s\u00f6yleyemeyiz. O, rahmet ve berekete mazhar \u0130brahim\u00ee ailenin annesi, y\u00fcre\u011fi Hz. \u0130brahim\u2019inkinden belki de on kat daha fazla yanarak, \u0130smail\u2019inin Allah yolunda Kurban edilmesine raz\u0131 olmu\u015ftur, t\u0131pk\u0131 bidayette, o \u00e7\u00f6le yapayaln\u0131z b\u0131rak\u0131lmalar\u0131na raz\u0131 oldu\u011fu gibi. Nitekim Taberi\u2019deki bir rivayet, Kur\u2019an\u2019da kapal\u0131 olan bu hususu a\u00e7ar. \u0130blis\u2019in anneyi isyana te\u015fvik hususundaki i\u011fvas\u0131na annenin cevab\u0131: \u201cE\u011fer bunu Rabbi emretmi\u015fse biz Allah\u2019\u0131n emrine teslim oluruz\u201d olmu\u015ftur (Taberi, a.g.e. 1,274).<\/p>\n

Bu arada hemen kaydedelim: \u015eeytan, Hz. \u0130brahim, Hz. \u0130smail, Hz. Hacer hepsine birer birer u\u011frayarak hislerini tahrik edici s\u00f6zler s\u00f6yler, o hiss\u00ee ortamda onlar\u0131 \u015fa\u015f\u0131rtmaya, isyan ettirmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Ancak her birinden benzer cevaplar al\u0131r: \u201cAllah emrettiyse g\u00f6z ba\u015f \u00fcst\u00fcne!\u201d derler (\u0130bnu\u2019l-Esir, a.g.e. 1,111-112).<\/p>\n

SONU\u00c7<\/b>: Hz. \u0130brahim, k\u00f6yle\u015fen d\u00fcnyada -en az\u0131ndan semav\u00ee din mensuplar\u0131na- birlik, beraberlik ve dayan\u0131\u015fmada gerekli olan de\u011ferlerin kaynak ve sembol\u00fc oldu\u011fu gibi, problemlerle dolu yeni d\u00fcnyan\u0131n problemlerinin pek \u00e7o\u011funun a\u015f\u0131lmas\u0131nda hareket noktas\u0131 olacak \u201caile\u201d ve \u201cterbiye\u201d meselelerinde de \u00f6rnek \u015fahsiyettir.<\/p>\n