L<\/span>ev Nikolayevi\u00e7 Tolstoy<\/strong>, \u00f6mr\u00fc boyunca \u2018Ben neyim? Ni\u00e7in ya\u015f\u0131yorum. Hayat\u0131n anlam\u0131 nedir?<\/strong> sorular\u0131na cevap arad\u0131. 1910 y\u0131l\u0131n\u0131n Kas\u0131m ay\u0131nda ya\u011f\u0131\u015fl\u0131 bir gecede, yan\u0131na k\u00fc\u00e7\u00fck k\u0131z\u0131n\u0131 da alarak evinden \u00e7\u0131kt\u0131. 82 ya\u015f\u0131ndaki bu ya\u015fl\u0131 adam\u0131n tek gayesi hayat\u0131n anlam\u0131n\u0131<\/strong> \u00e7\u00f6zmekti.<\/p>\n

Tolstoy\u2019un, ya\u015fam\u0131n gayesini \u00f6\u011frenme merak\u0131, evinden ayr\u0131ld\u0131\u011f\u0131 o g\u00fcnden tam yetmi\u015f bir y\u0131l \u00f6nce, 11 ya\u015f\u0131nda bir delikanl\u0131 iken ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131.1838 y\u0131l\u0131nda hen\u00fcz 11 ya\u015f\u0131nda iken Voladga ad\u0131nda liseli bir \u00e7ocuk bir pazar g\u00fcn\u00fc evlerine gelmi\u015f ve ailesinin g\u00f6nl\u00fcnde yar\u0131m yamalak in\u015fa etti\u011fi inanc\u0131 bir \u00e7\u0131rp\u0131da y\u0131k\u0131vermi\u015fti. Voladga, hi\u00e7 g\u00f6r\u00fclmemi\u015f bir heyecanla okulda ke\u015ffedilmi\u015f olan b\u00fcy\u00fck bir bilgiyi onlarla payla\u015fm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

B\u00fcy\u00fck bilgi \u015fuydu:<\/p>\n

\u201cTanr\u0131 diye bir \u015fey yok, bize \u00f6\u011fretilmi\u015f olanlar\u0131n hepsi uydurma \u015feyler.\u201d<\/strong><\/p>\n

Bu haberle hem kendisi hem etraf\u0131ndaki \u00e7ocuklar bamba\u015fka duygulara kap\u0131lm\u0131\u015flard\u0131. Ger\u00e7e\u011fin bu oldu\u011funa inanmak istemi\u015flerdi. \u00c7\u00fcnk\u00fc ailelerinden \u00f6\u011frendikleri inan\u00e7 esaslar\u0131yla hayatta ya\u015fad\u0131klar\u0131 birbirileriyle tamamen \u00e7eli\u015fiyordu. \u0130nan\u00e7, sadece g\u00f6n\u00fclde yer alan ve kesinlikle ya\u015famda yeri olmayan bir tak\u0131m kurallardan ibaretti. Hevesler olduk\u00e7a tatl\u0131, faziletler de a\u011f\u0131r ve nefse zor gelince bu yeni bulu\u015fa hemen yap\u0131\u015fmalard\u0131. Daha sonraki y\u0131llarda Voltaire ve onun yolunu takip edenlerin dine olan d\u00fc\u015fmanl\u0131klar\u0131, inanc\u0131 hafife almalar\u0131 Tolstoy’daki bo\u015flu\u011fu daha da artt\u0131rm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n

Tolstoy, inan\u00e7la hi\u00e7bir \u015fekilde kesi\u015fmeyen bir ya\u015fam\u0131n pen\u00e7esinde dinden h\u0131zla uzakla\u015ft\u0131. \u00d6mr\u00fcn\u00fcn en verimli ve heyecanl\u0131 devresinde \u2018k\u00fclt\u00fcrl\u00fc\u2019 dedi\u011fi insanlar\u0131n inanca ters d\u00fc\u015fen hayat tecr\u00fcbelerini buldu \u00f6n\u00fcnde. Bu deneyimler i\u00e7inde, bir\u00e7ok formaliteden ibaret olan inan\u00e7 \u00f6\u011fretisinden hi\u00e7 birinin yeri yoktu. \u0130nsanlarla olan ili\u015fkilerinde pek rastlam\u0131yordu ona. \u00c7ocukluk g\u00fcnlerinden kalma inan\u00e7 k\u0131r\u0131nt\u0131lar\u0131 da, ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 hayat\u0131n inan\u00e7la uyu\u015fmayan olumsuz etkileri alt\u0131nda zamanla eriyip gitti kalbinden.<\/p>\n

Bunun yan\u0131nda, vicdan\u0131n\u0131n ve ruhunun hen\u00fcz \u00f6lmemi\u015f derinliklerinde en az\u0131ndan iyi bir insan olma duygusu hep devam ediyordu. Fakat ahlakl\u0131 insanlar\u0131n toplumda pek yeri yoktu. \u0130yi bir insan olma arzusunu hayata ge\u00e7irmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131nda inan\u0131lmayacak \u015fekilde k\u00fc\u00e7\u00fcmseniyor, alayla kar\u015f\u0131lan\u0131yordu. Kendini olumsuz duygulara kapt\u0131rd\u0131k\u00e7a da alk\u0131\u015flan\u0131yor, te\u015fvik ediliyor; yeti\u015fkin ve imtiyazl\u0131 insanlar aras\u0131nda ba\u015fk\u00f6\u015feye oturtuluyordu. Hal b\u00f6yle olunca o da herkes gibi toplumun bu genel ak\u0131\u015f\u0131na b\u0131rakt\u0131 kendisini.<\/p>\n

Bu gelgitlerin yol ayr\u0131m\u0131nda yaln\u0131zd\u0131 Tolstoy. Ayn\u0131 zamanda gen\u00e7ti, h\u0131rsl\u0131yd\u0131, arzu ve istekleri vard\u0131. Etraf\u0131nda elinden tutup onu sapland\u0131\u011f\u0131 batakl\u0131ktan kurtaracak kimse yoktu. O da y\u0131llarca insani duygulardan uzak sefil bir hayat ya\u015fad\u0131.<\/p>\n

Ancak bu sefil hayat bir noktadan sonra onu mutlu etmemeye ba\u015flad\u0131. Tolstoy, materyalizmin b\u00fct\u00fcn y\u0131k\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131na kar\u015f\u0131 kendisini ruhen tatmin edecek bir \u015feye inanmak istiyordu. Buna \u00e7ok ihtiyac\u0131 vard\u0131. Fakat neye, nas\u0131l inanacakt\u0131? Bunu bilmiyordu. Hayk\u0131r\u0131\u015flar\u0131na cevap verecek kimse de yoktu. Nereden gelip nereye gidiyordu? Bu ak\u0131p giden hayat\u0131n anlam\u0131 ve s\u0131rr\u0131 neydi? Neciydi? Kimdi bu \u00e2lemde? Sonunda, toprak alt\u0131nda \u00e7\u00fcr\u00fcy\u00fcp gidece\u011fi bir hayat i\u00e7in bunca debelenmek niye. B\u00fct\u00fcn bu h\u0131rslar, \u00e7abalar toprak alt\u0131nda kurt\u00e7uklara yem olmak i\u00e7in miydi?<\/strong><\/p>\n

Yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n gayesini bulmak i\u00e7in yoldaki izleri tek tek s\u00fcrd\u00fc Tolstoy. Kitaplar\u0131n, filozoflar\u0131n ve bilimin akla a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 yollarda t\u00fcketti mesafeleri. Ak\u0131l ve kalbin medd\u00fccezrinde bir ‘medet’<\/strong> \u00fcmidiyle dilendi durdu. Ne yaz\u0131k ki. gayretleri hakikate ula\u015ft\u0131ramad\u0131 onu. U\u011frad\u0131\u011f\u0131 her menzilde arad\u0131\u011f\u0131n\u0131 kendisine \u015ferh edecek bir \u00fcmide rastlayamad\u0131. Kap\u0131lar bir bir kapand\u0131 y\u00fcz\u00fcne.<\/p>\n

Hakikati bulma u\u011fruna, her seferinde ac\u0131 bir h\u00fcsranla sonu\u00e7lanan bu gayretlerini, kuyudaki ejderhan\u0131n a\u011fz\u0131na d\u00fc\u015fmek istemeyen o yolcunun \u00e7\u0131rp\u0131n\u0131\u015flar\u0131na benzetti Tolstoy.<\/p>\n

Bir seyyahla, onun \u00e7\u00f6lde kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 y\u0131rt\u0131c\u0131 hayvanlar\u0131 anlatan o \u015fark masal\u0131n\u0131 kim bilmez ki;<\/p>\n

\u201cSeyyah, y\u0131rt\u0131c\u0131 bir hayvandan kurtulmak i\u00e7in susuz bir kuyuya atar kendini. Orada, kuyunun dibinde bir ejderha g\u00f6r\u00fcr, onu yutmak i\u00e7in a\u011fz\u0131n\u0131 a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r. Y\u0131rt\u0131c\u0131 hayvan taraf\u0131ndan par\u00e7alanmamak i\u00e7in yukar\u0131 \u00e7\u0131kmaya cesaret edemeyen, ama ejderha taraf\u0131ndan da yutulmamak i\u00e7in a\u015fa\u011f\u0131ya atlayamayan bu zavall\u0131, kuyunun duvar ta\u015flar\u0131 aras\u0131nda yeti\u015fen bir dal\u0131 yakalar ve ona s\u0131ms\u0131k\u0131 tutunur. Elleri uyu\u015fur ve az sonra, kendisini her iki tarafta bekleyen felaketin kuca\u011f\u0131na d\u00fc\u015fece\u011fini hisseder; ama h\u00e2l\u00e2 s\u0131ms\u0131k\u0131 yap\u0131\u015f\u0131p durmaktad\u0131r dala. O s\u0131rada biri beyaz biri siyah iki farenin, onun tutundu\u011fu daim \u00e7evresinde dola\u015f\u0131p dal\u0131 kemirmekte olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr. Birka\u00e7 dakikas\u0131 vard\u0131r, \u00e7al\u0131 kopacak ve o da canavar\u0131n a\u011fz\u0131n\u0131n ortas\u0131na d\u00fc\u015fecektir. Seyyah bunu g\u00f6r\u00fcr ve kurtulma \u015fans\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bilir. Ama havada debelendi\u011fi s\u00fcrece, \u00e7evresine bak\u0131nmaktad\u0131r. \u0130\u015fte tam bu s\u0131rada \u00e7al\u0131n\u0131n yapraklar\u0131nda bal damlalar\u0131 g\u00f6r\u00fcr, dilini uzat\u0131p bunlar\u0131 yalamaya koyulur.\u201d<\/em> \u0130\u015fte, ben de aynen \u00f6yleyim, \u00f6l\u00fcm ejderhas\u0131n\u0131n ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz bir \u015fekilde beni bekledi\u011fini, beni par\u00e7alamaya haz\u0131r oldu\u011funu bildi\u011fim halde, hayat\u0131n dallar\u0131na tutunuyorum ve bazen bu azaba niye d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcm\u00fc bir t\u00fcrl\u00fc akl\u0131m alm\u0131yor. Ve \u015fimdiye kadar bana teselli vermi\u015f olan bal\u0131 emmeyi deniyorum. Ama bal bana tat vermez oldu art\u0131k; beyaz ve siyah fareler, gece-g\u00fcnd\u00fcz tutundu\u011fum dal\u0131 kemirmekteler. Ejderhay\u0131 a\u00e7\u0131k se\u00e7ik g\u00f6r\u00fcyorum ve bal bana tatl\u0131 gelmiyor art\u0131k. Ben sadece, kendilerinden ka\u00e7amayaca\u011f\u0131m o ejderha ile fareleri g\u00f6r\u00fcyorum; g\u00f6z\u00fcm\u00fc onlardan \u00e7eviremem. Ve bu bir masa de\u011fil, ger\u00e7ektir. Aksi ispatlanamaz ve herkesin alg\u0131layabilece\u011fi bir hakikattir.<\/p>\n

Bedi\u00fczzaman\u2019 \u0131n da Sekizinci S\u00f6zd\u2019de ifade etti\u011fi gibi d\u00fcnya bir \u00e7\u00f6ld\u00fcr \u0130nsan ise bu \u00e7\u00f6lde belli bir s\u00fcreli\u011fine yolculuk etmekte olan bir seyyah. Ejderhan\u0131n a\u011fz\u0131na d\u00fc\u015fmemek i\u00e7in kuyunun duvar\u0131ndaki incecik dala tutunan o bi\u00e7are seyyah, Tolstoy’un \u015fahs\u0131nda varl\u0131\u011f\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f gayesini \u00e7\u00f6zememi\u015f, s\u00fcrekli aray\u0131\u015f i\u00e7inde olan b\u00fct\u00fcn bir insanl\u0131k asl\u0131nda. \u0130nsan, kuyunun duvar\u0131nda tutundu\u011fu o nazenin dal\u0131n siyah ve beyaz (gece-g\u00fcnd\u00fcz) taraf\u0131ndan s\u00fcrekli kemirildi\u011fini birazdan dal\u0131n kopaca\u011f\u0131n\u0131 ve ejderhan\u0131n a\u011fz\u0131na d\u00fc\u015fece\u011fini g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc halde, kendisini bu durumdan kurtarmaya de\u011fil, tutundu\u011fu daldan s\u0131zan bal damlac\u0131klar\u0131n\u0131 yalamaya adam\u0131\u015f.<\/p>\n

Tolstoy, bu hakikati g\u00f6r\u00fcyordu. Fakat akl\u0131n\u0131 ve kalbini hadiselerin perde arkas\u0131na \u00e7evirecek s\u0131rr\u0131 bilmiyordu. Bu acizlik i\u00e7inde hayat dal\u0131ndan s\u0131zan bal\u0131 bir m\u00fcddet daha yalamaya kapt\u0131rd\u0131 kendini.<\/p>\n

Ak\u0131l ve mant\u0131kla anlam\u0131n\u0131 bir t\u00fcrl\u00fc \u00e7\u00f6zemedi\u011fi bu hayata ancak zihnini uyu\u015fturarak devam edebilirdi.<\/p>\n

Bunun yan\u0131nda, hayat\u0131n anlam\u0131n\u0131 ink\u00e2ra dayal\u0131 cereyanlar, toplumda \u00f6ylesine iddial\u0131, \u00f6ylesine b\u00fcy\u00fcleyici idi ki insan\u0131n bunlar\u0131n \u00f6n\u00fcne set \u00e7ekmesi, o cazibeye kap\u0131l\u0131p mahvolmamas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildi. Ve b\u00fct\u00fcn bu tazyikler kar\u015f\u0131s\u0131nda yaln\u0131zd\u0131 gen\u00e7 adam, kendisine uzanacak bir yard\u0131m eli bulamayacak kadar yapayaln\u0131z. Kollar\u0131n\u0131 makas gibi a\u00e7arak \u2018dur, buras\u0131 \u00e7\u0131kmaz sokak\u2019<\/strong> diyecek birilerini bulam\u0131yordu etraf\u0131nda.<\/p>\n

Ya\u015fam\u0131, \u00f6yle \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fcnmeye de gerek yoktu. Hayat, insan\u0131 bir yerlere g\u00f6t\u00fcr\u00fcyordu ya, gerisi \u00f6nemli de\u011fildi. \u00c7evresinden ald\u0131\u011f\u0131 en olumlu nasihat buydu.<\/p>\n

Bir ara etraf\u0131ndaki insanlar onu ba\u015fka bir yola s\u00fcr\u00fcklediler. Onlara g\u00f6re hayatta \u00f6nemli olan tek \u015fey ilerlemeydi. Olabildi\u011fince insanlar\u0131n nazar\u0131nda m\u00fckemmelle\u015fme. Belli bir mevki sahibi olma.<\/p>\n

Tolstoy \u2018m\u00fckemmelle\u015fme\u2019<\/strong> hususunda zaman\u0131n ad\u0131mlar\u0131n\u0131 bir m\u00fcddet izledi. D\u00f6nemin en \u00fcnl\u00fc edebiyat dergisi olan Sovremennik\u2019te (\u00c7a\u011fda\u015f ta)<\/strong> \u00e7ok canl\u0131 bir \u00fcslupla yaz\u0131lar yazd\u0131 ve hemen ba\u015far\u0131 kazand\u0131. Daha sonra \u201c\u0130lk gen\u00e7lik\u201d ve \u201cGen\u00e7lik\u201d<\/strong> yap\u0131tlar\u0131n\u0131 ortaya koydu. 1857\u2019de Avrupa ya gitti, Almanya, \u0130svi\u00e7re ve Fransa\u2019y\u0131 dola\u015ft\u0131. Kendini e\u011fitime verdi ve k\u00f6yl\u00fclerin e\u011fitim sorunlar\u0131yla ilgilenmeye ba\u015flad\u0131. K\u00f6yl\u00fc \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in okul kurdu. 1860\u2019da yine Almanya, Fransa ve Bel\u00e7ika\u2019ya gitti. E\u011fitim kurum ve uygulamalar\u0131n\u0131 ayr\u0131nt\u0131l\u0131 olarak inceledi. Bu \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n sonunda geli\u015ftirdi\u011fi d\u00fc\u015f\u00fcncelerini yaymak i\u00e7in bir pedagoji dergisi \u00e7\u0131kard\u0131.<\/p>\n

0 d\u00f6nemde ayd\u0131n\u0131m\u0131z Bat\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k kompleksine kap\u0131l\u0131rken Tolstoy Avrupa\u2019n\u0131n suni ve maddeci uygarl\u0131\u011f\u0131n\u0131 be\u011fenmedi. \u0130nsan\u0131n do\u011fal yap\u0131s\u0131n\u0131 bozan bu suni d\u00fcnyada onu mutlu etmedi. Bir s\u00fcre sonra yine aray\u0131\u015fa girdi.<\/p>\n

\u0130nsanlar\u0131n nazar\u0131nda m\u00fckemmelle\u015fip belli bir mevkie sahip olma duygusunun ya\u015fam i\u00e7in yetersiz ve bo\u015f oldu\u011funa Tolstoy\u2019u uyand\u0131ran hadise karde\u015finin \u00f6l\u00fcm\u00fcyd\u00fc<\/strong>. Karde\u015fi hayata tutunmak i\u00e7in \u00e7ok gayret g\u00f6steren iyi bir insand\u0131. Ni\u00e7in ya\u015fad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve ni\u00e7in \u00f6ld\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc hi\u00e7 anlamaks\u0131z\u0131n, bir y\u0131l \u00e7ekti\u011fi hastal\u0131ktan sonra gen\u00e7 ya\u015f\u0131nda \u0131st\u0131rap i\u00e7inde \u00f6ld\u00fc. \u00c7ok sevdi\u011fi bu insan, ak\u0131l, kalb ve ruhun ger\u00e7ekte hangi amaca hizmet etmesi gerekti\u011fini anlayamadan u\u00e7up gitmi\u015fti bu d\u00fcnyadan. Tolstoy, bu an\u0131 hi\u00e7 unutmad\u0131. Unutamad\u0131. 0 g\u00fcnden sonra nas\u0131l ya\u015famas\u0131 gerekti\u011fini bilemedi. Daha bir y\u0131l \u00f6ncesine kadar g\u00f6zlerinden hayat \u0131\u015f\u0131lt\u0131s\u0131n\u0131 okudu\u011fu karde\u015fini g\u00f6mm\u00fc\u015ft\u00fc topra\u011fa ve o bir daha asla geri gelmeyecekti. Bunu hi\u00e7 kabullenemiyordu. Bu \u00fcz\u00fcnt\u00fcyle tekrar bunal\u0131ma d\u00fc\u015ft\u00fc.<\/p>\n

Tolstoy, hayat\u0131n anlam\u0131 ve s\u0131rr\u0131 konusunda zihninde beliren sorular\u0131 uyu\u015fturmak i\u00e7in \u00e7areyi evlenmekte buldu. 1862\u2019de bir doktorun k\u0131z\u0131 olan Sofya ile evlendi. Sakin bir ya\u015fam s\u00fcrmeye ba\u015flad\u0131. Kumar\u0131, e\u011flence d\u00fcnyas\u0131n\u0131 terk etti. Mutlu bir aile hayat\u0131n\u0131n olu\u015fturdu\u011fu yeni \u015fartlar, onu hayat\u0131n anlam\u0131n\u0131 ara\u015ft\u0131rmaktan tamamen al\u0131koydu. Bu s\u0131ralarda b\u00fct\u00fcn hayat\u0131n\u0131 ailesi, e\u015fi ve \u00e7ocuklar\u0131 doldurdu. Tolstoy, kendisini ailesine adam\u0131\u015f bir \u00e7ift\u00e7i olarak topra\u011f\u0131n\u0131 i\u015fletirken, bir yandan da ona d\u00fcnyaca \u00fcn kazand\u0131racak olan b\u00fcy\u00fck romanlar\u0131n\u0131 yazd\u0131. 1865 1869 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda Harp ve Sulh\u2019u<\/strong>, 1873-1877 y\u0131llar\u0131 aras\u0131nda ise Anna Karanina\u2019 y\u0131<\/strong> d\u00fcnya insanl\u0131\u011f\u0131na hediye etti. Romanlar\u0131 d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda b\u00fcy\u00fck ba\u015far\u0131lar elde etti. On be\u015f y\u0131l b\u00f6yle ge\u00e7ti. Fakat bir s\u00fcre sonra ailesi, sahip oldu\u011fu mal m\u00fclk de i\u00e7indeki ebed arzusunu tatmin etmedi. Ruhu \u2018Ebed! Ebed!\u2019<\/strong> diye inlemeye ba\u015flad\u0131. \u015e\u00fcphe anlar\u0131 zihnini yeniden sard\u0131.<\/p>\n

\u201cPek\u00e2l\u00e2, Gogol\u2019dan, Pu\u015fkin\u2019den, Shakespeara\u2019dan, Moliere den, d\u00fcnyan\u0131n b\u00fct\u00fcn \u00f6teki yazarlar\u0131ndan \u00fcnl\u00fc olacaks\u0131n da ne olacak sanki?\u201d<\/strong><\/p>\n

Bunlar\u0131 hi\u00e7bir \u015fekilde cevapland\u0131ram\u0131yordu.<\/p>\n

Tolstoy, maddi olarak refah\u0131n\u0131 sa\u011flayacak b\u00fct\u00fcn imk\u00e2nlara sahipti. Fakat hayat sadece cismaniyyetten, maddi kazan\u0131mlardan ibaret de\u011fildi. \u0130nsan\u0131n bir ruhu, bir kalbi ve olmazsa olmaz manevi ihtiya\u00e7lar\u0131 da vard\u0131. Bir de, insan gaye-i hayaliyle ya\u015far. Tolstoy\u2019u aklen tatmin edecek, ruhen co\u015fturacak bir gayesi yoktu. Hayat, anlams\u0131z bir \u015fey olarak \u00f6n\u00fcnde duruyordu.<\/p>\n

Bu \u015fekilde s\u0131rf ya\u015fam\u0131\u015f olmak i\u00e7in ya\u015fay\u0131p gidiyordu. Ad\u0131m ad\u0131m bir u\u00e7urumun kenar\u0131na geldi\u011fini ve karde\u015fi gibi \u00f6n\u00fcnde yok olu\u015ftan ba\u015fka bir \u015fey olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00e7ok iyi g\u00f6r\u00fcyordu.<\/em><\/p>\n

\u201c\u0130\u015fte b\u00f6ylece sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve mutlu bir adam\u0131n, art\u0131k ya\u015fayamayaca\u011f\u0131 duygusuna kap\u0131lmas\u0131 s\u00f6z konusu oldu. Kar\u015f\u0131 konulmaz bir g\u00fc\u00e7, beni her nas\u0131lsa kendimi hayattan kurtarmaya itiyordu. Kendimi \u00f6ld\u00fcrmek istedi\u011fimi s\u00f6yleyemem. Beni hayattan uzakla\u015ft\u0131ran g\u00fc\u00e7, iradeden daha yaman, daha a\u011f\u0131r, daha kapsaml\u0131yd\u0131. Ne kadar kuvvetim varsa hepsini kullanarak hayattan ka\u00e7\u0131yordum. \u0130ntihar fikri bana, aynen daha \u00f6nceleri hayat\u0131m\u0131 geli\u015ftirme fikri gibi normal geliyordu. Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce \u00f6yle \u00e7ekiciydi ki, bir an \u00f6nce uygulamamak i\u00e7in her t\u00fcrl\u00fc \u00e7areye ba\u015fvurmam gerekiyordu. Acele etmek istemiyordum. Sebebi; \u00e7\u00fcnk\u00fc bu kar\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa kavu\u015fturmak i\u00e7in denemedi\u011fim hi\u00e7 bir \u015fey kalmas\u0131n istiyordum. <\/em><\/p>\n

Bunu ba\u015faramayacak olursam, \u00f6teki i\u015fi nas\u0131lsa yapacakt\u0131m… O s\u0131ralar her t\u00fcrl\u00fc ipi sakl\u0131yordum. Her ak\u015fam, \u00fcst\u00fcm\u00fc de\u011fi\u015ftirdi\u011fim odada, dolaplar\u0131n aras\u0131nda kendimi asmayay\u0131m, yani hayattan kurtulma konusunda o kolay \u00e7areye ba\u015fvurmayay\u0131m diye. Ne istedi\u011fimi kendimde bilmiyordum. Hayattan korkuyordum, ondan ka\u00e7\u0131yordum ve her \u015feye ra\u011fmen ondan yine de bir \u015feyler \u00fcmit ediyordum.\u201d<\/em><\/p>\n

\u201c…Hayat\u0131mdaki hi\u00e7bir harekete ak\u0131ll\u0131ca bir anlam veremiyordum. Bug\u00fcn yar\u0131n- hastal\u0131k ve \u00f6l\u00fcm, sevdi\u011fim insanlar\u0131 ve beni yakalayacak ve geriye pis koku ve kurt\u00e7uklardan ba\u015fka bir \u015fey kalmayacak. Ba\u015far\u0131lar\u0131m, nas\u0131l olursa olsun, er ge\u00e7 unutulacak ve ben hayatta olmayaca\u011f\u0131m. O halde b\u00fct\u00fcn bu \u00e7aba niye? \u0130nsano\u011flu bunu nas\u0131l g\u00f6remez ve ya\u015famaya devam eder, bu \u015fa\u015f\u0131lacak bir \u015fey do\u011frusu!\u201d<\/em><\/strong><\/p>\n

Tolstoy, hayat\u0131n gayesini felsefede ve bilimlerde arayan b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131n (Tanzimat\u2019tan sonra bizim ayd\u0131n\u0131m\u0131z dahi) kendisi gibi hi\u00e7 bir \u015fey bulamad\u0131\u011f\u0131 ve bulamayaca\u011f\u0131na iyice inand\u0131. Felsefe hayatla ilgili sorular\u0131 cevapland\u0131rm\u0131yor, tam tersine o da ayn\u0131 sorular\u0131 soruyordu.<\/p>\n

Tolstoy, son bir \u00e7are olarak 11 ya\u015f\u0131ndan itibaren y\u0131kmaya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 inanca tekrar sar\u0131ld\u0131, insan\u0131n ya\u015fama g\u00fcc\u00fcn\u00fc asl\u0131nda inan\u00e7tan ald\u0131\u011f\u0131n\u0131 yeniden fark etti. \u0130nan\u00e7s\u0131z bir hayat, bo\u015f, anlams\u0131z ve karanl\u0131kt\u0131. H\u0131ristiyanl\u0131\u011fa, kiliseye can simidi gibi sar\u0131ld\u0131. Fakat burada da b\u00fcy\u00fck bir h\u00fcsran ya\u015fad\u0131<\/em><\/strong>. Can havliyle s\u0131\u011f\u0131nd\u0131\u011f\u0131 bu inan\u00e7 kalesi ve onun \u00e7ok kat\u0131, mutaass\u0131p mensuplar\u0131 Tolstoy\u2019u bu \u00fcmidinde de hayal k\u0131r\u0131kl\u0131\u011f\u0131na u\u011fratt\u0131lar. Din, tamamen insanlar\u0131n arzu ve istekleri do\u011frultusunda kurgulanm\u0131\u015f bir k\u0131s\u0131m tafsilatlar halini alm\u0131\u015ft\u0131. \u0130nsan\u0131n ruhunu Y\u00fcce Yarat\u0131c\u0131\u2019ya do\u011fru \u015fahland\u0131racak metafizik gerilimden yoksundu. \u00c7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f, kokmu\u015f adet, gelenek ve g\u00f6reneklerden ibaret say\u0131l\u0131yordu inan\u00e7. Tolstoy, akl\u0131yla beraber bu sefer kalbini de kaybetmek \u00fczereydi.<\/em><\/strong> Ne yapmal\u0131yd\u0131? Hayalle hakikati ay\u0131klamal\u0131yd\u0131. Hakk\u0131 bat\u0131ldan ay\u0131rmal\u0131yd\u0131. \u201cDogmatik Teolojinin Ele\u015ftirisi\u201d, \u201c0 halde ne yapmal\u0131y\u0131z?” ve \u201cTanr\u0131n\u0131n H\u00fck\u00fcmdarl\u0131\u011f\u0131 \u0130\u00e7inizdedir\u201d gibi kitaplarla Hristiyanl\u0131kla ilgili d\u00fc\u015f\u00fcncelerini a\u00e7\u0131klad\u0131. Karanl\u0131k i\u00e7inde k\u00fc\u00e7\u00fck bir fenerle de olsa do\u011fruyu g\u00f6stermeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131. Bu d\u00fc\u015f\u00fcnceleri onun 1901\u2019 de kilise taraf\u0131ndan aforoz edilmesine yol a\u00e7t\u0131.<\/p>\n

Tolstoy, ruhunun derinliklerinde zaman zaman kendisini g\u00f6steren o iyi insan\u0131n g\u00f6r\u00fc\u015fleri do\u011frultusunda m\u00fclk\u00fcnden vazge\u00e7mek istiyordu. Ama e\u015fi ve yak\u0131nlar\u0131 buna izin vermediler. Bu arada, bunu hazmedemeyen ve eski konumunu s\u00fcrd\u00fcrmeye \u00e7al\u0131\u015fan ailesiyle aras\u0131 a\u00e7\u0131ld\u0131. 1909 y\u0131l\u0131nda ailesini kesin olarak terk etmeye karar verdi. Kendine daha huzurlu olabilece\u011fi bir yurt arad\u0131 ve \u0130stanbul\u2019da karar k\u0131ld\u0131.<\/p>\n

\u00d6mr\u00fcn\u00fcn son g\u00fcnlerinde, 82 ya\u015f\u0131ndaki Tolstoy, ya\u011f\u0131\u015fl\u0131 bir gecede ruhunun ebed arzusuna son bir umutla cevap bulabilmek i\u00e7in k\u00fc\u00e7\u00fck k\u0131z\u0131yla evden ka\u00e7t\u0131. Fakat ihtiyarl\u0131\u011f\u0131n getirdi\u011fi s\u0131k\u0131nt\u0131lar ve hastal\u0131k pe\u015fini b\u0131rakmad\u0131. \u00c7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 bu son yolculukta hastal\u0131k a\u011f\u0131r bas\u0131nca yola devam edemedi. 1910 y\u0131l\u0131nda m\u00fctevazi bir tren istasyonunda, \u0130stanbul\u2019a hareket etmek \u00fczereyken hayata g\u00f6zlerini yumdu.<\/p>\n

Tolstoy\u2019un hayat hik\u00e2yesi ve Allah\u2019\u0131 aray\u0131\u015f maceras\u0131 b\u00fct\u00fcn bir be\u015feriyetin onun lisan\u00eeyle hayk\u0131rmas\u0131yd\u0131. \u201cMedet! Medeti\u201d diye inlemesiydi.<\/em><\/strong><\/p>\n

D\u00fcnya b\u00fcy\u00fck bir manevi buhran ge\u00e7iriyordu. R\u00f6nesans, Reform ve Sanayi devrimiyle manevi temelleri yerle bir olan garp cemiyeti i\u00e7inde do\u011fan bir hastal\u0131k, bir veba, bir taun felaketi gittik\u00e7e yery\u00fcz\u00fcne da\u011f\u0131l\u0131yordu. Ahl\u00e2ki de\u011ferler yerle bir edilmi\u015fti. Medeniyet libas\u0131na b\u00fcr\u00fcnm\u00fc\u015f korkun\u00e7 vah\u015fetler d\u00fcnyay\u0131 cehenneme \u00e7evirmi\u015fti. \u0130nsanl\u0131k, s\u00f6m\u00fcrgecili\u011fin, menfaatin, sefaletin, inan\u00e7s\u0131zl\u0131k ve adaletsizli\u011fin paletleri alt\u0131nda eziliyordu. \u0130nsanl\u0131\u011f\u0131 yak\u0131p kavuran bu m\u00fcthi\u015f hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 d\u00fcnya ne gibi \u00e7arelerle kar\u015f\u0131 koyacakt\u0131? Bat\u0131n\u0131n \u00e7\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f, kokmu\u015f, tefess\u00fch etmi\u015f bat\u0131l form\u00fclleriyle mi?<\/p>\n

Makinenin di\u015fleri aras\u0131nda kalm\u0131\u015f vicdan sahipleri bu k\u00e2inat\u0131n ve insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f gayesini nas\u0131l bilecekti? Hakikate nas\u0131l ula\u015facakt\u0131?<\/p>\n

Tolstoy gibi bir \u00f6m\u00fcr boyu Allah\u2019\u0131 aram\u0131\u015flar\u0131n elinden kim tutacakt\u0131? Kim esfel-i safilinden \u00e2l\u00e2-yj illiyine \u00e7\u0131kmalar\u0131na vesile olacakt\u0131?<\/p>\n

Tolstoy\u2019un kalbinin \u2018ebed\u2019 arzusuna \u00e7are bulmak i\u00e7in \u0130stanbul\u2019u nas\u0131l ve neden tercih etti\u011fi bilinmez. Yaln\u0131z, \u015fu husus a\u00e7\u0131k ve net olarak biliniyor ki, manevi de\u011ferlerin b\u00fcy\u00fck bir kaosla y\u0131k\u0131l\u0131p gitti\u011fi bunal\u0131ml\u0131 bir asr\u0131n insanlar\u0131 i\u00e7in bir doktor ve re\u00e7eteye ihtiya\u00e7 vard\u0131. \u00dcstad Bedi\u00fczzaman Said Nursi bu hastal\u0131klara \u00e7areler sunan re\u00e7eteyle meydana at\u0131lacakt\u0131. Ne yaz\u0131k ki o da, 1909 y\u0131l\u0131nda \u0130stanbul\u2019da idamla yarg\u0131lanacakt\u0131. H\u00e2lbuki Bedi\u00fczzaman 31 Mart hadisesinde kimsenin yana\u015fmaya dahi cesaret edemedi\u011fi pek \u00e7ok olayda yat\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 bir rol oynam\u0131\u015ft\u0131. Ortal\u0131\u011f\u0131 sava\u015f alan\u0131na \u00e7eviren asi askerlerin \u00f6n\u00fcne \u00e7\u0131karak k\u0131\u015flalar\u0131na d\u00f6nmeleri ve subaylar\u0131n\u0131n emirlerine itaat etmeleri i\u00e7in onlara m\u00fcthi\u015f konu\u015fmalar yapm\u0131\u015ft\u0131. Nasihatla sert ikazlarda bulunmu\u015ftu. Ger\u00e7ekle\u015fmek \u00fczere olan bir\u00e7ok facia, onun korkusuzca \u00f6n\u00fcne ge\u00e7mesiyle engellenmi\u015fti. Fakat 31 Mart Hadisesi\u2019nin sorumlular\u0131n\u0131 yarg\u0131lamak i\u00e7in kurulan Askeri Mahkeme, ba\u015fka hesaplar pe\u015findeydi ve Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131 Volkan gazetesinde yay\u0131nlad\u0131\u011f\u0131 yaz\u0131lar sebebiyle idam sehpas\u0131na \u00e7\u0131karmak istiyordu.<\/p>\n

Fikret Kaplan\u2019\u0131n Ufuk Yay\u0131nlar\u0131nda \u00e7\u0131kan \u201c\u00dc\u00e7 Said\u201d adl\u0131 kitab\u0131ndan al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/p>\ntweet<\/a>