-Fikir ayr\u0131l\u0131klar\u0131n\u0131 kavga sebebi haline getirenler, benli\u011finden s\u0131yr\u0131lamam\u0131\u015f kimselerdir. Mahviyet ve tevazu insanlar\u0131 farkl\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncelere sahip olsalar da asla m\u00fcnaka\u015falara giri\u015fmez ve \u00e7ok \u00f6nemli meseleleri enaniyetlerine kurban etmezler.<\/p>\n -Hakk\u0131n hat\u0131r\u0131n\u0131 \u00e2li tutmak ve belli bir fikrin kabul\u00fcne de\u011fil hakikatin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na \u00e7al\u0131\u015fmak esas olmal\u0131d\u0131r. Nitekim, \u0130hlas Risalesi\u2019nin onbe\u015f g\u00fcnde bir okunmas\u0131n\u0131n tavsiye edilmesi ve orada, sebeb-i mesuliyet ve hatar olan metbuiyete, t\u00e2biiyetin tercih edilmesi gerekti\u011finin de anlat\u0131lmas\u0131 bu esas\u0131 yerle\u015ftirme maksad\u0131na matuftur.<\/p>\n -Nur M\u00fcellifi, \u201cH\u00fccum\u00e2t-\u0131 Sitte\u201d<\/strong> ad\u0131yla me\u015fhur risalesinde \u015feytanlar\u0131n en tehlikeli alt\u0131 tuza\u011f\u0131n\u0131 nazara vermi\u015f; \u201chubb-u cah, korku, tama\u2019, \u0131rk\u00e7\u0131l\u0131k, enaniyet ve tenperverlik\u201d<\/strong> olarak s\u0131ralad\u0131\u011f\u0131 bir k\u0131s\u0131m \u015feytan\u00ee h\u00fccumlara kar\u015f\u0131 m\u00fcdafaa yollar\u0131n\u0131 g\u00f6stermi\u015ftir. \u0130\u015fte ba\u015fl\u0131calar\u0131 bunlar olan bir k\u0131s\u0131m zaaflar y\u00fcz\u00fcndendir ki, ihtilaf ve iftiraklar meydana gelir. Bu t\u00fcrl\u00fc vir\u00fcs, zaaf ve bo\u015fluklar\u0131n biri ya da birka\u00e7 tanesi her insanda bulunabilir. \u0130nsan, Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131na ve ahiret saadetine y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fc yol g\u00fczerg\u00e2h\u0131n\u0131 emniyete alabilmek i\u00e7in bu bo\u015fluklar\u0131n\u0131n fark\u0131nda olmal\u0131 ve her ad\u0131m\u0131n\u0131 dikkatle atmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n -Maalesef, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde insan\u0131n manev\u00ee hayat\u0131 i\u00e7in h\u0131fz\u0131ss\u0131hhaya g\u00f6re sterilize edilmi\u015f bir ortam mevcut de\u011fil. Zikredilen vir\u00fcslere kar\u015f\u0131 s\u00fctreler ve perdeler olu\u015fturulamad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in bug\u00fcn\u00fcn insan\u0131 hastal\u0131klara daha a\u00e7\u0131k bulunuyor. Kald\u0131 ki, en m\u00fcstesna cemaatler bile o t\u00fcrl\u00fc hastal\u0131klara maruz kalm\u0131\u015flar. Ezc\u00fcmle, Asr-\u0131 Saadet\u2019i m\u00fcteakip bir k\u0131s\u0131m yabanc\u0131 efk\u00e2r\u0131n M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n aras\u0131na s\u0131zmas\u0131 neticesinde o b\u00fcy\u00fck insanlar bile kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelmi\u015fler.<\/p>\n -Vifak ve ittifak, tevf\u00eek-i il\u00e2h\u00ee (Allah\u2019\u0131n m\u00fc\u2019minleri ba\u015far\u0131l\u0131 k\u0131lmas\u0131) i\u00e7in pek m\u00fchim bir davetiyedir. Vifak, ayn\u0131 m\u00fcstakim \u00e7izgi \u00fczerinde birle\u015fme; ittifak da bu birli\u011fin insan ruhunda tabiat haline gelmesidir. Di\u011fer bir ifadeyle, ittifak; insanlar\u0131n, anla\u015f\u0131p b\u00fct\u00fcnle\u015fmeleri; beraberce, kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 sayg\u0131 i\u00e7inde ve sevgi y\u00f6r\u00fcngesinde ya\u015famay\u0131 tabiatlar\u0131n\u0131n ayr\u0131 bir derinli\u011fi ve farkl\u0131 bir buudu haline getirmeleri demektir..<\/p>\n -\u0130sl\u00e2m ahlak\u00e7\u0131lar\u0131 insanda \u00fc\u00e7 temel duygunun bulundu\u011funu s\u00f6ylemi\u015f; belli \u00f6l\u00e7\u00fcde de olsa hakikatleri g\u00f6r\u00fcp, fayda ya da zarar getirecek \u015feyleri birbirinden ay\u0131rma melekesine \u201ckuvve-i akliye\u201d<\/strong>; kin, hiddet, k\u0131zg\u0131nl\u0131k ve at\u0131lganl\u0131k gibi hislerin kayna\u011f\u0131 say\u0131lan g\u00fcce \u201ckuvve-i gadabiye\u201d<\/strong>; arzu, i\u015ftiha ve cism\u00e2n\u00ee hazlar\u0131n men\u015fei kabul edilen duyguya da \u201ckuvve-i \u015feheviye\u201d<\/strong> demi\u015flerdir.<\/p>\n -Bilindi\u011fi \u00fczere, \u201cgazap\u201d, infi\u00e2le kap\u0131lma, \u00f6fke, h\u0131\u015f\u0131m, a\u015f\u0131r\u0131 hiddet, ho\u015fa gitmeyen bir h\u00e2dise kar\u015f\u0131s\u0131nda intikam arzusuyla heyecanlanma ve sald\u0131rganl\u0131k hali gibi manalara gelmektedir. Asl\u0131nda, bu duygu, su-i istimal edilmedi\u011fi takdirde, hari\u00e7ten gelen h\u00fccumlar\u0131 \u00f6nlemek i\u00e7in itici bir kuvvet ve tedbirli olmaya yarayan bir g\u00fc\u00e7t\u00fcr. Cen\u00e2b-\u0131 Allah insana, d\u0131\u015far\u0131dan gelecek sald\u0131r\u0131lardan kendisini muhafaza etmesi i\u00e7in \u201ckuvve-i gadabiye\u201d (\u00f6fke hissi) dedi\u011fimiz duyguyu vermi\u015ftir. \u0130nsan\u0131n, m\u00fccahede etmesi gereken yerlerde g\u00fc\u00e7 ve kuvvetin hakk\u0131n\u0131 vermesi, yi\u011fit ve y\u00fcrekli olmas\u0131 icap eden durumlarda cesaretli davranmas\u0131 ve \u0131rz\u0131n\u0131, namusunu, vatan\u0131n\u0131, can\u0131n\u0131, mal\u0131n\u0131, nefsini ve neslini korumas\u0131 ancak bu duygu sayesinde m\u00fcmk\u00fcn olmaktad\u0131r.<\/p>\n -Baz\u0131lar\u0131, gazap hissinin de bir yarat\u0131l\u0131\u015f gayesi oldu\u011funu bilemez ve normal insanlar\u0131 \u00e7ok k\u0131zd\u0131racak meseleler kar\u015f\u0131s\u0131nda dahi \u00f6fke tavr\u0131 ortaya koyamazlar; dahas\u0131 hi\u00e7 korkulmayacak \u015feylerden dahi korkar, s\u00fcrekli vehimlerle oturup kalkar ve de\u011fi\u015fik paranoyalarla hayat\u0131 ya\u015fanmaz h\u00e2le getirirler; bunlar\u0131n halini \u201cceb\u00e2net\u201d (korkakl\u0131k)<\/strong> kelimesi ifade eder. Fakat, baz\u0131 insanlar da vard\u0131r ki, onlar da hi\u00e7 yoktan yere k\u00fcplere binerler, en \u00f6nemsiz hadiseler kar\u015f\u0131s\u0131nda dahi a\u015f\u0131r\u0131 hiddet g\u00f6sterirler ve bir anda sald\u0131rganla\u015f\u0131rlar; \u00e2k\u0131beti hi\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fcnmeden, \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fczce ve muh\u00e2kemesizce her i\u015fe giri\u015fir ve neticesi mutlak felaket olan tehlikelere bile perv\u00e2s\u0131zca at\u0131l\u0131rlar. Kuvve-i gadabiyenin bu ifrat h\u00e2line de \u201ctehevv\u00fcr\u201d (korkusuzluk ve sald\u0131rganl\u0131k)<\/strong> denir. Bu duygunun, adl \u00fc istikamet \u00fczere olan\u0131na ise, \u201c\u015fec\u00e2at\u201d ad\u0131 verilir.<\/em><\/strong> Evet, b\u00fct\u00fcn kin, nefret, h\u0131n\u00e7, hiddet, darg\u0131nl\u0131k ve k\u0131zg\u0131nl\u0131\u011f\u0131n men\u015fei say\u0131lan gazap hissi, selim f\u0131tratlar\u0131n \u00f6fkesine sebep olacak v\u00e2k\u0131alar kar\u015f\u0131s\u0131nda k\u0131zmas\u0131n\u0131 da bilme, hiddeti gerektiren durumlarda hiddet g\u00f6sterme, korkulacak \u015feyler kar\u015f\u0131s\u0131nda temkinli davranma ve onlar\u0131 tel\u00e2\u015fa kap\u0131lmadan savmaya \u00e7al\u0131\u015fma anlam\u0131ndaki yi\u011fit\u00e7e duru\u015fun, yani \u201c\u015fec\u00e2at\u201din de kayna\u011f\u0131d\u0131r. Bu itibarla, kuvve-i gadabiye, tabiat\u0131m\u0131z\u0131n bir par\u00e7as\u0131d\u0131r ve b\u00f6yle \u00e7ok \u00f6nemli hususlar\u0131 temin etmek i\u00e7in mahiyetimize konmu\u015ftur.<\/p>\n -H\u00e2lis m\u00fc\u2019min \u00f6fkesinin y\u00f6n\u00fcn\u00fc Allah\u2019\u0131n raz\u0131 olmad\u0131\u011f\u0131 i\u015flere ve s\u0131fatlara tevcih etmelidir. \u00d6ncelikle nefsinin isyanlar\u0131na kar\u015f\u0131 \u00f6fkelenip onun terbiyesine koyulmal\u0131; saniyen, gazap hislerini m\u00fcsl\u00fcmanlara zulmedenlere y\u00f6neltip dinin ihyas\u0131 ve diyanetin te\u2019yidi i\u00e7in daha \u00e7ok \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r. Kendisini s\u0131k s\u0131k kontrol etmeli ve \u015fayet \u00f6fkesi Allah i\u00e7in de\u011filse, hatta ona az\u0131c\u0131k da olsa nefs\u00e2n\u00ee hisler kar\u0131\u015fm\u0131\u015fsa, hemen susmas\u0131n\u0131 bilmeli, hiddetini dindirmeli, sakinle\u015fmeli ve affedici olmal\u0131d\u0131r. Gazap duygusunu insanl\u0131\u011fa hizmet ad\u0131na strateji \u00fcretmede bir dinamik olarak kullan\u0131lmaya bakmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n -Nur M\u00fcellifi, istikbal endi\u015fesi, h\u0131rs ve inat gibi f\u0131tr\u00ee duygular\u0131n yok edilemeyece\u011fini, bunlar\u0131n herbirinin me\u015fru bir kullanma yeri ve y\u00f6n\u00fc bulundu\u011funu; dolay\u0131s\u0131yla, bu kuvveleri yok etmeye de\u011fil, onlar\u0131 hay\u0131r yolunda kullanmaya \u00e7al\u0131\u015fmak gerekti\u011fini anlat\u0131r. Hazreti \u00dcstad, bu konuda niha\u00ee h\u00fckm\u00fcn\u00fc verirken \u015f\u00f6yle der: \u201cTahmin ederim ki, n\u00e2sihlerin nasihatlerinin \u015fu zamanda tesirsiz kalmas\u0131n\u0131n bir sebebi \u015fudur: Ahlaks\u0131z insanlara \u201cHaset etme, h\u0131rs g\u00f6sterme, ad\u00e2vet etme, inat etme, d\u00fcnyay\u0131 sevme.\u201d derler; yani, \u201cF\u0131trat\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftir\u201d demek gibi, z\u00e2hiren onlarca m\u00e2l\u00e2yutak bir teklifte bulunurlar. E\u011fer deseler ki, \u201cBunlar\u0131n y\u00fczlerini hay\u0131rl\u0131 \u015feylere \u00e7eviriniz, mecr\u00e2lar\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftiriniz\u201d; o zaman, hem nasihat tesir eder, hem daire-i ihtiyarlar\u0131nda bir emr-i teklif olur.\u201d<\/p>\n -Sab\u0131r, kurtulu\u015fa ermenin s\u0131rl\u0131 bir anahtar\u0131d\u0131r. Sabredilen konular itibar\u0131yla sab\u0131r \u00e7e\u015fit \u00e7e\u015fittir; ibadetlere devam hususunda sab\u0131r, g\u00fcnahlara girmeme mevzuunda sab\u0131r ve musibetlere kar\u015f\u0131 sab\u0131r en \u00e7ok bilinen sab\u0131r \u00e7e\u015fitleridir.<\/p>\n -Zaman isteyen ve bir vakte ba\u011fl\u0131 cereyan eden i\u015flerde de \u201czaman\u0131n \u00e7\u0131ld\u0131rt\u0131c\u0131l\u0131\u011f\u0131na kar\u015f\u0131 sab\u0131r\u201d<\/strong> s\u00f6z konusudur. \u201cBeklemek\u201d bazen insan\u0131 \u00e7\u0131ld\u0131rtacak kadar ruha a\u011f\u0131r gelse bile, insan, takd\u00eer-i ilah\u00ee ile karara ba\u011flanan bir s\u00fcreyi daraltamaz; -bir bebe\u011fin d\u00fcnyaya geli\u015finin dokuz ay, bir yumurtadan civcivin \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131n\u0131n yirmi-yirmi bir g\u00fcn olmas\u0131 gibi- varl\u0131\u011f\u0131n ba\u011fr\u0131na konan tedric\u00eelik esas\u0131yla oynayamaz. \u00d6yleyse o, \u00e7evresinde bir nizam dahilinde meydana gelen h\u00e2diselerden ders almal\u0131, sebep ve netice m\u00fcnasebetini g\u00f6zetmeli ve e\u015fy\u00e2 aras\u0131nda bulunan tertibe riayet etmelidir. F\u0131tratta car\u00ee kanunlar\u0131 g\u00f6rmezlikten gelmemeli; sebepleri g\u00f6zetmeden netice beklememeli; zamana ve mesafelere kar\u015f\u0131 tahamm\u00fcls\u00fcz davranarak birka\u00e7 merdiveni birden atlamaya yeltenmemelidir.<\/p>\n -\u201cLik\u00e2\u201d; kavu\u015fmak, bulu\u015fmak ve g\u00f6r\u00fc\u015fmek manalar\u0131na gelen Arap\u00e7a bir kelimedir. \u00d6zellikle tasavvuf \u0131st\u0131lah\u0131 olarak \u00e7ok\u00e7a zikredilen \u201clik\u00e2ullah\u201d tabiri ise; Allah\u2019a kavu\u015fmak, Cen\u00e2b-\u0131 Hakk\u2019\u0131n vuslat\u0131na ermek ve Cennet\u2019te \u201cCuma Yama\u00e7lar\u0131\u201dndan Mevl\u00e2-y\u0131 M\u00fcte\u00e2l\u2019in o g\u00fczellerden g\u00fczel cemaliyle \u015fereflenmek demektir. Belki de en b\u00fcy\u00fck sab\u0131r; lik\u00e2ullaha a\u015fk u i\u015ftiyak ile yan\u0131p tutu\u015fan ama hen\u00fcz \u201cgelebilirsin\u201d davetini almad\u0131\u011f\u0131ndan d\u00fcnya zindan\u0131na katlanan hakikat \u00e2\u015f\u0131klar\u0131n\u0131n vuslata kar\u015f\u0131 di\u015fini s\u0131k\u0131p dayanma sabr\u0131d\u0131r. S\u00fcrekli \u00f6teler i\u015ftiyak\u0131yla nefes al\u0131p veren Hak dostlar\u0131n\u0131n, vazifelerini tamamlayana kadar d\u00fcnya hayat\u0131na katlanmalar\u0131 ve g\u00f6n\u00fcllerindeki vuslat arzusunu mesuliyet duygusuyla bast\u0131rmalar\u0131 en zor sab\u0131rd\u0131r.<\/p>\n -Baz\u0131lar\u0131 yap\u0131lacak i\u015fleri belirlemede ve icra etmede donan\u0131m\u0131n\u0131n yeterli oldu\u011funu zannederler ki bu bir vehimdir. Dolay\u0131s\u0131yla da, isti\u015farelerde kendilerini ifade etmeye ve fikirlerini ba\u015fkalar\u0131na illa benimsetmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. Oysa, insan\u0131n, s\u0131rf vifak ve ittifak aray\u0131\u015f\u0131ndan dolay\u0131, kendisine ters gelen meseleleri dahi iradesiyle a\u015fmas\u0131, zakkum yemi\u015f gibi olaca\u011f\u0131 ve hazmetmekte zorlanaca\u011f\u0131 hususlara bile -yine iradesiyle- bir belaya katlan\u0131r gibi katlanmas\u0131 ve \u201c\u0130lle de ittifak!..\u201d demesi bamba\u015fka bir sab\u0131r \u00e7e\u015fididir. B\u00f6yle bir sab\u0131r insana, nimetlere kar\u015f\u0131 hamd \u00fc sena etme ya da ibadetler, musibetler ve g\u00fcnahlar kar\u015f\u0131s\u0131nda sab\u0131rl\u0131 olma m\u00fckafat\u0131 misill\u00fc b\u00fcy\u00fck sevaplar kazand\u0131r\u0131r.<\/p>\n -Bir kere daha hat\u0131rlatmakta fayda m\u00fclahaza ediyorum: Uhud Muharebesi \u00f6ncesinde Hazreti Ras\u00fbl-\u00fc Ekrem (sallallahu aleyhi ve sellem) sava\u015f stratejisi konusunda ashab\u0131n\u0131 toplay\u0131p isti\u015fare etmi\u015fti. \u015eahs\u00ee fikrine g\u00f6re, \u015fehir d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131kmak yerine Medine\u2019de kalarak savunma harbi yap\u0131lmal\u0131yd\u0131. \u015eehrin d\u0131\u015f\u0131na \u00e7\u0131k\u0131p meydan muharebesi yapma taraftarlar\u0131 fazla olunca onlar\u0131n fikrine uyup Uhud\u2019a \u00e7\u0131kt\u0131. Sava\u015f neticesinde bunun iyi sonu\u00e7 vermedi\u011fi anla\u015f\u0131ld\u0131. Buna ra\u011fmen hemen bu sava\u015f akabinde nazil olan \u00c2l-i \u0130mran Suresi\u2019nin 159. ayet-i kerimesi isti\u015fareyi emretmekteydi. Demek ki me\u015fverette b\u00fcy\u00fck bir hay\u0131r ve bereket vard\u0131r.<\/p>\n Herkul.org adl\u0131 siteden al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n