\u0130L\u0130MLER\u0130N VARLI\u011eI, HZ. ALLAH\u2019A DO\u011eRUDAN DEL\u0130LD\u0130R<\/strong><\/p>\n Evet, k\u00e2inat\u0131 inceleyen b\u00fct\u00fcn (b)ilimler, k\u00e2inattaki mutlak d\u00fczen ve intizama dayan\u0131r. D\u00fczen ve intizam olmazsa, ilimleri meydana getiren ve kanun denilen intizamdan \u00e7\u0131kar\u0131lan sonu\u00e7lar veya k\u00fcll\u00ee kaideler olmaz. Kanun denilen bu sonu\u00e7lar, dolay\u0131s\u0131yla ilimler var oldu\u011funa g\u00f6re, mutlak d\u00fczen ve intizam da vard\u0131r. Mutlak d\u00fczen ve intizam, d\u00fczen ve intizam\u0131 kuran\u0131 ve devam ettireni g\u00f6sterir. Ayr\u0131ca, b\u00fct\u00fcn varl\u0131k t\u00fcrlerini ve t\u00fcrlerin fertleri d\u00e2hil olmak \u00fczere b\u00fct\u00fcn k\u00e2inat\u0131 kusursuz bilen bir \u0130lme, bu d\u00fczeni kurup devam ettiren Kudrete i\u015faret eder. D\u00fczen ve intizam, ayr\u0131ca gayeyi, gayeli\u011fi, gayelik ve gaye, yine k\u00e2inat\u0131n tamam\u0131n\u0131 tan\u0131yan \u0130lmi, gayeyi takip eden, intizam\u0131 tayin buyuran ve her \u015feyi gayesine sevkeden \u0130radeyi ve b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 m\u00fcmk\u00fcn k\u0131lan Kudret\u2019i g\u00f6sterir. \u0130\u015fte gafil veya inanmak istemeyen ya da ak\u0131llar\u0131 g\u00f6zlerine inmi\u015f nefisler, ba\u015f g\u00f6z\u00fcyle g\u00f6r\u00fclen ve sadece bir k\u0131sm\u0131n\u0131 zikretti\u011fimiz k\u00e2inat ger\u00e7eklerinin Allah\u2019a, Birli\u011fine, S\u0131fatlar\u0131na ve \u0130simlerine ne kadar a\u00e7\u0131k deliller oldu\u011funu ak\u0131l g\u00f6zleriyle g\u00f6remez veya g\u00f6rmek istemez de, Allah\u2019\u0131 bizzat e\u015fyan\u0131n i\u00e7inde Z\u00e2t\u0131yla g\u00f6rmek ister. O\u2019nun e\u015fya cinsinden olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, olamayaca\u011f\u0131n\u0131 da d\u00fc\u015f\u00fcnmez veya d\u00fc\u015f\u00fcnmek istemez.<\/p>\n Mesel\u00e2, bir kabarc\u0131k, g\u00fcne\u015fin aksini tutmas\u0131 ve onu yans\u0131tmas\u0131yla g\u00fcne\u015fin kendisi olmas\u0131 gerekmez. \u00c7i\u00e7ekler, renkleriyle g\u00fcne\u015fi tavsif eder, yani g\u00fcne\u015fin \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131ndaki renkleri g\u00f6sterir ve b\u00f6ylece g\u00fcne\u015fin \u00f6nemli bir \u00f6zelli\u011fini ortaya koyar. Fakat bu, \u00e7i\u00e7eklerin g\u00fcne\u015fin kendisi olmas\u0131n\u0131 gerektirmez. Ruh, varl\u0131\u011f\u0131, v\u00fccutla m\u00fcnasebeti ve fonksiyonlar\u0131yla Cenab- \u0131 Allah\u2019\u0131 tan\u0131maya \u00f6nemli bir misal te\u015fkil eder; fakat ruh, hi\u00e7bir zaman Allah olamaz, olmas\u0131 gerekmez. Balans\u0131, S\u00e2ni-i Hak\u00eem\u2019i, yani her icraat\u0131nda hikmetler bulunan Yarat\u0131c\u0131y\u0131 baz\u0131 S\u0131fatlar\u0131yla tan\u0131t\u0131r ama, asla Yarat\u0131c\u0131 olamaz.<\/p>\n Bu ger\u00e7e\u011fe ra\u011fmen, akl\u0131 g\u00f6z\u00fcne inmi\u015f gafiller Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131 k\u00e2inatta g\u00f6rmek isterken, Onu S\u0131fatlar\u0131yla ve tan\u0131nmas\u0131 gerekti\u011fi \u015fekilde tan\u0131yamayan baz\u0131lar\u0131 da panteizm ve monizm dal\u00e2letine d\u00fc\u015fer ve -h\u00e2\u015f\u00e2- k\u00e2inata Allah der veya Allah\u2019\u0131 k\u00e2inat olarak tezah\u00fcr etmi\u015f ya da k\u00e2inatta \u201ci\u00e7kin\u201d kab\u00fbl ederler veya k\u00e2inata sinmi\u015f bir ruh gibi d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrler. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k M\u00fcsl\u00fcman vahdet-i v\u00fccut\u00e7ular, Allah\u2019\u0131n tecellilerinde bo\u011fulmakla, \u00f6zellikle V\u00fccud S\u0131fat\u0131nda f\u00e2ni olmakla sahv veya farka, yani Allah\u2019\u0131n \u0130simlerinin s\u00e2bit aynlar (yarat\u0131lm\u0131\u015f ve de\u011fi\u015fmez \u00f6zler veya mahiyetler) gerektirdi\u011finin idrakine ula\u015famaz, dolay\u0131s\u0131yla Yarat\u0131c\u0131-yarat\u0131lm\u0131\u015f fark\u0131n\u0131 tam zevkedemezler.<\/p>\n \u00a0 VARLIK MERTEBELER\u0130 VE EVR\u0130M ALDATMACASI<\/strong><\/p>\n Bu, yine pek \u00e7ok ger\u00e7ekleri anlamada \u00e7ok \u00f6nemli k\u00fcll\u00ee ger\u00e7eklerden biridir. Yeri geldik\u00e7e temas etmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z gibi, insan olarak da bir \u015fey yapmadan \u00f6nce zihnimizde bir gaye, bir hedef vard\u0131r. Mesel\u00e2, rastgele bir bina yap\u0131p sonra ona fonksiyon bi\u00e7meyiz. Bir binay\u0131 ni\u00e7in, hangi maksat istikametinde yapacaksak, yani bu bina bir cami mi olacak, okul mu olacak, hastane mi olacak, ev mi olacak, b\u00fcro mu olacak, zihnimizde \u00f6nce binadan gaye bulunur. Sonra bu gayeye g\u00f6re zihnimizde binaya \u015fekil veririz. Dolay\u0131s\u0131yla, varl\u0131ktan gaye ve sonra da onun \u0130lm\u00ee varl\u0131\u011f\u0131 \u00f6nce gelir. Ayn\u0131 \u015fekilde, bir kelime bile yazacaksak, zihnimizde \u00f6nce o kelimeyi ni\u00e7in yazaca\u011f\u0131m\u0131z, yani kelimeden gaye, sonra da kelimenin man\u00e2s\u0131, bir di\u011fer ifadeyle, \u0130lm\u00ee varl\u0131\u011f\u0131 te\u015fekk\u00fcl eder. Sonra da, bu man\u00e2 veya \u0130lm\u00ee varl\u0131k hangi harflerin ne \u015fekilde bir araya gelmesiyle, yani hangi kelimeyle ifade edilecekse o kelimeyi yazar\u0131z. Yoksa, \u00f6nce rastgele harfleri bir araya getirip, sonra bunlara man\u00e2 vermeyiz. Darwinistleri yan\u0131ltan \u00f6nemli hususlardan biri, bu ger\u00e7e\u011fe k\u00f6r kalmak, varl\u0131klar\u0131n gayesiz ve rastgele ortaya \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131n\u0131 savunup, aralar\u0131ndaki yap\u0131 benzerliklerine bakarak evol\u00fcsyona h\u00fckmetmektir. Bu ise, be\u015fer ad\u0131na en cahilane h\u00fck\u00fcmlerden biri olabilir. D\u00fcnyada binlerce dil, milyonlarca kelime konu\u015fulmaktad\u0131r; fakat b\u00fct\u00fcn bu diller ve kelimelerin hepsi en nihayet 29-30 harfi farkl\u0131 \u015fekillerde bir araya getirmekle ifade edilir. Hatt\u00e2, ayn\u0131 harflerden farkl\u0131 dizilimlerle farkl\u0131 man\u00e2larda \u00e7ok say\u0131da kelime meydana gelir. Dolay\u0131s\u0131yla, milyonlarca kelimedeki harf benze\u015fmelerine bak\u0131larak nas\u0131l bu kelimeler birbirinden t\u00fcremi\u015f denemezse, hayvanlar aras\u0131ndaki yap\u0131 benzerliklerine bakarak da hayvanlar\u0131n birbirinden t\u00fcredi\u011fine h\u00fckmedilemez, b\u00f6yle bir teori geli\u015ftirilemez. \u00c7\u00fcnk\u00fc, her hayvan\u0131n \u00f6nce varl\u0131\u011f\u0131ndan gaye, sonda bu gayenin ifadesi olarak man\u00e2s\u0131, mahiyeti, Yarat\u0131c\u0131n\u0131n \u0130lminde \u0130lm\u00ee varl\u0131\u011f\u0131 vard\u0131r. Hari\u00e7teki madd\u00ee varl\u0131\u011f\u0131 i\u015fte bu \u0130lm\u00ee varl\u0131\u011f\u0131na, mahiyetine Yarat\u0131c\u0131n\u0131n d\u0131\u015fta verdi\u011fi \u015fekildir.<\/p>\n Bir yeri a\u011fa\u00e7land\u0131racaksak veya bir ya da birka\u00e7 a\u011fa\u00e7 dikeceksek, \u00f6nce bu a\u011fa\u00e7tan nas\u0131l faydalanaca\u011f\u0131m\u0131z\u0131 veya ondan hangi meyveyi alaca\u011f\u0131m\u0131z\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr\u00fcz. Dolay\u0131s\u0131yla madd\u00ee \u00e2lemde en son olan netice veya meyve, bir \u015feyin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n gayesi olarak d\u00fc\u015f\u00fcncede en \u00f6nce gelir; en \u00f6nce vard\u0131r.<\/p>\n K\u00e2inata ve ondaki her bir varl\u0131\u011fa bakt\u0131\u011f\u0131m\u0131zda bunlar\u0131n derece derece say\u0131s\u0131z gayeye hizmet ettiklerini ve k\u00e2inatta gayesizli\u011fe, faydas\u0131zl\u0131\u011fa ve abesiyete yer olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fcr\u00fcz. Mesel\u00e2, b\u00fct\u00fcn unsurlar\u0131yla bir a\u011fac\u0131n faydalar\u0131, ondan takip edilen gayeler hakk\u0131nda bir \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131lacak olsa, hacimli bir kitap tutar. Ayn\u0131 \u015fekilde, insan azalar\u0131 \u00fczerinde benzer bir \u00e7al\u0131\u015fma yap\u0131lacak olsa, ortaya ciltlerle kitap \u00e7\u0131kar. Bu ger\u00e7ek, hem k\u00e2inat\u0131n materyalistlerin iddia etti\u011fi gibi kaostan kosmosa, yani kaostan mevcut d\u00fczenli haline do\u011fru yol almad\u0131\u011f\u0131n\u0131, yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n, var olu\u015fun belli bir istikamette, sapmadan ve tam bir d\u00fczenle y\u00fcr\u00fcd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc g\u00f6sterir, hem de her bir varl\u0131\u011fa saymakla bitmez gayeler takan bir Z\u00e2t\u2019\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na i\u015faret eder.<\/p>\n PEYGAMBER EFEND\u0130M\u0130Z N\u0130\u00c7\u0130N VE NASIL YARATILI\u015eIN GAYES\u0130D\u0130R?<\/strong><\/p>\n Nas\u0131l meyveli bir a\u011fac\u0131n varl\u0131\u011f\u0131nda ana gaye onun meyvesidir ve meyve, a\u011fac\u0131n madd\u00ee varl\u0131\u011f\u0131nda son unsur olmakla birlikte, a\u011fac\u0131n gayesi olarak onun zihn\u00ee veya \u0130lm\u00ee varl\u0131\u011f\u0131 itibariyle ilktir, a\u011fac\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na giden s\u00fcre\u00e7te ilk olarak d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcr, bunun gibi, varl\u0131k veya yarat\u0131l\u0131\u015f a\u011fac\u0131nda son ortaya \u00e7\u0131kan insan da, varl\u0131k a\u011fac\u0131n\u0131n meyvesi, yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131n niha\u00ee ve en b\u00fcy\u00fck gayesidir. Cenab-\u0131 Allah (c.c.), varl\u0131k a\u011fac\u0131n\u0131 insan\u0131 meyve versin diye yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Yaratmadaki bu gayeyi, yani Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n insan\u0131 yaratmaktaki gayesini en iyi yerine getirenler peygamberler, peygamberler i\u00e7inde de b\u00fct\u00fcn kapsam\u0131 ve m\u00fckemmelli\u011fiyle yerine getiren Peygam-ber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.s.)\u2019dir. \u0130nsan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f silsilesinde en son yer almas\u0131, Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n k\u00e2inat\u0131 yaratmaktaki gayesinin insan oldu\u011funu g\u00f6sterir. \u0130nsandan takip edilen gayeyi en iyi yerine getirenlerin peygamberler ve peygamberlerin sonuncusunun da Peygamber Efendimiz olmas\u0131, k\u00e2inat\u0131n \u00f6ncelikle Peygamber Efendimiz (s.a.s.) i\u00e7in yarat\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve Peygamberimizin peygamberlik silsilesinin de meyvesi, dolay\u0131s\u0131yla gayesi ve peygamberlerin en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fc oldu\u011funu ispat eder.<\/p>\n K\u00e2inatta hi\u00e7bir \u015fey, hi\u00e7bir varl\u0131k, bo\u015funa yarat\u0131lmam\u0131\u015ft\u0131r. Her biri, k\u00e2inat\u0131n sistemi i\u00e7inde pek \u00e7ok vazife g\u00f6rmektedir. Cemad\u00e2t ve bitkiler, insan ve daha ba\u015fka baz\u0131 fakt\u00f6rler taraf\u0131ndan engellenmedik\u00e7e vazifelerini tam ve m\u00fckemmel yaparlar. \u00c7ok c\u00fcz\u00ee irade ve \u015fuur sahibi, dolay\u0131s\u0131yla c\u00fcz\u00ee \u00f6\u011frenme ve farkl\u0131 davranabilme kabiliyeti geli\u015ftirebilen hayvanlar \u00e2lemi de, vazifelerini \u00e7ok c\u00fcz\u2019\u00ee \u015fuur ve iradelerinin yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 \u00e7ok az suistimaller d\u0131\u015f\u0131nda yine m\u00fckemmel yerine getirir. \u0130nsan v\u00fccudu da, yine bizzat insan\u0131n ve insan taraf\u0131ndan de\u011fi\u015ftirilen \u00e7evre ve beslenme \u015fartlar\u0131 gibi fakt\u00f6rlerin sebep oldu\u011fu kusur ve noksanlar d\u0131\u015f\u0131nda yine m\u00fckemmel \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. K\u00e2inatta \u015fuurlu ve sorumlu olan insanlar ve cinler d\u0131\u015f\u0131nda her varl\u0131\u011f\u0131n vazifesini m\u00fckemmel veya m\u00fckemmele yak\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131na ve bu varl\u0131klar\u0131n her biri gibi, onlar\u0131n her hareketinin, g\u00f6rd\u00fckleri her vazifenin onlarca, y\u00fczlerce, binlerle gayeye hizmet etti\u011fine en a\u00e7\u0131k delil, k\u00e2inat\u0131n m\u00fckemmel d\u00fczeni ve bu d\u00fczenin, d\u00fczendeki intizam\u0131n hi\u00e7 bozulmadan devam etmesidir. Bug\u00fcn, bir yandan materyalistler ve Darwinistler neticede mutlak ilim, irade ve kudret sahibi Yarat\u0131c\u0131ya i\u015faret edece\u011fi i\u00e7in bu gayeli\u011fi g\u00f6rmek istemeseler de, asl\u0131nda insanl\u0131k, hi\u00e7bir insan bu gayelikten ka\u00e7amamakta, \u00e7evrecilik, \u00e7evre bilinci, \u00e7evreyi veya ekosistemi koruma \u00fczerine hassasiyetle e\u011filmezlik edememektedir.<\/p>\n \u015euurlu olmayan varl\u0131klar, g\u00f6rd\u00fckleri vazife ve hizmetlerdeki gayenin fark\u0131nda olmayabilirler. Ama onlar\u0131n bunun fark\u0131nda olmamas\u0131, onlar\u0131n faaliyetlerinde ve yapt\u0131klar\u0131 i\u015flerde say\u0131s\u0131z gayelerin takip edilmedi\u011fini g\u00f6stermez. Nas\u0131l saat vakti g\u00f6stermek gibi \u00e7ok \u00f6nemli bir hizmet g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bilmez, ama onun bunu bilmemesi kimseyi saatin varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n gayesini ink\u00e2ra g\u00f6t\u00fcrmezse, bunun gibi, k\u00e2inattaki baz\u0131 varl\u0131klar\u0131n neyi ni\u00e7in, hangi gayeye y\u00f6nelik yapt\u0131klar\u0131n\u0131 bilmemeleri de, onlar\u0131n faaliyetlerinin gayesiz oldu\u011fu gibi bir sonu\u00e7 do\u011furmaz. K\u0131saca, bilmemek, olmamaya delil de\u011fildir.<\/p>\n Cenab-\u0131 Allah (c.c.), her varl\u0131k i\u00e7in niha\u00ee bir tek\u00e2m\u00fcl veya terakki noktas\u0131 tayin buyurmu\u015ftur. Mesel\u00e2, bir \u00e7ekirde\u011fin hedefinde a\u011fa\u00e7 olup meyve vermek ve tekrar kendine d\u00f6nmek, yani binlerce yeni \u00e7ekirdekte varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmek yatar. Anne karn\u0131nda a\u015f\u0131lanm\u0131\u015f bir yumurtac\u0131k, merhale merhale bir canl\u0131 olmak, hangi canl\u0131 olacaksa onunla varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n kemal noktas\u0131na ula\u015fmak ve sonra neslinde hayat\u0131n\u0131 devam ettirmek hedefi istikametinde geli\u015fir. Bundan ayr\u0131 olarak, her varl\u0131kta tasaff\u00ee ederek, yani safla\u015farak kemalini bulma hedefi ve meyli de s\u00f6zkonusudur. Mesel\u00e2, alt\u0131n cevheri, kemalini ve niha\u00ee saffetini 24 ayara ula\u015fmakta bulur; insan, kemaline ve niha\u00ee saffetine nefsini tam tezkiye, kalbini tasfiye, ruhunu tenmiye, yani terbiye ile tam terakki edip, sahip bulundu\u011fu b\u00fct\u00fcn potansiyelleri meleke haline getirme ve bu melekeleri kendine has tam kapasite ile kullanmakla ula\u015f\u0131r. Bu s\u00fcre\u00e7te, her varl\u0131\u011f\u0131n f\u0131trat\u0131na yerle\u015ftirilen bu kemal ve niha\u00ee ar\u0131nma ve geli\u015fme noktas\u0131na ula\u015fma meyli, katlanarak ihtiya\u00e7 halini al\u0131r. \u0130htiya\u00e7 ise, artarak i\u015ftiyaka, tam bir \u015fevkle yoluna devam etmeye; i\u015ftiyak da, katlana katlana hedef istikametinde \u00e7ekilircesine yol almaya, yani incizaba d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr. Varl\u0131klar\u0131n f\u0131trat\u0131na konmu\u015f bulunan bu meyil, ihtiya\u00e7, i\u015ftiyak ve incizap gibi hususiyetler, Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n tekvin\u00ee, yani k\u00e2inat\u0131n i\u015fleyi\u015fi i\u00e7in vazetmi\u015f bulundu\u011fu kar\u015f\u0131 konulmaz emir veya kanunlara itaatin n\u00fcveleri, hatt\u00e2 bizzat itaat etmenin kendisidir. Evet, bilhassa her bir iradesiz varl\u0131kta Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n tekvin\u00ee emirlerine \u00f6yle kar\u015f\u0131 konulmaz bir itaat y\u00f6nlendirmesi veya \u015fevki vard\u0131r ki, l\u00e2tif ve nazik su, nazik bir meyille, yani so\u011fuman\u0131n tesirinden gelen bir y\u00f6neli\u015fle donma emrini ald\u0131\u011f\u0131 zaman demiri par\u00e7alar. K\u0131\u015f\u0131n donma sebebiyle ne kadar su saatinin \u00e7atlay\u0131p bozuldu\u011funu biliriz.<\/p>\n Cenab-\u0131 Allah (c.c.), Kendi Kendine vard\u0131r; varl\u0131\u011f\u0131na ait b\u00fct\u00fcn hususiyetlere Kendi olarak sahiptir; varl\u0131\u011f\u0131 Kendi\u2019ndendir ve Kendisiyle devam etmektedir. Ayr\u0131ca, zaman, mek\u00e2n, de\u011fi\u015fme, b\u00f6l\u00fcnme, \u00fcreme, geli\u015fme gibi her t\u00fcrl\u00fc madd\u00ee \u00f6zellikten mutlak ber\u00ee ve m\u00fcnezzehtir. Dolay\u0131s\u0131yla, Onun varl\u0131\u011f\u0131 mutlakt\u0131r ve mutlak zarur\u00eedir. Onun i\u00e7in var olmamak asla s\u00f6zkonusu olamaz. Cenab-\u0131 Allah\u2019tan ba\u015fka b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar ise, varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 Allah\u2019a bor\u00e7ludur; varl\u0131k sahas\u0131na \u00e7\u0131kmalar\u0131, varl\u0131klar\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcrmeleri, hem varl\u0131k sahas\u0131na \u00e7\u0131k\u0131p hem de varl\u0131klar\u0131n\u0131 devam ettirmeleri i\u00e7in gerekli her \u015fey, yine kendilerine de\u011fil, Cenab-\u0131 Allah\u2019a aittir ve O\u2019nun bah\u015fetmesiyledir. Bu sebeple, varl\u0131\u011f\u0131 kendinden ve kendisiyle olmayan b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar m\u00fcmk\u00fcn, yani olmalar\u0131 veya olmamalar\u0131 ayn\u0131 derecede ihtimal d\u00e2hilinde, dolay\u0131s\u0131yla var olmalar\u0131 Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n \u0130radesine ba\u011fl\u0131 olan varl\u0131klard\u0131r. \u0130\u015fte, onlar\u0131n mahiyetlerinin niha\u00ee kemal noktas\u0131, adem, yani Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n mutlak varl\u0131\u011f\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda \u0130zaf\u00ee yokluk \u00e2leminden veya sahas\u0131ndan v\u00fccut, yani varl\u0131k sahas\u0131na \u00e7\u0131kmakt\u0131r. Onlar, var k\u0131l\u0131nmakla mahiyetlerindeki, yani onlar\u0131 tayin eden, ne olduklar\u0131n\u0131 ortaya koyan as\u0131l \u00f6zlerindeki niha\u00ee kemal noktas\u0131na ula\u015fm\u0131\u015f olurlar.<\/p>\n M\u00fcmk\u00fcn\u00e2t, yani Cenab-\u0131 Allah\u2019tan ba\u015fka her \u015fey, \u00e7\u0131plak bir v\u00fccutla ortada b\u0131rak\u0131lmaz. Varl\u0131k sahas\u0131na \u00e7\u0131kar\u0131lan her bir varl\u0131k, mahiyetine veya f\u0131trat\u0131na yerle\u015ftirilen meyil, ihtiya\u00e7, i\u015ftiyak ve incizapla kendisi i\u00e7in tayin<\/p>\n buyurulan husus\u00ee kemal noktas\u0131na y\u00f6nelir. \u0130\u015fte, her bir m\u00fcmk\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131n husus\u00ee kemali, niha\u00ee geli\u015fme noktas\u0131, kendisine verilen kapasitelerin potansiyel kabiliyet olmaktan \u00e7\u0131k\u0131p, birer aktif kabiliyet haline gelmesidir. Ancak b\u00f6ylece her bir varl\u0131\u011f\u0131n var olmas\u0131ndaki gaye ger\u00e7ekle\u015fir ve her bir varl\u0131k, bu gaye istikametinde hayat\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcr. \u0130nsan (ve cinlerin) d\u0131\u015f\u0131ndaki canl\u0131lar\u0131n baz\u0131s\u0131 tamamen iradesiz olmakla, s\u00f6z konusu gaye istikametine iradesiz sevkedilir; hayvanlar gibi baz\u0131lar\u0131, \u00e7ok c\u00fcz\u00ee iradeleriyle birlikte yine ayn\u0131 istikamette y\u00fcr\u00fct\u00fcl\u00fcr. Bundand\u0131r ki, k\u00e2inatta insan\u0131n tesir sahas\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda kalan her alanda her \u015fey, belli \u00f6l\u00e7\u00fclerde m\u00fckemmel cereyan eder. \u0130nsan ise, iradesiyle kendi sahas\u0131nda bu m\u00fckemmeliyeti bozar. Onun husus\u00ee kemal noktas\u0131na y\u00fcr\u00fcmesi, yani kendisine bah\u015fedilmi\u015f ve geli\u015fmesi iradesine b\u0131rak\u0131lm\u0131\u015f kapasiteleri aktif kabiliyet haline getirmesi, iman, ibadet ve ilimle tek\u00e2m\u00fcl ve terakkisine, \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131na, gayret ve himmetine ba\u011fl\u0131d\u0131r. Kimse, kendisine l\u00fctfedilen kapasiteleri bilemez; dolay\u0131s\u0131yla insan, me\u015fr\u00fb istikamette \u00f6l\u00fcnceye kadar gayret etme, terakk\u00ee ve tek\u00e2m\u00fcl\u00fcn\u00fc s\u00fcrd\u00fcrme mevkiinde bir varl\u0131kt\u0131r.<\/p>\n AKS\u0130YON VE D\u00dc\u015e\u00dcNCE <\/strong><\/p>\n Hareket veya aksiyon ve d\u00fc\u015f\u00fcnce, bir bak\u0131ma insan hayat\u0131n\u0131n \u00f6zeti gibidir. Bunlar, birbirine sebeptir, birbirini do\u011furur ve birbirini tamamlar. Aksiyon ve d\u00fc\u015f\u00fcnce silsilesinde insan\u0131n belli bir hedefi ve bu hedefi se\u00e7mede ve ona ula\u015fmaya \u00e7al\u0131\u015fmada belli bir niyeti olur. Peygamber Efendimize (s.a.s.) gelen ilk vahiy, bir aksiyon emriydi: \u201cOkul\u201d Ve arkas\u0131ndan neyin okunaca\u011f\u0131 de\u011fil, ne i\u00e7in, ne veya kim ad\u0131na okunaca\u011f\u0131 buyruluyordu: \u201c Yaratan Rabb\u0131nin ad\u0131na (ve ad\u0131yla)\u201d. Demek ki, peygamberlik aksiyonunun, belki b\u00fct\u00fcn \u0130sl\u00e2m\u00ee aksiyonun ad\u0131 \u201cokumak\u201dt\u0131r. K\u00e2inat\u0131 okumak, insan\u0131 okumak, Kur an \u0131 okumak ve yine okuman\u0131n man\u00e2s\u0131 i\u00e7inde (okudu\u011funu) ya\u015famak. Okumak, hem \u00f6\u011frenmeyi hem ya\u015famay\u0131, hem ilmi hem hayat\u0131 veya prati\u011fi i\u00e7ine alan bir kavramd\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla bilme, inanmaktan ve ya\u015famaktan; inanmak, bilme ve ya\u015famaktan; ya\u015famak, bilme ve inanmaktan ayr\u0131lmaz, ayr\u0131lmamal\u0131d\u0131r. \u0130lim, \u201cbilimsel\u201d teoriler yuma\u011f\u0131 ve mal\u00fbmat y\u0131\u011f\u0131n\u0131 de\u011fil; bizzat zihinle, kalble, bedenle tecr\u00fcbe edilen ger\u00e7eklerdir. Bundand\u0131r ki \u0130sl\u00e2m, bir teoriler toplam\u0131 de\u011fildir; o, ba\u015ftanba\u015fa hayat ve aksiyondur; man\u00e2s\u0131n\u0131 aksiyonla bulur, kendisini aksiyonla a\u00e7ar. \u0130sl\u00e2m F\u0131kh\u0131 da, kitaplarda yaz\u0131l\u0131 kaideler toplam\u0131 de\u011fildir; o, bizzat pratiktir, man\u00e2s\u0131n\u0131 prati\u011finde bulur. Dolay\u0131s\u0131yla, \u0130sl\u00e2m\u00ee prati\u011fi veya \u0130sl\u00e2m\u00ee bir prati\u011fin i\u00e7inde olmayan bir insan, teoride \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131 ne kadar bildi\u011fini zannetse de h\u00fck\u00fcmlerinde \u00e7ok defa yan\u0131l\u0131r; \u0130sl\u00e2m\u00ee bir pratik i\u00e7inde olanlar\u0131 da gerekti\u011fi gibi anlayamaz ve \u0130sl\u00e2m ad\u0131na do\u011fru de\u011ferlendiremez. Yine bundand\u0131r ki, \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131 teori olarak \u00e7ok iyi \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015f bulunan oryantalistler, onu hayat\u0131nda tatbik etmeye \u00e7al\u0131\u015fan s\u0131radan bir m\u00fc\u2019min kadar kavrayamazlar. K\u0131saca, aksiyon ve d\u00fc\u015f\u00fcnce, birbirinden ayr\u0131lmaz bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr; sa\u011flam ve yerinde aksiyon sa\u011flam d\u00fc\u015f\u00fcnceyi, sa\u011flam d\u00fc\u015f\u00fcnce sa\u011flam aksiyonu do\u011furur ve b\u00f6ylece bir aksiyon-d\u00fc\u015f\u00fcnce salih (do\u011furgan) dairesi ortaya \u00e7\u0131kar.<\/p>\n Meselenin bir de \u015fu boyutu vard\u0131r: Aksiyonla veya hareketle d\u00fc\u015f\u00fcnce aras\u0131nda bir ge\u00e7i\u015f hatt\u0131, bir di\u011fer ifadeyle, sebeple netice aras\u0131ndakine benzer bir ba\u011f vard\u0131r. Bu ba\u011f, insan\u0131 aksiyonla d\u00fc\u015f\u00fcnce, sebeple netice aras\u0131ndaki m\u00fcnasebeti g\u00f6rmeye g\u00f6t\u00fcr\u00fcr; hatt\u00e2 bu ba\u011f, s\u00f6zkonusu m\u00fcnasebettir. \u0130\u015fte insan, bu ba\u011f veya m\u00fcnasebeti g\u00f6rmek veya ke\u015ffetmekle yeni terkiplere, yeni d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015f kal\u0131p ve kaidelerine ve b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131n arkas\u0131nda sanki onlar\u0131n as\u0131l sebepleri veya onlardan sorumlu gibi g\u00f6r\u00fcnen birtak\u0131m kanunlara eri\u015fir. Esasen hadiseler de, bu kanunlar\u0131 bize g\u00f6sterir. Kur an-\u0131 Kerim \u00e2yetlerinin baz\u0131lar\u0131, \u00e2yet veya \u00e2yet gruplar\u0131nda anlat\u0131lan hadiselerin alt\u0131nda yatan kanun veya d\u00fcsturlar\u0131n ifadesiyle biter. Mesel\u00e2, Hz. Yusuf\u2019un karde\u015fi (B\u00fcnyamin)\u2019i yan\u0131nda al\u0131koymas\u0131na gerek\u00e7e olan hadisenin sonunda Kur an-\u0131 Kerim, bu gerek\u00e7eyi ve onu do\u011furan hadiseyi Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 beyan buyurur ve sonra \u015fu \u00e7ok \u00f6nemli k\u00fcll\u00ee kaideyi beyan eder: Her bir bilgi sahibinin \u00fcst\u00fcnde daha iyi bir bilen (ve hepsinin \u00fcst\u00fcnde her \u015feyi bilen olarak Allah) vard\u0131r.<\/p>\n \u0130nsan, e\u015fya ve hadiselerdeki sebep-sonu\u00e7 ba\u011f\u0131n\u0131, aksiyon ve d\u00fc\u015f\u00fcnce aras\u0131ndaki ge\u00e7i\u015f hatlar\u0131n\u0131 g\u00f6rmek veya ke\u015ffetmek, b\u00f6ylece yeni terkiplere, yeni d\u00fc\u015f\u00fcnce ve davran\u0131\u015f kal\u0131plar\u0131na ula\u015fmak ve bunlar\u0131n alt\u0131nda veya arkas\u0131nda yatan kanunlara eri\u015fmekle zihnen ve kalben inki\u015faf ve bu inki\u015fafa paralel madd\u00ee ve teknolojik a\u00e7\u0131dan terakki eder. Pozitif ilimler a\u00e7\u0131s\u0131ndan ilim dedi\u011fimiz \u015fey de, bir a\u00e7\u0131dan s\u00f6z konusu terkip ve tahlillerde bulunabilme, k\u0131yas, t\u00fcmevar\u0131m ve t\u00fcmdengelim gibi yollarla e\u015fya ve hadiseler aras\u0131nda gezinip, onlar\u0131n arkas\u0131ndaki k\u00fcll\u00ee kanunlar\u0131 g\u00f6rebilme ve bunlardan hareketle c\u00fcz\u2019iyat\u0131 da yorumlayabilme kabiliyetidir.<\/p>\n Evet insan, bu kanunlardan istifadeyle bir \u015feyler yapma ve \u00fcretme kabiliyetini de haizdir. B\u00fct\u00fcn bunlara ra\u011fmen, insan, her sahada oldu\u011fu gibi, bu alanda da m\u00fckemmel de\u011fildir; her bir hadiseyi b\u00fct\u00fcn boyutlar\u0131yla, onu do\u011furan sebep ve sonu\u00e7larla kavrayamad\u0131\u011f\u0131 gibi, sebepleri, sonu\u00e7lar\u0131 ve altlar\u0131nda yatan kanunlarla birlikte b\u00fct\u00fcn hadiseleri bir arada g\u00f6remez ve de\u011ferlendiremez. D\u00fcn\u00fc tam bilmedi\u011fi gibi, bug\u00fcn\u00fc de tam bilmez; yar\u0131n\u0131 nerdeyse hi\u00e7 bilmez. Oysa denebilir ki, tarihin ilk g\u00fcn\u00fcnden bu yana hadiseler aras\u0131nda m\u00fcnasebetler vard\u0131r; tarih, birbirinden kopuk hadiseler b\u00fct\u00fcn\u00fc de\u011fildir. \u0130nsan hayat\u0131 da, toplumlar\u0131n hayat\u0131 da, k\u00e2inat\u0131n hayat\u0131 da \u00e2deta organik birer b\u00fct\u00fcnd\u00fcr. \u0130\u015fte insan, ne bu b\u00fct\u00fcn\u00fc ne de onun c\u00fcz\u2019lerini, unsurlar\u0131n\u0131 tam man\u00e2s\u0131yla g\u00f6r\u00fcp, hatas\u0131z de\u011ferlendirebilir. Ayr\u0131ca, insan\u0131 da, insanlar\u0131 da, onun m\u00fcnasebet halinde bulundu\u011fu b\u00fct\u00fcn \u00e7evreyi de her bak\u0131mdan ve tam do\u011fru olarak tan\u0131yamaz, kavrayamaz. Bu husustaki kabiliyet ve kapasitesinin eksikli\u011finin yan\u0131s\u0131ra insan, hatadan, d\u00fc\u015fmekten kurtulamaz; ba\u015f\u0131na \u00fc\u015f\u00fc\u015fen evham ve \u015f\u00fcpheler de pe\u015fini b\u0131rakmaz. Bundan dolay\u0131 insan, her hal\u00fck\u00e2rda vahiy alan bir peygambere ve onun k\u0131lavuzlu\u011funa muhta\u00e7t\u0131r. Ta ki, k\u00e2inattaki m\u00fckemmel nizama, e\u015fya ve hadiseler aras\u0131ndaki ba\u011flara, aksiyon-d\u00fc\u015f\u00fcnce, sebep-sonu\u00e7<\/p>\n m\u00fcnasebetine ve \u00e7evresiyle birlikte kendi mahiyetine g\u00f6re davranabilsin ve k\u00e2inat\u0131n ve hayat\u0131n temeli olan dengeyi bozmas\u0131n.<\/p>\n Cenab-\u0131 Allah (c.c.), her bir varl\u0131\u011fa has bir istidat, yani kapasite, potansiyel kabiliyet bah\u015fetmi\u015ftir. Bu, cemad\u00e2t dedi\u011fimiz cans\u0131z e\u015fya veya cisimlerde de vard\u0131r. Bundand\u0131r ki, toprak tabakas\u0131 kayalar\u0131n par\u00e7alanmas\u0131ndan olu\u015fmu\u015ftur. Sular\u0131n kayna\u011f\u0131 da \u00e7ok defa kayalard\u0131r. Demek ki, \u0130l\u00e2h\u00ee Kudret, kayalara toprak ve sulara kaynak olma istidad\u0131 vermi\u015ftir. Bu istidat, kayalar\u0131n f\u0131trat\u0131ndaki bu potansiyel, r\u00fczg\u00e2rlar\u0131n ve ya\u011fmurlar\u0131n da tesiriyle s\u00fcrekli hareket, s\u00fcrekli fiil ve faaliyet olarak kendini ortaya koyar. \u0130\u015fte bu hareket ve faaliyet, Allah\u2019\u0131n izniyle toprak tabakas\u0131n\u0131n olu\u015fmas\u0131na, kayalardan sular\u0131n f\u0131\u015fk\u0131rmas\u0131na hizmet eder. Ne mal\u00fbm ki, kayalar bu hizmetten bir lezzet al\u0131yor ve bu lezzetten gelen a\u015fk ve \u015fevkle hi\u00e7 durmadan s\u00fcrekli faaliyet halinde bulunuyor olmas\u0131n.<\/p>\n Bunun gibi, Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n (c.c.) topra\u011fa verdi\u011fi f\u0131trattaki potansiyeller s\u00fcrekli faaliyet halinde tecelli etti\u011fi i\u00e7in b\u00fct\u00fcn madenler toprakta olu\u015fur; yine, toprak alt\u0131na giren tek tip su, burada farkl\u0131 t\u00fcrde sulara d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr. Kimse, bu faaliyetler sebebiyle topra\u011f\u0131n bir \u015fevk ve lezzet hissetmedi\u011fini s\u00f6yleyemez. \u00c7\u00fcnk\u00fc cans\u0131z g\u00f6r\u00fcp cemad\u00e2t dedi\u011fimiz varl\u0131klarda bile belli seviyede bir ruh\u00ee nefl\u0131a olmad\u0131\u011f\u0131 mal\u00fbmumuz de\u011fildir. Bunun yan\u0131s\u0131ra, onlar\u0131 temsil eden, Allah\u2019\u0131n onlara g\u00f6rd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc vazifeleri alk\u0131\u015flayan, temsil ve Cenab-\u0131 Allah\u2019a arz eden melekler vard\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla, faaliyetlerinin has\u0131l etti\u011fi \u015fevk ve lezzettir ki, cemad\u00e2t\u0131 da s\u00fcrekli faaliyete sevkeder. \u00c7\u00fcnk\u00fc, hayat faaliyettir ve faaliyettedir. Atalet, yani i\u015fsizlik ve hareketsizlik, \u00f6l\u00fcm\u00fcn karde\u015f \u00e7ocu\u011fu olup, i\u015fsiz ve hareketsiz bir varl\u0131k adem, yani yokluk, yoklu\u011fa gidi\u015f hesab\u0131na \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor demektir.<\/p>\n Cemad\u00e2t i\u00e7in faaliyette b\u00f6yle bir \u015fevk ve lezzet varsa, elbette ruhtan veya r\u00fbhun fonksiyonlar\u0131ndan ya da r\u00fbh\u00ee tecelliden belli seviyelerde hayat ta\u015f\u0131yan bitkiler, hayvanlar ve insanlar, f\u0131tratlar\u0131ndaki potansiyellerin faaliyet ve kabiliyet olarak ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131ndan lezzet alacak ve bu lezzetten gelen \u015fevk, onlar\u0131 daha da faaliyete itecektir. Bitkilerin iradeden nasibi olmad\u0131\u011f\u0131, hayvanlar\u0131n \u00e7ok az oldu\u011fu i\u00e7in onlar, potansiyellerini s\u00fcrekli faaliyete d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcr. \u0130nsan\u0131n iradesi d\u0131\u015f\u0131nda \u00e7al\u0131\u015fan bedeni de, en geli\u015fmi\u015f ve kompleks bir fabrikadan \u00e7ok daha muhte\u015fem ve kompleks bir fabrika gibi \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Ancak insan, ataletle onun \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131n\u0131 yava\u015flat\u0131r ve bu yava\u015flatmakt\u0131r ki, bedenin hastalanmas\u0131n\u0131n en \u00f6nemli sebebidir. Rahatl\u0131k ve atalet, bedeni \u00f6l\u00fcme getiren fakt\u00f6rlerdendir. Arz olundu\u011fu gibi, i\u015fsiz ve tembel insan, adem, hastal\u0131klar ve \u00f6l\u00fcm ad\u0131na \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor demektir.<\/p>\n \u0130nsan, \u00e7ok defa arzular\u0131na, heveslerine fikir sureti giydirir; onlar\u0131 sanki birer fikirmi\u015f gibi takdim eder. \u00d6zellikle h\u0131rsl\u0131 ise, bu takdirde nefsan\u00ee arzular\u0131n\u0131 ve heveslerini fikir zanneder veya onlara fikir elbisesi giydirir; h\u0131rslar\u0131n\u0131 tatmin ad\u0131na onlar\u0131 fikir olarak sunar.<\/p>\n Ger\u00e7ekten katmerli cehaletin, sath\u00eeli\u011fin, ger\u00e7e\u011fe kapal\u0131 kalman\u0131n ve so\u011fuk taassubun en \u00f6nemli sebeplerinden biri \u00fclfettir; \u0130lm\u00ee ara\u015ft\u0131rmalara, yani tahkike mani olan en belli ba\u015fl\u0131 sebeplerden biri yine \u00fclfettir.<\/p>\n \u0130nsanlar, al\u0131\u015ft\u0131klar\u0131 ve do\u011fru kab\u00fbl edip \u015fartland\u0131klar\u0131 \u015feyleri kendilerince mal\u00fbm bilir ve ger\u00e7ek zannederler. Hatt\u00e2 \u00fclfet (kan\u0131ksama) dolay\u0131s\u0131yla pek \u00e7ok harikalar\u0131 s\u0131radan g\u00f6r\u00fcp, onlara ehemmiyet vermezler. Halbuki \u00fclfetlerinden dolay\u0131 mal\u00fbm ve s\u0131radan zannettikleri o \u015feyler, birer harika ve birer Kudret m\u00fbcizesi olduklar\u0131 halde, \u00fclfet sebebiyle onlar \u00fczerinde d\u00fc\u015f\u00fcnmezler. Bunun yerine, f\u0131trata m\u00fcdahalenin sebep oldu\u011fu anormallikleri harika zannederler. Mesel\u00e2 insan, ba\u015ftan ba\u015fa bir harikalar<\/p>\n mecmuas\u0131d\u0131r. B\u00fct\u00fcn insanlar yap\u0131 olarak ayn\u0131 malzemeye dayand\u0131klar\u0131 ve birbirlerinin ayn\u0131s\u0131 olduklar\u0131 halde, k\u0131llar\u0131na ve parmak u\u00e7lar\u0131na, daha \u00f6te DNA\u2019lar\u0131na var\u0131ncaya kadar birbirlerinden ayr\u0131 olduklar\u0131 gibi, simalar\u0131, karakterleri, kabiliyetleri, be\u011feni ve tercihleri a\u00e7\u0131s\u0131ndan da birbirlerinden farkl\u0131d\u0131rlar. Her bir h\u00fccre, h\u00fccreyi olu\u015fturan \u00e7ekirdek, zar, DNA ve RNA gibi unsurlar\u0131n her biri, birer m\u00fbcizedir; b\u00fct\u00fcn insanlar bir araya gelseler, yapamayacaklar\u0131 harikalard\u0131r. Ama insan, \u00fclfet sebebiyle, bunlarla s\u00fcrekli ha\u015fir-ne\u015fir olmas\u0131 sebebiyle, bu m\u00fbcizeleri g\u00f6rmez; daha b\u00fcy\u00fck harfler olan ellerin, parmaklar\u0131n, y\u00fcz\u00fcn yap\u0131s\u0131na dikkat etmez, fakat, asl\u0131nda bir anomalilik olarak biri alt\u0131 parmakl\u0131 do\u011fsa bunu harika zannederek, g\u00fcnlerce \u00fczerinde durur. \u0130nsan, kendileriyle \u00fclfet, yani al\u0131\u015fkanl\u0131k peyda etti\u011fi \u015feyleri b\u00f6ylece s\u0131radanla\u015ft\u0131r\u0131r ve \u00fcst\u00fcne \u00fcstl\u00fck, onlar\u0131 bildi\u011fini zanneder. Hele bir de kendisiyle al\u0131\u015fkanl\u0131k peyda etti\u011fi \u015feye \u201cbilimsel\u201d bir ad takm\u0131\u015fsa, art\u0131k onu bir daha incelemeye de\u011fer bulmaz. Katmerli cehaletin beslendi\u011fi bir batakl\u0131kt\u0131r bu tav\u0131r.<\/p>\n Kuran\u0131, Kuran \u00fczerine yaz\u0131lm\u0131\u015f mealleri, Risale-i Nurlar\u0131 okuruz; belki \u00e7ok\u00e7a da okuruz. \u00c7ok defa da okudu\u011fumuzu anlad\u0131k zanneder ve ge\u00e7eriz. Oysa idrak ve man\u00e2 ad\u0131na zihnimizde belirmi\u015f, tecess\u00fcm etmi\u015f, kal\u0131p giymi\u015f bir \u015fey yoktur. Mesel\u00e2, \u201cL\u00e2 ilahe illallah – Allah\u2019tan ba\u015fka il\u00e2h yoktur!\u201d deriz. B\u00f6yle demekle \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n \u00e7ekirde\u011fi olan bu m\u00fcbarek \u201ckelime\u2019yi anlad\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 san\u0131r\u0131z. Oysa ne il\u00e2h\u0131n man\u00e2s\u0131n\u0131 biliriz, ne Allah hakk\u0131nda marifetimiz vard\u0131r, ne de Allah\u2019tan ba\u015fka il\u00e2h olmamas\u0131n\u0131n ne anlama geldi\u011fini, k\u00e2inat, hayat, ilimler, d\u00fc\u015f\u00fcnce ad\u0131na bunun ne ifade etti\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnmeyiz bile. L\u00e2 ilahe illallah’m yan\u0131s\u0131ra her g\u00fcn defalarca te\u015fbih, tahmid, tekbirde bulunur, yani \u201cS\u00fcbh\u00e2nellah, el-hamd\u00fc li\u2019ll\u00e2h, Allah\u00fc ekberl\u201d deriz; fakat Allah marifetinin ve namaz\u0131n, ibadetin \u00f6z\u00fc, \u00e7ekirdekleri ve meyveleri olan bu kelimelerin anlamlar\u0131 \u00fczerine zihnimizi de, kalbimizi de yormay\u0131z. B\u00f6yleyken, b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 bildi\u011fimizi zannederiz. \u0130\u015fte bilmeyi, ilmi, ara\u015ft\u0131rmay\u0131 \u00f6nleyen, s\u00fcrekli s\u00f6ylemekten ve i\u00e7 i\u00e7e olmaktan kaynaklanan bildi\u011fimizi zannetmemizdir, yani \u00fclfettir.<\/p>\n Kur an-\u0131 Kerim\u2019de, \u201cG\u00f6klerde ve yerde o kadar \u00e7ok \u00e2yetler var ki! Fakat onlar, bu \u00e2yetlerle s\u00fcrekli i\u00e7 i\u00e7e, yan yana bulunduklar\u0131 halde hep bir ald\u0131rmazl\u0131k i\u00e7inde ge\u00e7ip giderler?\u2014 buyrulur. K\u00e2inatta her bir \u015fey, her bir hadise, Cenab-\u0131 Allah\u2019\u0131n varl\u0131\u011f\u0131 ve Birli\u011fi d\u00e2hil, iman esaslar\u0131na a\u00e7\u0131k birer delildir. Fakat b\u00fct\u00fcn bunlarla s\u00fcrekli bir arada ve i\u00e7 i\u00e7e ya\u015f\u0131yor olmam\u0131z, onlar\u0131n ne kadar harika oldu\u011funu g\u00f6rmemize engel olmaktad\u0131r. Onlar\u0131n ne kadar harika oldu\u011funu g\u00f6remedi\u011fimiz gibi, onlar\u0131n ifade ettikleri man\u00e2lar\u0131 da g\u00f6rmez, i\u015fitmez ve \u00fczerlerinde d\u00fc\u015f\u00fcnmeyiz. Daha tehlikelisi, bu k\u00f6rl\u00fck, sa\u011f\u0131rl\u0131k ve d\u00fc\u015f\u00fcncesizli\u011fimiz, onlar\u0131n her biri iman esaslar\u0131na apa\u00e7\u0131k bir \u00e2yet iken, onlar\u0131 ink\u00e2ra ve k\u00fcfre basamak yapmaya kadar gidebilmekte, \u00f6yle ki, \u015fuursuz, ilimsiz, iradesiz tabiat\u0131 veya her bir \u015feyi il\u00e2h yapma, yarat\u0131c\u0131 yapmaya kadar varabilmektedir. Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Kerim, \u201cSen (Allah’\u0131n her bir icraat\u0131, k\u00e2inattaki her bir \u015fey, her bir hadise kar\u015f\u0131s\u0131nda) hayretten hayrete d\u00fc\u015fer, hayranl\u0131ktan hayranl\u0131\u011fa ge\u00e7ersin, onlar ise alay ederleri\u201d\u2014 buyurur. \u0130nk\u00e2rc\u0131lar, \u00fclfetin ve materyalist bilimcili\u011fin kalblerini m\u00fch\u00fcrleyip, g\u00f6zlerini k\u00f6r etti\u011fi insanlar, m\u00fc minlerin e\u015fya ve hadiselerde okuduklar\u0131 man\u00e2larla, e\u015fya ve hadiselerin mesajlar\u0131 ile, onlar\u0131n iman esaslar\u0131na nas\u0131l parlak bir \u00e2yet olu\u015fuyla alay ederler. Bu deh\u015fetli cehalet, sath\u00eelik ve insan\u0131 insanl\u0131\u011f\u0131ndan utand\u0131racak tavr\u0131n en \u00f6nde gelen bir sebebi \u00fclfettir; ba\u015ftan ba\u015fa \u00e2yetler me\u015fheri olan \u201ctabiat\u201d\u0131n koynunda, onunla i\u00e7 i\u00e7e ya\u015f\u0131yor olmam\u0131zd\u0131r. Bu tavr\u0131n bir di\u011fer boyutu da, e\u015fya ve hadiselerdeki harikal\u0131\u011f\u0131 g\u00f6rmezken, anormalliklere, anomalilere, f\u0131trat ve kaide d\u0131\u015f\u0131l\u0131klara harikal\u0131k vermektir. Bilhassa ilim ve terakki as\u0131rlar\u0131 denilen son as\u0131rlar, \u00fclfetten kaynaklanan bu katmerli cehalet ve sath\u00eeli\u011fin en fazla g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc as\u0131rlard\u0131r.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" \u0130L\u0130MLER\u0130N VARLI\u011eI, HZ. ALLAH\u2019A DO\u011eRUDAN DEL\u0130LD\u0130R Evet, k\u00e2inat\u0131 inceleyen b\u00fct\u00fcn (b)ilimler, k\u00e2inattaki mutlak d\u00fczen ve intizama dayan\u0131r. D\u00fczen ve intizam olmazsa, ilimleri meydana getiren ve kanun denilen intizamdan \u00e7\u0131kar\u0131lan sonu\u00e7lar veya k\u00fcll\u00ee kaideler olmaz. Kanun denilen bu sonu\u00e7lar, dolay\u0131s\u0131yla ilimler var oldu\u011funa g\u00f6re, mutlak d\u00fczen ve intizam da vard\u0131r. Mutlak d\u00fczen ve intizam, d\u00fczen ve …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2339,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,410],"tags":[119,432,428,205,422,431,273,430,427,429,223,391,349],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2338"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2338"}],"version-history":[{"count":2,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2338\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2341,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2338\/revisions\/2341"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2339"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2338"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2338"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2338"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}