G<\/span>\u0130R\u0130\u015e<\/strong><\/p>\n

Bedi\u00fczzaman hayat\u0131 boyunca yapaca\u011f\u0131 m\u00fccadelenin ona hedeflerini \u015fuurlu bir \u015fekilde programlanm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn eserlerinde bu ana fikirleri tekrar eder. Tekrarlar\u0131 \u00f6ylesine bariz ve hatta yer yer \u00f6ylesine t\u0131pa t\u0131p ayn\u0131 kelimelerle yapar ki, zaman zaman bizzat kendisine \u201chem de ayn\u0131 ibare\u201d ile bu kadar \u00e7ok tekrar\u0131 ni\u00e7in yapt\u0131\u011f\u0131 sorulmu\u015ftur. Cevaben: \u201cHakikat oldu\u011fu i\u00e7in tekrar ederim, Hakikat da ziya gibi usand\u0131rmaz. (Libas\u0131 de\u011fi\u015ftirmek istemem) der. Hem de bir meslek takip etti\u011fim i\u00e7in tekrara mecburum. Hem de bir \u015feyin esas\u0131 at\u0131lsa m\u00fckerreren irca-\u0131 nazar laz\u0131md\u0131r. Mesleksiz olanlard\u0131r ki, her yola sap\u0131yorlar. Bizim tarikimiz birdir.<\/p>\n

Bedi\u00fczzaman Kur\u2019an-\u0131 Kerimin tekrar\u0131ndaki hikmeti a\u00e7\u0131klarken de onun b\u00fcy\u00fck bir dinin esaslar\u0131n\u0131 te\u2019sis etti\u011fini, m\u00fcessis olan\u0131n, vazetti\u011fi esaslar\u0131, g\u00fczelce yerle\u015ftirmek i\u00e7in tekrarlara \u00e7ok muhta\u00e7 oldu\u011funu, zira tekrar edilen \u015feyin sabit kal\u0131p, takarrur etti\u011fini, unutulmaz hale geldi\u011fini s\u00f6yler. Evet \u201cm\u00fcessise, tesbit etmek i\u00e7in tekrar laz\u0131md\u0131r. Te\u2019kid i\u00e7in terdad laz\u0131md\u0131r, te\u2019yid i\u00e7in takrir, tahkik i\u00e7in tekrir laz\u0131md\u0131r.\u201d<\/p>\n

Fikri m\u00fccadelesinin tarihi yeri: Kalvin\u2019le bir mukayese:<\/strong><\/p>\n

Nursi fikriyat\u0131n\u0131n stratejik hedefinin kavrayabilmek i\u00e7in, Bat\u0131 tarihinde benzer bir rol\u00fc ger\u00e7ekle\u015ftiren Kalvin ile aralar\u0131nda bir mukayese yapaca\u011f\u0131z. Ger\u00e7ekten bu iki \u015fahsiyetle fikir plan\u0131nda, dikkat \u00e7ekici bir benzerlik var. \u015e\u00f6yle ki: Bug\u00fcn kapitalizm diye ifade edilen Bat\u0131 teknolojisi veya bir ba\u011fa ifade ile, bat\u0131daki terakki nas\u0131l meydana gelmi\u015ftir, bunun ilk muharriki nedir, kimdir? Denirse kar\u015f\u0131m\u0131za Kalvin (Calvin 1509-1564) \u00e7\u0131kar. Kalvin bat\u0131da (\u00f6zellikle Almanya\u2019da) Protestanl\u0131k \u015feklinde kristalize olacak olan dini reformlar\u0131n ba\u015flat\u0131c\u0131s\u0131d\u0131r. Alman sosyolog Max Weber\u2019e (1864-1920) g\u00f6re, Kalvin sadece H\u0131ristiyanl\u0131kta reform yapmakta kalmam\u0131\u015f, bat\u0131 insan\u0131n\u0131n d\u00fc\u015f\u00fcnce ve hayat\u0131na yerle\u015ftirdi\u011fi baz\u0131 temel ahlaki fikirlerle, kapitalizmin do\u011fmas\u0131n\u0131 sa\u011flayacak ruhi atmosferi haz\u0131rlam\u0131\u015f; i\u015fte bu ruhi ve sosyal atmosferden de. Bat\u0131 teknolojisi, bat\u0131 terakkisi meydana gelmi\u015ftir. Kalvin tilmizlerine ve dolay\u0131s\u0131yla kendine inan\u0131p yolunda giden Protestan camiaya \u00fc\u00e7 temel fikir vermi\u015f ve onlar\u0131n, bunlara uymas\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\n
1. \u00c7al\u0131\u015fmak<\/strong><\/li>\n
2. Z\u00fchd<\/strong><\/li>\n
3. \u0130lim<\/strong><\/li>\n<\/ol>\n

   \u0130\u015fte bu y\u00f6nleriyle Kalvin ile Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n fikir yap\u0131lar\u0131n\u0131n birbiriyle \u00e7ok ortak yanlar\u0131n\u0131n oldu\u011fu anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \u0130lerleyen b\u00f6l\u00fcmlerde bu daha iyi anla\u015f\u0131lacakt\u0131r. Yukar\u0131da yazd\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u00fc\u00e7 temel prensipte ilerleyen b\u00f6l\u00fcmlerde a\u00e7\u0131klanacakt\u0131r.<\/p>\n

   Bedi\u00fczzaman\u2019a G\u00f6re Temel Meseleler ve Hal Yollar\u0131:<\/strong><\/p>\n

   Biz burada, bizzat Bedi\u00fczzaman taraf\u0131ndan sebeplerin ana kayna\u011f\u0131 olarak ifade edilen bir ka\u00e7 meseleyi tahlil edece\u011fiz: Cehdet, Zaruret, \u0130htilaf…<\/p>\n

   M\u00fcsl\u00fcmanlarda Kader Birli\u011fi<\/strong><\/p>\n

   \u0130slam aleminin kaderini ileri-gerilik meselesinde, bir b\u00fct\u00fcn g\u00f6ren Bedi\u00fczzaman, kurtulu\u015fun d\u00fc\u011f\u00fcm ve hareket noktas\u0131n\u0131 Osmanl\u0131 Devletinde g\u00f6r\u00fcr. Yani kurtulu\u015f Anadolu\u2019dan, burada ya\u015fayan T\u00fcrk Milletinden ba\u015flayacakt\u0131r. Bir talebesinin \u015eam ve Hicaz taraflar\u0131n\u0131n daha huzurlu ve rahat oldu\u011funu ve kendisinin burada ya\u015famas\u0131n\u0131n daha sa\u011fl\u0131kl\u0131 olaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemesine kar\u015f\u0131l\u0131k:<\/p>\n

   \u201cBiz iman\u0131 kurtarmak ve Kur\u2019an\u2019a hizmet i\u00e7in, Mekke\u2019de olsak da yine de buraya gelmek laz\u0131md\u0131. \u00c7\u00fcnk\u00fc, en ziyade burada ihtiya\u00e7 var. Binler ruhum olsa, binler hastal\u0131klara m\u00fcbtela olsam ve zahmetler \u00e7eksem, yine bu milletin iman\u0131na ve saadetine hizmet i\u00e7in burada dolmaya Kur\u2019an\u2019dan ald\u0131\u011f\u0131m ders ile karar vermi\u015fim ve vermi\u015fiz.<\/p>\n

   CEHALET – \u0130L\u0130M MESELES\u0130<\/strong><\/p>\n

   B\u00fct\u00fcn k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin kayna\u011f\u0131 cehalettir: Ba\u015fta arz etti\u011fimiz gibi sebeplerin ana kayna\u011f\u0131 olarak ifade edilen cehalet, zaruret ve ihtilaftan en \u00f6nemlisi ve di\u011fer ikisinin de temelde kayna\u011f\u0131 cehalettir. Bu hastal\u0131klar\u0131n her birinin sebep oldu\u011fu fenal\u0131klar ise; cehalet, \u015feriata muhalif olan b\u00fct\u00fcn hallerimizin yegane kayna\u011f\u0131d\u0131r. Zaruret, b\u00fct\u00fcn ahlak d\u0131\u015f\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131n kayna\u011f\u0131d\u0131r. \u0130htilaf da \u201ca\u011fraz\u201d \u015fahsi, bencil, egoist ve fani olan hevalar\u0131, Allah (cc) ve Resul\u00fcnun (SAV) rizas\u0131, ammenin ve \u00fcmmeti merhumenin menfaati hi\u00e7 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmeyen ihtiraslar\u0131 ifade etmektedir.<\/p>\n

   Bu s\u00f6z Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n: Alem-i insaniyette ve \u0130slamiyet\u2019te \u00fc\u00e7 muazzam mesele olan iman ve \u015feriat ve hayatt\u0131r. \u0130\u00e7lerinde en ehemmiyetlisi iman hakikatleridir\u201d der. \u0130\u015fte cehaletten tesels\u00fcl eden fesatlar kaybetti\u011fimiz a\u00e7\u0131klamalardan da g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi iman\u0131 da, \u015feriat\u0131 da, hayat\u0131 da ciddi \u015fekilde tehdit etmektedir.<\/p>\n

   Devlete ebediyet kazand\u0131ran ilimdir<\/strong><\/p>\n

   Bedi\u00fczzaman\u2019a g\u00f6re, nas\u0131l cehalet b\u00fct\u00fcn geriliklerin \u015ferlerin, fenal\u0131klar\u0131n, fakr\u0131n ve ihtilaf\u0131n ba\u015f amili ise, ilim de b\u00fct\u00fcn hay\u0131rlar\u0131n anas\u0131d\u0131r. Fakr\u0131 da, ihtilaf\u0131 da bertaraf edecek, terakkiyi getirip ila-y\u0131 kelimetullah\u0131 sa\u011flayacak, dini izzet-i \u0130slam\u0131 kurtaracak h\u00fcrriyeti ya\u015fatacak, d\u00fcnyevi ve uhrevi saadeti kazand\u0131racak tek amil ilimdir. D\u00fc\u015fman\u0131n kahredilmesi de ilim ile m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. \u201cBen\u201d der, \u201cvilayat-\u0131 \u015fark\u0131yede a\u015firetlerin hal-i peri\u015faniyetini g\u00f6r\u00fcyordum. Anlad\u0131m ki, d\u00fcnyevi bir saadetimiz bir cihetle f\u00fcnun-u cedide-i medeniye ile olacak.\u201d<\/p>\n

   \u201cElbette nev-i be\u015fer, \u00e2hir vakitte ul\u00fbm ve f\u00fcn\u00fbna d\u00f6k\u00fclecektir. B\u00fct\u00fcn kuvvetlerini ilimden alacakt\u0131r. H\u00fck\u00fcm ve kuvvet ise, ilmin eline ge\u00e7ecektir.\u201ddiyen \u00dcstad\u2019\u0131n dediklerinin do\u011frulu\u011fu \u015fimdi anla\u015f\u0131lmaktad\u0131r. \u201c\u0130lim \u00e7a\u011f\u0131\u201d, \u201c\u0130lim Cemiyeti\u201d s\u00f6ylemleri bunu do\u011frulamaktad\u0131r. \u00dcstad \u201c\u0130lm\u201d in ya\u015fland\u0131k\u00e7a art\u0131\u011f\u0131n\u0131, halbuki \u201cKuvvet\u201din ihtiyarlad\u0131k\u00e7a gerileyip azald\u0131\u011f\u0131n\u0131, bu sebeple kuvvete dayanan Orta \u00c7a\u011f h\u00fck\u00fcmlerinin y\u0131k\u0131lmaya mahkum oldu\u011funu, ilme dayanan muas\u0131r h\u00fck\u00fcmlerin ise H\u0131z\u0131rvari (\u00f6l\u00fcms\u00fcz) bir \u00f6mre mazhar olduklar\u0131n\u0131 belirtir.<\/p>\n

   \u0130stibdad cehlin eseridir<\/strong><\/p>\n

   Cehil ve vah\u015feti \u201cistibdad\u0131n kuvveti\u201d g\u00f6ren Bedi\u00fczzaman\u2019a g\u00f6re, h\u00fcrriyeti ya\u015faman\u0131n \u015fart\u0131 da ilimdir. \u201cBir millet cehaletle hukukunu bilmezse ehl-i hamiyeti dahi m\u00fcstebit eder\u201d der. \u00dcstad. H\u00fcrriyeti ya\u015faman\u0131n \u015fart\u0131 da ilimdir.<\/p>\n

   \u201c\u0130nk\u0131lap-\u0131 siyasi cihetiyle dininden havf eden adam\u0131n dinden hissesi beyt\u00fcl ankebut (\u00f6r\u00fcmcek a\u011f\u0131) gibi zay\u0131f d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f cehalettir, korkudur, taklittir onu tela\u015fa d\u00fc\u015f\u00fcr\u00fcr. Zira itimad-\u0131 nefsin f\u0131kdan\u0131 ve aczin v\u00fccudu cihetiyle, saadetini yaln\u0131z h\u00fck\u00fcmetin cebinden zannetti\u011finden, kalbini, akl\u0131n\u0131 da h\u00fck\u00fcmetin kesesinden tahayy\u00fcl eder, korkar.<\/p>\n

   \u0130lmin kayna\u011f\u0131 olan medreselerin durumu<\/strong><\/p>\n

   Bu sadedde medreseler m\u00fchim bir yer tutar. Medreselerin zaman i\u00e7ersinde bozuldu\u011fundan bahseder, bozulu\u015f sebepleri \u00fczerinde durur, \u0131sl\u00e2h \u00e7areleri g\u00f6sterir, yeni yap\u0131lacak medreselerin nas\u0131l olmas\u0131 gerekti\u011fini teferruat\u0131yla ele al\u0131r. Bununla ilgili fikirleri \u00fcstad\u0131n k\u0131smen de olsa kendi ifadelerinden takip edelim.<\/p>\n

   Medreselerin gerilik sebepleri<\/p>\n

   \u201cTerakki edemeyen medreseler, zamana g\u00f6re alim yeti\u015ftirememi\u015ftir. Bunda \u00fc\u00e7 eksiklik rol oynam\u0131\u015ft\u0131r:<\/p>\n

   1- \u0130ntizam 2- Tefeyy\u00fcz 3- Mahre\u00e7 eksiklikleri.<\/p>\n

   \u0130ntizam eksikli\u011fi:<\/strong><\/p>\n

   \u201cTaksim\u00fc\u2019l- \u00e2\u2019mal kaidesini bitemamih\u00e2 tatbik edemedi\u011fi i\u00e7in\u201d -yani tek tip alim yeti\u015ftiremedi\u011fi i\u00e7in- medreseler b\u00fcy\u00fck bir eksikli\u011fi meydana getirmi\u015ftir. Bug\u00fcn\u00fcn ifadesi ile medreseler tek bir idareye, tek bir b\u00f6l\u00fcme sahiptir. Bir \u00e7ok fak\u00fcltelere, b\u00f6l\u00fcmlere yer vermelidir. Bu b\u00f6l\u00fcmler de \u00f6yle tanzim edilmelidir ki, talebe di\u011fer b\u00f6l\u00fcmlerle de irtibat\u0131n\u0131 muhafaza etmeli, ama bir b\u00f6l\u00fcmden m\u00fctehass\u0131s olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

   \u0130lmin ilerlemesi i\u00e7in, Cenab-\u0131 Hak taraf\u0131ndan insan\u0131n f\u0131trat\u0131na konan kanun gere\u011fi taksim\u00fc\u2019l-amelin \u015fart oldu\u011funu belirten Bedi\u00fczzaman, bu kanuna arkadan gelen M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n uymad\u0131\u011f\u0131na dikkat \u00e7ektikten sonra: \u201cbizde bu hilkat denilen \u015feri\u2019at-\u0131 f\u0131triyenin evamirine imtisal edemedi\u011fimizden cehennem-i cehl ile mazzeb olduk\u201d der. \u201cBu azaptan bizi kurtaracak taksim\u00fc\u2019l-a\u2019mal kanunuyla amel etmektir. Zira seleflerimiz taksim\u00fc\u2019l-amalin emeli ile cinan-\u0131 uluma (ilimlerin lanetlerine) dahil olmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n

   Tefeyy\u00fcz eksikli\u011fi<\/strong><\/p>\n

   \u0130nsandaki a\u011fal\u0131k ve tahakk\u00fcm meyli ve ilmin gerektirdi\u011fi tevazudan tatmin bulamayan kimselere, bu f\u0131tri meyil galebe \u00e7alarak, ki\u015fiyi ilme hizmet etmek yerine,, ilmi \u015fahsi ve egoist arzular\u0131n\u0131n ger\u00e7ekle\u015fmesinde kullanmaya itmi\u015ftir. Bu durum, ilmin \u015fan\u0131ndan olan te\u015fvik, ir\u015fat, nasihat, l\u00fctuf gibi hizmetlerin terkine sebep olmu\u015ftur.<\/p>\n

   Bu duruma \u00e7are olarak, \u00f6nceki maddede a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u201cintizam\u201d\u0131, yani medreselerin farkl\u0131 ihtisas \u015fubelerine ayr\u0131lmas\u0131n\u0131 teklif eder.<\/p>\n

   Tefeyy\u00fcz\u00fc \u00f6nleyen belli ba\u015fl\u0131 sebepler:<\/p>\n

   \n
   • Birinci Sebep:<\/strong> E\u011fer meselelerde m\u00fc\u015ftereken temel bilgiler al\u0131nd\u0131ktan sonra bran\u015fla\u015fmaya gidilirse, her bran\u015fta tefeyy\u00fcz denen ilmi ilerleme has\u0131l olacakt\u0131r.<\/li>\n
   • \u0130kinci Sebep<\/strong>: Talebelerin tali ilimlerle me\u015fgul edilmesi.<\/li>\n
   • \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc Sebep:<\/strong> Medreselerde fenni ilimlerin yoklu\u011fu; Sadece dini ilimler ki\u015fiyi taassuba atarken, sadece fenni ilimlerde hile ve \u015f\u00fcpheye atar. \u0130kisini birden tahsil eden talebenin himmeti y\u00fckselir, has\u0131l ona feyizle hakikat tecelli eder. Kendi iradesiyle: \u201cVicdan\u0131n ziyas\u0131 ulum-u diniyyedir. Akl\u0131n nuru f\u00fcnun-u medeniyedir. \u0130kisinin imtizac\u0131yla ( bir ki\u015fide kayna\u015fmas\u0131yla) hakikat tecelli eder. O iki cenah ile talebenin himmeti pervaz eder. \u0130ftirak ettikleri vakit birincisinden taassub; ikincisinden hile, \u015f\u00fcphe tevell\u00fcd eder.<\/li>\n
   • D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc Sebep:<\/strong> \u0130stidad\u0131n yanl\u0131\u015f kullan\u0131lmas\u0131d\u0131r.<\/li>\n
   • Be\u015finci Sebep:<\/strong> Medreselerde ilmi \u015fevkin s\u00f6nmesidir.<\/li>\n
   • Alt\u0131nc\u0131 Sebep:<\/strong> Tefeyy\u00fcz\u00fc \u00f6nleyen bir di\u011fer husus ilmi istibdadd\u0131r. \u00d6yleyse medreselerin geli\u015fmesi, aralarda hakim olarak ilmi h\u00fcrriyete ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/li>\n<\/ul>\n

     Mahre\u00e7 Eksikli\u011fi: Bunun anlam\u0131 medreseden mezun olanlara tatmin edici i\u015f sahas\u0131 taleb etmi\u015f olmakt\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc, medrese mezunlar\u0131n\u0131n, i\u015fsizlik ve iltifats\u0131zl\u0131k ve maddi ve manevi tatminsizlikleri sebebiyle medreseler, ilgi kaybetmi\u015f olmal\u0131 ki tahlilinde: \u201cZekiler mektebe gitti, zenginler medresenin mai\u015fetine tenezz\u00fcl etmedi\u201d diyerek, mahrec eksikli\u011finin medreselere yapt\u0131\u011f\u0131 menfi tesirlere dikkat \u00e7eker.<\/p>\n

     \u0130deal medrese: Medreset\u00fc\u2019z Zehra. Medrese ismi verilmelidir.<\/strong><\/p>\n

     \n
     1. a) Yeni ilimleri medrese ilimleriyle mezcetmelidir.<\/li>\n
     2. b) Tedrisat dili Arap\u00e7a, T\u00fcrk\u00e7e, K\u00fcrt\u00e7e olmal\u0131d\u0131r. Arap\u00e7a vacip T\u00fcrk\u00e7e Laz\u0131m, K\u00fcrt\u00e7e caiz olmal\u0131d\u0131r.<\/li>\n<\/ol>\n

        c- M\u00fcderrisler \u015fu evsafta olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

        1) Z\u00fclcen\u00e2heyn (yani yeni ilimleri de medrese ilimlerini de bile kimseler) olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

        2) K\u00fcrtlerin ve T\u00fcrklerin g\u00fcvendi\u011fi ekrad ulemas\u0131 veya bu m\u00fcesseseye halk\u0131n s\u0131cak bakmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in mahalli dili bilenler m\u00fcderris olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

        d- Ekrad\u0131n istidatlar\u0131 ile isti\u015fare etmek, onlar\u0131 sabavet ve besatetlerini (\u00e7ocuksu ve basit olan miza\u00e7lar\u0131n\u0131) nazara olmak<\/p>\n

        Bunun gerek\u00e7esini \u015f\u00f6yle a\u00e7\u0131klar: \u201c\u00c7\u00fcnk\u00fc \u00e7ok libas var, bir kamete g\u00fczel, ba\u015fkas\u0131na \u00e7irkin gelir. \u00c7ocuklar\u0131n talimi ya cebr, ile ya hevesatlar\u0131n\u0131 ok\u015famakla olur.<\/p>\n

        e- Taksimul-amal kaidesini bi tamamiha tatbik etmek (yani medreseyi ihtisas \u015fubelerine ay\u0131rmak) Ta, \u015fubeler birbirine medhal ve mahre\u00e7 olmakla beraber, her bir \u015fubeden m\u00fctehass\u0131s \u00e7\u0131kabilsin.<\/p>\n

        f- \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Bir mahre\u00e7 (i\u015f sahas\u0131) bulmak ve m\u00fcdavimlerin tefeyy\u00fcz\u00fcn\u00fc temin etmek hem de mekati-i aliye-i resmiyeye (yani y\u00fcksek resmi mekteblere) m\u00fcsavi tutmak ve imtihanlar\u0131 onlar\u0131n imtihanlar\u0131 gibi m\u00fcntic k\u0131lmak, akim b\u0131rakmamak.<\/p>\n

        g- Dar\u00fc\u2019l -muallimini muvakkaten \u015fu daru\u2019l-f\u00fcnun dairesinde merkez k\u0131lmak mezcetmektir.<\/p>\n

        h- K\u00fcrdistan\u2019da adet-i m\u00fcstemirre olan Talim-i infiradiyi halka ve direye tebdil etmek.<\/p>\n

        Medreset\u00fc\u2019z Zehra\u2019da M\u00fcdavele-i Efkar Meselesi<\/p>\n

        \n
        1. \u00dcstad taksimu\u2019l-a\u2019male giderek ihtisas \u015fubelerine gitme yan\u0131nda bunlar\u0131n birbiriyle bunlar\u0131n birbiriyle irtibat halinde olmalar\u0131 sa\u011flan-mal\u0131d\u0131r.<\/li>\n
        2. Y\u00fcz defa s\u00f6ylemi\u015fim, yine s\u00f6yleyece\u011fim: Ehl-i medrese ehl-i mektep ve ehl-i tekkenin mus\u00e2lahalar\u0131d\u0131r, t\u00e2 tem\u00e2y\u00fcl ve teb\u00e2d\u00fcl-\u00fc efkarlar\u0131yla laakal maksatta ittihat eylesinler…<\/li>\n<\/ol>\n

           Nesl-i cedid: Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n \u00f6zlemini duydu\u011fu \u201cnesl-i cedid\u201d de \u015fu evsaf\u0131 arand\u0131\u011f\u0131 g\u00f6stermektedir:<\/p>\n

           \n
           • Tecr\u00fcbe sahibi olmak<\/li>\n
           • H\u00fcrriyet sahibi olmak<\/li>\n
           • Nur-u kalb sahibi (dindar olmak)<\/li>\n
           • Tamir edici (yap\u0131c\u0131) olmak, ihtilalci ve anar\u015fist olmamak.<\/li>\n<\/ul>\n

             \u00c7ocuklar\u0131n\u0131z\u0131 okutun, muallim yap\u0131n<\/p>\n

             \u0130lim ve irfan\u0131n M\u00fcsl\u00fcmanlar aras\u0131nda art\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131 hayat gayesi yapan Bedi\u00fczzaman, temas etti\u011fi kimselere ve yak\u0131nlar\u0131na, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 okutmay\u0131 tavsiye etmi\u015ftir.<\/p>\n

             \u00dcstad\u0131n yak\u0131n talebelerinden Muhterem Mustafa Sungur\u2019un d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc bir notu da buraya kaydetmek isteriz, Der ki;<\/p>\n

             \u201cEy nur karde\u015flerim! Sevgili \u00fcstad\u0131n o zamanda hitabetti\u011fi Hizbu\u2019l Kur\u2019an muhat\u0131plar\u0131, bug\u00fcn nur talebeleri olarak tezah\u00fcr etti. Dikkat edin! Bu sahifeler bize hitap ediyor. Fen ve medeniyeti \u0130sl\u00e2ma hadim yap\u0131p cihana, \u0130slam medeniyetini ilan etmelisini.<\/p>\n

             M\u00fcderris-i Umumi olan vaizlik m\u00fcessesi ve \u0131sl\u00e2h\u0131<\/strong><\/p>\n

             Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n sisteminde vaizli\u011fin b\u00fcy\u00fck bir ehemmiyeti vard\u0131r. Vaizleri \u201cm\u00fcderris-i umumi olarak tavsif eder. \u0130slam\u2019\u0131n ba\u015fta tevekk\u00fcl olmak \u00fczere bir k\u0131s\u0131m meselelerin halka yanl\u0131\u015f anlat\u0131larak geri kal\u0131\u015f\u0131m\u0131zda m\u00fchim bir yol oynayan bu m\u00fcessese \u0131slah edilmelidir.<\/p>\n

             \u201cBen vaizleri dinledim. Nasihatlar\u0131 bana tesir etmedi. D\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcm, kasavet-i kaldimden ba\u015fka \u00fc\u00e7 sebep buldum:<\/p>\n

             \n
             1. Zaman-\u0131 h\u00e2z\u0131ray\u0131 zaman-\u0131 s\u00e2lifeye k\u0131yas ederek yaln\u0131z tasvir-i m\u00fcddeay\u0131 parlak ve m\u00fcbala\u011fal\u0131 g\u00f6steriyorlar. Tesir ettirmek i\u00e7in \u0131sbat-\u0131 m\u00fcddea ve m\u00fcteharri-i hakikat\u0131 ikna laz\u0131m iken ihmal ediyorlar.<\/li>\n
             2. Bir \u015feyi tergib veya terhib etmekle ondan daha m\u00fchim \u015feyi tenzil edeceklerinden muvazenet-i \u015feriat\u0131 muhafaza etmiyorlar.<\/li>\n
             3. \u201cBel\u011fat\u0131n muhafazas\u0131 olan hale mutab\u0131k, yani ilcaata-\u0131 zamana muvaf\u0131k, yani te\u015fhis-i illete m\u00fcnasip s\u00f6z s\u00f6ylemezler; g\u00fcya insanlar\u0131 eski zaman k\u00f6\u015felerine \u00e7ekiyorlar, sonra konu\u015fuyorlar\u201d<\/li>\n<\/ol>\n

                Bedi\u00fczzaman Ris\u00e2le-i N\u00fbr eserlerini, vaizlik hususunda \u201ctavsiye etti\u011fi bu \u201cisbat edicilik\u201d, \u201cikna edicilik\u201d, \u201cilcaat- zamana g\u00f6re beyanda bulunmakl\u0131k\u201d gibi esaslar \u00fczerine haz\u0131rland\u0131\u011f\u0131n\u0131, sadece hisse de\u011fil, akla da hitap edip, insandaki her iki duyguyu da tatmin etti\u011fini, bu sebeple m\u00fcessir oldu\u011funu belirtir.<\/p>\n

                Kur\u2019an\u0131 Hakimin s\u0131rr-\u0131 i\u2019caziyle, hakiki bir tefsiri olan Risale-i Nur, bu d\u00fcnyada bir manevi cehennemi dalalette g\u00f6sterdi\u011fi gibi, imanda dahi bu d\u00fcnyada manevi bir cennet bulundu\u011funu isbat ediyor. Ve g\u00fcnahlar\u0131n ve fenal\u0131klar\u0131n ve haram lezzetlerin i\u00e7inde manevi elim elemleri g\u00f6sterip hasenat ve g\u00fczel hasletlerde ve hakaik-i \u015feriat\u0131n amelinde, cennet lezaizi gibi manevi lezzetler bulundu\u011funu isbat ediyor. Sefahet ehlini ve dalalete d\u00fc\u015fenlerini o cihetle akl\u0131 ba\u015f\u0131nda alanlar\u0131n\u0131 kurtar\u0131yor. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu zamanda iki deh\u015fetli hal var:<\/p>\n

                \n
                1. \u00c2kibeti g\u00f6rmeye ve bir dirhem haz\u0131r lezzeti, ilerde bir batman lez-zetlere tercih eden hissiyat- insaniye ak\u0131l ve fikre galebe etti\u011finden, ehl-i sefaheti sefahetinden kurtarman\u0131n yegane \u00e7aresi, ayn\u0131 lezzetinde elemini g\u00f6sterip hissini ma\u011flup etmektir.<\/li>\n<\/ol>\n

                   \u0130\u015fte Risale-i Nurdaki ekser muvazeneler, k\u00fcf\u00fcr ve dalaletin d\u00fcnyadaki elim ve \u00fcrk\u00fct\u00fcc\u00fc neticelerini g\u00f6stermekle en muamit ve nefisperest insanlar\u0131 dahi o menkus gayr-i me\u015fr\u00fb lezzetlerden ve sefahatlerden bir nefret verip akl\u0131 ba\u015f\u0131nda olanlar\u0131 t\u00f6vbeye sevk eder.<\/p>\n

                   \n
                   1. \u201cEski zamanda k\u00fcfr\u00fc mutlak ve fenden gelen dalaletler ve k\u00fcfr\u00fc inadiden gelen temerr\u00fcd bu zamana nisbeten \u00e7ok azd\u0131.<\/li>\n<\/ol>\n

                      Dost K\u0131l\u0131nan D\u00fc\u015fman: \u0130htiya\u00e7<\/strong><\/p>\n

                      Evvel ona g\u00f6re ihtiya\u00e7 \u201cd\u00fc\u015fman\u201dd\u0131r, ama \u015feytan gibi varl\u0131\u011f\u0131, be\u015ferin terakkisinde m\u00fchim bir amildir, \u015eeytan manevi, bu ise maddi terakkide rol oynamaktad\u0131r. \u201c\u0130htiya\u00e7 medeniyetin \u00fcstad\u0131d\u0131r\u201d der ve \u00e7ok\u00e7a tekrar eder.<\/p>\n

                      \u0130htiyac\u0131n Bine\u011fi: Bat\u0131, ihtiyac\u0131n sevkiyle kalk\u0131n\u0131rken vas\u0131ta olarak \u201c\u00d6k\u00fcz arabas\u0131\u201d gibi iptidai, hantal, basit vas\u0131talara binmi\u015ftir. \u201c\u015eimendifer ve balon gibi\u201d<\/p>\n

                      Bir \u015eans: Bedi\u00fczzaman, Bat\u0131y\u0131 ge\u00e7me hususunda, \u015fans\u0131m\u0131z\u0131 sadece bu m\u00fcterakki \u201cmebadi\u201d ye ba\u011flamaz, refah ve bollu\u011fun getirdi\u011fi rehavet ve gev\u015feme gibi bir k\u0131s\u0131m k\u00f6t\u00fc al\u0131\u015fkanl\u0131k ve ahlaks\u0131zl\u0131klar\u0131n bizde olmay\u0131\u015f\u0131n\u0131n sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 \u201chafiflik\u201di zikreder, \u201cOnlar\u0131n y\u00fck\u00fc a\u011f\u0131r, bizimki hafif oldu\u011fundan yeti\u015fip ge\u00e7ece\u011fiz\u201d der.<\/p>\n

                      Hikmetin (\u0130lmin) Dili: Maddi terakkide fakr\u0131n m\u00fcsbet tesirinin ilmen izah\u0131na gelince, bu hususu bilhassa sosyologlar ars\u0131nda m\u00fcsellemdir.<\/p>\n

                      Bu g\u00f6r\u00fc\u015fe g\u00f6re menfi etki, m\u00fcsbet tepkiye sebep olmaktad\u0131r. Ancak bu etki, tepkiye imkan vermeyecek kadar ezici olmamal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

                      Muvaffak olma ihtiyac\u0131n\u0131, Bedi\u00fczzaman, \u201cHer bir m\u00fcmin ihtiya\u00e7 i\u2019la-y\u0131 kelimetullahla m\u00fckelleftir, bu zaman da en b\u00fcy\u00fck sebebi maddeten terakki etmektir.<\/p>\n

                      O, ayr\u0131ca M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n fiilen ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 \u201cihtiya\u00e7-\u0131 \u015eedid\u201d in -bilhassa sebebiyle iyice bilendi\u011fini belirtir, terakkide Avrupay\u0131 \u015fiddet-i c\u00fc\u2019un (\u015fiddetli a\u00e7l\u0131\u011f\u0131n) hazma verdi\u011fi teshil (kolayl\u0131k) ile fersah fersah ge\u00e7ece\u011fimizi s\u00f6yler.<\/p>\n

                      Bir M\u00fclahaza: Bedi\u00fczzaman\u2019 terakki ihtiyac\u0131n\u0131n imani bir esasa ba\u011flanm\u0131\u015f olmas\u0131n\u0131n neticesini \u00dcstad\u0131n talebelerinde de\u011fi\u015fik \u015fekillerde g\u00f6rmekteyiz. Bunlar aras\u0131nda, i\u2019la-y\u0131 kelimetullah i\u00e7in mutlaka terakki etmemiz gerekti\u011fine, bu terakkinin de fen ilimlerini de \u00f6\u011frenmi\u015f imanl\u0131 bir neslin yeti\u015fmesine ba\u011fl\u0131 oldu\u011funa inanm\u0131\u015f ilimce imanl\u0131 zenginler var. Onlar, bu imanl\u0131 m\u00fcteffennin neslin yeti\u015fmesi i\u00e7in m\u00fcesseseler kurmakta, kurulmu\u015flara fedak\u00e2r\u00e2ne yard\u0131m etmektedirler. Allah r\u0131zas\u0131 i\u00e7in yap\u0131lmayan kazanc\u0131, \u201cvarisleri zengin etmeye y\u00f6nelik vebali yorgunluk\u201d bilerek sadece mallar\u0131n\u0131 de\u011fil, zamanlar\u0131n\u0131, hayatlar\u0131n\u0131 da i\u2019la-y\u0131 kelimetullah yoluna koymu\u015flard\u0131r.<\/p>\n

                      \n
                      1. Gerili\u011fin Sebepleri:<\/strong><\/li>\n<\/ol>\n

                         Bedi\u00fczzaman\u2019 a g\u00f6re geri kal\u0131\u015f sebeplerinin ba\u015fl\u0131calar \u015funlard\u0131r:<\/p>\n

                         1) \u015eeriata Muhalefet:<\/strong> \u201c\u015eimdiye kadar noksaniyat\u0131m\u0131z ve su-i ahvali-miz d\u00f6rt sebepten gelmi\u015f\u201d dedikten sonra \u015fu hususlara dikkat \u00e7eker.<\/p>\n

                         \n
                         1. a) Y\u00fcce \u015feriat\u0131n h\u00fck\u00fcmlerine uymamam\u0131z,<\/li>\n
                         2. b) Baz\u0131 m\u00fcdahinlerin (ya\u011fc\u0131lar\u0131n) (\u015eeriat\u0131n bir k\u0131s\u0131m meselelerini amirlerin ho\u015funa gidecek \u015fekilde) ger\u00e7ek d\u0131\u015f\u0131 tefsir etmeleri,<\/li>\n
                         3. c) Ayet ve hadiste gelen dini metinlerin l\u00fcgat manas\u0131 \u00fczerinde tak\u0131l\u0131p kalarak as\u0131l kastedilen manaya ula\u015fmayan alim unvan\u0131n\u0131 alm\u0131\u015f cahillerin yersiz taassuplar\u0131,<\/li>\n
                         4. d) B\u00fcy\u00fck bir talihsizlik eseri, k\u00f6t\u00fc bir tercihle, Avrupa medeniyetlerinin elde edilmesi zor olan g\u00fczel y\u00f6nlerini b\u0131rak\u0131p \u00e7ocuklar gibi nefsani hevasat\u0131m\u0131za uygun gelen, medeniyetin g\u00fcnahlar\u0131n\u0131, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerini alm\u0131\u015f olmam\u0131z ve bunlar\u0131 al\u0131rken ak\u0131l s\u00fczgecinden ge\u00e7irmeden papa\u011fan gibi taklit etmi\u015f olmam\u0131z.<\/li>\n<\/ol>\n

                            2) M\u00fcnevverlerin yetersizli\u011fi;<\/strong> \u201cEcnebiler, Avrupal\u0131lar, terakkide istikbale varmalar\u0131yla beraber bizi maddi cihette kurun-u Vustada (orta \u00e7a\u011fda) durduran ve tevkif eden alt\u0131 tane hastal\u0131kt\u0131r. O hastal\u0131k da bunlard\u0131r:<\/p>\n

                            \n
                            • Birincisi: Ke\u2019sin \u00fcmitsizli\u011fin i\u00e7imizde hayat bulup dirilmesi,<\/li>\n
                            • \u0130kincisi: S\u0131dk\u0131n hayat-\u0131 i\u00e7timaiye-i siyasiye de \u00f6lmesi,<\/li>\n
                            • \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Adavete muhabbet,<\/li>\n
                            • D\u00f6rd\u00fcnc\u00fcs\u00fc: Ehl-i iman\u0131 birbirine ba\u011flayan nurani ba\u011flar\u0131 bilme-mek,<\/li>\n
                            • Be\u015fincisi: \u00c7e\u015fit \u00e7e\u015fit sari hastal\u0131klar gibi inti\u015far eden istibdad,<\/li>\n
                            • Alt\u0131nc\u0131s\u0131: Menfaat-i \u015fahsiyesine himmeti hasretmek.<\/li>\n<\/ul>\n

                              Tahlilin dam\u0131nda Bedi\u00fczzaman kurtulu\u015fu da bu hastal\u0131klara deva olacak alt\u0131 kelimede g\u00f6r\u00fcr.<\/p>\n

                              \n
                              • el-Emel (\u00dcmit)<\/li>\n
                              • Ke\u2019sin \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesi,<\/li>\n
                              • S\u0131dk<\/li>\n
                              • Muhabbete muhabbet,, husumete husumet<\/li>\n
                              • Himmeti millet olmak<\/li>\n
                              • Me\u015fveret-i \u015feriyye.<\/li>\n<\/ul>\n

                                3) Avrupa\u2019n\u0131n mesavisini (k\u00f6t\u00fcl\u00fckleri) taklit.<\/p>\n

                                4) Dinin nak\u0131s anla\u015f\u0131lmas\u0131 sonucu iktisadiyat\u0131n bozulmas\u0131:<\/p>\n

                                Eskiden \u0130slamlar zengin, onlar fakir idiler. \u015eimdi her yerde kaziyye bilakistir. (h\u00fck\u00fcm tersinedir: onlar zengin biz fakiriz.) \u201cHikmeti nedir?\u201d \u015feklindeki bir soruyu cevapland\u0131r\u0131rken, su\u00e7u alimlere y\u00fckler ve bunun, temelde, bir k\u0131s\u0131m dini metinleri, zaman\u0131n \u015fartlar\u0131n\u0131 g\u00f6z\u00f6n\u00fcne almadan sadece zahire g\u00f6re yorumlamalar\u0131ndan ileri geldi\u011fini belirtir.<\/p>\n

                                Ona g\u00f6re bu yanl\u0131\u015f yorumlardan \u015fu me\u015f\u2019um netice \u00e7\u0131km\u0131\u015ft\u0131r:<\/p>\n

                                1)\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u0130nsanlar yanl\u0131\u015f bir tevekk\u00fcl anlay\u0131\u015f\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclerek \u00e7al\u0131\u015fmaya olan \u015fevkleri k\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

                                2)\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u00c7al\u0131\u015fma \u015fevki k\u0131r\u0131lan M\u00fcsl\u00fcmanlar sanat ve ticaret hayat\u0131n\u0131 b\u0131rak\u0131p tembellik meyline uygun gelen memurlu\u011fa takip olmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n

                                Dinimiz \u00e7al\u0131\u015fmay\u0131 \u00f6vm\u00fc\u015f, helal kazanc\u0131 s\u0131n\u0131r koymadan te\u015fvik etmi\u015f oldu\u011fu halde, \u00e7al\u0131\u015fma sonunda elde edilecek mahsul ve \u00fccrette tevekk\u00fcl etmeyi emretmi\u015ftir. Cahil ve idraki nak\u0131s kimseler, d\u00fcnyay\u0131 rast gele k\u00f6t\u00fcleyerek \u00e7al\u0131\u015fma \u015fevkini k\u0131rm\u0131\u015f, m\u00fcminleri r\u0131zk\u0131n kazan\u0131lmas\u0131nda tevekk\u00fcle atm\u0131\u015f, tembelli\u011fe itmi\u015ftir. Halbuki \u00e7al\u0131\u015fma tevekk\u00fcl ile, \u00e7al\u0131\u015ft\u0131ktan sonra has\u0131l olacak gelir ve al\u0131nacak \u00fccrette tevekk\u00fcl etmek birbirinden uzak, birbirlerine z\u0131t \u015feylerdi ikisini birbiriyle iltibas eden ve \u201c\u00dcmmeti! \u00dcmmeti! S\u0131rr\u0131n\u0131 teferr\u00fcs etmeyen (iyice kavramayan) ve insanlar\u0131n en hay\u0131rl\u0131s\u0131, insanlara faydal\u0131 oland\u0131r\u201d hadisinin hikmetini anlamayan baz\u0131 adamlar ve bilmeyen bir k\u0131s\u0131m vaizlerdir ki o meyelan\u0131 k\u0131rd\u0131lar, o \u015fevki de s\u00f6nd\u00fcrd\u00fcler.<\/p>\n

                                \u201cHi\u00e7 \u00f6lmeyeceklermi\u015f gibi d\u00fcnya, yar\u0131n \u00f6lecekmi\u015f gibi ahiret i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u201d \u015feklinde gelen en muteber kaynaklar\u0131m\u0131zda bile yer alan ve herkes\u00e7e de bilinen bir hadisi b\u00fcy\u00fck bir \u00e7ok bilmi\u015flik edas\u0131yla bu hususta bir \u00e7ok ayet ve hadis var\u201d diyerek dar idrakine s\u0131\u011fd\u0131ramayarak inkar edenler \u201cmevzudur, uydurmad\u0131r\u201d diyenler var. Bedi\u00fczzaman bu d\u00fc\u015f\u00fcnceye bir \u00e7ok seferler verdi\u011fi bir cevapta d\u00fcnyan\u0131n \u00fc\u00e7 y\u00fcz\u00fc oldu\u011funu, bu y\u00fczleriyle d\u00fcnyan\u0131n a\u015fka ve muhabbete lay\u0131k oldu\u011funu bir \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc y\u00fcz\u00fcyle ehl-i d\u00fcnyan\u0131n bu y\u00fcz\u00fcnde i\u015flendi\u011fini, bu y\u00fcz\u00fcyle d\u00fcnyan\u0131n de\u011feriz oldu\u011funu hadislerde d\u00fcnyan\u0131n tefi \u00fczerine gelen rivayetlerin bu y\u00fczle ilgili oldu\u011funu belirtir.<\/p>\n

                                Biz dini severiz, d\u00fcnyay\u0131 da yine din i\u00e7in severiz.<\/strong><\/p>\n

                                Nitekim Resul\u00fcallah Alayhissalatu Vesselam\u0131n Zevcelerinden Hz. Zeynep Bintu Cah\u015f Rad\u0131yallahu Anhan\u0131n -Pis kokusu sebebiyle olduk\u00e7a ka\u00e7\u0131n\u0131lacak bir meslek olan -deri i\u015flemecili\u011fi yapt\u0131\u011f\u0131, kazand\u0131\u011f\u0131 paray\u0131 Allah yolunda harcad\u0131\u011f\u0131 rivayetlerde sarih olarak gelmi\u015ftir. Fahr-\u0131 Alemin zevcesi olmak gibi y\u00fcce bir makam\u0131 ihrazdan \u00f6te, nafaka i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015fma mecburiyetinde olmamak gibi bir hakka da sahip bulunan bir kad\u0131n\u0131n Allah yolunda tasadduk i\u00e7in pis kokulu bir meslek icra etmesi ve Aleyhissalatu Vesselam\u0131n bu \u00e7al\u0131\u015fmaya m\u00fcdahale etmeyip m\u00fcsaade etmi\u015f olmas\u0131, sadedinde oldu\u011fumuz, yanl\u0131\u015f anlamay\u0131 d\u00fczeltmede yeterli bir delil olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

                                \u0130\u015f hayat\u0131n\u0131n bozularak memuriyete ka\u00e7\u0131lmas\u0131na gelince; bu tevekk\u00fcl anlay\u0131\u015f\u0131n\u0131n tembellik \u015fekline d\u00f6k\u00fclmesinin tabii neticesidir. Bedi\u00fczzaman bunu, fakirli\u011fimizin ikinci sebebi olarak kaydeder. \u201cBiz gayr-\u0131 tabii ve tembelli\u011fe m\u00fcsait ve gururu ok\u015fayan imaret (mamunluk) mai\u015fetine el at\u0131p belam\u0131z\u0131 bulduk\u201d der. Sonra burada ne demek istedi\u011fini a\u00e7\u0131klar. \u00d6zetle \u015funlar\u0131 s\u00f6yler: Mai\u015fet ve ge\u00e7imin tabii ve me\u015fru, hayatlar yollar\u0131 \u00fc\u00e7t\u00fcr: \u201cZiraat, Ticaret ve Sanat\u201d. Memurluk ise, her \u00e7e\u015fidiyle tabii olmayan bir ge\u00e7im yoldur. Hangi nam ile olursa olsun memurlu\u011fu ge\u00e7im vas\u0131tas\u0131 yapanlar bele\u015ften ge\u00e7inmeyi meslek edinen bir nevi aciz ve dilencidirler. \u201cBence\u201d der, memuriyete veya imarete giren, yaln\u0131z hamiyet ve hizmet i\u00e7in girmelidir. Yoksa yaln\u0131z mai\u015fet ve menfaat i\u00e7in girerse bir nevi \u00e7ingenelik eder.<\/p>\n

                                Bedi\u00fczzaman M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n gayr-\u0131 M\u00fcslimlere nazaran ni\u00e7in fakirle\u015ftiklerini a\u00e7\u0131klayan bu tahlili \u015f\u00f6yle noktalar:\u201d \u0130\u015fte memurluk \u00e7o\u011funlu\u011fuyla, askerlik ise tamam\u0131yla biz M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 da olu\u011fu i\u00e7in servetimizi israf eline verip neslimizi etrafa sa\u00e7\u0131p zayi ettik. E\u011fer hep b\u00f6yle gitseydi biz de elden gidendik.<\/p>\n

                                3) H\u0131rs (veya kirli kazanca itibar): M\u00fcminde h\u0131rs, sebeb-i hasarettir. Ve sefalettir. Durub-u emsal h\u00fckm\u00fcne ge\u00e7mi\u015ftir.<\/p>\n

                                4) \u0130stibdad: Bedi\u00fczzaman, istibdad\u0131 \u201ckuvvetin konunda de\u011fil, \u015fah\u0131sta olmas\u0131\u201d \u015feklinde tarif eder. Alimlerin, beylerin, a\u011falar\u0131n, \u015feyhlerin istibdadlar\u0131na kar\u015f\u0131 uyan\u0131n. Bir b\u00fcy\u00fck adama, bir veliye, bir \u015feyhe ve bir b\u00fcy\u00fck alime kar\u0131\u015f nas\u0131l h\u00fcr olaca\u011f\u0131? Onlar, meziyetlerin i\u00e7in bize tahakk\u00fcm etmek haklar\u0131d\u0131r. Biz onlar\u0131n faziletlerinin esiriyiz\u201d diyenlere \u015fu nasihati yapar:<\/p>\n

                                \u201cVelayetin, \u015feyhli\u011fin \u015fe\u2019ni tevazu ve mahviyettir; tekebb\u00fcr ve tahakk\u00fcm de\u011fildir. Demek tekebb\u00fcr eden, sabiyy-i m\u00fcte\u015feyyihtir (\u015feyhlik taslayan \u00e7ocuktur) sizde onu b\u00fcy\u00fck tan\u0131may\u0131n\u0131z.\u201d<\/p>\n

                                5) Medrese, mektep ve tekke mensuplar\u0131n\u0131n ihtilaf\u0131<\/p>\n

                                6) Harice desisalem.<\/p>\n

                                2) TERAKK\u0130N\u0130N AM\u0130LLER\u0130<\/strong><\/p>\n

                                Dini \u015fuur:<\/p>\n

                                Bedi\u00fczzaman, \u0130slam aleminin ve hatta insanl\u0131\u011f\u0131n maddi ve manevi kurtulu\u015f ve terakkisini her \u015feyden \u00f6nce dinde g\u00f6r\u00fcr. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n \u0130slam\u0131n k\u0131ymetini bilemedikleri i\u00e7in \u0130slam hayatlar\u0131ndan \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve ceza olarak da sefalete d\u00fc\u015ft\u00fcklerini, kurtulu\u015f i\u00e7in tekrar \u0130slama d\u00f6nmeleri gerekti\u011fini s\u00f6yler: \u201c\u0130slamiyet\u2019in ma\u011fz ve l\u00fcbb\u00fcn\u00fcn (\u00f6z\u00fcn\u00fc) terk ederek k\u0131\u015fr\u0131na ve zahirine vakf\u0131 nazar ettik ve aldand\u0131k…\u201d<\/p>\n

                                Bedi\u00fczzaman, b\u00fct\u00fcn kurtulu\u015fumuzu Kur\u2019an ve s\u00fcnnete yap\u0131\u015fmakta bulur ve her vesile ile tekrar eder:<\/p>\n

                                \u201cMariz bir asr\u0131n, hasta bir unsurun al bir uzvun re\u00e7etesi, ittib\u0131 Kur\u2019an\u2019d\u0131r.\u201d<\/p>\n

                                \u201cAzametli bahts\u0131z bir k\u0131tan\u0131n, \u015fanl\u0131 talisiz bir devletin, de\u011ferli sahipsiz bir kavmin re\u00e7etesi ittihad-\u0131 \u0130slamd\u0131r.\u201d<\/p>\n

                                Bedi\u00fczzaman, bilhassa \u015fark memleketleri ve Asya\u2019da ya\u015fayan insanlar\u0131n, terakkilerinde dine daha \u00e7ok muhta\u00e7 olduklar\u0131n\u0131 s\u00f6yler. Bu kanaatine \u015fahid olarak tarihi g\u00f6sterir. Mukaddes kitaplarda ismi zikredilen peygamberler hep \u015farkta ve hususen Osmanl\u0131lar\u0131n hakimiyetine giren topraklarda gelmi\u015ftir. Halbuki Avrupa hayat\u0131na hareket getiren \u015fah\u0131slar kimdir, feylesoftur. \u00d6yleyse bu durum kaderin bir i\u015faretidir ki Do\u011fuyu terakki ettiren \u015fey, mazide hep din oldu\u011fu gibi, hal ve istikbalde de din olacakt\u0131r.<\/p>\n

                                M\u00fcdebbir-i galip, dinle tenevv\u00fcr etmi\u015f vicdan olmal\u0131.<\/p>\n

                                Ona g\u00f6re, h\u00fck\u00fcmetler, halk\u0131 \u00f6nce terakkiye inand\u0131rmal\u0131, milleti topyek\u00fcn terakkiye sevk edecek zihni, ruhi ve ahlak\u0131 ortam\u0131 haz\u0131rlamal\u0131d\u0131r. Fertler, i\u00e7lerinden gelen bir istek ve vicdanlar\u0131nda f\u0131\u015fk\u0131ran bir \u015fevkle terakkiye y\u00f6nelmedik\u00e7e, terakki i\u00e7in gerekli olan ahlaki havay\u0131 ya\u015famad\u0131k\u00e7a milletin sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve ahenkli terakkisi m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir.<\/p>\n

                                Ona g\u00f6re insan\u0131 y\u00f6nlendiren \u015feyler (m\u00fcdebbir-i galip) alt\u0131 surette ifade edilebilin \u015fu iki \u015f\u0131kl\u0131 amillerden biridir.<\/p>\n

                                \n
                                1. Ya ak\u0131l veya basard\u0131r,<\/li>\n
                                2. Ya efkar veya hissiyatt\u0131r,<\/li>\n
                                3. Ya hakt\u0131r veya kuvvettir,<\/li>\n
                                4. Ya hikmet veya h\u00fck\u00fcmettir,<\/li>\n
                                5. Ya m\u00fcy\u00fclat-\u0131 kalbiyedir veya temay\u00fclat-\u0131 akliyedir,<\/li>\n
                                6. Ya hava veya h\u00fcdad\u0131r.<\/li>\n<\/ol>\n

                                   Prof. Dr.\u0130brahim Canan (merhum), Nesil Yay\u0131nlar\u0131<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

                                   G\u0130R\u0130\u015e Bedi\u00fczzaman hayat\u0131 boyunca yapaca\u011f\u0131 m\u00fccadelenin ona hedeflerini \u015fuurlu bir \u015fekilde programlanm\u0131\u015ft\u0131r. B\u00fct\u00fcn eserlerinde bu ana fikirleri tekrar eder. Tekrarlar\u0131 \u00f6ylesine bariz ve hatta yer yer \u00f6ylesine t\u0131pa t\u0131p ayn\u0131 kelimelerle yapar ki, zaman zaman bizzat kendisine \u201chem de ayn\u0131 ibare\u201d ile bu kadar \u00e7ok tekrar\u0131 ni\u00e7in yapt\u0131\u011f\u0131 sorulmu\u015ftur. Cevaben: \u201cHakikat oldu\u011fu i\u00e7in tekrar ederim, …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2580,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,540],"tags":[85,708,112,707],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2579"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2579"}],"version-history":[{"count":1,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2579\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2581,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2579\/revisions\/2581"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2580"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2579"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2579"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2579"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}