Y<\/span>ol \u00dcst\u00fcnde \u0130ki Pusu<\/strong><\/p>\n Modern zamanlarda b\u00fcy\u00fck, derin ve evrensel bir d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc haber veren Din, modernizmin alternatifi, onun panzehiri sahici bir paradigma konumundad\u0131r. Yak\u0131n vadedeki b\u00fct\u00fcn siyasal \u00e7\u0131kar hesaplar\u0131n\u0131n \u00f6tesinde Din, gezegenimiz ve \u00fczerinde ya\u015fayan b\u00fct\u00fcn canl\u0131lar\u0131n kaderiyle yak\u0131ndan ilgili bir s\u00f6ylem geli\u015ftirmektedir. Her b\u00fcy\u00fck ve k\u00f6kl\u00fc de\u011fi\u015fim \u00f6ncesinde oldu\u011fu gibi, tarihsel \u00e7evrimin bu kritik evresinde de bu hayati Dini d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm baz\u0131 tehlikelerle kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131yad\u0131r. S\u00f6z konusu tehlikeler iki ana grupta toplanabilir:<\/p>\n Modernizmin Manip\u00fclasyonu<\/strong><\/p>\n Bundan \u015funu kastediyoruz: Evrensel anlamda kurtar\u0131c\u0131 bir mesaj i\u00e7eren Din, modern g\u00fc\u00e7ler taraf\u0131ndan, yine modernizm lehinde ve ona yeni bir ya\u015fama \u015fans\u0131 kazand\u0131racak bir fonksiyona d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir. \u00c7a\u011f\u0131m\u0131zda bunun bol \u00f6rneklerine rastlamak m\u00fcmk\u00fcn. Hemen akla geleni, \u00e7evre sorunlar\u0131n\u0131n ilk g\u00fcndeme geldi\u011fi y\u0131llarda \u00e7evrecilerin geli\u015ftirdi\u011fi k\u00f6ktenci ve kapsaml\u0131 muhalefetin bug\u00fcn geldi\u011fi noktad\u0131r. Yaz\u0131k ki, bug\u00fcn \u00e7evre hareketleri modern ekonomi ve teknolojinin g\u00fcd\u00fcm\u00fcne giren bir \u201c\u00e7evre end\u00fcstrisi\u201d<\/strong>ne d\u00f6n\u00fc\u015fm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n 1960\u2019l\u0131 y\u0131llarda sorumsuz g\u00fc\u00e7lerin elinde imhac\u0131 ve despot y\u00f6ntemlerle geli\u015ftirilen sanayinin gezegen \u00f6l\u00e7e\u011finde yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 tahribat anlaml\u0131 ve insan y\u00fczl\u00fc bir muhalefete ilham veriyordu. Bir s\u00fcre sonra sistem, \u00e7evrecilere belirli bir alan tan\u0131yarak onlar\u0131 kendi i\u00e7inde \u201cyararl\u0131 bir muhalefetle d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrd\u00fc. \u015eimdi end\u00fcstri, \u00e7evre merkezli yeni bir geli\u015fme g\u00f6steriyor; \u00f6yle ki, sanayile\u015fmi\u015f ve elektronik \u00e7a\u011fa girmi\u015f \u00fclkeler, yoksul \u00fclkelere \u00e7evre korumac\u0131, ekolojist s\u00f6ylem ve muhalefetleri ihra\u00e7 edip bunun yan\u0131nda \u00e7evre end\u00fcstrilerini de pazarlamaya ba\u015flad\u0131lar. Bat\u0131 tahrip etti\u011fi \u00e7evreyi, \u015fimdi yine kendisinin geli\u015ftirdi\u011fi pahal\u0131 end\u00fcstrilerle n\u00f6trolize edebilece\u011fini s\u00f6yl\u00fcyor, bizi \u00e7evre yat\u0131r\u0131mlar\u0131na te\u015fvik ediyor.<\/p>\n Bir \u00f6nceki b\u00f6l\u00fcmde g\u00f6sterdi\u011fimiz gibi Heavy Metalcilerin de ba\u015f\u0131na gelen \u00e7evrecilerden farkl\u0131 olmad\u0131. \u00d6nceleri modern d\u00fcnyan\u0131n kuramlar\u0131na, teknoloji ve yeknesak d\u00fczenine bir protesto ruhu ile kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan bu marjinal gruplar, \u015fimdi muazzam bir end\u00fcstriyi harekete ge\u00e7irip geni\u015f kitleleri sisteme dahil ediyorlar.<\/p>\n D\u00fcnya sisteminin b\u00fcy\u00fck g\u00fc\u00e7leri Din olgusu kar\u015f\u0131s\u0131nda da ayn\u0131 strateji i\u00e7indedirler. Bir yandan Do\u011fu Bloku\u2019nu \u00e7\u00f6kertme yolunda Din\u2019i etkili bir siyaset arac\u0131 \u015feklinde kullan\u0131rken, \u00f6te yandan \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131nda \u201c\u0130sl\u00e2mizasyon\u201d veya \u201cIl\u0131ml\u0131 \u0130sl\u00e2m\u201dla Din\u2019i n\u00f6tralize etmenin yollar\u0131n\u0131 ar\u0131yorlar. Yar\u0131n \u00f6b\u00fcr g\u00fcn bizim s\u00f6yledi\u011fimiz b\u00fct\u00fcn sloganlar\u0131 onlar\u0131n dilinden dinleyebiliriz. Burada ama\u00e7, \u201c\u0130sl\u00e2m\u2019a kar\u015f\u0131 bir \u0130sl\u00e2m\u201d\u0131n fonksiyonel\u00a0 bir rol y\u00fcklenmesidir. En b\u00fcy\u00fck tehlike kendisi \u201cdin-d\u0131\u015f\u0131\u201d iken, modernizmin Din\u2019e sahip \u00e7\u0131kmas\u0131d\u0131r. Bu politika bizi faizsiz kurulu\u015flarla banka sistemine, Hakiki \u015eeriat Donlar\u0131 ve Mayolar\u2019la (Ha\u015fedon-Ha\u015fema) plajlara g\u00f6t\u00fcr\u00fcr. Form\u00fcl gayet masumanedir: \u201cFaizsiz Banka, G\u00fcnahs\u0131z Zina, Alkols\u00fcz Bira.\u201d<\/strong><\/p>\n \u00dcrd\u00fcn Kral\u0131 H\u00fcseyin\u2019in slogan\u0131 \u015fuydu: \u201cEl-\u0130sl\u00e2m h\u00fcve\u2019l-hall.\u201d Yani \u201c\u0130sl\u00e2m tek \u00e7\u00f6z\u00fcmd\u00fcr.\u201d<\/strong> Kral, \u0130sl\u00e2mizasyon politikas\u0131 ba\u011flam\u0131nda \u015funlar\u0131 s\u00f6yl\u00fcyordu: \u201cBiz \u0130sl\u00e2m\u2019a geri d\u00f6n\u00fc\u015f yapm\u0131yoruz, aksine ona do\u011fru ilerliyoruz…\u201d Bu \u00e7arp\u0131c\u0131 sloganlar kar\u015f\u0131s\u0131nda ne denebilir? Ancak unutulmamal\u0131 ki, profesyonel mankenlere uzun elbise giydirip \u201c\u0130sl\u00e2m\u00ee defileler\u201d d\u00fczenlemek ne kadar \u0130sl\u00e2mi ve me\u015fru ise Kral\u2019\u0131n da sloganlar\u0131 o kadar \u0130sl\u00e2mi ve me\u015frudur.<\/p>\n Modernizmin nas\u0131l masum ve rafine gerek\u00e7elerle hayat\u0131m\u0131zda yer etti\u011fini herkes kolay kolay farkedemez. Bazen en \u201c\u0130sl\u00e2mi\u201d g\u00f6r\u00fcnen taleplerin arkaplandaki y\u00f6nlendirici g\u00fcc\u00fc modernizmdir.<\/p>\n S\u00f6zgelimi bir M\u00fcsl\u00fcman han\u0131m yazar, \u0130sl\u00e2m\u2019da kad\u0131na tan\u0131nan haklar\u0131 anlat\u0131p Bat\u0131 k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn kad\u0131n\u0131 nas\u0131l yozla\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u0131ralarken, \u015f\u00f6yle bir c\u00fcmle kullanabiliyorsa, o ger\u00e7ekte modernizme kar\u015f\u0131 g\u00f6r\u00fcn\u00fcyor olmas\u0131na ra\u011fmen bir modernisttir: \u201cAyd\u0131n bir M\u00fcsl\u00fcman kad\u0131n \u00e7ocuk yapmaya karar verdi\u011fi zaman…\u201d <\/strong>Modernizm rahatl\u0131kla \u0130sl\u00e2mi k\u0131l\u0131klara girebilir. Gen\u00e7, y\u00fcksek \u00f6\u011frenim g\u00f6rm\u00fc\u015f ve ayd\u0131n bir M\u00fcsl\u00fcman han\u0131m, kocas\u0131ndan eve otomatik bir \u00e7ama\u015f\u0131r makinas\u0131 almas\u0131n\u0131 isterken \u015fu masum ve makul gerek\u00e7eyi \u00f6ne s\u00fcrer: \u201cHaftada birka\u00e7 saatimi \u00e7ama\u015f\u0131ra ay\u0131raca\u011f\u0131ma, d\u0131\u015far\u0131da \u0130sl\u00e2mi tebli\u011fe ay\u0131ray\u0131m. Teknoloji bize bu imk\u00e2n\u0131 sa\u011fl\u0131yor.\u201d<\/strong> Bu \u201cmasum ve makul\u201d <\/strong>gerek\u00e7e, ger\u00e7ekte hi\u00e7 de masum ve makul de\u011fil, ama \u201crasyonel ve fonksiyonel\u201d<\/strong> bir gerek\u00e7e olup modernizmin ta kendisidir. Bundan sonra iki \u00e7ocuktan fazla do\u011furmak istemeyen, lokantalardan yemek getiren, fazla kilolar\u0131n\u0131 spor veya g\u00fczellik salonlar\u0131nda atmakla u\u011fra\u015fan \u201ct\u00fcrbanl\u0131 feministler ile sakall\u0131 modernistler\u201d<\/strong>den olu\u015fmu\u015f \u00e7ekirdek ailelere tan\u0131k olabiliriz. Asl\u0131nda \u015f\u00f6yle bir \u00e7evremize, hatta kendimize baksak \u201c\u0130sl\u00e2mi modernizasyon\u201d<\/strong>un nas\u0131l i\u00e7imize, evlerimize, hayat\u0131m\u0131za s\u0131zd\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6rece\u011fiz.<\/p>\n Bu anlamda modernizm temelde zihinsel bir sorundur ve Berger\u2019in deyimiyle \u00f6zel bir bilin\u00e7 yap\u0131s\u0131 olarak ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. \u015eu halde modernizme kar\u015f\u0131 \u00f6ncelikle zihinsel seviyede alternatif d\u00fc\u015f\u00fcnce ve \u00e7\u00f6z\u00fcmler geli\u015ftirmek durumunday\u0131z.<\/p>\n Ancak sistem kendini savunacak mekanizmalar geli\u015ftirmekte geri kalm\u0131yor. Uluslararas\u0131 d\u00fczeyde modernizme kar\u015f\u0131 geli\u015febilecek \u0130sl\u00e2mi bir protestoya kar\u015f\u0131, Bat\u0131 kapitalizminin i\u00e7 s\u0131k\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131 d\u0131\u015far\u0131ya atabilece\u011fi bir menfez konumunda Do\u011fu dinlerini, bize g\u00f6re birer tarihsel k\u00fclt\u00fcrden ba\u015fka hi\u00e7bir anlam\u0131 olmayan Taoizm\u2019i ve Budizm\u2019i \u00f6n\u00fcm\u00fcze s\u00fcr\u00fcyor, bu b\u00fcy\u00fck dini gelenekleri tahrife u\u011frat\u0131yor. Bu, kapitalizme rehabilitasyon sa\u011flama yan\u0131nda hakiki \u0130sl\u00e2m\u2019a kar\u015f\u0131 sahte bir dini alternatif geli\u015ftirme \u00e7abas\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fil. M\u00fcsl\u00fcmanlar, bu yak\u0131n planda sergilenen manip\u00fclasyonlar\u0131, son \u0130lahi Mesaj\u2019\u0131 derin k\u00fclt\u00fcrel ve entelekt\u00fcel boyutlarda ve evrensel sorunlar\u0131 g\u00f6z \u00f6n\u00fcne alarak anlatmak suretiyle a\u015fabilirler. \u00c7\u00fcnk\u00fc sorun, sadece ulusal s\u0131n\u0131rlar i\u00e7inde ya\u015fayan bir \u00fclkenin sorunu de\u011fil, b\u00fct\u00fcn insanl\u0131\u011f\u0131n, gezegenin sorunudur. Ve \u00fcstelik biz biliyoruz ki hayat\u0131n kendisinden ka\u00e7mak bir \u00e7\u00f6z\u00fcm de\u011fildir ve ger\u00e7ek muhalifler modern sisteme kat\u0131lmadan hayata kat\u0131labilir ve alternatif hayat bi\u00e7imleri ya\u015fayabilirler. Bunun referans\u0131 S\u00fcnnet\u2019e d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n Gelene\u011fin Manip\u00fclasyonu<\/strong><\/p>\n Yaz\u0131k ki, M\u00fcsl\u00fcman ayd\u0131nlar\u0131n \u00e7o\u011fu, son \u0130lahi Mesaj\u2019\u0131n ismi olan \u0130sl\u00e2miyet\u2019i evrensel boyutlarda ve b\u00fct\u00fcn uluslar\u0131 kapsayan bir \u00f6\u011freti \u015feklinde alg\u0131lam\u0131yor, tam aksine mesaj\u0131 kendi milli\/ulusal telakki ve gelenekleriyle daralt\u0131yorlar. Son y\u0131llarda buna geni\u015f \u00f6l\u00e7\u00fcde yard\u0131m eden ve kat\u0131lan s\u00f6zde kutsal gelene\u011fe sahip \u00e7\u0131kan ve \u00e7oklukla Bat\u0131da faaliyet g\u00f6steren Do\u011fulu entelekt\u00fceller oldu. Bug\u00fcne kadar Bat\u0131 h\u00fcmanizmas\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131nda bu entelekt\u00fcellerin Din ad\u0131na kutsal gelenekleri savunduklar\u0131 ve modernizmle uzla\u015fmad\u0131klar\u0131 san\u0131l\u0131yordu. Oysa, as\u0131l modernizmin \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131nda yol a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 siyasi, be\u015feri, madd\u00ee ve k\u00fclt\u00fcrel tahribata kar\u015f\u0131 \u0130sl\u00e2mi bir direni\u015f ba\u015f g\u00f6sterdi\u011finde, bu entelekt\u00fcellerin nas\u0131l Bat\u0131l\u0131larla ayn\u0131 dili konu\u015fup M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n hakl\u0131 direni\u015fini \u201cfundamentalizm\u201d <\/strong>diye sald\u0131rd\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fcld\u00fc.<\/p>\n Bu garip jargon kullan\u0131m\u0131na M\u00fcsl\u00fcman \u00e7evreler taraf\u0131ndan dikkatle izlenen S. H\u00fcseyin Nasr diliyle tan\u0131k olmam\u0131z pek \u015fa\u015f\u0131rt\u0131c\u0131 olmad\u0131. \u0130ran \u015eah\u0131 ve k\u0131zkarde\u015fi E\u015frefle yak\u0131n ba\u011flant\u0131lar\u0131n\u0131 bilenler, \u0130sl\u00e2m devriminin S. H\u00fcseyin Nasr\u2019a b\u00fcy\u00fck \u015feyler kaybettirdi\u011fi \u015f\u00fcphesine kap\u0131l\u0131yorlar. Ancak yine de Nasr\u2019\u0131n ger\u00e7ekten az yeti\u015fir se\u00e7kin bir entelekt\u00fcel ve \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n ilim, d\u00fc\u015f\u00fcnce ve irfan miras\u0131na olan \u00f6zg\u00fcveni takdire \u015fayand\u0131r. \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n zengin k\u00fclt\u00fcrel, bilimsel miras\u0131na Tasavvuf\u2019u ve \u015eia \u00f6\u011fretisini temel alarak sahip \u00e7\u0131kan S. H\u00fcseyin Nasr, \u201cModern D\u00fcnyada Geleneksel \u0130sl\u00e2m\u201d<\/strong> adl\u0131 kitab\u0131nda Bat\u0131 modernizmine kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kan b\u00fct\u00fcn \u0130sl\u00e2mi ak\u0131mlar\u0131 bir kalemde \u201cfundamentalist\u201d diye silip bir kenara at\u0131yor, sadece kendisinin temsil etti\u011fi Gelenekselci ak\u0131m\u0131n me\u015fru oldu\u011funu s\u00f6yl\u00fcyor.<\/p>\n S.H. Nasr, bizi ilgin\u00e7 bir tarih g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnden hareket ederek tarihte ne olduysa gelenek ad\u0131na oldu\u011fundan \u201cme\u015fru ve do\u011frudur\u201d<\/strong> cinsinden garip bir d\u00fc\u015f\u00fcnce ile tarihin k\u0131rkambar\u0131n\u0131 oldu\u011fu gibi kabul etmeye \u00e7a\u011f\u0131r\u0131yor. Bu, Yahudi \u00f6\u011fretinin \u201cE\u011fer gelenekse do\u011frudur\u201d<\/strong> ilkesini teyid eden ilgin\u00e7 bir yakla\u015f\u0131md\u0131r. Onun tarih g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcnde \u0130lahi ilkelere uygunluk veya sapma diye bir problem yoktur. Bir \u015feyin me\u015fruiyetini tayin eden \u015fey, tarihte ya\u015fanm\u0131\u015f ve gelenek taraf\u0131ndan korunmu\u015f olmas\u0131d\u0131r. Oysa bu tarihin k\u0131rk ambar\u0131nda; saltanat ve hilafet rejimleri, hukuk ihlalleri, karde\u015f katli, Yunan metafizi\u011fi, Hind mistisizmi, \u0130skenderiye Neo-Platonizm\u2019i ve eski \u0130ran dinlerinin hurafeleri de var ki, bunlar bir \u00e7ok s\u00f6zde \u0130sl\u00e2mi ve dini ak\u0131mda derin izler b\u0131rakarak gelene\u011fi meydana getirmi\u015flerdir.<\/p>\n Kur\u2019\u00e2n \u00fczerinde ok talimi yapan halifeler, Kerbela t\u00f6renlerinde v\u00fccudunu da\u011flayan insanlar, bilginleri katleden, derilerini y\u00fczen sultanlar da bu gelene\u011fin birer par\u00e7as\u0131d\u0131r. Gelenekselcilere kal\u0131rsa, Alamut Kalesi \u0130smailili\u011fi, Noktavilik, Hurufilik, Ebu Zekeriya er-Razi ve \u0130bnu’r- Ravendi\u2019nin deist g\u00f6r\u00fc\u015fleri, tasavvuf ad\u0131na \u00e7\u0131km\u0131\u015f ne kadar marjinal f\u0131rka ve tarikat varsa gelenek i\u00e7inde me\u015fru bir yere sahiptirler. Elbette bu s\u00f6z\u00fcn\u00fc etti\u011fimiz kadim k\u00fclt\u00fcrlerin hikmet \u00f6z\u00fcn\u00fc ara\u015ft\u0131r\u0131p Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahy ile yeniden tan\u0131mlamak isteyen Farabi, \u0130bn Sina, Biruni, Suhreverdi, \u0130bn R\u00fc\u015fd, Molla Sadra vb. filozof ve s\u00fbfilerin e\u015fsiz ve yararl\u0131 \u00e7abalar\u0131n\u0131 \u0130sl\u00e2mi gelenek d\u0131\u015f\u0131nda tutmuyoruz. Ama bunlar\u0131 ve di\u011ferlerinin d\u00fc\u015f\u00fcncelerini test edebilecek baz\u0131 temel, nihai ve sabit kriterlere ihtiyac\u0131m\u0131z var ki, bizce bu da Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahyin kendisi ve onda yer alan \u00f6l\u00fcms\u00fcz h\u00fck\u00fcm ve ilkelerdir.<\/p>\n Gelenekselci kuramc\u0131lar ve onlar\u0131n hevesli izleyicileri \u015fu ger\u00e7e\u011fi unutuyorlar: E\u011fer gelenek hep do\u011fru olarak kendi orijinal ve ilahi saf menba\u0131na uygun aksayd\u0131, M\u00fcsl\u00fcman d\u00fcnya bug\u00fcnk\u00fc utan\u00e7 verici durumda olmayacakt\u0131. \u015eu i\u00e7inde bulundu\u011fumuz k\u00f6lece taklit, yoksulluk, sefalet, e\u011fitimsizlik, bask\u0131 rejimleri, askeri y\u00f6netimler, insan haklar\u0131n\u0131n hi\u00e7e say\u0131lmas\u0131 vb. binlerce felaket g\u00f6kten zembille inmedi.<\/p>\n S.H\u00fcseyin Nasr, b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 sorgulayanlar\u0131 yarg\u0131l\u0131yor; fundamentalizmin H\u0131ristiyan tarihine ait bir miras ve tan\u0131mlama oldu\u011funu \u00e7ok iyi bildi\u011fi halde M\u00fcsl\u00fcman d\u00fcnyan\u0131n ger\u00e7ek k\u00fclt\u00fcrel, ekonomik ve siyasal ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 isteyenleri \u201cfundamentalist\u201d olarak tan\u0131ml\u0131yor. Ona g\u00f6re modernizme kar\u015f\u0131 sahih ve Kur\u2019\u00e2n\u2019la do\u011frulanan gelenekle de\u011fil, ne olursa olsun ya\u015fanm\u0131\u015f ve tecr\u00fcbe edilmi\u015f gelenekle kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131lacakt\u0131r. Oysa modernizmin b\u00fct\u00fcn d\u00fcnyada ve b\u00fct\u00fcn gelenekleri \u00e7\u00f6kertti\u011fini g\u00f6zl\u00fcyoruz. Modernizm kar\u015f\u0131s\u0131nda gelenekle de\u011fil, Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahy ve onun yol g\u00f6stericisi ilahi \u00d6\u011freti ile durulabilir. Bir gelenek bu \u00d6\u011freti ile do\u011fruland\u0131\u011f\u0131 oranda kabule \u015fayand\u0131r ve modernizm kar\u015f\u0131s\u0131nda bir alternatif olu\u015fturabilir.<\/p>\n Ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z modern zamanlarda genelde Din ve \u00f6zelde son ilahi Tebli\u011f olan \u0130sl\u00e2miyet, her hal\u00fck\u00e2rda en \u00e7ok konu\u015fulan, insan zihnini me\u015fgul eden bir konu olacakt\u0131r. Ancak unutulan nokta \u015fudur: Modern zamanlar\u0131n M\u00fcsl\u00fcman\u0131 tarihin derin dehlizlerinden Din\u2019i oldu\u011fu gibi al\u0131p bug\u00fcne ta\u015f\u0131m\u0131yor, aksine onu adeta yeniden ke\u015ffediyor. Bundan dolay\u0131 hi\u00e7 kimse bug\u00fcnk\u00fc insanl\u0131\u011f\u0131 ve toplumu tutup tarihin karanl\u0131k dehlizlerine geri g\u00f6t\u00fcrmeyi d\u00fc\u015f\u00fcnm\u00fcyor. Din\u2019in modern insan\u0131n ve toplumun sosyal, ekonomik ve k\u00fclt\u00fcrel taleplerine sahici bir cevap vermesi, \u00e7a\u011fda\u015f konumuyla \u00f6rt\u00fc\u015fmesi bundan dolay\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmazd\u0131r. Siyasal ba\u011f\u0131ms\u0131zl\u0131k, sosyal adalet ve anti-s\u00f6m\u00fcr\u00fcc\u00fc boyutu olmayan bir din, gelenek\u00e7i ruhlar\u0131n ge\u00e7mi\u015fe tak\u0131l\u0131p kalan basit bir nostaljisi durumunda kal\u0131r. Bu anlamda Gelenekselcilerin bize \u00f6nerdi\u011fi Gelenek, stat\u00fckoyu me\u015frula\u015ft\u0131rmaktan ba\u015fka hi\u00e7bir yere varamayacak olan tehlikeli bir dini manip\u00fclasyondur.<\/p>\n \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131n\u0131n \u00f6n\u00fcndeki iki b\u00fcy\u00fck tehlikeden biri Bat\u0131y\u0131 k\u00f6lece taklit ise, bir di\u011feri de kendi gelene\u011fini k\u00f6lece taklittir.<\/strong><\/p>\n Din\u2019in Millile\u015ftirilmesi\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 <\/strong><\/p>\n \u00c7\u00fcnk\u00fc M\u00fcsl\u00fcman olsa, isminden ba\u015flamak \u00fczere b\u00fct\u00fcn yerel ve geleneksel kimli\u011finden soyunup Arap, \u0130ranl\u0131 veya T\u00fcrk gelene\u011fini benimsemesi gerekti\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyor. M\u00fcsl\u00fcman olmak sanki c\u00fcbbe, sar\u0131k, \u015falvar, \u00e7ar\u015faf giymekmi\u015f, Garaudy\u2019i Carudi, Cat Stevens\u2019i Yusuf \u0130sl\u00e2m yapmakm\u0131\u015f gibi. Her yeni M\u00fcsl\u00fcman olmu\u015f bir Avrupal\u0131\u2019ya Do\u011fu dillerinden bir isim vermek herkesin pek ho\u015funa gidiyor, ama Hz. Peygamber\u2019in pek sevdi\u011fi han\u0131m\u0131 Hz. Maria (r.a.)\u2019n\u0131n ismini Meryem diye de\u011fi\u015ftirmedi\u011fini unutuyorlar. Fransa\u2019da sonradan M\u00fcsl\u00fcman olmu\u015f baz\u0131 Frans\u0131zlar, \u00f6ld\u00fcklerinde cenazelerini Fransa\u2019da de\u011fil, Kuzey Afrika \u00fclkelerinin birinde g\u00f6m\u00fcyorlar. Oysa mezarl\u0131k bir topra\u011fa m\u00fch\u00fcr vurmak, oraya k\u00f6k salmakt\u0131r. \n\t\t\t<\/div><\/div>\n Benzer bir etki \u0130sl\u00e2m f\u0131kh\u0131nda da g\u00f6zlenir. Necd b\u00f6lgesi, Basra, K\u00fbfe, \u015eam ve Ba\u011fdat gibi \u00f6zel y\u00f6relerin sosyo-ekonomik ve tarihsel \u015fartlar\u0131nda te\u015fekk\u00fcl eden bir hukuk; b\u00fct\u00fcn d\u00fcnya uluslar\u0131na kutsal metinmi\u015f gibi adeta zorla benimsetilmek isteniyor, o hukukun te\u015fekk\u00fcl\u00fcnde yerel ve y\u00f6resel \u015fartlar\u0131n pay\u0131 hi\u00e7 hesaba kat\u0131lm\u0131yor. B\u00f6yle bir hukuku her yerde uygulamak i\u00e7in herhalde y\u00f6netimi \u201cf\u0131k\u0131h despotlar\u0131\u201d<\/strong>n\u0131n eline veren totaliter ve zorba bir devlet kurmak gerekecek. M\u00fcnzel \u015eeriat, temel \u00e7er\u00e7eveyi belirleyen i\u00e7tihatlar d\u0131\u015f\u0131nda \u00f6zel bir y\u00f6reye ve zamana ait fetva ve \u00e7\u00f6z\u00fcmlerin evrenselle\u015ftirilmesi \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n ya\u015fanabilirli\u011fini k\u0131s\u0131tl\u0131yor.<\/p>\n Arap, \u0130ran ve T\u00fcrk tecr\u00fcbesinin kutsal bir gelenek formu i\u00e7inde \u0130sl\u00e2m ad\u0131na sunulmas\u0131 ve as\u0131l Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahyin bundan ayr\u0131 tutulmamas\u0131 modern zamanlardaki \u0130sl\u00e2mi tebli\u011fin \u00f6n\u00fcndeki en b\u00fcy\u00fck engellerin ba\u015f\u0131nda gelmektedir. \u0130lahi mesaj\u0131 bu ulusal ve geleneksel ek kimlik ve karakterlerden ar\u0131nd\u0131r\u0131p onu b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131n dini konumunda sunmal\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n ba\u015fka karakterlere, dil, \u00f6rf, gelenek ve folklora da a\u00e7\u0131k oldu\u011funu anlatmak zorunday\u0131z. Bu, M\u00fcsl\u00fcman halklar\u0131n kendilerine \u00f6zg\u00fc kimliklerini ink\u00e2r etmeleri demek de\u011fil, ba\u015fka halklar\u0131n ve insan topluluklar\u0131n\u0131n da \u0130sl\u00e2m i\u00e7inde me\u015fru ve zengin bir gelenek olu\u015fturabileceklerini kabul etmeleri demektir.<\/p>\n E\u011fer bir Alman, M\u00fcsl\u00fcman olacaksa, ne ismini ne hamburgeri b\u0131rak\u0131p \u201c\u0130sl\u00e2mi yemek\u201d ad\u0131na k\u00f6fte ve lahmacun yemek, ne de bizim gibi giyinmek zorundad\u0131r. Gelenekleri tashih edip yeniden in\u015fa edecek olan, ge\u00e7mi\u015f gelenekler de\u011fil, onlar\u0131n temel paradigmas\u0131 durumunda olan Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahy ve onun ya\u015fanan tecr\u00fcbesidir. E\u011fer \u0130sl\u00e2m ad\u0131na savunulacak me\u015fru bir Gelenek\u2019ten s\u00f6z edilecekse, bu, sadece Kur\u2019\u00e2ni vahyin en do\u011fru tecr\u00fcbe ve prati\u011fi olan Peygamber S\u00fcnneti olur. Ne b\u00fct\u00fcn\u00fcyle (yani sorgusuz sualsiz) Geunonyen gelenek ne de \u0130sl\u00e2m tarihinin k\u0131rkambar\u0131 olan team\u00fcl ve g\u00f6renekleri Kur\u2019\u00e2n ve S\u00fcnnet\u2019in yerine ikame edilemez, onlarla e\u015fit d\u00fczeyde ele al\u0131namaz.<\/p>\n \u0130nsano\u011flunun b\u00fcy\u00fck bir \u00e7evrimi tamamlamak \u00fczere oldu\u011fu ve bunun belirtisi olarak derin bir krizden ge\u00e7ti\u011fi zaman\u0131n bu evresinde \u0130ran \u015eiili\u011fi, T\u00fcrk Sufili\u011fi veya Arap Selef\u00eeli\u011fi, b\u00fct\u00fcn insanlara seslenen \u0130lahi \u00d6\u011freti\u2019nin tek a\u00e7\u0131klama ve ifade formu olamaz. Bunlar\u0131n her biri \u0130sl\u00e2m miras\u0131n bir mecras\u0131d\u0131r, ama tek mecras\u0131 ve b\u00fct\u00fcn\u00fc de\u011fildir. Ba\u015fka bir ifadeyle, bunlar ve di\u011fer f\u0131rka ve mezhepler bizim tarihimizin g\u00fczel ve zengin miras\u0131n\u0131 meydana getirirler, bu anlamda ne tarihsel mirasa, ne de gelene\u011fe kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131k\u0131lamaz. Ama tarih de, gelenek de a\u015f\u0131lmak durumundad\u0131r. Aksi halde k\u00fclt\u00fcr\u00fcn ve hatta insan\u0131n tarihsel y\u00fcr\u00fcy\u00fc\u015f\u00fcndeki s\u00fcreklilik kesilmi\u015f olur.<\/p>\n Kald\u0131 ki, salt gelene\u011fe d\u00f6n\u00fc\u015f, kad\u00eem siyasi ve askeri \u00e7at\u0131\u015fma tohumlar\u0131n\u0131 yeniden ye\u015fertmek ve bug\u00fcn her zamankinden \u00e7ok birlik olmaya muhta\u00e7 \u0130sl\u00e2m \u00fcmmetini yeni bir fitne ve kaos ortam\u0131na s\u00fcr\u00fcklemek olur.<\/p>\n Kur\u2019\u00e2n, her yeni gelen peygamberin kendisinden \u00f6nceki peygamberlerin mesaj\u0131n\u0131 do\u011frulad\u0131\u011f\u0131n\u0131, yabanc\u0131 unsurlardan ve bozulmalardan tashih etti\u011fini ve tamamlad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn M\u00fcsl\u00fcman ulema ve ayd\u0131n\u0131 da, Kur\u2019\u00e2n\u00ee vahyi temel alarak, kendi gelene\u011fini do\u011frulamak, yabanc\u0131 unsur ve \u00e7\u00fcr\u00fcmelerden temizlemek ve b\u00f6ylelikle ona kendisi de katk\u0131larda bulunup sonraki ku\u015faklara aktarmak zorundad\u0131r (Daha geni\u015f bilgi i\u00e7in bkz. Ali Bula\u00e7, Tarih, Toplum ve Gelenek, \u0130stanbul, 1996).<\/p>\n Ge\u00e7mi\u015fte ve bug\u00fcn bir\u00e7ok topluluk ve kabile kendi gelene\u011fini a\u015famad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in \u00e7\u00fcr\u00fcmeye u\u011frad\u0131. \u0130\u015fte Afrika\u2019daki kabileler, tanr\u0131lar\u0131na insan adayan Aztekler, bitkisel hayat ya\u015fayan yerliler ve ba\u015fkalar\u0131. \u00c7\u00fcr\u00fcme; gelenekte tekrara d\u00fc\u015f\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc zaman ba\u015flar.<\/p>\n \u015eunu unutmamak laz\u0131m: \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131n\u0131n ve \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n uyan\u0131\u015f\u0131, kendilerini M\u00fcsl\u00fcman tan\u0131mlayan \u00fclkelerin uyan\u0131\u015f\u0131 demek de\u011fildir; e\u011fer \u00f6yle alg\u0131lanacak olursa, bu, \u0130sl\u00e2m milliyet\u00e7ili\u011fi olur, tan\u0131m gere\u011fi Bat\u0131ya ve Do\u011fuya d\u00fc\u015fmanl\u0131\u011fa d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr. Oysa \u201cBat\u0131 da, Do\u011fu da Allah\u2019\u0131nd\u0131r.\u201d (73\/ M\u00fczzemmil, 9).<\/strong> Biz Bat\u0131ya co\u011frafya ve halk\u0131yla de\u011fil, bug\u00fcnk\u00fc sorunlar\u0131n nedeni olan k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn temel parametreleri ve tahakk\u00fcmc\u00fc politikalar\u0131 dolay\u0131s\u0131yla kar\u015f\u0131y\u0131z. Yoksa onlar da Adem\u2019in \u00e7ocuklar\u0131d\u0131r, yarat\u0131l\u0131\u015fta e\u015flerimizdir ve \u0130lahi Tebli\u011f\u2019e muhta\u00e7t\u0131rlar.<\/p>\n \u0130sl\u00e2mi uyan\u0131\u015f, Hakikat Bilgisi\u2019ni ve Hikmet\u2019i kaybeden modern insana yeni bir aray\u0131\u015f imk\u00e2n\u0131n\u0131n belirmesidir. Buysa M\u00fcsl\u00fcman d\u00fcnyan\u0131n oldu\u011fu kadar, Do\u011funun ve Bat\u0131n\u0131n k\u0131saca b\u00fct\u00fcn d\u00fcnyan\u0131n muhta\u00e7 oldu\u011fu \u015feydir. \u0130sl\u00e2miyet\u2019i, Ortado\u011fu uluslar\u0131n\u0131n dini olarak g\u00f6rmek ve g\u00f6stermek isteyenler, bu evrensel kurtulu\u015f mesaj\u0131n\u0131 co\u011frafi ve tarihi bir b\u00f6lgenin bilinen s\u0131n\u0131rlar\u0131 i\u00e7ine hapsederek bloke etmek hatas\u0131na d\u00fc\u015fmektedirler. Nitekim bunun en canl\u0131 kan\u0131t\u0131, \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n ulus\/millet kavram\u0131n\u0131 a\u015fan ve \u00fcmmeti do\u011fru ve nihai bir ama\u00e7 kabul eden manevi birlik fikridir.<\/p>\n Ancak \u015furas\u0131 da kaydedilmeye de\u011fer bir konu ki, bug\u00fcn \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131 dedi\u011fimiz geni\u015f co\u011frafi b\u00f6lgenin Do\u011fu ve Bat\u0131 aras\u0131nda ara bir yerde olmas\u0131 ile 1990\u2019lara kadar tam kapitalizm ve tam sosyalizm \u015feklinde b\u00f6l\u00fcnen iki kar\u015f\u0131t kutuptan uzak durmas\u0131, \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n itidal, orta yol ve vasat \u00fcmmet idealinin h\u00e2l\u00e2 bereketli etkisini g\u00f6steriyor olmas\u0131n\u0131 ifade eder. M\u00fcsl\u00fcman halklar\u0131n g\u00f6n\u00fcllerinde yatan as\u0131l tercih, i\u015fte tam bu orta yol- vasat \u00fcmmet idealidir.<\/p>\n Elbette \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n bug\u00fcn Ortado\u011fu dedi\u011fimiz b\u00f6lgenin yayg\u0131n ve etkili dini olmas\u0131n\u0131n bir ba\u015fka anlam\u0131 var. Nas\u0131l kadim ge\u00e7mi\u015fte Do\u011fu ile Bat\u0131 aras\u0131nda bu g\u00f6lgede ortaya \u00e7\u0131kan k\u00fclt\u00fcrler bir arac\u0131l\u0131k g\u00f6revi yapt\u0131larsa, M\u00fcsl\u00fcman d\u00fcnya da bunu ge\u00e7mi\u015fte yapt\u0131; \u00c7in, Hind, \u0130ran, Babil, M\u0131s\u0131r ve Yunan\u2019dan hikmet ve ilimleri toplad\u0131, kendi sahih paradigmas\u0131yla yo\u011furdu, yeniden tan\u0131mlad\u0131 ve Bat\u0131y\u0131 da bundan yararland\u0131rd\u0131. Bug\u00fcn de Do\u011fu ile Bat\u0131 aras\u0131nda itidal rol\u00fcn\u00fc oynayacak kurtar\u0131c\u0131 bir k\u00fclt\u00fcre ihtiya\u00e7 duyuluyor. \u0130\u015fte \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131, bu her iki d\u00fcnyan\u0131n a\u015f\u0131r\u0131l\u0131k ve kutupla\u015fmalar\u0131ndan uzak, orta yol bir irfan olarak ayn\u0131 tarihsel ve evrensel bir uyan\u0131\u015f\u0131 ger\u00e7ekle\u015ftirmeye adayd\u0131r.<\/p>\n Ali Bula\u00e7,\u201d Din ve Modernizm\u201d Adl\u0131 Kitaptan Al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Yol \u00dcst\u00fcnde \u0130ki Pusu Modern zamanlarda b\u00fcy\u00fck, derin ve evrensel bir d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fc haber veren Din, modernizmin alternatifi, onun panzehiri sahici bir paradigma konumundad\u0131r. Yak\u0131n vadedeki b\u00fct\u00fcn siyasal \u00e7\u0131kar hesaplar\u0131n\u0131n \u00f6tesinde Din, gezegenimiz ve \u00fczerinde ya\u015fayan b\u00fct\u00fcn canl\u0131lar\u0131n kaderiyle yak\u0131ndan ilgili bir s\u00f6ylem geli\u015ftirmektedir. Her b\u00fcy\u00fck ve k\u00f6kl\u00fc de\u011fi\u015fim \u00f6ncesinde oldu\u011fu gibi, tarihsel \u00e7evrimin bu kritik …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2625,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,410],"tags":[747,396,746,234,744,745],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2624"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2624"}],"version-history":[{"count":2,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2624\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2627,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2624\/revisions\/2627"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2625"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2624"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2624"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2624"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}