Pragmatik a\u00e7\u0131dan bile, gen\u00e7 M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n d\u00fcnyay\u0131 b\u00fcy\u00fck oranda ikilik \u00e7\u0131karan bir a\u00e7\u0131dan g\u00f6ren anlay\u0131\u015flara \u00e7ekilmesiyle m\u00fccadele etmenin en iyi yolu; hakiki \u0130sl\u00e2m\u00ee yakla\u015f\u0131mlar\u0131n, h\u00fck\u00fcmete, M\u00fcsl\u00fcmanlara ve geni\u015f topluma medeniyet i\u00e7in hem kaynak hem de meydan okuma sunabilecek bir katk\u0131 yapmalar\u0131d\u0131r. B\u00f6yle bir kaynak M\u00fcsl\u00fcman T\u00fcrk bilgin Fethullah G\u00fclen \u00f6\u011fretilerinde ve onun \u00f6\u011fretileri etraf\u0131nda toplanan cemaat ve hareketin prati\u011finde bulunabilir.<\/p>\n
G\u00fclen’in, Ramazan’\u0131n \u0130sl\u00e2m\u00ee e\u011filimler kategorilerinden hi\u00e7 birine uymad\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlamak \u00f6nemlidir. Baz\u0131lar\u0131 onun da Sufizm \u00e7er\u00e7evesi i\u00e7inde g\u00f6r\u00fclebilece\u011fini ileri s\u00fcrse de, Sar\u0131toprak’\u0131n\u00a0 belirtti\u011fi gibi “dar anlam\u0131yla G\u00fclen, “tasavvuf tarz\u0131” bir ya\u015fam s\u00fcrmekteyse de, bir Suf\u00ee de\u011fildir.” Ayn\u0131 zamanda onun \u00f6\u011fretileri ve o \u00f6\u011fretiler etraf\u0131nda geli\u015fen hareket, tecdit yani “\u0130sl\u00e2m’\u0131n yenilenmesi” e\u011filimindedir. G\u00fclen\u2019in kendisinin de ifade etti\u011fi \u00fczere: “\u0130sl\u00e2m yanl\u0131\u015f anla\u015f\u0131ld\u0131\u011f\u0131, yanl\u0131\u015f uyguland\u0131\u011f\u0131 ve ge\u00e7mi\u015fe ait basit bir din olarak alg\u0131land\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde \u0130sl\u00e2m \u00e2lemi ac\u0131nacak bir haldedir.” Bu y\u00fczden:<\/p>\n
G\u00fclen, g\u00fcvenli Osmanl\u0131 T\u00fcrk miras\u0131na dayanmas\u0131na kar\u015f\u0131n, \u0130sl\u00e2m’\u0131n g\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00e7aresi olarak idealle\u015ftirilen ge\u00e7mi\u015fe s\u0131\u011f\u0131nmay\u0131 reddeder. Onun yerine M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 d\u00fcnyay\u0131 neredeyse Mani\u015feizm’in d\u00fcalizmine yak\u0131n bir \u015fekilde dar\u00fcl-Isl\u00e2m ile dar\u00fc’l-Harb aras\u0131nda epik, asker\u00ee k\u00fcresel m\u00fccadele ba\u011flam\u0131nda g\u00f6rmeye iten k\u00fcresel ve tarih\u00ee \u015fartlar\u0131n a\u00e7\u0131k bir analizini yapar. Bu y\u00fczden G\u00fclen \u015fu g\u00f6zlemi yapmaktad\u0131r:<\/p>\n
G\u00fclen bu tarihsel geli\u015fimi tarif ederken, \u0130sl\u00e2m ile k\u00fcresel geni\u015f politika, ekonomi ve asker\u00ee g\u00fc\u00e7 ak\u0131mlar\u0131 aras\u0131nda meydana gelenlerin ger\u00e7ekli\u011fini kabul etmektedir. Ancak bir\u00e7oklar\u0131 i\u00e7in \u0130sl\u00e2m’\u0131n siyasal bir ideoloji haline geldi\u011fine y\u00f6nelik mevcut kayg\u0131n\u0131n k\u00f6klerini de belirlemekte ve bu durumun \u0130sl\u00e2m, M\u00fcsl\u00fcmanlar ve d\u00fcnya i\u00e7in zararl\u0131 sonu\u00e7lar i\u00e7erdi\u011fini savunmaktad\u0131r.<\/p>\n
Ter\u00f6re Kar\u015f\u0131 Bir \u0130sl\u00e2mi Meydan Okuma<\/strong><\/p>\n G\u00fclen, M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n genellikle kendilerini do\u011frunun yanl\u0131\u015f taraf\u0131nda bulduklar\u0131 mevcut durumun objektifli\u011fini sorgulamaz. Ancak g\u00fc\u00e7l\u00fc bir \u015fekilde \u015funu savunur:<\/p>\n G\u00fclen, M\u00fcsl\u00fcmanlar aras\u0131nda b\u00f6ylesine derin bir kendini g\u00f6zden ge\u00e7irme ve de\u011ferlendirme olmaks\u0131z\u0131n, “\u0130sl\u00e2m’\u0131n hem M\u00fcsl\u00fcmanlar hem de gayrim\u00fcslimler taraf\u0131ndan kendi ama\u00e7lar\u0131 i\u00e7in k\u00f6t\u00fcye kullan\u0131m\u0131n\u0131n do\u011furdu\u011fu bu bozulmu\u015f, mevcut imaj\u0131n\u0131n hem M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 hem de gayrim\u00fcslimleri korkuttu\u011funu” savunmaktad\u0131r.\u00a0 Ger\u00e7ekten de ter\u00f6rist faaliyetleri benimseme ve bunlar\u0131 hakl\u0131 g\u00f6stermede, \u0130sl\u00e2m’\u0131n b\u00f6ylesine ideolojik hale getirilmi\u015f bir versiyonunun kullan\u0131lmas\u0131, hem \u0130sl\u00e2m’\u0131 hem de \u0130sl\u00e2m’\u0131n d\u00fcnyadaki imaj\u0131n\u0131 bozmaktad\u0131r. G\u00fclen, \u0130sl\u00e2m\u00ee gerek\u00e7elere dayanarak, din nam\u0131na ter\u00f6rizmi a\u00e7\u0131k\u00e7a k\u0131nar. Bu ba\u011flamda \u015funlar\u0131 s\u00f6ylemektedir:<\/p>\n “11 Eyl\u00fcl Ter\u00f6rist Sald\u0131r\u0131lar\u0131na \u0130li\u015fkin Mesaj”\u0131nda G\u00fclen a\u00e7\u0131k\u00e7a \u015funu s\u00f6ylemektedir: “Isl\u00e2m ter\u00f6r\u00fcn hi\u00e7bir \u015feklini tasvip etmez. Ter\u00f6r, bilhassa Isl\u00e2mi bir gaye ad\u0131na katiyen kullan\u0131lamaz. Ter\u00f6rst M\u00fcsl\u00fcman, M\u00fcsl\u00fcman ter\u00f6rsit olmaz.”<\/em><\/strong>\u00a0 Ayr\u0131ca G\u00fclen “Hakiki M\u00fcsl\u00fcmanlar Ter\u00f6rist olamaz” ba\u015fl\u0131kl\u0131 yaz\u0131s\u0131nda, G\u00fclen bu konuyu \u015fu s\u00f6zleriyle a\u00e7\u0131kl\u0131yor:<\/p>\n 7 Temmuz Sald\u0131r\u0131lar\u0131 Sonras\u0131 \u0130ngiliz M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131<\/strong><\/p>\n Orijinali T\u00fcrkiye \u015fartlar\u0131na g\u00f6re sorulmu\u015f, ancak \u0130ngiltere’deki \u0130sl\u00e2m cemaatinin ya\u015fl\u0131lar\u0131 aras\u0131nda da hassas bir noktaya dokunmas\u0131 muhtemel bir soruda G\u00fclen \u015funu sormaktad\u0131r: “Hangi sorumluluk duygusu alt\u0131nda onlar\u0131 yeti\u015ftirdik ki onlar ter\u00f6r yapmas\u0131n diye bekliyoruz?”<\/strong><\/p>\n Bu konuyla ilgili olarak The Guardian’da yak\u0131n d\u00f6nemde (9 Temmuz 2007) yay\u0131nlanan bir yaz\u0131da, gazeteci Madeleine Bunting\u00a0 7 Temmuz bombalamalar\u0131ndan hemen sonra Londra’da toplanan M\u00fcsl\u00fcman liderlerin tepkilerini anlat\u0131yordu. Bunting’e g\u00f6re; bu liderlerden bir \u00e7o\u011fu “sald\u0131rganlar\u0131n M\u00fcsl\u00fcman olabilece\u011fi ihtimalini kabul etmeyi bile reddettiler” ve bu y\u00fczden “tart\u0131\u015fmalarda gen\u00e7 profesyonel \u0130ngiltere’de do\u011fmu\u015f M\u00fcsl\u00fcmanlar ku\u015fa\u011f\u0131, ya\u015fl\u0131 ku\u015faktan liderlerinin kibirli naifli\u011fi kar\u015f\u0131s\u0131nda \u00f6fkeden di\u015flerini g\u0131c\u0131rdatt\u0131lar. Ya\u015fl\u0131lar, cemaatin, yerel kimlik krizi ve ku\u015fak \u00e7at\u0131\u015fmas\u0131 ile etkile\u015fime giren k\u00fcresel bir siyasal \u00e7at\u0131\u015fman\u0131n i\u00e7ine nas\u0131l savruldu\u011funu hi\u00e7 g\u00f6remiyorlard\u0131.”<\/p>\n Ancak Bunting, Temmuz 2007’deki Londra merkezi ve Glasgow havaalan\u0131 bombalama te\u015febb\u00fcslerinden hemen sonra, ulusal gazetelerde tam sayfa ilanlar verildi\u011fini ve \u00fclkenin her yerinden imamlar ve eylemcilerin a\u015f\u0131r\u0131l\u0131kla m\u00fccadele i\u00e7in bir araya geldiklerini vurgulamaktad\u0131r. Bu y\u00fczden Islam is Peace (\u0130sl\u00e2m Bar\u0131\u015ft\u0131r) \u00d6rg\u00fct\u00fc’n\u00fcn “Bizim Nam\u0131m\u0131za De\u011fil” ba\u015fl\u0131kl\u0131 kampanyas\u0131nda\u00a0 \u015fu husus a\u00e7\u0131k\u00e7a belirtiliyordu: “\u0130ngiltere’deki M\u00fcsl\u00fcman cemaatler, Londra ve Glasgow’daki bombalama giri\u015fimlerini lanetlemekte birle\u015fmi\u015flerdir.” “\u0130sl\u00e2m masum insanlar\u0131n \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesini yasaklar” ve “Bu gibi yasaklanm\u0131\u015f eylemleri \u0130sl\u00e2m esaslar\u0131 ile ili\u015fkilendirme- ye y\u00f6nelik her t\u00fcrl\u00fc k\u00f6t\u00fc niyetli giri\u015fimi reddediyoruz.”<\/p>\n Bu tavr\u0131n \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131nda Bunting \u015fu hususa dikkat \u00e7ekiyor: “\u0130ngiltere’nin M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131, kamuoyunun kalpleri ve ak\u0131llar\u0131n\u0131 kazanmak ve dinleri nam\u0131na hareket ettiklerini iddia eden \u015fiddet yanl\u0131s\u0131 a\u015f\u0131r\u0131lar\u0131n eylemleriyle aralar\u0131na mesafe koymak i\u00e7in en koordineli \u00e7abay\u0131 ba\u015flatt\u0131lar.” Yazar\u0131n vard\u0131\u011f\u0131 sonu\u00e7 \u015fuydu: “Dikkat \u00e7ekici olan, bu konular\u0131n kamuoyunda dile getirilmesi ve hatta gayrim\u00fcslimlerle tart\u0131\u015f\u0131lmas\u0131yd\u0131. Zira y\u0131llar boyu kirli \u00e7ama\u015f\u0131rlar\u0131n\u0131 hep gizli tutmu\u015flard\u0131. \u015eimdi ise \u0130ngiltere, d\u00fcnyan\u0131n \u0130sl\u00e2m hakk\u0131ndaki halka a\u00e7\u0131k en ate\u015fli ve en geni\u015f kapsaml\u0131 tart\u0131\u015fmalar\u0131ndan birisine sahne oluyor”.<\/p>\n \u0130sl\u00e2mi Analiz<\/strong><\/p>\n 7 Temmuz sald\u0131r\u0131lar\u0131 sonras\u0131 \u0130ngiltere’deki M\u00fcsl\u00fcmanlar, bu konferans\u0131n ana temas\u0131 olan “Ge\u00e7i\u015f d\u00f6nemindeki \u0130sl\u00e2m d\u00fcnyas\u0131” i\u00e7inde \u00e7ok \u00f6zg\u00fcn bir yere sahiptir. E\u011fer Bunting hakl\u0131 ise, o zaman Fettulah G\u00fclen ve G\u00fclen Hareketi’nin olumlu bir imaj olu\u015fturmaya y\u00f6nelik olarak sundu\u011fu kaynaklar\u0131 ortaya koyma f\u0131rsat\u0131 mevcuttur. G\u00fclen’in bu konudaki katk\u0131s\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00f6zellikle \u00f6nemli olan husus, yaln\u0131zca ter\u00f6rist eylemlerin k\u0131nanmas\u0131ndan ibaret olmay\u0131p, ayn\u0131 zamanda d\u00fcnya dinamiklerinin ger\u00e7ek\u00e7i bir \u015fekilde anla\u015f\u0131lmas\u0131na ve \u0130sl\u00e2m dininin derin bir \u015fekilde kavranmas\u0131na dayanmas\u0131d\u0131r.<\/p>\n Bu y\u00fczden, G\u00fclen, ABD’deki 11 Eyl\u00fcl sald\u0131r\u0131lar\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7a k\u0131narken, ABD’nin verece\u011fi kar\u015f\u0131l\u0131k ve bunun do\u011furaca\u011f\u0131 muhtemel sonu\u00e7lar konusunda da uyar\u0131da bulunmu\u015ftur. Bunu ve o tarihten bu yana olup bitenleri s\u00f6zc\u00fcklere d\u00f6ken G\u00fclen \u015funlar\u0131 s\u00f6ylemektedir:<\/p>\n Ne yaz\u0131k ki G\u00fclen’in uyar\u0131s\u0131n\u0131n yerindeli\u011fi, Afganistan’da halen s\u00fcren istikrars\u0131zl\u0131kta, Irak’\u0131n \u00f6l\u00fcm ve y\u0131k\u0131m batakl\u0131\u011f\u0131na d\u00f6n\u00fc\u015fmesinde, Mart 2004’te Madrid’teki tren bombalamas\u0131 sonras\u0131 izlenen par\u00e7alanm\u0131\u015f metal ve kanl\u0131 ceset manzaras\u0131nda ve Temmuz 2005’teki Londra ula\u015f\u0131m sistemine y\u00f6nelik bombal\u0131 eylemde a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde g\u00f6r\u00fcld\u00fc. Bu nedenle 7 Temmuz bombac\u0131lar\u0131ndan birisi olan \u015eehzad Tanver’in s\u00f6yledi\u011fi gibi;<\/p>\n B\u00f6ylesine derin k\u00f6kl\u00fc ve bu kadar a\u00e7\u0131k bir dille ifade edilen \u00f6fke kar\u015f\u0131s\u0131nda, h\u00fck\u00fcmetin s\u0131k s\u0131k tekrar etti\u011fi, bu t\u00fcr eylemlerin d\u0131\u015f politika ile bir ili\u015fkisi bulunmad\u0131\u011f\u0131 slogan\u0131 bo\u015fa \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. Bu durumda gerekli olan yaln\u0131zca \u0130sl\u00e2m’\u0131n ter\u00f6rizmden a\u00e7\u0131k\u00e7a ayr\u0131lmas\u0131 de\u011fil, ayn\u0131 zamanda bunu yapan bir \u0130sl\u00e2m\u00ee \u00f6\u011freti bi\u00e7imi ve daha da \u00f6nemlisi somutla\u015fm\u0131\u015f bir pratiktir. G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri etraf\u0131nda geli\u015fen hareketin sergiledi\u011fi pratik tam da bunu sa\u011flar – bu hareket, i\u00e7inde otantik \u0130sl\u00e2m’\u0131n M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kendi i\u00e7lerinde modern d\u00fcnyan\u0131n sorunlar\u0131 ve meydan okumalar\u0131yla ba\u015fa \u00e7\u0131kabilecekleri, \u00f6b\u00fcr yandan di\u011fer dinlerin mensuplar\u0131 ve sek\u00fcler bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131na sahip olanlarla ciddi bi\u00e7imde ileti\u015fim kurmalar\u0131n\u0131 sa\u011flayabilecek bir kaynak haline geldi\u011fi bir pratiktir.<\/p>\n Bir ba\u015fka deyi\u015fle; \u00e7ok etnik k\u00f6kenli, \u00e7ok k\u00fclt\u00fcrl\u00fc ve \u00e7ok dinli toplumumuzda, medeniyetin geli\u015fimine katk\u0131da bulunmak i\u00e7in, \u015eehzad Tanver gibilerin bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131lar\u0131na, Kur’\u00e2n ve S\u00fcnnet’in derin kaynaklar\u0131ndan beslenen ve \u0130sl\u00e2m medeniyetinin \u00e7ok k\u00fclt\u00fcrl\u00fc zengin tarihiyle ayd\u0131nlanan ama ayn\u0131 zamanda modernitenin \u00e7a\u011fda\u015f k\u00fclt\u00fcrel realiteleriyle tam olarak uyumlu \u0130sl\u00e2m\u00ee kaynaklardan gelen bir g\u00fc\u00e7l\u00fc meydan okumaya ihtiyac\u0131m\u0131z var.<\/p>\n G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri bu gibi kaynaklar\u0131 sa\u011flayabilir. Zira G\u00fclen’in Sevgi ve Ho\u015fg\u00f6r\u00fc K\u00fcresel Medeniyetine Do\u011fru (Towards a Global Civilization of Love ant Tolerance) kitab\u0131n\u0131n edit\u00f6r\u00fcn\u00fcn kitab\u0131n takdiminde a\u00e7\u0131klad\u0131\u011f\u0131 \u00fczere: “G\u00fclen’in modeli… \u00f6z\u00fcnde T\u00fcrk k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn \u0130sl\u00e2m’la birle\u015fmesiyle olu\u015fturulmu\u015f bir sentezin \u00f6z\u00fcd\u00fcr.”<\/strong> \u00d6zellikle Suf\u00ee gelene\u011fin bir geli\u015fmi\u015f halidir ve “bu M\u00fcsl\u00fcman-T\u00fcrk sufizminin \u00e7a\u011fda\u015f \u015fartlara g\u00f6re ho\u015fg\u00f6r\u00fcl\u00fc yorumu ve anlay\u0131\u015fla yeniden \u00fcretilmesidir; dolay\u0131s\u0131yla daha geni\u015f, daha aktif ve daha sosyal y\u00f6nelimli bir vizyondur. G\u00fclen bu \u00e7er\u00e7eve ve vizyonu d\u00fcnyadaki t\u00fcm toplumlara a\u00e7makta, onu d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrmekte ve geni\u015fletmektedir.”<\/p>\n G\u00fcney Asya M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 ve T\u00fcrk Y\u00fczl\u00fc \u0130sl\u00e2m<\/strong><\/p>\n Elbette G\u00fclen’in \u00f6\u011fretilerinin \u0130ngiltere’deki etkisini s\u0131n\u0131rlayan en \u00f6nemli unsur, T\u00fcrk ve Araplar\u0131n say\u0131s\u0131 \u00f6zellikle Londra’da olduk\u00e7a fazla olsa da, \u0130ngiltere’de \u00f6rg\u00fctlenen M\u00fcsl\u00fcman cemaatlerin ve \u0130sl\u00e2m’\u0131n as\u0131l y\u00fcz\u00fcn\u00fcn, T\u00fcrk (ya da Arap) de\u011fil, G\u00fcney Asyal\u0131 olu\u015fudur.<\/p>\n Bask\u0131n olarak G\u00fcney Asya k\u00f6kenli gruplar, eski \u0130ngiliz s\u00f6m\u00fcrgesi Hindistan’dan kaynaklanan g\u00fc\u00e7l\u00fc bir az\u0131nl\u0131k bilinci ve deneyimine sahiptir. Bu durum \u0130ngiltere’de bir M\u00fcsl\u00fcman az\u0131nl\u0131k olarak ya\u015fama a\u00e7\u0131s\u0131ndan imk\u00e2nlar sunsa da, ayn\u0131 zamanda ge\u00e7mi\u015fi, g\u00fcvenli \u00e7o\u011funluk tarihi ile \u015fekillenen M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n miras\u0131 ile k\u0131yasland\u0131\u011f\u0131nda, belirgin bir zay\u0131fl\u0131k olu\u015fturmaktad\u0131r. \u0130ngiliz (hegemonyas\u0131ndaki) Hindistan \u0130mparatorlu\u011fu’nda geli\u015fen bir mirasa sahip olan G\u00fcney Asyal\u0131 \u0130sl\u00e2m\u00ee hareketler,\u00a0 genellikle kamusal ya\u015fam ile kendine g\u00fcveni daha az bir tarzda etkile\u015fime ge\u00e7mekte ve yabanc\u0131 k\u00fclt\u00fcrel etkiler denizi i\u00e7inde \u0130sl\u00e2m’\u0131 koruma kayg\u0131s\u0131n\u0131 daha fazla ya\u015famaktad\u0131r.<\/p>\n Buna kar\u015f\u0131n, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretilerine ve bu \u00f6\u011fretilerin etraf\u0131nda \u015fekillenen cemaat prati\u011fine yans\u0131d\u0131\u011f\u0131 \u015fekliyle, T\u00fcrkiye \u015fartlar\u0131ndaki \u0130sl\u00e2m, g\u00fcvenli Osmanl\u0131 \u0130sl\u00e2m medeniyeti miras\u0131na k\u00f6k salmakta olup, bu durum ba\u015fka inan\u00e7 ve ya\u015fam bi\u00e7imlerine sahip insanlara kar\u015f\u0131 daha a\u00e7\u0131k olma \u015feklinde karakterize edilen bir yakla\u015f\u0131m geli\u015ftirilmesini m\u00fcmk\u00fcn k\u0131lmaktad\u0131r. \u00c7e\u015fitlili\u011fe kar\u015f\u0131 bu g\u00f6receli esnek tav\u0131r, Osmanl\u0131 miras\u0131n\u0131n bir par\u00e7as\u0131d\u0131r. Ancak bir yandan din\u00ee \u00e7e\u015fitlilikle birlikte ya\u015fama gelene\u011finin bulunmas\u0131na kar\u015f\u0131n, \u00f6b\u00fcr yandan T\u00fcrkiye’deki Kemalist devrimden bu yana, bu gelenek, zorunluluk olarak, hem modernite hem de laiklik ve ilave olarak laikli\u011fi de a\u015fan ve ideolojik sek\u00fclarizm ba\u011flam\u0131nda karakterize edilebilecek duru\u015flarla birlikte var olmay\u0131 \u00f6\u011frenmek zorunda kalm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n T\u00fcrkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca ve \u00fc\u00e7 darbeyi (1960, 1971 ve 1980) i\u00e7eren \u00e7ok kutuplu sosyal \u015fartlar i\u00e7inde, toplumsal \u015fiddet ve asker\u00ee rejim d\u00f6nemlerinde, G\u00fclen ve onun \u00f6\u011fretileri etraf\u0131nda geli\u015fen cemaat, hem ideolojik “sek\u00fclerizm” hem de “siyasal \u0130sl\u00e2mc\u0131l\u0131k”la m\u00fccadele s\u00fcrecinden ge\u00e7mek ve bu hareketlerle aras\u0131na mesafe koymak zorunda kald\u0131. Bu karga\u015fa i\u00e7inde peki\u015fen G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri, bir yandan g\u00fcn\u00fcm\u00fcz \u0130ngiltere \u015fartlar\u0131na olumlu bir katk\u0131 yapabilecek zindelik ve medenilikle karakterize edilen se\u00e7kin bir \u0130sl\u00e2m\u00ee vizyona dayanmaktad\u0131r. Bu vizyon geni\u015f (din\u00ee ve sek\u00fcler) toplumla aktif bir \u0130sl\u00e2m\u00ee ili\u015fkiyi savunurken, \u00f6b\u00fcr yandan da \u0130sl\u00e2m’\u0131n siyasal ara\u00e7 haline getirilmesini ele\u015ftirmektedir.<\/p>\n Ne Gelenek\u00e7ilik Ne de Reformizm<\/strong><\/p>\n G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri, Ahmet Kuru’nun\u00a0 “Fethullah G\u00fclen’in Modernite ve \u0130sl\u00e2m\u00ee Gelenek aras\u0131nda bir Orta Yol Aray\u0131\u015f\u0131” konulu makalesinin ba\u015fl\u0131\u011f\u0131na yans\u0131yan bir alternatif yol bulma imkan\u0131n\u0131 temsil etmekte ve sunmaktad\u0131r. Elbette bir “orta” ya da “\u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc” yol bulma \u00e7abas\u0131, g\u00fc\u00e7l\u00fcklerle dolu bir projedir. Politikada “\u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc yollar”\u0131n, son tahlilde “\u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc yol” olmay\u0131p, \u015fu ya da bu dominant ideolojinin varyasyonlar\u0131 olarak ortaya \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 ger\u00e7e\u011fine dayal\u0131 belli bir ku\u015fkuculuk ile kar\u015f\u0131lanmaktad\u0131r.<\/p>\n G\u00fclen’in ba\u015flatt\u0131\u011f\u0131 hareketin kaderinin de b\u00f6yle olmas\u0131 ihtimali vard\u0131r. Zaman \u015feridinin bu noktas\u0131nda, sonucu kesin olarak bilmek imkans\u0131zd\u0131r. Ancak G\u00fclen ve \u00f6\u011fretilerine ili\u015fkin olarak \u00f6nemli ve potansiyel bak\u0131mdan ufuk a\u00e7\u0131c\u0131 olan husus; savundu\u011fu “orta yol”un yaln\u0131zca bir “\u00f6d\u00fcn vererek uzla\u015fma” yolu olmay\u0131p, ayn\u0131 zamanda geleneksel \u0130sl\u00e2m’\u0131n \u00f6zg\u00fcn bir anlay\u0131\u015f tarz\u0131 ve uygulamas\u0131na k\u00f6k salan ve i\u00e7inde \u0130sl\u00e2m’\u0131n kendisinin de “orta yol” ba\u011flam\u0131nda tan\u0131mland\u0131\u011f\u0131 bir yol olmas\u0131d\u0131r. Kuru’nun\u00a0 ileri s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc gibi; “G\u00fclen modernite ve \u0130sl\u00e2m’\u0131n eklektik ya da melez bir sentezini olu\u015fturmaya ya da \u0130sl\u00e2m\u00ee prensipleri de\u011fi\u015ftirerek modernitenin hegemonyas\u0131n\u0131 kabullenmeye \u00e7al\u0131\u015fmamaktad\u0131r. Onun yapt\u0131\u011f\u0131; \u0130sl\u00e2m’\u0131n hem modernite hem de \u0130sl\u00e2m\u00ee gelenekle, bir yandan uyu\u015fan bir yandan da bunlar\u0131 ele\u015ftiren dinamik bir \u0130sl\u00e2m yorumu olu\u015fturmakt\u0131r.”<\/p>\n Bu y\u00fczden, \u00f6rne\u011fin tesett\u00fcr etraf\u0131ndaki tart\u0131\u015fmalara ili\u015fkin olarak, kamusal alanda ba\u015f\u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fcn a\u015f\u0131r\u0131 derecede b\u00f6l\u00fcc\u00fc bir sorun haline geldi\u011fi T\u00fcrk toplumunda, G\u00fclen bu meseleyi \u0130sl\u00e2m’\u0131n “temel” meselelerinden de\u011fil, “f\u00fcruat\u0131ndan” g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc a\u00e7\u0131k\u00e7a belli etmi\u015ftir. Bu tav\u0131r, \u0130sl\u00e2m’\u0131n, i\u00e7inde kuruldu\u011fu k\u00fclt\u00fcrel \u015fartlara uygun bir \u015fekilde uygulanmas\u0131 konusunda bi\u00e7imsel bir farkl\u0131l\u0131k olu\u015fturmaktad\u0131r. G\u00fclen’in kendi ifadesine g\u00f6re; “e\u011fer bir kimse ba\u015f\u0131n\u0131 a\u00e7arsa, dinden \u00e7\u0131kmaz. Bu mesele f\u00fcruatt\u0131r. Yani ament\u00fc esaslar\u0131 gibi de\u011fildir. Isl\u00e2m’\u0131n \u015fartlar\u0131n\u0131 kabul etmekle ayn\u0131 de\u011fildir.”<\/p>\n Bundan G\u00fclen’in ba\u015f\u00f6rt\u00fcs\u00fcn\u00fc \u00f6nemsiz olarak g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc anlam\u0131 veya yorumu \u00e7\u0131kar\u0131lmamal\u0131d\u0131r. Ancak bu konudaki bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131; G\u00fclen’in \u0130sl\u00e2m’\u0131n klasik tefsir gelene\u011fine daha uygun ve modern \u0130sl\u00e2mc\u0131lar\u0131n ‘d\u00fcz’ yakla\u015f\u0131m\u0131ndan olduk\u00e7a farkl\u0131 bir hermen\u00f6ti\u011fe ba\u015fvurdu\u011funu g\u00f6stermektedir. Hakan Yavuz’un\u00a0 daha genel olarak \u00f6zetledi\u011fi gibi; “G\u00fclen’in \u0130sl\u00e2m esaslar\u0131na ili\u015fkin g\u00f6r\u00fc\u015fleri, liberalli\u011fe ka\u00e7mayan, pragmatik ve \u00e7a\u011fda\u015f bir nitelik g\u00f6stermektedir.”<\/p>\n G\u00fclen’in \u00f6\u011fretilerinin pop\u00fclist ya da modernist anlamda “liberal” olmamas\u0131, daha gelenek\u00e7i y\u00f6nelime sahip, G\u00fclen gibi \u0130sl\u00e2m\u00ee kaynaklara ve Osmanl\u0131 tarihine g\u00fc\u00e7l\u00fc bir ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131 bulunan M\u00fcsl\u00fcmanlara da \u00e7ekici gelmesini sa\u011flamaktad\u0131r. Ayn\u0131 zamanda bu \u00f6\u011fretilerin mevcut ortama odaklan\u0131\u015f\u0131, bu gibi gelenek\u00e7ilerle daha \u00e7a\u011fda\u015f ve daha sek\u00fcler g\u00f6r\u00fc\u015flere sahip olanlar aras\u0131nda ve ayn\u0131 zamanda di\u011fer din mensuplar\u0131 ile diyalog kurulmas\u0131n\u0131 kolayla\u015ft\u0131ran \u015fartlara katk\u0131da bulunmaktad\u0131r. G\u00fclen’in \u0130ngiltere’deki M\u00fcsl\u00fcman \u00f6rg\u00fctlerin \u00e7o\u011funlu\u011funu olu\u015fturan sosyal ve dinsel bak\u0131mdan muhafazak\u00e2r \u00e7evrelere yapabilece\u011fi katk\u0131n\u0131n \u00f6zg\u00fcn g\u00fcc\u00fc; \u0130sl\u00e2m \u00fczerindeki Bat\u0131l\u0131 etkiler konusundaki kayg\u0131lara ve “sek\u00fcler”in neredeyse otomatik olarak “ahl\u00e2ks\u0131z”l\u0131\u011fa denk g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc bir perspektife yabanc\u0131 olmamas\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r.<\/p>\n Bu y\u00fczden G\u00fclen, 2000 y\u0131l\u0131nda Hakan Yavuz\u00a0 ile yapt\u0131\u011f\u0131 bir m\u00fclakatta \u015fu hususu teyit etmektedir: “Hepimiz de\u011fi\u015fiyoruz, \u00f6yle de\u011fil mi?… Amerika ve di\u011fer bir\u00e7ok Avrupa \u00fclkesini ziyaret etti\u011fimde, bu toplumlardaki faziletleri ve dinin rol\u00fcn\u00fc fark ettim. \u0130sl\u00e2m, Avrupa ve Amerika’da bir\u00e7ok M\u00fcsl\u00fcman \u00fclkeden daha iyi geli\u015fiyor. Bunun anlam\u0131 ki\u015fisel \u0130sl\u00e2m i\u00e7in h\u00fcrriyet ve hukukun \u00fcst\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fcn gerekli oldu\u011fudur.” Tecr\u00fcbelerden \u00f6\u011frenmeye, a\u00e7\u0131kl\u0131k esas\u0131na dayanan, bu yeniden de\u011ferlendirmeye dayal\u0131 olarak G\u00fclen, bir\u00e7ok M\u00fcsl\u00fcman gelenek\u00e7i aras\u0131nda mevcut olan Avrupa ve Bat\u0131 toplumlar\u0131nda dinin yerinin yapay bir \u015fekilde yorumlanmas\u0131 bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131 ele\u015ftirmektedir:<\/p>\n G\u00fclen, bu g\u00f6zlemleri yaparken, b\u00fct\u00fcn dinlerin mensubu vatanda\u015flar\u0131n kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131, ama toplumun kamusal ya\u015fam\u0131nda dinin olmad\u0131\u011f\u0131 “sek\u00fcler” sivil toplum anlay\u0131\u015f\u0131 ile, pozitivist felsefi g\u00f6r\u00fc\u015fleri ve bunlar\u0131n felsef\u00ee sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 te\u015fvik etmeyi ama\u00e7layan, ideolojik laiklik bi\u00e7imini k\u0131yaslamaktad\u0131r.\u00a0 Bir ba\u015fka deyi\u015fle; G\u00fclen i\u00e7inde zengin ve derin k\u00f6klere dayanan din\u00ee b\u00fct\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fcn, ayr\u0131m yapmaks\u0131z\u0131n ter\u00f6r su\u00e7lar\u0131n\u0131n i\u015flenmesine g\u00f6t\u00fcren \u00e7ift se\u00e7enekli ve Mani\u015feist d\u00fcnya g\u00f6r\u00fc\u015flerine meydan okuyabilece\u011fi bir toplumu savunmaktad\u0131r. Bu bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131 prensip olarak, zinde, istikrar\u0131 ile kucaklay\u0131c\u0131 bir medenilik geli\u015ftirilmesini te\u015fvik edebilecek bir a\u00e7\u0131d\u0131r. \u015eahin Alpay’\u0131n\u00a0 \u00f6zetledi\u011fi gibi; “Hocaefendi \u0130sl\u00e2m’\u0131n bir siyasal ideoloji ve bir parti felsefesi olarak kullan\u0131lmas\u0131na ve ayn\u0131 zamanda toplumun inananlar ve inanmayanlar olarak kutupla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131na kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmaktad\u0131r.”<\/p>\n G\u00fclen bu yolla, \u0130sl\u00e2m ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, \u00e7a\u011fda\u015f \u0130ngiltere’nin d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fc \u00e7ok k\u00fclt\u00fcrl\u00fc, \u00e7ok etnisiteli ve \u00e7ok dinli bir toplumda, medeniyet ve ortak faydaya katk\u0131 yapabilece\u011fi bir \u0130sl\u00e2m imaj\u0131 sunmaktad\u0131r. B\u00f6yle bir katk\u0131, \u0130ngiltere’de h\u00fck\u00fcmet ve geni\u015f toplumun, kendisini olu\u015fturan unsurlar\u0131n farkl\u0131 g\u00fc\u00e7lerini yok etmekten \u00e7ok, onlar\u0131 tam kat\u0131l\u0131ma y\u00f6nelterek, onlardan yararlanaca\u011f\u0131 bir yolda \u00e7al\u0131\u015fmaya devam etmesini sa\u011flayabilecektir.<\/p>\n Sivil Toplum, Din\u00ee \u00d6zg\u00fcrl\u00fck ve Diyalog \u0130\u00e7in \u0130sl\u00e2m<\/strong><\/p>\n Gelenek\u00e7i M\u00fcsl\u00fcmanlar, s\u0131kl\u0131kla dar\u00fcl-harb (\u0130sl\u00e2m’\u0131n hakim olmad\u0131\u011f\u0131 topraklar\u0131 ifade eder) dar\u00fcl-Isl\u00e2m (\u0130sl\u00e2m’\u0131n k\u00f6k sald\u0131\u011f\u0131 topraklar\u0131 ifade eder) aras\u0131nda bir gerilim, hatta tam bir ba\u011fda\u015fmazl\u0131k oldu\u011funu vurgularlar. Di\u011ferleri ise -bunlardan \u0130hsan Y\u0131lmaz\u00a0 G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileriyle \u00f6zde\u015fle\u015ftirilen Hareketi buna \u00f6rnek g\u00f6sterir- Y\u0131lmaz’\u0131n ifadesiyle daha \u00e7ok dar\u00fc’l-hizmet ile ilgilidirler. Bu durum, dinin politikaya alet olarak kullan\u0131lmas\u0131ndan, din\u00ee motivasyona dayal\u0131 bir kamusal hizmet ya\u015fam\u0131na, sivil topluma di\u011fer fakt\u00f6rlerin yan\u0131 s\u0131ra katk\u0131da bulunmaya ge\u00e7i\u015fi yans\u0131t\u0131r.<\/p>\n Bu bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131, G\u00fclen’in, yakla\u015f\u0131mlar\u0131n\u0131 “ba\u015fka insanlar\u0131n din ve vicdan h\u00fcrriyetinden rahats\u0131z olanlar var. Bir yandan ‘din ve vicdan h\u00fcrriyeti’ derken, bunu yaln\u0131zca kendi h\u00fcrriyetleri olarak alg\u0131layanlar var. B\u00f6yle fanatikler ve ba\u011fnazlar var” \u015feklinde tan\u0131mlad\u0131klar\u0131 ile tezat olu\u015fturmaktad\u0131r. Bu y\u00fczden, G\u00fclen’in vizyonu ve onun \u00f6\u011fretileri etraf\u0131nda geli\u015fen hareketin uygulamas\u0131nda g\u00f6r\u00fclen derin k\u00f6kl\u00fc dinler aras\u0131 diyalog azmi, bir ba\u015fka \u00f6nemli kaynakt\u0131r. Bekim Agai’nin\u00a0 i\u015faret etti\u011fi gibi:<\/p>\n G\u00fclen’in diyaloga ili\u015fkin fikirlerinin ana hatlar\u0131 \u00f6zet ve kolay ula\u015f\u0131labilir bir \u015fekilde onun “The Necessity of Interfaith Dialogue: A Muslim Perspective” (Dinleraras\u0131 Diyalogun Gereklili\u011fi: \u0130sl\u00e2m\u00ee bir Bak\u0131\u015f A\u00e7\u0131s\u0131) konusundaki makalesinde\u00a0 ve Yeni Bir Milenyumun E\u015fi\u011finde ba\u015fl\u0131kl\u0131 makalesinde\u00a0 yer almaktad\u0131r. Her iki makale de 11 Eyl\u00fcl k\u00fcresel din\u00ee ve siyasal \u015foku \u00f6ncesinde yaz\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Bu y\u00fczden G\u00fclen’in diyalogu savunmas\u0131 yaln\u0131zca reaktif ve pragmatik olmay\u0131p, ayn\u0131 zamanda onun \u0130sl\u00e2m ve \u00e7a\u011fda\u015f d\u00fcnya vizyonuna dayanmaktad\u0131r. B\u00f6ylelikle\u00a0 G\u00fclen, \u00e7a\u011fda\u015f d\u00fcnyan\u0131n rahats\u0131z edici \u00e7o\u011fulculu\u011funun basit bir \u015fekilde ortadan kald\u0131r\u0131labilece\u011fi ill\u00fczyonunu kolayl\u0131kla te\u015fvik edecek d\u00fc\u015f\u00fcnce ve eylem yollar\u0131na kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. G\u00fclen bu t\u00fcr ill\u00fczyonlara kar\u015f\u0131 \u015fu \u015fekilde uyarmaktad\u0131r:<\/p>\n 1971 ve 1980 asker\u00ee darbeleri \u00f6ncesinde T\u00fcrkiye’de ya\u015fanan kanl\u0131 \u00e7at\u0131\u015fmalar tarihini an\u0131msatan G\u00fclen (nakleden \u00c7apan, 2004; s.7), \u015funlar\u0131 s\u00f6ylemektedir:<\/p>\n Gelece\u011fe Do\u011fru: Kaynak ve Meydan Okuma<\/strong><\/p>\n Madeleine Bunting’in daha \u00f6nce s\u00f6z\u00fc edilen The Guardian’daki yaz\u0131s\u0131n\u0131n ba\u015fl\u0131\u011f\u0131 “Gen\u00e7 M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n kalpleri ve ak\u0131llar\u0131 camilerde kazan\u0131lacak ya da kaybedilecek” idi. Bunting \u015fu hususa dikkat \u00e7ekiyordu: “\u0130ngiltere\u2019nin M\u00fcsl\u00fcman erkeklerinin y\u00fczde 90’\u0131n\u0131n Cuma namazlar\u0131na kat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 tahmin ediliyor. Bu da Cuma namazlar\u0131n\u0131 bu cemaatin \u00f6z\u00fc ile ba\u011flant\u0131 kurman\u0131n en iyi mek\u00e2n\u0131 haline getiriyor.”<\/p>\n Bunting’in s\u00f6zleri, “h\u00fck\u00fcmetin \u0130sl\u00e2mc\u0131l\u0131k ile, 20. y\u00fczy\u0131l\u0131n ana siyasal \u0130sl\u00e2m hareketi ile ilgili \u00f6rg\u00fctlerle t\u00fcm ba\u011flar\u0131n\u0131 koparmas\u0131 gerekti\u011fini” savunanlar\u0131n kendi kendileriyle \u00e7eli\u015fen yakla\u015f\u0131mlar\u0131na kar\u015f\u0131tt\u0131r. Yazar, “a\u015f\u0131r\u0131lar\u0131 \u015fiddetten uzak tutman\u0131n en iyi yolunun meseleyi \u0130sl\u00e2m\u00ee temellerle izah etmeyi ve bu s\u0131cakkanl\u0131 gen\u00e7lerin din\u00ee ate\u015fini ba\u015fka y\u00f6ne y\u00f6nlendirebilenlerle temas kurmaktan ge\u00e7ti\u011fini \u00e7ok iyi bilen” Metropolitan Polisi M\u00fcsl\u00fcmanlarla Temas Biriminin \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131ndan s\u00f6z etmektedir.<\/p>\n Bu makalenin iddias\u0131; bu ge\u00e7i\u015f d\u00f6neminde d\u00fcnyan\u0131n bu \u00f6zg\u00fcn k\u00f6\u015fesinde Fethullah G\u00fclen’in \u00f6\u011fretilerinin b\u00f6ylesine \u00f6nemli bir rol\u00fc oynayabilece\u011fidir. Bunun nedeni G\u00fclen’in “meseleyi \u0130sl\u00e2m\u00ee temellerle izah edebilecek” bir kimse olmas\u0131 ve “s\u0131cakkanl\u0131 gen\u00e7lerin din\u00ee ate\u015fini ba\u015fka y\u00f6ne -\u015fiddetten ve Mani\u015feist \u00e7at\u0131\u015fmac\u0131l\u0131ktan \u00f6z ele\u015ftiriye dayal\u0131 dirili\u015fe- y\u00f6nlendirebilme” imk\u00e2n\u0131na sahip olmas\u0131d\u0131r. G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri ‘modernist’ de\u011fildir; bu y\u00fczden sek\u00fclerizme “sat\u0131lm\u0131\u015f” olarak reddedilemez. Ayr\u0131ca pek \u00e7ok kimsenin kasdetti\u011fi anlamda “reformist” de de\u011fildir.<\/p>\n Bunun yerine, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri dindarane bir katk\u0131 sunar ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, \u0130sl\u00e2m’\u0131n kaynaklar\u0131 ile daha derinden me\u015fgul olma yoluyla yenilenmesini ama\u00e7lar. Bu \u0130sl\u00e2m\u00ee derinlik ayn\u0131 zamanda mevcut tarihsel, co\u011frafi ve sosyo-politik \u015fartlar\u0131n realitelerini \u0130sl\u00e2miyete sad\u0131k bi\u00e7imde ele almaya y\u00f6nelik uygun i\u00e7tihat bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131n kullan\u0131m\u0131n\u0131 gerektirir. Daha sonra t\u00fcm bunlar \u0130sl\u00e2m ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n tecdidi ya da “yenilenmesine” y\u00f6neltilir ve b\u00f6ylelikle dinlerin geni\u015f sivil topluma sunabilecekleri “kayna\u015ft\u0131r\u0131c\u0131” ve “k\u00f6pr\u00fc kurucu” sosyal sermayeyi\u00a0 aktif bi\u00e7imde geli\u015ftirmeleri ve zenginle\u015ftirmeleri sa\u011flan\u0131r.<\/p>\n Y\u0131lmaz’\u0131n,\u00a0 G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri etraf\u0131nda olu\u015fan harekete ili\u015fkin makalesinin ba\u015fl\u0131\u011f\u0131nda belirtti\u011fi \u00fczere, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri ‘Tav\u0131rlarla i\u00e7tihad ve Tecdid’i harekete ge\u00e7irmektedir. Modern T\u00fcrkiye’deki “\u0130sl\u00e2mc\u0131” ve “laik” mutlak\u00e7\u0131l\u0131k aras\u0131ndaki \u00e7at\u0131\u015fma kazan\u0131nda kavrulan \u0130sl\u00e2m vizyonu ve prati\u011fine sahip birisi olarak, G\u00fclen’in \u0130sl\u00e2m\u00ee istikameti, zindeli\u011fi ve medeniyeti, M\u00fcsl\u00fcmanlar aras\u0131ndaki medeniyet i\u00e7in daha sa\u011flam temeller olu\u015fturmaya katk\u0131da bulunabilir. Ayn\u0131 zamanda onun katk\u0131s\u0131; daha geni\u015f Hristiyan, sek\u00fcler ve din\u00ee bak\u0131mdan \u00e7o\u011fulcu topluma, Osmanl\u0131-T\u00fcrk ve Suf\u00ee \u0130sl\u00e2m miras\u0131nda \u015fekillenen bi\u00e7imleriyle \u0130sl\u00e2m’\u0131n zengin din\u00ee ve meden\u00ee miras\u0131n\u0131n meydan okumas\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131yabilir.<\/p>\n T\u00fcrkiye’nin Avrupa k\u0131tas\u0131 kar\u015f\u0131s\u0131ndaki gittik\u00e7e artan \u00f6nemi ve Avrupa Birli\u011fi’ne muhtemel tam \u00fcyeli\u011fi dikkate al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda,\u00a0 bu miras\u0131n kendisinin de, Avrupa’da ortaya \u00e7\u0131kan M\u00fcsl\u00fcman kimliklerinde daha \u00f6nemli bir rol oynamas\u0131 muhtemeldir. \u0130ngiltere’de 7 Temmuz sald\u0131r\u0131lar\u0131 sonras\u0131nda \u0130sl\u00e2m ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 ge\u00e7i\u015f s\u00fcrecinde, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri \u0130sl\u00e2m ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 ter\u00f6rizm ve a\u015f\u0131r\u0131l\u0131kla e\u015fit g\u00f6ren bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131na meydan okumak i\u00e7in sa\u011flam ve zinde bir \u0130sl\u00e2m\u00ee temel sunabilir.<\/p>\n B\u00fct\u00fcn bu \u015fartlar alt\u0131nda; bu makalede, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretilerinin yank\u0131 bulaca\u011f\u0131 bir fakt\u00f6rler konjonkt\u00fcr\u00fcn\u00fcn do\u011fabilece\u011fi savunulmaktad\u0131r. Ve bu yank\u0131ya dayal\u0131 olarak, G\u00fclen’in \u00f6\u011fretileri ve bu \u00f6\u011fretilerle ili\u015fkili hareket, \u0130ngiltere’de, i\u00e7inde M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n geni\u015f \u0130ngiliz ve Avrupa k\u00fclt\u00fcr\u00fc ve miras\u0131n\u0131n g\u00fc\u00e7l\u00fc y\u00f6nleriyle ayd\u0131nlanmaya a\u00e7\u0131k, ama ayn\u0131 zamanda zindelik ve meden\u00eeli\u011fin karakterize etti\u011fi belirgin bir \u0130sl\u00e2m\u00ee katk\u0131 yapmaya devam edecek kadar kendisine g\u00fcvendi\u011fi bir \u0130sl\u00e2m “tarz\u0131” geli\u015ftirilmesine olumlu anlamda katk\u0131da bulunacakt\u0131r.<\/p>\n Paul Weller, Prof. Dr.Muslim World in Transition:Contribution of the G\u00fclen Movement<\/strong><\/p>\n 25-27 Ekim 2007, Lordlar Kamaras\u0131, Londra, \u0130ngiltere<\/strong><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Medeniyete Y\u00f6nelik Bir \u0130sl\u00e2m\u00ee Kaynak Pragmatik a\u00e7\u0131dan bile, gen\u00e7 M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n d\u00fcnyay\u0131 b\u00fcy\u00fck oranda ikilik \u00e7\u0131karan bir a\u00e7\u0131dan g\u00f6ren anlay\u0131\u015flara \u00e7ekilmesiyle m\u00fccadele etmenin en iyi yolu; hakiki \u0130sl\u00e2m\u00ee yakla\u015f\u0131mlar\u0131n, h\u00fck\u00fcmete, M\u00fcsl\u00fcmanlara ve geni\u015f topluma medeniyet i\u00e7in hem kaynak hem de meydan okuma sunabilecek bir katk\u0131 yapmalar\u0131d\u0131r. B\u00f6yle bir kaynak M\u00fcsl\u00fcman T\u00fcrk bilgin Fethullah G\u00fclen \u00f6\u011fretilerinde ve …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2857,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,122],"tags":[23,273,36,968],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2855"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2855"}],"version-history":[{"count":2,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2855\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2858,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2855\/revisions\/2858"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2857"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2855"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2855"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2855"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}\u0130sl\u00e2m’\u0131 ger\u00e7ek anlam\u0131 ve i\u015fleviyle bir din ve siyasal ideoloji olarak kabul edenler, kendi s\u00f6zde \u0130sl\u00e2m\u00ee faaliyetlerini ve tav\u0131rlar\u0131n\u0131, \u00f6zellikle de siyasal tav\u0131rlar\u0131n\u0131 g\u00f6zden ge\u00e7irdiklerinde, bu faaliyet ve tav\u0131rlar\u0131n\u0131n ard\u0131ndaki itici g\u00fcc\u00fcn genellikle ki\u015fisel veya mill\u00ee \u00f6fke, husumet ve benzeri motifler oldu\u011funu ke\u015ffedeceklerdir. E\u011fer durum b\u00f6yleyse, \u0130sl\u00e2m’\u0131 benimsemeli ve \u0130sl\u00e2m\u00ee tavr\u0131, mevcut bask\u0131c\u0131 durum olmaktan \u00e7ok, temel bir ba\u015flang\u0131\u00e7 noktas\u0131 olarak almal\u0131y\u0131z.<\/strong><\/h5>\n
(…) \u0130sl\u00e2m bir insan\u0131n \u00f6ld\u00fcr\u00fclmesini k\u00fcfre denk tutuyor. Bir insan\u0131 \u00f6ld\u00fcremezsiniz. Sava\u015f\u0131rken bile masum insanlara ili- \u015femezsiniz. Bu mevzuda kimse fetva veremez. Kimse intihar komandosu olamaz. Kimse v\u00fccuduna bombalar ba\u011flay\u0131p masum insanlar\u0131n i\u00e7ine giremez. \u0130\u00e7ine girdi\u011fi bu toplum hangi dinden olursa olsun caiz de\u011fildir. Sava\u015f zaman\u0131nda bile- ki sava\u015f esnas\u0131nda dengeleri korumak g\u00fc\u00e7t\u00fcr- \u0130sl\u00e2m’da buna izin verilmemi\u015ftir. <\/strong><\/h5>\n
\u0130sl\u00e2m’\u0131 yanl\u0131\u015f anlayan baz\u0131 M\u00fcsl\u00fcmanlar ya da kurumlar\u0131n d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda ter\u00f6rist sald\u0131r\u0131lara kar\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131n nedenleri, \u0130sl\u00e2m’da de\u011fil, bu insanlar\u0131n kendilerinde, yanl\u0131\u015f yorumlar\u0131nda ve ba\u015fka fakt\u00f6rlerde aranmal\u0131d\u0131r. \u0130sl\u00e2m bir ter\u00f6r dini olmad\u0131\u011f\u0131 gibi, \u0130sl\u00e2m’\u0131 do\u011fru olarak anlayan hi\u00e7bir M\u00fcsl\u00fcman da ter\u00f6rist olamaz.<\/strong><\/h5>\n
El Kaide a\u011f\u0131 ve Usame bin Ladin ile ilgili olarak G\u00fclen, \u015fu s\u00f6zleri s\u00f6yler: “[…] \u00c7\u00fcnk\u00fc M\u00fcsl\u00fcmanl\u0131\u011f\u0131n d\u0131rah\u015fan (ayd\u0131nl\u0131k) \u00e7ehresini kirletmi\u015ftir. Bir kirli imaj meydana getirmi\u015ftir. O korkun\u00e7 tahribat\u0131 bundan sonra biz b\u00fct\u00fcn g\u00fcc\u00fcm\u00fczle tamire kalk\u0131\u015fsak bile seneler ister.” Ayr\u0131ca “Bin Ladin hissini, hevesini Isl\u00e2m\u00ee mant\u0131\u011f\u0131n yerine koymu\u015ftur.”\u00a0 demektedir. Daha genel olarak \u0130sl\u00e2m’\u0131 referans alan ancak bin Ladin’in yolundan gidenlere ili\u015fkin olarak G\u00fclen \u00f6z ele\u015ftiri yapan bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131n\u0131 benimsemekte ve \u015fu hususu kabul etme gere\u011fini vurgulamaktad\u0131r: “[…] Bizim su\u00e7umuz… Hakiki M\u00fcsl\u00fcman’\u0131n, Isl\u00e2miyeti d\u00f6rt bir yan\u0131yla anlam\u0131\u015f bir insan\u0131n ter\u00f6rist olmas\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclemez… Hedefe ula\u015fmak i\u00e7in insan \u00f6ld\u00fcrmeyi din tecviz etmez.” <\/strong><\/h5>\n
Amerika’n\u0131n liderleri ve halk\u0131n\u0131n, bu haince sald\u0131r\u0131ya kendi hakl\u0131 \u00f6fkeleri ve ac\u0131lar\u0131 ile kar\u015f\u0131l\u0131k vermeden \u00f6nce, b\u00f6ylesine korkun\u00e7 bir olay\u0131n neden meydana geldi\u011fini anlamalar\u0131 gerekti\u011fini ve gelecekte benzer felaketlerden nas\u0131l ka\u00e7\u0131naca\u011f\u0131m\u0131z\u0131 ifade etmeme izin verin. Birka\u00e7 su\u00e7luyu cezaland\u0131rmak i\u00e7in masum kitlelere zarar vermenin hi\u00e7 kimsenin yarar\u0131na olmayaca\u011f\u0131n\u0131n fark\u0131na varmal\u0131lar. Bu gibi eylemler yaln\u0131zca mevcut k\u00fcsk\u00fcnl\u00fckleri besleyerek ter\u00f6ristleri g\u00fc\u00e7lendirecek ve daha \u00e7ok ter\u00f6ristin ve daha \u00e7ok \u015fiddetin do\u011fmas\u0131na neden olacakt\u0131r. <\/strong><\/h5>\n
Siz, \u0130ngiltere\u2019deki gayrim\u00fcslimler, ne yapt\u0131n\u0131z da bunu hak etti\u011finizi merak ediyor olabilirsiniz. Sizler h\u00fck\u00fcmetinizi se\u00e7tiniz; o h\u00fck\u00fcmet de Do\u011fu’dan Bat\u0131’ya, Filistin, Afganistan, Irak ve \u00c7e\u00e7enistan’da annelerimiz ve \u00e7ocuklar\u0131m\u0131za, k\u0131z ve erkek karde\u015flerimize zulmetti ve bug\u00fcn de zulmetmeye devam ediyor. H\u00fck\u00fcmetiniz, Felluce’de 150.000’den fazla masum M\u00fcsl\u00fcman’\u0131n soyk\u0131r\u0131ma u\u011framas\u0131n\u0131 a\u00e7\u0131k\u00e7a destekledi.<\/strong><\/h5>\n
Bizler \u0130sl\u00e2m davas\u0131na y\u00fczde y\u00fcz kendimizi adad\u0131k. Sizin ya\u015fam\u0131 sevdi\u011finiz kadar, biz de \u00f6l\u00fcm\u00fc seviyoruz. Siz t\u00fcm \u0130ngiliz vatanda\u015flar\u0131na, yalan s\u00f6yleyen \u0130ngiliz h\u00fck\u00fcmetinizi ve s\u00f6zde ter\u00f6re kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131 desteklemeyi b\u0131rakman\u0131z\u0131 s\u00f6yl\u00fcyorum. Ve kendinize sorun: Neden binlerce insan \u0130sl\u00e2m davas\u0131 i\u00e7in kendi canlar\u0131n\u0131 feda etmeye haz\u0131r?<\/strong><\/h5>\n
\u015eimdi tan\u0131k oldu\u011funuz sald\u0131r\u0131lar, siz Afganistan ve Irak’taki t\u00fcm birliklerinizi \u00e7ekene kadar yo\u011funla\u015farak s\u00fcrecek olan bir dizi sald\u0131r\u0131n\u0131n yaln\u0131zca ba\u015flang\u0131c\u0131d\u0131r. ABD ve \u0130srail’e olan t\u00fcm mali ve askeri deste\u011fi durdurana ve Belmarsh ve di\u011fer toplama kamplar\u0131ndaki t\u00fcm M\u00fcsl\u00fcman esirleri serbest b\u0131rakana kadar s\u00fcercek. Ve biliniz ki; e\u011fer bu iste\u011fimize uymazsan\u0131z, o zaman bu sava\u015f asla durmayacak ve \u0130sl\u00e2m davas\u0131 u\u011fruna canlar\u0131m\u0131z\u0131 y\u00fcz defa da olsa feda etmeye haz\u0131r\u0131z. Filistin’deki \u00e7ocuklar\u0131m\u0131z, Ke\u015fmir’deki annelerimiz ve k\u0131zkarde\u015flerimiz, Afganistan ve Irak’taki erkek karde\u015flerimiz bar\u0131\u015f\u0131 hissedene kadar siz asla bar\u0131\u015f\u0131 g\u00f6remeyeceksiniz.<\/strong><\/h5>\n
Baz\u0131 kimseler dinin, Amerika ve Bat\u0131 Avrupa \u00fclkeleri gibi geli\u015fmi\u015f \u00fclkelerdeki toplumlar\u0131n hayat\u0131nda yeri olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yleyebilirler. B\u00f6yle bir beyan\u0131n hi\u00e7bir anlamda do\u011fru olmad\u0131\u011f\u0131na ve bu \u00fclkelerin dinlerine ba\u011fl\u0131 oldu\u011funa hemen i\u015faret etmeliyiz. Daha \u00f6nce belirtti\u011fimiz gibi, din\u00ee de\u011ferlerin d\u00fcnyan\u0131n her yerinde ge\u00e7en iki as\u0131r boyunca zay\u0131flamas\u0131na kar\u015f\u0131n, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde insanl\u0131k yeniden dini ara\u015ft\u0131r\u0131yor ve yeniden dine y\u00f6neliyor. Bat\u0131 Avrupa’da halk belli bir derece dine ilgisiz olsa da, y\u00f6netimde bulunanlar genelde daha dindar g\u00f6r\u00fcnmektedir. H\u00fck\u00fcmetlerin y\u00fcksek d\u00fczeylerinde daima dindar insanlar olmu\u015ftur ve g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de b\u00f6yledir. \u00dcstelik b\u00fct\u00fcn bu \u00fclkelerde laiklik hakim olmas\u0131na ra\u011fmen, bir \u00fclkenin sosyal ve hatta siyasal ya\u015fam\u0131nda dinin rehberli\u011finin terk edilmesi gerekti\u011fini dikte eden bir mentalite asla mevcut olmam\u0131\u015ft\u0131r.<\/strong><\/h5>\n
Bir\u00e7ok M\u00fcsl\u00fcman lider \u0130sl\u00e2m’da ho\u015fg\u00f6r\u00fcden s\u00f6z ediyorsa da, ho\u015fg\u00f6r\u00fcy\u00fc prati\u011fe d\u00f6kmek sorunlu olabilir. G\u00fclen kendisi, Papa ve \u0130stanbul’daki Yahudi cemaat temsilcileri dahil olmak \u00fczere, di\u011fer dinlerin liderleriyle bulu\u015fmaktan hi\u00e7 \u00e7ekinmemi\u015ftir. Ayr\u0131ca T\u00fcrk toplumundaki bir \u00e7ok \u00f6nemli ateist ile bulu\u015farak \u0130sl\u00e2m\u00ee s\u00f6ylemin s\u0131n\u0131rlar\u0131n\u0131 a\u015fm\u0131\u015ft\u0131r. Bu faaliyetler, din\u00ee perspektiften bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda hi\u00e7 de kolay de\u011fildir. Zira T\u00fcrkiye’deki \u0130sl\u00e2m\u00ee s\u00f6ylem ba\u015fka dinlerin liderleri ve dinsizlerle yak\u0131n ba\u011flar kurmay\u0131 takdir etmeyen kesin s\u0131n\u0131rlara sahiptir. Ayr\u0131ca S\u00fcnn\u00ee gruplar\u0131n b\u00fcy\u00fck \u00e7o\u011funlu\u011fu aras\u0131nda, G\u00fclen’in Alev\u00eeleri desteklemesi pek ho\u015f kar\u015f\u0131lanmamaktad\u0131r.<\/strong><\/h5>\n
Bu k\u00f6yde farkl\u0131 inan\u00e7lar, renkler, \u0131rklar, \u00e2detler, gelenekler ya\u015famaya devam edecektir. Her insan ferdi, kendi ba\u015f\u0131na bir \u00e2lemdir; dolay\u0131s\u0131yla b\u00fct\u00fcn insanlar\u0131, bir kal\u0131ptan \u00e7\u0131km\u0131\u015f e\u015fy\u00e2 gibi birbirine benzetmek, muhali talep demektir. Bu sebeple, bu (global) k\u00f6y\u00fcn huzuru, b\u00fct\u00fcn bu farkl\u0131l\u0131klar\u0131n tan\u0131nmas\u0131nda, tabi\u00ee kabul edilmesinde ve bunlardan dolay\u0131 kimsenin birbirine farkl\u0131 g\u00f6zle bakmamas\u0131nda, yani global bir ho\u015fg\u00f6r\u00fc ve diyalogda yatmaktad\u0131r. Aksi halde d\u00fcnyan\u0131n, \u00e7at\u0131\u015fmalar\u0131n, didi\u015fmelerin, vuru\u015fmalar\u0131n ve en kanl\u0131 sava\u015flar\u0131n a\u011f\u0131nda kendini yiyip bitirmesi ve kendi sonunu haz\u0131rlamas\u0131 ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olacakt\u0131r.<\/strong><\/h5>\n
Bunlar\u0131n hepsi ter\u00f6ristti. O taraf da ter\u00f6ristti, bu taraf da. Ama ad koyuyorlard\u0131. Biri diyor ki: “Ben M\u00fcsl\u00fcmanl\u0131k i\u00e7in yap\u0131yorum.” \u00d6b\u00fcr\u00fc de diyor ki: “Ben topra\u011f\u0131m i\u00e7in, milletim i\u00e7in yap\u0131yorum.” Di\u011feri de diyordu ki: “Ben kapitalizme, s\u00f6m\u00fcr\u00fcye kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131yorum.” Onlar\u0131n hepsi bir k\u0131s\u0131m laflard\u0131. Kur’\u00e2n-\u0131 Kerim aynen “laf” diyor. Hi\u00e7bir k\u0131ymet-i harbiyesi olmayan \u015feylerdi. Ama \u00f6ld\u00fcren \u00f6ld\u00fcrene. Ve herkes bir mefkure u\u011fruna \u00f6ld\u00fcr\u00fcyordu.<\/strong><\/h5>\n