Kavl-i tahkike g\u00f6re iman: Dinden oldu\u011fu bizzarure bilinen, .yani Hz. Peygamber (s.a.s.) in Allah\u2019dand\u0131r diye getirip haber verdi\u011fi \u015feylerin hepsini kalbiyle tasdik ve kabul etmektir. Peygamber Efendimizin Allah\u2019dand\u0131r diye haber verdi\u011fi \u015feyler, Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019in \u00e2yetleri ve s\u00fbreleridir. Binaenaleyh her m\u00fcsl\u00fcman\u0131n, mushaflar\u0131n iki kabu\u011fu aras\u0131nda yaz\u0131l\u0131 bulunan b\u00fct\u00fcn \u00e2yet ve s\u00fbrelerin Allah kel\u00e2m\u0131 oldu\u011funa zerre kadar \u015f\u00fcphe etmeden b\u00fct\u00fcn kalbiyle inanmas\u0131 icabeder. Yaln\u0131z bu tarife g\u00f6re inand\u0131\u011f\u0131n\u0131 dil ile ikrar etmek iman\u0131n r\u00fckn\u00fc de\u011fil, \u015fart\u0131d\u0131r. Yani dilsizlik gibi bir \u00f6zr\u00fc olmad\u0131\u011f\u0131 halde iman etti\u011fini s\u00f6ylemeyen, fakat kalbiyle iman etmi\u015f bulunan bir kimse Allahu Te\u00e2l\u00e2 indinde m\u00fcsl\u00fcmand\u0131r. Bu zat hakk\u0131nda iman\u0131n uhrev\u00ee h\u00fck\u00fcmleri c\u00e2ridir. Cehennemde ebed\u00ee kalmaz, ancak ikrar\u0131 terk etti\u011fi i\u00e7in g\u00fcnahk\u00e2rd\u0131r ve m\u00fcsl\u00fcman oldu\u011fu bilinmedi\u011finden hakk\u0131nda m\u00fcsl\u00fcmanl\u0131\u011f\u0131n d\u00fcnyev\u00ee ahk\u00e2m\u0131 cereyan etmez. Mesel\u00e2: kendisine m\u00fcsl\u00fcman k\u0131z\u0131 verilmez, \u00f6ld\u00fc\u011f\u00fc zaman m\u00fcsl\u00fcman kabristan\u0131na g\u00f6m\u00fclmez. Bu tarifi yapanlar\u0131n delilleri :<\/p>\n
\u201c \u0130\u015fte bunlar\u0131n kalblerine Allah iman\u0131 yerle\u015ftirdi.\u201d (M\u00fccadele Suresi son ayet)<\/strong><\/p>\n \u201c Kalbi imanla dolu olarak\u201d,(Nahl, 103)<\/strong><\/p>\n \u00a0\u201c Onlar\u0131n kalbleri iman etmedi\u201d (Maide, 41)<\/strong> gibi iman\u0131n kalblerde oldu\u011funa del\u00e2let eden \u00e2yetlerle, me\u015fhur iman ve \u0130sl\u00e2m hadisidir. Bu hadis-i \u015ferifde \u015f\u00f6yle buyurulmaktad\u0131r:<\/p>\n \u00d6mer b. Hattab\u2019dan (R. A.). \u015f\u00f6yle demi\u015ftir: \u201cBir g\u00fcn biz Ras\u00fblullah\u2019\u0131n yan\u0131nda iken yan\u0131m\u0131za elbisesi pek beyaz, sa\u00e7\u0131ma siyah\u0131 \u015fiddetli, \u00fczerinde yolculuk eseri g\u00f6r\u00fclmeyen ve i\u00e7imizden, kimsenin tan\u0131mad\u0131\u011f\u0131 bir adam \u00e7\u0131kageldi; Peygamber (s.a.s.)\u2019in yan\u0131na oturdu, ve (terbiyeli zevat\u0131n yapt\u0131klar\u0131 gibi) dizlerini onun dizlerine dayad\u0131; ellerini uyluklar\u0131 \u00fczerine koydu ve dedi ki: \u201cYa Muhammed, bana \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131 haber ver.\u201d Ras\u00fblullah (s.a.s.): \u201c\u0130sl\u00e2m Allah\u2019dan ba\u015fka Allah olmad\u0131\u011f\u0131na, Muhammed\u2019in Ras\u00fblullah oldu\u011funa \u015feh\u00e2det etmen, namaz\u0131 dosdo\u011fru k\u0131lman, zek\u00e2t\u0131 vermen, Ramazan orucunu tutman ve yol masraf\u0131na g\u00fcc\u00fcn yeterse\u00a0 Beytu\u2019llah\u2019\u0131 haccetmendir\u201d buyurdular. \u201cDo\u011fru s\u00f6yledin\u201d dedi. Biz buna \u015fa\u015ft\u0131k (\u00e7\u00fcnk\u00fc bilmiyenler gibi) soruyor, (bilenlerin hali gibi) tasdik ediyordu. \u201cBana iman\u0131 da haber ver\u201d dedi. Buyurdular ki: \u00abAllah\u2019a, meleklerine, kitaplar\u0131na, peygamberlerine, yevmi \u00e2hirete inanman, bir de kadere, hayr\u0131na, \u015ferrine inanmand\u0131r.\u201d\u201dDo\u011fru s\u00f6yledin\u201ddedi. \u201cBana ihsan\u0131 da haber ver\u201d dedi. \u201cAllah\u2019a, O\u2019nu g\u00f6r\u00fcyormu\u015fsun gibi ib\u00e2det etmendir. Z\u00eera sen O\u2019nu g\u00f6rm\u00fcyorsan, O seni muhakkak g\u00f6r\u00fcr\u201d buyurdular<\/p>\n \u201cSonra Hz. \u00d6mer (R. A.) \u015funu il\u00e2ve etti: \u201cBundan sonra o zat gitti. Ben uzun zaman durdum, nihayet Ras\u00fbl\u00fc Ekrem buyurdular ki: \u201cY\u00e2 \u00d6mer! Bu soran kimdir bilir misin?\u201d \u201cAllah ve Ras\u00fbl\u00fc bilir\u201d dedim. \u201cO Cebr\u00e2il idi, size dininizi \u00f6\u011fretme\u011fe gelmi\u015f\u201d buyurdular.\u201d<\/p>\n \u0130man\u0131n kalbde oldu\u011funa dair icm\u00e2-i \u00fcmmet de vard\u0131r. Zira dilsizlik veya tehdit suretiyle, icbar gibi bir m\u00e2ni\u2019den dolay\u0131 m\u00fcsl\u00fcman oldu\u011funu s\u00f6yleyemiyen, fakat kalbi imanla dolu bulunan bir kimse bilittifak m\u00fc\u2019mindir.<\/p>\n Kavl-i me\u015fhura g\u00f6re iman : Hz. Peygamber (s.a.s.) in Allah\u2019dand\u0131r diye getirip haber verdi\u011fi \u015feylerin hepsini kalbiyle tasdik ve diliyle ikrar etmektir. Bu tarife g\u00f6re ikrar, iman\u0131n c\u00fcz\u2019 \u00fcd\u00fcr. Yani iman, biri tasdik di\u011feri ikrar olmak \u00fczere iki r\u00fck\u00fcnden meydana gelmektedir. Ancak dilsizlik veya \u00f6l\u00fcm tehdidi ile a\u011f\u0131zdan k\u00fcfretmek gibi \u00f6z\u00fcrler kar\u015f\u0131s\u0131nda, kalbi imanla dolu bulunan kimse, bu tarife g\u00f6re de dinden \u00e7\u0131km\u0131\u015f say\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 cihetle, iman\u0131n kalb ile tasdik c\u00fcz\u2019\u00fcne, r\u00fckn-\u00fc asl\u00ee, yani hi\u00e7bir s\u00fbrette de\u011fi\u015fmeyen c\u00fcz\u2019\u00fc; dil ile ikrar c\u00fcz\u2019\u00fcne de r\u00fckh-\u00fc z\u00e2id, yani icab\u0131nda terkedilebilen c\u00fcz\u2019\u00fc denilmi\u015ftir. Dil ile ikrar\u0131 iman\u0131n c\u00fcz\u2019\u00fc kabul eden bu tarife g\u00f6re hi\u00e7bir \u00f6z\u00fcr yokken m\u00fcsl\u00fcman oldu\u011funu s\u00f6ylemeyen kimse m\u00fcsl\u00fcmanlar nazar\u0131nda oldu\u011fu gibi, Allahu Te\u00e2l\u00e2 indinde de k\u00e2fir ve ebed\u00ee cehennemliktir.<\/p>\n Kavl-i me\u015fhurcular\u0131n delilleri:<\/p>\n \u00a0\u201cKalbi imanla dolu oldu\u011fu halde k\u00fcfre mecbur edilen m\u00fcstesna, e\u011fer bir kimse iman ettikten sonra Allah\u2019a k\u00fcfrederse..\u201d (Nahl,103)<\/strong> \u00e2yet-i ker\u00eemesi ile<\/p>\n \u201cAllah\u2019dan ba\u015fka Allah yoktur deyinceye kadar insanlarla \u00e7arp\u0131\u015fmaya me\u2019mur oldum\u201d (Buhari,M\u00fcslim,Tirmizi)<\/strong> had\u00ees-i \u015ferifidir.<\/p>\n Kavl-i tahk\u0131ka g\u00f6re k\u00fcf\u00fcr : Dinden oldu\u011fu bizzar\u00fbre bilinen bir \u015feyi kalbiyle tasdik etmemektir. Bir insan\u0131n ne d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc bilmeye, s\u00f6zle ifadeden ba\u015fka imk\u00e2n bulunmad\u0131\u011f\u0131 cihetle, k\u00fcfr\u00fcn\u00fc dil ile itiraf etmeyenin dinsizli\u011fi bittabi bilinemiyece\u011finden, \u015e\u00e2ri\u2019 Hazretleri bu babda kavl\u00ee ve fiil\u00ee baz\u0131 al\u00e2metler nasbetmi\u015ftir ki bu al\u00e2metler kimde g\u00f6r\u00fcl\u00fcrse, o kimsenin k\u00fcfr\u00fcne h\u00fckmolunur. Peygamberi veya Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019i tan\u0131mamak ve h\u0131ristiyanlara mahsus olan \u201cha\u00e7\u0131\u201d boynunda ta\u015f\u0131yarak onlar\u0131n kilisesine devam etmek gibi.<\/p>\n Kavl-i me\u015fhura g\u00f6re, k\u00fcf\u00fcr: Hi\u00e7bir \u00f6z\u00fcr yokken kalble tasdik ve dil ile ikrar\u0131 terk etmektir. Gerek iman, gerekse k\u00fcf\u00fcr hakk\u0131nda kavl-i tahkik itikatda imam\u0131m\u0131z Ebu Mans\u00fcr M\u00e2tur\u00eed\u00ee ile, \u015f\u00e2ir M\u00e2tur\u00eed\u00eeyye imamlar\u0131n\u0131n ve bir\u00e7ok E\u015f\u2019ariyye kel\u00e2mc\u0131lar\u0131n\u0131n mezhebidir. \u0130mam-\u0131 A\u2019zam\u2019dan d\u00e2hi nakledilmi\u015ftir. Nitekim, nam eserinde mevcuttur. Kavl-i me\u015fhur ise Hanef\u00ee imamlardan \u015eemsu\u2019l-Eimme Serahs\u00ee ile Fahru’l-\u0130sl\u00e2m Pezdev\u00ee\u2019den ve ekseri fukahadan menkuld\u00fcr. Bu kavi, \u0130mam-\u0131 A\u2019zam\u2019dan da rivayet olunmu\u015f ve b\u00fct\u00fcn ehl-i \u0130sl\u00e2m aras\u0131nda \u015f\u00f6hret bulmu\u015ftur, imanla k\u00fcfr\u00fcn bu iki\u015fer tarifinden me\u015fhur olanlar\u0131, kel\u00e2m \u00fclemas\u0131nca, \u015eeriat\u0131n zahirine daha l\u00e2y\u0131k, kavl-i tahkikler ise batini hakikata daha muvaf\u0131k g\u00f6r\u00fclmektedir. Her iki kavle g\u00f6re de imanla k\u00fcf\u00fcr aras\u0131nda vas\u0131ta yoktur. Yani k\u00fcf\u00fcrden kurtulan, do\u011frudan do\u011fruya m\u00fc\u2019min olmak saadetine kavu\u015ftu\u011fu gibi, el-iy\u00e2zu bill\u00e2h, imandan \u00e7\u0131kan da derhal k\u00e2fir olur. Yaln\u0131z dal\u00e2let f\u0131rkalar\u0131ndan mu\u2019tezileye g\u00f6re, imanla k\u00fcf\u00fcr aras\u0131nda vas\u0131ta vard\u0131r ve bu vas\u0131ta f\u0131skd\u0131r. Binaenaleyh onlarca b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlardan birini irtik\u00e2b eden, mesel\u00e2; adam \u00f6ld\u00fcren kimse dinden \u00e7\u0131km\u0131\u015f, fakat k\u00e2fir olmam\u0131\u015fd\u0131r, bu adam f\u00e2s\u0131kt\u0131r.<\/p>\n \u0130\u015fte, iman\u0131n yukar\u0131da izaha \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131m\u0131z tariflerinden de pek \u00e2l\u00e2 anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 vecihle, m\u00fcsl\u00fcman olmak i\u00e7in sadece Allah\u2019a inanmak k\u00e2fi de\u011fildir. Dinden oldu\u011fu bizzar\u00fbre bilinen, yani Kur\u2019an-\u0131 Kerim ve Hz. Peygamber vas\u0131tasiyle bize bildirilen neler varsa, hepsini kabul ve tasdik etmek, m\u00fcsl\u00fcman olmak i\u00e7in zar\u00fbr\u00eedir. Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de ise \u00e7e\u015fitli \u0130l\u00e2h\u00ee kitaplardan, Allah ile kul aras\u0131nda el\u00e7ilik vazifesini g\u00f6ren peygamberlerden, meleklerden, iblisten, \u015feytandan, cinlerden, mucizelerden v.s. nice yeknazarda garip g\u00f6r\u00fcnebilecek \u015feylerden bahsedilmekte ve bunlar\u0131n varl\u0131\u011f\u0131 haber verilmektedir. \u015eu halde m\u00fcsl\u00fcman olmak i\u00e7in bunlar\u0131n hepsine birden teredd\u00fcts\u00fcz ve \u015f\u00fcphesiz olarak inanmak \u015fartt\u0131r. Haber verilen zar\u00fbr\u00e2t-\u0131 diniyyeyi birer birer inceliyerek inanma\u011fa iman-\u0131 tafsili, tetkik etmeden hepsine toptan inanma\u011fa iman-\u0131 icm\u00e2l\u00ee derler. Bunlardan birincisi \u015f\u00fcphesiz ki efd\u00e2l ise de m\u00fcsl\u00fcman say\u0131lmak i\u00e7in \u0130kincisi de k\u00e2fidir. \u0130man-\u0131 tafsili, \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n \u201cAment\u00fc\u201ds\u00fc ile h\u00fcl\u00e2sa edilmi\u015ftir ki, \u015f\u00f6yledir:<\/p>\n “Ben Allah\u2019a, meleklerine, kitaplar\u0131na, peygamberlerine, \u00e2hiret g\u00fcn\u00fcne, kadere ve hayr\u0131n\u0131n, \u015ferrinin Allah\u2019dan oldu\u011funa inand\u0131m. \u00d6ld\u00fckten sonra dirilmek hakt\u0131r. Allah\u2019dan ba\u015fka Allah olmad\u0131\u011f\u0131na ve Muhammed\u2019in O\u2019nun kulu ve Ras\u00fbl\u00fc oldu\u011funa \u015feh\u00e2det ederim.\u201d <\/strong>Buna s\u0131fat-\u0131 iman derler ve hemen hemen Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019den iktibas edilmi\u015ftir. Bu hususda Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de \u015f\u00f6yle buyurulmaktad\u0131r:<\/p>\n \u201cEy iman edenler ! Allah\u2019a, Ras\u00fbl\u00fcne ve Ras\u00fcl\u00fcne indirdi\u011fi kitaba, \u00f6nceden indirdi\u011fi kitap cinsine iman edin. Kim Allah\u2019a, meleklerine, kitaplar\u0131na, ras\u00fbllerine ve son g\u00fcne k\u00fcfrederse, muhakkak sonsuz bir \u00e7\u0131kmaza sapm\u0131\u015ft\u0131r.\u201d(Nisa,133)<\/strong> Tefsirlerin bu \u00e2yet \u00fczerindeki beyanlar\u0131na g\u00f6re: Abdullah b. Sel\u00e2m ile arkada\u015flar\u0131 Ras\u00fbl\u00fc Ekrem (s.a.s.) e; Ya Ras\u00fblalllah! Biz sana ve kitab\u0131na, M\u00fbs\u00e2\u2019ya, Tevrata, ve \u00dczeyr\u2019e inan\u0131r\u0131z. Fakat bunlardan gayr\u0131 ne varsa hepsine k\u00fcfrederiz\u201d demi\u015fler. Bunun \u00fczerine yukar\u0131daki \u00e2yet-i kerime nazil olmu\u015f. Yine tefsirlerin beyan\u0131na g\u00f6re bu \u00e2yet-i kerimeden \u015fu m\u00e2n\u00e2lar \u00e7\u0131kmaktad\u0131r:<\/p>\n a)Ey m\u00fc\u2019minler! Dilinizle s\u00f6yledi\u011finiz gibi, kalbinizle de inan\u0131n, m\u00fcn\u00e2f\u0131k olmay\u0131n.<\/p>\n b) Allah taraf\u0131ndan indirilen b\u00fct\u00fcn kitaplara, peygamberlere \u015f\u00e2mil olacak s\u00fbrette iman edin. Zira baz\u0131s\u0131na iman edip, baz\u0131s\u0131na etmemek hi\u00e7 iman etmemek gibidir.<\/p>\n \u0130\u015fte bu ve emsali \u00e2yetlerden de a\u00e7\u0131k\u00e7a anla\u015f\u0131l\u0131yor ki iman par\u00e7alanmaz bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr; ve Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019in haber verdi\u011fi \u015feylerin hepsine birden inanan kimseye m\u00fcsl\u00fcman denir. Bunlardan velev bir tanesini olsun istisna eden, m\u00fcsl\u00fcman de\u011fildir. Vaktiyle m\u00fcsl\u00fcmanl\u0131\u011f\u0131 kabul edip, sonradan terk edenlere m\u00fcrted derler. Bu gibilerin \u0130sl\u00e2m Hukukuna g\u00f6re cezas\u0131 katildir. Zarur\u00e2t-\u0131 diniyyeden olan \u015feylerden baz\u0131s\u0131n\u0131 istisna ederek inanmak istemiyenler hakk\u0131nda Kur\u2019an\u0131 Kerim\u2019de:<\/p>\n \u201cYoksa siz Kitab\u2019\u0131n bir k\u0131sm\u0131na inan\u0131p, bir k\u0131sm\u0131n\u0131 ink\u00e2r m\u0131 ediyorsunuz ? Sizden bunu yapan\u0131n d\u00fcnyada rezil ve r\u00fcsvay olmaktan ba\u015fka ne cezas\u0131 olur. K\u0131yamet g\u00fcn\u00fcnde ise bu gibiler azab\u0131n en \u015fiddetlisine at\u0131l\u0131rlar. Allah, sizin yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131zdan gafil de\u011fildir. Bunlar,\u00e2d\u00ee hayat\u0131 \u00e2hiretle de\u011fi\u015fenlerdir. Binaenaleyh onlardan azab hafifletilmiyecek, onlara yard\u0131m da olunmayacakt\u0131r\u201d(Bakara,85-86)<\/strong> buyurulmaktad\u0131r. Vak\u0131a bu \u00e2yet-i kerimede do\u011frudan do\u011fruruya hitab Ben\u00ee \u0130sraile\u2019dir. Fakat us\u00fbl\u00fc f\u0131k\u0131f ilminde beyan olundu\u011fu vecihle bizden \u00f6nceki peygamberlerin \u015feriat\u0131, bizim i\u00e7in de \u015fer\u00eeatd\u0131r. Yeter ki onlar\u0131n \u015feriat\u0131n\u0131 bize Allah veya Ras\u00fbl\u00fc hik\u00e2ye etmi\u015f bulunsun ve elverir ki bizim hakk\u0131m\u0131zda delil olmayaca\u011f\u0131n\u0131 bildirir red ve ink\u00e2r gibi bir i\u015faret de bulunmas\u0131n. Nitekim \u00e2yet-i kerime de b\u00f6yledir. \u015eu halde Ben\u00ee \u0130srail\u2019e olan bu hitab aynen biz m\u00fcsl\u00fcmanlara da hitabd\u0131r. Bu m\u00fcnasebetle bir daha g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015f oluyor ki, iman par\u00e7alanmaz bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr. Kim ki b\u00f6l\u00fcn\u00fcr der veya b\u00f6lme\u011fe kalk\u0131\u015f\u0131rsa, kendili\u011finden d\u00e2ire-i \u0130sl\u00e2m\u2019dan \u00e7\u0131km\u0131\u015f olur.<\/p>\n Maalesef, maraz\u0131 \u015fifa g\u00f6ren baz\u0131 yazarlar, iman\u0131 de\u011fil, Avrupa medeniyetini b\u00f6l\u00fcnmez bir b\u00fct\u00fcn olarak vas\u0131fland\u0131r\u0131r ve zaman zaman \u00e7e\u015fitli yaz\u0131lar\u0131yla bu tezi kabul ettirmek i\u00e7in yaygaralar kopar\u0131rlar. Bilmezler veya bilmek istemezler ki Avrupa medeniyeti pek\u00e2la b\u00f6l\u00fcn\u00fcr bir b\u00fct\u00fcnd\u00fcr. \u00c7\u00fcnk\u00fc; e\u011fer b\u00f6l\u00fcnmez olsayd\u0131 o medeniyetin en m\u00fchim c\u00fcz u olan dinini de almak icap ederdi. Halbuki Avrupa medeniyetini kabul eden m\u00fcsl\u00fcman milletler onlar\u0131n dinlerini almam\u0131\u015flard\u0131r. Nitekim bizzat Avrupal\u0131lar da vaktiyle ; \u0130sl\u00e2m medeniyetini al\u0131rken onun dinini almad\u0131klar\u0131 gibi, Avrupa medeniyetini payla\u015f\u0131rken birbirinin dinlerini almam\u0131\u015flard\u0131r. \u015eayet medeniyet par\u00e7alanmaz bir b\u00fct\u00fcn olsayd\u0131, bug\u00fcn Avrupa\u2019n\u0131n tek dinli bir medeniyeti olmak icabederdi. Ortada b\u00f6yle bir \u015fey olamad\u0131\u011f\u0131na g\u00f6re, Avrupa medeniyeti par\u00e7alanabiliyor ve par\u00e7alanm\u0131\u015f demektir.<\/p>\n G\u00f6r\u00fcl\u00fcyor ki par\u00e7alanam\u0131yan b\u00fct\u00fcn, ancak ve ancak iman b\u00fct\u00fcn\u00fcd\u00fcr. \u0130man\u0131 Avrupal\u0131lar da kendi zaviyelerinden par\u00e7alanamaz bir b\u00fct\u00fcn sayarlar. \u015eimdi arzedece\u011fim bir vak’a bunu teyid etmektedir:<\/p>\n Birka\u00e7 y\u0131l \u00f6nce g\u00fcnl\u00fck gazetelerden birinde okumu\u015ftum. Vakti hali yerinde bir Frans\u0131z, Noel gecesi \u00e7ocu\u011funa \u00e7e\u015fitli y\u0131lba\u015f\u0131 hediyeleri alm\u0131\u015f ve \u00e2detleri vecihle bunlar\u0131 gizlemi\u015f. Ertesi sabah -\u00e7ocuk hediyeleri bularak her birine ayr\u0131 ayr\u0131 sevinmi\u015f; bunlar\u0131 kimin getirdi\u011fini sormu\u015f, babas\u0131 f\u0131rsattan bilistifade o\u011fluna din\u00ee terbiye esaslar\u0131n\u0131 a\u015f\u0131lamak i\u00e7in onu kar\u015f\u0131s\u0131na oturtmu\u015f ve: \u00abBu hediyeleri geceleyin herkes uyurken Noel Baba getirmi\u015f. Bunlar\u0131 o ancak terbiyeli \u00e7ocuklara, dindar, \u00e7al\u0131\u015fkan ve s\u00f6z dinleyi\u015fli olanlara getirir. Binaenaleyh sen ne kadar terbiyeli, ahl\u00e2kl\u0131 dindar ve uslu olursan gelecek seneye o nisbette \u00e7ok ve k\u0131ymetli hediyeler getirecek….\u00bb demi\u015f. Tabii ki bu s\u00f6zler \u00e7ocu\u011fun ruhu \u00fczerinde bir a\u015f\u0131 tesiri icra etmi\u015f. Hik\u00e2yeye b\u00fct\u00fcn kalbiyle inanan ve heyecanlar i\u00e7inde kalan \u00e7ocuk babas\u0131ndan duyduklar\u0131n\u0131 bir f\u0131rsat bularak evin hizmet\u00e7isine bir bir anlatm\u0131\u015f. Fakat bakm\u0131\u015f ki hizmet\u00e7i kendisi gibi heyecanlanm\u0131yor. Merakla sebebini sormu\u015f. O zaman hizmet\u00e7i \u00e7ocu\u011fa d\u00f6nerek demi\u015f ki: \u201cO\u011flum, bu i\u015fittiklerinin asl\u0131 yoktur. D\u00fcnyada Noel Baba ad\u0131nda bir adam yoktur. Bu anlatt\u0131\u011f\u0131n her k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocu\u011fa anlat\u0131lan bir efsanedir. Ma\u015faallah -sen art\u0131k epeyce b\u00fcy\u00fcd\u00fcn, b\u00f6yle masallara inanmak zaman\u0131n ge\u00e7ti, inanma. Bu hediyeleri sana baban ald\u0131 ve mill\u00ee \u00e2detimize uyarak saklad\u0131, ertesi sabah bunlar\u0131 sana buldurarak \u015fu yalanlarla birlikte maletti\u201d<\/p>\n Buna fena halde cam s\u0131k\u0131lan ve hakikaten inkisar-\u0131 hay\u00e2le- u\u011frayan \u00e7ocuk hemen a\u011flama\u011fa ba\u015flam\u0131\u015f ve babas\u0131na ko\u015fmu\u015f \u201cBaba mademki Noel Baba diye bir \u015fey yokmu\u015f, beni ni\u00e7in aldatt\u0131n?\u201d diye h\u0131\u00e7k\u0131ra h\u0131\u00e7k\u0131ra \u00e7\u0131k\u0131\u015fma\u011fa ba\u015flam\u0131\u015f, Hayretler i\u00e7inde kalan Frans\u0131z, i\u015fin hakikatini \u00f6\u011frenince hizmet\u00e7iyi yan\u0131na \u00e7a\u011f\u0131rtm\u0131\u015f ve daha \u015fu anda evini terketmesini isteyerek demi\u015f ki: \u201cBen o\u011fluma, hurafe de olsa, dinimi bildi\u011fim \u015fekilde b\u00fct\u00fcn\u00fc ile a\u015f\u0131lamak isterim. Sen, ne hakla benim i\u015fime kar\u0131\u015f\u0131yor; verdi\u011fim telkini ve yapt\u0131\u011f\u0131m a\u015f\u0131y\u0131 bozuyorsun. Hemen \u015fimdi hanemi terketmelisin.\u201d<\/p>\n \u015eimdi tekrar kendi dinimizde inan\u0131lmas\u0131 l\u00e2z\u0131m gelen \u015feylere d\u00f6nelim. Evet her \u015feyden evvel Allah\u2019\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na, birli\u011fine, s\u0131fatlar\u0131na iman etmek, fakat bununla birlikte peygamberlere, kitaplara, meleklere, ahiret g\u00fcn\u00fcne, cennet, cehennem, cin, iblis, m\u00fbcize v.s. gibi hakikatlerin varl\u0131\u011f\u0131na inanmak da icabeder.<\/p>\n Vak\u0131a b\u00f6yle g\u00f6r\u00fclmeyen \u015feylere kanmak ilim ve fen nam\u0131na, konu\u015fan baz\u0131 kimselere garip geliyor ve bu sebeple imandan, istisna yapma\u011fa kalk\u0131\u015f\u0131yorlar, amma meselenin \u00fczerinde bir par\u00e7ac\u0131k durulursa bunlar\u0131n haks\u0131zl\u0131\u011f\u0131 hemen meydana \u00e7\u0131kar. Mesel\u00e2; tabiat ilmiyle me\u015fgul olanlar bir hacim oksijen ile iki hacim, hidrojenin (H2 O) birle\u015fmesinden su meydana geldi\u011fini bilirler.. Fakat bu iki maddeden oksijen yak\u0131c\u0131, hidrojen de \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fcd\u00fcr,. \u015eu halde nas\u0131l oluyor da bu \u00f6ld\u00fcr\u00fcc\u00fc maddelerin birle\u015fmesinden, her canl\u0131n\u0131n men\u015fei olan su meydana geliyor. Bunun hikmeti, illeti nedir? diye sorarsan\u0131z, cevap veremezler.<\/p>\n Keza topraktan \u00e7e\u015fitli nebatat, bah\u00e7eler, a\u011fa\u00e7lar, \u00e7i\u00e7ekler, yemi\u015fler, meydana geldi\u011fini bilir ve itiraf ederler; fakat ayn\u0131 topraktan kimisi tatl\u0131, kimisi ac\u0131 \u00e7e\u015fitli sebze ve meyvelerin, reng\u00e2renk \u00e7i\u00e7eklerin, muhtelif a\u011fa\u00e7larla hububat\u0131n nas\u0131l: meydana geldi\u011fini, mesel\u00e2 bu\u011fday danesinden neden bazen arpa \u00e7\u0131k\u0131vermedi\u011fini sorarsan\u0131z bilmezler. \u201cBenim m\u00fc\u015fahede ve tecr\u00fcbem bana bu kadar mal\u00fbmat vermi\u015ftir. \u00d6tesini bilmem, ihtisas\u0131m dahilinde de\u011fildir…\u201d\u015feklinde ba\u015ftan savma bir cevapla sizi savmak ister veya savarlar. L\u00e2kin bak\u0131n\u0131z b\u00f6yleleri hakk\u0131nda Avrupa\u2019n\u0131n insafl\u0131 feylesof ve tabiat\u00e7\u0131lar\u0131 neler s\u00f6yl\u00fcyor:<\/p>\n Paris\u2019in T\u0131p mecmuas\u0131nda g\u00f6r\u00fclen \u201cbir d\u00fc\u015f\u00fcnce, asit fosfori\u011fin birle\u015fmesine benzer bir birle\u015fimden ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir. Zaten d\u00fc\u015f\u00fcnce, dima\u011f\u0131n terkibinde dahil bulunan fosfordan meydana gelmektedir\u201d c\u00fcmlelerine sinirlenen me\u015fhur tabiat \u00e2limi Camille Flamarion (Kamil Flamaryon) \u015fu cevab\u0131 vermi\u015f: \u201cBunu size kim haber verdi ey muharrir beyler! Alem de zannedecek ki bu hezeyanlar\u0131 size muallimleriniz \u00f6\u011fretiyor. Halbuki hakikat: bunun hil\u00e2f\u0131nad\u0131r. Zira bu iddialar \u0130lm\u00ee g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn kar\u015f\u0131s\u0131nda hebaen mens\u00fbra olmaktan ba\u015fka i\u015fe yaramaz. \u015eunu da il\u00e2ve edeyim, ki ben iki \u015feyden hangisine daha fazla \u015fa\u015faca\u011f\u0131m\u0131z\u0131 kestiremez’ oldum:<\/p>\n a) \u015eu acayip ilim m\u00fcmessillerinden sad\u0131r olan cesarete mi?<\/p>\n b) Yoksa iddialar\u0131n\u0131n zay\u0131fl\u0131\u011f\u0131na m\u0131?<\/p>\n Newton (Nivton) \u201cBana \u00f6yle geliyor ki\u201d derdi. Descartes (Dekart) de \u201cBu faraziyeler bab\u0131nda hilminizin tenezz\u00fcl\u00fcn\u00fc istirham ederim diyordu. Bunlar ise \u00abBiz isbat ederiz; biz ink\u00e2r ederiz, \u015fu mevcuddur, \u015fu mevcud de\u011fildir, ilim h\u00fckmetti, ilim kabul etti, ilim kabul etmedi..\u201d diyorlar. Halbuki s\u00f6yledikleri \u015feyde ilm\u00ee burhandan bir g\u00f6lge bile yoktur. Flamarion (Filamaryon) s\u00f6zlerine \u015funu da ilave etmi\u015ftir: \u201cSizler bu a\u011f\u0131r y\u00fck\u00fc ilme nispet etmek tecas\u00fcr\u00fcnde bulunuyorsunuz. Vallahi beyler ilim sizi duysa ki duymas\u0131 l\u00e2z\u0131md\u0131r, \u00e7\u00fcnk\u00fc onun adamlar\u0131ndans\u0131n\u0131z sizin gururunuzla alay ederek g\u00fclerdi. Siz \u201cilim isbat ediyor, ilim nefyediyor, ilim emrediyor, ilim nehyediyor\u201d diyorsunuz. Bununla da \u015fu zavall\u0131 ilmin a\u011fz\u0131na bu b\u00fcy\u00fck l\u00e2flar\u0131 siz sokuyor, onun kalbine kibir ve gurur sars\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131 siz koyuyorsunuz.\u201d<\/p>\n B\u00fcy\u00fck m\u00fcdakkik Thomas Cariyle (Tomas Karlayl) bu \u00f6l\u00fc vicdanl\u0131 zavall\u0131lar hakk\u0131nda \u015f\u00f6yle demi\u015ftir:, \u201cBunlar k\u00e2inat\u0131 ve onun, \u00e7e\u015fitli manzaralar\u0131n\u0131, say\u0131s\u0131z seslerini, hareketlerini, y\u0131ld\u0131zlar\u0131, bulutlar\u0131, \u00e7\u00f6lleri, denizleri (tabiat) nam\u0131n\u0131 verdikleri birka\u00e7 harfden m\u00fcrekkep bir isimde toplar ve k\u00e2inat\u0131n o y\u00fcce azametini \u00f6yle hak\u00eer bir l\u00e2fz\u0131n i\u00e7ine d\u00fcrerler. Halbuki k\u00e2inat\u0131n kalbte ne muazzam bir g\u00fczelli\u011fi, bir mevkii vard\u0131r. Tek o g\u00fczelli\u011fi \u00f6rten perdelerden kurtulabilse. K\u00e2inat\u0131n zahirini ele al\u0131rsak, bundan, \u00e2lim olan bir \u015fey bilir. B\u00e2t\u0131n\u0131na gelince; bu cihet derin bir s\u0131rd\u0131r. Bu s\u0131rr\u0131n, kar\u015f\u0131s\u0131nda hi\u00e7bir \u00e2limin ilmi, kimyagerin tecr\u00fcbesi fayda vermez. Bu makamda insana yara\u015fan, ancak iz\u2019an ve hu\u015fu i\u00e7inde bulunmakt\u0131r. Burada cehil, ilimden daha faydal\u0131d\u0131r. Bu k\u00e2inat ilme ve ilmin iddias\u0131na ra\u011fmen acaibler ac\u00eebesi ve mu\u2019cizeler mu\u2019cizesi olmakta devam ediyor…\u201d<\/p>\n B\u00fcy\u00fck \u0130ngiliz feylesofu Spencer (Sipenser): \u201cTabiat ilmini okumaktan maksat, mektep talebelerinin bildi\u011fi \u015fu d\u0131\u015f g\u00f6r\u00fcn\u00fc\u015f\u00fc bilmek de\u011fildir. Ondan maksat, tabiat ilminin vas\u0131l oldu\u011fu bu hududun arkas\u0131ndaki \u00fcst\u00fcn, ac\u00eep s\u0131rra v\u00e2k\u0131f olmam\u0131zd\u0131r\u201d demi\u015ftir.<\/p>\n Yine \u0130ngiliz feylesoflar\u0131ndan b\u00fcy\u00fck tabiat \u00e2limi Bacon da \u015f\u00f6yle diyor: \u201cTabiat ilmini dudaklar\u0131yla emen m\u00fclhid olur; bo\u011faz dolusu i\u00e7en ise onu Allah\u2019a vard\u0131r\u0131r.\u201d<\/p>\n Feylesoflardan biri: \u201cAllah\u2019\u0131n varl\u0131\u011f\u0131na delil olarak erke\u011fin yan\u0131nda kad\u0131n\u0131 g\u00f6rmek bana yeter demi\u015ftir.\u201d<\/p>\n Muhterem okuyucular\u0131m\u0131za melel verece\u011fini bilmesem bu babda bir nice Avrupa b\u00fcy\u00fcklerinin s\u00f6zlerini daha nakletmek m\u00fcmkindi. Usan\u00e7 verir endi\u015fesiyle bu kadarla iktifa ediyorum. Kald\u0131 ki inan\u0131lmas\u0131 gereken \u015feyleri bize haber veren ve kitab-\u0131 k\u00e2inat\u0131 okumam\u0131z\u0131 emreden Kur\u2019an-\u0131 Kerim’dir. Kur\u2019an-\u0131 Kerim ise Hz. Peygambere Allah taraf\u0131ndan indirilmi\u015ftir. Onda h\u00e2\u015f\u00e2 yalan yoktur. \u0130ndirildi\u011fi g\u00fcn ne ise bug\u00fcn de odur. Bize tevat\u00fcr yoluyla nakledilmi\u015ftir. Milyonlarca m\u00fcsl\u00fcman\u0131n son derece m\u00fcstesna bir itina ile kalbinde, dilinde, mushaf\u0131nda yer etmi\u015f ve nesilden nesile emanet edile edile bize kadar gelmi\u015f, bir harfi, hatt\u00e2 bir harekesi dahi de\u011fi\u015fmemi\u015ftir. O, Hz. Peygamber devrinde, O\u2019nun huzuru ris\u00e2letpenahiler\u00eende, O\u2019nun emriyle yaz\u0131larak Hz. Eb\u00fbbekir devrinde bir yere toplanm\u0131\u015f, Hz. Osman (r.a.) devrinde n\u00fcshalar\u0131 teksir edilerek etrafa da\u011f\u0131t\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Nitekim h\u00e2l\u00e2 baz\u0131lar\u0131 muhtelif d\u00fcnya m\u00fczelerinde saklanmaktad\u0131r. \u015eu halde Allah\u2019a iman\u0131 olan bir kimsenin Kur\u2019an\u2019\u0131n b\u00fct\u00fcn haber verdiklerini kabul etmesi zar\u00fbr\u00eedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc Allahu z\u00fc\u2019l-Cel\u00e2l, h\u00e2\u015f\u00e2 yalan s\u00f6ylemez ki, olmayan \u015feyleri bize var g\u00f6stersin.<\/p>\n Allah kel\u00e2m\u0131 olan Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de bir tek hurafe dahi yoktur. Hem \u00e2hiret, cennet, cehennem, cin ve melek gibi sem\u2019iyy\u00e2t hangi delile istinaden ink\u00e2r edilebilir. Bu ciheti biz de anlamak isteriz E\u011fer bunlar g\u00f6r\u00fclmedi\u011fi i\u00e7in ink\u00e2r ediliyorsa, g\u00f6rmemek, mevcut olmamay\u0131 icab etmez kaidesini m\u00fcnkire hat\u0131rlat\u0131r\u0131z. Zira nice g\u00f6r\u00fclmeyen \u015feyler var ki onlar\u0131n mevcudiyetini ilm ve fen de, m\u00fc\u2019min ve m\u00fcnkirler de kabul ediyor. Mesel\u00e2 : Ak\u0131l, ruh, elektrik gibi \u015feyler g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclemezler. Fakat bunlar\u0131n mevcudiyeti bug\u00fcn s\u00f6z g\u00f6t\u00fcrmez bir hakikattir. \u015eu halde g\u00f6rememek bah\u00e2nesiyle ink\u00e2r cihetine gitmek asl\u00e2 do\u011fru olamaz. Muar\u0131z\u0131m\u0131zdan ba\u015fka delil isteriz. \u015eayet \u201cbunlar garip \u015feylerdir; ondan dolay\u0131 akl\u0131m yatm\u0131yor\u201d derse, o zaman da akl-\u0131 sel\u00eem sahibi olmad\u0131\u011f\u0131na h\u00fckmederiz. \u00c7\u00fcnk\u00fc muar\u0131z\u0131m\u0131z g\u00f6zleri ile g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc d\u00fcnyay\u0131, y\u0131ld\u0131zlar\u0131, g\u00fcne\u015fi vesaireyi elbette ki ink\u00e2r etmez. Bunlar ise, g\u00f6zlerimizin bug\u00fcnk\u00fc al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131ndan sarf-\u0131 nazar, bid\u00e2yet-i hilkatlar\u0131nde Thomas Cariyle (Tomas Karlayl) \u0131n dedi\u011fi gibi birer garibe, birer mucizedir. B\u00f6yle d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc takdirde peygamberlerin zaman zaman g\u00f6sterdikleri hiss\u00ee mucizeleri ink\u00e2ra mahal kalmaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc k\u00e2inat\u0131 yoktan var eden kim ise, peygamberlerin elinde zuhur eden m\u00fbcizeleri yaratan da O\u2019dur. Zaten XX. asr\u0131n felsefesi \u201cTabiat kanunlar\u0131 zar\u00fbr\u00ee de\u011fildir\u201d diyerek mucizenin isbat\u0131na art\u0131k bir kap\u0131 a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n Akl-\u0131 selim, d\u00eenen inan\u0131lmas\u0131 zar\u00fbr\u00ee olan \u015feyleri tasdik ve kabulde kat\u2019iyyen teredd\u00fct etmez. Bil\u00e2kis halk ve icad hususunda cereyan etmi\u015f bulunan tekab\u00fcl d\u00fcst\u00fbr-\u0131 \u0130l\u00e2hisine tevfikan bunlar\u0131 arar ve bilfarz bulamazsa \u201chani nerede? \u201c diye sorar bile. \u015eimdi bu ciheti bir par\u00e7ac\u0131k izah edelim :<\/p>\n Hak Te\u00e2l\u00e2 Hazretleri muhalif veya muvaf\u0131k her \u015feyi mukabiliyle yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Mesel\u00e2 maddeye mukabil m\u00e2n\u00e2y\u0131, harekete mukabil s\u00fck\u00fbnu, geceye mukabil g\u00fcnd\u00fcz\u00fc, taata mukabil isy\u00e2n\u0131, hayata mukabil \u00f6l\u00fcm\u00fc… yaratm\u0131\u015f, ve her \u015feyde bu tekab\u00fcl s\u00fcnnetine riayet buyurmu\u015ftur. \u015eu halde akl-\u0131 sel\u00eem \u201chani bu f\u00e2n\u00ee cihan\u0131n mukabili, hani g\u00f6r\u00fcnen m\u00fckellefin, yani insan\u0131n mukabili, hani ma\u2019sum peygamberlerin mukabili . . . nerede?\u201d diye sormaz m\u0131? \u0130\u015fte Hall\u00e2k-\u0131 \u00e2lem Hazretleri bu sualin cevab\u0131n\u0131 ezelde vermi\u015f ve f\u00e2ni cihan\u0131n mukabilinde b\u00e2ki cihan\u0131, \u00e2hiret \u00e2lemini; g\u00f6zle g\u00f6r\u00fcnen m\u00fckellef olan insan\u0131n mukabilinde, g\u00f6r\u00fcnmeyen m\u00fckellefi, yani t\u0131pk\u0131 insan gibi yiyip i\u00e7en, ya\u015fay\u0131p \u00fcreyen, nihayet \u00f6l\u00fcp giden cinn\u2019i yaratm\u0131\u015ft\u0131r ; g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclen ma\u2019sum kullar\u0131 peygamberlerin mukabilinde g\u00f6r\u00fcnmeyen ma\u2019sumlar\u0131, yani melekleri halketmi\u015f ve bunlar\u0131 Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de haber vermi\u015ftir. Bilhassa cinler hakk\u0131nda Kur\u2019an-\u0131 Kerim\u2019de \u201cCin S\u00fbresi\u201d nam\u0131 alt\u0131nda ba\u015fl\u0131ba\u015f\u0131na bir s\u00fbre mevcuttur.<\/p>\n \u201cDiledi\u011fini yapand\u0131r\u201d(Buruc,18)<\/strong> buyurarak ins ve cinne kemal-i kudretini ve sorumsuzlu\u011funu il\u00e2n eden Kadir-i Mutlak Hazretlerinin \u0130l\u00e2h\u00ee kudreti kar\u015f\u0131s\u0131nda hangi m\u00e2ni\u2019 tasavvur olunabilir ki (acaba Allah bu garip \u015feyleri de yaratabilir mi) \u015feklinde bir teredd\u00fcde mahal kals\u0131n? B\u00f6yle sebebsiz bir teredd\u00fcd, sahibini ancak imandan mahrum etme\u011fe yarar. Vus\u2019at\u0131na hayallerimizin bile eremedi\u011fi \u015fu koca k\u00e2inat\u0131 yaratmakla bir kar\u0131ncay\u0131 yoktan var etmek aras\u0131nda K\u00e2dir\u2019i Mutlak Hazretlerine nisbetle hi\u00e7bir fark yoktur. Bunu ve mahl\u00fbkat\u0131n\u0131 yaratma usul\u00fcn\u00fc Te\u00e2l\u00e2 Hazretleri bize \u015fu \u00e2yet-i kerimesiyle beyan buyurmaktad\u0131r.<\/p>\n \u201cAllah\u2019\u0131n \u00e2deti, bir \u015feyi yaratmak diledi\u011fi zaman, ona, \u201col demekdir; o \u015fey hemen oluverir\u201d (Yasin,82)<\/strong><\/p>\n Bu ciheti \u015f\u00e2ir de \u015fu beytiyle ne g\u00fczel ifade etmi\u015ftir :<\/p>\n Hum-i v\u00fccud hen\u00fcz ihtizaz peym\u00e2d\u0131r<\/strong><\/p>\n O gunneden ki gelir k\u00e2f \u00fc n\u00fcn hitab\u0131ndan (Amasyal\u0131 Cudi)<\/strong><\/p>\n Bu b\u00f6yle oldu\u011fu gibi, o muazzam varl\u0131\u011fa bah\u015fetti\u011fi niz\u00e2m ve hareketi bir atom zerresinin i\u00e7ine de s\u0131k\u0131\u015ft\u0131r\u0131vermi\u015f oldu\u011fu, fennin son ke\u015ffiyat\u0131yla meydana \u00e7\u0131km\u0131\u015f, hatta atomu ilk par\u00e7alayan \u00e2limlerden biri fart-\u0131 hayretinden \u201ce\u011fer Allah varsa, bu Allah, son derece m\u00fcthi\u015f bir zek\u00e2ya malik\u201d demi\u015ftir.<\/p>\n H\u00fclasa, bir file yeme, i\u00e7me, teneff\u00fcs vesaire cihazlar\u0131 halk ve ihsan eden Allahu Az\u00eemu\u015f\u015f\u00e2n, bir mikroba da ayn\u0131 cihazlar\u0131 yaratm\u0131\u015ft\u0131r. Madd\u00ee, manev\u00ee b\u00fct\u00fcn harikalar\u0131 hi\u00e7bir g\u00fc\u00e7l\u00fck \u00e7ekmeden yaratma\u011fa kadir oldu\u011funa g\u00f6re, bizim g\u00f6rmedi\u011fimiz daha nicelerini halk ve icada da kadirdir. Bu hal kar\u015f\u0131s\u0131nda bize d\u00fc\u015fen sadece haddimizi bilmektir.<\/p>\n