“Ve’s-s\u00e2ff\u00e2ti saffen,<\/strong><\/p>\n

Fe’z-z\u00e2cir\u00e2ti zecran, Fe’t-t\u00e2liy\u00e2ti zikran….”<\/strong><\/p>\n

(Saf saf dizilmi\u015flere, Hayk\u0131rarak sevk edenlere, Zikir okuyanlara yemin ederim ki…) es-S\u00e2ff\u00e2t 37\/1-3.<\/strong><\/p>\n

\u00c7e\u015fitli geleneklerde, \u201cku\u015flar\u0131n dili\u201d<\/strong> diye isimlendirilen gizli bir dilden s\u0131k s\u0131k s\u00f6z edilir. B\u00f6yle bir tan\u0131mlama, elbette semboliktir. Zira, y\u00fcksek inisiyasyona sahip olanlar\u0131n kulland\u0131\u011f\u0131 bu dilin bilinmesine atfedilen \u00f6nemin bizzat kendisi, onu harf\u00ee olarak (litt\u00e9ralement) anlamam\u0131za m\u00fcsaade etmemektedir. Kur’an’da \u015f\u00f6yle zikredilmektedir: \u201cS\u00fcleyman D\u00e2v\u00fbd’a v\u00e2ris oldu ve dedi ki: Ey insanlar! Bize ku\u015f dili \u00f6\u011fretildi (ullimn\u00e2 m\u00e2nt\u0131ka\u2019t-tayri) ve bize her \u015feyden verildi…\u201d (en-Neml 27\/16).<\/strong> Ba\u015fka yerlerde, mesel\u00e2 Kuzey’e ait efsanelerde Siegfrid gibi ejderhalar\u0131 yenen kahramanlar\u0131n, ku\u015flar\u0131n dilini zahmetsizce anlad\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6r\u00fc\u00adyoruz. Bu da, s\u00f6z konusu sembolizmi kolayca yorumlamam\u0131z\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r. Ger\u00e7ekten de, ejderhaya kar\u015f\u0131 kazan\u0131lm\u0131\u015f olan zafer, do\u011frudan do\u011fruya \u2014bu ejderhan\u0131n, yakla\u015f\u0131lmas\u0131na engel oldu\u011fu birtak\u0131m nesnelerle temsil edilen- \u00f6l\u00fcms\u00fczl\u00fc\u011f\u00fc elde etme sonucunu do\u011furmaktad\u0131r. \u00d6l\u00fcms\u00fczl\u00fc\u011f\u00fcn elde edilmesi de, \u00f6z\u00fc itibariyle, insan\u00ee mertebenin (\u00e9tat humain) merkezi ile tekrar b\u00fct\u00fcnle\u015fme sonucunu do\u011furmaktad\u0131r. Yani, varl\u0131\u011f\u0131n y\u00fcksek mertebeleri ile ileti\u015fimin kurul\u00addu\u011fu nokta ile b\u00fct\u00fcnle\u015fme ger\u00e7ekle\u015fmektedir.<\/p>\n

Ku\u015flar\u0131n dilinin anla\u015f\u0131lmas\u0131 ile i\u015fte tam bu ileti\u015fim temsil edilmektedir. Ger\u00e7ekten de ku\u015flar, genellikle meleklerin yani y\u00fcksek mertebelerin sembol\u00fc olarak\u00a0ele al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.^{[4]<\/sup><\/sup><\/a> Ba\u015fka bir yaz\u0131m\u0131zda, a\u011fac\u0131n dallar\u0131na gelip konan \u201cg\u00f6k ku\u015fla\u00adr\u0131ndan bu anlamda s\u00f6z eden \u0130ncil’deki meseli zikretme f\u0131rsat\u0131n\u0131 bulduk.[5]<\/sup><\/sup><\/a> Ayn\u0131 a\u011fa\u00e7, her bir varl\u0131k mertebesinin merkezinden ge\u00e7erek b\u00fct\u00fcn mertebeleri birbiri\u00adne ba\u011flayan mihveri (axe) temsil etmektedir.[6]<\/sup><\/sup><\/a><\/p>\n}

Yukar\u0131da zikretti\u011fimiz Kur’an metnindeki es-s\u00e2ff\u00e2t [\u2018Saf saf dizilmi\u015flere’; \u00e7.n.] kavram\u0131, harf\u00ee anlam itibariyle ku\u015flara tekab\u00fcl etti\u011fi kabul edilir;^{[7]<\/sup><\/sup><\/a> ancak\u00a0sembolik olarak meleklere (el-mel\u00e2ike) uygulanmaktad\u0131r.[8]<\/sup><\/sup><\/a> B\u00f6ylece ilk \u00e2yetin anlam\u0131; sem\u00e2 v\u00ee veya manev\u00ee hiyerar\u015filerin yap\u0131s\u0131ndan (constitution) bahsetmek\u00adtedir.[9]<\/sup><\/sup><\/a> ikinci \u00e2yet [‘Hayk\u0131rarak sevk edenlere\u2019, \u00e7.n.]; meleklerin \u015feytanlara (d\u00e9mons) kar\u015f\u0131, sem\u00e2v\u00ee g\u00fc\u00e7lerin a\u015fa\u011f\u0131 (infernale) varl\u0131klara kar\u015f\u0131 yapt\u0131klar\u0131 m\u00fccadeleyi yani y\u00fcksek mertebeler ile a\u015fa\u011f\u0131 mertebeler aras\u0131ndaki kar\u015f\u0131tl\u0131\u011f\u0131 anlatmaktad\u0131r.[10]<\/sup><\/sup><\/a> Hind gelene\u011finde bu, D\u00eava\u2019larm Asura\u2019lara kar\u015f\u0131 m\u00fccadelesidir. Ayn\u0131 \u015fekilde, -burada ele ald\u0131\u011f\u0131m\u0131za benzer bir sembolizmay\u0131 izleyerek-, i\u00e7erisinde biraz \u00f6nce bahsetti\u011fimiz y\u0131lan\u0131 veya ejderhay\u0131 da buldu\u011fumuz Garuda\u2019n\u0131n N\u00e2ga\u2019ya kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131 da zikredilebilir.<\/p>\n}

Garuda [Vi\u015fnu\u2019nun bine\u011fi, \u00e7.n.], bir kartald\u0131r. Ba\u015fka bir yerde ise o, ba\u015fka ku\u015flarla temsil edilmektedir. Mesel\u00e2: kelaynak, leylek, bal\u0131k\u00e7\u0131l ve s\u00fcr\u00fcngenleri yok eden ve d\u00fc\u015fmanlar\u0131 olan b\u00fct\u00fcn ku\u015flar gibi.^{[11]<\/sup><\/sup><\/a> Nih\u00e2yet \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00e2yette [‘Zikir okuyanlara\u2019; \u00e7.n. <\/strong>], meleklerin zikr\u2019i tekrarlad\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rmekteyiz. En \u00e7ok yayg\u0131n olan yorumlarda, bununla Kur\u2019an\u2019\u0131n okunmas\u0131n\u0131n anla\u015f\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fi s\u00f6ylenmi\u015ftir. Tabi\u00ee ki burada, insan dilinin telaffuz etti\u011fi Kur\u2019an anla\u015f\u0131lmamal\u0131d\u0131r.<\/p>\n}

Aksine, Yakub\u2019un merdiveni gibi sem\u00e2lardan yery\u00fcz\u00fcne yani evrensel varolu\u015fun b\u00fct\u00fcn mertebeleri boyunca uzanan \u201ckorunmu\u015f levha\u201d (el-levhu’l-mahf\u00fbz) \u00fczerine yaz\u0131lm\u0131\u015f ezel\u00ee prototip kastedilmektedir.^{[12]<\/sup><\/sup><\/a><\/p>\n}

Ayn\u0131 \u015fekilde Hind gelene\u011finde, D\u00eava\u2019larin Asura\u2019lara kar\u015f\u0131 m\u00fccadelelerinde kendilerini Veda\u2019daki il\u00e2h\u00eeleri zikrederek koruduklar\u0131 (achhan dayan) s\u00f6ylen\u00admektedir. \u0130l\u00e2h\u00eelerin chhanda ad\u0131n\u0131 almalar\u0131 da bu y\u00fczdendir ki bu kelimenin tam kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 \u201critim\u201ddir. Ayn\u0131 man\u00e2, zikr kelimesinde de m\u00fcndemi\u00e7tir. Oyle ki bu isim, \u0130sl\u00e2m ezoterizminde [\u2018tasavvuf prati\u011fi\u2019; \u00e7.n.] hindu mantralar\u0131na tekab\u00fcl eden ritmik form\u00fcller i\u00e7in kullan\u0131lmaktad\u0131r. Bu form\u00fcllerin tekrarlanmas\u0131n\u0131n amac\u0131, varl\u0131\u011f\u0131n \u00e7e\u015fitli unsurlar\u0131n\u0131n uyumunu sa\u011flamak ve sonsuz say\u0131daki varl\u0131k mertebeleri dizisi arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla y\u00fcksek varl\u0131klarla ileti\u015fim kap\u0131lar\u0131n\u0131 aralayacak \u00f6zellikte titre\u015fimler ger\u00e7ekle\u015ftirmektir. Zaten genel olarak b\u00fct\u00fcn \u00e2yinlerin (rites), \u00f6z\u00fc itibariyle ve temelde varl\u0131k sebebi budur.^{[13]<\/sup><\/sup><\/a><\/p>\n}

B\u00f6ylece, g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc \u00fczere daha ba\u015flang\u0131\u00e7ta \u201cmelek\u00ee dil\u201d (langue ang\u00e9lique) diye de isimlendirebilece\u011fimiz \u201cku\u015flar\u0131n dili\u201dne dair s\u00f6ylediklerimize tekrar d\u00f6nm\u00fc\u015f bulunuyoruz ki, ins\u00e2n\u00ee \u00e2lemdeki imgesi ritimli dildir. Y\u00fcksek varl\u0131klarla ileti\u015fime girmek i\u00e7in icra edilen her t\u00fcrl\u00fc v\u00e2s\u0131ta, sonu\u00e7 itibariyle bir\u00e7ok uygula\u00admay\u0131 da i\u00e7eren \u201critim bilimi\u201dni (science du rythme) temel almaktad\u0131rlar. Bu y\u00fczden \u0130sl\u00e2m\u00ee bir riv\u00e2yette Adem’in yery\u00fcz\u00fc Cenneti’nde naz\u0131m (vers) \u015feklinde, yani ritmik bir dil ile konu\u015ftu\u011fu belirtilmektedir. Burada s\u00f6z konusu edilen dil, \u201charflerin bilimi\u201d^{[14]<\/sup><\/sup><\/a> (science des lettres) \u00fczerine daha \u00f6nce yapm\u0131\u015f oldu\u011fumuz incelemedeki \u201cs\u00fcryani dili\u201ddir (lu\u011fa s\u00fcry\u00e2niyye).[15]<\/sup><\/sup><\/a> Bu dil, insan varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n mer\u00adkezinde tez\u00e2h\u00fcr etti\u011fi \u015fekliyle \u201cmelek\u00ee\u201d ve \u201cg\u00fcne\u015fsel (\u015fems\u00ee) ayd\u0131nlanmas\u0131\u201dn\u0131n do\u011frudan terc\u00fcman\u0131 olarak g\u00f6r\u00fclmelidir. Bu durum ayn\u0131 zamanda kutsal kitapla\u00adr\u0131n ritmik bir dil ile yaz\u0131lmalar\u0131n\u0131n da sebebidir ki, g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc \u00fczere bunlar, mo\u00addern gelenek-kar\u015f\u0131t\u0131 (antitraditionnel) \u201cele\u015ftirmenler\u201din g\u00f6rmek istedi\u011fi saf anlamda kutsal-d\u0131\u015f\u0131 (profane) basit \u201c\u015fiirlerden\u201d \u00e7ok farkl\u0131 \u015feylerdir. Z\u00e2ten as\u0131l itibariyle \u015fiir, insanl\u0131k devresinin ini\u015fe ge\u00e7i\u015fiyle (d\u00e9cadence) a\u00e7\u0131klanabilecek olan bug\u00fcnk\u00fc dejenere hale getirilmi\u015f \u015fu bo\u015f \u201cedebiyat\u201d de\u011fildi ve ger\u00e7ek bir kutsal karaktere sahipti.[16]<\/sup><\/sup><\/a> Onun izlerini, klasik d\u00f6nem bat\u0131 antikitesine kadar s\u00fcrebili\u00adriz. O d\u00f6nemde \u015fiir, \u201cTanr\u0131lar\u0131n dili\u201d (langue des Dieux) diye isimlendiriliyordu. Bu deyim, bizim daha \u00f6nce bahsetmi\u015f oldu\u011fumuz \u015feylerle uyu\u015fmaktad\u0131r. Zira \u201ctanr\u0131lar\u201d yani D\u00eava’lar,[17]<\/sup><\/sup><\/a> melekler gibi y\u00fcksek varl\u0131klar\u0131 temsil etmektedirler. Latince’de naz\u0131mlar, carmina diye isimlendiriliyordu. Bu isimlendirme, onlar\u0131n \u00e2yinlerin icras\u0131nda kullan\u0131lmalar\u0131 ile al\u00e2kal\u0131d\u0131r. Zira carmen kelimesi, Sanskrit- \u00e7e’deki Karma ile ayn\u0131d\u0131r ki burada onun hus\u00fbs\u00ee anlam\u0131 olan \u201crit\u00fcel fiili \u201d manas\u0131 dikkate al\u0131nmal\u0131d\u0131r.[18]<\/sup><\/sup><\/a><\/p>\n}

\u015e\u00e2irin kendisi ise; il\u00e2h\u00ee s\u00f6z\u00fcn kendisi arac\u0131l\u0131\u011f\u0131yla tez\u00e2h\u00fcr etti\u011fi \u201ckutsal dilin\u201d (langue sacr\u00e9e) yorumcusu olarak vates idi. Bu kelime, yani vates, onun bir \u00e7e\u015fit peygamber\u00e2ne bir ilhama mazhar oldu\u011funa i\u015faret etmektedir. Daha sonralar\u0131, ba\u015fka bir dejenerasyonla vates s\u0131radan bir \u201ck\u00e2hin\u201d^{[19]<\/sup><\/sup><\/a> (devin) olurken, carmen de (Frans\u0131zca’daki \u201ccharme\u201d [b\u00fcy\u00fc] kelimesi buradan gelmektedir) \u201cb\u00fcy\u00fclenme\u201d yani basit seviyede bir b\u00fcy\u00fc i\u015flemi olmu\u015ftur. Buradan da sihrin (magie) hatta k\u00f6t\u00fc b\u00fcy\u00fcn\u00fcn (sorcellerie), kaybolmu\u015f geleneklerden varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00fcrd\u00fcren son kal\u0131nt\u0131lar oldu\u011funu g\u00f6steren bir \u00f6rnek g\u00f6rebiliriz.[20]<\/sup><\/sup><\/a><\/p>\n}

Bu birka\u00e7 tesbitin, \u201cku\u015flar\u0131n dili\u201d meselesinin s\u00f6z konusu edildi\u011fi metinlerle alay edenlerin ne kadar haks\u0131z olduklar\u0131n\u0131 g\u00f6stermek i\u00e7in k\u00e2f\u00ee gelece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc\u00adyoruz. Anlayamad\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u015feyleri hor g\u00f6rerek \u201cb\u00e2t\u0131l itikad\u201d (superstition) demek ger\u00e7ekten \u00e7ok kolay ve basittir. Ancak eskiler, sembolik dili kullan\u0131rken ne demek istediklerini \u00e7ok iyi biliyorlard\u0131. Kelimenin tam etimolojik anlam\u0131yla ger\u00e7ek \u201cb\u00e2t\u0131l itikad\u201d (quod superstat), kendi ba\u015f\u0131na kaland\u0131r yani tek kelimeyle \u201c\u00f6l\u00fc s\u00f6z\u201dd\u00fcr (lettre morte). Ancak, her ne kadar \u00e7ok az dikkate al\u0131nacak gibi g\u00f6r\u00fcnse de onun kendi varl\u0131\u011f\u0131n\u0131 korumas\u0131 bile yabana at\u0131lacak bir \u015fey de\u011fildir. Zira \u201cistedi\u011fi yere\u201d istedi\u011fi zaman \u201c\u00fcfleyen\u201d ruh, her an sembolleri ve \u00e2yinleri tekrar hayata kavu\u015fturur ve onlara kaybetmi\u015f olduklar\u0131 anlamlarla beraber as\u0131l \u00f6zelliklerini k\u00e2milen kazand\u0131rabilir.<\/p>\n

 <\/p>\n

* <\/strong>Ren\u00e9 Gu\u00e9non, \u2018La Langue des Oiseaux’, Symboles Fondamentaux de la Science Sacr\u00e9e,<\/em> Paris 1962, s.75-79.<\/strong><\/p>\n

M.\u00dc. H\u00e2hiyat Fak\u00fcltesi Dergisi 23 (2002\/2), 77-82<\/strong><\/p>\n

**\u00c7ev. Dr. \u0130smail TA\u015ePINAR,\u00a0M.\u00dc. \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi Dinler Tarihi Anabilim Dal\u0131 Ara\u015ft\u0131rma G\u00f6revlisi.<\/p>\n

^{[3]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0 Le Voile d\u2019\u00eesis, Kas\u0131m 1931’de yay\u0131mland\u0131.<\/p>\n}

^{[4]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 [\u0130sl\u00e2m k\u00fclt\u00fcr\u00fc ve edebiyat\u0131nda hayvanlar ile bunun bir unsuru olan ku\u015f ve ku\u015f motifi ile sembolizmine dair bilgi i\u00e7in bk. \u201cHayvan\u201d, T\u00fcrkiye Diyanet Vakf\u0131 \u0130slam Ansiklopedisi, \u0130stanbul 1998, XVII, 81-102; \u0130sl\u00e2m edebiyat\u0131ndaki hik\u00e2yelerde kullan\u0131lan hayvan formlar\u0131 i\u00e7erisinde en me\u015fhur ku\u015flar Anka, S\u00eemurg ve Ruhh<\/strong> adl\u0131 ku\u015flard\u0131r. bk. L.P. Elwel-Sutton, \u201cHayawan\u201d, Encyclop\u00e9die de V\u0130sl\u00e2m, Leyde-Paris 1975, III, 318; Hasan Aksoy, Ku\u015flar\u0131n M\u00fcnazaras\u0131, Deh Murg, \u0130stanbul 1998. \u00e7.n.]\n}

^{[5]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 LHomme et son devenir selon le V\u00eadanta, 3. b\u00f6l\u00fcm. [Gu\u00e9non’un bahsetmi\u015f oldu\u011fu \u0130ncil’deki s\u00f6z konusu mesel, Matta, 13\/31-32’de yer almaktad\u0131r. Bu meselde \u015f\u00f6yle denmektedir: \u2018G\u00f6klerin melek\u00fbtu, bir adam\u0131n al\u0131p tarlas\u0131na ekti\u011fi bir hardal tanesine benzer; o tane ki, b\u00fct\u00fcn tohumla\u00adr\u0131n ger\u00e7i en k\u00fc\u00e7\u00fc\u011f\u00fcd\u00fcr; fakat b\u00fcy\u00fcy\u00fcnce, sebzelerden daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr, ve a\u011fa\u00e7 olur; \u015f\u00f6yle ki, g\u00f6\u00ad\u011f\u00fcn ku\u015flar\u0131 gelip onun dallar\u0131na yerle\u015firler.’<\/strong> \u00e7.n.]\n}

^{[6]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Orta\u00e7a\u011f sembol\u00fc olan Peridexion’da (Paradision’un bozulmu\u015f \u015feklidir), ku\u015flar\u0131 a\u011fac\u0131n dallar\u0131 \u00fczerinde, ejderhay\u0131 da a\u011fac\u0131n dibinde g\u00f6r\u00fcr\u00fcz (bk. Le Symbolisme de la Croix), 9. b\u00f6l\u00fcm. \u201cCennet ku\u015fu\u201d sembolizmine dair yap\u0131lan bir \u00e7al\u0131\u015fmada (Le Rayonnement Intellectuel, May\u0131s-Haziran 1930), M.L. Charbonneau-Lassay, bu ku\u015fu genellikle meleklerin temsil edildi\u011fi bir s\u00fbret olan tek bir ba\u015f ve kanatlara sahip oldu\u011fu bir heykelin resmini yay\u0131mlad\u0131 (bk. Le Bestiaire du Christ, 56. B\u00f6l\u00fcm, s.425). [Varl\u0131k a\u011fac\u0131 ve bunun ku\u015f sembolizmi ile ilgisi hakk\u0131nda geni\u015f bilgi i\u00e7in bk. Michel Cazanave, Encyclop\u00e9die des Symboles, Paris 1999, s.472-475. \u00e7.n.]\n}

^{[7]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 [Kur’an \u00e2yetlerinin \u00f6ncelikle Kur’an’daki \u00e2yetlerle yorumlanmas\u0131 esas kabul edildi\u011fi i\u00e7in, s\u00f6z konusu yorum \u015fu \u00e2yetlerdeki ifadelere dayanmaktad\u0131r: \u2018G\u00f6klerde ve yery\u00fcz\u00fcnde bulunan kimse\u00adlerle, s\u0131ra s\u0131ra (kanat \u00e7\u0131rparak u\u00e7an) ku\u015flar\u0131n (ve’t-tayru s\u00e2ff\u00e2t) Allah’\u0131 tesbih etti\u011fini g\u00f6rmez misin? Her biri duas\u0131n\u0131 ve tesbihini kesin olarak bilmektedir. Allah onlar\u0131n yapmakta oldu\u011fu \u015feyleri hakk\u0131yla bilendir.’ (en-N\u00fbr 24\/41);<\/strong> \u2018\u00dcstlerinde kanat \u00e7\u0131rparak u\u00e7an ku\u015flara (et-tayr) bakmazlar m\u0131? Onlar\u0131 (havada) ancak Rahman tutuyor.’ (el-M\u00fclk 67\/19).<\/strong> Kur’\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem’de \u2018ku\u015f’ kelimesinin ge\u00e7ti\u011fi ve makalenin yorumunu zenginle\u015ftirebilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz di\u011fer belli ba\u015fl\u0131 \u00e2yetler ise, \u015fu \u015fekildedir: \u2018D\u00e2vud ile birlikte, Allah’\u0131 tesbih etmeleri i\u00e7in da\u011flar\u0131 ve ku\u015f\u00adlar\u0131 (ve’t-tayr) onun emrine verdik.’ (el-Enbiya 21\/79), \u2018Andolsun, D\u00e2vud’a taraf\u0131m\u0131zdan bir l\u00fctuf verdik. \u2018Ey da\u011flar! Ku\u015flar\u0131n (et-tayr) e\u015fli\u011finde onunla birlikte tesbih edin’ dedik..’ (Sebe 34\/10); \u2018Kendisiyle birlikte tesbih etsinler diye biz, da\u011flar\u0131 ve toplan\u0131p gelen ku\u015flar\u0131 (et-tayra) Dav\u00fbd’un emrine verdik. Onlar\u0131n her biri Allah’a y\u00f6nelmi\u015flerdi.’ (S\u00e2d 38\/18-19); \u2018S\u00fcleyman’\u0131n, cinlerden, insanlardan ve ku\u015flardan (et-tayr) meydana gelen ordular\u0131 onun \u00f6n\u00fcnde topland\u0131.’ (en-Neml 27\/17); \u2018S\u00fcleyman ku\u015flara (et-tayra) g\u00f6z at\u0131p yoklad\u0131 ve \u015f\u00f6yle dedi: \u2018H\u00fcdh\u00fcd’\u00fc ni\u00e7in g\u00f6remiyorum? Yoksa kay\u0131plara m\u0131 kar\u0131\u015ft\u0131?”, (en-Neml 27\/20); Hz. \u0130brahim’in, \u00f6l\u00fclerin nas\u0131l di\u00adriltilece\u011fim Allah’tan g\u00f6stermesini istemesi olay\u0131nda da ku\u015flardan \u00f6rnek verilir: \u2018… \u00d6yleyse, d\u00f6rt ku\u015f (mine’t-tayri) tut. Onlar\u0131 kendine al\u0131\u015ft\u0131r. Sonra onlar\u0131 par\u00e7alay\u0131p her bir par\u00e7as\u0131n\u0131 bir da\u011f\u0131n \u00fczerine b\u0131rak. Sonra da onlar\u0131 \u00e7a\u011f\u0131r. Sana u\u00e7arak (sa’yen) gelirler.’ (el-Bakara 2\/260) ; Hz. Isa’n\u0131n ku\u015f \u015fekline \u00fcfleyerek canland\u0131rabildi\u011fi aktar\u0131lmaktad\u0131r: \u2018Ben \u00e7amurdan ku\u015f (et-tayr) \u015fek\u00adlinde bir \u015fey yapar, ona \u00fcflerim. O da Allah’\u0131n izniyle hemen ku\u015f (tayran) oluverir.’ (\u00c2l-i Imr\u00e2n 3\/49; veya, el-M\u00e2ide 5\/110); \u2018..r\u00fcyamda ba\u015f\u0131m\u0131n \u00fczerinde, ku\u015flar\u0131n (et-tayru) yedi\u011fi bir ekmek ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131m\u0131 g\u00f6rd\u00fcm. Bize bunun yorumunu haber ver.’ (Y\u00fbsuf 12\/36; ayr\u0131ca, Y\u00fbsuf 12\/41); \u2018G\u00f6k\u00ady\u00fcz\u00fcnde Allah’\u0131n emrine boyun e\u011ferek u\u00e7an ku\u015flar\u0131 g\u00f6rm\u00fcyorlar m\u0131? Onlar\u0131 g\u00f6kte ancak Allah tutar.’, (en-Nahl 16\/79); \u2018Kim Allah’a ortak ko\u015fuyorsa, sanki g\u00f6kten d\u00fc\u015fm\u00fc\u015f de kendisini ku\u015flar (et-tayru) kap\u0131\u015f\u0131yor veya r\u00fczgar onu uzak bir yere s\u00fcr\u00fckl\u00fcyor gibidir.’ (el-Hac 22\/31); \u2018\u00dczerlerine bal\u00e7\u0131ktan pi\u015firilmi\u015f ta\u015flar atan s\u00fcr\u00fc s\u00fcr\u00fc ku\u015flar (tayran) g\u00f6nderdi.\u2019 (el-F\u00eel 105\/3); ku\u015f eti, cennet nimetleri aras\u0131nda zikredilir: \u2018Ebediyen gen\u00e7 kalan u\u015faklar, onlar\u0131n etraf\u0131nda; i\u00e7mekle ba\u015flar\u0131n\u0131n d\u00f6nmeyece\u011fi ve sarho\u015f olmayacaklar\u0131, cennet p\u0131nar\u0131ndan doldurulmu\u015f s\u00fcrahileri, ibrikleri ve kadehleri, be\u011fendikleri meyveleri ve arzu ettikleri ku\u015f etlerini (lahmi tayrin) dola\u015ft\u0131r\u0131rlar.\u2019 (el- V\u00e2k\u0131a 56\/17-21); \u2018Yery\u00fcz\u00fcnde gezen her t\u00fcrl\u00fc canl\u0131 ve (g\u00f6kte) iki kanad\u0131yla u\u00e7an her ku\u015f (t\u00e2irin yet\u00eeru bi-cen\u00e2hayhi), sizin gibi birer topluluktan (\u00fcmem\u00fcn ems\u00e2l\u00fck\u00fcm) ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir.\u2019 (el-En\u2019\u00e2m 6\/38). \u00e7.n]<\/strong><\/p>\n}

^{[8]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 [Meleklerin, hem Allah\u2019a hamd hem de yery\u00fcz\u00fcndekiler i\u00e7in isti\u011ffar etme \u015feklinde daima zikir ve tesbih ettikleri Kur\u2019an\u2019da \u015fu \u015fekilde belirtilmektedir: \u2018Melekler ise, rablerini hamd ile tesbih ederler ve yery\u00fcz\u00fcndekiler i\u00e7in ba\u011f\u0131\u015flanma dilerler.\u2019, (e\u015f-\u015e\u00fbr\u00e2 42\/5); \u00e7.n.]<\/strong><\/p>\n}

^{[9]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 S\u00e2ff, \u201cs\u0131ra\u201d kelimesi, baz\u0131 kimselerin s\u00fbf\u00ee ve tasavvuf kelimelerinin k\u00f6kenini bulmak istedi\u011fi bir\u00e7ok kelimeler aras\u0131ndan biridir. Saf leng\u00fcistik a\u00e7\u0131dan bu kelimenin ondan t\u00fcretilmesi her ne kadar kabul edilebilir g\u00f6r\u00fclm\u00fcyor olsa da, ger\u00e7ekten de di\u011fer bir\u00e7ok kelime gibi bu kelimelerin (s\u00fbf\u00ee ve tasavvuf) i\u00e7ermi\u015f oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncelerden birini i\u00e7erdi\u011fi de muhakkakt\u0131r. Zira \u201cmanev\u00ee mertebeler\u201d, ger\u00e7ekte inisyasyon derecesi ile ayn\u00eele\u015fmektedir. [Varl\u0131k mertebelerindeki b\u00fct\u00fcn varl\u0131klar\u0131n Allah\u2019\u0131 bir \u015fekilde zikrettiklerine dair \u015fu \u00e2yete burada i\u015faret edilmelidir: \u2018Yedi g\u00f6k, yer ve bunlar\u0131n i\u00e7inde bulunanlar Allah\u2019\u0131 tesbih ederler. Her \u015fey O\u2019nu hamd ile tesbih eder. Ancak, siz onlar\u0131n tesbihlerini anlamazs\u0131n\u0131z.\u2019 (el-\u0130sr\u00e2 15\/44); \u00e7.n.]<\/strong><\/p>\n}

^{[10]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Bu kar\u015f\u0131tl\u0131k, b\u00fct\u00fcn varl\u0131klarda a\u015fa\u011f\u0131ya do\u011fru olan ve yukar\u0131ya do\u011fru olan iki e\u011filim olarak kendini g\u00f6stermektedir ki buna hindu doktrininde sattwa ve tamas<\/strong> ad\u0131 verilir. Bu ayn\u0131 zamanda Mazdeizm\u2019in, ayd\u0131nl\u0131k ve karanl\u0131klar aras\u0131ndaki \u00e7at\u0131\u015fma ile sembolize etti\u011fi ve s\u0131ras\u0131yla H\u00fcrm\u00fcz ve Ehrimen<\/strong>\u2019de mu\u015fahhasla\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u015feydir.<\/p>\n}

^{[11]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Bu konuda M. Charbonneau-Lassay\u2019in Mesih\u2019in sembolik hayvanlar\u0131 \u00fczerine yapt\u0131\u011f\u0131 dikkate de\u011fer \u00e7al\u0131\u015fmalara bak\u0131n\u0131z (bk. Le Bestiaire du Christ). Burada \u015funu belirtmeliyiz ki, ku\u015f ile y\u0131lan\u0131n sembolik olarak kar\u015f\u0131tl\u0131\u011f\u0131, ancak y\u0131lan\u0131n k\u00f6t\u00fcl\u00fck \u015feklinde tez\u00e2h\u00fcr etmesi halinde ge\u00e7erlidir. Ak\u00adsine iyili\u011fi temsil etti\u011finde, eski Amerika geleneklerindeki Quetzalcohuatl fig\u00fcr\u00fcnde oldu\u011fu gibi bazen ku\u015f ile birle\u015fmektedir. Di\u011fer taraftan, ayn\u0131 \u015fekilde Meksika\u2019da kartal\u0131n y\u0131lan ile m\u00fccadele\u00adsini bulabiliyoruz. Ku\u015f ile y\u0131lan\u0131n m\u00fc\u015fterek kullan\u0131m\u0131na bir \u00f6rnek olarak \u0130ncil\u2019deki \u015fu metni ha\u00adt\u0131rlatabiliriz: \u201c\u0130\u015fte, sizi kurtlar\u0131n aras\u0131na koyunlar gibi g\u00f6nderiyorum; imdi, y\u0131lanlar gibi ak\u0131ll\u0131, ve g\u00fcvercinler gibi saf olun.\u201d (Matta, X, 16).<\/p>\n}

^{[12]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0 Bununla al\u00e2kal\u0131 olan kitap sembolizmi i\u00e7in bk. Le Symbolisme de la Croix, 14. b\u00f6l\u00fcm.<\/p>\n}

^{[13]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 [Mitolojilerde ve eski dinlerde ku\u015f sembolizmi birbirinden \u00e7ok farkl\u0131 inan\u00e7 ve fonksiyonlar\u0131n kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda kullan\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Mesel\u00e2, Yak\u0131ndo\u011fu medeniyetlerinde \u015fehir, saray veya tap\u0131nak giri\u015fle\u00adrini korumas\u0131 amac\u0131yla (apotropeik) yar\u0131 kartal yar\u0131 arslan \u015feklinde mitolojik bir ku\u015f olan grifon yerle\u015ftirilirdi. Ayn\u0131 medeniyet havzas\u0131nda kartal kudreti ve h\u00e2kimiyeti, g\u00fcvercin ise safl\u0131\u011f\u0131 ve ruhu sembolize ediyordu. Ku\u015f cinsine mensup karga ve bayku\u015f da \u00f6nemli semboller aras\u0131nda idi. Bayku\u015f, ayn\u0131 zamanda, Grekler\u2019de il\u00e2h\u00ee bilginin tanr\u0131\u00e7as\u0131 olan Pelas Athena\u2019n\u0131n ve Roma\u2019daki bilgelik tanr\u0131\u00e7as\u0131 Minerva\u2019n\u0131n kutsal hayvan\u0131d\u0131r. Hayvanlar\u0131 iyi ve k\u00f6t\u00fc \u015feklinde s\u0131n\u0131fland\u0131ran Zerd\u00fc\u015ft\u00ee inanca g\u00f6re ise, gece cinleri kovdu\u011fu i\u00e7in horoz ve \u00f6zel bir kutsall\u0131\u011fa sahip olan kartal g\u00f6zde hayvanlar aras\u0131nda yer almakta idiler. Tabiata y\u00f6nelik ya\u015fam tarz\u0131n\u0131n hayvan ve insan aras\u0131ndaki mesafeyi en aza indirmesinden dolay\u0131 Uzakdo\u011fu mitolojilerinde insan ve hayvan dai\u00adma yan yana g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. \u00c7in\u2019de turnalar, uzak mesafelere u\u00e7abilme kabiliyetleri ve u\u00e7u\u015f s\u0131ra\u00ads\u0131ndaki d\u00fczenlilikleri dolay\u0131s\u0131yla hasret ve ileti\u015fimin, aralar\u0131ndaki hiyerar\u015fik yap\u0131y\u0131 s\u00fcrekli bi\u00e7im\u00adde koruduklar\u0131 i\u00e7in de baba ile o\u011ful aras\u0131ndaki ili\u015fkinin sembol\u00fc olarak g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015f\u00fcr. \u0130sl\u00e2miyet \u00f6ncesi eski g\u00f6\u00e7ebe k\u00fclt\u00fcrlerine ait bir kal\u0131nt\u0131 olarak, turnalar\u0131n T\u00fcrkler\u2019in folklorik inan\u00e7lar\u0131nda da \u00f6zel bir anlama sahip oldu\u011fu bilinmektedir. \u015eaman konumundaki insanlar\u0131n \u00f6teki \u00e2leme ge\u00e7mek i\u00e7in ba\u015fvurduklar\u0131 dans t\u00fcrlerinden biri de, \u2018sihirli u\u00e7u\u015f\u2019tur ve ku\u015fa d\u00f6n\u00fc\u015fmeyi temsil eder. Hem totem hem de g\u00f6k tanr\u0131n\u0131n bir sembol\u00fc olan kartal\u0131n da \u00f6nemli bir yere sahip oldu\u011fu bu inan\u00e7 sisteminde, s\u00f6z konusu hayvanlar\u0131n g\u00f6\u00e7 esnas\u0131nda kabilenin gidece\u011fi yeri g\u00f6steren reh\u00adber g\u00f6revini de \u00fcstlendiklerine inan\u0131lmaktad\u0131r. Mesel\u00e2, Macarlar aras\u0131nda Turul ad\u0131n\u0131 alan ku\u015f, Macar milletini kuran Arpad\u2019a yol g\u00f6stermi\u015ftir, ayn\u0131 ku\u015fa Tu\u011frul ad\u0131yla Orta Asya T\u00fcrkleri ara\u00ads\u0131nda da rastlanmaktad\u0131r. Bunun bir uzant\u0131s\u0131 olarak, kutlamalar esnas\u0131nda icr\u00e2 edilen \u00e7ember \u015feklindeki \u00e2yin dans\u0131nda \u2014semah-, tanr\u0131n\u0131n sembol\u00fc olan \u2018turna\u2019n\u0131n u\u00e7u\u015fu tekrarland\u0131\u011f\u0131na ina\u00adn\u0131l\u0131r. Japon adalar\u0131nda ise turnalar, halk\u0131n g\u00fcvenlik ve huzurunun sembol\u00fc olarak g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr. Ba\u015fk\u0131rt folklorunda semr\u00fck denilen mitolojik ku\u015f, Hint-Iran gelene\u011findeki s\u00eemurgdur. bk. Manabu Waida, \u201cBirds\u201d, The Encyclopedia of Religion, New York 1987, II, 224-227; K\u00fcr\u015fad De\u00admirci, \u201cHayvan\u201d, T.D.V. \u0130sl\u00e2m Ansiklopedisi, Istanbul 1998, XVII, 82-83; Ir\u00e8ne Melikoff, \u201cMircea \u00c9liade ve T\u00fcrkler\u2019in Dinlerini Ara\u015ft\u0131rmadaki \u00d6nemi\u201d (\u00e7ev. \u0130smail Ta\u015fp\u0131nar), Marmara \u00dcniversitesi \u0130l\u00e2hiyat Fak\u00fcltesi Dergisi, (\u0130stanbul 2001), sy. 20, s. 195.<\/p>\n}

^{[14]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0 bk. bu kitab\u0131n 6. b\u00f6l\u00fcm\u00fc.<\/p>\n}

^{[15]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 [Hz. Adem’in dili \u0130sl\u00e2m kaynaklar\u0131na g\u00f6re Arap\u00e7a, Yahudi ve H\u0131ristiyan kaynaklar\u0131na g\u00f6re ise \u00c2r\u00e2mice’dir. Ayr\u0131ca, cennette Arap\u00e7a, yery\u00fcz\u00fcne indi\u011finde ise S\u00fcry\u00e2nice konu\u015ftu\u011fu, on iki yaz\u0131 \u00e7e\u015fidi ve yediy\u00fcz dil bildi\u011fi de nakledilir. Riv\u00e2yete g\u00f6re, Hz. Adem’in ilk yazd\u0131\u011f\u0131 eserlerin dili ba\u015fta Arap\u00e7a ve S\u00fcryanice’dir; daha sonra di\u011fer dillerde de kitaplar kaleme alm\u0131\u015ft\u0131r. bk. S\u00fcley\u00adman Hayri Bolay, \u201cAdem\u201d, TDV \u00eesl\u00e2m Ansiklopedisi, \u0130stanbul 1988, I, 363; Zerke\u015f\u00ee, el-Burh\u00e2n f\u00ee ul\u00fbmi\u2019l-Kur\u2019\u00e2n (tahkik Muhammed Eb\u00fc’l-Fazl \u0130brahim), Beyrut 1972, I, 377. \u00e7.n.]\n}

^{[16]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Genel olarak \u015funu diyebiliriz ki, sanatlar ve bilimlerin geleneksel karakterlerinden uzakla\u015fmalar\u0131 ve bunun bir sonucu olarak y\u00fcksek seviyedeki anlam\u0131ndan soyutlanarak kutsal-d\u0131\u015f\u0131la\u015fmas\u0131 (profanes) bu t\u00fcr bir dejenerasyonla ger\u00e7ekle\u015fmi\u015ftir. Bu konudaki a\u00e7\u0131klamalar\u0131m\u0131z\u0131 L\u00c9sot\u00e9risme de Dante, 2. b\u00f6l\u00fcm ve La Crise du Monde Moderne, 4. b\u00f6l\u00fcmde belirttik. (Ayr\u0131ca bk. La R\u00e8gne de la quantit\u00e9 et les Signes des temps, 8. b\u00f6l\u00fcm).<\/p>\n}

^{[17]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0 Sanskrit\u00e7e’deki D\u00eava ile Latince’deki Deus kelimeleri bir ve ayn\u0131 kelimelerdir.<\/p>\n}

^{[18]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u201cPo\u00e9sie\u201d (\u015fiir) kelimesi de, Karma kelimesinin kendisinden t\u00fcredi\u011fi Sanskrit\u00e7e’deki Kri k\u00f6k\u00fc ile ayn\u0131 anlama sahip Yunanca bir fiil olan poiein’den t\u00fcremi\u015ftir. Sanskrit\u00e7e’deki kelimenin, eski anlam\u0131 dikkate al\u0131nmak \u015fart\u0131yla Latince’deki creare fiili ile de al\u00e2kas\u0131 vard\u0131r. Demek ki k\u00f6ken itibariyle kelime, \u201c\u015fiir sanatlar\u0131\u201d diye adland\u0131rd\u0131\u011f\u0131 \u015feyden bahsederken Aristo’nun sadece ve sadece kastetti\u011fi kutsal-d\u0131\u015f\u0131 anlam\u0131ndaki basit bir sanatsal veya edeb\u00ee bir eser \u00fcretmekten \u00e7ok daha farkl\u0131 \u015feyleri i\u00e7ermekte idi.<\/p>\n}

^{[19]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 \u201cDevin\u201d kelimesinin kendisi de as\u0131l anlam\u0131n\u0131n d\u0131\u015f\u0131na az \u00e7\u0131km\u0131\u015f say\u0131lmaz. Zira etimolojik olarak bu kelime, divinus kelimesinden ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir ki bu da \u201ctanr\u0131lar\u0131n yorumcusu\u201d anlam\u0131na gelmektedir. Ku\u015flar\u0131n u\u00e7u\u015flar\u0131ndan ve \u015fak\u0131mas\u0131ndan yola \u00e7\u0131karak yap\u0131lan keh\u00e2netler demek olan \u201causpices\u201d (\u201cku\u015flar\u0131 g\u00f6zlemek\u201d demek olan \u201caves spicere\u201d\u2019den) kelimesi, madd\u00ee anlamda ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131nda \u00f6zellikle \u201cku\u015flar\u0131n dili\u201d ile yak\u0131n bir ili\u015fki kurulabilir. Ancak, bunlar \u201ctanr\u0131lar\u0131n dili\u201d ile de ayn\u00eele\u015ftiriliyordu. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu keh\u00e2netlere, onlar\u0131n iradelerini tez\u00e2h\u00fcr ettirdikleri g\u00f6z\u00fcyle bak\u0131l\u0131yordu. B\u00f6ylece ku\u015flar, -her ne kadar d\u00fc\u015f\u00fck seviyede bir kullan\u0131m olsa da- genellikle meleklere atfedilen \u201chaberci\u201d (ange [melek] tabirinin k\u00f6keni de budur, zira Yunanca angelos kelimesinin as\u0131l anlam\u0131 budur) rol\u00fcne benzer bir rol\u00fc \u00fcstleniyorlard\u0131. [G\u00fcn\u00fcm\u00fczde dahi baz\u0131 ilkel topluluklarda var oldu\u011fu s\u00f6ylenen inan\u00e7lardan biri de hayvan\u0131n keh\u00e2nette veya falc\u0131l\u0131kta kullan\u0131lmas\u0131d\u0131r. Bunlar i\u00e7erisinde en yayg\u0131n olanlardan biri de hayvan hareketlerini g\u00f6zlemektir. Buna g\u00f6re ku\u015f, y\u0131lan, bal\u0131k, bazen deve, koyun vb. hayvanlar\u0131n hareketlerine bakarak istenilen \u015feyin ge\u00e7ekle\u015fip ger\u00e7ekle\u015fmeyece\u011fi konusunda bir keh\u00e2nette bulunulur. bk. K\u00fcr\u015fad Demirci, \u201cHayvan\u201d, TDV \u0130sl\u00e2m Ansiklopedisi, XVII, 81. Nitekim, Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem\u2019de de, insanlar\u0131n baz\u0131lar\u0131n\u0131n ba\u015flar\u0131na gelen k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerin bir \u2018u\u011fursuzluk\u2019 veya \u2018k\u00f6t\u00fc kaderlerinden\u2019 kaynakland\u0131\u011f\u0131na ve o \u015fekilde \u2018yorumlad\u0131klar\u0131na\u2019 dair inan\u00e7lar\u0131n\u0131 ifade ederken \u2018ku\u015f\u2019 (tayr, t\u00e2ir) kelimesini kulland\u0131klar\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir. bk. \u201cFakat onlara iyilik geldi\u011fi zaman, \u2018Bu bizimdir, (biz \u00e7al\u0131\u015f\u0131p kazand\u0131k)\u2019 derler. E\u011fer ba\u015flar\u0131na bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck gelirse M\u00fbs\u00e2 ve beraberlerindekilerin u\u011fursuzlu\u011funa yorarlard\u0131 (ye\u2019t-tayyer\u00fb). \u0130yi bilin ki onlar\u0131n u\u011fursuzluk sebebi (t\u00e2iruhum) ancak Allah kat\u0131nda (yaz\u0131l\u0131)d\u0131r.\u201d, (el-A\u2019r\u00e2f 7\/131); \u201cOnlar, \u2018Sen ve beraberindekiler y\u00fcz\u00fcnden u\u011fursuzlu\u011fa (tayyern\u00e2) u\u011frad\u0131k\u2019 dediler. Salih, \u2018Sizin u\u011fursuzlu\u011funuzun (t\u00e2irukum) sebebi Allah kat\u0131nda(yaz\u0131l\u0131)d\u0131r.\u201d, (en-Neml 27\/47); \u201cDediler ki: \u2018biz sizin y\u00fcz\u00fcn\u00fczden u\u011fursuzlu\u011fa (tetayyern\u00e2) u\u011frad\u0131k\u2019; El\u00e7iler de, \u2018U\u011fursuzlu\u011funuz (t\u00e2irukum) kendinizdendir.\u201d, (Y\u00e2s\u00een 36\/18\u00ad19); \u201cHer insan\u0131n amelini (t\u00e2irah\u00fb) boynuna y\u00fckledik.\u201d, (el-\u0130sr\u00e2, 17\/13) \u00e7.n.]<\/strong><\/p>\n}

^{[20]<\/sup><\/sup><\/a>\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0 Sihrin (magie) ve k\u00f6t\u00fc b\u00fcy\u00fcn\u00fcn (sorcellerie) k\u00f6kenlerine dair bu kitab\u0131n 20. b\u00f6l\u00fcm\u00fc olan Sheth\u2019in son paragraf\u0131na bak\u0131n\u0131z.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"}

“Ve’s-s\u00e2ff\u00e2ti saffen, Fe’z-z\u00e2cir\u00e2ti zecran, Fe’t-t\u00e2liy\u00e2ti zikran….” (Saf saf dizilmi\u015flere, Hayk\u0131rarak sevk edenlere, Zikir okuyanlara yemin ederim ki…) es-S\u00e2ff\u00e2t 37\/1-3. \u00c7e\u015fitli geleneklerde, \u201cku\u015flar\u0131n dili\u201d diye isimlendirilen gizli bir dilden s\u0131k s\u0131k s\u00f6z edilir. B\u00f6yle bir tan\u0131mlama, elbette semboliktir. Zira, y\u00fcksek inisiyasyona sahip olanlar\u0131n kulland\u0131\u011f\u0131 bu dilin bilinmesine atfedilen \u00f6nemin bizzat kendisi, onu harf\u00ee olarak (litt\u00e9ralement) anlamam\u0131za …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":2981,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,6],"tags":[130,1060,1059],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2977"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2977"}],"version-history":[{"count":4,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2977\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2983,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2977\/revisions\/2983"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2981"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2977"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2977"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2977"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}