Onsekizinci y\u00fczy\u0131lda Avrupa k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn d\u00fcnyevile\u015ftirici \u00f6\u011felerinden t\u00fcreyen modern \u015farkiyat\u00e7\u0131l\u0131k ile birlikte, Bat\u0131’da \u0130sl\u00e2m’a ve Hz. Muhammed’e (sallallah\u00fc aleyhi ve sellem) bak\u0131\u015f de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Orta\u00e7a\u011fda Hz. Peygamber hakk\u0131ndaki bilgiler birtak\u0131m hurafelere ve bat\u0131l inan\u00e7lara dayanmaktayd\u0131. On sekizinci y\u00fcz y\u0131ldan itibaren ise ilmi esaslara dayal\u0131, tarafs\u0131z olmak iddias\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar ortaya \u00e7\u0131kmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Ondokuzuncu y\u00fczy\u0131lda Reinhart Dozy (1820-1883) ve William Muir (1819-1905) gibi yazarlar taraf\u0131ndan kaleme al\u0131nan \u0130slam tarihi ile ilgili \u00e7al\u0131\u015fmalar, kabul edilmesi gerekir ki ciddi bir emek \u00fcr\u00fcn\u00fcd\u00fcr. Ancak bu yazarlarda Do\u011fu’ya ve \u0130slam’a kar\u015f\u0131 \u00e7arp\u0131c\u0131 bir nefret g\u00f6zlenir. Bu t\u00fcr \u00e7al\u0131\u015fmalarla \u015farkiyat\u00e7\u0131lar\u0131n yapmak istedikleri \u015fey, Hz. Muhammed hakk\u0131nda s\u00f6ylenmedik bir \u015fey b\u0131rakmayarak, Onu so\u011fuk bir \u0131\u015f\u0131k alt\u0131nda hem engin dini kudretinden hem de Avrupal\u0131’y\u0131 \u00fcrk\u00fcten a\u00e7\u0131klanmam\u0131\u015f g\u00fc\u00e7lerinden soyulmu\u015f haliyle g\u00f6stermektir.<\/p>\n

Bu d\u00f6nem \u015farkiyat\u00e7\u0131lar\u0131 Hz. Muhammed’i d\u00fcnyevile\u015ftirmek, Onun ger\u00e7ekte bir peygamber de\u011fil d\u00fcnyevi bir lider oldu\u011funu ortaya koyabilmek i\u00e7in b\u00fcy\u00fck \u00e7aba sarf etmi\u015flerdir. Nitekim \u00fcnl\u00fc m\u00fcste\u015friklerden Caussin, “\u0130slam’\u0131n temelde siyasal bir s\u00f6zle\u015fme oldu\u011funu, kesinlikle tinsel bir s\u00f6zle\u015fme olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131” iddia eder. Yine ayn\u0131 d\u00f6nemde \u0130slam konusunda objektif olmaya \u00e7al\u0131\u015fan baz\u0131 \u015farkiyat\u00e7\u0131lar, Hz. Muhammed’i “Avrupay\u0131 etkilemi\u015f, g\u00f6r\u00fc\u015fleri berrak, kendinden emin bir kahraman” gibi sek\u00fcler niteliklerini \u00f6n plana \u00e7\u0131kararak tan\u0131mlam\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n

Hz. Peygamber hakk\u0131nda Bat\u0131’da kaleme al\u0131nan, ge\u00e7mi\u015f d\u00f6nemlerdeki benzerlerine g\u00f6re de nispeten tarafs\u0131z gibi g\u00f6r\u00fcnen s\u00f6z konusu biyografiler, M\u00fcsl\u00fcman ayd\u0131nlar \u00fczerinde de etkili olmu\u015ftur. Yine ayn\u0131 d\u00f6nemde \u015farkiyat\u00e7\u0131lar\u0131n etkilendi\u011fi fikri ak\u0131mlar, yeni yeni ortaya \u00e7\u0131kmaya ba\u015flayan ilm\u00ee disiplinler de M\u00fcsl\u00fcman d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrleri etkisi alt\u0131na alm\u0131\u015ft\u0131r. Bunun sonucunda Bat\u0131’da yap\u0131lm\u0131\u015f \u0130sl\u00e2m tarihiyle ilgili \u00e7al\u0131\u015fmalar \u0130sl\u00e2m \u00fclkelerinin baz\u0131 ayd\u0131nlar\u0131 taraf\u0131ndan be\u011feniyle kar\u015f\u0131lanm\u0131\u015f; bir k\u0131sm\u0131n\u0131n hemen terc\u00fcmeleri yap\u0131l\u0131rken, bir k\u0131s\u0131m M\u00fcsl\u00fcman ayd\u0131nlar da benzer metotlarla Hz. Peygamber’in hayat\u0131na dair eserler kaleme al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r. Hatta Arap yazarlardan baz\u0131lar\u0131, Bat\u0131’l\u0131 yazarlardan etkilenerek, a\u00e7\u0131k\u00e7a Onun peygamberli\u011fini ink\u00e2r ettikleri halde, dehas\u0131, siyasi ve askeri ba\u015far\u0131lar\u0131yla b\u00fcy\u00fck bir insan oldu\u011funu s\u00f6ylemi\u015flerdir. \u015eibli \u015e\u00fcmeyyil (\u00f6.1917) adl\u0131 \u00fcnl\u00fc bir Arap doktor, Re\u015fid R\u0131za’ya yazd\u0131\u011f\u0131 mektupta “Allah’a ve vahye inanmayan, Onu peygamber olarak tan\u0131mayan biri olarak bana g\u00f6re, Muhammed, senin Onu Allah Rasul\u00fc olarak g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcnden daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr” demi\u015ftir.<\/p>\n

M\u0131s\u0131r’da Ferid Vecdi, Doktor Zeki M\u00fcbarek, Abbas Mahmud el-Akkad ve Heykel Pa\u015fa gibi ayd\u0131nlar, Hz. Peygamber hakk\u0131nda kaleme ald\u0131klar\u0131 yaz\u0131lar\u0131nda kevni mucizelere yer vermemi\u015f, kahramanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve dehas\u0131n\u0131 (Abkariyye) anlatt\u0131klar\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcde N\u00fcb\u00fcvvetin manevi boyutu \u00fczerinde durmam\u0131\u015flard\u0131r. Bu nedenle Mustafa Sabri Efendi (\u00f6.1954) ad\u0131 ge\u00e7en zevat\u0131 “n\u00fcb\u00fcvvetin yerine dehay\u0131 ikame etmeye \u00e7al\u0131\u015fmakla” su\u00e7lam\u0131\u015ft\u0131r. Hatta o, kevni mucizelerin inkar\u0131n\u0131n ve n\u00fcb\u00fcvvetin gaybi boyutunun ihmal edilmesinin baz\u0131 m\u00fcste\u015friklerin dile getirdi\u011fi “Hz. Muhammed, Peygamber \u015feklinde ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f bir kahramandan ibarettir” iddias\u0131n\u0131n kabul\u00fcn\u00fc netice verece\u011fini s\u00f6ylemi\u015ftir. Mustafa Sabri Efendi, Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellemin dehas\u0131ndan bahsedilmesine kar\u015f\u0131 de\u011fildir. Ona g\u00f6re peygamberlik makam\u0131n\u0131n ayr\u0131lmaz \u00f6zelli\u011fi mucizedir. S\u00f6z konusu yazarlar ise kevn\u00ee mucizelerin yerine dehay\u0131 ikame ederek dehay\u0131 peygamberli\u011fin ayr\u0131lmaz mucizesi \u015feklinde g\u00f6stermek istemektedirler. Peygamberlik makam\u0131na ba\u011fl\u0131 olarak Onun dehas\u0131n\u0131n anlat\u0131lmas\u0131n\u0131n ise bir mahzuru yoktur.<\/p>\n

Bat\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesine ve ilim mahfillerine maddeci d\u00fcnya g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn hakim olmas\u0131n\u0131n yan\u0131nda, Hristiyanl\u0131\u011f\u0131n mistik karakteri de H\u0131ristiyan m\u00fcelliflerin Hz. Muhammed konusundaki g\u00f6r\u00fc\u015flerinin \u015fekillenmesinde etkili olmu\u015ftur. Hz. Peygamber’in hayat\u0131n\u0131 yazan baz\u0131 M\u00fcsl\u00fcman yazarlar, Onu d\u00fcnyev\u00ee ve Hristiyanl\u0131k kar\u015f\u0131t\u0131 bir bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131yla ele al\u0131rken, H\u0131ristiyanlar ise, en iyi durumlarda bile bir t\u00fcr psikolojik yukardan bakma ile Onu “mazur g\u00f6rmek” istemi\u015flerdir. Zira onlar i\u00e7in peygamber prototipi d\u00fcnya i\u015flerine kar\u0131\u015fmam\u0131\u015f som mistik Hz. \u0130sa’d\u0131r. H\u0131ristiyan yazarlar, s\u00fcrekli Hz. Peygamber’in Hz. \u0130sa’dan farkl\u0131 olan d\u00fcnyev\u00ee y\u00f6n\u00fcne i\u015faret ederek, “Muhammed, \u0130sa ve \u00f6teki din kurucular\u0131ndan, ayn\u0131 zamanda hem bir inanc\u0131n yarat\u0131c\u0131s\u0131, hem de bir devletin temellerini atan kimse olu\u015fuyla farkl\u0131l\u0131k g\u00f6sterir” tezini i\u015flemi\u015flerdir. Zira onlara g\u00f6re Hz. Muhammed, \u00f6ncelikle hem bir ideoloji hem de bir devlet kurucusudur. Bu y\u00fczden Hz. Muhammed’in manev\u00ee boyutunun bulunmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Hz. \u0130sa ile k\u0131yaslanamayaca\u011f\u0131n\u0131, belki Beni \u0130srail peygamberleri ile mukayese edilebilece\u011fini \u00f6ne s\u00fcrerler. Nitekim Hitti, “\u0130sl\u00e2m, \u0130ncil’in ortaya koydu\u011fu H\u0131ristiyanl\u0131ktan ziyade Tevrat’\u0131n vazetti\u011fi Yahudili\u011fe yak\u0131nd\u0131r” der. Hz. \u0130sa konusunda sahip olduklar\u0131 kanaatten dolay\u0131 H\u0131ristiyan yazarlar\u0131n Hz. Peygamber’in manev\u00ee \u00f6nemini, ruh\u00ee ve din\u00ee hayat\u0131n prototipi olarak rol\u00fcn\u00fc kavramas\u0131 olduk\u00e7a g\u00fc\u00e7t\u00fcr. Modern Frans\u0131z \u015farkiyat\u00e7\u0131lar\u0131n belki de en \u00fcnl\u00fcs\u00fc, en etkilisi olan Louis Massignon’a g\u00f6re \u0130slam, “Tanr\u0131’n\u0131n \u0130sa’da v\u00fccut bulmas\u0131na y\u00f6nelik sistemli bir reddiyedir”. Bu nedenle ona g\u00f6re \u0130slam’\u0131n en b\u00fcy\u00fck kahraman\u0131 Hz. Muhammed de\u011fil, Tanr\u0131y\u0131 ki\u015file\u015ftirme c\u00fcretini g\u00f6stermi\u015f M\u00fcsl\u00fcman ermi\u015f Hallac-\u0131 Mansur’dur. B\u00f6ylece Massignon., Hz. \u0130sa’n\u0131n fig\u00fcr\u00fc oldu\u011fu d\u00fc\u015f\u00fcncesiyle Hallac’\u0131 \u00f6n plana \u00e7\u0131karm\u0131\u015ft\u0131r. Burada oryantalistlerin \u015eark’\u0131 zorlama ile de olsa Bat\u0131’n\u0131n terimleriyle d\u00fczenleme iste\u011finin bir \u00f6rne\u011fini g\u00f6rmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n

Hz. Peygamber’in \u0131srarla d\u00fcnyevi nitelikleri \u00fczerinde durularak, manevi y\u00f6n\u00fcn\u00fcn ihmal edilmesinin nedenlerinden birisi de i\u00e7inde ya\u015fan\u0131lan sosyal ve k\u00fclt\u00fcrel \u00e7evredir. Modern d\u00fcnyada din hayat\u0131n di\u011fer alanlar\u0131ndan ayr\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in Hz. Peygamber’in siyasi dehas\u0131 hitabet g\u00fcc\u00fc ve devlet adaml\u0131\u011f\u0131n\u0131n yan\u0131nda, insanlara dini ve manevi alanda k\u0131lavuz olmas\u0131, z\u00fchd ve takvay\u0131 arzu edenlere hayat\u0131n\u0131n model te\u015fkil etmesi anla\u015f\u0131lamam\u0131\u015ft\u0131r. Bug\u00fcn\u00fcn bir \u00e7ok insan\u0131, manevi bir \u015fahsiyetin sosyal ve politik alandaki ba\u015far\u0131lar\u0131n\u0131 anlamakta g\u00fc\u00e7l\u00fck \u00e7ekmektedir. Zira H\u0131ristiyan Bat\u0131’da, \u00f6zellikle de modern zamanlarda siyasi ve toplumsal ba\u015far\u0131lar kazanm\u0131\u015f liderlerin ayn\u0131 zamanda manevi ki\u015fili\u011finin bulunmas\u0131 olduk\u00e7a az rastlanan bir durumdur. Bu nedenle Bat\u0131l\u0131 yazarlar, Hz. Peygamber’in ki\u015fili\u011fini kavramakta zorluk \u00e7ekerler. Bat\u0131’da yaz\u0131lm\u0131\u015f Hz. Peygamber ile ilgili eserlerde Onun manevi y\u00f6n\u00fcn\u00fcn s\u00fcrekli ihmal edilmesinin sebeplerinden birisi de bu husustur. Hatta Bat\u0131l\u0131larca \u0130slam’\u0131n temel ilkeleri hakk\u0131nda en az bilinen, Hz. Peygamber’in ger\u00e7ek mahiyetidir.<\/p>\n

Hz. Peygamber’in manevi y\u00f6n\u00fcn\u00fcn g\u00f6rmezden gelinmesinin psikolojik nedenleri de vard\u0131r. Bunlar\u0131n en \u00f6nemlilerinden birisi empati eksikli\u011fidir. Hz. Peygamber’in ger\u00e7ek \u00f6nemini anlamak i\u00e7in hayat\u0131yla ilgili metinleri d\u0131\u015ftan incelemek yeterli de\u011fildir. Onu \u0130slami bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131ndan de\u011ferlendirmek ve M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n dini \u015fuurunda i\u015fgal etti\u011fi mevkii kavrama\u011fa \u00e7al\u0131\u015fmak da gerekir. Bu eksiklikten dolay\u0131 Hz. Peygamber’le ilgili bir\u00e7ok Bat\u0131l\u0131 eser, okuyucu i\u00e7in sa\u011flad\u0131klar\u0131 tarihsel ayr\u0131nt\u0131lar\u0131n zenginli\u011fi yan\u0131nda Onun ger\u00e7ek ki\u015fili\u011finin anla\u015f\u0131lmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan faydas\u0131zd\u0131rlar.<\/p>\n

Peygamber Efendimiz’in, toplumsal ve siyasi ba\u015far\u0131lar\u0131 yan\u0131nda evlilikleri ve sava\u015flar\u0131 da Onun hayat\u0131n\u0131n yaln\u0131zca d\u00fcnyevi a\u00e7\u0131dan yorumlanmas\u0131na sebep olan hususlard\u0131r. Peygamberimiz evlilikleri ile d\u00fcnyevi-toplumsal alan\u0131n i\u00e7ine girmi\u015ftir. Onun evlilikleri, “v\u00fccud”a kar\u015f\u0131 zaaf\u0131n\u0131 g\u00f6stermez. Aksine kolektif be\u015feri alan\u0131n manevi alanla fiilen b\u00fct\u00fcnle\u015fmesinin sembol\u00fcd\u00fcrler. Hz. Peygamber’in sava\u015flardaki kahramanl\u0131\u011f\u0131 \u00fczerinde yaln\u0131zca oryantalistler durmam\u0131\u015f, bu konu M\u00fcsl\u00fcman yazarlar\u0131n da dikkatini \u00e7ekmi\u015ftir. Onlar, modern insana Hz. Peygamber’i daha kolay anlatabilmek i\u00e7in, Onun kahramanl\u0131\u011f\u0131ndan bahsetme gere\u011fi duymu\u015flard\u0131r. Nitekim inanmayanlara da hitap etmek zaruretinden dolay\u0131 eserine Hz. Peygamber’in kahramanl\u0131\u011f\u0131n\u0131 anlatarak ba\u015flayan Abdurrahman Azzam, “O b\u00fcy\u00fck Peygamber’e kahraman demek ve Onu kahramanlar i\u00e7inde anlatmak bana a\u011f\u0131r geldi” der. Ali \u015eeriati’ye g\u00f6re Hz. Muhammed, sadece askeri ba\u015far\u0131lar\u0131 dikkate al\u0131narak de\u011ferlendirilmi\u015f olsayd\u0131 bile tarihin g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fc b\u00fcy\u00fck kahramanlardan say\u0131l\u0131rd\u0131. Ancak Onun askeri fetihleri, di\u011fer niteliklerinin yan\u0131nda \u0130slam’\u0131n en \u00f6nemsiz sayd\u0131\u011f\u0131 hususlardan birisidir. Bu konuda o, “Hz. Muhammed, halk\u0131n sadece d\u00fc\u015f\u00fcnceleriyle ilgilenen birisi de\u011fildi. O, siyaset, sava\u015f, g\u00fc\u00e7 (otorite) adam\u0131 oldu\u011fu halde maneviyat, takva, sevgi kendinde daha \u00e7ok belirgindi” der. Seyyid H\u00fcseyin Nasr da, Hz. Muhammed’in yarat\u0131l\u0131\u015ftan yaln\u0131zl\u0131\u011fa ve tefekk\u00fcre d\u00fc\u015fk\u00fcn bir insan oldu\u011funa dikkat \u00e7ekerek, Hz. Peygamber’i sava\u015f\u0131 seven bir insan olarak tasvir eden modern tetkiklerin Onun ger\u00e7ek ki\u015fili\u011fini tersine \u00e7evirdi\u011fini s\u00f6ylemi\u015ftir.<\/p>\n

Hz. Peygamber’in manevi y\u00f6n\u00fcn\u00fc tan\u0131mlama g\u00fc\u00e7l\u00fc\u011f\u00fc yaln\u0131zca Bat\u0131l\u0131 yazarlar i\u00e7in ge\u00e7erli olan bir durum de\u011fildir. M\u00fcsl\u00fcman yazarlar i\u00e7in de ayn\u0131 zorluk s\u00f6z konusudur. Nitekim \u00fcnl\u00fc sosyolog ve d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcr Ali \u015eeriati, bu zorlu\u011fu “\u0130nsan\u0131 sadece hayat\u0131ndaki olaylar\u0131 bilmekle tan\u0131mak m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir” s\u00f6zleriyle dile getirir. S\u0131radan \u00f6l\u00e7\u00fctlerle Hz. Peygamber’in anla\u015f\u0131lmas\u0131n\u0131n \u00e7ok g\u00fc\u00e7 oldu\u011funu belirten \u015eeriati, Muhammed’i Tan\u0131yal\u0131m adl\u0131 eserindeki gayesini “Bu y\u00fcce Ruh’a yakla\u015fabilme \u00e7abas\u0131” \u015feklinde ifade eder. Zaman zaman psikolojik \u00e7\u00f6z\u00fcmlemelere yer vermekle birlikte Hz. Peygamber’in hayat\u0131n\u0131 genelde sosyolojik a\u00e7\u0131dan tahlil eden \u015eeriati, Resul-i Ekrem’i “O, insanl\u0131\u011f\u0131n kar\u015f\u0131s\u0131na yeni bir yol ve \u00e7\u0131\u011f\u0131r a\u00e7m\u0131\u015f; okullar\u0131 kapat\u0131p yeni bir okul a\u00e7m\u0131\u015f; b\u00fct\u00fcn kal\u0131plar\u0131 k\u0131r\u0131p yeni bir kal\u0131p olu\u015fturmu\u015f; beyinlerden eski d\u00fc\u015f\u00fcnceleri silip yeni d\u00fc\u015f\u00fcncelerin temelini atm\u0131\u015ft\u0131r” s\u00f6zleriyle anlat\u0131r. \u00d6te yandan Onun (s.a.s), en belirgin vasf\u0131n\u0131n derin bir vicdan oldu\u011funu vurgular ve \u015f\u00f6yle devam eder “Onun ruhunun derinliklerinde esrarl\u0131 bir p\u0131nar vard\u0131r ki “d\u00fcr\u00fcstl\u00fck” onun tecellilerindendir”. \u015eeriati’ye g\u00f6re Cahiliye D\u00f6nemi Araplar\u0131 Hz. Peygamber’i fikirden ziyade vicdan y\u00f6n\u00fcyle tan\u0131maktayd\u0131lar, Ona “el-Emin” lakab\u0131n\u0131 da bu nedenle vermi\u015flerdi.<\/p>\n

Sosyal bilimciler i\u00e7inde, on dokuzuncu y\u00fcz y\u0131l maddeci d\u00fcnya g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn en vefal\u0131 izleyicileri oryantalistler olmakla birlikte, Bat\u0131’da maddeci felsefenin etkisinin azalmas\u0131 neticesinde son yar\u0131m y\u00fczy\u0131lda Hz. Peygamber hakk\u0131nda daha dengeli yorumlar yap\u0131lmaya ba\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. Marksist oryantalist Maxime Rodinson “Hz. Peygamber’in din\u00ee \u015fevkini \u00f6n pl\u00e2na \u00e7\u0131karmay\u0131 tercih eden \u015farkiyat\u00e7\u0131lar da vard\u0131r” diyerek bu durumdan rahats\u0131zl\u0131\u011f\u0131n\u0131 dile getirir. Modern \u015farkiyat\u00e7\u0131lardan Montgomery Watt, Peygamber Efendimizin \u0130slam tarihi boyunca bir \u00e7ok mistik \u015fahsiyete \u00f6rneklik ve \u00f6nc\u00fcl\u00fck yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6ne s\u00fcrerek, Onun manevi ki\u015fili\u011fi hakk\u0131nda olumlu d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fclmesi gerekti\u011fini s\u00f6yler. Watt, “Hz. Muhammed’in ger\u00e7ekten bir peygamber oldu\u011funa inan\u0131yor ve biz H\u0131ristiyanlar’\u0131n, “Onlar\u0131 meyvelerinden tan\u0131rs\u0131n” (Matta, 7.20) anlam\u0131ndaki H\u0131ristiyan prensibi gere\u011fince bunu kabul etmeleri gerekti\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum. \u00c7\u00fcnk\u00fc as\u0131rlar boyunca \u0130slam, bir\u00e7ok \u00fcst\u00fcn ve z\u00fchd sahibi insan yeti\u015ftirmi\u015ftir” der. Hatta o, Resulullah (s.a) terimini terc\u00fcme ederken “Resul” kelimesinin \u0130ngilizce’deki kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan “messenger\/el\u00e7i”\u0131n sek\u00fcler bir anlam ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 onun yerine “prophet\/peygamber” teriminin kullan\u0131lmas\u0131 gerekti\u011fini s\u00f6yler. \u00a0<\/strong><\/p>\n

\u015earkiyat\u00e7\u0131lar\u0131n son zamanlarda Hz. Peygamber’in ahl\u00e2k\u00ee ve manev\u00ee y\u00f6nlerini ke\u015ffetmelerinin siyasi sebepleri de olabilir. Hz. Muhammed’in \u00e7a\u011fr\u0131s\u0131n\u0131n yaln\u0131zca din\u00ee ve ahl\u00e2k\u00ee i\u00e7erikli oldu\u011funun vurgulanmas\u0131, \u0130kinci D\u00fcnya Sava\u015f\u0131ndan sonra yo\u011funla\u015fan \u0130slam \u00fclkelerindeki kurtulu\u015f sava\u015flar\u0131 ve cihad hareketlerini fikr\u00ee y\u00f6nden dayanaks\u0131z b\u0131rakmak d\u00fc\u015f\u00fcncesiyle ortaya at\u0131lm\u0131\u015f bir iddia da olabilir. Oryantalistlerden baz\u0131lar\u0131 Onun ger\u00e7ek hedefinin ahl\u00e2k\u00ee bir sistem kurmak oldu\u011funu, \u00e7evresindeki insanlar\u0131n ruh\u00ee ve ahl\u00e2k\u00ee d\u00fczeyini y\u00fckseltmek i\u00e7in samimi bir \u015fekilde \u00e7aba sarf etti\u011fini s\u00f6ylemi\u015flerdir. Nitekim muas\u0131r \u015farkiyat\u00e7\u0131lardan Claude Cahen, Hz. Peygamber’in gayesini anlat\u0131rken “B\u00fct\u00fcn din kurucular\u0131 gibi, Muhammed’in (de) sosyal bir doktrini yoktur; yapt\u0131\u011f\u0131 yaln\u0131zca ahl\u00e2k\u00ee bir sistemi ilan etmesidir… Muhammed’in as\u0131l istedi\u011fi, kar\u015f\u0131l\u0131kl\u0131 bir sorumluluk ve g\u00fc\u00e7l\u00fc bir dayan\u0131\u015fma duygusuyla bir araya gelmi\u015f insanlardan bir toplum yaratmakt\u0131” der. Cahen, Onun (s.a.s), d\u00fcr\u00fcstl\u00fc\u011f\u00fc ve samimiyeti konusunda ise \u015f\u00f6yle der: “Hazreti Muhammed, \u00e7evresindeki insanl\u0131\u011f\u0131n ruh\u00ee ve ahl\u00e2k\u00ee d\u00fczeyini y\u00fckseltmek yollar\u0131n\u0131 aramakta tart\u0131\u015f\u0131lmaz bir d\u00fcr\u00fcstl\u00fck ve co\u015fku dolu bir yetenek g\u00f6stermi\u015ftir. Yapt\u0131\u011f\u0131 \u00e7a\u011fr\u0131n\u0131n bu insanlar\u0131n t\u00f6resine ve karakterine uyum sa\u011flamas\u0131nda b\u00fcy\u00fck bir beceri, siyas\u00ee bir deha g\u00f6stermesini bilmi\u015f, b\u00f6ylece de onlara canl\u0131l\u0131k kazand\u0131rm\u0131\u015f bir ki\u015filiktir. Bu din\u00ee esininin y\u00fcceli\u011fi kadar, insanlardan gelen zorluklara ve kendisinin u\u011frad\u0131\u011f\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131lara kar\u015f\u0131 sava\u015f\u0131m\u0131n\u0131, bu esiniyle birlikte y\u00fcr\u00fct\u00fc\u015f\u00fcndeki y\u00fcceli\u011fi i\u00e7imizde hissetti\u011fimiz anda, derinli\u011fine heyecanlanmamak ve Ona sayg\u0131 duymamak olanaks\u0131zd\u0131r.”<\/p>\n

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemin hayat\u0131 hakk\u0131ndaki bilgilerin fazla olmas\u0131 Onun farkl\u0131 a\u00e7\u0131lardan yorumlanabilmesine imkan tan\u0131m\u0131\u015ft\u0131r. Ki\u015fili\u011fi hakk\u0131nda \u00e7ok say\u0131da tarihi bilgi ve rivayetler bulundu\u011fu i\u00e7in her yazar, Hz. Muhammed’i farkl\u0131 \u00f6zellikleriyle anlatm\u0131\u015ft\u0131r. Bilindi\u011fi gibi Hz. Peygamber’in hayat\u0131 ve \u015fahsiyeti hakk\u0131nda olduk\u00e7a detayl\u0131 bilgiler bulunmaktad\u0131r. Hatta baz\u0131 Bat\u0131’l\u0131 yazarlar “B\u00fct\u00fcn din kurucular\u0131 i\u00e7inde ki\u015fili\u011fi a\u00e7\u0131s\u0131ndan tarihsel karakteri en belirgin Hz. Muhammed’dir”<\/strong> demi\u015flerdir. Kimine g\u00f6re O, bir kahraman, kimine g\u00f6re d\u00fcnya tarihindeki ilk sosyalist, kimine g\u00f6re de bir dahidir. Onun kurdu\u011fu dini cemaatin k\u0131sa zamanda siyas\u0131 \u00f6zerkli\u011fini kazanarak yepyeni bir toplum ve k\u00fclt\u00fcr\u00fcn ortaya \u00e7\u0131kt\u0131\u011f\u0131 bir \u00e7ok oryantalist taraf\u0131ndan kabul edilmi\u015ftir. Hatta “Toplum halinde bir arada ya\u015fama yasas\u0131na ili\u015fkin ilkeleri, Hz. Muhammed’in \u00e7a\u011fda\u015f tarih\u00e7iler taraf\u0131ndan erken bir sosyalist san\u0131lmas\u0131na bile yol a\u00e7m\u0131\u015ft\u0131r.”<\/p>\n

Ger\u00e7ekten de Hz. Muhammed, \u00f6nder, yasa koyucu ve sosyal hayatta insanlar\u0131n \u00f6nc\u00fcs\u00fcd\u00fcr. Ancak unutulmamal\u0131d\u0131r ki Onun (s.a.s) yolu, hayat\u0131 madd\u00ee ve ruh\u00ee y\u00f6n\u00fcyle bir b\u00fct\u00fcn olarak kucaklam\u0131\u015ft\u0131r. Bu gibi niteliklerinden dolay\u0131 be\u015feri tabiat\u0131 manevi tabiat\u0131n\u0131 b\u00fcr\u00fcm\u00fc\u015f, manevi fonksiyonlar\u0131n\u0131 g\u00f6zlerden gizlemi\u015ftir. Halbuki Peygamber aleyhissel\u00e2t\u00fc vessel\u00e2m, sosyal ve siyasal hayata bu iki be\u015feri alan\u0131 manevi bir merkezle b\u00fct\u00fcnle\u015ftirmek i\u00e7in kat\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. O, yaln\u0131zca metafizik alan\u0131 temsil eden bir peygamber de de\u011fildir. Onun davran\u0131\u015flar\u0131n\u0131 \u015fekillendiren ve belirleyen be\u015feri m\u00fccadelesinin yan\u0131nda \u0130lahi murakabedir. Her peygamber, ger\u00e7e\u011fin sadece bir y\u00f6n\u00fcn\u00fc vurgulam\u0131\u015ft\u0131r. Hz. Muhammed ise peygamberli\u011fin m\u00fckemmel \u00f6rne\u011fi ve modeli oldu\u011fu i\u00e7in ger\u00e7e\u011fin b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fc tam bir ahenk ve denge ile temsil etmi\u015ftir. “T\u00fcm hakikat\u0131n, daima bir dengede gizli oldu\u011fu” g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurularak, Peygamber Efendimiz anlat\u0131l\u0131rken be\u015fer\u00ee niteliklerinin yan\u0131nda, s\u0131dk\u0131, emniyeti, z\u00fchd\u00fc, takvas\u0131, kullu\u011fu, Allah’a ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131, k\u0131sacas\u0131 Rabbanili\u011fi unutulmamal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Yukar\u0131da temas etti\u011fimiz nedenlerden dolay\u0131 Hz. Peygamber’le ilgili bir\u00e7ok modern ara\u015ft\u0131rma okuyucu i\u00e7in sa\u011flad\u0131klar\u0131 tarihsel ayr\u0131nt\u0131lar\u0131n zenginli\u011fi yan\u0131nda, Onun ger\u00e7ek ki\u015fili\u011finin anla\u015f\u0131lmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan faydas\u0131z ve son derece yarars\u0131zd\u0131rlar. Zira bu eserler ya modern Bat\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesinin tesiriyle yaz\u0131lm\u0131\u015f ya da ona reaksiyon olarak kaleme al\u0131nm\u0131\u015flard\u0131r. Modernist m\u00fcsl\u00fcman yazarlar, Hz. Peygamber’in, kimi zaman fark\u0131na dahi varmadan, a priori edindikleri h\u00fcmanist ve rasyonalist bak\u0131\u015f a\u00e7\u0131s\u0131na uygun d\u00fc\u015fmeyen b\u00fct\u00fcn y\u00f6nlerini ihmal etmi\u015fler; Onu alel\u00e2de bir insan gibi g\u00f6stermeye \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flard\u0131r.\u00a0 Sezai Karako\u00e7, bu durumu \u015f\u00f6yle dile getirir: “Bat\u0131l\u0131 bilginler, peygamberleri, halklar\u0131n\u0131n, kritik \u00e7a\u011flar\u0131nda derleyip toplay\u0131c\u0131l\u0131k, kurtar\u0131c\u0131l\u0131k rol\u00fcn\u00fc \u00fcstlenen \u00f6nderleri olarak g\u00f6r\u00fcrler. \u015e\u00fcphesiz, peygamberler, halklar\u0131n\u0131 kurtaran \u00f6nderlerdir. Ancak onlar\u0131 sadece bu yanlar\u0131yla g\u00f6rmek, t\u00fcm insanl\u0131k tarihini yanl\u0131\u015f, eksik ve ger\u00e7ek derinli\u011finden yoksun olarak yorumlamak anlam\u0131na gelir… Bug\u00fcn de, a\u015fa\u011f\u0131 yukar\u0131, d\u00fcnyan\u0131n her taraf\u0131nda ortalama “ayd\u0131n”, ge\u00e7mi\u015f yorumunda “peygamber”i, bu, Tevratlardan kalma g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn perspektifinden g\u00f6rmektedir. Onlar halklar\u0131n\u0131 g\u00fc\u00e7 zamanlar\u0131nda kurtaran \u00f6nderlerdir anlay\u0131\u015f\u0131 giderek daha bir yayg\u0131nl\u0131k kazanmaktad\u0131r. Bu anlay\u0131\u015fsa, \u00e7a\u011f\u0131m\u0131z i\u00e7in en b\u00fcy\u00fck tehlike, en b\u00fcy\u00fck eksiklik, en b\u00fcy\u00fck yoksunluktur. Peygamberlerin metafizik alan\u0131ndaki misyonlar\u0131n\u0131 g\u00f6rmezlikten gelme, yani as\u0131l g\u00f6revlerini ortadan kald\u0131rma, giderek dini de, sadece ahl\u00e2k ve eski \u00e7a\u011flar\u0131n sosyal kurallar\u0131 gibi anlama, \u00e7a\u011f\u0131m\u0131z\u0131n sapland\u0131\u011f\u0131 materyalist g\u00f6r\u00fc\u015f k\u0131s\u0131rl\u0131\u011f\u0131n\u0131n bir sonucu ve bir g\u00f6stergesidir.”<\/p>\n

Hz. Peygamber’in ahl\u00e2k\u00ee niteliklerine ve dehas\u0131na inanan inanmayan bir \u00e7ok ara\u015ft\u0131rmac\u0131, temas etmi\u015ftir. Ancak vahiyle irtibat\u0131 ve metafizik y\u00f6n\u00fc s\u00fcrekli ihmal edilmi\u015ftir. Halbuki klasik \u0130slam\u00ee kaynaklarda “Peygamberler, \u00fcst\u00fcn bir ak\u0131l g\u00fcc\u00fcne ve m\u00fckemmel bir ahl\u00e2ka sahiptirler. Hatadan korunmu\u015flard\u0131r, fiilleri vahiy kaynakl\u0131d\u0131r.” \u015feklinde anlat\u0131l\u0131r. \u00dcst\u00fcn bir ak\u0131l g\u00fcc\u00fc, g\u00fczel ahl\u00e2k, do\u011fruluk ve insanlarda g\u00fcven uyand\u0131ran ki\u015fili\u011fi Hz. Peygamber’in Cahiliye D\u00f6nemin’de de bilinen ve insanlar\u0131n takdir ettikleri nitelikleridir. Onun n\u00fcb\u00fcvveti, an\u0131lan \u00f6zelliklerinin yan\u0131nda gayb alemiyle olan irtibat\u0131 ile m\u00fcmk\u00fcn olmu\u015ftur. Onun peygamberli\u011fi, \u0130lah\u00ee vahiyle irtibat\u0131 ve korunmu\u015flu\u011fu (ismet) olmaks\u0131z\u0131n, tamamlanm\u0131\u015f olmaz. Dolay\u0131s\u0131yla Onun ger\u00e7ek mahiyetinin manev\u00ee ve kuds\u00ee nitelikleri bir tarafa b\u0131rak\u0131larak yaln\u0131zca d\u00fcnyev\u00ee \u00f6zellikleri \u00fczerinde durularak anla\u015f\u0131lmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Zira Schuon’un da ifade etti\u011fi gibi “Hz. Muhammed, asla ku\u015fku duyulamayacak be\u015feri dehas\u0131ndan dolay\u0131 de\u011fil, \u00f6z\u00fc itibar\u0131yla \u0130l\u00e2h\u00ee bir se\u00e7im sonucu peygamberlik vazifesi ile g\u00f6revlendirilmi\u015ftir”.<\/strong> Samimi ve tarafs\u0131z bir \u015fekilde siyer ve tarih kitaplar\u0131ndaki bilgilerin bir araya getirilmesi bile Resul-i Ekrem’in “\u015fahs-\u0131 manevisi”ni ve “kudsi mahiyeti”ni anlamak i\u00e7in yeterli de\u011fildir. Zira bu gibi eserlerde Onun yaln\u0131zca be\u015fer\u00ee y\u00f6n\u00fc \u00fczerinde durulmu\u015ftur. Bundan dolay\u0131d\u0131r ki M\u00fcsl\u00fcmanlar, Peygamber’e olan sevgilerini dile getirmek i\u00e7in farkl\u0131 ve daha \u00f6zg\u00fcr ifade bi\u00e7imleri aram\u0131\u015flard\u0131r. \u0130lk d\u00f6nemlerde del\u00e2il (Peygamberlik delilleri) ve \u015fem\u00e2il (Peygamber’in \u00f6zellikleri) ile ilgili \u00e7al\u0131\u015fmalar, Ona kar\u015f\u0131 hissedilen sevgiyi anlatmak i\u00e7in yaz\u0131lan kasideler, hep bu ihtiya\u00e7tan ortaya \u00e7\u0131km\u0131\u015f ilm\u00ee ve edeb\u00ee \u00fcr\u00fcnlerdir. Hz. Peygamber’e kar\u015f\u0131 duyulan sevgiyi anlatan il\u00e2hiler, kasideler ve mevlid merasimlerinin, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde de M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131 heyecanland\u0131ran, bir araya getiren en \u00f6nemli din\u00ee motiflerden biri olmas\u0131 hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz, Hz. Peygamber’i (sallall\u00e2h\u00fc aleyhi ve sellem) kalb ve g\u00f6n\u00fcl g\u00f6z\u00fcyle tasvir etmeleridir.<\/p>\n

Prof. Dr. Ayhan Tekine\u015f, Yeni \u00dcmit Dergisi, Ekim – Kas\u0131m – Aral\u0131k – 2000<\/strong><\/em><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Onsekizinci y\u00fczy\u0131lda Avrupa k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn d\u00fcnyevile\u015ftirici \u00f6\u011felerinden t\u00fcreyen modern \u015farkiyat\u00e7\u0131l\u0131k ile birlikte, Bat\u0131’da \u0130sl\u00e2m’a ve Hz. Muhammed’e (sallallah\u00fc aleyhi ve sellem) bak\u0131\u015f de\u011fi\u015fmeye ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Orta\u00e7a\u011fda Hz. Peygamber hakk\u0131ndaki bilgiler birtak\u0131m hurafelere ve bat\u0131l inan\u00e7lara dayanmaktayd\u0131. On sekizinci y\u00fcz y\u0131ldan itibaren ise ilmi esaslara dayal\u0131, tarafs\u0131z olmak iddias\u0131ndaki \u00e7al\u0131\u015fmalar ortaya \u00e7\u0131kmaya ba\u015flam\u0131\u015ft\u0131r. Ondokuzuncu y\u00fczy\u0131lda Reinhart Dozy (1820-1883) …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":3585,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,6],"tags":[414,1299,103,107],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3584"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3584"}],"version-history":[{"count":1,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3584\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":3586,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3584\/revisions\/3586"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3585"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3584"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3584"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3584"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}