G\u00fcn\u00fcm\u00fczde modern ilim ve teknolojik geli\u015fmeler, insano\u011flunun g\u00f6zlerini \u00f6ylesine kama\u015ft\u0131rd\u0131 ki, art\u0131k o, iki ad\u0131m \u00f6tesini g\u00f6rememekte, ilim ve teknolojinin d\u0131\u015f\u0131nda hi\u00e7bir \u015feye tam g\u00fcvenememekte, g\u00fcvenmek bir yana; mevcut teknik imk\u00e2nlarla her m\u00fc\u015fk\u00fcl\u00fcn\u00fc yenip, her problemini \u00e7\u00f6zebilece\u011fine inanacak kadar \u00e7arp\u0131k kan\u00e2atler ta\u015f\u0131maktad\u0131r. B\u00f6yle bir a\u015f\u0131r\u0131l\u0131\u011f\u0131n, insan-o\u011fluna neye m\u00e2lolaca\u011f\u0131n\u0131 kestirmek zor olmasa bile, bu mevzuda verilecek herhangi bir h\u00fck\u00fcm i\u00e7in zaman\u0131n tefsirini beklemeyi daha faydal\u0131 bulmaktay\u0131z. Yaln\u0131z \u015fu kadar\u0131n\u0131 s\u00f6yleyelim ki; her \u015feyde ifrat ve a\u015f\u0131r\u0131l\u0131k zararl\u0131 oldu\u011fu gibi, ilmin bir “put” haline getirilerek b\u00fct\u00fcn de\u011ferlerin ona g\u00f6t\u00fcr\u00fcl\u00fcp ba\u011flanmas\u0131 da, hem insanl\u0131k ad\u0131na hem de ilimler ad\u0131na fevkal\u00e2de tehlikeli ve zararl\u0131d\u0131r.<\/p>\n
Evet ilmin, s\u00e2lim d\u00fc\u015f\u00fcnce-tecr\u00fcbe-vicdan \u00fc\u00e7l\u00fcs\u00fcyle ele al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 zaman yararl\u0131 oldu\u011funda, cemiyetin hayat seviyesini y\u00fckselterek ona, bug\u00fcn\u00fc ve yar\u0131n\u0131 itibariyle huzur, mutluluk vadetti\u011finde \u015f\u00fcphe yoktur. Ne var ki o, tek ba\u015f\u0131na kald\u0131\u011f\u0131nda, sapma ve sapt\u0131rmalara vesile olaca\u011f\u0131 da kat’iyyen g\u00f6zard\u0131 edilmemelidir.<\/p>\n
Evet, zihinler sonsuzluk d\u00fc\u015f\u00fcncesinden mahrum b\u0131rak\u0131ld\u0131\u011f\u0131, ruh teknolojinin esiri haline getirildi\u011fi, kalb\u00ee hayat b\u00fct\u00fcn b\u00fct\u00fcn ihmale u\u011frad\u0131\u011f\u0131 bir yerde ilimden de ilmin yararl\u0131 olaca\u011f\u0131ndan da bahsedilemez. Aksine, b\u00f6yle bir iklimde ilim, vah\u015fetlerin buutla\u015f\u0131p devam etmesine, bo\u011fu\u015fmalar\u0131n k\u0131ran k\u0131rana s\u00fcr\u00fcp gitmesine, aldatma ve istismarlar\u0131n “dev” birer afet halini almas\u0131na yard\u0131mc\u0131 olacak ve “hak” kar\u015f\u0131s\u0131nda “kuvvet”e omuz verip yan \u00e7\u0131kacakt\u0131r.<\/p>\n
Do\u011frusu \u015fu ki; ilim, insan\u0131n madd\u00ee-manev\u00ee mutlulu\u011funu hedef al\u0131p, onun beden\u00ee-ruh\u00ee problemlerini \u00e7\u00f6zmeye \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131 ve insan\u0131 g\u00f6n\u00fcl-zihin birli\u011fine ula\u015ft\u0131rabildi\u011fi \u00f6l\u00e7\u00fcde faydal\u0131 ise de, bunlar\u0131 yapmad\u0131\u011f\u0131 veya yapamad\u0131\u011f\u0131 zamanlarda faydas\u0131z, hatta bir \u00f6l\u00e7\u00fcde zararl\u0131d\u0131r ve ondan insanl\u0131k yarar\u0131na bir\u015feyler beklemek de abestir.<\/span><\/strong><\/p><\/blockquote>\n
Bug\u00fcn\u00fcn b\u00fct\u00fcn b\u00fct\u00fcn madd\u00eele\u015fen insan\u0131, ilim ve tekni\u011fe sadece \u015fahs\u00ee hazlar\u0131, madd\u00ee refah ve rahat\u0131 itibariyle al\u00e2ka duymaktad\u0131r. B\u00f6yle bir anlay\u0131\u015f ise onu, her g\u00fcn biraz daha ahl\u00e2k\u00ee \u00e7\u00f6k\u00fcnt\u00fc, ruh\u00ee bunal\u0131m ve d\u00fc\u015f\u00fcncede s\u0131\u011fla\u015fmaya g\u00f6t\u00fcrmektedir. \u0130\u015fte bu insan tipidir ki, b\u00fcy\u00fck bir k\u0131sm\u0131 itibariyle ger\u00e7e\u011fi ara\u015ft\u0131rmaya ve o yolda tefekk\u00fcre yana\u015fmamakta, hatta bunlar\u0131 sevmemektedir. \u015e\u00fcphesiz bunda, topluma avam k\u00fclt\u00fcr\u00fcn\u00fcn hakim olmas\u0131n\u0131n, ilim adamlar\u0131ndaki bele\u015f\u00e7ilik d\u00fc\u015f\u00fcncesinin ve hasb\u00ee ruh k\u0131tl\u0131\u011f\u0131n\u0131n tesiri \u00e7ok b\u00fcy\u00fck olmu\u015ftur. Ne var ki, ruh insan\u0131, ilh\u00e2m insan\u0131, g\u00f6n\u00fcl insan\u0131 yeti\u015ftirememenin tesiri bundan daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr. Ortal\u0131\u011f\u0131, her\u015feyi maddede arayan akl\u0131 g\u00f6z\u00fcne inmi\u015f karakuralar\u0131n sard\u0131\u011f\u0131 bir d\u00f6nemde, ger\u00e7e\u011fin ilminden, ilimde derinle\u015fip buutla\u015fmaktan bahsetmek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir. Aksine, b\u00f6yle bir atmosferde muhakeme ve tefekk\u00fcr her g\u00fcn biraz daha k\u0131s\u0131rla\u015facak, insanlar biraz daha aptalla\u015facak ve d\u00fcnyan\u0131n her yan\u0131 makinalar\u0131n komutlar\u0131yla i\u015f yapan insanlarla dolup ta\u015facakt\u0131r.<\/p>\n
Onun i\u00e7indir ki, yar\u0131nlar\u0131 yeniden in\u015fa etmeyi pl\u00e2nlayanlar, \u00f6ncelikle ilmin ne olup ne olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, ondan neler beklenebilece\u011fini, onun hedef ve gayelerini \u00e7ok iyi belirleme mecburiyetindedirler. Yoksa aksakl\u0131klar s\u00fcr\u00fcp gidecek ve ilim de kendinden beklenenleri kat’iyyen veremeyecektir.<\/p>\n
\u00d6yle zannediyorum ki, bug\u00fcn talim ve terbiye m\u00fcesseselerimizden en y\u00fcksek devlet kademelerine kadar g\u00f6r\u00fcp m\u00fc\u015fahede etti\u011fimiz kusurlar\u0131n b\u00fcy\u00fck bir b\u00f6l\u00fcm\u00fc de, i\u015fte bu kimli\u011fi tespit edilememi\u015f ilim anlay\u0131\u015f\u0131ndan kaynaklanmaktad\u0131r. Kan\u00e2atim o ki, her \u015feyi vak’alar\u0131n d\u0131\u015f y\u00fcz\u00fcnde ara\u015ft\u0131ran talim ve terbiye m\u00fcesseseleri, hikmet ruhundan uzak kald\u0131klar\u0131 ve bu m\u00fcesseselere ilim taassubu, dar kafal\u0131l\u0131k h\u00fckmetti\u011fi s\u00fcrece, nesiller sathile\u015fmeye devam edecek, tefekk\u00fcr hayat\u0131m\u0131z daha da s\u0131\u011fla\u015facak; yeni bulu\u015f ve tespitler insanl\u0131\u011f\u0131n kurtulu\u015fu ad\u0131na bir k\u0131s\u0131m sihirli re\u00e7eteler takdim etseler bile, d\u00fcnya \u00e7ap\u0131ndaki bu umum\u00ee yozla\u015fman\u0131n \u00f6n\u00fc al\u0131namayacakt\u0131r.<\/p>\n
Bir yerde, e\u011fer ilm\u00ee ke\u015fif ve tespitler, insano\u011flunun madd\u00ee-manev\u00ee mutlulu\u011funu hedef alm\u0131yor ve insanl\u0131k ruhunun emrinde \u015fekillenmiyorlarsa, ilim gayesinden sapt\u0131r\u0131lm\u0131\u015f, teknoloji insanl\u0131k aleyhinde i\u015flemeye ba\u015flam\u0131\u015f ve insano\u011flu ra\u011fm\u0131na her \u015fey alt\u00fcst olmu\u015f demektir.<\/span><\/strong><\/p><\/blockquote>\n