Tan\u0131m\u0131<\/strong><\/p>\n

Ticaretini yapt\u0131\u011f\u0131 veya imal etti\u011fi bir mal\u0131 satan veya hizmet sunan bir ki\u015fi bunun kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 pe\u015fin alaca\u011f\u0131 gibi, vadeli de alabilir. Fakat vadenin s\u00f6z konusu oldu\u011fu bir muamele, riski de beraberinde getirmektedir. Hususiyle insanlar aras\u0131 g\u00fcvenin zay\u0131flad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6nemlerde, alaca\u011f\u0131n\u0131 zaman\u0131nda tahsil edememe endi\u015fesi daha da artmaktad\u0131r. Ge\u00e7mi\u015f d\u00f6nemlerde alacaklar daha ziyade rehin ve kefil yoluyla garanti alt\u0131na al\u0131n\u0131rken, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde bu daha \u00e7ok teminat mektuplar\u0131yla sa\u011flanmaktad\u0131r.<\/p>\n

\u00d6zellikle b\u00fct\u00fcn d\u00fcnyay\u0131 etkisi alt\u0131na alan kapitalist sistemle birlikte b\u00fcy\u00fck sermayeler olu\u015fmu\u015f ve buna ba\u011fl\u0131 olarak da b\u00fcy\u00fck yat\u0131r\u0131mlar yap\u0131lmaya ba\u015flanm\u0131\u015ft\u0131r. Tabi ki al\u0131\u015fveri\u015fin, yat\u0131r\u0131m\u0131n veya taahh\u00fcd\u00fcn b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fcne g\u00f6re \u00fcstlenilen risk de b\u00fcy\u00fcyecektir. B\u00f6yle b\u00fcy\u00fck riskleri ise s\u0131radan fertlerin \u00fcstlenmesi elbette \u00e7ok zor olacakt\u0131r. \u0130\u015fte bu a\u015famada bankalar devreye girmi\u015f ve yat\u0131r\u0131mc\u0131, m\u00fcte\u015febbis ve t\u00fcccarlar\u0131n ihtiya\u00e7 duydu\u011fu g\u00fcvenceyi sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Konusu ve i\u00e7eri\u011fine g\u00f6re farkl\u0131 \u00e7e\u015fitleri olan teminat mektuplar\u0131yla ilgili farkl\u0131 tan\u0131mlar yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Yap\u0131lan tan\u0131mlardan birisi \u015fu \u015fekildedir: \u201cBor\u00e7lunun alacakl\u0131ya kar\u015f\u0131 \u00fczerine ald\u0131\u011f\u0131 bir edimi yerine getirmemesi halinde, belirli bir miktar paray\u0131 alacakl\u0131n\u0131n ilk talebinde ona derhal \u00f6demeyi kabul ve taahh\u00fct etti\u011fine dair banka taraf\u0131ndan verilen mektuba, banka teminat mektubu denir.\u201d Bir di\u011fer tan\u0131m ise \u015fu \u015fekildedir: \u201cTeminat mektubu, bankan\u0131n muayyen bir i\u015fin ger\u00e7ekle\u015ftirilmesini, bir mal\u0131n teslimini veya bir borcun \u00f6denmesini muhataba taahh\u00fct eden m\u00fc\u015fterisinin, bu taahh\u00fcd\u00fcn evvelce muhatap taraf\u0131ndan saptanan ko\u015fullara uygun olarak yerine getirilmemesi halinde belirli bir paran\u0131n, banka taraf\u0131ndan muhataba \u00f6denece\u011fini garanti alt\u0131na alan belgedir.\u201d[1]\n

Bankalar\u0131n kendisine hitaben teminat mektubu verdi\u011fi ki\u015fiye muhatap denirken, bankan\u0131n lehine gayr-i nakd\u00ee kredi a\u00e7t\u0131\u011f\u0131 ve teminat mektubu verdi\u011fi bor\u00e7luya da lehtar denilmi\u015ftir. Dolay\u0131s\u0131yla teminat mektubu s\u00f6zle\u015fmesinin, banka, muhatap ve lehtar olmak \u00fczere \u00fc\u00e7 taraf\u0131 vard\u0131r.[2]\n

Banka, teminat mektubunu vermekle bir bor\u00e7 alt\u0131na girmi\u015f olmaz. Bil\u00e2kis bankan\u0131n bor\u00e7lu duruma gelmesi, muhatab\u0131n \u00fcstlendi\u011fi borcu \u00f6dememesiyle ortaya \u00e7\u0131kar. B\u00f6yle bir durumda lehtar yaz\u0131l\u0131 bir taleple bankan\u0131n \u00fcstlendi\u011fi borcu \u00f6demesini talep etti\u011finde, bankan\u0131n herhangi bir h\u00e2kim karar\u0131na ihtiya\u00e7 olmaks\u0131z\u0131n derhal bu borcu \u00f6demesi gerekir. Banka, teminat mektubunda \u00f6demeyi taahh\u00fct etmi\u015f oldu\u011fu borcu lehtara \u00f6dedikten sonra, bunu tahsil etmek \u00fczere muhataba m\u00fcracaat etmektedir.<\/p>\n

Hukuki Niteli\u011fi<\/strong><\/p>\n

Teminat mektuplar\u0131 k\u0131saca bankalar\u0131n vermi\u015f oldu\u011fu bir garantidir. Bankalar vermi\u015f olduklar\u0131 bu mektuplarla, belirli bir edimi yerine getirmekle y\u00fck\u00fcml\u00fc olan \u015fah\u0131s veya \u015firketlerin \u00fcstlenmi\u015f olduklar\u0131 riskleri garanti etmektedirler. Garanti mektubu vermek bankalara mahsus bir i\u015flem olmasa ve bankalar\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndaki \u015fah\u0131s ve t\u00fczel ki\u015filiklerin de b\u00f6yle bir hakk\u0131 bulunsa da mevcut uygulama daha ziyade bankalarla \u015fah\u0131s veya t\u00fczel ki\u015filer aras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmektedir. Bununla birlikte bankalar\u0131n d\u0131\u015f\u0131ndaki daha ba\u015fka kurum ve kurulu\u015flar\u0131n da teminat mektubu vermesi pek\u00e2l\u00e2 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n

Teminat mektuplar\u0131n\u0131n nas\u0131l bir akit \u00e7e\u015fidi oldu\u011fuyla ilgili hukuk\u00e7ular aras\u0131nda bir ittifak yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc hukukumuzda bununla ilgili bir d\u00fczenleme bulunmamaktad\u0131r. Fakat bunun tespiti hem s\u00f6zle\u015fmenin h\u00fck\u00fcm ve sonu\u00e7lar\u0131na hem de \u015fer\u2019\u00ee h\u00fckm\u00fcne etki etti\u011fi i\u00e7in \u00f6nem arz etmektedir. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz hukuk\u00e7ular\u0131n\u0131n baz\u0131lar\u0131 teminat mektuplar\u0131n\u0131n ba\u015fkas\u0131n\u0131n fiilini taahh\u00fct niteli\u011fi ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131 ve bir \u00e7e\u015fit garanti s\u00f6zle\u015fmesi oldu\u011funu ifade etmi\u015flerdir. Dolay\u0131s\u0131yla onlara g\u00f6re teminat mektuplar\u0131, kefalet s\u00f6zle\u015fmesi say\u0131lamaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc bunlar, as\u0131l borca ba\u011fl\u0131 fer\u2019\u00ee bir nitelik ta\u015f\u0131mad\u0131klar\u0131ndan kefaleti de a\u015fan bir y\u00fck\u00fcml\u00fcl\u00fck i\u00e7erirler ve ondan ba\u011f\u0131ms\u0131z kabul edilirler. Buna kar\u015f\u0131l\u0131k baz\u0131lar\u0131 da bir k\u0131s\u0131m gerek\u00e7elerden yola \u00e7\u0131karak teminat mektuplar\u0131n\u0131n bir \u00e7e\u015fit kefalet s\u00f6zle\u015fmesi oldu\u011funu ifade etmi\u015flerdir. \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fc bir g\u00f6r\u00fc\u015fe g\u00f6re ise teminat mektuplar\u0131 karma nitelikli bir s\u00f6zle\u015fmedir.[3]\n

\u00d6nceleri teminat mektuplar\u0131n\u0131n kefalet s\u00f6zle\u015fmesi oldu\u011fu fikri h\u00e2kim iken, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde onlar\u0131n garanti s\u00f6zle\u015fmesi niteli\u011finde oldu\u011fu genel kabul g\u00f6rmektedir. Bu konuda h\u00fck\u00fcm bildiren \u0130sl\u00e2m hukuk\u00e7ular\u0131 ise genellikle teminat mektuplar\u0131n\u0131 bir \u00e7e\u015fit kef\u00e2let s\u00f6zle\u015fmesi olarak kabul etmi\u015f ve h\u00fckm\u00fcn\u00fc buna g\u00f6re de\u011ferlendirmi\u015flerdir. Bununla birlikte teminat mektuplar\u0131n\u0131n bir vek\u00e2let olarak g\u00f6ren veya vek\u00e2let ve kef\u00e2letin birlikte bulundu\u011fu karma bir akit olarak de\u011ferlendirenler de vard\u0131r.<\/p>\n

Bir k\u0131s\u0131m \u015fekil \u015fartlar\u0131n\u0131 bir kenara b\u0131rakarak, yap\u0131lan akdin maksad\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan meseleye bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, teminat mektuplar\u0131n\u0131n bir \u00e7e\u015fit kefalet oldu\u011funda \u015f\u00fcphe yoktur. Bununla birlikte s\u00f6zle\u015fmede ileri s\u00fcr\u00fclen \u015fartlara g\u00f6re teminat mektubunun kefalet \u00f6zelli\u011fini kaybetmesi de m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr.<\/p>\n

F\u0131kh\u00ee A\u00e7\u0131dan De\u011ferlendirmesi<\/strong><\/p>\n

\u0130ktisad\u00ee \u015fartlar\u0131n zorlamas\u0131yla ve ticar\u00ee ili\u015fkilerdeki g\u00fcvenin azalmas\u0131yla birlikte ortaya \u00e7\u0131kan teminat mektuplar\u0131, yeni bir s\u00f6zle\u015fme t\u00fcr\u00fc oldu\u011fu i\u00e7in \u0130sl\u00e2m hukuk\u00e7ular\u0131 taraf\u0131ndan ele al\u0131nm\u0131\u015f ve hakk\u0131nda farkl\u0131 de\u011ferlendirmeler yap\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. Teminat mektuplar\u0131n\u0131n f\u0131kh\u00ee h\u00fckm\u00fc ele al\u0131n\u0131rken daha ziyade bankan\u0131n alm\u0131\u015f oldu\u011fu komisyon ve masraf \u00fczerinde durulmu\u015ftur. Zira \u0130sl\u00e2m hukukuna g\u00f6re kefalet akdi ki\u015fiye sevap kazand\u0131ran bir teberru mahiyetinde oldu\u011fundan, taat say\u0131ld\u0131\u011f\u0131ndan ve bir \u00e7e\u015fit yard\u0131mla\u015fma akdi kabul edildi\u011finden \u00f6t\u00fcr\u00fc, kefilin \u00fccret almas\u0131 caiz g\u00f6r\u00fclmemi\u015ftir. Fakihler buradan hareketle teminat mektuplar\u0131n\u0131n h\u00fckm\u00fcn\u00fc ara\u015ft\u0131rm\u0131\u015flard\u0131r.<\/p>\n

Biz burada \u00f6ncelikle ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n konuyla ilgili g\u00f6r\u00fc\u015flerini verecek ve arkas\u0131nda da k\u0131sa bir de\u011ferlendirmede bulunaca\u011f\u0131z.<\/p>\n

Diyanet Vakf\u0131\u2019n\u0131n \u00e7\u0131karm\u0131\u015f oldu\u011fu ansiklopedide teminat mektuplar\u0131n\u0131n h\u00fckm\u00fcyle ilgili \u015fu k\u0131sa de\u011ferlendirmeye yer verilmi\u015ftir: \u201cYeni \u00e7al\u0131\u015fmalarda teminat mektubunda g\u00f6r\u00fclen problemli durumlar\u0131n ba\u015f\u0131nda teminat mektubunun teberru mahiyetli kefaletin aksine bir \u00fccret mukabilinde yap\u0131lmas\u0131 gelmektedir. Konuyu kefalet h\u00fck\u00fcmleri \u00e7er\u00e7evesinde ele alanlar\u0131n baz\u0131lar\u0131 bunu c\u00e2iz g\u00f6rmezken di\u011ferleri ihtiya\u00e7, zaruret gibi gerek\u00e7elerle me\u015frula\u015ft\u0131rmaya \u00e7al\u0131\u015fm\u0131\u015flar, \u00fccretle vek\u00e2lete benzetenler ise sunulan birtak\u0131m hizmetlerin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmak \u00fczere teminat mektubu mukabilinde al\u0131nan \u00fccrete kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131kmam\u0131\u015flard\u0131r.\u201d[4]\n

Konuya ihtiya\u00e7 ve zaruretler a\u00e7\u0131s\u0131ndan bakan Hamdi D\u00f6nd\u00fcren ise g\u00fcn\u00fcm\u00fczde uhrev\u00ee beklentiyle b\u00fcy\u00fck mebla\u011flar\u0131 \u00fcstlenecek bir kefil bulma imk\u00e2n\u0131 kalmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ifade ettikten; ilk d\u00f6nemlerde imaml\u0131k ve m\u00fcezzinlik gibi taat \u00f6zelli\u011fi ta\u015f\u0131yan hizmetlerin bir bedel kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda yap\u0131lmas\u0131n\u0131n tecviz edilmemesine kar\u015f\u0131l\u0131k, devir de\u011fi\u015fip bunlar\u0131 meccanen yapan kimse kalmay\u0131nca dinin ve toplumun zarara u\u011framamas\u0131 ad\u0131na sonraki Hanef\u00ee fakihlerinin bu t\u00fcr hizmetler kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00fccret al\u0131nmas\u0131na fetva verdiklerini belirttikten sonra teminat mektuplar\u0131yla ilgili \u015fu h\u00fckm\u00fc vermi\u015ftir: \u201cKef\u00e2let bir taat oldu\u011funa g\u00f6re, teminat mektubu i\u00e7in al\u0131nan komisyon ve masraflar\u0131 da di\u011fer taatler i\u00e7in al\u0131nan \u00fccrete k\u0131yas etmek m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n teminat mektubu gerektiren b\u00fct\u00fcn i\u015flerden el \u00e7ekmesi, problemi \u00e7\u00f6zmek i\u00e7in yeterli de\u011fildir. Buna g\u00f6re bir M\u00fcsl\u00fcman teminat mektubu almak zorunda kal\u0131rsa, para kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 kefil tutmu\u015f olur.\u201d[5]\n

Kendisine sorulan bir soruya verdi\u011fi cevab\u0131nda Hayrettin Karaman da meseleye kefilin ald\u0131\u011f\u0131 \u00fccret a\u00e7\u0131s\u0131ndan yakla\u015farak \u015fu cevab\u0131 vermi\u015ftir: \u201cTeminat mektubu alabilirsiniz, bunun i\u00e7in bankaya \u00f6dedi\u011finiz mebla\u011f faiz de\u011fil, hizmet kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131d\u0131r, bir nevi \u00fccrettir\u2026 F\u0131k\u0131h kitaplar\u0131nda kefaletten dolay\u0131 \u00fccret alman\u0131n caiz olmad\u0131\u011f\u0131 bildirilmi\u015ftir. Ancak bir kurumun \u201cteminat mektubu\u201d \u015feklindeki kefaleti, fertler aras\u0131nda yap\u0131lan kefaletten farkl\u0131d\u0131r. Kurumun giderleri vard\u0131r ve bu giderler her i\u015flemle ilgili bulunmaktad\u0131r. Bir teminat mektubu i\u015flemi yap\u0131l\u0131rken kurumun mesela mek\u00e2n\u0131, personeli ve aletleri kullan\u0131lmaktad\u0131r. Bu sebeple bireyler aras\u0131nda yap\u0131lan kefalet i\u015fleminden kefilin \u00fccret almas\u0131 caiz olmasa bile kurumun teminat mektubu bundan farkl\u0131 oldu\u011fu i\u00e7in onun \u00fccret almas\u0131 \u00e7a\u011f\u0131m\u0131zda tart\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015f, benim de aralar\u0131nda bulundu\u011fum bir\u00e7ok f\u0131k\u0131h\u00e7\u0131 taraf\u0131ndan caiz g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.\u201d[6]\n

\u0130shak Emin Aktepe, kat\u0131l\u0131m bankalar\u0131 hakk\u0131nda yapm\u0131\u015f oldu\u011fu \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131nda teminat mektuplar\u0131n\u0131n h\u00fckm\u00fcyle ilgili \u015funlar\u0131 kaydetmi\u015ftir: \u201cTeminat mektubu bir kef\u00e2let i\u015flemi oldu\u011fu i\u00e7in komisyon al\u0131n\u0131p al\u0131namayaca\u011f\u0131 tart\u0131\u015f\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u0130sl\u00e2m hukuk\u00e7ular\u0131 ge\u00e7mi\u015fte kef\u00e2leti iyilik saym\u0131\u015flar ve komisyon almay\u0131 uygun bulmam\u0131\u015flard\u0131r. Ayr\u0131ca ge\u00e7mi\u015fte zenginlerin fakirlere kef\u00e2leti daha yayg\u0131n oldu\u011fundan olsa gerek fakirler lehine taraf olmu\u015flard\u0131r. Asl\u0131nda kef\u00e2letten komisyon al\u0131m\u0131n\u0131 yasaklayan bir dini delil yoktur. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz bankac\u0131l\u0131\u011f\u0131nda da teminat mektubu vermek bankaya hem k\u00fclfet y\u00fcklemekte hem de m\u00fckellefiyetler vermektedir. O halde bankan\u0131n buna kar\u015f\u0131l\u0131k komisyon almamas\u0131; teminat mektubu vererek tic\u00e2r\u00ee \u015firketlere iyilikte bulunmas\u0131 beklenemez\u2026 Bireysel kef\u00e2let kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda komisyon almak uygun g\u00f6r\u00fclmese de kurumsal kef\u00e2letlerde komisyon al\u0131nabilece\u011fi ifade edilmi\u015ftir. Zira bankalar teminat mektubu verebilmek ad\u0131na pek \u00e7ok masraflar yapmakta ve ayr\u0131ca sadece s\u00f6zde de\u011fil belge d\u00fczenleyerek kefil olmaktad\u0131rlar. Kat\u0131l\u0131m bankalar\u0131n\u0131n sadece fiil\u00ee masraflar\u0131 i\u00e7in komisyon alabilece\u011fini s\u00f6yleyenler de vard\u0131r.\u201d[7]\n

Baz\u0131lar\u0131 ise kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131n cevaz\u0131n\u0131, \u00f6rf\u00fcn de\u011fi\u015fmesine ba\u011flam\u0131\u015flard\u0131r. Onlara g\u00f6re ge\u00e7mi\u015f d\u00f6nemlerde kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z kefil olma gibi iyilikler kolayca yap\u0131labiliyordu. Fakat bug\u00fcn bu t\u00fcr davran\u0131\u015flar azalm\u0131\u015ft\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla fukahan\u0131n kendi d\u00f6nemindeki \u00f6rf\u00fc esas alarak ivazs\u0131z akitlerden birisi kabul etti\u011fi kef\u00e2let akdinin bug\u00fcn ivazl\u0131 akitler aras\u0131nda dahil edilmesi m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Ayr\u0131ca teminat mektubu verilmesi, aralar\u0131nda insan\u00ee ili\u015fkilerin geli\u015fmesi arzulanan fertler aras\u0131nda de\u011fil, her i\u015fi mal\u00ee i\u015flemlerle ilgili olan kurulu\u015flar aras\u0131nda ger\u00e7ekle\u015fmektedir.[8]\n

Buraya kadar bankalar\u0131n \u00fccretle teminat mektubu vermelerinin caiz oldu\u011funa dair g\u00f6r\u00fc\u015flere yer verdik. Fakat bunlar\u0131n yan\u0131nda fakihlerin bir k\u0131sm\u0131 buna kar\u015f\u0131 \u00e7\u0131km\u0131\u015f ve kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131n haram oldu\u011fundan hareketle, bankalar\u0131n teminat mektubu mukabilinde \u00fccret almas\u0131n\u0131 da caiz g\u00f6rmemi\u015ftir.<\/p>\n

Bunlardan birisi olan Vebhe Z\u00fchayli, teminat mektubunun \u015fer\u2019\u00ee h\u00fckm\u00fcyle ilgili g\u00f6r\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc \u015fu ifadelerle a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r: \u201c\u00c7a\u011fda\u015f ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar, \u0130sl\u00e2m\u00ee te\u015fekk\u00fcllerin fetva kurullar\u0131 ve f\u0131k\u0131h akademileri, kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olan teminat ile kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmayan teminat\u0131 birbirinden ay\u0131rmaktad\u0131rlar. Toplam veya k\u0131sm\u00ee kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n bulunmas\u0131 durumunda bankan\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hizmetlerden dolay\u0131 \u00fccret almas\u0131 caizdir. Banka, istifade eden taraf \u00f6demede bulundu\u011fu zaman bu \u00fccreti, teminat alt\u0131na al\u0131nan maldan dolay\u0131 al\u0131rken; e\u011fer \u00f6deme yapmam\u0131\u015fsa o takdirde de mal\u0131 muhafaza edip verdi\u011fi hizmetlerden dolay\u0131 almaktad\u0131r. Bu cevaz, \u00fccretle vek\u00e2letin caiz olu\u015funa dayanmaktad\u0131r ki banka vek\u00e2let g\u00f6revini yerine getirmektedir.<\/p>\n

Kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmayan teminat mektubuna gelince, sadece teminattan dolay\u0131 \u00fccret almak caiz de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc kefalet veya teminat akitleri teberru\/kar\u015f\u0131l\u0131ks\u0131z akitlerdir. Kefilin teminat tutar\u0131n\u0131 \u00f6demesi (ve kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00fccret almas\u0131) halinde bu fiili, kredi alan\u0131n aleyhine kredi verene menfaat sa\u011flayan bir karz akdine benzer ki bu, \u015fer\u2019an haramd\u0131r. Teminat tutar\u0131n\u0131 \u00f6demedi\u011fi h\u00e2lde, s\u0131rf kefalet akdine kar\u015f\u0131l\u0131k ald\u0131\u011f\u0131 \u00fccret de caiz de\u011fildir. \u00c7\u00fcnk\u00fc kefalet teberru akitlerindendir. Bankan\u0131n bu durumda \u00fccret almas\u0131 olsa olsa sadece idar\u00ee hizmetler ve yapt\u0131\u011f\u0131 masraflar kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda caiz olabilir, ivaz kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda herhangi bir art\u0131\u015f s\u00f6z konusu olmad\u0131\u011f\u0131ndan bu son durumdaki \u00fccret faiz say\u0131lmaz; \u00fccreti takdirde suiistimal (a\u015f\u0131r\u0131l\u0131k) olmamas\u0131 ve benzer hizmetlere \u00f6denen \u00fccretleri a\u015fmamas\u0131 \u015fart\u0131yla sadece yap\u0131lan i\u015fin \u00fccreti olmu\u015f olur.\u201d[9]\n

\u0130sl\u00e2m F\u0131k\u0131h Akademisi\u2019nin 1985 y\u0131l\u0131nda Cidde\u2019de yapm\u0131\u015f oldu\u011fu toplant\u0131da konuyla ilgili alm\u0131\u015f oldu\u011fu karar ise \u015fu \u015fekildedir:<\/p>\n

\n
1. Kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olsun veya olmas\u0131n teminat mektubu ile sa\u011flanan garant\u00f6rl\u00fck mukabilinde \u00fccret almak c\u00e2iz de\u011fildir (ki genelde bu \u00fccret belirlenirken garanti miktar\u0131 ve s\u00fcresi dikkate al\u0131n\u0131r).<\/li>\n
2. Her iki \u00e7e\u015fit teminat mektubunu \u00e7\u0131karmak i\u00e7in yap\u0131lan idar\u00ee masraflar\u0131n kar\u015f\u0131lanmas\u0131 ise \u015fer\u2019an c\u00e2izdir. Ancak burada ecr-i misil s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131 (benzer hizmetlere \u00f6denen mebla\u011f\u0131) a\u015fmamaya dikkat edilmelidir. Borcun t\u00fcm\u00fc veya bir k\u0131sm\u0131 garanti edilirken, teminat mektubu \u00e7\u0131karmak i\u00e7in gereken masraflar\u0131n hesaplanmas\u0131nda, bu teminat\u0131n \u00f6denmesi i\u015finin gerektirece\u011fi mebla\u011f dikkate al\u0131nabilir.[10]<\/li>\n<\/ol>\n

   Konuyla ilgili \u00e7al\u0131\u015fma yapan ed-Dar\u00eer de d\u00f6rt mezhebin f\u0131k\u0131h kitaplar\u0131ndan, kefaletten \u00fccret alman\u0131n caiz ve hel\u00e2l olmad\u0131\u011f\u0131na ve bunun kefaleti bat\u0131l k\u0131laca\u011f\u0131na dair iktibaslarda bulunduktan sonra, buradan hareketle bankalar\u0131n vermi\u015f olduklar\u0131 teminat mektuplar\u0131 mukabilinde \u00fccret almalar\u0131n\u0131n da caiz olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 ifade etmi\u015ftir. Ona g\u00f6re bankalar\u0131n teminat mektubu kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda alm\u0131\u015f olduklar\u0131 bedel, faizdir veya bunda faiz \u015f\u00fcphesi vard\u0131r. Ayr\u0131ca o, al\u0131nan \u00fccretin caiz oldu\u011funu savunanlar\u0131n delillerini de tek tek ele alarak de\u011ferlendirmi\u015f ve neticede bu delillerin al\u0131nan \u00fccretin cevaz\u0131na del\u00e2let etmeyece\u011fini s\u00f6ylemi\u015ftir.[11]\n

   Al-Baraka Kurumu\u2019nun 1405\u2019te Tunus\u2019ta d\u00fczenledi\u011fi ikinci toplant\u0131s\u0131nda 12 numarayla \u00e7\u0131kan fetvada da \u015fu husus belirlenmi\u015ftir: \u201cVerdi\u011fi teminat mektubuna kar\u015f\u0131l\u0131k yat\u0131r\u0131lan bedeli \u0130sl\u00e2m Bankas\u0131\u2019n\u0131n, mudarebe yoluyla ve di\u011fer m\u00fbd\u00eelere uygulanan \u015fartlar\u0131n ayn\u0131s\u0131yla i\u015fletmesi caizdir.\u201d Yani teminat mektubuna kar\u015f\u0131l\u0131k verilen bedel, yat\u0131ran\u0131n lehine i\u015fleyen bir yat\u0131r\u0131m ved\u00eeas\u0131 (hesab\u0131) mesabesinde kabul edilmekte, yat\u0131r\u0131mc\u0131n\u0131n k\u00e2ra olan ortakl\u0131\u011f\u0131 da t\u0131pk\u0131 di\u011fer yat\u0131r\u0131mc\u0131lar oran\u0131nda olmaktad\u0131r.[12]\n

   De\u011ferlendirme<\/strong><\/p>\n

   Hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz konuyla ilgili g\u00f6r\u00fc\u015fler bunlardan ibaret de\u011fildir. Fakat genel itibar\u0131yla meselenin kefalet \u00fccretinin caiz olup olmad\u0131\u011f\u0131na dayand\u0131\u011f\u0131 g\u00f6r\u00fclmektedir. Teminat mektubunu bir \u00e7e\u015fit kefalet akdi olarak g\u00f6ren ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar\u0131n \u00e7o\u011funlu\u011fu, teminat mektuplar\u0131 kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda bir \u00fccret\/bedel al\u0131nmas\u0131n\u0131 da caiz g\u00f6rmemi\u015flerdir. Fakat baz\u0131lar\u0131 teminat mektubu vermenin bir \u00e7e\u015fit vek\u00e2let akdi oldu\u011funu veya vek\u00e2let ve kefaletin birlikte bulundu\u011fu karma bir akit oldu\u011funu ifade etmi\u015f ve kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131n caiz olmas\u0131ndan hareketle buna da cevaz vermi\u015flerdir.<\/p>\n

   Bunun yan\u0131nda baz\u0131 ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar, Kur\u2019\u00e2n ve S\u00fcnnet\u2019te kefalet \u00fccreti almay\u0131 yasaklayan herhangi bir nas bulunmamas\u0131ndan hareketle, teminat mektuplar\u0131 bir \u00e7e\u015fit kefalet olsa bile, bunlar kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda \u00fccret al\u0131nmas\u0131nda bir mahzur g\u00f6rmemi\u015flerdir. Onlara g\u00f6re e\u015fyada ve muamelelerde as\u0131l olan ibaha oldu\u011funa g\u00f6re, kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131 yasaklayan bir nas bulunmad\u0131\u011f\u0131 s\u00fcrece bu konuda bir haraml\u0131ktan da bahsedilemez. Baz\u0131lar\u0131 ise kefaletin bir teberru akdi kabul edilmesini ve kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131n yasak olmas\u0131n\u0131 \u00f6rfe ba\u011flam\u0131\u015f, \u00f6rf\u00fcn de\u011fi\u015fmesiyle bu h\u00fckm\u00fcn de de\u011fi\u015febilece\u011fini ifade etmi\u015flerdir.<\/p>\n

   Teminat mektuplar\u0131n\u0131n caiz olmas\u0131na getirilen delillerden bir di\u011feri de \u00fcstlenilen riske g\u00f6re menfaat\/\u00fccret elde edilece\u011fini ifade eden, \u201cel-Har\u00e2cu bi\u2019d-dam\u00e2n\u201d, \u201cel-Gunmu bi\u2019l-gurm\u00fc\u201d \u015feklindeki f\u0131kh\u00ee kaidelerdir. Netice itibar\u0131yla bankalar da teminat mektubu vermekle cidd\u00ee bir risk alt\u0131na girdiklerine g\u00f6re, bu nispette bir \u00fccret almalar\u0131 da caiz olacakt\u0131r.<\/p>\n

   Yukar\u0131da da g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc \u00fczere teminat mektubu alman\u0131n caiz oldu\u011funu savunanlar\u0131n ileri s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc delillerden bir di\u011feri de maslahat, ihtiya\u00e7 ve zarurettir. Onlara g\u00f6re g\u00fcn\u00fcm\u00fcz\u00fcn geli\u015fen d\u00fcnyas\u0131nda t\u00fcccar\u0131n ve i\u015f adamlar\u0131n\u0131n teminat mektubu olmaks\u0131z\u0131n i\u015f yapmalar\u0131 \u00e7ok zordur. H\u00e2lbuki \u0130sl\u00e2m\u2019da as\u0131l olan kolayla\u015ft\u0131rmakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla bu konuda da geni\u015flik g\u00f6sterilmesi ve teminat mektuplar\u0131n\u0131n tecviz edilmesi \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n genel ilkelerine uygun olacakt\u0131r.[13]\n

   Her ne kadar kefilin \u00fccret almas\u0131 bir k\u0131s\u0131m gerek\u00e7elerden yola \u00e7\u0131karak tecviz edilmi\u015f olsa da bize g\u00f6re bu, do\u011fru de\u011fildir. Bu konuda naslarda do\u011frudan bir a\u00e7\u0131klama bulunmamas\u0131 da h\u00fckm\u00fc de\u011fi\u015ftirmez. \u00d6ncelikle ifade etmek gerekir ki kefalet akdinin ivazs\u0131z bir akit oldu\u011fu yani kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131n caiz olmad\u0131\u011f\u0131 konusunda icma vaki olmu\u015ftur. Yani b\u00fct\u00fcn mezhep imamlar\u0131 bu konuda m\u00fcttefiktir. Bilindi\u011fi \u00fczere icma da kesin delillerden birisidir.<\/p>\n

   Bunun \u00f6ncelikli sebebi, kefalet akdinin teberru \u00f6zelli\u011finin bulunmas\u0131d\u0131r. Yani birisine kefil olmak Allah kat\u0131nda makbul ve sevapl\u0131 bir amel oldu\u011fu i\u00e7in bunun kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 da ahirette verilecektir. Ayr\u0131ca \u0130sl\u00e2m hukukunun akitlerde g\u00f6zetti\u011fi en \u00f6nemli hedeflerden birisi, onlar\u0131n e\u015fitlik ve adalet ilkesi \u00fczerine kurulmas\u0131 ve taraflardan herhangi birisinin haks\u0131zl\u0131\u011fa d\u00fc\u015fmesine m\u00e2ni olmas\u0131d\u0131r. Yani akit kuran taraflar\u0131n alm\u0131\u015f oldu\u011fu bir bedelin mutlaka bir kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmal\u0131 ve bu da garar ve cehalet i\u00e7ermemelidir. H\u00e2lbuki kefilin alaca\u011f\u0131 \u00fccretin bir kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 yoktur. Her ne kadar baz\u0131lar\u0131 taraf\u0131ndan onun \u00fcstlendi\u011fi risk, alaca\u011f\u0131 \u00fccretin mukabili olarak g\u00f6r\u00fclse de bunun olduk\u00e7a belirsiz ve me\u00e7hul oldu\u011fu ortadad\u0131r. Yani b\u00f6yle bir riskin bedeli kime g\u00f6re ve neye g\u00f6re belirlenecektir? Birisine bor\u00e7 vermede de b\u00f6yle bir risk vard\u0131r. Fakat \u0130sl\u00e2m\u2019a g\u00f6re bor\u00e7 veren kimsenin alaca\u011f\u0131 her fazlal\u0131k veya elde edece\u011fi her menfaat faiz say\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu, kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 olmayan bir faydad\u0131r.<\/p>\n

   Dolay\u0131s\u0131yla kefilin alaca\u011f\u0131 \u00fccret bir \u00e7e\u015fit faiz say\u0131labilir. En az\u0131ndan bu, cidd\u00ee bir faiz \u015f\u00fcphesi i\u00e7ermektedir. \u00d6yle ki Ahmed Mustafa ez-Zerk\u00e2, konuyla ilgili \u015fu de\u011ferlendirmesinde kefalet \u00fccretiyle, bor\u00e7ludan al\u0131nan faiz paras\u0131n\u0131n ayn\u0131 mant\u0131\u011fa dayand\u0131\u011f\u0131n\u0131 ifade etmi\u015ftir: \u201cFakihlerin kefalet \u00fccreti alman\u0131n haram oldu\u011fu h\u00fckm\u00fcnde ittifak etmelerinin gerek\u00e7esini uzun bir s\u00fcre anlayamad\u0131m. Fakat meseleyi enine boyuna d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckten sonra f\u0131k\u0131h metinlerinin konuyla ilgili haraml\u0131k h\u00fckm\u00fcn\u00fcn hikmetini a\u00e7\u0131klayan \u015f\u00f6yle bir fikir akl\u0131ma geldi: Ben kefalet \u00fccreti alman\u0131n caiz oldu\u011funu s\u00f6yledi\u011fim zaman, riban\u0131n haraml\u0131k h\u00fccciyeti de yok olur ve onun haraml\u0131\u011f\u0131n\u0131n hikmetini a\u00e7\u0131klama imk\u00e2n\u0131 kalmaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc biz haram k\u0131l\u0131nm\u0131\u015f bir faiz oldu\u011fu gerek\u00e7esiyle bor\u00e7 veren kimsenin bir fayda temin etmesini yasakl\u0131yoruz. O h\u00e2lde biz, kefilin s\u0131rf bir risk alt\u0131na girdi\u011fi i\u00e7in \u00fcstlendi\u011fi mal\u0131 \u00f6deme ihtimalinden yola \u00e7\u0131karak onun \u00fccret almas\u0131n\u0131 kabul etti\u011fimiz zaman bunu nas\u0131l a\u00e7\u0131klayabiliriz?\u201d[14]\n

   \u0130ktisad\u0131n ayn\u0131 zamanda bir toplum d\u00fczeni olu\u015fturmas\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan meseleye bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda konuyla ilgili \u015funlar\u0131 s\u00f6ylemek de m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Kefalet akdi, insanlar aras\u0131ndaki itimat ve g\u00fcvene dayan\u0131r ve ayn\u0131 zamanda yard\u0131mla\u015fma ve dayan\u0131\u015fmay\u0131 sa\u011flar. Ticaretle me\u015fgul olan bir insan\u0131n alt\u0131na girece\u011fi bor\u00e7lar i\u00e7in kefil bulabilmesi i\u00e7in, itibar\u0131na dikkat etmesi ve g\u00fcvenilir bir ki\u015fi olmas\u0131 gerekir. E\u011fer o, gayrime\u015fru bir k\u0131s\u0131m i\u015flerle me\u015fgul olur, ticareti kurallar\u0131na g\u00f6re yapmaz ve b\u00f6ylece g\u00fcvenini kaybederse, kimse ona kefil olmak istemeyecektir. Fakat kefillerin \u00fccret almas\u0131 caiz g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcnde, toplum nezdinde hi\u00e7bir itibar\u0131 kalmam\u0131\u015f kimseler bile verece\u011fi parayla kendilerine kefil bulabilecektir. Dememiz o ki kefilli\u011fin \u00fccretsiz yap\u0131lmas\u0131, t\u00fcccar\u0131 da d\u00fcr\u00fcst ve g\u00fcvenilir olmaya zorlayan bir fakt\u00f6rd\u00fcr.<\/p>\n

   B\u00fct\u00fcn bunlardan da anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 \u00fczere kefilin \u00fccret almas\u0131, kefalet akdinin temel yap\u0131s\u0131na terstir. Fakihlerin \u00fccret \u015fart\u0131 ko\u015fulan bir kefalet akdinin bat\u0131l olaca\u011f\u0131n\u0131 ifade etmeleri de bu sebeptendir. Elbette kefilin, kefillik i\u015fini \u00fcstlenirken girece\u011fi masraflar\u0131n onu kefil tutan ki\u015fi taraf\u0131ndan kar\u015f\u0131lanmas\u0131 m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Burada \u00f6nemli olan kefilin, s\u0131rf kefillikten dolay\u0131 \u00fccret almamas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

   Kald\u0131 ki teminat mektubuyla ilgili f\u0131kh\u00ee a\u00e7\u0131dan problem olan tek mesele, kefilin \u00fccret almas\u0131 da de\u011fildir. En ba\u015fta bu mektubu veren kurumlar faiz \u00fczerine kurulu olan bankalard\u0131r. Al\u0131nan mektup kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda onlara verilen her \u00fccret ise faizli sisteme yard\u0131m anlam\u0131 ta\u015f\u0131yacakt\u0131r. H\u00e2lbuki Cen\u00e2b-\u0131 Hak, g\u00fcnahta yard\u0131mla\u015f\u0131lmamas\u0131n\u0131 emir buyurmu\u015ftur.<\/p>\n

   \u00dcstelik m\u00fc\u015fteri borcunu \u00f6deyemedi\u011fi i\u00e7in teminat mektubunu elinde bulunduran lehtar, bankadan alaca\u011f\u0131n\u0131 tahsil etti\u011fi takdirde, bankayla m\u00fc\u015fteri aras\u0131nda bir bor\u00e7 ili\u015fkisi do\u011fmakta ve m\u00fc\u015fteri borcunu bankaya hemen \u00f6demedi\u011fi takdirde banka cari fiyat \u00fczerinden faiz hesaplamaktad\u0131r. Burada m\u00fc\u015fterinin borcunu zaman\u0131nda \u00f6demesi ise \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fck bir ihtimaldir. \u00c7\u00fcnk\u00fc onun \u00f6deme g\u00fcc\u00fc olsa zaten borcunu bankaya \u00f6dettirmek zorunda kalmayacakt\u0131r. Dolay\u0131s\u0131yla b\u00f6yle bir i\u015flemin faize g\u00f6t\u00fcrme ihtimali de s\u00f6z konusudur.<\/p>\n

   G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki ticar\u00ee hayat\u0131n i\u015fleyi\u015fi hakikaten teminat mektuplar\u0131n\u0131, zaruret olmasa da bir ihtiya\u00e7 h\u00e2line getirmi\u015ftir. Fakat M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n vazifesi, \u0130sl\u00e2m f\u0131kh\u0131n\u0131 mevcut i\u015fleyen sistemin arkas\u0131ndan ko\u015fturmak de\u011fil, bil\u00e2kis ticar\u00ee ve iktisad\u00ee hayat\u0131 onun ortaya koymu\u015f oldu\u011fu kural ve kaidelere uygun bir \u015fekilde d\u00fczenlemek olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

   Muamelelerini \u0130sl\u00e2m hukukunun kurallar\u0131na uygun yapt\u0131klar\u0131 s\u00fcrece g\u00fcn\u00fcm\u00fczde faaliyet g\u00f6steren faizsiz finans kurumlar\u0131 bir alternatif olabilir. Bankalardan teminat mektubu almak isteyen m\u00fc\u015fteriler ise alacaklar\u0131 teminat mektubunun de\u011ferine e\u015fde\u011fer bir paray\u0131 banka hesab\u0131na yat\u0131rarak veya bu de\u011ferde bir akarlar\u0131n\u0131 bankaya rehin vererek bankan\u0131n bunlar\u0131 elinde tutmas\u0131n\u0131 ve teminat mektubunun kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6demek zorunda kald\u0131\u011f\u0131nda da bu borcu m\u00fc\u015fterinin hesab\u0131ndaki paradan veya elindeki rehinden \u00f6demesini sa\u011flayabilirler. B\u00f6ylece bankayla m\u00fc\u015fteri aras\u0131nda kefalet de\u011fil bir vek\u00e2let ili\u015fkisi do\u011fmu\u015f olur. Fakihler kefilin \u00fccret almas\u0131n\u0131 caiz g\u00f6rmeseler de vekilin \u00fccret almas\u0131nda bir mahzur g\u00f6rmemi\u015flerdir.<\/p>\n

   Teminat mektubu<\/a><\/span><\/strong><\/p>\n

   Dipnotlar<\/strong><\/p>\n[1] \u0130zzet Ba\u015fara, \u201cBanka Teminat Mektuplar\u0131n\u0131n Hukuk\u00ee Niteli\u011fi\u201d, TBB Dergisi<\/em>, 2009, say\u0131: 83, s. 303.<\/p>\n[2] Sezai Reiso\u011flu, \u201cBanka Teminat Mektuplar\u0131 ve Uygulamada Ortaya \u00c7\u0131kan Sorunlar\u201d, Bankac\u0131lar Dergisi<\/em>, 2002, say\u0131: 43, s. 94-95.<\/p>\n[3] Sezai Reiso\u011flu, \u201cBanka Teminat Mektuplar\u0131 ve Uygulamada Ortaya \u00c7\u0131kan Sorunlar\u201d, Bankac\u0131lar Dergisi<\/em>, 2002, say\u0131: 43, s. 94-95; \u0130zzet Ba\u015fara, \u201cBanka Teminat Mektuplar\u0131n\u0131n Hukuk\u00ee Niteli\u011fi\u201d, TBB Dergisi<\/em>, 2009, say\u0131: 83, s. 307-310.<\/p>\n[4] Yunus Apayd\u0131n, \u201cKefalet\u201d, D\u0130A<\/em>, 25\/177.<\/p>\n[5] Hamdi D\u00f6nd\u00fcren, Kur\u2019\u00e2n ve S\u00fcnnet\u2019e G\u00f6re G\u00fcncel F\u0131kh\u00ee Meseleler<\/em>, I\u015f\u0131k Yay\u0131nlar\u0131, \u0130stanbul, 2011, s. 282.<\/p>\n[6] http:\/\/www.hayrettinkaraman.net\/sc\/00124.htm<\/p>\n[7] \u0130shak Emin Aktepe, Sorularla Kat\u0131l\u0131m Bankac\u0131l\u0131\u011f\u0131<\/em>, T\u00fcrkiye Kat\u0131l\u0131m Bankalar\u0131 Birli\u011fi, \u0130stanbul, 2012, s. 123.<\/p>\n[8] Muhammed Abd\u00fclhalim \u00d6mer, \u201cProf. Dr. Vehbe Z\u00fchayli\u2019nin \u2018Finans ve Borsa\u2019 Konulu Tebli\u011fiyle \u0130lgili M\u00fczakere Raporu\u201d, 1. Uluslararas\u0131 \u0130sl\u00e2m Ticaret Hukukunun G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Meseleleri Kongresi<\/em>, edr. Mehmet Bayyi\u011fit, Kombad Yay\u0131nlar\u0131, s. 375.<\/p>\n[9] Vebhe Z\u00fchayli, \u201cFinans ve Borsa\u201d, 1. Uluslararas\u0131 \u0130sl\u00e2m Ticaret Hukukunun G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Meseleleri Kongresi<\/em>, edr. Mehmet Bayyi\u011fit, Kombad Yay\u0131nlar\u0131, s. 294.<\/p>\n[10] Vebhe Z\u00fchayli, \u201cFinans ve Borsa\u201d, 1. Uluslararas\u0131 \u0130sl\u00e2m Ticaret Hukukunun G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Meseleleri Kongresi<\/em>, s. 295.<\/p>\n[11] es-Sad\u00eek Muhammed el-Em\u00een ed-Dar\u00eer, \u201cH\u0131t\u00e2b\u00e2t\u00fc\u2019d-dam\u00e2n fi\u2019\u015f-\u015fer\u00eeati\u2019l-\u0130sl\u00e2miyye\u201d, Mecellet\u00fc\u2019l-mi\u015fk\u00e2t<\/em>; http:\/\/elibrary.mediu.edu.my\/books\/MAL06512.pdf<\/p>\n[12] Vebhe Z\u00fchayli, \u201cFinans ve Borsa\u201d, 1. Uluslararas\u0131 \u0130sl\u00e2m Ticaret Hukukunun G\u00fcn\u00fcm\u00fczdeki Meseleleri Kongresi<\/em>, s. 295.<\/p>\n[13] Bkz. Muhammed N\u00fbr Abdullah, H\u0131t\u00e2b\u00fc\u2019d-dam\u00e2ni\u2019l-masrif\u00ee<\/em> (Y\u00fcksek Lisans Tezi), K\u00fcba \u00dcniversitesi Hukuk Fak\u00fcltesi, 2009, s. 20-23.<\/p>\n[14] es-Sad\u00eek Muhammed el-Em\u00een ed-Dar\u00eer, \u201cH\u0131t\u00e2b\u00e2t\u00fc\u2019d-dam\u00e2n fi\u2019\u015f-\u015fer\u00eeati\u2019l-\u0130sl\u00e2miyye\u201d, Mecellet\u00fc\u2019l-mi\u015fk\u00e2t<\/em>; http:\/\/elibrary.mediu.edu.my\/books\/MAL06512.pdf<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

   Tan\u0131m\u0131 Ticaretini yapt\u0131\u011f\u0131 veya imal etti\u011fi bir mal\u0131 satan veya hizmet sunan bir ki\u015fi bunun kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 pe\u015fin alaca\u011f\u0131 gibi, vadeli de alabilir. Fakat vadenin s\u00f6z konusu oldu\u011fu bir muamele, riski de beraberinde getirmektedir. Hususiyle insanlar aras\u0131 g\u00fcvenin zay\u0131flad\u0131\u011f\u0131 d\u00f6nemlerde, alaca\u011f\u0131n\u0131 zaman\u0131nda tahsil edememe endi\u015fesi daha da artmaktad\u0131r. Ge\u00e7mi\u015f d\u00f6nemlerde alacaklar daha ziyade rehin ve kefil …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":3987,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,1399],"tags":[465,1400,573,47,1078],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3986"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3986"}],"version-history":[{"count":1,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3986\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":3988,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3986\/revisions\/3988"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3987"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3986"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3986"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3986"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}