Galat-\u0131 me\u015fhur haliyle \u2018kizb\u2019, -ki do\u011frusu, Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem\u2019in pek \u00e7ok yerinde \u2018kezib\u2019 olarak zikredilmi\u015ftir- k\u0131saca, yalan s\u00f6ylemek, hilaf-\u0131 vak\u00ee beyanda bulunmak, bir tevcihe g\u00f6re de insan\u0131n kendi \u2018i\u00e7inin sesi\u2019ni seslendirmemesi demektir. Bu zaviyeden bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, kezible nifak, kol kola y\u00fcr\u00fcyen iki arkada\u015f gibidirler; iki k\u00f6t\u00fc arkada\u015f. Kezib yani yalan, dinin b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlar (keb\u00e2ir) aras\u0131nda sayd\u0131\u011f\u0131 bir nifak al\u00e2metidir. Nifak da, bilindi\u011fi \u00fczere i\u00e7i-d\u0131\u015f\u0131 farkl\u0131 olma, ikiy\u00fczl\u00fcl\u00fck, inanmad\u0131\u011f\u0131 halde inan\u0131yor g\u00f6r\u00fcnme -eskiler bu hali \u2018izhar u m\u00e2 leyse fi\u2019l-b\u00e2t\u0131n\u2019 diyerek seslendirirlermi\u015f- gibi anlamlar ta\u015f\u0131r. Biz, \u015fimdilik kezib ve nifak \u00fczerinde durmay\u0131 zaman\u0131n ileride bize l\u00fctfedece\u011fi bir imk\u00e2n ve m\u00fcsaadeye emanet edip bir nebze g\u0131ybet \u00fczerinde durmak istiyoruz.<\/p>\n

G\u0131ybet \u00fc kizb \u00fc nifak \u00fczre olan ahbab\u0131n<\/em><\/strong><\/p>\n

Sohbet-i meclisine, \u00fclfet-i mel\u00fbfuna yuf!<\/em><\/strong><\/p>\n

Ayn\u00ee<\/em><\/strong><\/p><\/blockquote>\n

 <\/p>\n

G\u0131ybeti Kendi Tarifi \u0130\u00e7inde Okumaya \u00c7al\u0131\u015fal\u0131m<\/strong><\/p>\n

Bir a\u00e7\u0131dan dedikodu ve nem\u00eeme kavramlar\u0131yla ifade edebilece\u011fimiz, di\u011fer yandan da bunlar\u0131n i\u00e7inde bir t\u00fcr olarak sayabilece\u011fimiz g\u0131ybet, bir kimseyi g\u0131yab\u0131nda yani bulunmad\u0131\u011f\u0131 bir yerde \u00e7eki\u015ftirme, k\u00f6t\u00fcleme ve arkas\u0131ndan k\u00f6t\u00fc s\u00f6z s\u00f6yleme gibi manalara gelir ki, Kur\u2019\u00e2n\u2019\u0131n \u201cBirbirinizin g\u0131ybetini yapmay\u0131n; aksi takdirde \u00f6lm\u00fc\u015f bir karde\u015finizin etini yemi\u015f olursunuz.\u201d diyerek apa\u00e7\u0131k reddetti\u011fi, \u00e7irkin ve \u015fen\u2019\u00ee bir davran\u0131\u015ft\u0131r.\u201d <\/strong><\/p>\n

\u00dcstad Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n ilgili \u00e2yetten yapt\u0131\u011f\u0131 istinbatla s\u00f6yleyecek olursak \u201cG\u0131ybet, aklen, kalben, insaniyeten, vicdanen, f\u0131traten ve milliyeten mezmumdur.\u201d<\/em><\/strong><\/p>\n

\u0130sl\u00e2m \u00e2limleri g\u0131ybetin \u00e7er\u00e7evesi hakk\u0131nda pek \u00e7ok d\u00fc\u015f\u00fcnce ortaya koymu\u015flard\u0131r. Dil \u00fcstad\u0131 R\u00e2\u011f\u0131b el-\u0130sfehan\u00ee, \u201cG\u0131ybet, bir kimsenin bir ba\u015fkas\u0131n\u0131n herhangi bir kusurunu, bir zaruret olmad\u0131\u011f\u0131 halde g\u0131yab\u0131nda zikretmesidir.\u201d demi\u015ftir.<\/p>\n

\u0130mam Gazzal\u00ee hazretleri g\u0131ybet hakk\u0131nda, Efendimiz\u2019in tarifine telmihte bulunarak \u201cO, karde\u015fini duydu\u011fu zaman ho\u015flanmayaca\u011f\u0131 bir \u015fekilde anmand\u0131r.\u201d der. \u0130bn\u00fc\u2019l-Esir\u2019in, en-Nihaye\u2019sinde getirdi\u011fi tarif ise \u015f\u00f6yledir: \u201cG\u0131ybet, bir kimseyi g\u0131yab\u0131nda, bir kusurla -velev o kusur onda olsa bile- zikretmendir.\u201d<\/p>\n

\u0130mam Nevev\u00ee\u2019nin (rahmetullahi aleyh) ortaya koydu\u011fu tarif biraz daha \u015f\u00fcmull\u00fc gibidir. O, Ezk\u00e2r isimli eserinde \u015f\u00f6yle bir yorum getirir: \u201cG\u0131ybet, bir ki\u015fiden, ho\u015flanmayaca\u011f\u0131 bir \u015fekilde bahsetmektir; bu ho\u015flanmayaca\u011f\u0131 husus g\u0131ybet edilen ki\u015finin ister \u015fahs\u0131nda, ister din\u00ee ya da d\u00fcnyev\u00ee ya\u015fant\u0131s\u0131nda, yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131nda veyahut ahl\u00e2k\u0131nda ya da mal\u0131nda, evl\u00e2d \u00fc \u0131yalinde, e\u015finde, hizmet\u00e7isinde, elbisesinde, tav\u0131r ve davran\u0131\u015flar\u0131nda, konu\u015fma tarz\u0131nda, ab\u00fbs bir \u00e7ehreye sahip olup olmamas\u0131nda olsun farketmez. Bu hususta o kimseyle \u015f\u00f6yle-b\u00f6yle al\u00e2kal\u0131 olan her \u015fey ayn\u0131 kategoride de\u011ferlendirilir. Ve g\u0131ybet eden \u015fah\u0131s bunu ister laf\u0131zla, ister i\u015faretle, isterse jest ve mimikleriyle yaps\u0131n farketmez; yine g\u0131ybet olur.\u201d Yani \u015f\u00f6yle ya da b\u00f6yle bir kimsenin \u015fahs\u0131, ailesi, elbisesi, arabas\u0131, evi, \u00e7oluk-\u00e7ocu\u011fu, yak\u0131nlar\u0131 gibi onunla irtibatl\u0131 meseleler hakk\u0131nda ve o kimsenin duydu\u011fu zaman ho\u015flanmayaca\u011f\u0131 bir \u015fekilde konu\u015fmak g\u0131ybettir. G\u0131ybet ise haramd\u0131r ve b\u00fcy\u00fck bir g\u00fcnaht\u0131r. T\u0131pk\u0131 yalan s\u00f6ylemenin, zina etmenin, h\u0131rs\u0131zl\u0131k yapman\u0131n ve namaz\u0131 terk etmenin b\u00fcy\u00fck birer g\u00fcnah oldu\u011fu gibi.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m ulemas\u0131ndan baz\u0131lar\u0131na g\u00f6re g\u0131ybetin en a\u011f\u0131rlar\u0131ndan biri de, bir \u015fah\u0131s hakk\u0131nda yap\u0131lan g\u0131ybetin m\u00fcphem b\u0131rak\u0131lmas\u0131, dolay\u0131s\u0131yla da dinleyen(ler) nezdinde z\u0131mnen de olsa onun daha b\u00fcy\u00fck bir isnatla su\u00e7lan\u0131yor olmas\u0131d\u0131r. Bu \u00e2limlere g\u00f6re m\u00fcphem bir isnat, sarih bin iftiradan daha b\u00fcy\u00fckt\u00fcr.<\/p>\n

 <\/p>\n

\u0130sl\u00e2m \u00e2limleri, b\u00fct\u00fcn bu yorumlar\u0131n\u0131 yukar\u0131da ge\u00e7en \u00e2yet-i kerimeyi ve Allah Res\u00fbl\u00fc\u2019n\u00fcn \u015fu hadis-i \u015ferifini dikkate alarak ortaya koymu\u015flard\u0131r. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) ashab\u0131na,<\/p>\n

\u201cBiliyor musunuz, g\u0131ybet nedir?\u201d diye sormu\u015f, onlar\u0131n, b\u00fcy\u00fck bir edep ve nezaket i\u00e7erisinde \u201cAllah ve Res\u00fbl\u00fc daha iyi bilir.\u201d \u015feklindeki cevaplar\u0131 \u00fczerine, \u201cBir karde\u015finizi ho\u015funa gitmeyecek bir \u015fekilde zikretmenizdir.\u201d demi\u015ftir. Onlar\u0131n \u201cE\u011fer o kusur o \u015fah\u0131sta varsa…\u201d diyerek istifsarda bulunmalar\u0131 \u00fczerine de, O Sad\u0131k u Masduk, \u201cS\u00f6ylenen \u015fey o karde\u015finizde varsa o g\u0131ybet olur; \u015fayet yoksa o zaman da ona iftira edilmi\u015f olur.\u201d<\/em><\/strong> buyurmu\u015ftur.<\/p>\n

Bu hadis-i \u015ferifin yan\u0131nda, g\u0131ybetin \u015fenaeti Allah Res\u00fbl\u00fc\u2019n\u00fcn s\u00f6zlerine pek \u00e7ok defa konu olmu\u015f; O Masumlar Masumu, de\u011fil sadece ashab\u0131ndan, nifak i\u00e7erisinde olduklar\u0131n\u0131 bildi\u011fi kimselerden bile tek bir kelime ile dahi olumsuz say\u0131labilecek bir \u015fekilde bahiste bulunmad\u0131\u011f\u0131 gibi, yan\u0131nda ba\u015fkalar\u0131n\u0131n b\u00f6yle bir g\u00fcnaha te\u015febb\u00fcs etmesine de m\u00fcsaade etmemi\u015f, hem ferdin amellerini yiyip bitiren hem de i\u00e7tima\u00ee b\u00fcnyenin i\u00e7ine fitne ve iftirak tohumlar\u0131 sa\u00e7an b\u00f6yle az\u00eem bir g\u00fcnah kar\u015f\u0131s\u0131nda \u00e2deta kollar\u0131n\u0131 gerip kimseye ge\u00e7it vermemi\u015ftir.<\/p>\n

O Efendiler Efendisi\u2019nin bahtiyar \u00fcmmeti olarak bizler, g\u0131ybetin zina kadar b\u00fcy\u00fck bir c\u00fcr\u00fcm oldu\u011funu, bu c\u00fcrm\u00fc kendisine \u00e2deta hobi edinen \u2018kattat\u2019<\/strong>lar\u0131n asla cennete giremeyece\u011fini, g\u0131ybet ad\u0131na edilmi\u015f tek bir kelam\u0131n bile koskoca deryalar\u0131 buland\u0131rabilecek kadar konsantre kir ta\u015f\u0131d\u0131\u011f\u0131n\u0131, s\u00f6z getirip g\u00f6t\u00fcrmenin kabir azab\u0131n\u0131n sebeplerinden birini te\u015fkil etti\u011fini, O S\u00f6z Sultan\u0131\u2019ndan \u00f6\u011freniyoruz.<\/p>\n

\u00dcstad Bedi\u00fczzaman ise yukar\u0131da ge\u00e7en hadis-i \u015feriften hareketle g\u0131ybet hakk\u0131ndaki tarifini \u015f\u00f6yle dile getirir: \u201cG\u0131ybet odur ki, g\u0131ybet edilen adam h\u00e2z\u0131r olsa idi ve i\u015fitse idi, ker\u00e2het edip dar\u0131lacakt\u0131. E\u011fer do\u011fru dese, zaten g\u0131ybettir. E\u011fer yalan dese; hem g\u0131ybet hem iftirad\u0131r. \u0130ki katl\u0131 \u00e7irkin bir g\u00fcnaht\u0131r.\u201d (22. Mektup)<\/em><\/p>\n

Bedi\u00fczzaman hazretleri, dinin b\u00fct\u00fcn emir ve nehiyleri kar\u015f\u0131s\u0131nda titiz kelimesiyle ifade edilemeyecek kadar hassas oldu\u011fu, \u015f\u00fcpheli hususlardan bile tevakk\u00ee etti\u011fi gibi g\u0131ybet mevzuunda da \u00e2deta her zaman tetikte bir hayat s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n

Tarih\u00e7e-i Hayat\u0131 ve ba\u015fta talebeleri olmak \u00fczere onun hayat serencamesine \u015fahitlikte bulunma l\u00fctfuna n\u00e2il olmu\u015f farkl\u0131 insanlar\u0131n m\u00fcl\u00e2hazalar\u0131 bize bu hususu apa\u00e7\u0131k g\u00f6stermektedir. \u00c7ok \u00e7ileli bir hayat s\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fc, pek \u00e7ok s\u0131k\u0131nt\u0131 ve me\u015fakkate maruz b\u0131rak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 halde \u015fartlar, onu hayat d\u00fcsturlar\u0131ndan taviz vermeye zorlayamam\u0131\u015f, b\u00fct\u00fcn bir hayat\u0131 boyunca dimdik durarak kendinden sonrakilere de \u2018\u00fcsve-i hasene\u2019<\/strong> olmu\u015ftur.<\/p>\n

Evet, Hazreti \u00dcstad hi\u00e7bir kimsenin arkas\u0131ndan bir kelime ile bile olsun konu\u015fmam\u0131\u015f, \u00e7evresinde bulunup kendisine yak\u0131n duranlar\u0131n hep takdire \u015fayan yanlar\u0131n\u0131 nazara vermi\u015f ve asla onlar\u0131n k\u00fc\u00e7\u00fck ya da b\u00fcy\u00fck bir k\u0131s\u0131m noksanlar\u0131ndan bahsetmemi\u015ftir. Lahikalar\u0131na bakanlar ondaki bu inceli\u011fi ayan-beyan g\u00f6rebileceklerdir.<\/p>\n

Her G\u0131ybet Bir De\u011fil<\/strong><\/p>\n

G\u0131ybet bir ferdin ba\u015fka bir ferdin arkas\u0131ndan onun aleyhinde say\u0131labilecek tarzda konu\u015fmas\u0131 \u015feklinde olabilece\u011fi gibi, bir ya da birka\u00e7 ferdin, bir heyeti, grup ya da cemaati k\u00f6t\u00fcleyerek tenkit etmesi \u015feklinde de olabilir. G\u0131ybet ayn\u0131 zamanda s\u00f6zle yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi bazen bir i\u015faret, jest ya da mimikle de yap\u0131labilir. Hatta g\u00fcn\u00fcm\u00fczde \u00e7ok\u00e7a yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 gibi radyo, gazete, dergi, televizyon gibi yay\u0131n organlar\u0131 bu yolda kullan\u0131labilir ve b\u00f6ylece bir yalan, bir iftira ya da en az\u0131ndan bir dedikodu \u00e7ok geni\u015f kitlelere \u00e7ok k\u0131sa bir s\u00fcrede m\u00e2l edilebilir. \u0130\u015fte, \u0130sl\u00e2m \u00e2limlerinin hepsinin \u2018haram\u2019 dedikleri bu g\u00fcnah, ortaya konulu\u015f \u00fcslubuna, \u00e7eki\u015ftirilip dedikodusu yap\u0131lan fertlerin ya da gruplar\u0131n durumuna g\u00f6re \u00e7ok daha b\u00fcy\u00fck bir c\u00fcr\u00fcm h\u00e2line gelebilir.<\/p>\n

Bir toplulu\u011fun g\u0131ybetini yapmak, elbette bir \u015fahs\u0131n g\u0131ybetini yapmak gibi de\u011fildir. O, Allah\u00fc a\u2019lem, affedilme ihtimali \u00e7ok zay\u0131f bir g\u00fcnaht\u0131r. Zira, o t\u00fcr bir g\u0131ybetle o toplulu\u011fa dahil olan b\u00fct\u00fcn fertlerin hukuklar\u0131 rencide hatta ihl\u00e2l edilmi\u015f olur; dolay\u0131s\u0131yla da o fertlerden her birini tek tek bulup onlar\u0131n haklar\u0131n\u0131 helal etmelerini sa\u011flamak gerekecektir. Bu ise, imk\u00e2ns\u0131z denilebilecek kadar zor bir meseledir.<\/p>\n

Bazen de \u00f6yle fertler olur ki, onlar \u00e2deta tesbih tanelerini bir arada tutan imame gibi \u00e7ok y\u00fcksek bir vazife ve misyon icra ederler; \u015fahs-\u0131 manev\u00ee onlarla, onlar da \u015fahs-\u0131 manev\u00ee ile \u00f6yle b\u00fct\u00fcnle\u015fmi\u015flerdir ki ne o manev\u00ee b\u00fcnyeyi onlardan ne de onlar\u0131 o dokudan ayr\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmek m\u00fcmk\u00fcn olur. Binaenaleyh, onlar\u0131n arkas\u0131ndan konu\u015fup g\u0131ybetini yapanlar da o heyet-i maneviyenin b\u00fct\u00fcn\u00fcn\u00fcn g\u0131ybetini yapm\u0131\u015f gibi affedilmesi \u00e7ok zor, b\u00fcy\u00fck bir g\u00fcnah i\u015flemi\u015f olurlar.<\/p>\n

Keza, radyo, televizyon, internet gibi cihazlar\u0131 da b\u00f6yle \u00e7irkin yollarda kullanmak, bir anda bu g\u00fcnah\u0131n kitlelere ula\u015fmas\u0131na sebep oldu\u011fu i\u00e7in affedilmeyecek bir kusur olur. Onun i\u00e7indir ki, bug\u00fcn bu meseleyi bir meslek h\u00e2line getirip s\u00fcrekli onun-bunun aleyhinde konu\u015fanlar, haberlerini, magazinlerini bu \u00e7er\u00e7evede olu\u015fturanlar yar\u0131n ettiklerine nadim olup a\u011flayacak, de\u011fil sadece huzur-u \u0130lahi\u2019de, daha d\u00fcnyada iken bin pi\u015fmanl\u0131kla k\u0131vranacaklard\u0131r. En az\u0131ndan er ya da ge\u00e7 millet vicdan\u0131nda kerih g\u00f6r\u00fclen bir h\u00e2le d\u00fc\u015feceklerdir ki, bu da onlar i\u00e7in en b\u00fcy\u00fck bir ceza olacakt\u0131r.<\/p>\n

G\u0131ybet Sinsidir; \u00c2g\u00e2h Olmak Gerek<\/strong><\/p>\n

Genellikle, ba\u015fkalar\u0131n\u0131n dedikodusunu yap\u0131p g\u0131ybet edenler, yapt\u0131klar\u0131n\u0131n a\u00e7\u0131k bir g\u00fcnah hatta bir keb\u00eere (b\u00fcy\u00fck g\u00fcnah) oldu\u011funu bilseler de, bazen de g\u0131ybet kolayca fark edilemeyecek kadar gizli ve sinsi yollarla gelir. B\u00f6yle bir yola \u015fu ya da bu \u015fekilde d\u00fc\u015fm\u00fc\u015flerin de kendilerine g\u00f6re icat ettikleri de\u011fi\u015fik mazeretleri olur ki, bunlar o c\u00fcrm\u00fcn cirmini katlayan ayr\u0131 g\u00fcnahlar gibidir:<\/p>\n

\u201cBen asl\u0131nda onun\/onlar\u0131n iyili\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum.\u201d, \u201cSize s\u00f6ylediklerimi onun y\u00fcz\u00fcne de s\u00f6yleyebilirim.\u201d, \u201cZaten ben bunlar\u0131 onun kendisine de s\u00f6ylemi\u015ftim.\u201d, \u201cBen bunlar\u0131 konu\u015fuyorum ama niyetim asla falan\u0131 ya da filanlar\u0131 tenkit etmek de\u011fildir; ben hey\u2019etin iyili\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcyorum.\u201d gibi ifadeler i\u015fte bu t\u00fcr ger\u00e7ek\u00e7i olmayan mazeretlerin d\u0131\u015fa aksedi\u015f s\u00fbretlerinden sadece birka\u00e7\u0131.<\/p>\n

G\u0131ybetin yakla\u015fma yollar\u0131ndan biri daha vard\u0131r ki, hangi meclislerde kimlerle oturup kalkmam\u0131z hususunda dikkatimizi \u00e7ekercesine, onu er-Ri\u00e2ye m\u00fcellifi b\u00fcy\u00fck s\u00fbf\u00ee Haris el-Muhasib\u00ee \u015f\u00f6yle ifade eder:<\/p>\n

\u201cArkada\u015flar de\u011fi\u015fik tiplerde olurlar. \u0130blis, senin \u00e7o\u011fu zaman dikkatli ve havf sahibi oldu\u011funu, g\u0131ybet, yalan ve benzeri \u015feylerden nefret etti\u011fini, onlardan \u00e7ekindi\u011fini bilince, arkada\u015f\u0131na hemen bu t\u00fcr \u015feylerle s\u00fcsl\u00fc laf yapt\u0131rmaz. Allah\u2019\u0131 zikredip, \u00fcnsiyet kuruncaya kadar sizi ba\u015f ba\u015fa b\u0131rak\u0131r. Sonra fuzuli laf etmeyi, d\u00fcnya ile s\u00fck\u00fbnet bulmay\u0131 g\u00fczel, ho\u015f g\u00f6sterir. Buna dal\u0131nca, g\u0131ybet ve yalan\u0131 s\u00fcsleyip g\u00fczel g\u00f6sterir.\u201d (Kalb Hayat\u0131 2\/335)<\/em><\/p>\n

Bir ba\u015fka b\u00fcy\u00fck yanl\u0131\u015f da yap\u0131lan g\u0131ybete, \u2018g\u0131ybetin caiz oldu\u011fu yerler\u2019 \u00e7er\u00e7evesinde bir yer veya bir mahmil aramaya \u00e7al\u0131\u015fmakt\u0131r. Her ne kadar \u0130sl\u00e2m \u00e2limlerinin temelde g\u0131ybet say\u0131labilecek bir konu\u015fmay\u0131 zaruret gere\u011fi me\u015fru sayd\u0131klar\u0131 bir k\u0131s\u0131m alanlar varsa da bunlar\u0131n say\u0131s\u0131 mahduttur ve alan\u0131 da son derece dard\u0131r. Bunun i\u00e7indir ki, o sahillerde dola\u015fanlar\u0131n g\u0131ybet batakl\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015fmeleri kuvvetle muhtemeldir. Evet, oralarda \u00f6l\u00e7\u00fc ve dengeyi koruyabilme belli seviyenin insanlar\u0131 i\u00e7indir. Herkesin o hakk\u0131 kullanmas\u0131, o s\u0131n\u0131rlarda dola\u015fmas\u0131 asla do\u011fru de\u011fildir.<\/p>\n

G\u0131ybet Meclisleri<\/strong><\/p>\n

Meclis topluluk, hey\u2019et, toplanma yeri manas\u0131na geldi\u011fi gibi ayn\u0131 zamanda arkada\u015flar\u0131n ve dostlar\u0131n kendi aralar\u0131nda ger\u00e7ekle\u015ftirdikleri toplant\u0131 ve bir araya gelmelere de denir. Asl\u0131nda iki ki\u015finin bir araya gelip sohbet etmeleri, oturup konu\u015fmalar\u0131 da bir meclis kurmak demektir.<\/p>\n

Tenbih\u00fc\u2019l-G\u00e2fil\u00een\u2019de ifade edildi\u011fine g\u00f6re b\u00fct\u00fcn b\u00fct\u00fcn d\u00fcnya um\u00fbrundan konu\u015fulan, g\u00fcl\u00fcn\u00fcp kahkaha at\u0131lan ve ba\u015fkalar\u0131 hakk\u0131nda dedikodu yap\u0131lan hi\u00e7bir mecliste bereket ve feyiz olamayaca\u011f\u0131 gibi, Allah da o meclise asla rahmet nazar\u0131yla bakmaz, belki bu\u011fz nazar\u0131yla bakar.<\/p>\n

Nas\u0131l, fertler i\u00e7in, kalblerini her zaman ar\u0131 duru ve pak tutmalar\u0131, \u0130brahim Hakk\u0131 hazretlerinin ifadesiyle Sultan\u2019\u0131n n\u00fczul\u00fcne daima haz\u0131r bulundurmalar\u0131 asla g\u00f6zard\u0131 edilemeyecek bir vazife ise, bir sohbet veya toplant\u0131ya i\u015ftirak edenlerin de bulunduklar\u0131 o meclisi tertemiz tutmalar\u0131, kirletmemeleri olmazsa olmaz bir m\u00fckellefiyettir. Bu a\u00e7\u0131dan m\u00fcminlerin i\u00e7inde bulunduklar\u0131 meclisler de onlar\u0131n g\u00f6n\u00fclleri gibi tertemiz olmal\u0131, Cenab-\u0131 Hakk\u2019\u0131n h\u00e2z\u0131r ve n\u00e2z\u0131r bulundu\u011fu, melaike-i kiram\u0131n oray\u0131\/onlar\u0131 m\u00fc\u015fahede etti\u011fi, ba\u015fta Peygamber Efendimiz olmak \u00fczere Allah dostlar\u0131ndan baz\u0131lar\u0131n\u0131n o meclisi ruhen ziyaret etmek isteyebilecekleri daima g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde tutularak, o meclisin nezahetinin zedelenmesine asla f\u0131rsat verilmemeli, aksi istikamette en ufak bir te\u015febb\u00fcs sezildi\u011finde s\u00f6z\u00fcn mecras\u0131n\u0131 de\u011fi\u015ftirmek, hi\u00e7 olmazsa oradan ayr\u0131lmakla tavr\u0131n\u0131 belli etmek suretiyle o kabil bir te\u015febb\u00fcse engel olunmal\u0131d\u0131r. Bu bir fazilet de\u011fil bir vazifedir.<\/p>\n

Kimi zaman olur ki, en nezih ve nadide olmas\u0131 gereken meclisler bile g\u0131ybet ve benzeri g\u00fcnahlarla kirletilebilir. Mesel\u00e2, kahvehaneler gibi zat\u0131nda l\u00fczumsuz ve ba\u015fkalar\u0131 aleyhinde konu\u015fmaya her zaman m\u00fcsait ortamlar\u0131n g\u0131ybete d\u00e2yelik yapabilece\u011fi gibi, tekke, zaviye, me\u015fveret meclisleri gibi yerler de birer g\u0131ybet, yalan, nifak ve suizan meclisi haline gelebilir. O meclislerin sakinleri mutlaka Muhasib\u00ee\u2019nin s\u00f6z\u00fcne kulak verip \u015feytan\u0131n \u00f6nden, arkadan, sa\u011fdan, soldan, alttan, \u00fcstten gelebilece\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnerek bir kelime ile bile olsa yanl\u0131\u015fa d\u00fc\u015fmeme hususunda eskilerin tabiriyle \u2018\u00e2g\u00e2h-\u0131 m\u00fctenebbih\u2019 olmal\u0131d\u0131rlar. Bu manadaki tedbir ve teyakkuzun en \u00f6nemli ad\u0131m\u0131 da hi\u00e7 \u015f\u00fcphesiz iyi arkada\u015flar se\u00e7mektir. \u0130nsan, hesap g\u00fcn\u00fcnde \u201cKe\u015fke falan\u0131, filan\u0131 kendime arkada\u015f edinmeseymi\u015fim!\u201d pi\u015fmanl\u0131\u011f\u0131na d\u00fc\u015fmeden ve her bir arkada\u015f ve dostunun asl\u0131nda kendi karakterini aksettiren bir ayna oldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnerek hep iyilerle oturup kalkmaya, salihler z\u00fcmresine dahil olmaya \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem de \u201cHabisler, habisler i\u00e7indir; nezihler de, nezihler i\u00e7in.\u201d (Nur s\u00fbresi, 24\/26)<\/strong> demek suretiyle dikkatlerimizi bu noktaya \u00e7ekmektedir. Bir hikmet erinin s\u00f6yledi\u011fi;<\/p>\n

\u201cN\u00e2danlar sohbet-i n\u00e2danla eder telezz\u00fcz<\/em><\/strong><\/p>\n

N\u00e2danlar\u0131n hemdemi hep n\u00e2dan gerektir!\u201d<\/em><\/strong><\/p><\/blockquote>\n

m\u0131sralar\u0131 da bu ger\u00e7e\u011fi pek veciz bir \u015fekilde dile getirir.<\/p>\n

Sorunun zoru: Ne Yapmal\u0131?<\/strong><\/p>\n

Asl\u0131nda g\u0131ybetin ne kadar b\u00fcy\u00fck bir g\u00fcnah oldu\u011funu, Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem\u2019de \u00e7ok a\u011f\u0131r ifadelerle menedildi\u011fini, hadis-i \u015feriflerde \u00e7irkinli\u011fi \u00fczerinde ne kadar \u00e7ok tembihatta bulunuldu\u011funu, \u015fahs\u0131n kalb ve ruh hayat\u0131n\u0131 ne \u00f6l\u00e7\u00fcde \u00f6rseledi\u011fini, cemaatlerin ve topluluklar\u0131n b\u00fcnyesini bir kurt gibi kemirip, fitne, nifak ve iftirak ate\u015fine k\u00f6r\u00fck \u00e7ekti\u011fini bilmeyenimiz yok gibidir. Yok gibidir; fakat yine de b\u00f6yle a\u015fa\u011f\u0131l\u0131k bir g\u00fcnaha tevess\u00fcl etmekten \u00e7ok kere sak\u0131nmay\u0131z veya bir t\u00fcrl\u00fc yakam\u0131z\u0131 kurtaramay\u0131z.<\/p>\n

\u00d6yleyse bu hususta da s\u00fcrekli temrinat yapmak suretiyle g\u0131ybetin \u00e7irkinli\u011fini her ge\u00e7en g\u00fcn vicdan\u0131m\u0131zda daha fazla duymaya \u00e7al\u0131\u015fmak hepimizin \u015fiar\u0131 olmal\u0131d\u0131r. Bunun i\u00e7in de herkes<\/p>\n

a\u011fz\u0131n\u0131 kilitlemeli ve hi\u00e7 kimsenin g\u0131yab\u0131nda konu\u015fmamal\u0131, konu\u015facaksa mutlaka hay\u0131r konu\u015fmal\u0131d\u0131r; gerekirse a\u011fz\u0131na g\u0131ybet kokan bir kelime bile almayaca\u011f\u0131na yemin etmeli, \u015fayet yeminini bozacak olursa kendi (nefsi)ni cezaland\u0131rmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

\u0130nsan, g\u0131ybet etmi\u015f olabilece\u011fi endi\u015fesiyle s\u00fcrekli Cenab-\u0131 Hakk\u2019a r\u00fcc\u00fb edip \u201cAllah\u2019\u0131m! Beni ve g\u0131ybetini ettiklerimi ba\u011f\u0131\u015fla.\u201d demeli; ahirette nas\u0131l a\u011f\u0131r bir ceza ile kar\u015f\u0131la\u015faca\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6z\u00fcn\u00fcn \u00f6n\u00fcne getirmeli ve \u00fcrpermeli. Evet, bunlar\u0131 yapmal\u0131; fakat \u00f6tede bu elim durumlarla beride de hi\u00e7 kimseyle er ya da ge\u00e7 kar\u015f\u0131 kar\u015f\u0131ya gelip \u00f6z\u00fcr dileme mecburiyetinde kalmadan \u00f6nce g\u0131ybet denilen \u00e7ukura hi\u00e7 d\u00fc\u015fmemeye \u00e7al\u0131\u015fmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Bunun i\u00e7in de kendi g\u00fcnahlar\u0131n\u0131 hat\u0131rlamal\u0131, onlar\u0131n b\u00fcy\u00fckl\u00fc\u011f\u00fc kar\u015f\u0131s\u0131nda ba\u015fkalar\u0131n\u0131n yapt\u0131klar\u0131 \u015feylerin g\u00f6r\u00fcnemeyecek kadar k\u00fc\u00e7\u00fck ve basit \u015feyler oldu\u011funu, sonra herkesin mukteza-y\u0131 be\u015feriyet hata yapabilece\u011fini m\u00fcl\u00e2hazaya alarak kendini herkesin dununda \u00a0g\u00f6rmeli. Allah\u2019tan, s\u00fcrekli g\u00fcnahk\u00e2r insanlar\u0131n d\u00fc\u015ft\u00fckleri hata ve g\u00fcnahlara kendisini d\u00fc\u015f\u00fcrmemesini istemeli. Di\u015fini s\u0131k\u0131p sabretmeli ve ne gerekiyorsa yapmal\u0131; ama asla nefsine, \u015feytana ma\u011flup olup o t\u00fcr bir g\u00fcnaha tevess\u00fcl etmemelidir.<\/p>\n

Allah Res\u00fbl\u00fc (sallallahu aleyhi ve sellem), arkada\u015flar\u0131ndan Abdullah b. Rev\u00e2ha\u2019y\u0131 nazara vererek, onun hakk\u0131nda \u201cAllah, \u0130bn-i Rev\u00e2ha\u2019dan raz\u0131 olsun. O, meleklerin kendisiyle iftihar etti\u011fi meclisleri seviyor.\u201d der. \u0130\u015fte bize d\u00fc\u015fen, meleklerin i\u015ftirak etmek i\u00e7in aray\u0131\u015fa ve \u00e2deta yar\u0131\u015fa ge\u00e7tikleri, bulunca da Cenab-\u0131 Hakk\u2019a sevinerek m\u00fcjdesini verdikleri sohbet ve zikir meclislerini bulmak, oralar\u0131n m\u00fcdavimi olmak ve Hazreti Yusuf\u2019u kendimize \u00f6rnek alarak daima, \u201cAllah\u2019\u0131m! Beni her zaman salih kullar\u0131n\u0131n aras\u0131nda tut!\u201d diyerek yalvarmak olmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

S\u00f6z\u00fcn Sonu<\/strong><\/p>\n

S\u00f6z\u00fcm\u00fcz\u00fcn sonunda biz de, divan \u015fairi Karamanl\u0131 Ayn\u00ee gibi, meclislerini g\u0131ybet, yalan, nifak, suizan, hile, hud\u2019a \u00fczerine kuran insanlar\u0131n meclislerine de, sohbetlerine de, kendilerine de, \u00fclfet ve dostluklar\u0131na, muhabbetlerine de bir \u2018Yuf olsun!\u2019 \u00e7ekiyor ve \u201cHepimiz hem kendi vicdanlar\u0131m\u0131za hem de birbirimize, asla kimsenin arkas\u0131ndan konu\u015fmayaca\u011f\u0131m\u0131za, kimsenin eksi\u011fiyle gedi\u011fiyle u\u011fra\u015fmayaca\u011f\u0131m\u0131za, ba\u015fkalar\u0131n\u0131n k\u00fc\u00e7\u00fck lekeleri g\u00f6z\u00fcm\u00fcze \u00e7arpt\u0131\u011f\u0131nda da hemen nazarlar\u0131m\u0131z\u0131 kendi ya\u011f ba\u011flam\u0131\u015f karalar\u0131m\u0131za tevcih edece\u011fimize s\u00f6z verelim. Sohbetimiz her daim \u2018sohbet-i C\u00e2n\u00e2n\u2019 olsun; olsun da sohbet meclislerimizde ba\u015fka hi\u00e7bir kelama yer kalmas\u0131n!\u201d recas\u0131 ve \u00dcstad Bedi\u00fczzaman\u2019\u0131n g\u0131ybet bahsine dercetti\u011fi bir alt\u0131n s\u00f6zle bu fasl\u0131 kapatmak istiyoruz:<\/p>\n

\u201cD\u00fc\u015fman\u0131ma g\u0131ybetle ceza vermekten nefsimi y\u00fcksek tutuyorum<\/em><\/strong><\/p>\n

ve tenezz\u00fcl etmiyorum. \u00c7\u00fcnk\u00fc g\u0131ybet; zay\u0131f, zelil ve a\u015fa\u011f\u0131lar\u0131n sil\u00e2h\u0131d\u0131r.\u201d<\/em><\/strong><\/p>\n

Mustafa YILMAZ , \u201cBiraz Da Gurbet D\u00fc\u015ft\u00fc\u201d, I\u015f\u0131k Yay\u0131nlar\u0131 adl\u0131 kitaptan iktibas edilmi\u015ftir.<\/em><\/p><\/blockquote>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Galat-\u0131 me\u015fhur haliyle \u2018kizb\u2019, -ki do\u011frusu, Kur\u2019\u00e2n-\u0131 Ker\u00eem\u2019in pek \u00e7ok yerinde \u2018kezib\u2019 olarak zikredilmi\u015ftir- k\u0131saca, yalan s\u00f6ylemek, hilaf-\u0131 vak\u00ee beyanda bulunmak, bir tevcihe g\u00f6re de insan\u0131n kendi \u2018i\u00e7inin sesi\u2019ni seslendirmemesi demektir. Bu zaviyeden bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, kezible nifak, kol kola y\u00fcr\u00fcyen iki arkada\u015f gibidirler; iki k\u00f6t\u00fc arkada\u015f. Kezib yani yalan, dinin b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlar (keb\u00e2ir) aras\u0131nda sayd\u0131\u011f\u0131 bir …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":4502,"comment_status":"closed","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[1,410],"tags":[1576,231,1578,1577,1579],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4501"}],"collection":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=4501"}],"version-history":[{"count":2,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4501\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":4504,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/4501\/revisions\/4504"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media\/4502"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=4501"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=4501"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/www.kocar.org\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=4501"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}