Orucun hikmetleri \u00e7ok. Biz bu yaz\u0131m\u0131zda en kapsaml\u0131 hikmetlerinden ikisini \u00f6zetleyece\u011fiz:\u00a0Allah\u2019\u0131n azametini ilan<\/em>\u00a0<\/strong>ve\u00a0O\u2019nun nimetlerine \u015f\u00fckretme g\u00f6revimiz..<\/strong><\/em>.<\/p>\n Ramazan ay\u0131, \u0130slamiyet\u2019in en b\u00fcy\u00fck \u015feairlerinin ba\u015f\u0131nda gelenlerden. \u015eeair insan\u0131n \u015fuurunu canland\u0131ran a\u015fik\u00e2r, zahir al\u00e2met\u2026 M. Hamdi\u2019nin muhte\u015fem ifadesiyle,\u00a0Allah\u2019\u0131n ibadat ve t\u00e2at\u0131na ni\u015fane olan alamat-\u0131 m\u00fc\u015f\u2019iresidir<\/strong>\u00a0<\/em>[1]. Allah\u2019\u0131n azametinin delilidir. Ezan, Kur\u2019an, cami, namaz, oru\u00e7, K\u00e2\u2019be bunlardand\u0131r.<\/p>\n \u0130nsanlar kendi k\u00fc\u00e7\u00fck d\u00fcnyalar\u0131 i\u00e7inde yuvarlan\u0131p giderlerken Allah\u2019\u0131n g\u00f6kleri ve yeri, bu k\u00e2inat\u0131 yaratt\u0131\u011f\u0131n\u0131 unutuyorlar.\u00a0\u0130nsan, \u00e7o\u011fu zaman Rabbi olan Allah\u2019tan habersiz ya\u015f\u0131yor.<\/strong>\u00a0Allah\u2019\u0131 insanlara etkin bir tarzda hat\u0131rlatacak d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda alametlere ihtiya\u00e7 vard\u0131r. \u015eeairin bu ger\u00e7e\u011fi hat\u0131rlatmak i\u015flevleri vard\u0131r. Bir ay devam eden oru\u00e7 bu alametlerin en \u00f6nemlilerinden.<\/p>\n Yar\u0131m dakika ay\u0131r\u0131p, i\u00e7inde bulundu\u011fumuz k\u00e2inat\u0131n geni\u015fli\u011fini hat\u0131rlayal\u0131m: D\u00fcnyam\u0131za en uzak galaksi otuz milyar \u0131\u015f\u0131k y\u0131l\u0131 uzakl\u0131kta. D\u00fcnyadan 149,6 milyon km. uzakl\u0131kta bulunan g\u00fcne\u015f, sadece 8 \u0131\u015f\u0131k dakikas\u0131 uza\u011f\u0131m\u0131zda, daha do\u011frusu yak\u0131n\u0131m\u0131zda. Saniyeler yak\u0131nl\u0131\u011f\u0131ndaki Ay\u2019a \u0130nsanl\u0131k binlerce y\u0131ll\u0131k bilimsel birikimle ancak yirminci asr\u0131n sonlar\u0131nda ula\u015fabildi. En uzaktaki y\u0131ld\u0131z\u0131n uzakl\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6stermeye say\u0131lar yetmez. \u0130nsan\u0131n havsalas\u0131 alamaz, hayali bile yetmez. K\u00e2inat\u0131n bu u\u00e7suz bucaks\u0131z geni\u015fli\u011fi i\u00e7inde d\u00fcnya k\u00fcremiz ancak bir zerre olabilir. Bunun yan\u0131nda tek tek insan\u0131n maddi varl\u0131\u011f\u0131n\u0131n ad\u0131 bile an\u0131lamaz. Fakat Allah Teala , Kur\u2019an-\u0131 Hak\u00eem\u2019in semavat olarak nitelendirdi\u011fi koca evreni, o uzay\u0131n milyarda biri durumunda olan \u201carz\u201da, bir anlamda denk tutuyor. Bir \u00e7ok ayet-i kerimede\u00a0\u201cRabbu\u2019s-semavati ve\u2019l-arz\u201d<\/strong>\u00a0(g\u00f6klerin ve arz\u0131n Rabbi) buyuruyor.\u00a0Bunun hikmeti, e\u015fref-i mahlukat olan insanlar\u0131n, \u00f6zellikle peygamberlerin ve bilhassa \u00e2lemlere rahmet olan Hatemu\u2019l-enbiya Hz. Muhammed aleyhi ve aleyhim\u00fc\u2019s-s salat\u00fc ve\u2019s-selam\u2019\u0131n d\u00fcnyada ya\u015fam\u0131\u015f olmalar\u0131d\u0131r.<\/strong>\u00a0\u00c7\u00fcnk\u00fc b\u00fct\u00fcn varl\u0131\u011f\u0131n m\u00e2nas\u0131 ve maksad\u0131 n\u00fcb\u00fcvvet nuru ile, vahyin ayd\u0131nl\u0131\u011f\u0131 ile anla\u015f\u0131l\u0131r.<\/strong><\/p>\n Rabb\u00fc\u2019l-\u00e2lemin\u2019in kemal s\u0131fatlar\u0131, k\u00e2inat\u0131 ve insan\u0131 yaratma maksatlar\u0131 ancak bu nurun ayd\u0131nlatmas\u0131 ile g\u00f6r\u00fclebilir. B\u00fct\u00fcn bu k\u00e2inat\u0131 dolduran milyarlarca y\u0131ld\u0131z\u0131 \u00e7ekip \u00e7eviren, genel ahengi bozmayacak \u015fekilde ve h\u0131zda yerle\u015ftiren ilahi azameti insan nas\u0131l unutabilir? O\u2019nu hat\u0131rlatmak i\u00e7in d\u00fcnya \u00e7ap\u0131nda \u00e7arp\u0131c\u0131 alamet gerekir.\u00a0\u0130\u015fte Ramazan\u2019da d\u00fcnyan\u0131n b\u00fct\u00fcn \u00fclkelerinde ya\u015fayan M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n bir ay boyunca ellerini bir bardak suya, bir lokmaya uzatmak i\u00e7in iftar vaktini beklemeleri, o alamet olur.<\/strong>\u00a0D\u00fcnyan\u0131n her taraf\u0131nda bulunan m\u00fcminler muntazam, e\u011fitimli b\u00fcy\u00fck bir ordu haline gelir, \u201cVarl\u0131\u011f\u0131m\u0131za h\u00fckmeden Y\u00fcce Kumandan\u0131m\u0131z\u0131n emri ile hareket ederiz\u201d tablosunu d\u00fcnyaya ilan ederler.Y\u00fcz milyonlarca M\u00fcsl\u00fcman g\u00f6sterir ki, bu d\u00fcnya ve insanl\u0131k sahipsiz de\u011fil, b\u00fct\u00fcn k\u00e2inat\u0131n Rabbinin nimetlerinden yararlanmak i\u00e7in O\u2019nun iznini beklemek gerekir. Yer k\u00fcrenin her y\u00f6resindeki bir milyardan fazla m\u00fcsl\u00fcman, Rububiyetin k\u00e2inat \u00e7ap\u0131nda Kendisini tan\u0131tmas\u0131na, \u201cElbette Seni tan\u0131yoruz!\u201d anlam\u0131na gelen bu bekleme ve \u201cAllahu Ekber\u201d sadas\u0131yla ilan etme ile kar\u015f\u0131l\u0131k verdikten sonra sofraya otururlar. Bu tablo, inananlara bunu hat\u0131rlat\u0131rken, M\u00fcsl\u00fcman olmayanlara da bunu etkin bir \u015fekilde g\u00f6steriyor.\u00a0Bu manzara, onlar \u00fczerinde \u0130slam hakk\u0131nda bir ka\u00e7 kitap okumaktan daha fazla bir tesir uyand\u0131r\u0131r.<\/strong><\/p>\n Orucun \u00f6nemli hikmetlerinden biri de\u00a0\u015f\u00fck\u00fcr maksad\u0131n\u0131<\/strong>\u00a0ger\u00e7ekle\u015ftirmesidir. Allah insan\u0131, g\u00f6zle g\u00f6r\u00fclemeyecek kadar k\u00fc\u00e7\u00fck, hi\u00e7 mesabesinde bir h\u00fccreden yaratt\u0131. Bu h\u00fccre normalde yok olmaya mahk\u00fbmdu.\u00a0Binlerce yok olma tehlikelerinden onu koruyup hayata kavu\u015fturan sadece Allah\u2019\u0131n rahmeti ve iradesi oldu.<\/strong>\u00a0Rabbinin iradesi onu d\u00fcnyaya getirmekle b\u0131rakmay\u0131p binlerce nimetiyle donatt\u0131. G\u00f6z, kulak, el, ayak, kalp, ak\u0131l, irade, haf\u0131za vb. sinir, sindirim, kan dola\u015f\u0131m\u0131 gibi y\u00fczlerce sistem verdi. Bunlar\u0131 besleyen su, hava, \u0131\u015f\u0131k, \u0131s\u0131, her t\u00fcrl\u00fc r\u0131z\u0131kla evreni donatt\u0131. Rabbimiz \u00f6yle bir k\u00e2inat kurmu\u015f ki , mesela insan\u0131n g\u00f6z\u00fcne g\u00f6rme \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131 vermek i\u00e7in uzayda G\u00fcne\u015fi yerle\u015ftirmi\u015ftir. \u0130nsana bir elma, bir \u00fcz\u00fcm ikram etmek i\u00e7in koca g\u00fcne\u015f sistemini \u00e7al\u0131\u015ft\u0131rmakta, topra\u011f\u0131, suyu, d\u00fcnyay\u0131 \u00e7evreleyen atmosfer k\u00fcresini seferber etmede, bahar ve yaz mevsimini meydana getirmek i\u00e7in yer k\u00fcresinin ekseninine 23,5 derece e\u011fim vermektedir.<\/p>\n Daha d\u00fc\u015f\u00fcnecek neler ve neler yapm\u0131\u015f ki bir \u00e7ok bilim dal\u0131 bunlar\u0131n kanunlar\u0131n\u0131 anlamaya \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131r.\u00a0\u015eirazl\u0131 Sad\u00ee<\/strong>\u2019nin dedi\u011fi gibi\u00a0\u201cG\u00fcne\u015f, Ay b\u00fct\u00fcn kainat \u00e7al\u0131\u015f\u0131yor, ta ki sen bir par\u00e7a r\u0131z\u0131k yiyesin, ama gafletle yemeyesin\u201d.<\/strong>\u00a0Bunlar\u0131n gerektirdi\u011fi \u015f\u00fckr\u00fc insan\u0131n yerine getirmesi imk\u00e2ns\u0131z. Bunlar \u015f\u00f6yle dursun, bir tek nimet hakk\u0131nda\u00a0Behl\u00fcl D\u00e2na<\/strong>\u2019n\u0131n \u00f6\u011f\u00fcd\u00fcn\u00fc hat\u0131rlayal\u0131m. Saltanat\u0131na g\u00fcvenen Sultan\u2019a : Susuzluktan i\u00e7in yansa su i\u00e7mezsen \u00f6lece\u011fini anlasan bir bardak su i\u00e7in b\u00fct\u00fcn m\u00fclk\u00fcn\u00fc verir misin? diye sorunca: \u201cVeririm\u201d demi\u015f. Sonra \u201cPeki, i\u00e7ti\u011fini \u00e7\u0131karmak i\u00e7in s\u0131k\u0131\u015fsan, ac\u0131dan k\u0131vransan, bo\u015faltmak i\u00e7in m\u00fclk\u00fcn\u00fc vermen gerekse verir misin?\u201d deyince \u201cVeririm\u201d demi\u015f. Bunun \u00fczerine Behl\u00fcl D\u00e2na: \u201cBir bardak suyu i\u00e7mek ve \u00e7\u0131karmak i\u00e7in verilecek m\u00fclke akl\u0131 olan hi\u00e7 g\u00fcvenir mi?<\/strong>\u201d demi\u015f.<\/p>\n Hayat\u0131m\u0131z\u0131 dolduran say\u0131s\u0131z nimetlerin de\u011ferini yukar\u0131daki anekdot pek etkin bir \u015fekilde anlat\u0131yor. Bu nimetlere \u015f\u00fck\u00fcr bor\u00e7luyuz. Hayat\u0131m\u0131z boyunca ibadet etsek bile bu borcu \u00f6deyemeyiz. Ama\u00a0Ramazan orucu bu borcumuzun kefilidir.<\/strong>\u00a0\u015e\u00f6yle ki:<\/p>\n \u015e\u00fck\u00fcr i\u00e7in d\u00f6rt \u015fart vard\u0131r:<\/strong><\/p>\n Birincisi:\u00a0Nimetlerin ger\u00e7ek sahibini tan\u0131makt\u0131r.<\/strong>\u00a0Bir bardak suyu, bir tane zeytini bile a\u011fz\u0131m\u0131za g\u00f6t\u00fcrmek i\u00e7in Allah\u2019\u0131n iznini beklemekle \u201cBu nimetler, bu v\u00fccut bizim de\u011fil. Onlar Rabbimizin ihsan\u0131d\u0131r. Bu meyveler, bu sebzeler, b\u00fct\u00fcn r\u0131z\u0131klar, bunlar\u0131n ortam\u0131n\u0131 haz\u0131rlayan G\u00fcne\u015ften, buluttan, atmosfere kadar ilh. b\u00fct\u00fcn bir sistemi \u00e7al\u0131\u015ft\u0131ran O\u2019dur. Biz de bunlardan yararlanmak i\u00e7in O\u2019nun iznini bekliyoruz\u201d, halimizle O\u2019nu tan\u0131d\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 ilan ediyoruz.<\/p>\n \u0130kincisi:\u00a0Nimetlere olan ihtiyac\u0131n\u0131 hissetmektir.<\/strong>\u00a0A\u00e7l\u0131\u011f\u0131n uyarmas\u0131yla bir yudum suya, bir lokma ekme\u011fe bile ne kadar muhta\u00e7 oldu\u011funu insan oru\u00e7 sayesinde anlar.<\/p>\n \u00dc\u00e7\u00fcnc\u00fcs\u00fc:Nimetlerin kadrini bilip onlar\u0131 yerli yerince kullanmak, israf etmemektir.<\/strong>Rabbimizin verdi\u011fi r\u0131z\u0131klar\u0131n, s\u0131hhatin, imk\u00e2nlar\u0131n k\u0131ymetini bilmekle, Allah\u2019\u0131n bize verdi\u011fi de\u011feri anlar\u0131z. Nimetten ziyade, Y\u00fcce Rabbimizin bize de\u011fer vermesi bizi sevindirir. Oru\u00e7 sayesinde nimetin k\u0131ymetini daha iyi anlar, de\u011fer bilmezlik olan israftan ka\u00e7\u0131n\u0131r\u0131z. \u0130nsan bir elma yerse ondan bir lezzet al\u0131r. Ama onu bir Sultan ikram ederse, ondan ald\u0131\u011f\u0131 lezzet kat kat fazla olur.<\/p>\n D\u00f6rd\u00fcnc\u00fcs\u00fc:\u00a0Nimetler, onlar\u0131 ihsan eden Allah\u2019\u0131n raz\u0131 oldu\u011fu \u015fekilde kullan\u0131lmal\u0131d\u0131r.<\/strong>Helal yeyip, helal i\u015flerde sarf etmeli, O\u2019nun haram k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 yerlerde telef etmemeli. Ramazan orucu bu d\u00f6rt \u015fart\u0131 hem hat\u0131rlat\u0131r, iyice hissettirir, hem de fiilen ya\u015fatarak bu al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131 insana kazand\u0131r\u0131r. Onun i\u00e7indir ki Cebrail aleyhisselam \u201cRamazana ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 halde ondan yararlanarak Cenneti kazanmayan kimseye yaz\u0131klar olsun!\u201d diye dua edince Peygamberimiz aleyhisselam da \u201cAmin\u201d[2] demi\u015ftir.<\/p>\n Biz i\u00e7inde bulundu\u011fumuz 1439\/2018 Ramazan\u2019\u0131nda orucun hikmetlerinden sadece bu iki gayeyi ger\u00e7ekle\u015ftirmekle bile \u00e7ok \u015fey yapm\u0131\u015f olaca\u011f\u0131z. Bunlar\u0131 \u00f6z\u00fcmsedikten sonra ba\u015fka hikmetlerine de ge\u00e7ebiliriz. Rabbimizden inayet ve muvaffakiyet dileriz.<\/p>\n[1] Muhammed Hamdi Yaz\u0131r, Hak Dini Kur\u2019an Dili, 2\/1552.
\n[2] Buhari, Edebu\u2019l-M\u00fcfred, 1\/338; Mecmau\u2019z-zevaid, 10\/164.<\/p>\n