İrfana Yolculuk
İlgili Yazılar
Engin Sezen, The Circle
Bugün 18 Mart Çanakkale Savaşlarının yıldönümü. Kendisi de bir Çanakkaleli olan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Başkanı Mustafa Yeşil ile yaptığımız mülakatımızı, bu anlamlı günde yayınlama kararı almıştık.
İkimiz de Çanakkaleliyiz, dahası övünmek gibi olmasın ama Bigalıyız.
Mustafa Yeşil Bey’le 2013’te tanıştım. Onun da hikayesi şöyle:
O zamanlar, Gülen Hareketi hakkında bir MA tezi yazıyordum. Fethullah Gülen’in doğduğu köyden, Korucuk’tan, İstanbul’a yeni dönmüştüm. Bu bir haftalık seyahatte onlarca görüntülü, sesli döküman toplamıştım. Ulaşabileceğim her dökümanı elde etmek, MA’yi bitirince de aynı konuya Doktora’dan devam etmek niyetindeydim.
Yine, Ankara’da Diyanet İşleri Merkezi’nde Fethullah Gülen’in özel arşivine de girebilmiş, orada iki gün aralıksız çalışmış ve Gülen’in özlük dosyasındaki bütün evrakların ikişer nüshasını edinebilmiştim. Elimde yüzlerce dosya mevcuttu. Araştırmanın boyutları genişledikçe genişliyordu. Gülen’in Kırklareli’nde yazılı müezzinlik sınavına verdiği cevap kağıdından tutun da MİT’in “Şüpheli” soruşturmasına, Tayyar Altıkulaç’ın verdiği “mahzursuzdur” tebliğatına kadar çok sayıda özel mi özel evrak. (Bu arada, bu evrakları “sadece akademik çalışmalarda” kullanmak için sözüm var).
İstanbul’a gelince Kanada’ya dönmeden mülakat yapmakta fayda gördüğüm kimselerle de görüşmeye çalışıyordum. İşte onlardan biri de Mustafa Yeşil’di.
Vakfın o zamanlar sanırım Kuzguncuk’ta, Boğaz’a nazır bir şubesi vardı.
Temmuz sonlarıydı. Vakıf’ta olağaüstü bir hareketlilik… Meğer Akil Adamlartoplantısına ev sahipliği yapıyormuş Vakıf o gün. Akil adamlarımızı, kadınlarımızı orda gördüm. Mesela, Hilal Kaplan’ın nasıl ‘Mustafa abi Mustafa abi’ diyerek ortalarda dolaşıp durduğunu… ve ismi lazım değil daha pek çoklarının gelmişken ‘Mustafa Beyle birkaç dakika da olsa görüşelim’ diye bekleştiklerini…
Mustafa Bey meşguliyetine rağmen bizi çok güzel ağırladı. Yemek yedik, sohbet ettik. Show dünyasında tanınmış bir kişi ve Mustafa Bey’in bir arkadaşı daha vardı odada.
Orda Mustafa Bey’i gözlemleme, az çok tanıyabilme imkanım oldu diyebilirim. O günkü Mustafa Bey, rahat, mütebessim ve aydınlık yüzüyle hoşsohbet biriydi. Nüktedandı. Neşeli bir sohbet ettik. Tezimden başka her şey konuştuk. Mesela, sanatçı şahsın, sanat dünyası hakkında anlattığı şeyleri bugünün bağlamında daha iyi anlayabiliyorum.
Ondan sonra Mustafa Bey’le bir daha görüşemedik…
Mülakatlar devam ederken, kendisiyle mutlaka görüşmem gerektiğini düşündüğüm isimlerden biri de Yeşil Bey’di. Görüşülmese seri eksik kalırdı. Nitekim okuyucudan da böyle bir talep vardı. Sağolsun, kendisi de ısrarlı taleplerimi sonunda geri çevirmedi.
Mesajlaşmalarımızdan, kendisinin oldukça yoğun olduğu anlaşılıyordu, ama bu mülakatı söz verdiği üzre 18 Mart’a da yetiştirdi.
Mustafa Bey’in Süreç’in ta en başından beri çeşitli mahfillerde, zaman zaman konuştuğunu görüyoruz. Bu anlamda bir dönem Hareket’in önünde görünen kimselere bir misal teşkil ediyor. Ben bu uzun mülakatı, aslında bir mukaddimenin hülasası olarak görüyorum. Hizmet Hareketi’ne müteallik pek çok konuda Mustafa Bey’in daha çok söyleyeceği ve konuşması gereken konular var: Balyoz, Ergenekon, 15 Temmuz ve benzeri konularda generik açıklamalar yerine daha detaylı konuşması gerektiğini düşünüyorum mesela.
Umarım bu konuları da ilerleyen zamanlarda daha detaylı konuşabilme imkanları bulabiliriz temennisiyle bu uzun mülakatla sizleri başbaşa bırakıyorum.
Mustafa Yeşil kimdir?
Aslında çok söze hacet yok. Yunus ́un dediği gibi: “Ete kemiğe büründüm, Yunus diye göründüm” denmesi yeterli ama ben detaylara girerek biraz daha uzatabilirim:
İlk ve ortaokul eğitimimi memleketim olan Çanakkale Biga ́da tamamladım. 1981 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi‘ne girdim, o tarihten sonra da sadece bayramlarda memleketime gelebildim. Yurtiçi ve yurtdışında eğitim, medya ve diyalog alanlarında çalıştım.
2003 yılında İngiltere ́yle başlayan yurtdışı hayatım 2008’in sonlarında İstanbul merkezli Gazeteci ve Yazarlar Vakfı‘na gelince son buldu. 2008- 2015 yılları arası Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı görevinde bulundum.
17-25 Aralık ile birlikte kaybolan ifade özgürlüğü, siyasallaşan yargı ve tekelleşen medya ile boğucu bir hale gelen ülkemde görevimi yapma imkanı kalmadığı için Nisan 2015 ́de bir toplantı için gittiğim yurtdışı seyahatinden bir daha dönmeme kararı aldım. Şu anda diyalog hizmetleriyle ilgili sınırlı imkan ve alanlarda gayret göstermeye devam ediyorum. Ayrıca 3 yıl önce Newyork ́ta Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin global faaliyetlerini yürütmek için açılmış olan, Journalists and Writers Foundation ́da mütevelli heyeti üyesi olarak da katkı sunmaya çalışıyorum.
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, Hizmet Hareketi’nin resmi sözcüsü gibi algılandı kimilerince. Doğruluk payı var mı bunda?
Yer yer böyle bir algı gelişmiş olabilir ki, yaşanan süreci hatıra getirdiğimizde bunda da yadırganacak bir durum yok. Ama GYV hiçbir zaman böyle bir rol veya unvan iddiasında olmadı. Bununla birlikte özellikle 2013 başlarından itibaren Hizmet Hareketi’ne yönelik yeni bir yıpratma kampanyası dolaşıma girdi ve bazı konularda kamuoyunun bilgilendirilmesine yönelik cevap ve açıklamalar üretmek için kolektif bir çalışmaya ihtiyaç doğdu. Yirmi yıla yaklaşan sivil toplum tecrübesi, Hocaefendi’nin onursal başkan sıfatıyla doğrudan isminin geçtiği bir kurum olması, Hareket’in birçok katman ve kurumlarıyla teması, gündemi yakından izleyen kadrosu ve entelektüel ilişki ağları bu çalışmanın icrasında vakfın öne çıkmasına neden oldu. Akabinde gördük ki kişilerden ziyade bir kurumun bu işi üstlenmesi Hareket’in tabanında da takdir gördü ve kabullenildi.
Yıllarını Hizmet Hareketi içinde geçirmiş biri olarak sizce Hizmet nedir diye sorsak?
Hizmet; Türkiye ́den neşet edip bütün bir dünyaya temel insani değerler çerçevesinde faydayı hedef edinmiş bir sivil hareket ve bu gayeye gönül verenlerin de rıza-i ilahiye matuf olarak eğitim, diyalog ve yardımlaşma alanında yaptıkları faaliyetler ve ortaya koydukları eserlerin bütünüdür. Temel insani değerler etrafında şekillenen tüm gayretlerde olduğu gibi, bu eserler dünya barışına ve birlikte yaşama kültürüne katkıda bulunmaktadır.
Mesela ne gibi katkılar?
Hizmet; referansları Kitap ve Sünnet olan geleneksel İslami anlayışı esas almış; cehalete karşı eğitim projeleri, fakirliğe karşı iş adamlarının bir araya geldiği işbirliği zeminleri oluşturmuş, onların yurtdışına açılımını sağlamış, iftirak ve bölücülüğe karşı da kimseyi ötekileştirmeden insanların ortak noktalarına dikkat çekmiştir. Hala da demokratik ve hukuk devletinin olduğu coğrafyalarda bu gayretlerine, imkanlar el verdikçe devam etmektedir. Hareket, herkesi kendi konumunda kabul esasıyla özellikle ülkemizin farklı din, kültür, anlayış ve düşünce sahiplerine seslenerek toplumsal barışa önemli katkılarda bulunmuştur.
Bu bağlamda Hizmet, elbette ilk meyvelerini ve projelerini doğduğu Anadolu topraklarında verdi. Bulunduğumuz coğrafyanın üç asrı geçmiş kronik problemlerine de çözüm adına gayretler ortaya koydu. Doksanlı yıllarda bu faaliyetlerini ilk olarak Orta Asya ́ya taşıdı ve 25 yıl içinde de yaklaşık 170 ülkede faaliyet yapma zeminine sahip oldu.
Bugünkü durum itibarıyle bakıldığında Türkiye’de kabul gördüğünü söyleyebilir miyiz gerçekten?
Hizmet hareketi, yarım asra aşkın bir süredir Anadolu ́da faaliyet göstermiş ve kabul görmüş bir harekettir. Yüz binlerce insanın okullarında eğitim alması, dershanelerine gelmesi ve yüzbinlerce gönüllüsünün yıllardır maddi manevi destek vererek yurtiçi ve yurtdışında binlerce kurum açmaları bu kabulün bir ifadesi olsa gerek. Aslında bu kabul sadece Hizmet ́e özel bir gerçek değil; evrensel insani değerleri merkezine alıp insanlığın faydasına çalışan her fedakar ve hasbi girişim için geçerli bir durumdur. Hizmet ́in bu başarısını da bu bağlamda değerlendirmek gerekiyor kanaatindeyim.
Bu kadar genel bir kabul her zaman beraberinde bir etki imkanı, etkili olma imkanı da beraberinde bir güç getirir. Eğer geçmişte bazı dini hassasiyeti olan insanlar, belki çarşıya bile göndermek istemedikleri kızlarını önce üniversite tahsili için büyük şehirlere, sonraları
da öğretmen olarak yurtdışına gönderdiyseler, bu Hizmet ́e olan güveni ve Hizmet ́in pozitif toplumsal değişime olumlu etkisini göstermektedir.
Az önceki sorunuza cevabımı özetlersem eğer, benim için Hizmet, dünyada aktif sorumluluk alıp katkıda bulunarak, iyi bir mümin olmanın, mal, makam ve servet beklentilerine girmeden, (şirket-i maneviyeye ortak olarak) Allah rızasına ulaşmanın, yollarını telkin ediyor, gösteriyor, hatta yaşam alanları ve pratiklerini sunuyor. Benim için Hizmet, Ehl-i sünnet prensiplerini global şartlarda doğru ve insanlara fayda sağlayacak şekilde yaşanır kılarak temsil etmenin, ahireti kazanmada da ferdi değil, kolektif gayrete sahib olmanın imkan ve zeminidir.
Fethullah Gülen ́e yakın bir isimsiniz. Sanırım onun ders halkasında da bulundunuz bir dönem. Bize bir Gülen portresi çizer misiniz?
Her insanın hayatında, onun için çok değerli ve önemli, adeta mihenk taşı olan insanlar vardır. Fethullah Gülen Hocaefendi de benim için İslam ́ın özüne sadık ve bir o kadar da çağıyla barışık bir yorumunu ortaya koyabilmiş müstesna bir insandır. Tevazuunda ve insani ilişkilerindeki kemalâtı, sunduğu prensipleri başta bizzat kendisinin hayata geçirmesi, ilmi derinliğini ortaya koyduğu sayısız eserleri ile, bende daima derin bir saygı ve sevgi oluşturmuştur. Benim için Hocaefendi, ömrünü insanlığın hayrına adamış bir kahraman. Sadece bir neslin değil, 3-4 neslin Allah rızasına ulaşmanın, insanlığa hizmet etme üzerinden ancak mümkün olduğunu idrak etmesine sebep olmuş, fedakarlığı, hasbiliği, Allah ve Peygamber (sas) sevgisini binlerce insanın gönlüne nakşeden bir nakkaş.
Evet, Hocaefendi müstesna bir insan. Her müstesna kişilikte olduğu gibi, onu o yapan hasletleri tanımlamak çok zor, ama bu benim gönül aynama yansıyan, kendi sübjektif bakış açım.
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, takdir edilir edilmez Türkiye’nin yakın tarihinde önemli katkıları olan bir platform. Siz de zor bir dönemde başkanlık yaptınız orda. Bu Vakfın katkılarını bir de sizden dinleyelim.
2008-2015 yılları arasında Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı başkanı olarak görev yaptım. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın misyonu insanların kimlik, yaşam tarzı ve inançları ne olursa olsun, kendileri olarak ve barış içinde bir arada yaşayabilecekleri bir toplumsal iklim inşasına katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. Her ne kadar bu çaba Türkiye sınırları içinde başladıysa da sonraları vakfın “Evrensel Barışa Doğru” vizyonuna uygun biçimde sınırların ötesinde de kabul gördü. Bu mesaj ve hedeflere sahip olan Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın ilkesi ise demokrasi oldu. Vakfın kurulduğu 1994 yılında onursal başkan Fethullah Gülen Hocaefendi’nin “Demokrasiden geriye dönüş yok” vurgusu ile yolun başında ne dendiyse, 22 yıl boyunca Türkiye ́de varlık gösteren Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı hep o prensiplere binaen hareket etti: İlk dinlerarası diyalog girişimini başlatarak medeniyetler çatışması tezlerine medenice cevap verdi; azınlıkların, Alevilerin, Kürtlerin meselelerine çözüm arayışlarının bir parçası oldu, kadınların sorunları ile ilgili ciddi gayretlerde bulundu ve tecrübesini ülke içinde ve dışında birçok STK’ya aktardı.
Vakfın ülkede birbirinden çok farklı kesimleri bir araya getirdiği, bir sulh ve müsalaha ortamı oluşturma yolunda önemli gayretleri olduğu yadsınamaz. Ben de 2008’de Abant Platformu’nun Bolu’daki toplantılarına katıldığımda gördüm bunu yakinen. Kürt Meselesi’nin konuşulduğu o yıl, normalde bir araya gelmesi zor kesimler aynı masa etrafında Türkiye’nin bu en önemli ve zor sorunlarından birini müzakere edip, çözüm yollarına kafa yoruyorlardı.
Evet, dediğiniz gibi, Vakıf tüm bu çalışmaları yaparken hiç bir zaman sadece kendi fikir dünyasına yakın insanların fikirlerine müracaat etmedi. Yukarıda ifade ettiğim prensipleri bir kurum olarak önce kendisi tatbik ederek, toplumun her renk ve kesiminden entelektüellerin söz hakkına sahip olduğu çok sesli bir yapı olarak var oldu. Bir diğer ifadeyle, vakfın başarısı sadece Hizmet kadrosunun irade, vizyon ve bakış açısı ile izah edilemez, bu başarı ancak toplumun farklı ve çok sesli yapısının bir araya gelerek oluşturduğu sentezin ve ortak aklın ürünüydü.
Vakıf’ın şimdiki durumu nedir?
Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, 2012 yılında Birleşmiş Milletler ECOSOC danışmanlık statüsünü elde etti. Bu statü ile birlikte zaten uluslararası bazı farklı proje ve konferanslar düzenleyen vakıf, kendisini yeni bir eğitim, dönüşüm ve gelişim sürecinin içinde buldu. Yaptığı faaliyetleri, BM ve dolayısıyla uluslararası diskur içinde ve etrafında şekillenen kavramlarla ifade etmeye, Türkiye kaynaklı tecrübesini küresel bir dile tercüme etmeye başladı. Birleşmiş Milletleri tecrübesi son derece meyvedar oldu ve Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin özellikle uluslararası faaliyetlerine ufuk ve zenginlik kattı. 2013 yılından itibaren, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nin bir çok platformunun yanısıra, “Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Global” ekibi başta New York olmak üzere, Cenevre ve Viyana ́da faaliyet göstermeye başladı. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı Global, Vakfın Türkiye tecrübesiyle BM’nin hedeflerini buluşturan bir çok proje ve konferansa imza attı. Bu yoğunluğun getirdiği ihtiyaçlara cevap vermek üzere 2014 yılında JWF New York merkezli bir Amerikan sivil toplum kuruluşu olarak resmen kuruldu. Bu süreci Türkiye ́de ki Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı tecrübesinin küresel dünyaya açılımı olarak özetleyebiliriz.
Malumunuz, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı 15 Temmuz 2016 ́da yaşanan darbe girişiminden sonra ise, Türkiye ́de KHK ile kapanan yüzlerce STK ́dan birisi oldu. Global ekipteki arkadaşlar hızla New York’taki vakfı Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı’nın yeni merkezi olarak düzenlediler ve çalışmalarının aksamadan sürmesi mümkün oldu. Hal-i hazırda da ellerinden gelen her türlü gayreti sürecin beraberinde getirdiği sıkıntılara rağmen göstermeye devam etmekteler.
Vakıf şu an ne tür faaliyetlerde bulunuyor?
Son dönemde, ağırlıklı olarak bu süreçte yaşanan insan haklari ihlallerini raporlama, farklı ulusal ve uluslararası mecralarda bu mağduriyetlerin duyurulması ve dünya kamuoyunun gündemine girmesi için gerekli olan verileri toplama konusunda etkili çalışmalar yürütüyorlar. Yine JWF, Türkiye dışında yaşayan mağdurlara da doğrudan bilgilendirme ve destek sağlamaya çalışıyor. Daha önce belirttiğim gibi, Vakfın mevcut çalışmaları Türkiye’de yaşanan süreçle sınırlı değil. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı her sene UN Women ́in Kadin Statüsü Komisyonu’nda farklı STK’larla ortak etkinlikler düzenliyor, Avrupa ́da kadın hakları konusunda bilinçlendirmeye yönelik projeler, demokrasi ve insan haklarının içselleştirilmesine yönelik faaliyetler yapıyor, iltica, göç ve toplumsal entegrasyon gibi konular hakkında ortak akıl ve ortak çözüm tekliflerini geliştirme adına ilgili uzmanları yuvarlak masa toplantılarında bir araya getiriyor. Özetle, kendisini barış kültürü, insan hakları ve sürdürülebilir kalkınmaya adayan JWF, şartlar gereği mütevazı ama kanaatimce oldukça değerli katkılar sunmaya devam etmektedir.
Hareket’e içerden ve dışardan çeşitli eleştiriler geliyor, siz bu eleştirilere nasıl bakıyorsunuz?
Kişinin, toplumların ve ilimlerin inkişafı, tenkit ile gerçekleşir. Bu bağlamda tenkit ve eleştiri, yenilenmenin çok önemli bir yolu ve yöntemidir.
Söz söylemenin en zor olduğu dönemdeyiz, hele Hizmet hareketiyle ilgili söz söyleme, beyanda bulunma zorların zoru bir durum olsa gerek. Belki bu dönemde konuşmanın ve yazmanın zorluğu; hem gerçekleri rasyonel olarak tespit edip ortaya koyma ve hem de bu süreçte ciddi sancı ve acı çeken masum ve mağdurların ümitlerine kezzap dökmeden bilakis, onların yaralarına merhem olma zorunluluğundan kaynaklanmakta olabilir. Bir diğer açıdan da, sebepler üzerinde durulduğu kadar Allah (cc)‘ın inayet, lütuf ve ihsanlarına da dikkat çekmenin bir yükümlülük oldugunu, bu parametrelerden herhangi birinin göz ardı edildiginde, eksik bir bakışın söz konusu olacağını unutmamak gerekiyor.
Hizmet Hareketi, kanaatimce dün de eleştirilere muhatap idi, bugün de. Ama takdir edersiniz ki, eleştiri ile asılsız iddia ve iftiralar arasında bir fark vardır. Belki bugünlerde yapılan eleştirilere verilen bazı Hizmet içi tepkilerin sertliği, yüzbinlerce insanın bir çok asılsız iddia ve iftira yüzünden hakkının çiğnenmesinden ötürü olabilir. Bu dönemde, bu inanılmaz mazlumiyete rağmen, haklı eleştirileri dinleyip değerlendirmek zorundayız. Fakat bu yenilenme cehdimiz bizi redd-i miras yaparak geçmişi topyekün yok saymaya, sadece negatife yoğunlaşmaya itmemeli. Unutulmamalı, bu Hizmet -bugün de kendi içinden olup onu eleştirilenler dahil- binlerce fikir sancısı çeken ve insanlık için dertlenen insan yetiştirdi ve bu, içinde neşet ettiğimiz toprakların şartları gözönünde bulundurulduğunda inanılmaz bir değer.
Türkiye ́de ki Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı‘nın, 3-4 yıl süren ve hatta çok da sert kritiklerinin de içinde bulunduğu bir toplantı serisi olmuştu. Bu toplantılar “Acaba gözümüzden kaçan neler var?” düşüncesiyle eleştirilerin alındığı, dinlenildiği toplantılar idi. Aslında iyi bir mümin, iyi bir insan olmanın yolunun da kendini eleştirmekten, kendisyle yüzleşmekten ve en güvendiği işleri bile sorgulamaktan geçtiğini hepimiz hem okumuş hem de dinlemişizdir. Eleştiriyi kişinin kendi üzerinde gerçekleştirmesi, kendisiyle yüzleşmesi acı ve zor olacak ki, ecdadımız buna işaretle “İğneyi kendine çuvaldızı başkasına batır!” demiştir. Bakalarına çuvaldız ile yaklaşanların, kendilerine de bir iğne kadar eleştiriyle yaklaşmalarını bu sözle tavsiye etseler gerek.
Bugün, Hizmet atmosferinde yetişmiş arkadaşlarımızın eleştirilerini, Hizmet‘in başarısı ve ayrıcalığı olarak görüyorum. Söz konusu eleştirilerin hepsine elbette ki katılmıyorum, ama ben bu dönemde Hizmet ́in tashihi ve tadili için zihinlerin ortaya koyduğu eleştirilerin çok değerli olduğunu düşünüyor ve bu yaşanan acı, ızdırap ve çaresizlik karşısında vicdanlarının dışa vurumu olarak değerlendiriyorum. “Dertli, söyleyen olur” ama türkü söylemez, can yakan ifadeler söyler. Bize düşen, empati ile yaklaşıp, dinlemek, haklı noktalarını da ilgili muhataplarına taşımak, kendimize düşen neyse onu yapmaktır; eleştirileri dikkate almaktır.
Bugün farklı zeminlerde dile getirilen; imkanların hakkını verememe, siyaset-hizmet ilişkisi içinde istikamet sorunu, aidiyet duygusunun baskınlığı, hesap verilebilirlik ilkesiyle ilgili meseleler, şeffafiyet açısından aydınlatılması gerekli olan noktalar, istişare ve ortak akılla hareket etmedeki eksiklikler, devleti tanıyamama ve devlete bakış açısındaki sorunlar, empati yetersizlikleri ve sadece kendi hizmetlerini düşünme gibi gerek harici dünyadan, gerekse Hizmet içinden farklı değerlendirmeler ve eleştiriler gündem oldu.
Peki sizce bu eleştiriler göz önünde tutuluyor mu, ya da tutulacak mı?
Elbette ki, bundan sonra ki süreçte de bu eleştirilerin ilgili her kademede ele alınması söz konusu olduğu gibi bu noktaların gerek aydınlatılması gerekse çözüme kavuşturulması atılacak en önemli adımlar olsa gerek. Aslında bu yönde de ciddi adımların atıldığını, zihniyet noktasında bir problemin olmadığını, sadece zamana ihtiyaç duyulduğunu düşünüyorum.
Bir diğer nokta, Hizmet bu süreçte bütün imkan ve organize kabiliyetini kullanarak yeni dönem ve duruma göre vaziyet alma durumundadır. Bu, şartların zorlaması açısından kaçınılmaz bir süreçtir.
Bununla ilgili nasıl bir yol izlenilmeli?
Alan çalışmaları, Hizmet‘e gönül veren her bir ferdin kanaat ve düşünceleri, akademik sahadaki tecrübe ve birikimin bir araya getirilerek ihtiyaç duyulan tashih ve düzenlemelerin yapılmasına da zihni manada ciddi bir engel görmüyorum. Burada ki en ince nokta, hedefin binayı yıkmak değil, hasar görmüş ve işlemez hale gelmiş noktaların gözden geçirilmesi olmasıdır. Temel değerler, dinamikler, ve ilkeler muhafaza edilme kaydıyla her türlü teknik usul ve strateji değiştirilebilir ve ihtiyaca göre düzenlenebilir kanaatindeyim.
Ancak, unutulmamalıdır ki, yarım asırdır devam edegelen bir hareketin, teamülleri ve stratejileri sabahtan akşama bir iki yazı, bir kaç toplantıyla değişecek değildir. Kişinin, şahsi alışkanlıklarını bile değiştirmesinin aylar, hatta yıllar aldığı düşünülürse, belki Hizmette yaşanacak ve bazı alanlarda ihtiyaç duyulan zihni dönüşüm için de elbette belli bir zamana ihtiyaç olacaktır.
Sizin Hareket’le ilgili eleştirileriniz var mı?
Az önceki soruda da ifade ettiğim gibi, Siyaset-Hizmet ilişkileri içinde istikamet sorunu, hesap verilebilirlik, karar verme mekanizmalarındaki şeffafiyet gibi konulardaki hata ve eksiklerin acilen giderilmesi gerektiğine inanıyorum. Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı olarak özellikle AKP döneminde medyanın ve ifade özgürlüğünün adım adım kısıtlanması konusunda gerekli bağımsız tepkiyi ortaya koyamadık. Ya da çok eleştirdiğimiz Genelkurmay’ın akreditasyon uygulamasını daha 2005’lerden itibaren Erdoğan’ın yapmaya başlamasına ses vermeliydik. Yani iktidarı iyi günlerde bile bu konularda uyarabilmeli kamuoyu oluşturmalıydık. Hizmet ́in ve Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı ́nin maalesef bu konulardaki performansı, özellikle içinde neşet ettiği sosyo-kültürel realitelerden dolayı eksik ve yetersiz kalmıştır. Gelgelelim bu bir performans sorunudur, hareketin masumiyetini ve savunduğu değerlerin bizatihi kıymetini bu beşeri eksikliklere kurban etmek insafa sığmaz.
Mesela nasıl?
Hizmet Hareket’ini, üzerine müesses bulunduğu değerleri, ilkeleri ve prensipleri itibariyle takdir etmenin dışında bir şey demenin mümkün olmadığını düşünüyorum. Her eleştiride, yalan ve iftira olmadığı kaydıyla, önce; Anadolu ́nun sınırlı kaynaklarına sahip insanlarının ortaya koyduğu civanmertliği, eserleri ve yetiştirdiği insanları müstesna bir başarı hikayesi olarak görmek gerek. Hele bu büyük gayretin, 50 yıl kesintisiz devam etmesi ve sürekli büyüyerek kendi sınırlarını aşması ve orada farklı coğrafyalarda da 25 yıldır kabul görüyor olması, bir başka zirve yöndür. Aslında, ister şahsi ister kurumsal manada muhasebe ve yüzleşme yeni dönem ve yeni şartlar da eski hataların görülmesine ve tekrarlanmamasına vesile olacaktır. Bu, yeni dönem için farz der farz mesabesinde önemli bir gayrettir.
Bunları ifade ettikten sonra, ister yurt içi ister yurt dışı alanlarda daha iyisi olmaz mıydı? Hiç mi hata yapılmadı? Her fırsatın hakkı verildi mi? gibi sorular sadece bu sürece bağlı olarak değil, öncesi için de geçerli olan gelecekte de sürekli sorulması gereken sorulardır.
Hizmetleri insanların yaptığı gibi, hata ve yanlışlığı da insanlar yapar. Dolayısıyla, elbette ki Hizmet içinde de olsa ne insanlar masumdur ne de hataları kutsaldır.
15 Temmuz hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
15 Temmuz 2016 darbe kumpası, Türkiye Cumhuriyeti’nin demokratik düzenine karşı bir saldırı idi. Müteakiben Türk hükümeti tarafından ilan edilen OHAL yönetimi, insanların Hizmet Hareketi‘yle irtibatlı oldukları iddia ve algısı bazında, nefret kışkırtıcılığına, hunharca
işlenen suçlara, kitlesel insan hakları ihlallerine, keyfi zulüme ve kitlesel cezalandırmaya maruz kalmalarına neden olmuştur. 15 Temmuz, kendi ikbal savaşlarını yapanların, masumiyet rolüne girerek yaptıkları en büyük zulmün adı.
İktidarın kirli bir oyunudur, 15 Temmuz.
Milli irade deyip, kendi insanına zulm eden, baş örtüsü üzerinden siyaset yapıp baş örtülü kadınları bebekleriyle hapse tıkan, sadece Hizmet Hareketi ile öyle veya böyle bir bağlantısı olan insanlardan intikam almak için değil, tüm muhaliflere karşı zulmü hat safhaya taşıyan bir süreçtir.
Hizmet Hareketi ve diğer muhaliflerin maruz kaldığı bütün insanlık dışı uygulamaların milletin gözünde meşruiyete dönüştürme illüzyonunu başlangıcıdır 15 Temmuz.
Demokrasi diye yola çıkan ve bu vaatlerle sadece ülkesindeki demokratları değil, AByi bile aldatarak mafyatik bir yapıya dönüşen iktidarın bayram günüdür 15 Temmuz.
Her türlü kirli organizasyon sahiplerinin salındığı, suçluların hayatın bütün karelerini işgal ederken, hapishanelerin de adalet ve hukuk mücadelesi verenlerle dolduruluduğu, masumiyetin mahkum olduğu dönüm noktasıdır 15 Temmuz.
Cemaat, bu zulme karşı nasıl bu kadar savunmasız kalabildi?
Öncelikle su noktaya dikkat çekmek isterim. Hizmet bir sivil harekettir. Ve her türlü şiddetten uzak kalan bir sivil hareket olarak da, devletin tüm gücüne maruz kalmıştır. Malesef iktidar, hukuku katlederek devletin tüm enstrümanlarını gayr-i meşru bir şekilde kullanıp, Hizmet ́i yok etmeye yönelik seferber olmuştur. Hizmet bütün gücünü bağlı olduğu değerlerden, öz kaynaklardan almaktadır. Hizmet bir emanettir ve bugünün ihtiyaç ve stratejilerine uygun hareket etme ve gelecek nesillere de meşruiyetini yitirmemiş, aynı cazibe ve kutsiyetine sahip olarak intikal etmesi esas alınarak hareket eder.
Bu çerçeveden baktığımızda Hizmet ́in bu zulme karşı tek savunması, hukuki süreçler olabilirdi. Ülkede hukuk sistemi tamamen yok olduğundan dolayı da, Hizmet ́in şiddetsiz direnişin dışında pek bir şey yapacağı yoktu.
Aslında Hizmet ́in bu kadar savunmasız kalması, iktidarın kirli iftiralarinin ne kadar gerçek dışı olduğunun açık bir göstergesidir. Hem „devletin her tarafında, hatta emir subaylarına kadar sizmis“ diyeceksin, „Terörist“ diyeceksin, hem de bu insanların tek suçu, şiddetsiz bir direniş sergilemek olacak.
Ve tüm bu zulmü, dünyanın ciddiye almadığı bir darbe kumpası ile meşrulaştırmaya çalışacaksınız. Herhalde normal bir aklın asla kabul edeceği bir yaklaşım değildir bu, kaldı ki bütün insanları eğitimli bir hareketin bu kadar aklı zorlayan, tuhaf bir yola girmesi düşünülemez. Bugün Hizmet, meşruiyetini kaybetmeme adına ağır bedeller ödüyor. Bu kaybedilenler bir gün mutlaka telafisi mümkün olacak şeylerdir ama meşruiyet bir defa kaybolduğunda bir daha geriye dönemezsiniz ve bunun kaybı üç zamanlı bir kayıptır; geçmişe ihanettir, hazır zamanda iflastir ve gelecek nesilelerin emanetini zayi etmektir.
Meriç?
Meriç; zulümle necat arası sudan bir çizgi. Belki de, esaretten hürriyete giden bir sırat köprüsü. Bazıları için masumiyetlerini şehadetle taçlandıkları bir rampa. Ama bazılarımız için, sinemiz de çağlayıp akan bir üzüntü ve kederin adı. Kim bilir belki masumların, mahkumların, mağdurların akan göz yaşlarının mücessem hali.
Meriç; Türkiye ́de mazlum olan insanlar için özgürlüğe açıldığı su kadar aziz bir visal kapısı. Bazıları için ise bu eza ve cefa dolu dünya sıkıntılarının noktalandığı yer, dar-ı fena ́dan dar- ı beka ́ya geçiş noktası.
Meriç; bu Hizmet tarihini kaleme alanlar için hakkında ayrı bir başlık açılarak ele alınacak derin bir konu.
Hasılı Meriç, geçeniyle geçemeyeniyle bütün masumların farklı farklı derslere, tecrübelere mazhar oldukları soğuk, can yakan, ama bazen de can kurtaran ince bir çizgi.
Hizmet medyası hakkkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Medya meselesi her kişinin tanımı, beklentisi ve yüklediği misyona göre farklı yaklaşımların olacağı bir alandır. Hizmet 1986 yılında Zaman Gazetesi ile medya alanına girmiş oldu. Her ne kadar geçmişte Nur cemaatleri başta olmak üzere diğer İslami cemaatlerin gazeteleri olsa da, Hizmet için bir ilk adım oldu gazete. Uzun bir tecrübeden sonra, medyanın diğer bütün alanlarında da varlık gösterildi. Haddizatında, Hizmet Hareketi‘nin bütün kurumları gibi medyadaki çalışmaları da ticari beklentiden uzak; hem hak, doğru ve güzelliklerin kamuya maal olması hem de haksızlık, tecavüz saldırı ve iftiralara karşı gerçeği ortaya koyma maksatlı hareket etmiştir.
Geriye dönüp baktığımda, Türkiyede yaşanan farklı dönemlerdeki tazyik, tenkil ve tahrip hamlelerine karşı Hizmet Medyası’nın ciddi mücadeleler verdiğini hatırlıyorum. Kaldı ki, diğer medya organları içinde Hizmet‘e ait meseleleri her seferinde çarpıtan, abartan veya
iftira atan kesime de cevap verme, yalanlarını atamaz hale getirme de her gün yapılagelen sıradan işler nevindendi.
Hizmet Medyası’nın AKP Dönemi karnesi?
AKP’nin demokrasi, AB ve yeni anasyasa dediği iktidar dönemlerinde Hizmet Medyası, bu projeleri seslendiren en güçlü ses görünümündeydi. Bugün medyada görev yapan arkadaşların, “Keşke siyasi yapıya bu kadar yakın durmasaydık” serzenişleri bir gerçeği ifade etse de, göz ardı edilemeyecek başka maslahatların varlığını da düşündürmektedir. Ancak, hangi niyet, maksat ve hedefle sahip çıkılırsa çıkılsın, iktidar yakınlığı hizmet adına ateşten bir gömlek olmuştur.
Hizmet Medyası ve iktidar arasındaki durumlar nasıldı?
Hizmet’in bütün kişi ve kurumları gibi medyası da asla iktidar nimetleriyle palazlanmadı. Dolayısıyla sükutu, iktidar nimetlerini kaybetme korkusu değil; tam tersine, ülke adına elde edilen kazanımların (vesayetten kurtulma, anayasadaki değişiklikler, Avrupa Birliği süreci) kaybolması endişesi olduğunu düşünüyorum. Bugün, bütün hesaplar ortaya döküldüğünde, Hizmet’in iktidardan istifade ettiği nimetler adına söylenecek bir satırlık bir şey çıkmamıştır.
Medyada görev yapan arkadaşlarımızın iyi niyetlerinden ve faydalı olma hedefleriyle ilgili hiç bir zaman terreddüde düşmedim. Ama, insan olarak hepimizin eksiği, kusuru ve hataları olduğu gibi onların da olmuştur. Ancak, işlerinin en zor yönü; yaptıkları her çalışma her gün kamuoyunun doğrudan teftişine ve görüşüne çıkan bir iş olduğu için her gün doğru-yanlış hesabına muhatap olmuşlardır.
Geriye dönüp baktığımda, Hizmet medyası için iyi ki varmış diyorum. Zira, yüzlerce hakperest medya mensubu buralarda yetişti. Tarihe ışık tutacak çok ciddi gerçekler (27 Mayıs’ın bilinmeyenleri, 12 Eylül‘ün karanlık noktaları, 28 Şubat süreci, yolsuzluklar) ortaya kondu. Ve kanaatim şudur ki; Hizmet medyasının sevap kefesi, hata kefesinden ağır basmaktadır.
Gelecek dönem için bir yorum yapmak gerekirse, evrensel boyutta hizmet edecek bu hareketin kendine ait bir medya yapılanması olmayabilir. Ancak ülkelerin en güçlü medya organlarında çalışan hizmet gönüllüsü arkadaşlar vardı, belki bundan sonra da daha çok olacaktır. Ve işadamlarımız arasında kendilerine ait eğitim kurumları açanlar olduğu gibi, medya sektöründe de yer alacak Hizmet gönüllüsü yatırımcılar olacaktır ümidindeydim.
Sizce Cemaat’i nasıl bir gelecek bekliyor?
Hizmet, bir yönüyle bir asırlık; bir başka yönüyle de 50 yıllık. Bu hareket akıtılan terlerin, gözyaşlarıyla edilen duaların, engin cömertliğin mücessem halidir.
Hizmet‘te her yeni dönemin, Külli İrade’nin muradı istikametinde ve ciddi sancılarla teşekkül ettiğini bazılarımız ilmelyakin, bazılarımız da hakkalyakin biliriz.
İçinde bulunduğumuz bu sürecin imkan ve fırsatlarının hakkı verilir, sebeplerde kusur yapmama esasıyla hareket edilebilirse, yepyeni bir dönem, evrensel bir alan ve bütün insanlığa uzanan bir hizmet zeminin önümüze çıkacağı ümidini taşıyorum.
Allah (cc), rızası istikametinde ki hiç bir hamleyi, gayreti zayı etmediği gibi başlattığı bir baharı da yarıda bırakmamıştır. Hiç bir bahar düşmanı, ağaçları keserek, fidanları sökerek, yaprakları çırparak baharın gelmesine engel olamaz. Belki, sadece daha geniş alanlarda daha yoğun çimlenmelere ve yeşermelere vesile olur.
Süreç’in kazanımı olarak değerlendirebileceğiniz neler var?
Bu süreç, Hizmet adına elbette son derece üzücü kayıplara vesile olmuştur. Yaşananlar, yürekleri dağlamış, sineleri yakmış ve gözyaşlarını ceyhun etmiştir. Ancak, bütün bunlara rağmen, Türkiye dışında çeyrek asırdır devam eden hizmetler daha da bilinir hale gelmiş durumda. İktidarın her türlü kirli girişimine karşılık -az yer müstesna- her şarta rağmen ülkelerin hizmetlere sahip çıktıklarını gördük.
Hizmet Hareketi‘nin en ağır zulme, gaspa, işkence ve öldürme fiilerine maruz kalmasına rağmen en ufak bir şiddete bulaşmaması bütün bir cihanın dikkatini çekmiş ve Müslüman bir topluluk olarak, en ağır şartlarda dahi şiddet ve terörden fevkalede uzak olduğunun tescili olmuştur. Özetle Hareket, sivil ve barışçıl kimliğini tüm dünyaya ispatlamış bulunuyor. Bu öylesine güçlü bir kazanımdır ki, geleceğin dünyasında İslamın bir sulh dini olduğunu ifade etme ve onu cihanda temsil etme imkanını beraberinde getirecektir. Hizmetin, rızaya kilitlenmiş, beklentisiz ve adanmışların hasbi gayretleriyle, yeni şartlara göre kendini yenileyerek devam edeceğini düşünüyorum. Zira, ya yeni hal ya yeni hal… Ümid ediyorum ki, Hizmet, temel hedef ve dinamiklere sadık kalarak, yenilenecektir.
Hizmet’in merkezi lider kadrosu denince ne anlamamız gerekiyor?
Merkezi lider kadrosu tabirini kullananlar, Hocaefendi ́ye yakın, icrai sorumluluğu olanları kastediyorlar zannediyorum. Bu tabir Hizmet içinde bilinen ve kullanılan bir tabir değildir ama ne denmek istendiği ortadadır onu değerlendireyim.
Hizmet‘in, İzmir‘de ilk teşekkülü yıllarında Hocaefendi‘yle birlikteliği önce talebelik sonra da Hareket içinde sorumluluk alarak vazife yapan bir çok insan olmuştur. Geride 50 yıla aşkın bir süreç bırakılmış olmasına rağmen bu insanların büyük çoğunluğu hem Hizmet‘in içinde devam ediyor hem de Hocafendi‘ye yakınlıkları sürüyor (ancak sadece fiziki yakınlığı kastetmiyorum.)
İcrai sorumluluğu olanlar, zaman içinde hizmet kalemleri arttıkça artmış, eskiden dar daire tabir edilen ve herkesin birbirini tanıdığı zemin yerini ortak değerlere sahip birbirini tanımayan binlere bırakmıştır.
Ancak, Hocaefendi‘nin ilk dönem yanında olmuş olan insanlardan bazıları –sorumluluğu olsun ya da olmasın bu yakınlığı devam ettirmişlerdir – Bunu da kişilerin teveccüh ve vefalarına Hocaefendi ́nin aynı haslet ile karşılık vermesine bağlıyorum.
Hocaefendi‘nin etrafında sürekli onunla beraber olup, Hizmet‘in makro planlarını yapan ve yöneten bir kadro hiç olmadı. Tabanda sorumluluğu olan kişi ve heyetlerin zaman zaman kendisine ziyarete gelmeleri ve beraberinde getirdikleri fikir, projeleri kendisiyle paylaşmaları zeminleri elbette olmuştur. Hocaefendi de kendine arz edilen projelerde ortak akla, istişareye ve mali güçlerinin olup olmadığına dikkat çektikten sonra da arkadaşların tekliflerini değerlendirmiştir, tavsiyelerini beyan etmiştir.
Geriye dönüp baktığımızda, her seviyede görev yapmış arkadaşlarımızın içinde ortak aklın hakkını vermede, istişarenin esaslarının uygulamada eksik ve hata yapanlar olmuştur. Ancak, bu hata ve eksiklerinin bazıları yürüyen yapılar için de tolere edilen şeyler olsada, bazı hatalar da kişilerde değişik itimat ve güven yaralarının açılmasına sebep olmuştur.
Bugün Hizmet‘in, hem içinden çıkacağı badirede hem de geleceğini inşa etmede Hocafenedi‘ye olan ihtiyacı dünden daha fazladır. Duruşu, ifade ve söylemleri ve dikkat çektiği hedef ve projeleri ve birleştiren konumuyla. Hizmet prensipleri ve esaslarına sadık kalarak, şahsi insiyatif alanlarını ortak akla emanet ederek hizmet etmeye dünden daha fazla ihtiyacımız var.
Atılması gereken adımlarda, (her alanda ve her ülkede) orada hizmet eden arkadaşların, dostların, sempatizanların müzakere ve kararları esastır. Hocaefendi‘nin ve Hizmet’te ağabey konumunda olanların teşvik ve tavsiyeleri de bu yöndedir.
Değişim, dönüşüm ve ihtiyaca göre yenilenme, Hizmet‘in her seviyesindeki insanlarının müzakere meclislerinde fikirlerini ortaya koyup varacakları ortak aklın tercih ettiği usul ve mahiyette gerçekleşecektir. Buna engel olacak ne bir iç mekanizma söz konusudur ne de hariçten kendi arzu ve inançlarını dayatıp Hareket‘i yönlendirmeye çalışan dış mekanizmalar söz konusudur.
Cemaat’te “Büyük Abiler” Süreçi okuyamamakla, iyi yönetememekle eleştiriliyor. dolayısıyla da icraayı bırakıp artık köşelerine çekilmeleri, “nasih” olmaları gerektiği şeklinde bir düşünce de seslendiriliyor. Siz ne dersiniz?
Musibet ve baskı zamanlarında, belirle bir kitleyi stigmatize ederek suçlu ilan etmek, kolaya kaçmaktır ve sebepleri doğru okuyamamaktır. Her gün binlerce aslı astarı olmayan iftira bombardımanına maruz kalmış hizmet insanlarının hem de en görünenlerine, kimliği hizmetle bütünleşmiş olan kişilere topyekun suçlayıcı bir dilin kullanılması rasyonel olmayan duygusal bir redd-i mirastır. Unutulmamalıdır ki, Hareket kolektif bir yapıdır: Insanların gönüllü olarak katılım sağlayarak destek verdikleri ve aslında bu bağlamda da bu eleştirilen sistemin sürdürülmesinde doğrudan etkin oldukları bir yapıdır. Türkiye ́de yolunda gitmeyen herşeyin müsebbibi olarak Hizmet ́i gören iktidar ne kadar realiteden uzaksa, Hizmet içinde sorunlu olan tüm uygulamaların müsebbibi olarak abileri de görmek, o kadar realiteden uzak bir yaklaşımdır diye düşünüyorum. Bu ifade bir gerçeğin ifadesidir ve birilerinini koruma anlayışıyla söylenmiş bir söz değildir. Kenarı çekilme meselesine gelince, bugün hizmetin ilk dönemlerinde aktif vazife almış büyüklerimizin bir çoğu dünyanın değişik yerlerine dağılmış durumdalar ve oralarda da icrai görevden daha ziyade danışmanlık ve rehberlik tarzı katkıda bulunmaktadırlar. Zaten beşeri yapının gereği belli bir yaştan sonra hizmetin ihtiyaç duyduğu aksiyon, cevvalik elbette olamaz ve bu alan, bu işler gençler tarafından götürülür. Işin tabiatı gereği hizmetin teamülleri neticesi büyüklerimizin tecrübeleriyle gençlerimizin heyecan, enerji, ufuk ve aksiyonları birlikte devrede olursa, daha verimli neticeler olacaktır. Zira Hizmette hiçbir kişi bir başkasının muhalifi veya rakibi değil, belki mütemmim bir cüzü yani tamamlayıcı bir parçası, yardımcısı ve yol arkadaşı olmalıdır.
Dolayısıyla bu bayrağın elden ele devri de hizmetin kendi teamülleri içinde ilke ve prensiplerine sadık kalarak devam edip gidecektir.
Bulunduğunuz yerden bakınca nasıl bir Türkiye görüyorsunuz?
Türkiye‘yi, hızını alıp tam havalanacağı sırada pistten çıkan uçağa benzetiyorum. Hangi noktadan bakarsanız bakınız, her tarafta ciddi bir kaybın ve enkazın var olduğunu sadece biz değil, tarafsız bakan bütün bir dünya görüyor. 21. asırdaki Türkiye, maalesef 20. asrın faşizim bataklığına girdi. Herhalde, irtica olsa olsa buna denir. Yaklaşık bir asırdır ülkeyi elinde tutan kirli ve karanlık yapılar bugün mazilerindeki kirli işlerden sıyırıldıklarıyla kalmadıkları gibi Erdoğan ile birlikte hem intikam alıyor, hem de gelecek iktidarlarının hesaplarını yapıyorlar.
Türkiye, coğrafi olarak önemli bir ülke, bulunduğu bölge de üzerinde en çok hesapların, kavgaların yapıldığı bir bölge.
Bu zalim gider, ancak, eğer soyma, çalma ve paylaşım sistemleşmiş bir şekilde varlığını devam ettirirse –bir inayet olmadıkça- bu ülke insanı Venezuella‘dan farkı olmayan bir perişaniyete duçar kalır.
Ülke, tarihinin hiç bir döneminde görülmemiş; kara para, uyuşturucu ticareti, petrol ve silah kaçakçılığı gibi kirli işlerin merkezi durumuna gelmiştir. Tarım, sanayi, turizm gibi alanların körelmesine rağmen kullanılan kaynaklar bu kirli ve kanlı kaynaklardır. Böyle bir ülkede, adalet, hukuk, ifade özgürlüğü ve akademik çalışmalar çok lüks şeylerdir.
Elbette, bütün bu tespitlere rağmen ülkemle ilgili ümitsiz değilim, yetişmiş insan gücü uluslarası dengeler, yapılan zulümlerin oluşturacağı intibah ve ilahi adalet, yürekten edilen dua ve ortaya konan gayretler elbette semere verecektir. Unutulmamalı ki, her gecenin bir neharı, her kışın bir baharı vardır ve bu Allahın kanunudur
Memleket özlemi?
Hayatım, ekseriyet itibariyle gurbette geçti. Bir çok insan köyünü, kasabasını ve orada biriktirdiği hatıralarını ve zamanını paylaştığı arkadaşlarını özler. Son 40 yıldır, bütün bu yerlerden ve oradaki dostlarımdan hep uzak yaşadım, kısa süreli ziyaretler müstesna. Ancak, ülkemin bir cok farklı şehrinde imrarı hayat ettim. Oralarda çok güzel arkadaşlar edindim. O günleri, mekanları ve o dostları elbette özlüyorum.
Ne var ki, Ülkemin üzerindeki bu kabus ve kaos özlem duygumu acıya, ızdıraba ve sancıya dönüştürdü. Ülkesini terk etmek icin, nehirde boğulmayı göze alacak kadar şartlarin boğucu oldugu bir ülkeyi özlemle degil, sadece acı, üzüntü ve sancıyla anıyorum.
Süreç’te halk gibi Aydın kesim de Cemaat’i yalnız bıraktı diyebiliriz. Yazarlar ve Gazeteciler Vakfı başkanı olarak bu konuda neler düşünüyorsunuz ?
Ülkemizde malesef, yıllardır Türk aydını hep kamplaşmalar yaşadı. Uzun zaman devletin güdümünde olan aydınlar, görünür haldeyken farklı kültür, inanç ve sosyal gruplara mensup olanlar da ya itilmiş veya ötekileştirilmiş durumdaydılar. Hatta bir çoğu, değişik mahrumiyet, eziyet ve esaretlere muhatap kalıyorlardı.
Bugun iktidar olan AKP, çevredeki muhafazakar, liberal ve demokrat aydinları merkeze çeken bir yaklaşım ile ötekileştirilmiş olanları görünür hale getirdi. Ancak bir dönem beraberlikten sonra bütün değerlere sırtını dönen AKP, muhafazakar aydınlara öyle ağır bir fatura kesti ki bu muhafazakarların bırakınız aydınlığı, insanlıkları bile kalmadı. Kamuoyu önünde, yüzlerce yalana yama yapmak mecburiyetinde kaldıkları gibi İslamiyetle telif edilemeyecek fiilere de fetva vermeye mahkum oldular.
Hizmet, özellikle son 20 yıl boyunca merkez ve periferideki aydınların, fikir önderlerinin buluşma noktası oldu. Bu buluşmalarda her meselede mutabakat sağlanamadı elbette ama birbirleriyle buluşmaya ve konuşmaya başladılar. Altan’lar, Şahin Alpay’lar, Nazli Ilıcak’lar ve benzer bir cok liberal demokrat isim, AKP ́nin özgürlük söylemlerine, Avrupa Birliği hayallerine inanarak destek verdiler.
Bugun AKP, Türk aydınının buluşma noktalarını yıkmakla kalmamış, demokrat söylemlerine destek vererek ayakta kalmasını saglayan aydınları müebbetle cezalandırmıştır.
17-25 Aralık’tan sonra kapatılan medya organları, içeriye atılan gazeteciler ve işlerine son verilen akademisyenlerden geriye, -vicdanının sesini dinleyen az sayıda cesaretli aydın müstesna– birer propaganda ve yalan makinasına dönüşen medya; şöhret, imkan ve makam ile sarhoş olmuş muhafazakar aydın taslakları ve nepotizm hastalığına tutulmuş üniversitelerin naehil akademisyenleri kaldı.
Ekranlarda boy gösteren, yazı yazan ve bilirkişi olarak ses çıkaranlara ne aydın tabiri ne de entelektüel tanımını kullanmak mümkün degildir.
Bugün Türk aydını ya sürgünde veya zindanlarda. Aydın görünümlü kitle de boş meydanda ahkam kesmekle, iktidara methiyeler düzmekle meşgul.
Şahin Alpay serbest bırakıldı?
Şahin Alpay’ın AHIM kararı sonrası tahliyesi bu zorlu süreçte zaman zaman nefes aldıran haberlerden biri oldu.
Şahin Alpay; İnsani değerleri, demokratlığı, cesareti ile gazeteci, akademisyen ve aydın olarak ülkeye ciddi katkıları olmuş bir kişidir.
Onun özgürlüğü adına çok büyük bir adım. Geçmiş olsun diyorum kendilerine.
Kendisinin de ifade ettiği gibi, sevinçli olmakla birlikte, içerideki binlerce mazlum ve masum kurtulmadıkça Türkiye ́nin huzura eremeyeceğini ifade ederek, önemli bir noktaya dikkat çekmek istiyorum.
Şahin Alpay gibi yüzlerce gazeteci, medya mensubu, binlerce de kadın- erkek, yaşlı, bebek dimdik duruşları ile tarihin en apak sayfalarında yer alacaklardır.
Kırgınlıklarınız var mı?
Gençliğini, birikimini hizmet diyerek harcamış her Hizmet gönüllüsünün yaşadığı acıların, kayıpların derinliği nispetinde, kırıklığı ve kırgınlıkları elbette vardır.
Hüsn-ü zan merkezli yetişen, düşünen ve hayata hep bu pencereden bakan insanlar olduk. Bu yaklaşım herkesi insan kabul etme, kucaklama ve ona inanmayı netice verdi. Bugün yaşadıklarımıza bakınca, hüzn-ü zanlarımızın da ciddi hayal kırıklıklarına vesile olduğu bir gerçek.
Yere göğe sığdıramadığımız insanımızın bugün olanlar karşısındaki hissiz ve duyarsız hali, en büyük kırgınlığım. Kendi kızına, oğluna, gelinine kapısını kapatan hatta gidip onu ihbar edenler bizim baş tacı ettiğimiz bu insanlar mıydı?
Hizmet Hareketi’yle, şu ve ya bu şekilde irtibatı olmuş, yüzlerce ve ya binlerce iş adamı, gazeteci, aydın, sanatçı veya normal vatandaşlardan hiç birisi Hizmet’ten zarar görmediği gibi, yurt içi ve dışında bir çok faydasına şahit olmuşlardır. Şimdilerde, bu kesimdeki insanların sukutu, ve bazılarının da hakaret ve iftirada bayrağı taşımaları kabul edilesi bir durum değildir.
Bugün Ülkemizde yaşananlar, Hizmet Hareketi’ne zarar verme ve yok etme sınırlarının ötesine geçmiş, toplumun parçalanması devlet birimlerinin dağılması ve uzun sürede toparlanması çok zor olan, değerlerin ve ilkelerin çözülmesi noktalarına gelmiş durumdadır. Ancak, ne kadar kırılsam da; Ülke benim ülkem, o zehirlenmiş toplum da benim içinden çıktığım toplumdur. Bütün dünyaya, yarım asra yakın sabırla hizmetleri taşıyan insanlar ve sahip oldukları kaynaklar da yine bu ülkenin insanlarının bağrından çıktı. Dua ve ümit ediyorum ki, ülke en yakın zamanda kuşatıcı evrensel insani değerleri içselleştirir, demokratik bir hukuk devleti haline gelir.
Yurtdışına çıkan Hizmet Hareketi gönüllülerine neler önerirsiniz?
Bir nevi cebri hicrete muhatap olmuş kardeşlerimizin nazar ve niyetleri çok önemlidir. Onlar yıllardır takip ettikleri, gönül verdikleri bir mefkurenin muhacirleridirler. Bu süreçte yurtdışına çıkan Hizmet Gönüllüleri, bir ülkede düşünce özgürlüğü gibi temel insan haklarının mahrumiyetini iliklerine kadar hissettiklerinden yeni meskenlerinde özellikle bu konulara daha da yoğunlaşabilirler, demokrasinin, insan haklarının mahiyetini daha iyi anlama, onların tarihçesini kavrama ve bu değerleri daha iyi içselleştirme konusunda kendilerini eğitebilirler.
Yeni hicret yurtlarında elbette zorlanmalar olacaktır. Ancak bütün bu zorluklar; 25 yıl önce o ülkeye gitmiş arkadaşlarımızın tecrübeleriyle hafifleyecektir. Bu dönemde beklentilerin minumum düzeyde tutulması, kırıklık ve kırgınlıkların da minumum düzeyde olmasına vesile olacaktır.
Son olarak da; cebrî de olsa hangi ulvi niyet içerisinde mefkure muhaciri olmuşlar ise yeni gittikleri yerlerde de o niyetlerini kaybetmemeleri ve sürekli bir aksiyon içinde olmaları hayati önem arz ediyor. Elbette ki insanlığa, topluma hizmet etmek, ancak o topluma entegre olmakla, o toplumun kodlarına vakıf olmakla mümkündür. Bu bağlamda, yurtdışına zorunlu olarak göç etmek zorunda kalan Hizmet gönüllülerinin topluma entegrasyonu, dil
öğrenmeleri, bulundukları bölgelerde kendi fıtratlarına uygun yerel sivil toplum kuruluşlarına aktif katılım sağlamaları oldukça önemli diye düşünüyorum.
Gelecekle ilgili beklentileriniz?
Öncelikli olarak, Türkiye ́de yaşanan ve neredeyse AKP’nin gözü kapalı takipçileri müstesna, herkesi kuşatan bu zulüm ve kaosun bitmesini ümit ediyor, dualarımda bunu talep ediyorum.
Türkiye, hem ülke içi hem de ülke dışında kaybettiklerini yeniden kazanması adına 50 yıllık bir gayret ve mücadele sürecinin yaşanacağını düşünüyorum. Bu kaybın, iktidar şehvetine düşmüş, parsa toplayacılarının da ya çok farkında olmadığını ve ya hiç umursamadıklarını üzülerek görüyorum.
Bütün bu yaşadıklarımızın hata ve kusurlarımıza karşı bir kefaret olmasını, bazılarımızın masumiyetleri nispetinde hak katında kıymetlerinin artmasına vesile olacağını, inandığım kaynakların referanslarıyla ümit ediyorum.
Yetişmiş insan gücümüzle, hem yurt dışında hem ülkede inandığımız esaslar ve evrensel insani değerler etrafında farklı ve etkili katkıların olabileceğini düşünüyorum. Ancak, hayata atılmış olan arkadaşlarımızın gerek zorluk gerekse rahatlık sebebiyle dünyevi meşgalelerin bizi bu ulvi hedeflerden alıkoyma riskinin düne göre daha fazla olduğunu da düşünüyorum. Hizmet, daha evrensel, kültürel ve çeşitlilik içinde yine Hocaefendi ́nin ifade ettiği gibi – hizmet hareketleri- çoğulculuğu içinde devam eder. Dinamiklerimiz, değerlerimiz, ilkelerimiz ve referanslarımız ortak ama yönetim öncelikler ve projeler açısından farklı.
Özellikle son dönemde, Hizmet Hareketi’nin en önemli gündemlerinden biri olan yerlileşme ve yerelleşme, beraberinde bulunduğumuz ülkelere entegre olma zaruretini de ortaya koymaktadır.
En önemli duam, recam ve beklentim, dünyaya faniliği içinde dünya kadar, ahirete de rıza, rüyet ve ebedi hayat ulviliği içinde değer verip, buna göre yaşayıp, yine Allah ́ın lütfuyla, razı olunmuşların arasında bulunarak ebediyete intikal etme..
