Islah Geleneğine Yenilikçi Yaklaşım

Osmanlı Devleti’nin yıkılışının ardından İslam toplumları zor dönemler yaşamıştır. Bununla birlikte ıslah hareketleri doğmuş, bu hareketler iki farklı yöntem izlemiştir.

 Birincisi particiliğe dayanan siyasi faaliyetlerdir ki bu yöntemle devletin yeniden yapılanması öngörülmüş ve ümmetin kalkınmasının temel aracı olarak siyaset benimsenmiştir.

 Diğer yöntem ise İslam dünyasında peygamber vârisleri diye nitelendirebileceğimiz, ilim ve fikir adamlarının benimsediği metottur. Onlar, İslam dünyasında ıslahın ve yenilikçi faaliyetlerin, ancak köklere dönerek, insanları dini ve fıkhi açıdan bilinçlendirerek, içtihat ruhunu yeniden harekete geçirerek mümkün olacağına inanmışlardır.

Sanırım Muhterem Fethullah Gülen Hocaefendi, işte bu metodun devam ettiricisi olarak karşımıza çıkıyor. Siyasetten uzak bu metot, İslam dünyasındaki en sağlıklı ve yenilenme adına vazgeçilmez bir metottur. Bana göre Fethullah Gülen Hocaefendi’nin eğitim ve öğretimi merkeze alan, dini değerlere ve kültüre odaklanan ıslah metodu, insanların ruhlarında ve zihinlerinde yenilenme cehdi uyandırmaktadır. Hizmet metodu, İslamî referansa dayanan bir metottur. Çünkü İslam diğer dinlerden farklı olarak ferde hitap eder. Dolayısıyla fert, kendi hür iradesiyle dinin kâinattaki bozulmaları ıslah edeceğine inanarak sorumluluk üstlenir. Çünkü o, Cenab-ı Hakk’ın emir ve yasaklarının muhatabıdır.

Buradan hareketle Hocaefendi’nin ferdi inşa eden, genç nesiller yetiştirmede eğitimi en önemli esas olarak kabul eden metodu, İslami bir metottur. Çünkü Allahü Teala insanı bir birey olarak muhatap alır, insanlar hür iradeleriyle iman ettiğinde ümmeti oluşturur. Ve yeryüzünde bu dinin değerlerini ikame etmek için çaba harcarlar. Dolayısıyla öncelikli olarak fertlerin kalplerine ve akıllarına hitap etmemiz elzemdir.

İşte Hocaefendi bunu yapıyor. Geçmişten gelen bu ıslah geleneğini devam ettirirken aynı zamanda modern araçları kullanarak yenilikçi bir yaklaşım geliştiriyor, geçmişte yapılan hataları bertaraf ederek çağın insanına örnek bir model sunuyor.  Fethullah Gülen Hocaefendi’nin ıslah projesinin araştırmaya değer en önemli tarafı Hocaefendi’nin kendisidir. Onun hayat tecrübesi, ilmi şahsiyeti, saygınlığı, örnek kişiliği ve hizmetleri öncelikli olarak araştırılmalıdır.

Diğer yandan Efendimiz’in (sas) merhamet ruhunu tesis ettiğini görürüz. Bu doğrultuda örnek şahsiyetler yetiştirmiştir. İlim sadece kitaplardan elde edilmemiştir. İlim ehlinden elde edilmiştir. Dolayısıyla İslam’da “marifet” nazari bir marifet değildir. Bilakis onu yaşayan kişinin uygulamasında vücut bulan bir olgudur. Ve marifetin doğruluğu sahibinin doğruluğuna bağlıdır. Mesela bir alim “Hakk’a tabi olun” dediğinde acaba kendisi Hakk’a tabi olmuş mudur.

Dolayısıyla Hizmet Hareketi’ni anlamak için Hocaefendi’yi anlamamız gerekir. Bu çok önemli bir konudur. Çünkü düşünceyi ve ideali, bu düşünce ve idealin sahibine bakarak daha iyi anlayabiliriz. İşte bu çerçeveden baktığımızda yüksek düşüncelerin ve ideallerin Hocaefendi gibi önemli bir şahsiyette vücut bulduğunu görüyoruz.

DR. AHMED KALÛL*

(*Akademisyen-yazar / Tunus)

tweet