- Güzel Yazı Öğreten Vakıf
- Hastalara İlaç Yapan Vakıf
- Sokak Hayvanlarına Ekmek Veren Vakıf
- Sakız Ağacı Diken Vakıf
- Hastalara Evinde Bakım Hizmeti Sunan Vakıf
- Kızlara Çeyiz Hazırlayan Vakıf
- Duvar Yazılarını Silen Vakıf
- Kadın Sığınma Evi Vakfı
- İpekböcekçiliğini Geliştiren Vakıf
- Bulaşıcı Hastalıkları Tedavi Vakfı
- Çiftçilere Tarım Aletleri Temin Eden Vakıf
- Çeşme Tamir Ettiren Vakıf
- İsrafı Önleyen Vakıf
- Sıcak Pide Dağıtan Vakıf
- Hayvanlara Mera Açan Vakıf
- Yaz Günlerinde Soğuk Su Dağıtan Vakıf
- Şehit ve Sahabe Türbelerini Tamir Eden Vakıf
- Mevlevihane’ye Zeytinlik Bağışlayan Nikola Kızı Vakfı
- Deniz Kazazedelerine Yardım Eden Vakıf
- Donanmayı Güçlendiren Vakıf
- Fakirlerin Vergisini Ödeyen Kadın Vakfı
- Yaz ve Kışta İnsanların İstirahati İçin Kamp Tesis Eden Vakıf
- Ölçü İle Fodula Dağıtan Vakıf
- Çocukları Sünnet Ettiren Vakıf
- Çevre ve Ormanı Koruyan Vakıf
- Camilerdeki Saatleri Tamir Eden Vakıf
- Yaşlı Fakirlere Evde Bakım Hizmeti Sunan Vakıf
- Yatılı Öğrencilere Burs Veren Vakıf
- Halkın ve Yolcuların Hayvanlarını Sulayan Vakıf
- İnsanları Hacca Gönderen Vakıf
- Tohum Saklayan Vakıf
- Şehir Estetiğini Koruyan Vakıf
- Misafirhane Yapan Vakıf
- Sıcakta Sebillere Kar Koyan Vakıf
- Yol Güvenliğini Sağlayan Vakıf
- Nehir Kenarına Namazgâh Yaptıran Vakıf
- Öğrencilere Piknik Yaptıran Vakıf
- Talebeye Giysi ve Kırtasiye Yardımı Yapan Vakıf
- Yetimlere Yazlık Elbise Alan Vakıf
- Kışın Abdest Alanlara Sıcak Su Temin Eden Vakıf
- Tabî Afetleri Önleme Çalışmaları Yapan Vakıf
- Çevreyi Güzelleştiren Vakıf
- Cami ve Minareleri Aydınlatan Vakıf
- Nehir Kenarlarına Söğüt Diken Vakıf
- Su Kuyusu Açtıran Vakıf
- Öksüz ve Yetim Çocukları Barındıran Vakıf
- Kaldırımları Tamir Eden Vakıf
- Mahalle Halkının Vergilerini Ödeyen Vakıf
- Muhtaçlara Aşevi Vakfı
- Fabrika Kuran Vakıf
- Doktorların Güzel Huylu Olmasını İsteyen Vakıf
- Sakal-ı Şerifi Mübarek Günlerde Ziyaret Ettiren Vakıf
- Fakirlere Temizlik ve Gıda Maddeleri Alan Vakıf
- Âmâlara Hizmet Eden Vakıf
- İlkokul Hocalarına Tütünü Yasaklayan Vakıf
- Teravihlerde Kaçkar Balından Şerbet Dağıtan Vakıf
- Köleleri Evlendiren Vakıf
- Hacılar İçin Konaklama Tesisi Yapan Vakıf
- Garipler İçin Hastane Kuran Vakıf
- Yaşlı Kadınlara Ev Tahsis Eden Vakıf
- Helalleşme Vakfı
- Nehirde Ulaşım Sağlayan Vakıf
- Zararlı Haşeratı İmha Eden Su Vakfı
- Orduya Lojistik Destek Vakfı
- Sosyal Güvenlik Vakfı
- Hıristiyan Esirleri Kurtarma Vakfı
- Fakir Bekarları Evlendiren Vakıf
- Köye Gelen Misafirleri Ağırlayan Vakıf
- Afet Sonras. Onarım ve Bakım Yapan Vakıf
- Helva Dağıtan Vakıf
- Fakir Hanımların İhtiyaçlarını Karşılayan Vakıf
- Yoksul Mahkumlara Harçlık Veren Vakıf
- Güvercinhane Yaptıran Vakıf
- Kitapları Tamir Eden Vakıf
- Parasızlıktan Okuyamayan Çocuklara Eğitim Veren Vakıf
- Van Gölünde Acil Yardım Gemisi İhdas Eden Vakıf
- Meyve Yediren Vakıf
- Dara Düşenlerin Vergisini Ödeyen Vakıf
- Halk İçin Hamam ve Çamaşırhane Yaptıran Vakıf
- Köprüleri Tamir Ettiren Vakıf
- Düğün Merasimleri Düzenleyen ve Fakir Hanımları Giydiren Vakıf
- Leylekleri Koruyan Vakıf
- Göl Temizleyen Vakıf
- Müslüman Esirleri Kurtaran Vakıf
- Namazgâh ve Abdesthâne Yaptıran Vakıf
- Fakirler İçin Kurban Kesen Vakıf
- Müslim ve Gayrimüslime Mezar Yaptıran Vakıf
- Göz Hastalıkları İçin İlaç Hazırlayan Vakıf
- Savaşa Giden Gazilere At Veren Vakıf
- Namazgâhta Bayram Yemekleri Dağıtan Vakıf
- Tarihi Eserlerin İç Tasarım ve Temizliğine Özen Gösteren Vakıf
- Seyyah, Derviş ve Fakir-Fukaraya Hangâh (Büyük Tekke) İnşa Eden Vakıf
- Eğitimde Kaliteli Personel İstihdam Eden Vakıf
- Kurucusu Kayserili Olup Erzurum’u Çeşmelerle Donatan Vakıf
- Hasta Haklarını Koruyan Vakıf
- Tarım Alanlarını Islah Eden Vakıf
- Fakr u Zarurete Düşenlere Yardım Vakfı
- Alt Yapı Hizmetleri Sunan Vakıf
- İflas Eden Tüccarlara Yardım Eden Vakıf
- Yetim Öğrencileri Giydiren Vakıf
- Boğaz’da Temiz Hava Aldıran Vakıf
- Tarihi Eserleri Koruyan Vakıf
- Şifahâne Yaptıran Vakıf
- Mübarek Gecelerde Mahkumlara İkramda Bulunan Vakıf
- İlim Kitapları Bağışlayan Vakıf
- Hayvan ve Tohum Islah Eden Vakıf
Din, kültür, sanat, edebiyat ve felsefe; tarih boyunca insanı merkeze alan fikirler üzerinde yoğunlaşmışlardır. Bu fikirler insanın daha mutlu ve huzurlu hayat sürmesini amaç edinmiştir. Bu bağlamda insanoğlunun görevi doğru, güzel ve iyi olanı bulup ortaya çıkarmak, yeryüzünde dengeli bir hayat inşa etmek, sosyal ilişkileri kuvvetlendirmek ve dünyayı daha yaşanılır hale getirmektir.
Vakıf Medeniyeti, işaret ettiğimiz bütün bu noktaları gözeterek, sosyal bağları güçlendiren, hayır ve hasenatı esas alan bir gaye içinde olmuştur. Zira Vakıf Medeniyeti, iki temel değer üzerinde yükselmiştir. Birincisi yapılan hayırlarla Allah’a yaklaşmak, diğeri ise bu hayır işleriyle insanlığa, daha genel anlamıyla bütün canlılara faydalı olmak ve sevgilerini kazanmaktır. Yeryüzündeki bütün canlıları gözeten bu medeniyet; sevgi ve merhamet üzerinde yükselmiş, yerdeki karıncadan, gökteki kuşa kadar bütün canlıları koruyup kollamıştır. Yine bu fikir ve gaye ile şehirleri güzelleştiren çevre ve mimari faaliyetlere önem verilmiş, yeryüzündeki bütün canlıların yaşayabileceği dingin ve dengeli bir dünya inşa edilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda Vakıf Medeniyeti, hayatın bütün cephesini kuşatan bütüncül bir medeniyettir. Sevgi, merhamet, incelik ve estetikle yola çıkan bu medeniyetin kurduğu vakıflar; öylesine teferruatlı işlere girmiştir ki, hayret etmemek, hayran olmamak elde değildir…
Özellikle vakfiyelerin kuruluş mantalitesine baktığımızda, yukarıda bahsettiğimiz hayır, iyilik, güzellik, estetik ve sevgi gibi dünyadaki varoluş gayemizi belirleyen birkaç büyülü sözcüğün etrafında şekillendiğini görürüz. Bu amaçla kurulan vakıflar; din, dil, ırk hatta yeryüzündeki hiçbir canlı ayrımı gözetmeksizin hizmet yapma gayesi içinde olmuştur. Yüzyıllar içinde bu medeniyet; inşa ettiği iyilik, güzellik, sevgi ve merhamet sözcüklerinden hareketle büyük bir insanlık birikimi ortaya çıkarmıştır. Bu büyük birikimin ne olduğunu anlamak için yalnızca vakfiyelere bakmak bile yeterli olacaktır.
Bu öyle bir birikimdir ki, insanlığa nasıl hizmet edebilirim fikrinden doğmuş, hayvan ve nebatatı dahi içine almıştır. Boş bırakılan, ihmal edilen ve unutulan ne varsa, onu hatırlamış ve hatırlatmıştır. Yalnızca yetimlere sahip çıkmakla kalınmamış, onlara anne ve babalık etmek için vakıflar kurulmuştur. Azat olan kölenin azatlık sonrası hali düşünülmüş, onları koruyup kollayan ortamlar hazırlanmıştır. İnsanlığa hizmet için köprüler yapmakla kalınmamış, o köprüler doğal afetlerde hasar gördüğünde tamiri için bir miktar nakit ayrılmıştır. Aynı şekilde doğal afetlerde kirlenen ırmak ve nehirleri temizleme bir görev addedilmiş, bunun için vakıflar kurulmuştur. Tabiatı güzelleştirmek ve insanlığa hizmet için fidan dikmek gibi hayırlı ve anlamlı faaliyetlere girişilmiştir. Bu tür ulvi davranışlardan oluşan vakıfları, ancak bu medeniyetin inşa ettiği zihniyetler gerçekleştirebilir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, ”Tarihte İlginç Vakıflar” adlı eserden alınmıştır.